krantikari santvani gujrati

7/23/2019 Krantikari Santvani Gujrati

1/320

JJ : } JJ

ktrkfkhe Mktkke{kLk Mkuk MktLkk kof

keLk kqkk Mk{e ehkLktS {nkhksLkktkMkt fhukt y{ku [Lk

MktfLkfkko hksuL fw{kh LkyLkwkf khfkkMk ..

hsLkekE

kekk fkLkkkuhkwh-273005 (W..)({kLk Mkuk Mkt {wk, ]tkLkLke kwshkke kkk{kt

fkrk fhkLke yLkw{rk k ykkh Mkn)

y} } y}y} {p S y} Jy} l y}y} SZ }} JJ


2/320

fkf :kekk fkLk, kekk-MkMktk-{tz, fMkkiLk kt[kke {trh

(nrht ke), kkuhkwh-273005 (W..)VkuLk : 09389593845, 07668312429e-mail: [email protected]; [email protected]: www.gitaprakashan.org

MktMfh :k{, ktkk uhk E.Mk. 2012 k-2,500rke, kwkkuk{ (yrf) {kMk E.Mk. 2012 k-2,000

fw k-4,500 {q : u{kuknkh

ykhktfLk yLku {wf :wkko rLxhe, yrLkfkkkfo, kLkkwh, y{kk-380001.VkuLk : 079-25502623 ({ku.) 09428899992

kekk fkLkLkkt kwshkke kwMkfku1. nu Lkkk ! nwt ykkLku qwt Lkn............ Mk{e hk{MkwkMkS2. ktrkfkhe Mktkke ...................... Mk{e hkLktS3. Mktk kuTkkh ......................... Mk{e hkLktS4. nu qh Lkke ....................... Mk{e hk{MkwkMkS5. Mke{kLke yth yMke{ fk ............. Mk{e hk{MkwkMkS

(uMk{kt)

e fkfkhe kwMkfkuLku sYh kt[ku yLku t[kku; Mkktkue fkfkhe kwMkfkuLku sYh kt[ku yLku t[kku; Mkktkue fkfkhe kwMkfkuLku sYh kt[ku yLku t[kku; Mkktkue fkfkhe kwMkfkuLku sYh kt[ku yLku t[kku; Mkktkue fkfkhe kwMkfkuLku sYh kt[ku yLku t[kku; MkktkuyLku Mktkku; hu-hu knkU[kzku !yLku Mktkku; hu-hu knkU[kzku !yLku Mktkku; hu-hu knkU[kzku !yLku Mktkku; hu-hu knkU[kzku !yLku Mktkku; hu-hu knkU[kzku !

yk kwMkfku k{khk SLk{kt ktrk ke fu Au !!yk kwMkfku k{khk SLk{kt ktrk ke fu Au !!yk kwMkfku k{khk SLk{kt ktrk ke fu Au !!yk kwMkfku k{khk SLk{kt ktrk ke fu Au !!yk kwMkfku k{khk SLk{kt ktrk ke fu Au !!

R S({q rnLe kwMkfLkwt kwshkke kkktkh)

}H S } , } J} : H | v J SHS S | }H S | G J


3/320

kkLkkeLk kqkk Mk{e ehkLktS {nkhks yuf yqkkqo korLkfMktk kk Au. yk{-kuk{kt kuyku suxe knLkkk Mkwe knkUk nkk, kuxe

knLkkk Mkwe ku s fkuE korLkf knkUku nku ! r{kt ku{Lkk suk {nkLkr[khf {k wo Au ! yk{-skk{kt ku{u yLkuf Lkkt Lkkt MktkuLkkufkO. ku{Lkk r[kh fkuE {o, {k, Mktk, u kuhu{kt Mker{k Lk hnukkt{kLk{kkLku {kxu rnkfkhf Au. khtkw yks Mkwe ku{Lkk ktrkfkhe r[khkuLkkukkf [kh kku Lkke. yuxwt sYh fne fk Au fu su Mk{u MktMkkh ku{Lker[khkhkLku e uu, ku Mk{u yk{-skk{kt yuf ktrk yke su, yu{ktu{kk k tfk Lkke.

e{nkhksLkkt kwMkfkuLke ie srx nkukke hufLku ku{Lke kkku MkhkkkeMk{ke Lkke. yke Mkrk{kt ku{Lkk MkkrnLkku [kh fue heku kk, ku{Lkefe{ke kkku sLk Mkkkh Mkwe fue heku knkU[u, ku{Lkk yLkkuk kkuke kufkufue heku krhr[k ku{s kkLk kk yu Wu~ke Mkwk kwMkf ktrkfkhe

MktkkeLke h[Lkk fhk{kt yke Au. yk{kt rkkLkwMkkh yZe nhke wy{q [LkkuLkku Mktkn fhk{kt ykku Au. ykLkk khk kkXfkuLku rkkLkwMkkh{nkhkseLkk r[khku k{kt Mkwrk ku.

{nkhkseLkkt kwMkfku{kt ykue Mkk{ke yuxe Mk[kux ku{s {k{f Au fuku{ktke fE uk{kt yku yLku fE kk Akuze uk{kt yku yuLkku rLko fhkLkwtwt s {w~fu fk{ Au ! kuke kkukkLke Mker{k kwrke suxwt kLke wt,

[LkkuLkwt MktfLk fhe ewt Au. u kkXfkuLku yk MktfLk Wkkuke kwt nku kku yu{nkhkseLke s f]kkLkwt krhk{ Au.rskkMkw kkXfkuLku rLkuLk Au fu kuykuyu yk kwMkf{kt s Mktkkuk Lk fhkkt {kLk

Mkuk Mkt khk fkrk {nkhkseLkk MkkrnLkwt k sYh yLk fhwt. fkh fuku{Lkk Mkkrn-Mkkkh{kt Lk u fuxkt knw{q hLkku Awkkukt kzkt Au, su{LkufkuE k rskkMkw kueLku fkZe fu Au yLku ruk k {ue fu Au.

yk kwMkf{kt su ftE k k{kt ykwt Au, ku {kk kt[e sk {kxu Lkke kfukt[eLku kuLkk kh ktehkkkqof {LkLk-r[kh fhk {kxuAu. ykk Au, MkLke kus{kthk yuk rskkMkw Mkkfku yk kwMkfLkwt yLk-{LkLk fheLku k WXku.

rLkufr.Mkt. 2067 hksuL fw{kh Lk


4/320

kkoLkk

H ykLkt ! H ykLkt ! H ykLkt !

{khk Lkkk !k{u k{kheMkwk{eMko Mk{ko,

krkk kkLke,ynikwfe f]kkkew:e keykuLkkt {ktkkLkwt kku{s

Mkwe keykuLkkt {ktMkukLkwt kkLk fhku,suke kuyku

Mkw-w:LkktktLkke{wk kE,k{khk krk u{LkwtykMkLk fhef]kf] kE .

{khk Lkkk !k{u k{kheMkwk{eMko Mk{ko,

krkk kkLke,ynikwfe f]kkke{kLk{kkLkurufLkku ykhkkkkLkku MkwkkukfhkLkwt Mkk{okLk fhku,kkk nu fkMkkkh !

ykkLke ykkh fkkekwhk s hkk-ukLkkuLkk fhku.kktLkwt SLk

Mkuk, kk, u{kekrhkqo kE .


5/320

MkkLkk

ktrkfkhe-MktkkeLkk Yk{kt yk MktfLk Mkt MkkrnLkk yukk-MkkfkuLke Mk{k Mkwk Au. yk{kt yksLkk wkLkk {nkLk ktkk,{kLkkkLkk kqhe, yLktkLkk rLk Mkk, ykkk kkLkk kkukkLkk,kukrkT, SL{wk yLku kT k {nkkwkLke y{h keLkwtrkkLkwMkkh kMktke ku{ s MktfLk Au. MktfLkfkko e hksuL fw{kh

Lkke {kuxk kkLkk kkXf ku{s yukk krhr[k Au. ku{ Akkt krh[ykkku ku ku fu ku{u keLk kq Mk{e ehk{MkwkMkS{nkhksLkkt kk kkt s kwMkfkuLku rrkk ku{ s Mktkkrk fhefkrk fhkkt Au.

kq Mk{e ehk{MkwkMkS {nkhks {kLk Mkuk MktLkk ukk

Mktke Mk{e hkLktSLke y{hkeLkk yLkL u{e nkk. ku{LkkoLkLku kuyku Mkkk{wt oLk ({kLk oLk) fnukk nkk. kkukkLkeykMkkkMk{kt hnuLkkhk Mk{wkLku kuyku wt fheLku Mk{e ehkLktS{nkhksLkkt kwMkfku kt[kLke uhk ykk fhkk nkk yLku kuyku ku{LkekeLku yfkx {kLkkk nkk.

e hksuL fw{kh Lk kq0 kk0 Mk{e hkLktS {nkhksLke

rkeLkk k Mkkhk ykMke Au. Mkwk kwMkf{kt ku{u {kLk MkukMktLkk ukk MktkLkkt y{]k-[LkkuLku ku{Lkkt rr kwMkfku{ktke kMktfhe rkkLkwMkkh kkXfkuLkk kkkuo yk kwMkf{kt yufrkk fhe ekt Au.ykk Au fu yk kwMkf rskkMkw MkkfkuLku {kxu Wkkuke rMk ku.

yu s MkTkLkk Mkkku !

wuAfMktkkt[{e Mk{e yik [ikLkk. 20-1-2010 {kLk Mkuk Mkt

]tkLk


6/320

6 Mktkke

1. yk{-rLkhek, ykkokT kk rufLkk fk{kt kkukkLkk kukkuLkuuk.

2. fhue qLku Vheke Lk fhkLkwt k E Mkh rkMkkqofkkoLkk fhe.

3

. r[khLkku kuk kkukkLkk kh yLku rkMkLkku keyku khykkokT Lk kkukkLkk kh yLku u{ kkk k{k yL kh.4. rskurLkk, Mkuk, kkT [kLk yLku MkLke kus khk

kkukkLkwt rLk{ko.5. keykuLkkt fkoLku kkukkLkku yrfkh, keykuLke WkhkkLku

kkukkLkku kw yLku keykuLke rLkkokkLku kkukkLkwt k Lk {kLkwt.6. kkrhkrhf kkk ke Mktkt Lk nkuk Akkt k kkrhkrhf

kLkkLku yLkwYk s kkhMkrhf MktkkuLk kkk MkTk ykkokTf{oLke rkkk nkuk Akkt k MLkunLke yufkk.

7. LkSfLkk sLkMk{ksLke kkk, rk{fYku Mkuk fhe.8. kherhf rnkLke rke yknkh, rnkh{kt Mkt{ kkk irLkf-

fkkuo{kt MktkLk.9. heh {e, {Lk Mkt{e, kwr rufke, yLkwhkke kkk

yn{TLku yr{kLkqL fheLku kkukkLku Mkwth kLkkk.10. rMkkke Mkw, Mkwke k, kke ruf, rufke MkLku

khu {n ykkwt.11. ko [kLkLkku kk kkk ko{kLkLkk Mkwkkuk khk rLku

W kLkkwt.

{kLkkkLkk {q rMkktk


7/320

7Mktkke

MkLk fe f kwfkhnu uh, nu Mku oh, nu kuh, nu kh{uhnu uh, nu Mku oh, nu kuh, nu kh{uhnu uh, nu Mku oh, nu kuh, nu kh{uhnu uh, nu Mku oh, nu kuh, nu kh{uhnu uh, nu Mku oh, nu kuh, nu kh{uhnu Mk{ko, nu fkMkkkh, rLkke n Mefkh fhku

nu Mk{ko, nu fkMkkkh, rLkke n Mefkh fhkuq rkfh WMku r{xkfh, ykLkk u{ kLk fhkuq rkfh WMku r{xkfh, ykLkk u{ kLk fhkukeh nhku nrh, keh nhku nrh, keh nhku, w keh nhkukeh nhku nrh, keh nhku nrh, keh nhku, w keh nhku

>>>>>>

>>>>>

{I Lkn, {uhk Lkn{I Lkn, {uhk Lkn, n kLk rfMke fk ni rku e ykLku kkMk ni, n Lk rfMke fk ni rk

uLku ku Lku rk, n e rk rfMk kLk Mku{uhk ni n uLku kk, fn WXk yr{kLk Mku{I, {uhk n fnLku kk, {Lk rfMke fk ni rk

{I Lkn....u r{k ni n n{uk, kkMk hn Mkfkk Lknfk rkAwz u n fkuE, hks fn Mkfkk LknrsLkkLke fk rk, {wkLk rfMke fk ni rk

{I Lkn....sk fe Mkuk, kus ykLke, erk WLkMku rfSu

rsLke fk hks ni, n Lkfh S eSuMkkLkk fe hkn kh, MkkLk rfMke fk ni rku e ykLku kkMk ni, n Mkk rfMke fk ni rk

{I Lkn....

>>

>>>

>>>

>

>>>


8/320

8 Mktkke

rk-Mkq[e1

. yLk (ftE Lk fhwt) ..........9

2. yMkkLk .....................153. yn{T ....................... 174. ykMkk ...................... 225. ykMkfkkLkkMkfkk ........ 256. Wkrk ....................... 287. Wku ...................... 308. yufkk ....................... 319. fko ....................... 3310. fk{ ......................... 3911. fk{Lkk ......................4112. f]kk ......................... 5013. kw-kuk ....................5314. kw ......................... 6215. [kLk ....................... 6716. SLk ....................... 7017. kkLk ........................7318. kk........................ 8019. Lk ......................... 8420. {o ......................... 8721. kLk ........................8922. Lk ........................9123. khkukoLk ................. 93

24. kh{k{k ....................9725. kh{k{-kk..............10326. krhMkrk

(yLkwfqkkrkfqkk)......11027. ]rk-rLk]rk...............11428. kkoLkk .....................11629. u{ ........................12030. kqhkE (khkukoLk).........13531. k ......................13832. ........................14133. kusLk .....................14334. {Lk ........................14535. {{kk ......................150

36

. {kLk ......................156

37. {kLk-Mkuk-Mkt .............16338. {wk (fk) .............16739. {qf MkMktk ..................17040. {]w .......................17641. kuk .......................17942. hkk-uk ....................18143. hksLkerk ...................18444. hkuk........................18745. (Wu~) ................19146. Mkw .......................19347. ruf ......................19848. rktrk...................20149. rkMk .....................20350. rk{ .....................20651. ihk .....................20952. hkkrk ..................21053. heh ......................21454. rkk .......................22155. Mktfk ......................22356. Mktko .......................22757. MktMkkh (Mk]r, r)..........22958. MkMktk (swyku {qf MkMktk) ....234

59. Mkwkkuk ...................23860. Mk{ks......................24161. Mkkf ......................24562. MkkLk ......................25163. Mkk{o (k) ...............26564. Mkw yLku w: ...............26865. Mkwkuk ...................27866. Mkuk .......................28267. MYk ......................29168. MkeLkkk ..................29369. Au ........................29570. feo ......................298

WTkkh.................317


9/320

1. ftE Lk fhkke SLk kkukkLku {kxu Wkkuke kLke Au yLkuMkk[wt fhkke SLk skkLku {kxu Wkkuke kLke Au.

Mktkke 6

2. yu rLk{ Au fu fhkke su ftE {u Au, ku Mki Lkke hnukwtyuxu fu rLk Lkke. khtkw ftE Lk fhkke su ftE {u Au,ku Mki hnu Au yuxu fu rLk Au. {kLkfe {ktk

3. Mkk[wt fhkke kuxwt fhkLkwt k {xe Au yLku Lk fhkLkwt

k ykk{uu {xe Au. {kLkfe {ktk4. Lk fhkLke Mkrk{kt su SLk Au, ku {kt kkukkLkwt SLk Au

yLku fk{ fhk{kt su SLk Au, ku Mkk{krsf SLk Au. {kLkfe {ktk

5. yuf knLk kk Au fu ko{kLk{kt suLkku yLkw ku, kuLkk {kxufkuE k Lk ykurkk Lkrn hnu..... Lk kku WTu Auyn{T-kke, yLku yLkw kk Au yn{T {xkke. .....yLkwLku {kxu yLk s Lk Au. {kLkfe {ktk

6. su SLk Wkrk-rLkk-hrnk Au yLku suLkkke u-fk kqh Lkke, kuLku kku ko{kLk{kt s yLkYke Lkke kkfhe fk Au. {kLkfe {ktk

7. fhwtLkku sL{ fkuE Lku fkuE k]kke s kk Au. Lk fhwt kuLkus kk ku, su k]kke hrnk Au. {kLkfe {ktk8. khu ykku ftE Lkke fhkk, khu kuyku ykkLku kwt s

ykku Au. khu ykku Mkk[wt fheyu Aeyu, khu k ykke

yLk (ftE Lk fhwt)


10/320

10 Mktkke

Wkhkukh Wkrk kk Au yLku khu ykku kuxwt fheyu Aeyu,khu k kuyku w:Yku kx kELku Mk[uk fhu Au.

{kLkfe {ktk

9. {{kk hkeLku, k]k hkeLku wt yLk kE feyu hk ?fkrk Lkrn. Mktkke 7

10. { khk kuLku e fk Au, suLkkke u, fk kuhuLkeqhkk nku. su u, fk kuhuLke qhkkke hrnk Au, kuLkku

krh[ {hrnk kkke s Au. {kLk-oLk11. fhkLkku hkk Au, kt Mkwe yLk kwt Lkke.

{kLk-oLk

12. kf]rkf rLk{ {wsk kk s Lkku fko kAe suLke kkkk Au, ftE Lk fhk Akkt k kuLke s Wk kk Au. kftE Lk fhkLku {kxu Mkk{o kkk rufLku yLkwYk rLkfk{fkokkLk yrLkko Au. {kLk-oLk

13. fhue MkkLkk MkkfLkk yntkLku su{ Au ku{ Mkwhrkk hku Au. {qf MkMktk

14. fhkke su ftE {u Au, ku Mkk Lkke hnukwt. su Mkk Lkke hnukwt,ku {kLk-SLkLkwt [h{ k Lkke kLke fkwt. {qf MkMktk

15. kMkrf {ktkLke k]rk {hrnk kkke s kk Au.fk{LkkykuLke kqk {kxu{ ykurkk AuyLku {Lku{kxuhehkrMkkLkkue sYrhkk nku Au. {qf MkMktk

16. {Lkwt MktkkLk hehkr rLkk Lkke. khtkw MkkLkku Mktk fhk{kxu kku hehLkk MknkukLke k sYrhkk hnuke Lkke. ku kku

{hrnk kkke ykk{uu kE Au. {qf MkMktk

17. MkMktk {hrnk kkke ykk{uu kE Au. {hrnk kkLku{kxu kkLkku Mkwkkuk, e ekLkku k yLku Mkktwt Auku{kt yr[ ykMkk, k, rkMk sYhe Au. {qf MkMktk

yLk (ftE Lk fhtw)


11/320

11Mktkke

18. kkukkLku {kxu ftEf fhwt Au yu yMkkLkku Mktk Au. {qf MkMktk19. yf{o kku ku nku Au, su keLkk fko kh Lksh hku

Au; yLku yLk ku nku Au, su rLkfk{kkLku ykLkkuAu. yLk wt {kuxwt MkkLk Au. yf{okk knw {kuxwtyMkkLk Au. Mktkke 5

20. ftE Lk fhkLkku Mktfk k { Au. {qf MkMktk21. suLku kkukkLku {kxu ftE k fhkLkwt kkfe Lkke, ku s r-

u{, yk{hrk kkk wu{ke krhkqo kLkuAu, su kMkrfSLk Au. {qf MkMktk22. fhkLke kMkLkkLkku kk fhkke MkkfLku ku kk kk Au, su

fhkke Lkke kkwt. Mktk-Mkkih23. Lk fhkke yrLkkeLkku Mktk ykk{uu kk Au. {qf MkMktk24. fhkLkk ykkhke fkuE heku ku{Lku {ue fkk Lkke; fu{

fu fhLkkhk {sqh nku Au. Mktk-kkke 125. fhkLkku Mktkt khrnk{kt u nku, khtkw kuLkkke kkukkLkk

kLke kk kke Lkke. {kLk oLk26. suLku fktE uEkwt Lkke, kuLku kkukkLkk {kxu ftE fhkLkwt Lkke. suLku

fktE Lkke fhkLkwt, kuLkwt un kuhu Mkwyku Mkkku kkkB Lkke

hnukwt. {qf MkMktk27. {hrnk kk rLkk yMktkkk Wrk kke Lkke yLku yMktkkkLkk

rLkk szkk, khkeLkkk kuhu rfkhkuLkku Lkk kkku Lkke. {qf MkMktk

28. fkuE k {kLkLku kkukkLkk {kxu ftE fhkLkwt Lkke. unkr{kLkLkkfkhu fhkLke r[ kuk kk Au, su yruf-rMk Au.

{qf MkMktk29. kuk, kku kkk u{ ko{kLkLke Mkw Au. yk s fkhu kuLke

MkkLkk {hrnk Au. {Lkku ykht yntkke kk Au, sufk{Lkk-kqkLku {kxu ykurkk Au. kkku

yLk (ftE Lk fhtw)


12/320

12 Mktkke

30. khu rkMkw ykMkf MkkfLku kkukkLku {kxu ftE k fhkLkwtLkke, khu k fkuE k ]rk kuLku khu Mkeo fu Au ?

kkku31. fkuE k MkkfLku kkukkLku {kxu kku ftE k fhkLkwt Au Lkrn,

fkh fu rLk{o{kk, rLkfk{kk, yMktkkk r[kh-rMk Au, {-Mkk Lkke yLku hkkrk k-rMk Au. kkku

32. fhkLkwt yu s Au fu fhkLkwt ftE Lkke. {kk u{kMkLkk yMkyLku {nLku ykLkkkLkwt Au. kkku

33

. fhkLkku ytk r Au, fhwt r Lkke. fhkLke ykMkkAqxTk rLkk Mkkf yk hnM e fkku Lkke. MkMktk ykih MkkLk

34. ftE Lk fhkLkku yko ykMk kkk yf{okk Lkke, kfu suAu kuLkku Mktk fhkLkkuWkk ftE Lk fhwt Au. suLkkke rksLkkE s fkwt Lkke, ykkk kE s fke Lkke, kuLkkke yrk

kk{kt ftE Lk fhwt s nukw Au. kMk yk s {qf-MkMktk Au. MkMktk ykih MkkLk35. suLku kkukkLku {kxu ftE k fhwt kkfe Lkke, ku s huh

fkorLkc kLke fu Au. kt Mkwe MkkfLku kkukkLku {kxu ftEfhkLkwt Au, kt Mkwe kqhukqhe fkokhkkk ykke Lkke.

MkMktk ykih MkkLk36. ftE Lk fhkLke Mkrk, su fhwt uEyu, kuLkk fhkke ykkokT

kk krhMkrkLkk Mkwkkukke ykk rLkfk{kkke Wrk r[h-rk{ kk kkke, ykk yMktkkkkqof MkeLkkkkeyrk kkke ykk yr[ ykMkk, k ku{s rkMk-kqof hkkk kkke s yku Au. kuLkkke knukt Lk fhkLkwtkkwt kkwt yf{okk, ykMk, {k, yMkkkLke kuhuLkus kkurkk fhkLkwt Au, su ke heku k Au. w:fk k

37. unkr{kLk Aqxu ku {kxu fkuE k {-Mkk WkkLke sYhLkke, kfu yk kLku ykLkke ukLkwt Au fu kkukkLkk {kxu ftELkke fhkLkwt. ftE Lk fhkLke Mkrk{ktunLkwt kkkB ykkkuykk{xe Au. MkVkkfe fwtS

yLk (ftE Lk fhtw)


13/320

13Mktkke

38. yLk kk {kxu {ue Mkw, kukk, Mkk{o kuhuLkkuMkwkkuk fhkLkku Au; khtkw kuLkk kk{kt ftE Lkrn uEyu

yu kMkrfkk{kt Z hnukLkwt Au. MkVkkfe fwtS39. yu {kLke uwt fu khu ykku ftE fhewt, khu s ftE {u,

fko rLkk ftE Lkke {kwt yk khk{kt ykMkk fhLkkh {kLkyrLkke SLkke r{w kk Au. MkVkkfe fwtS

40. suLkwt ftE Lkke yLku suLku ftE uEkwt Lkke, kuLku kkukkLkk {kxu ftEk fhkLkwt uk hnukw t Lkke ykkokT ku yLk kLke

Au. MkVkkfe fwtS41. rk[khku rke kku rk-]rkLkk ytku kneLkkk {xkzkLku

{kxu ykhk{ fhu Au. ykhk{ rk Lkke nkuke, yu Mkki u Au.kuke yk heku ku Lk fhkLkwt h u Au; khtkw kuLke r[{ktrk-]rk r{kLk hnu Au; kuke ykhk{ke k {ueLkuku kkAku rk-]rk fhu Au. khtkw k kkukkLku Mk{ko fheLk fhkLke yMkkLku kk kk Au. kLke r[{kt u{kkkLkwtr{Lk r{kLk Au; kuke Mk{ko kkke r{LkLkku yLkw kkAu. rskkMkw yMktkkkLkk kke Lk fhkLkku yLkw fhu Au.kuLke r[{kt k-Mkkkkfkh r{kLk Au; kuke Lk fhkke kukkkLkLkku yLkw fhu Au. Mktk-Mk{kk{ 1

42

. su heku VktMkeLkku fue ke s Mkykuke Aqxe Au, ku s hekuMkTkkqof Mk{ko fhLkkhku fhkke Aqxe Au. u{kkkyuk u{eLkwt kLk fhu Au, yku Au ykk kuLkkke u{ fhu Au.fhwt kt Mkwe Au, kt Mkwe fhkLke k nku. u{Lkekqokk kkke fhkLke k kkfe Lkke hnuke yuxu fu {xe Au. Mktk-Mk{kk{ 1

43. uf fhkLkwt Lk fhkLku {kxu nku Au. yuxk {kxu fhkLkwtkhu s Mkkkof Au fu fhkLkwt Lk hnu. Mktk-Mk{kk{ 144. yue fkuE f{e Lkke, suLke kqk Lk fhkke Lk kk.

Mktk-Mk{kk{ 1

yLk (ftE Lk fhtw)


14/320

45. fkuE kLke fk{Lkkyku uk Lk hnue yu s yrkk Au; fu{fu ykkfk{ yr nku Au. Mktk-Mk{kk{

46. nkk, fhkLke kLkku ytk kkke kku rMkkMkk kkkk Au; fu{ fu su ftE Lkke fhkku, ku Mkkike {kuxku Au, kt Mkwefu ku EhLkku k Eh kkk kwykuLkku kw, u{eykuLkku u{,kkLkeykuLkwt kkLk ykkokT MkoLkwt Mko ftE Au. ftE Lk fhkLku {kxus Mko ftE fhk{kt yku Au. Mktk-Mk{kk{

47

. yrkkk hkeLku nwt ftE Lkke fhkku yuwt fnuwt kkuku kkukkLkuAukhk rMkk keswt fktE Lkke. Mktk-Mk{kk{ 148. rkLkku ytk fhkLku {kxu rLkrkk MkkLk Au, SLkLkwt k

Lkke. Mktk-Mk{kk{49. fhkke su ftE {u Au, ku kkukkLku fk{ Lkke ykkwt.

Mktkke 8

rLks-rufLkku fk {kLkLkwt kkukkLkwt rkLk Au. ku rkLkLku ykeLkkwr, {Lk, RrLku, heh kuhuLku f{o{kt kkzkLkkt Au ykkyu{ fnku fu fkorLkc k heh, RrLku, {Lk kuhuLkku Wkkukko{kLk fko-f{o{kt rufLkk fk{kt s fhu Au. rLks-rufLkkufk yrufLkku Lkkf Au. yruf Lk kkkt s yfko kkfeLkke hnukwt, suLkk yk{kt fkokkLk{kt Mkkrfkk yke Au. yk rke rufwk {Lkwku s fkorLkc kLke fu Au. kukeruf-rhkue f{oLkwt {kLk-SLk{kt fkuE s MkkLk Lkke.

14 MktkkeyLk (ftE Lk fhtw)


15/320

1. yMkkLk keswt ftE Lkke, ruf-rhkue f{o s yMkkLk Au,ruf-rhkue rkMk s yMkkLk Au yLku ruf-rhkueMktkt s yMkkLk Au. MkVkkfe fwtS

2. MkkfLkku kwkkko yMkkLkLkk kk{kt s Au. ruf-rhkueMef]rk, f{o-Mktkt yLku [kLk yMkkLk Au. Mktk-WTkkuLk

3. yMkkLkLkk hnukkt kkqof fhuwt MkkLk r{k yr{kLk skuk fhu Au, su Mko kukkuLkwt {q Au. Mktk-WTkkuLk

4

. sukLke [qwt Au, kuLkwt [kLk fhwt yLku kuLkk ykoLku Lk ykLkkwtku s yMkkLk Au. Mktk-WTkkuLk5. Mkw-w:Lkku kuk yMkkLk yLku Mkwkkuk MkkLk Au.

Mktk-WTkkuLk

6. yMkkLkLkk hnukkt kkqof fhuwt MkkLk MkkLke [[ko kkk MkkLkwt[kLk Au, MkMktk Lkke. {qfMkMktk

7. MkkLkLkwtyr{kLk s yMkkLkLkwt{q AuyLkuyMkkLkLkk kkLk{kts yMkkLkLkku Lkk Au. Mktk kkke 28. Mkkt yMkkLkkuLke WkrkLkwt {q uk yMkkLkku Mktk Au.

Mktk kkke 29. yMkkLkLke MkkkuMkkku fhuwt MkkLk fkktkhu u Vkf nku

khtkw ko{kLk{kt rMkrkf Lkke. Mktk kkke 2

10. kkqof fhuwt MkkLk yMkkLkLku kke u Au, kuLku r{xkefkwt Lkke. yuxwt s Lkrn, Mkkf MkkLk fhkLkwt r{kyr{kLk khu fhe kuMku Au, su knw s tfh yMkkLk Au.

MkMktk ykih MkkLk

yMkkLk


16/320

11. Mkkt yMkkLk yr{kLk{kt yLku Mkkt MkkLk rLkhkr-{kLkkk{kt Mk{kukt Au. MkMktk ykih MkkLk

12. yMkkLkk Mktkke yMkkLkLke Wkrk yLku MkkLkk Mktkke MkkLkLkeyrk ykk{uu kk Au. MkMktk ykih MkkLk

13. su ]rk kkukkLku {kxu Mkkkk uLkkhe Lk nku yLku keykuLku{kxu rnkfh Lk nku, ku yMkkLk Au. MkVkkfe fwtS

14. yMkkkLkeLke qr{{kt s yMkkLkLke Wkrk kk Au. su

eyu Aeyu, kuLku Lk {kLkwt yLku su fhe feyu Aeyu, kuLkuLk fhwt s yMkkkLke Au. r[kwr15. yMkkLkLkku kk kk s {k, Mktk, r[khkhkLkk MkkfkuLku

{kxu Mk{kLk Au. MkkLk-k16. kkukkLkkt Mkw-w:Lkwt fkh fkuE keLku {kLkwt yMkkLkLkk

rMkk keswt ftE Lkke. MkkLk-k17. MkwLkk kuLkLkwt s keswt Lkk{ yMkkLk Au.

Mktkke 6

huf f{o fkkoLkwt s r[k Au. kuke fkkoLke Mkwthkk kkk yMkwthkkLkkukrh[ kuLkk fhukt f{oke s k kk Au. Mkwth fkko rLkk Mkwthfko Lkke, fkko ku s Mkwth kLke fu Au, suLkwt f{o khLku{kxu rnkfh rMk nku kkk fkuELku {kxu yrnkfh Lk nku. kukefkoLke Yykk ykkW yk rfk-hrnk rLko fhe uku uEyu

fu ku fkoLkwt {kLk-SLk{kt MkkLk s Lkke, su fkuELkk k {kxuyrnkfh Au. yrnkfh fkoLkku yko Au fu su fkuELkk rfkMk{ktkkf nku.

16 MktkkeyMkkLk


17/320

1. {kt ftE Lkke kku yk k yke su fu, {khu ftE LkkeuEkwt. khu {khu ftE Lkke uEkwt kku nwt sue fkuE [esk hne Lkrn. Mktkke 3

2. Lk yn{T hnu, Lk w:e kkLkku hnu, Lk khkeLk kkLkku hnu. Mktkke 5

3. yk MktMkkh su Au, ku nwtLke ekh Au yLku nwt su Au, kukh{k{kLke ekh Au. Mktkke 7

4

. su {Lkw hkk-rMk kkukkLkk yn{TLkk {nLku s khkkuhnu Au, wrLkk E{kLkkheke kuLkwt {kU uwt kMkt fhke Lkke. Mktkke 7

5. yk yntYke yw Au, suLkwt {q Au uk-ukLkku hMk. Mktkke 7

6. Mk{Mk skkLkwt kes yn{T{kt s r{kLk Au.

{qfMkMktk7. fk{Lkk yLku rskkMkkLkku zwtkhYk nwt Au. nwtLke yk kkh skk

yLku kue kkh su fkuE nku, ku. Mktkke 78. yu-kLkk Mktktke Mker{k yn{TLke yLku u-kLkk

Mktktke Mker{k khLke Wkrk kE kE Au. r[kwr9. suxk u Wkk kk Au, ku kk Mker{k yntkke yLku

suxk Mktko Wkk kk Au, ku kk Mker{k khke. {kLkfe {ktk

10. hkkrk rLkk Mker{k yntkLkku Mktkqo Lkk kkku Lkke. {kLk-oLk

yn{T


18/320

18 Mktkke

11. yn{TLke kwr Mktkt{kt Mkkk kLk fhu Au yLku {{Lkekwr Mktktrk Mkwyku yLku kyku{kt rkk kLk fhu Au

ykkokT suLku ykku MtLku {kLke Eyu Aeyu, ku ykkLkuMk kMku Au yLku suLku ykku kkukkLkk {kLke Eyu Aeyu,ku r {kq{ kzu Au. {kLkfe {ktk

12. kE yLku kqhkE khu kku nku Au, khu kku kLku Auyn{T, kLku Au krhrAkkk; yLku khu kqhkE rkfw Lkkehnuke, Mkkt s Mkkt hne Au, khu yn{TLkku Lkk kE

Au. L{kt yn{T kLku Au, tkkek{kt yn{T Lkke kLkkwt. Mktk-WTkkuLk

13. ykke r{w kkkt s nwt kuke, su ~ke ykek Au,yrk kE Au. {kLkfe {ktk

14. ykLke {{kk kkk fk{Lkkyu s nwtLku Srk hkku Au. {kLk-oLk

15. khu sz-[ukLkLkwt r{Lk Au s Lkrn, khu kuLkk {kke suWkk kwt ku nwt Au, yk k q s Au. {kLk-oLk

16. Mk]rLkwt {q kes yn{T Au. {kLk-oLk17. ktrk yLku MkeLkkkLku ykrk yn{T-Yke yw hne fu Au,

khtkw rkk{kt kku yn{TLke kt k Lkke hnuke. {kLk-oLk

18. rkkLke k]rk rLkk yn{T-kYke ywLkku Lkk Lkkekkku yLku ku kk rLkk MkkO{kt qhkk, u, rkkkLkku LkkLkke kkku. MkkLk-rLkr

19. kk MktMfkh yntkk{kt ytrfk hnu Au; khtkw yntkk krhkkkkkt kqo MktMfkh ufkuk kesLke su{ rLkSo kE AuykkokT ku{Lkk{kt WkskLke k Lkke hnuke. kqo MktMfkhkuLku

rLkSo fhk {kxu yntkk-krhkoLk kh{ yrLkko Au. Mktk kkke 1

20. Mkkn Lk[kk hk{ kkuMkk#yk ku kLkk Lkku kkufkhAu fu suLkku yntk {xe kku nku. Mktk kkke 1

yn{T


19/320

19Mktkke

21. fkkok-hrnk ]rk fkuE k rLk]rkke f{ Lkke, yLkuMktfkwk rLk]rk fkuE k ]rkke f{ Lkke. kkku

22. fkuE Lku fkuE hekLkwt Mkw s yn{TkLku Srk hku Au. kkku

23. kf]rkf rkLk yLkwMkkh yn{TYke yw{kt yMkkLkLkwt kesk Au yLku MkkLkLke {kk k. khkeLkkk{kt SLk-kwryu s yMkkLkLkwt kes Au yLku MkeLkkk{kt Mkkrfrkk yu s MkkLkLke {kk Au. MkMktk ykih MkkLk

24. ykLke ykMkk yLku rskkMkk kkk rkk su{kt Au, ku snwt Au. {kLk-oLk

25. yrLk yLku rLk SLkLke {{kt yntkYke yw s yufyuwt ykh Au, su r SLkLke rkkLku yk kirkfSLk{kt ykrhk kk ukwt Lkke. SLk-oLk

26. MkwkukLke r[Lkku MkkO{kt Lkk kkkt s yntYke yw Lk

kE Au. MkVkkfe fwtS27. yntYke yw{kt Mk{Mk r yLku yLktk{kt yn{T r{kLk

Au. MkVkkfe fwtS28. {{kkLkku ytk kkkt s ke hekLke k]kLkku ytk ku yLku

k]khrnk kkkt s yntYke yw Mk: kqxe su kuLku {kxufkuE yL Lk ykurkk nkukku Lkke. SLk-oLk

29. ykku kkukkLkk{ktke nwt Mkornkike Awt, nwt y[kn Awt ykk{khu kkukkLku {kxu MktMkkh kkMkuke ftE uEkwt Lkke yukuyntk k kke Lkkku uEyu. yk khu s kLku,khu Mkornkfkhe ]rk kk Akkt k kkukkLkk{kt fhkLkwtyr{kLk Lk kk yLku [knhrnk kk Akkt k nwt [knhrnkAwt yuku kMk Lk kk. fkh fu yntkLke nkshe{kt fkuE

huh k]khnrk kE fkwt Lkke; fkh fu Mkuk kkk kkLkwtyr{kLk k fkuE hkkke ykuAwt Lkke. SLk-oLk

30. hkk-rLk]rk kkke ku kkt s w:kuLkku ytk kE Au; suMkwLke kMkkkke kuk kkt nkkt; khtkw nwt ekhkk Awt,

yn{T


20/320

20 Mktkke

nwt ktk Awt, {khu ftE Lkrn uEyu yk su yntLkku yksAu, ku uk hne Au. kuLkku Lkk fkuELke M{]rkke s kk Au.

SLk-oLk31. rLkku WTk{ yn{T Au yLku yn{T k ~ s Au; fu{ fu

suLke kerk kk Au yLku su krMkk kk Au, ku ~ s Au.yk rke kkukkLku yn{T Yke ~ke k yMktk kkLkwt Au,su yuf{kk yLkke s Mkk Au. MkVkkfe fwtS

32. hehYke Mkw{kt yn{T-kwr kE skke MkwykuLke fk{Lkk

ykk{uu kuk kk Au; fu{ fu heh yLku Mk]r{kt kwkuLkerkkk yLku MYkLke yufkk Au. r[kwr

33. kt Mkwe yn{TkYke ywLku kkuze Lkktk{kt Lk yku, ktMkwe Lk kku r[k k w kE fu Au yLku Lk r r[L{SLkke k yrkkk kE fu Au. r[kwr

34. suLku kkukkLkk{kt Mkt{, Mkk[kh kkk MkukLke kerk kk Au,

ku huhku Mkt{e, Mkk[khe kkk Mkuf Au s Lkrn. kqhukqhkuyMkt{Lkku ytk Mkt{Lkk yr{kLkLku kE Au yLku kAeMkk[kh kkk Mkuk kku hnu Au k Mkk[khe kkk Mkuf Lkkehnukku. Mkufke hrnk su Mkuk yLku Mkk[kheke hrnk suMkk[kh Au, ku s nfefk{kt Mkt{, Mkk[kh kkk Mkuk Au.

r[kwr

35. k{k{ RAkyku rLk]k kkkt s yntk {xe Au. Mktk-Mk{kk{

36. sukkukkLkk kLku r{xke uAu, kuLkukAe fkuE k kLkekwk{eLke yk~fkk hnuke Lkke; fu{ fu kLku skLke yk~fkk nku Au. Mktk-Mk{kk{ 1

37. yMkkrf yntk Mk{kr Mkwe Srk hnu Au.

Mktk-Mk{kk{ 138. yntkLkwt krhkoLk kkke rk kkk kLkwt krhkoLk Mt

kE Au yLku yntk {xe skkt Mko ftE {e Au. Mktk-Mk{kk{ 1

yn{T


21/320

21Mktkke

39. MkwykuLkk Mkwkkukke MkwykuLkku yk yLku kykuLkeMkukke kykuLkku Mktkt kkfe Lkke hnukku, suLkk Lk hnukke

yn{T ykkkuykk {xe Au. MkkLk-k40. yn{TLkk Lkk{kt s MkeLkkk, r[L{kk ku{s y{hLke

Wk Mk{kue Au yLku yn{TLkk Lkk{kt s kh{ u{Lkeyrk kE fu Au. MkkLk-k

41. {kuxk {kuxk ikkrLkfku yu kku fne fu Au fu hehLke WkrkkE, khtkw fkuE ikkrLkf yu Lkke fne fkku fu nwtLke WkrkkE. ...... nwtLke kus fhe, kku Au {e kku yLku nwt{xe kk u.

Mktkke 8

42. u k{u ktrk{kt h{ fhku ykk kkukkLkk{kt r kwkuLkkuykhkuk fheLku kkukkLkk{kt Mktkw kku kku yn{TYke yw su{

Au ku{ Mkwhrkk hnuu. kt Mkwe ku Mkwhrkk hnuu, kt MkwefkuE Lku fkuE Yk{kt Mkkke qhkk hnuu. Mktkke 643. khu y{u yLku k{u rLkkk kke r[kh fhewt kku kE!

kuk yn{TLkwt MYk Lkefu khk. Mktkke 444. yn{Tk {xkkt s rLkkwoLkku kku yLku u{Lkku W Mk:

rMk Au. {kLkfe {ktk

fkuE k f{o f{o-rkkLkLke r fhkke Mkktkkukktk rMk kuLkrn. kuke huf f{o ku f{oLke rr {ku s fhwt uEyu, surkkLk-rMk Au. f{o-rkkLkLke r fhk{kt ykuwt f{o Vkekkwt Lkke. f{oLkk kkkYk{kt f{o Mktkte kkLkLke ykukk Au. kuke huffkkoLku fkoLke Yykk knukt fko-Mktkte kkLkLkwt MktkkLk sYhe Au.

yn{T


22/320

1. Mktun hnukkt ykMkk MkS kke Lkke. {kLk-oLk2. yu sYhe Lkke fu ykMkk rufke Mk{kk nku k yu sYhe

Au fu ykMkk{kt rufLkku rhku Lk nku. {kLk-oLk3. tfk uuk{kt kk Au, kku ukLkku kk Au yLku ykMkk

fwO ku{kt kk Au. {kLk-oLk4. khu {uwt yLku uuwt kkukkLku Mktkw Lkke fhe fkkt, khu

Mkke s su wt Lkke ku{kt ykMkk kk Au. {kLk-oLk5. yqhk kkLkke rskkMkk kk kk Au, ykMkk Lkrn. ykMkk

yuf{kk ku{kt s kE fu Au, suLkku khu k RrL kkkkwr-rke yLkw fkuo Lkke. {kLk-oLk

6. LkkeLke rLk]rk{kt r[kh yLku AuLke kk{kt ykMkk sMk{ko Au. {kLk-oLk

7. ykMkk M khk kk Au. kuLkk {kxu fkuE fkh ykurkkLkke. {kLk-oLk

8. suu ykMkk Mefkhe Au, ku fkuE fh Lkke, kfu fkko Au. {kLk-oLk

9. ykMkkLkkuWkkuk fk{LkkLke kqk kkk rLk]rk{kt fhkuykMkkLkku

wkkuk Au. ykMkkLkku Mkwkkuk yuf{kk yk{ekkkqofrkkLke k]rk{kt s Au. {kLk-oLk10. ykMkk uku{kt kkk {u{kt kE fke s Lkke; kfu

ku{kt s kE fu Au, suLku uwt s Lkke. {kLk-oLk

ykMkk


23/320

11. {uLkku Wkkuk fhe fk Au, ku{kt ykMkk fhe fkke Lkke.uu kh r[kh fhe fk Au, ykMkk Lkke fhe fkke.

Mkktu{kt ykMkk fhe fk Au, kuLkk kh r[kh fhkLkesYh Lkke. MkkLk-rLkr12. Mkktu wLke ykMkk Mefkhkke {u heh yLku uu

skkLke ykMkk rLkSo kE Au. fkh fu ku ykMkkykuyuf Mk{u Srk hne fke Lkke. MkkLk-rLkr

13. r[khe {kkLkk ykkh kh yLku rkMkw kku, Mktkku kkkktkkuLkkt ykkh kh ku{kt ykMkk fhu Au, su ykku[h Au.

MkkLk-rLkr14. rLkk h[rkkLkwt oLk kuLke h[Lkk Lkke fhe fke; khtkw

Mkkf ku{kt yr[ ykMkk fhe fu Au. MkkLk-rLkr15. uu {wt Lkrn, fhuLkwt krhk{ k{kwt Lkke, khu {kLk

k[kh kLkeLku Mkktu{kt ykMkk fhu Au. {qf MkMktk16. {u kkk uu{kt ykMkk Lkke hne fke. nk, {uLkku

Mkwkkuk kkk uuLkk rk rskkMkk kE fu Au. {qf MkMktk

17. korLkfkuLkk rfkuLku ykLkkku yu ykMkk Au, oLk Lkke. {kLk-oLk

18. rskkMkkLke k]rk MktunLke uLkk{kt Mk{kue Au. Mktun-fk{ktykMkkLkkukh rskkMkwkh ke ukurskkMkkLkurLkSo kLkke

Au. {kLk-oLk19. Au{kt ykMkk AuLke kkLkku y[qf Wkk Au. kkku20. ykLku ku yLku ku{kt ykMkk fhku. w:fk k21. ykMkk ku{kt s fhk{kt yku Au, su RrL, {Lk, kwr kuhuke

ykku[h Au, suLku kkuyu Mkktku Au yLku suLke {ktkkkukkLkk{kt Au. MkVkkfe fwtS

22. MkkLkrLkc kLkk {kxu huf MkkfLke kkukkLkk Mkk{kt yr[ykMkk nkue yrLkko Au. MkVkkfe fwtS

23. ~Lke ykMkkyuMkkLke ykMkkLkurrk fhe Au. ufu MkkLke{kk Mkkf{kt r{kLk Au, khtkw ~Lke ykMkkyu {kkLkurrk yLku r[Lku kkLk fhe ee Au. MkVkkfe fwtS

23Mktkke ykMkk


24/320

24. MkkLke ykMkk, heh, RrLku, {Lk, kwr kuhu khk Lkke, kfu kkukkLkk s khk kkukkLkk Mkk{kt ykMkk fhe

Au, yuxu fu huf Mkkf kkukkLkk Mkk{kt ykMkk fhefu Au. MkVkkfe fwtS

25. ykMkk khu s MkS kLku Au, khu Mkkf MkkLkk {nLkuykLkkeLku Mkk{kt kkukkLkkkwt Mefkh fhu.

MkVkkfe fwtS

26

. r[kh kuLkk kh fhe fk Au, su kwrLke Mke{k{kt nku,Mker{k nku, krhkoLke nku. k su kk Au, yLktk AuyLku yMke{ Au, kuLkk kh r[kh fhe fkkku Lkke. ku kkuykMkkLkku rk Au. Mktk-WTkkuLk

27. ykMkkLkku yko Au w Au. fuk Au, kt Au, ykku Lkkekk. yu kLke rkfw sYh Lkke. yuxwt wt kkok

Au fu, w Au. SLk-kk

f{o-rkkLk {wsk Mktkkrk fko u krk kke Lk fhk{ktyku kku ku{kt MkhMkkk yku Lkrn. MkhMkkk rLkk fko tkkTku. {kLkLke {ktk kt f{o-rkkLk hrnk fko fhkLke Au, kts fkoLke {whkk k kuLku ye Au. kuke {kLku huf fkokrk kke krk kE fhwt yrLkko Au.

24 MktkkeykMkk


25/320

1. suLkwt yMk nh Mk{u Au, kuLke Mef]rk ykMkfkk Au. suLkwtyMk nh Mk{u Lkke, kuLke Mef]rk LkkMkfkk Au.

Mktk-Mk{kk{2. k kufku Au, su wLku {kLku Au. k kufku Au su MktMkkhLke

kMkrfkkLku u Au. {nLke kk yuAu fu kue eukLkkuk SLk{kt fuxku Au; yLku kuk {kLke eukLkku kSLk{kt fuxku Au. MkVkkfe fwtS

3. [kk LkkMkfLku kk Au, ykMkfLku Lkrn; fu{ fu su heku fk

yLku ytfkh yuf Mku Lkke hne fkkt, yu s heku ykMkfkkyLku [kk yuf Mku Lkke hne fkkt. Mktk-Mk{kk{ 1

4. kkLkLkwt M{h fhkke SLkwt fk kk Au yu kkk ykku Mkkhe heku eyu Aeyu, Akkt k {Lk kkLk{ktLkke kkkwt, kku ykLkkke eLku keS LkkMkfkk fE nu ?yko yu kkLkwt Au fu ykku {nk{qo ku{s LkkMkf nkuk

Akkt kkukkLku ykMkf ku{s kwr{kLk {kLkeyu Aeyu. Mktkke (&kukh)

5. Eh{kt rkMk fhku yLku kuLku kkukkLkku {kLkku ykLkwt Lkk{Ehk Au. Mktkke 8

6. Eh Au yuxwt s Mk{SLku Mktkkuk Lk fhku, kfu kuLkku yLkwfhk {kxu ytz Lk fhku. Mktk kkke 1

7. Mkk[ku Ehke yLkehke{kt k EhLkwt oLk fhu Au. Mktk-Mkkih

8. Mkw-ruk{kt kTkwr ke fkuE {w~fu kk Lkke. khtkwyk yqhe ykMkfkk Au. kqhe ykMkfkkLkku yko kku yu Au fu

ykMkfkkLkkMkfkk


26/320

26 Mktkke

kkLkke rk ftE Au s Lkrn. ykhu k Lkke, knuktk Lk nkwt yLku r{kt k Lkrn nku. Mktkke 7

9. kt Mkwe ftE k [knku Aku, kt Mkwe yu Lkke fne fkk fuEh ftE Lkke; fu{ fu {kkwt s kkukkLkkke {kuxe MkkkLkuMefkh fhe uwt Au. Mktk-Mk{kk{ 1

10. kkLk LkkMkfkuLku k rkfq Lkke. kirkfke k uWkrk fhu kku kirkfkkLkk Yk{kt kuyku kuLku {u.

Mktk-Mk{kk{ 211. fkuE sYrhkkLkwt nkuwt yu s yLktkLke Mkkk Mefkh fhk{kt

Mk: rMk Au. {kLkkkfu {q rMkktk12. yuLkwt Lkk{ kh{k{kLku {kLkeyu Aeyu yu{ fnuk fu ykkLku

kh{k{k uEyu Au, khLkw kh{k{k khk ykkLku ftE uEkwtLkke. Mktkke 8

13. EhLku {kLkk yuf kk Au yLku kuLkk {wsk kkukkLkwt SLkkLkke uwt keS kk Au. {kk EhLku {kLke Eyu k kuLke

Mkkku kkukkkwt yLku u{ Lk nku kku SLk kkkwt Lkke. Mktk-Mkkih14. kqo ykMkfkk kku yu Au fu skk yLku kh{k{kLkwt rksLk

fe kwt s Lkke. Mktkke 715. kh{k{kLku {kLkkLke sYhk fu{ kzu Au ? {kk yuxk {kxu kzu

Au fu Mkk-MkkLku {kxu MktMkkh{kt hnukkku fkuE Mkkke Lkke{kku. Mktkke 3

16. u k{u kkLkLku {kLkku Aku, kku ku {kLkkLkku krh[ y{khkk{khk SLkke kk, {kk r[khkuke Lkrn. ykkwt SLk sfne u fu ykku kkLkLku {kLkeyu Aeyu. Mktk-Mk{kk{

17. zkke swyku, fkuELkk nkuk {kkLkku fkuE yko Lkke, ktMkwe fu kuLke Mkkku ykkku Mktkt Lk kk yLku fkuELke k MkkkuMktkt kt Mkwe Lkke kkku, kt Mkwe fu kuLke yk~fkk Lk

nku. Mktk-Mk{kk{2

18. su k ftE k k {ktku Au, kuu kw Mefkhe ek,yLku su k ftE k fhk [knu Au, kuu {o Mefkheeku, yLku suLku kkukkLkkke fkuE k {kuxku uk Au, kuuEh Mefkhe ek. Mktk-WTkkuLk 17

ykMkfkk-LkkMkfkk


27/320

27Mktkke

19. uk rLkk nwtLku {kLkku Aku kku uk rLkk AuLku fu{ Lkke{kLkkk ? Mktkke 5

20. Eh kku kuLku s fnu Au fu suLkwt yMk k{khk {kLkk, Lk{kLkk kh rLkoh Lkke. uhk kk21. EhkLkku yMke yko Au fu, su kuLku {kLku Au kuLkku k ku kuxku

s Au; yLku su kuLku Lkke {kLkkku, kuLkku k ku kuxku s Au. uhk kk

22. Eh ku{Lkku k Au, su ku{Lkk{kt rkMk Lkke fhkk. EhLke

Mkq[e{ktke k{kt Lkk{ fkku Lkrn. k{u {kLkku kku k yLku Lk{kLkku kku k. Mktkke 323. kkLkLke r su yks WXu Au, ku kfoke Lkke WXkku. ku

yks WXu Au, kkLkLku {kLkLkkhkykuLkk w~[rhkke. keSfkuE kk Lkke. kkLkLku {kLkLkkhkyku u ku {kMk nkukku kkLkLke r fkuE kkue s fkwt Lkke. Mktkke 3

24. kufku EhLku {kLkk Lkefk Au, k {kxu ? fu y{khe sufk{Lkkyku Au, ku kqhe kE . yk Ehk Lkke. Mktk-WTkkuLk

25. kh{k{k kt Au, fuk Au, wt Au ykLke kkA kzk rLkkkh{k{k Au yu {kLke uwt uEyu. Mktk-WTkkuLk

26. fkuE r{fk {krf rLkkLke yLku fkuE k Wkrk ykkh

rLkkLke nkuke Lkke. kku kAe rLkku fkuE {krf Lkke kkkWkrkLkku ykkh Lkke, yu fue heku kLke fu ? nk, yu sYhAu fu su MkkiLkku {krf kkk ykkh Au, ku yuxku Wkh Au fuku{kt u fkuE ykMkk Lk fhu ykk kuLku fkuE Lk {kLku kku kku MkoLkku kkukkLkku Au. {kLk-oLk

27. u k{Lku ku{Lkk rLkk yLkwfqkk r Au, kku ku yuk fkhLke

Au fu yuf Mkwth ykuhzku Mkuku Au yLku k{u r{k rLkkLkk Aku;yuf Mkwth e &k]tkkh fhu yLku krkke tr[k hnu, fu hehyk{-hrnk nku. ykMkfkLkwt Lk nkuwt SLk{kt yufwt kzehnuk suwt Au. Mktk-Mk{kk{ 2

ykMkfkk-LkkMkfkk


28/320

1. kherhf Wkrk {kxu Mkk[kh kh{ yk~f Au, {kLkrMkfWkrk {kxu Mkuk yLku yk{f Wkrk {kxu kk ytkyk~f Au. Mktk-Mk{kk{ 1

2. yk{f Wkrk kE kku keS fkuE WkrkLke yk~fkkLkke. Mktk-Mk{kk{ 1

3. u k{u kirkf Wkrk fhku Aku, kku ku{kt Mkt{, Mkk[kh,Mkuk, kk yLku { kku uEyu. ykMkfkLke Wkrk

Zkk, Mkhkk, rkMk yLku hkkrkke kk Au yLkuyk{kLke Wkrk r[kh, kk yurLks-kkLkLkk ykhkekk Au.

Mktk-Mk{kk{ 2

4. huf Mk{Mk WkrkLkwt MkkLk Au, zhku Lkrn. Mk{Mk-hrnk SLkLkfk{wt Au. MktMkkh{kt kukt s keykuLke Wkrk kE Au, su{LkktSLk{kt zku-zku Mk{Mk yke Au. Mktk-Mk{kk{ 2

5. rfkMkLku {kxu sL{, MktMfkh kkk f{o ku sYhe nku Au.sL{ {kk Awkkue k Au, MktMfkh ku AwkkE hnuekLku kk fhu Au, f{o MktMfkhLku yLkwYk V ykku Au.kuke su o{kt sL{ kk, kuLku yLkwYk MktMfkh kkk MktMfkhLku

yLkwYk f{o fhkt WkrkLku {kxu yrk yk~f kLke Au. Mktk-Mk{kk{ 2

6. MktMkkh ykke yk~fkk yLkwu yu kirkf Wkrk Au,yLku ykkLku MktMkkhLke yk~fkk Lk hnu yu ykk{f

Wkrk


29/320

Wkrk Au. Mktkke (&kukh)7. u k{u keykuLku {kxu kkuku Aku, keykuLku {kxu Mkktku

Aku, keykuLku {kxu r[khku Aku, keykuLku {kxu fk{ fhku Aku,kku k{khe kirkf Wkrk kke su. fkuE kkk Lkke fkwtLkke. u k{u {kk kkukkLku {kxu r[khku Aku kku rhkk feLkrn su. Mktkke 8

8. nwt kku yu rLk kh knkUku Awt fu ykkk MkkiLkku ko{kLk

ykkk MkkiLkk rfkMk{kt nukw Au; u ko{kLk w:{ nkufu Mkw{ nku. Mktkke 49. {LkwLkk rfkMk{kt su u{Lkku rfkMk Au, ku ytrk{ rfkMk Au.

MkeLkkk ke LktkhLkku rfkMk Au yLku Wkhkk ke LktkhLkkurfkMk Au. MkkLk-rkue 114

f{o ku s Mkkkof rMk kk Au, suLkkke Mkwth Mk{ksLkwt rLk{kokkk fhkLkk hkkLke rLk]rk kk, yuxu fu fkko hkkhrnk kLke yLku kuLkk khk fhuwt f{o Mkwth Mk{ksLkk rLk{koLku {kxurkLk kLke . kuke huf f{o {kLku Mkwth Mk{ksLkk rLk{kokkk hkkhrnk kkLkk Wu~ke s fhwt yrLkko Au.

29Mktkke Wkrk


30/320

1. Wku fhkLke su Mkuk Au, ku Mkkike Lke[e fkkLke Au. Mktkke 4

2. k{u fkuELku ku Wku Lkke ykke fkk, su ku Lkke kku.

khu ku kkukkLkwt s uwt Lkke {kLkkku kku k{kt kkkuwt{kLke uu ? Mktkke 4

3. t kkkkLkwt V yu Lk nkwt fu kufku ykke kkA yuk[kUxe fu keAku Lk Akuzu. he kk skkLkwt V yu nkwtfu yu{Lku ykke sYhk Lk hnu yLku su fk{ ykku ku{LkeMkkku fwO, kukeykuLke Mkkkufhk kke . yuf MkeLkkkLkwt

Mkk{k kLke . Mktkke 44. yk su Wku ykkkLke Mkuk Au, yuLku kuxe ykuAe

fhk{kt yku. yk Mkukke {U e {w~fue Mkne Au. yksu kMknue kzu Au. Mktkke 4

5. shk r[khku, su{Lkk rLko{kt k{Lku ykqx k Lkke, ku{LkkWkuke k{kt wt fk ku ? Mktkke 4

6. Mkkike {kuxku Wkuf fku Au ? su kkukkLkk SLk-yk[hkhke Wku fhu Au, ku Mkkike {kuxku kk Au, Mkkike {kuxkuktrzk Au, Mkkike {kuxku Mkwkhkke Au yLku Mkkike nfku fkuAu ? su kh[[ko fheLku Wku fhu Au. khuf kykuLke[[ko, khuf krhMkrkykuLke [[ko. Mktkke 3

7. fkorLkc kLkkke s fkokhkkk Vuk Au, Mk{kke

Lkrn, Wku fhkke Lkrn, kMkLk fhkke Lkrn, ukzkke Lkrn, kuLk ykkkke Lkrn. Mktkke 5

8. su {Lkw Lkukk fu [khf kLke Au fu Wkuf kLke Au, kuLkwt r[k w kLkwt {w~fu Au. Mktk-Mkkih

Wku


31/320

1. yksu ykku MYkke yufkk fhkLke su fkLkk fheyu Aeyu,ku rufLke rke kkukkLku kku uku Au ykk ekuesLkkkLku knufkkLkwt Au. {kLkfe {ktk

2. kkk rkkkLkk ykkh kh f{o{kt rkkk yrLkko Au kyktkrhf yufkk nkukLku fkhu erkLke yufkk k ytkyk~f Au. ..... Lkukkuke khu uEyu Aeyu, khu kkke[keyu Aeyu. kkuLke rk{kt rkkk Au k ku rkkk LkukyLku kkLke yufkk{kt nukw Au. ku s heku ku kyku{kt,

ku kkuo{kt, ku uku{kt yufkeLke WkkurkkkLku {kxu srkkk Au. {kLk-oLk

3. huf k, ko, u u keykuLke Wkkurkkk{kt kkMkw, Mkk{o ku{s kukk kkhu kku yuf-keLkk kqhf kLkefu Au yLku kAe khMkh MLkunLke yufkk e s MknukEkeMkwhrkk hne fu Au, su rfkMkLkwt {q Au. {kLk-oLk

4. yktkrhf yufkk rLkk kkk yufkk rLkhkof Au. ...........MktkoLkwt {q yktkrhf rkkk Au, kkk Lkke. nu yu r[khfhku kzu fu yktkrhf rkkk wt Au ? kku fnuwt kzu fu kkkrkkkLkk ykkh kh erkLkku u Mefkh fhku.

oLk ykih Lkerk

5. kf]rkf rLk{ {wsk ku kyku k MkkO{kt Mk{kLk r[,kukk, Mkk{oke Lkke nkuke yLku Lk krhMkrk k Mk{kLknku Au. u-fkLkk uke k hnuefhe kuhu{kt u kkAu; khtkw {kLk{kkLkk kMkrf Wu~{kt fkuE u nkukku

yufkk


32/320

Lkke. yk Wu~Lke yufkkLkk ykkh kh s {kLkMk{ksu{kLk{kkLke Mkkku yufkk Mefkhe Au. oLk ykih Lkerk

6. hehLkwt r{Lk huh r{Lk Lkke. k kkk MLkunLke yufkks Mkk[wt r{Lk Au. Mktk-Mk{kk{ 2

7. ku kykuLke k r[, Mkk{o kkk kukk yuf Lkke;khtkw k MkkiLkwt yuf Au. u yk ikrLkf kLkku ykh fhk{ktyku kku kusLk kkk MkkLkLke rkkk hnuk Akkt k khMkh

yufkk hne fu Au. {tk{ rkLk8. kkukkLkk kw yLku khkk kuk ukke kkhMkrhf yufkk Mkwhrkk

hnuke Lkke. oLk ykih Lkerk

kk krhMkrk {wsk fkokkLkLke skkkhe kt Mkwe hnus Au, kt Mkwe fkkoLkk SLk{ktke yw kkk yLkk~fMktfkku Lk Lk kE , yk~f kkk w Mktfk kqhk kELku{xe Lk , Mkns kke rLkfkkk Lk yke , ykk{uuykue rLkfkkkke yMktkkk Lk kE kkk yMktkkkkqof

kk MkeLkkkLku Mk{kk fheLku SLk u{ke krhkqo kE Lk, kt Mkwe fkokkLkke kkukkLku k[kku q Au. kuke kkkrhMkrkLku yLkwYk {kLku fkorLkc kwt yrLkko Au.

32 Mktkkeyufkk


33/320

1. suLku kufku fkokhkkk fnu Au, ku qr{ Au. suLku kufkukuk fnu Au, ku ]k Au. suLku kufku kkkLk fnu Au, ku VAu yLku suLku kufku hMk fnu Au, ku u{ Au. SLkkk

2. yfkoLkk kk{kt k{khku kwkkko Au. fko-kkLk kku Mk:kk Au. kuLkwt yr{kLk fhkke kku fko yfkoLkk Yk{ktkkE Au. SLk-kk

3. ihk kkke kku kk fkhLkk {o yLku fkoLke Mk{kk

kE Au. yue s heku yk{hrk yLku u{Lke kk kkkek fkuE fko uk hnukwt Lkke. Mktk-WTkkuLk4. w:eLkwt fko Au kk yLku MkweLkwt fko Au Mkuk.

{kLkkkfu {q rMkktk

5. fkokhkkk yke skke yrfkh {kk rLkk s ykesu. {kLkfe {ktk

6. [kn-hrnk kkke fkokhkkkLke k ykk{uu yke Au. {kLkfe {ktk7. huf {kLk k, kukk yLku krhMkrk{kt Mk{kLk Lkke. yk

yMk{kLkkk s fkoLke sLkLke Au. Mk{kLkkk{kt ]rk MktLkke. yuf Mkk ke MkkLku wt fk{ yke fu Au ? Mkks fkuE rLkkoLku s fk{ yke fu Au. Mktk-WTkkuLk

8. fko kqt fhkke fkuE yMk s uk hnukwt Lkke.....fko kqt kE skkt fkkoLke su yk~fkk nke, kuLke kqkkE Au yLku kuLke kqk kE skkt fkkoLkwt yMk kkukkLkkkke yrk kE Au. {kLkfe {ktk

fko


34/320

34 Mktkke

9. keLkk yrfkhLke hkk fhkke fkokhkkk ykk{uuyke Au, yLku kkukkLkk yrfkhLkk kkke {kLkuk kk

s Mktkt kqxe Au. {kLkfe {ktk10. keykuLkk yrfkhLke hkk yLku kkukkLkk yrfkhLkku kk s

huh kku fko Au. {kLkfe {ktk11. hut fko ku s Au, suLkkke fkuELkwt yrnk Lk kk yLku

fkokkLk fhkke fkko kkukkLkk kke yrk kE .

{kLkfe {ktk12. fkorLkc kkke SLk kkk {]w kku MkhMk kLke Au

yLku fkowk kkke SLk LkehMk kkk {]w w: ku{stfh kk Au. {kLkfe {ktk

13. su Lkke fhe fkk kuLku, yLku su Lkrn fhwt uEyu, kuLku Lkfhkke su fhwt uEyu, ku ykk{uu kk kku Au. yk rke

fkokhkkk Mkns kkk Mkkrf Au. {kLk-oLk14. fkoLkku & khLkk rk Au, MLkk rk Lkrn. fkoLkwt

MktkkLk su khke kk Au, kuLkk khk kk Au, MLkk khkLkrn. yk rke fko kh{o Au. {kLk-oLk

15. su ]rk khrnk {kxu Lkke, ku fko Lkke. {kLk-oLk16

. fkokkLk yuxwt sYhe Lkke, suxwt yfkoLkku kk. fkhfu yfkoLkku kk fko rLkk fhuk fkoLke yrk sLkke kke. {kLk-oLk

17. fhukLke VkMkk kkukkLku {kxu ye Lkke. ykLkwt fko-kkLk{kt fkuE MkkLk Lkke. {kLk-oLk

18. fkokhkkk ku rkkLk Au. suLkkke {kLk skkLku {kxu

Wkkuke kk Au, yLku Mt kuk-rkkLkLkku yrfkhe kE Au. {kLk-oLk

19. Mk] rLke MkwMk]rLkk rnk{ktkkhe yrLkkoAu, su kMk{ktfkoLkwt MYk Au. {kLk-oLk

fko


35/320

35Mktkke

20. keykuLkkt fkoLke M{]rk kkukkLkk fkoLke rM{]rk{kt nukw AuyLku fkoLke rM{]rk s yfkoLke sLkLke Au. yk rke

keykuLkkt fko kh r hke s kkukkLkkt fkoke wkkwt Au, su rLkkLkwt {q Au. {kLk-oLk

21. hkk kkk kuLkk hnukkt Lk kku fkokkLkLkwt Mkk{o kk kkAu yLku Lk fkoLke M{]rk k k]k kk Au, kku kAefkokkLk fue heku Au ? {kLk-oLk

22. fkoLkwt yr{kLk yfkoke k khu LkLke Au. fkhfu yfkoke kerzk ke k{u khu fkoLku hMku [ke fuAu, khtkw fkoLkku yr{kLke kku yfkoLku s sL{ ykku Au.

{kLk-oLk

23. fkorLkc {kLkLke {ktk skkLku hnu Au. ...... su fkorLkcLkke, kuLke skkLku fe yk~fkk nkuke Lkke. {kLk-oLk

24

. fkuE kuLkke urhk kE kkqof fkokkLk fhwt yukMkrf fkokhkkk Lkke. {kLk-oLk25. fkokkLk{kt yMk{kokk kkk khktkkk Lkke, yk rLkk

rMk Au. {kLk-oLk26. su fkuELku k kqhk Mk{su Au kkk fkuELkwt k kqt [knu Au ku{s

ue kqhkE fhe fu Au, ku fe k fkoLke kMkrfkkke

krhr[k kE fkku Lkke. fkokkLkke knukt fkoLkwt kkLkyrLkko Au. ku khu s kLku, khu {kLk yu Mefkhfhu fu nwt fkuELku kqhku Mk{S Lkrn. {kLk-oLk

27. rLkfk{ fkkoke s fkokkLk kk Au. MkkLk-rLkr28. kkuLkwt{q fkoke ykuAwtAu. fkokkLkLku {kxu Mkkkkkqof

kkuLkku kk fhe uku MkkLk-rLkr-Mktkk MkkfLkku Mkns

Mk Au. MkkLk-rLkr29. fkoLkku Mktkt kk krhMkrkke Au. ykk krhMkrkLkwt

yknTkLk ku s kufku fhu Au, su fkoLkk Lkk{ kh kkkMkwkukLke r[{kt ykk Au. {qf MkMktk

fko


36/320

36 Mktkke

30. kirkf rfkMk fkokhkkkLkwt kkk Yk Au yLku rLkkukfkokhkkkLkwt yktkrhf V Au. {qf MkMktk

31. fkokhkkk MkrMk Au, {-Mkk Lkke. fkh fukkukkLku {kxu ftE k Lkke fhkLkwt yLku yu s fhkLkwt Au, su fhefeyu Aeyu, suLkkke fkuELkwt yrnk kkwt Lkke. {qf MkMktk

32. keykuLkkt fkoLku ku s swyu Au, su kkukkLkk fkoLkwt kkLkfhkku Lkke. ku{u f]kk Lkke fhe, yu fue heku wt ?

k{khu su fhkLkwt Au, ku fhe Lkktku. ku{Lku su fhkLkwt Au, kukkuku fhu. Mktk-kkke33. yrfkh kku fkoLkku kMk Au. su kkukkLkk fkoLkwt kkLk fhu

Au, kuLku RAk rLkk k yrfkh Mt kk kE Au. Mktk-kkke

34. fkoLkku ytk kuk{kt, kukLkku ytk kku{kt, kkuLkku ytk u{{kt

krhrk kE Au. yk rke fkokhkkk kukLkeqr{ Au, su yuf{kk, su Lkrn fhwt uEyu, kuLkk Lk fhkkes Mkk Au. Mktk-kkke 2

35. {kLk fkokkLk{kt MkeLk Au, khtkw ku, {kun kuhurfkhkuLku fkhu fkokhkkk{kt yLkuf {w~fueyku {kq{

kzu Au. ykku {khku yLkw Au. Mktk-kkke36. kt Mkwe ykku {kk ykkk s {LkLke kk kqhe fhkkt

hnewt, kt Mkwe fkorLkc Lkrn kLke fewt. fkorLkckLkkLku {kxu ykku keLkk yrfkhkuLke hkk fhkk hneLkukkukkLkk yrfkhLkku kk fhku kzu. SLk-oLk

37. yrfkhLke M{]rk fkoLke rM{]rkLkwt fkh Au. fkoLke

rM{]rk s yfkoLku sL{ ykku Au. oLk ykih Lkerk38. yuwt fkuE fko nkuE fkwt s Lkke, suLkku Mktkt ykk

krhMkrkke nku. su fkuEyu su ftE fhwt Au, ku kkkrhMkrk{kt s kE fu Au. oLk ykih Lkerk

fko


37/320

37Mktkke

39. {kLk kkukkLkk {kxu keyku khk su kELke ykk hku Au,ku kE kuu fkuE kuLk kkk rLkk keyku rk

fhkLke Au. ykLkkke Mkwth fkuE k fko-rkkLk nkuE fuLkrn. oLk ykih Lkerk

40. suxe {kLkkyku Au, ku fko yLku yfkoLke rLkkLke {kkAu. su {kLkkykuke yfkoLke Wkrk kk Au, ku MkkiLku {kxuk Au yLku su {kLkkyku fkoLku sL{ ykku Au, ku MkkiLku

{kxu {kL Au. oLk ykih Lkerk41. fkuELkk rfkMkLku {kxu fkuELkku nkMk fhku ruf-rhkue fk{Au. fkorkkLkLke rke su rfkMkLkk {q{kt fkuELkku rLkkAu, kuLkwt krhk{ rLkk Au, rfkMk Lkrn. oLk ykih Lkerk

42. fkokkLk{kt yMk{kokkLke kk {Lk{kt k khu s ykuAu, khu ykku kk Mkk{oLkku Wkkuk Mkwkuk{kt fhk

kkeyu Aeyu. r[kwr43. su fkkoLku ykeLk Lkke, kuLkk kh r hke fkkoLkku kuk Au.

su{ ukh{kt kk hkukkLkku uzqkLkku yrfkh Au k ku kkkf]rkf rLk{ku {wsk s Wku yLku V ykku.

r[kwr

44

. fkoLkwt kMkrf kkLk kkk Mkk{o kuLku s kk kk Au, suhkk-ukhrnk nku. r[kwr45. kkukkLkk rk uhk, kkukkLkku yLkkh, kkukkLke nkrLk yLku

kkukkLkk rk MLkunLkku yk fkuE keLku k{kku Lkke. sukkukkLku k{kwt Lkke, ku s keyku khV fhe Lkkwt wt yfkoLkke ? ykkokT yfko Au. r[kwr

46. kk Mkk{o, kukk yLku MkwLku yLkwYk s fkokkLkkE fu Au. yk rke fkokkLk{kt ke Mkk MkeLk Au.

r[kwr

47. fkokhkkk Mk{Mk MkkLkkuLke qr{ Au. r[kwr

fko


38/320

48. kkukkLkku yrfkh keLkwt fko Au yLku keLkku yrfkh kkukkLkwtfko Au. r[kwr

49. su ]rkLkk {q{kt kMkrf Wu~ Lkke, {kk ]rk-srLkkMkw s suLkku Wu~ Au, ku ]rk fe k fkoYk kLkefke Lkke. r[kwr

50. fkorLkc keke sLkMk{ks{kt Lk rLkk s Mkkrffkokhkkk Mkhu Au. Mktk-Mk{kk{ 2

51. fkoLkwt Mkk[wt kkLk hkk-uk hrnk kkke s kE fu Au. Mktk-Mk{kk{ 2

52. yue fkuE k Au s Lkrn, su kkukkLkk {kxu keyku kkMkukefkoLke ykk Lk hkkku nku. ykLkkke Mk kk Au fufkoLke {ktk fkokkLkLkku yku ykku Au.

MkkLk-k53. skkLke MkkkLkku Mefkh fhkkt fkokhkkkLku ykLkke

ue yrLkko Au. MkkLk-k54. ko{kLk fko-f{o ykMkfLke kq, yk{keLkwt MkkLk

yu kirkfkeLkku M{o Au. {kLkkkfu {q rMkktk55. huf fkoLke kkA fkkoLkku k yLku kLke kkA kkLk

yLku kkLkLke kkA k nku Au. khu fkko yu {kLke u Aufu {Lku su ftE {wt Au, ku {kt Au yLku {khk {kxu Au, khu

kuLke kLkkyku{kt ywr yke Au, su yfko, yMkkLkyLku ykMkkLke sLkLke Au, suLkwt {kLkSLk{kt fkuE MkkLkLkke. kkku

yk~f kkk w MktfkkuLke kqkLkk MkwLke kMkkkke kkk Mktfk-

rLk]rkLke ktrk{kt h{ke ku{s yMktkkk khk {uuMkeLkkkke Mktkkuk Lk {kLkkkt, kt Mkwe u{ke krhkqo Lk kEsEyu, kt Mkwe MkkkLkekqof Wkwok { {wsk skkkhekqhe fhe yrLkko Au.

38 Mktkkefko


39/320

1. fk{ yuxu kuLkwt ykfko suLke Mktk Mkrk Lkke. Mktkke 3

2. kt Mkwe MktMkkhLke Mkkk yLku MkwthkkLkku kMk Au, kt Mkwefk{ s fk{ Au. Mktkke 3

3. suLku kkukkLkk heh{kt Mkkk yLku Mkwthkk uk Au, kuLkk{kts fk{ kuk kk Au. Mktkke 3

4. u{ke k fk{Lkku Lkk kk Au yLku r[khke k fk{Lkku

Lkk kk Au. Mktkke3

5. suLkwt fkuE r nku Au, kuLkk {Lk{kt fe LkehMkkk ykke Lkke.LkehMkkk Lk yku kku fk{Lke Wkrk kke Lkke. fk{Lke Wkrkkke Lkke kku rfkhkuLkku sL{ s kkku Lkke. Mktkke 3

6. unLke kwkkk s fk{Lke sLkLke Au yLku k-rskkMkk s fk{Lkwt{]w Au. {kLkfe {ktk

7. unLke {rLkkkLkwt kkLk fk{Lku kE Au. {kLkfe {ktk8. fk{Lkku sL{ kkukkLku un {kLkkke kk Au, su huh kku

yruf Au. {kLkfe {ktk9. hehLke Mkkk kkk Mkwthkk {xe skke fk{Lkku ytk kE

Au. fk{Lkku ytk kkkt s hk{ ykkkuykk yke Au. Mktk-kkke 1

10. su MkkiLkku Au, ku s kkukkLkku Au. kkukkLkku kkukkLku Mkkrf rnku Au. suLkwt fkuE r Au, kuLkk SLk{kt LkehMkkk hnukeLkke. LkehMkkkLkku Lkk kkkt s fk{ ykk{uu Lk kE Au.

MkVkkfe fwtS

fk{


40/320

11. rkkkLke qr{{kt s fk{Lke Wkrk kk Au yLku fk{Lke Wkrks yMkkrf RAkykuLku sL{ ykku Au. r[kwr

12. Mk{Mk ykMkkykuLkku ytk kE skkt k ke fk{hrnk kE Au yLku u{Lke kkke k fk{hrnk kE Au.

r[kwr

13. kwr yLku rufLke [u su yntk Au, ku{kt fk{Lkku rLkkMkAu. yk s fkhu fk{Lkk yLku rskkMkk kku yntk{kthnu Au. r[kwr

14. krhkoLke, Mker{k MkkIo s fk{Lkwt MYk Au ykk yu{fnku fu Wkrk-rLkkwk Mkwyku{kt Mkkk, Mkwthkk ku{srkkLkku kMk s fk{ Au. r[kwr

15. unkr{kLkke fk{Lke Wkrk kk Au yLku unkr{kLk keskkt fk{Lkku ytk kk Au. Mktk-Mk{kk{ 2

16

. kw yuk yk fk{ kh rs {uk {kxu Mkkfu e sMkkkLke kkk rufkqof fXkuh MkkLkk fhe kzu, suLkkuknuku kkX yufk hnuwt, kkukkLke kkMku kiMkk Lk hkk yLkuMkuk rMkk kku Mk{ Mkkkof [kLk{kt kMkkh fhkLkku Au.

Mktk-Mk{kk{ 2

17. Mkw, k, krhMkrk ku{s yMkk u ykfkoLku fk{

fnu Au ykkokT Lkke (yrLk)Lkk ykfkoLkwt Lkk{ s fk{Au. yrLkLkk ykfkoLkku yMefkh fhkke yLku Au (w)LkwtyMk Mefkh fhkke fk{Lkku Lkk kE Au yLku hk{{e Au. Mktkke (&kukh)

18. hehLke Mkkk kkk Mkwthkk ku{s RrLsL kkLk ukt Mkwe MkTk Au, kt Mkwe fk{Lkku ytk kk kk{kku

Lkke. {kLkkkfu {q rMkktk19. khu Mkkf kk ruf khk hehLkk kMkrf MYkLkwt

oLk fhe u Au, khu hehLke Mkkk yLku Mkwthkk {xe Au. kuLkk {xkkt s fk{Lkku ytk kE Au. Mktk-Mkkih

40 Mktkkefk{


41/320

1. su ftE Lkke [knkku, ku s u{ fhe fu Au yLku ku s {wk kEfu Au. {kLkfe {ktk 34

2. fk{LkkLke WkMkrk{kt rskkMkk kqhe kke Lkke. Mktkke 4

3. su fku Mke fk{Lkkyku Lkk kk Au, ku s fku rskkMkkLkekqk kk Au. Mktkke 44. wt k{u khu yu r[kwO Au fu k{khku k{khk {Lk kh yuxku

yrfkh Au fu k{khk {Lk{kt kuxe kk Lk yku ? y{khk{ktkku Lkke, ku {kxu y{u nt{ukt fneyu Aeyu fu nu ku ! k{khk{LkLke kk kqhe kk. k {kxu fneyu Aeyu ? yk yuxk {kxu

fneyu Aeyu fu y{Lku hkuMkku Lkke fu {Lk{kt khu kqhe kkyke ! Mktkke 45. {khku kkukkLkku n{kt MkweLkku yLkw Au fu su ykku [kneyu

Aeyu ku Lk kk, yk{kt s ykkwt rnk Au. y{u kku kt MkwekkukkLkk {LkLkwt {kLwt Au, kkukkLkk {LkLke kk fhe Au, kku kkLkrMkk, yLkrk rMkk y{Lku kku krhk{{kt fktE {wt

Lkke....... nwt k{khe Mkk{u {khe yLkwqrk ske hkku AwtyLku ykLkkke k uk RAku kku kkukkLkwt [kkwt Lk fhku. wLkwtRAuwt kk ku. w ku s RAu Au, su ykkkuykk kEhkwt Au. Mktkke 4

6. y[kn kwt yuxu Sku-S {hwt Au. Mktkke 37. rLk{o{ kk rLkk fkuE rLkfk{ kLke fkwt Lkke. Mktkke 5

8. su k{u [knku Aku, ku kkwt Lkke, yuxk {kxu k{u kneLk Lkke.k{u [knku Aku, yuxk {kxu kneLk Aku yLku yu kk nkukAkkt fu su [kneyu Aeyu, kuwt kkwt Lkke, Akkt k [knku Aku.

Mktkke 5

fk{Lkk


42/320

42 Mktkke

9. khu ykku ftE uk Lkke [knkk, khu hehke Mktkt Lkkehnukku yLku khu hehke Mktkt Lkke hnukku, khu kuk kE

Au. Mktkke 510. u ykku y[kn kE sEyu yLku {]wke Lk zheyu kku y{h

SLk {u Au. Mktkke 311. fk{Lkk u kqhe kk Au kku rkLkke, fk{Lkkke Lkrn. Mkw u

hnu Au kku rkLkke, {{kkke Lkrn. Mktkke 612. su kh{k{k kkMkuke ftE k RAu Au, ku kh{k{kLku fe kMkt

fhkku Lkke. kh{k{kLku ku s kMkt fhu Au, su kh{k{kke ftE[knkku Lkke. Mktkke 713. su ftE Lkke [knkku, ku s rLko nku Au yLku keykuLku

rLko kLkku Au. Mktkke 714. nu r ! kwt kkukkLkku Au. kkhe kkMkuke keswt ftE Lkrn uEyu.

fu{ Lkrn uEyu ? fu{ fu kkukkkkke eLku k fkuE keS

[es nkuk kku y{u sYh {ktkk. SLk-kk15. u kkLkkt {LkLke kk kqhe Lkke kE yLku y{khk k {LkLkekk kqhe Lkke kE, kku ykku kkukkLkk {kxu yuf Lkwt rkLkfu{ RAeyu Aeyu ? uhk kk

16. kkukkLku MktMkkh fhkkt khu fe{ke kLkkku, kku k{u y[knkLke sku. Mktk-WTkkuLk

17

. MktMkkh Mkkku Mktkt Au, Mkuk fhk {kxu yLku kh{k{k MkkkuMktkt Auu{ fhk {kxu. Lk MktMkkhke ftE uEyu, Lk kh{k{kkeftE uEyu. Mktk-WTkkuLk

18. kkuku unke ykek Au yukuyLkw fhkke fkuELkuk MktMkkhLke[kn hnuke Lkke. {kLkfe {ktk

19. RAkhrnk kkke fkuE LkwfMkkLk Lkke kkwt. fu{ fu RAkkqk

kk kAe k ke ku s nkk{kt yke Au, su RAkLkeWkrkLkk knukt nke. kku kAe RAkkqk fhkLkku Lk kLkfk{ku Mkkrkk kku. {kLkfe {ktk

20. u ykku RAk-kqkLkwt Mkw ukkt hnewt kku Vheke RAkykukuk kke hnuu yLku yk [h [kkwt s hnuu. {kLkfe {ktk

fk{Lkk


43/320

43Mktkke

21. y[kn kLkkkt s fhwt kk{kt reLk kE Au kAefkuE fkhLkwt yr{kLk uk Lkke hnukwt. {kLkfe {ktk

22. ykMkf yu Mkkhe heku u Au fu su kk {khk {LkLke Lkke,ku {khk rk{Lkk {LkLke Au. {kLkfe {ktk23. kuyku s RAkhrnk kLke fu Au, su{u kkukkLkwt ke heku kuk

yLktkLku Mk{ko fhe ewt Au. {kLkfe {ktk24. fk{LkkykuLkku ytk kkkt s yMkkke yMktkkk kk kk Au, su

yMkkLkk kkLk{kt nukw Au. {kLk oLk

25. Mkkk krhkoLk{kt Mkrk Mefkh fhe q Au. yk qke sfk{Lkkyku kuk kk Au. MkkLk-rLkr26. {ktk kuLke kk Au, su k Lkke yu fk{Lkk kuLke kk Au,

su k Au. {kLk-oLk27. {uk{kt yn{T-kwr yLku {{-kwr Mefkhkke s fk{Lkkyku

kuk kk Au. MkkLk-rLkr28

. fkuE ykMkke fk{LkkykuLkku Lkk Lkke kkku. MkkLk-rLkr

29. fk{LkkLke kqk{kt khkeLkkk Au, kk{kt Lkke. MkkLk-rLkr30. rLkfk{kk yuf kMkrfkk Au. yk ryu MkMktkke rLkfk{kk

yLku rLkfk{kkke MkMktk Mk:rMk kk Au. fk{Lkk yMkkLkkuMktk Wkk fhu Au. yMkkLkk Mktkke s Mkk rfkhku kkkykku kuk kk Au. MkkLk-rLkr

31. khkeLk keLkk SLk{kt Lk kku Wkhkk yku Au yLku Lku{Lke k yrk kk Au. yk fkhu khkeLkkkLkku Lkkfhku yrLkko Au, su yuf{kk rLkfk{kkke s Mkk Au.

MkkLk-rLkr32. fk{Lkkhrnk kkkt s {kLkLkwt {q Mk{Mk rke khu kE

Au yLku ku rLkk yk kkk fkfLkk (kh{k{kLkk)u{Lkku yrfkhe kLke Au. MkkLk-rLkr

33. fk{Lkk {kLkLku MkkiLku {kxu rkLkWkkuke fhe u Au. MkkLk-rLkr

34. kuk, kku yLku u{ke r{w fhk{kt fk{Lkk s fkh Au. MkkLk-rLkr

fk{Lkk


44/320

44 Mktkke

35. y[kn kLkkkt s Mkuk yLku u{ Mkns kLke Au. MkkLk-rLkr

36. rkk yLku Wkhkk khu s Mkwhrkk hnu Au, khu MkkfLkufkuE kkMkuke ftE Lkrn uEyu. MkkLk-rLkr37. fk{Lkk-kqkLke ykk{kt su Mkw fkLkk Au, ku fk{Lkk kqk

fk{kt Lkke. {qf MkMktk38. ktrk fkuELkk ykke yrk kke Lkke, khtkw rLk{o{kkke

Mkk rLkfk{kk s ktrkLkwt fkh Au. {qf MkMktk

39. rLkfk{ MkkfLku sYhe Mkw, kukk, Mkk{o kLk fhk{kxu f]rk ykkwh hnu Au. {qf MkMktk40. kukeykuLkku kuk, r[khekuLkku kku ku{s u{eykuLkku u{

rLkfk{kkLke qr{{kt s kkuk kk{u Au. {qf MkMktk41. suLku fktE k uEyu Au, ku fkuELku kkukkLkku fne fkku Lkke

yLku Lk kku kuLke w{kt yr[ ykMkk Mkwhrkk hnu Au yLku

Lk kku ku keykuke MkwLke ykkLkku kk k fhe fu Au. {qf MkMktk42. u fkuE yu{ fnu fu rLkfk{ kkke kku kirkf rfkMk s ku

Lkn; fkh fu fk{Lkkke urhk kELku s {Lkw kirkf Wkrk{kt]k kk Au, khtkw kMkrfkk yk Lkke. kirkf rfkMkkk krhMkrkLkk Mkwkkuk ykkokT ko{kLk fko-f{oke kk

Au..... kirkf Wkrk fk{Lkkwk keykuLke kk Au, yu{ktkehu kMkrfkk Lkke. {qf MkMktk43. ykkLke fk{Lkk rMk fhu Au fu ykkk SLk{kt rhkk Au.

Mktkke 544. fk{Lkk fkokhkkk{kt kkf Au, Mknkf Lkke. fk{Lkkwk

keLke Mkk kkukkLkk yrfkh yLku keLkkt fkoku kh s

r nku Au. {qf MkMktk

45. fkuE k fkhLke fk{Lkk Lk hkLkkhku hkykuLkku hk; suMk{] Au, kuLke kkMkuke ykuAe fk{Lkk hkLkkhku LkkLk;k {ku fk{Lkk hkLkkhku {sqh; kke khu fk{LkkhkLkkhku ftkk Au. Mktk kkke 1

fk{Lkk


45/320

45Mktkke

46. fk{Lkk s kuLkwt fkh Au, [knu ku w fk{Lkk nku fu yw.u fu ywke w uc Au, khtkw w fk{Lkk k w:Lkwt

fkh Au. Mktk kkke 147. RAkykuLke Wkrk w:Lkwt {q Au. RAkykuLke kqk MkwLkwt {q

Au. RAkykuLkwt {xe swt ykLktLkwt {q Au. Mktk kkke 148. u SLk yLku {hLke txkuke k[k RAku kku ke kLke

RAkykuLkku ytk fhe Lkktku; fu{ fu RAkykuLke kqkLku {kxuSLk {u Au yLku SLkLke WkrkLku {kxu {]w kk Au.

Mktk kkke 149. Mko fk{LkkykuLkku ytk kE skkt iLkk ykhu heh Akuze uwt

MktLkMkeLkku {o Au, krkLkku Lkrn. Mktk kkke 250. kske sYrhkk {wsk ke kkkkku ykkkuykk kke hnu Au;

khtkw fk{LkkkqkLkwt kuLk kLku ktk hnuk ukwt Lkke. kkku

51. RAk-hrnk kLkk{kt s Mkku rfkMk Mk{kuku Au yk{nk{tk ykLkke ukkt su fhwt uEyu, ku ykk{uu kkkku Au. kkku

52. rLkfk{kk yke skkt ke s fkhLke yLkwfqkkyku ykukkkekhu yke Au yLku rkfqkkyku ek fhe fkeLkke. khtkw yLktkLke ynikwfe f]kkLkku yk ek rLkk

rLkfk{kkLkk Mkk{k{kt u kkku Lkke. kkku53. {k {kLk yksrLkk uLkkLku fk{LkkkqkLkk MkwkerLkkhkLkku r{k kMk fhk kku Au; khu fu huffk{LkkkqkLkwt Mkw Lke fk{LkkLku sL{ ykku Au. kkku

54. suLku fe k ftE uEkwt Lkke, ku s ykkfk{ Au. ykkfk{kLkkkt s kuk, {kun yLku ykMkkLkku Lkk yLku kuk, kku

kkk u{Lke kk ykk{uu kk Au. kkku

55. rLkfk{kk {kLk-SLkLkwt yio Au. rLkfk{ kLkkke {kLkrrse ykk{uu kLke Au. kkku

56. RAkhrnk kLkkkt s Lk kku khkeLkkk hnu Au yLku Lk yktrkhnu Au. Mktkke 3

fk{Lkk


46/320

46 Mktkke

57. fk{LkkykuLke rLk]rk{kt rskkMkkLke kqk yLku rskkMkkLke kqk{ktu{Lke kk hnue Au. SLk-oLk

58. ykhLke fk{Lkk ke{kt kt Mkwe s hnu Au, kt Mkwe kuykhLku ku Lkke. r[kwr

59. ykku kkukkLkk{kt su [kn kuk fhe ee Au, yu s ykkkyLku wLke [{kt {kuxku kzku fnku, u ze e fnku,kLke kE Au. Mktk-WTkkuLk

60. rLkfk{kkYke MkqoLke MkL{w kkkt s AkkYke Mkwyku ykke

kkA kuzu Au yLku r{w kkkt s ykku AkkYke MkwykuLkekkA kuzeyu Aeyu k ku{Lku {ue fkk Lkke.

SLk-oLk

61. kkukkLku un {kLke ukke fk{LkkykuLkku W kk Au; fu{ fuyue fkuE fk{Lkk Lkke, suLkku Mktkt unke Lk nku.

SLk-oLk

62. suLku ftE k uEyu, ku Wkh kkk u{e Lkke kLke fkku. MkVkkfe fwtS

63. [knhrnk kLkkke MkkfLkk SLk{k t ykMk kkkyf{okkLke kt k hnuke Lkke; fu{ fu RAkhrnk kLkkkts kk Mkk{oLkku Mkwkkuk k kk kku Au yLku yk~fMkk{oLke yrk k ykk{uu kk Au. MkVkkfe fwtS

64. [knhrnk kLkkke Mkkf{kt fkokhkkk, yMktkkk ku{syrkkkLke yrk kk Au. MkVkkfe fwtS65. rLkfk{kk yke skke Mkkf Mk{kkLkk Mkk{k{kt u

kk{uAu, suMkokku{we rfkMkLke qr{ Au. yk rke rLkfk{kkyrLkko Au. MkVkkfe fwtS

66. huf ke fk{Lkk-kqk kAe kus Mkrk{ktykuAu, suMkrk{kt

ku fk{Lkk-kqkke ykkW nkku. yk rke fk{Lkk-kqkLkwt fkuEkMk {n Lkke. r[kwr

67. fk{Lkk-kqk{kt suxwt Mkw kMku Au, kuLkkke kt khu kuLkkkrhk{{kt w: ykkkuykk yku Au. r[kwr

fk{Lkk


47/320

47Mktkke

68. ufu RAkykuLke Wkrkke knukt k SLk Au yLku ku{kt fkuEfkhLkku yk Lkke; khtkw ku SLkLke khV ke kLk Lkke

ykkkku. r[kwr69. yuku fkuE kuk Au s Lkrn, suLkk {q{kt fkuE fk{Lkk-Wkrk

Lk nku yLku yuwt fkuE w: Au s Lkrn, suLkk {q{kt fk{Lkk-ykqk Lk nku. r[kwr

70. uf {Lkk {q{kt fkuE Lku fkuE fk{Lkk hnu Au. kuLke kqkLku {kxus {Lke ykukk Au. fk{Lkkyku su qr{{kt Wksu Au, ku qr{

yrufrMk Au ykkokT rLks rufLkk yLkkh{kt s fk{Lke Wkrkkk Au yLku fk{ke s fk{Lkkyku kuk kk Au. r[kwr71. kkLk RAk kqhe Lkke fhkk, kuyku kku kLku RAkhrnk

fhu Au. Mktk-SLk-ko72. RAkykuLkk hnukkt k [kk kku {]w kE kwt yLku

k nku yLku RAkyku [ke kku {wk kE kE.

Mktk-SLk-ko73. u fkuE kLke yrkkk kkfe Au kku Mk{swt uEyu fu nsw

yLktk yrkkkyku kkfe Au; fu{ fu kk fwLkku kk Au,sqs (kkuzk)Lkku Lkrn. Mktk-Mk{kk{ 1

74. RAkyku f{ kE se, yuLkwt fkuE {q Lkke; fu{ fu su hekuyuf kes{kt yLktk ]kku Awkkukt hnu Au, kue s heku yuf

RAk{kt yLktk RAkyku Awkkue hnu Au. Mktk-Mk{kk{1

75. Mkk[e RAk kku Mk{ Mkwe hkufkke Lkke, kqhe kE AuyLku kLkkxe RAk kku Mk{ hkufk Au, kqhe kke Lkke.

Mktk-Mk{kk{ 176. u ykkk {LkLke kk kLku Au kku Mk{swt uEyu fu kkLk

ykkLku qh hkk [knu Au yLku ykkk {LkLke kk Lk kLkekku kkLk ykkLku ykLkkk [knu Au. Mktk-Mk{kk{ 2

77. ke kLke RAkykuLkku ytk kkkt s rLkfk Mkrk ykk{uukE Au; fu{ fu fkuE Lku fkuE kLke RAk kkke sMktfkku kuk kk Au ykkokT rLkfkkk tk kE Au, suhuh kku {k Au. Mktk-Mk{kk{ 2

fk{Lkk


48/320

48 Mktkke

78. su ftE k [knu Au, ku kLkk{kt Mkk yLku fhk{kt MkkkLkLkke hne fkku. Mktk-Mk{kk{ 2

79. yMkkLke fk{Lkk s yMkkLku Srk hku Au. MkkLk-k80. u kkLkLke kkMku fk{Lkk ELku sEwt kku kkLk MktMkkh

kLke su yLku MktMkkhLke kkMku rLkfk{ kLkeLku sEwt kku MktMkkhk kkLk kLke su. kuke kkLkLke kkMku ku{Lku u{fhk {kxu sEyu yLku MktMkkhLke kkMku Mkuk fhk {kxu yLkukk{kt kkLk yLku MktMkkh kkuke ftE k Lk RAeyu kku

kkuke u{ {u. Mktkke (&kukh)81. fk{LkkykuLke WkrkLkwt {q fkh hehke yufkk Mefkh fhe

Au, su kMk{kt q Au. {kLkkkfu {q rMkktk82. suLkwt fktE Lkke, huh kuLku ftE Lkrn uEyu. {{kkke s

fk{LkkLkku sL{ kk Au. Mktkke 883. khukkukkLkk {LkLke RAkke rkhek kLku, khuMkkfuMk{swt

uEyu fu nu w kkukkLkk {LkLke kk kqhe fhe hkk Au. Mktk-Mkkih

84. su ykkLku uEyu ku ykkLku {kk rLkk {u Au yLku su{kk rLkk Lkke {kwt, ku {kkkke k Lkke {kwt. kkukAe {kkkLkku yko wt kku ? Mktkke 8

85. kt Mkwe ykkLku ku uEyu, su ykkk{kt Lkke, su n{kt

Lkke, kuLkkke yk u uEyu Au, kku wt kheke {xe su ? nk,khekeLkwt Yk kkE su. fuwt kkE su ? su{ 3/4eyuAeyu kuLku ku fkuE 75/100e u. Mktkke 8

86. kkukkLku su uEyu, ku kkukkLkk{kt Au. Mktkke 887. kh{k{k kkMku u ftE k {kkewt kku k{khku Mktkt kh{k{kke

kku hnuu Lkrn, su ykku {kkewt, kuLke Mkkku kE su. Mktkke 8

88. Mkk[wt fk{ fhkke Mktkqo MktMkkh k{khkke Mkk kE su yLkuftE Lk [knkke k{khe f{k MktMkkhke khu kE su.

Mktkke 8

fk{Lkk


49/320

49Mktkke

89. kt Mkwe {Lkw kkukkLkk {LkLke kk kqhe fhk RAu Au, ktMkwe kuLkk{kt Awkkuku nMkk-k r{kLk hnu Au. fkkoLkku

k s nMkk yLku ynMkk{kt fkh Au, rk Lkrn. kke sr[k yw kLku Au yLku kke s r[k w kLku Au.

Mktk-Mkkih

90. ykku kk yu rLko fhe Eyu fu ykske MkktLkkhkykuLkeweLku {kxu kkuewt, zkLkkhLke weLku {kxu kEwt,

{Lkkhkykue MkkkkLku {kxu {ewt, kku kkkku, k{u yk{ktfwt kk fwO ? su Mk Mkk{u ykwt, kuLku ykLkkwt. yk MkLkuykLkkkke k{u RAkhrnk kLke sku yu skkLku fk{yke sku. Mktkke 7

91. fk{Lkk-kqkLkk ytk{kt ykku ku s Mkrk{kt yke sEyuAeyu, su Mkrk fk{Lkk-Wkrkke knukt nkk. khtkw Vhe

fk{Lkk-kqkLkk kuLkke Lke fk{LkkLku kuk fheyu Aeyu. Mktkke 6

92. k{u r[khku kku hk, suLkkke k{u MkwLke ykk fhku Aku, wtku Mt w:e Lkke ? fkuE rLkoLk kkMku fkuE LkLke ykk fhu,fkuE rLkko kkMku fkuE kLke ykk fhu, kku yk ykk k{fLkke ? Mktkke 5

93. u k{u yu {kLkku Aku fu MkLke rskkMkkLke Mkkku-Mkkku yMkkLkefk{Lkk k Au, kku fnuwt kzu fu MkLke rskkMkkLkk Lkk{ khfkuE yMkkLkku s kuk fhk [knku Aku. Mktkke 4

94. yk khkeLkkk suSLk{ktyke kE Aufu MktMkkh yLkukh{k{k{eLku y{khk {LkLke kk kqhe fhe u, yuxu fu ke kufku

y{khu fk{ yke , kku SLk{kt khkeLkkk, szkk yLkuyk hnuu s. Mktk-WTkkuLk

fk{Lkk


50/320

1. yk rLkk Mk Au fu su ftE ykk{uu kLke hkwt Au, ku{ktku{Lke ynikwfe f]kk MkkiLkwt fk fhe hne Au. yuxw ts Lkrn,su ftE kLke hkwt Au, ku{kt ku{Lke f]kkLkwt rLkkLkwt oLk Au,

rLkkLkk hMk Au. khtkw ykLkku yLkw ku{Lku kk Au, suyku sukLwt, ku{kt Mkk Mkk hnu Au. {kLkfe {ktk

2. u kqosL{Lke M{]rk hnu kku krk fhk{kt rLk yku.kuke rM{]rk kf]kk Au; fkh fu sYhe Au.

Mktk-Mk{kk{ 13. f]kk ufu Mkki kh kk Au, khtkw ku f]kkLkku yLkw khu kk

Au, khu ykku ke heku kuLkk kLke sEyu Aeyu. u{kkkrMkk fkuE MkkkLkku Mefkh Lk fhkuyu s ku{Lkk kLkeswt Au. Mktk-Mk{kk{ 1

4. kkukkLkk kuk ukLke rLkwt Wkk kwt kkLkLke kMkf]kk Au. Mktk-Mk{kk{ 2

5. ku{Lke ynikwfe f]kk sYhe Mkw {kk rLkk s ykke u Au

yLku rkLksYhe {kkk Akkt k Lkke ykkke. yk rke ftEk {kkwt kkukkLke {qkoELkku krh[ ykkku Au yLku ku{Lkk{tk{ rkLkLkku yLkkh fhku Au. Mktk kkke 2

6. wt ku k kkLk nkuE fu Au, su f]kk Lk fhu ? u kkLkf]kk Lk fhk kku wt ykkLku {kLk-SLk {k ? {kLk-SLk {wt yu s ku{Lke ykkk kh ynikwfe f]kk Au.

{kLkfe {ktk7. {nkkuh {kunYke Mk{wke wt fkuE k ke kkukkLkk ku kkh

kE fu Au ? fkrk Lkrn. ku{Lkk kLkeLku s ku{Lku kk{e fuAu yLku ku{Lke f]kk{kkke s yLktk MktMkkhke kkh kE fu Au.

Mktk-Mk{kk{ 2

f]kk


51/320

8. su kkukkLku Mk{kk fhe uAu, ku s f]kkLkku yrfkhe Au. fk{Lkkwkke Mk{ko fhe fkku Lkke. Mktk-Mk{kk{ 1

9. k kkLkLkku Mk Au, kuke s ku kkuLku ku{Lke f]kkkekk kk Au. Mker{k Mef]rkykuLkku kk kkkt s krkk{kt krkkk f]kk-kkk kLke Au. u{kMk f]kk fhk {kxu hkn uEhkk Au. kuke ykku se{ktse {kLkue Mef]rkykuke yMktkkE swt uEyu. Mktk-Mk{kk{ 2

10

. u{kkkLke ynikwfe f]kkLkwt k kkt kkuke uc Au; fu{ fuu{kkkLke f]kk u{kkkLku {kurnk fhk{kt Mk{ko Au. kuke sukeykuyu ku{Lke f]kkLkku ykhku eku, ku kkt s {wk kEkkt. yk rMkktk rLkk Mk Au. Mktk-Mk{kk{ 2

11. kufku fnu Au fu kkLk Lkfkhe Au; khtkw Mkkfu kku yu sMk{swt uEyu fu, kuyku kku Mkk k fhkkk Au. yk s

fkh Au fu kuyku ykkue kLkku wkkuk fhkkkykuLkutz Lkke ykkkk. Mktk-Mkkih

12. MkkwkkuLkku Mktk {k{kt khLku fkh Lkrn {kLkwt uEyu.MkkwkkuLkku Mktk kkLkLke ynikwfe f]kkke {u Au.

Mktk-Mkkih

13

. huf krhMkrk{kt wLke f]kkLkwt oLk fhkke yLku kuLkku ykhfhkke kkLkLke f]kk Veqk kk Au. Mktk-Mkkih14. suLkk kh kkLkLke f]kk kk Au, kuLku wrLkkLke yue kkzku

kzu Au fu kAe ku kuLkk khV {kU Lkke fhkku. Mktk-Mkkih15. kf]kkLkku yLkw yu MkkfLku kk Au, suLku ku{Lke f]kk

kh kqhku rkMk Au. su nh Mk{u, nh krhMkrk{kt ku{Lke

f]kkLke s hkn ukku hnu Au. Mktk-Mkkih16. fkuE k Mkkfu yuwt Lk Mk{swt uEyu fu {Lku y{wf kLke

kukk {e Lkke, yuxk {kxu {Lku kkLk Lkke {e fkk.ykwt {kLkwt kkLkLkk {rn{kLku Lk eLku ku{Lke f]kkLkku

51Mktkke f]kk


52/320

yLkkh fhku Au; fu{ fu kkLk kkukkLke f]kkke urhk kELkus MkkfLku {u Au. Mktk-Mkkih

17. ytrk{ MkkLk SLkku kwkkko Lkke. ku kku kkLkLke f]kk Au,kuLkk kh Mkkfu rLkoh hnuwt uEyu. Mktk-Mkkih

18. k kku huf w:e kh kE fu Au; khtkw su kLke Mkkkuyk{ekk yLku u{Lkku k khu nku, kuLku f]kk fnefk Au. Mktk-Mkkih

19

. kkukkLkk kLkwt yr{kLk AkuzeLku Mkkf khu yu rfkhrnkZ rkMk fhe u Au fu {khk kh kkLkLke f]kk sYh ku,nwt ku{Lkku f]kkkkk Awt. ku s Mk{u kuLkk kh kkLkLke f]kksYh kE Au. yk{kt fkuE tfk Lkke. Mktk-Mkkih

20. kkLkLke f]kk kh rLkoh hnuwt. kkLkLke f]kkke s {LkwkkLkLku kk{e fu Au. Mktk-Mkkih

21. yLktkLke ynikwfe f]kkLkku ykhku ek rLkk rLkfk{kkLkkMkk{k{kt u kkku Lkke. kkku

22. w yLktk Au; ku{Lke f]kk k yLktk Au; kuke ku{Lke f]kkkesu ftE {u Au, ku k yLktk nku Au. wLke kkLkwt MkkLkk wLke f]kkke s {u Au. Mktk-Mkkih

23

. k{u Mkk[wt {kLkku, kuk yLktkLke ynikwfe f]kk rLkhtkh kukLke,kkLkLke, u{Lke kko fhe hne Au, khtkw w:Lke kk kku yu Aufu ykku ku f]kkLke su ]r kE hne Au, kuLkku Wkkuk fhefkk Lkke. k{u fnuku, fue heku Wkkuk Lkke fhkk ? wtykku kkuze kkuze kh {kxu ktk kEyu Aeyu ? u ktk kkknkuk kku k{Lku ku yLkw kkk fu wLke f]kkk kuk

ykke hne Au, u{ ykke hne Au, kkLk ykke hne Au yLkuykku kuLkkke kqk kLke f]kf] kE hkk Aeyu.

Mktkke

52 Mktkkef]kk


53/320

1. {{kk-hrnk kkkt s rLkfkh SLk hnu Au. Mktkke 42. k{u r[khku fu fkuE k MkwLku kt k{u k{khe Lkke {kLkkk kku

kkkku, wt rfkh k{khk SLk{kt hnuu ? Mktkke4

3. k{u qkfkLkk ykkh kh ko{kLkLke rLkkuokkkLku fu{ qrkkfhku Aku ? Mktkke 4

4. kkukkLkku yrfkh Akuzkke kuLke rLk]rk kE Au, yuxufu khu ykku hkk yLku kuke hrnk kE sEyu Aeyu.

Mktkke 3

5. su kufku Mkk[k yko{kt rLkkuoe kLke kk, ku{Lke rhkk {xekE. rLk{kuone kLke kk, ku{Lkku {xe kku. rLkfk{ kLkekk, ku{Lke yktrk {xe kE. yMktk kLke kk, ku{LkekhkeLkkk {xe kE. Mktkke 3

6. kk s kuk unkr{kLkke kk Au. {kLkfe {ktk7

. Lk kkukkLkk rk yLku u{ ku{s k{k keykuLkk rkfhkLke Au. u ykku ykwt Lkrn fheyu kku Lk rLkkuok kLkefewt Lk rLkioh. {kLkfe {ktk

8. qkfkLkk kukLku ko{kLk{kt Lk swyku. {kLkfe {ktk9. khu kuke rLks rufLkk fk{kt kkukkLkku kuk uE u Au,

khu kuk rk[khku MkkkneLk kLke Au. u kuLku Vhe fhk{kt

Lk yku kku ku MkkLku {kxu Lk kE Au. {kLkfe {ktk10. suwt ykku eyu Aeyu, kuwt s {kLkwt yLku suwt {kLkeyu

Aeyu kuwt s ykkwt SLk kLku. yk{ kLkkkt s ykku yuf{MknukEke rLkkuok kLke feyu Aeyu. {kLkfe {ktk

kw-kuk


54/320

54 Mktkke

11. u RrLku MktMkkh khV Au kku ku{Lkku wt ykhk Au ? MktMkkhLkerkLke s Au. khtkw k{u MktMkkhLku fu{ kMkt fhku Aku kE ! yu

fnuku ? k{u kku kkLkLke rkLkk Aku. Mktkke 512. u kukLke Mktk Mkkk Au kku kuLkwt Lkk{ kuk nku s Lkrn. suLke

Mktk Mkkk nku Au, ku{kt fkuE kuk Lkke nkukku. Mktkke 613. kuk-srLkk MkwLkwt su kuLk Au, ku kuLkLke qr{{kt

Vheke kukLke Wkrk kk Au. Mktkke 614

. u {Lkw kkukkLkk kukkuLkku krhkk fhe u kku kw ktkekk Lkrn kzu, khtkw kukku {xkkt s ykk{uu [{fe QXu. Mktk-WTkkuLk

15. kf]rkf rLk{ {wsk {Lkw{kkLku kkukkLkk kuk ukLkku rufMk: kk Au. {kLkfe {ktk

16. kukkuLke rLk]rkLkku kMk Lk kk, kwkuLke yrkLkku kMk

Lk kk, khu Mk{swt uEyu fu rLkkuokkk Mkkku yufkkkE kE. SLk-kk

17. kwkuLkwt yr{kLk khu kk Au, khu ke Mkkrf kwkuLkkukk fheLku kukkuLkuykLkkk kAe Vheke kkqof kukkuLku kkuAu yLku SLk{kt kwkuLke MkkkLkk fhu Au. {kLkfe {ktk

18. rLkkuokkLkk rLkk rhkkLkku, rLk{kuonkkLkk rLkk Lkku,rLkfk{kk rLkk yktrkLkku yLku yMktkkkLkk rLkkkhkeLkkkLkku Lkk kkku Lkke. yk ie rkLk Au. Mktk-WTkkuLk

19. unkr{kLk hnukkt khu k, fkuE k khkeLkkk kuhurfkhkuke {wk kE fkk Lkke. Mktk-WTkkuLk

20. hkkLke qr{{kt s Mkk kuk kuk kk Au. {kLk-oLk

21. hkk yLku fk{LkkykuLkk fkhu yLkuf fkhLkk kuk ykkkSLk{kt yke Au. Mktk-WTkkuLk22. u k{khk{kt fkuE kuk nku kku kk s fnuu fu k{u kuke fu{

Aku ? khtkw u fkuE kuk Lk nku kku fkuE Lkrn fnuu fu k{u

kw-kuk


55/320

55Mktkke

rLkkuok fu{ Aku ? fkh fu, &kko ku{kt s kku Au, suyMkkrf nku. su Mkkrf Au, ku{kt &kko fhkkku

Lkke. {kLkfe {ktk23. yrufLku fkhu khu ykku kkukkLku un {kLke Eyu Aeyu,

khu fk{Lke Wkrk kk Au. fk{Lke kqk kkke ku yLku{kun kkk fk{Lke kqk{kt kkk kzkke ku yLku uk kuhukuk Wkk kE Au. {kLkfe {ktk

24. kwkuLkk yr{kLku s kukkuLkku Lkk Lkke kk eku.

Mktk kkke 125. khu ykku {k ku{Lku kkukkLkk {kLke Eyu Aeyu, su

ykkk Lkke ykk khu ykku ku{Lku kkukkLkk Lkke {kLkkk,su ykkk Au, kh us kk kuk Wkk kk Au. {kLkfe {ktk

26. kerkLkk ykfkou s khkeLkkk, krhAkkk kuhu rfkhku{ktkkte ek Au. {kLk-oLk

27

. kuk kuLku Lkke fnukk, suLku kuke Mt Lkke kku. kuk yLkurLkkuokkkLkwt ru[Lk rLkskkLkLkk fk{kt s Au. fkuE{kLkk kkk kkLkk ykkh kh rLkkuokkk kkk kukLkku rLkofhku kMkrf rLko Lkke. {kLkfe {ktk

28. Mk{Mk kukkuLkku ytk ku{Lku Lk kuzkk{kt Au. fkuE kwLkkkhk kukkuLkku Lkk Lkke kkku, kfu rLkkuokkk{kt s Mk{Mk

kwkuLke yrk Mk: kk Au. kuk-hrnk kkLku {kxukwkuLkk MktkkLkLke ykukk Lkke, kfu ko{kLk rLkkuokkkLkuMkwhrkk hkkLke Au, su yuf{kk MkeLkkkLke Wfx kMkkkes Mkk Au, fkh fu kk s kuk khkeLkkkke s kkukk Au.

{qf MkMktk29. yktrf rLkkuokkkLkwt yr{kLk Mkk kukkuLkwt {q Au.

{qf MkMktk30. su fkuELkwt kqt Lkke [knkku, kuLkk kk s kuk Mk: {xe

Au. r[kwr31. kf]rkf rLk{ {wsk huf kuk{kt Mkk kuk hnuk Au.

{qf MkMktk

kw-kuk


56/320

56 Mktkke

32. fkuE Lku fkuE kwLkk yr{kLkke s kukkuLke Wkrk kk Au.fkh fu kw-hrnk kuk fe Srk Lkke hne fkku.

Mktk kkke 2

33. yu rLk{ Au fu MkkLkYk SLkke MkkLkLkwt yLku yMkkLkYkSLkke yMkkLkLkku [kh ykk{uu kk Au. ufu yMkkLkYk{kLkkykuu fkuE k kkuku nuh Lkke fhkku fu nwt [kuh Awt,kku ukLkwt wt Awt, r{kke Awt. kuhu; khtkw SLk khk

kuk kukkuLkku [kh ykk{uu kk kku Au. SLk-oLk34. kf]rkf rLk{ {wsk yue fkuE ywr Au s Lkrn, su ykk{uu

Lk {xe , k ywr-srLkk su Mkw Au, kuLkku kk ykkufhkk Lkke, yk fkhu ywrLke kwLkhk]rk kke hnu Au.

r[kwr

35. kwkuLkwt yr{kLk kk s kukkuLke qr{ Au. SLk-oLk36. kwkuLke kqokk{kt yr{kLkLkku W kkku Lkke. SLk-oLk37. yu rLk{ Au fu ku s kuk Mkwhrkk hnu Au, suLku ykku MknLk

fhkk hneyu Aeyu. SLk-oLk38. u kukkuLku Lk kuzkk{kt yku kku kk s kuk ykk{uu {xe

Au. SLk-oLk39. MkkiLku Mkw ukLkk kMkLku kw fnu Au; khtkw yuf s hehLku

Mkwe hkkLkku kMk fhk{kt yku kku ku kuk kLke Au.ykLkkke yk Mk kk Au fu kwLku Mker{k fhe uku kuk kLke Au. su heku fkLke f{e s ytfkh Au, ytfkhLkwt fkuEMktk yMk Lkke, kue s heku kwLke f{e s kuk Au,kukLkwt fkuE Mktk yMk s Lkke. SLk-oLk

40. yk Lku nwt Lk {kLkkke kk s kuk {xe Au. SLk-oLk

41. su kwLke Mkkku yn{T e Au, ku kw k kuk kLke Au. SLk-oLk

kw-kuk


57/320

57Mktkke

42. kkukkLkk kukLkwt kkLk su kkLk{kt Au, ku s kkLk rkLkLkwt kefAu. kkLk kukLkwt fkf Au, Lkkf Lkke. rLkkuokkkLke {ktk

kukLke Lkkf Au. oLk ykih Lkerk43. qkfkLkk kukkuLkk ykkh kh ko{kLkLke rLkkuokkk{kt kukLkku

ykhkuk fhku kkukkLkk rk yLk Au. ykLkku yko yu Lkke fuqkfkLke qLkwt krhk{ krhMkrkLkk Yk{kt ykke Mkk{uLkrn yku, sYh yku; fkw qkfkLkk kukLkk ykkhuko{kLkLke rLkkuokkk{kt kukLkku ykhkuk fhku kukwk ]rkLku

sL{ uku Au. oLk ykih Lkerk44. Mkk kukkuLke WkrkLkwt fkh ruf-rhkue f{o, Mktkt kkk

rkMkLku ykLkkku Au, su huh kku u yMkkLkkuMktk Au. oLk ykih Lkerk

45. kw fkuE k rukLke Mkw Lkke, kfu yLktkLkku MkAu. kukLkwt Mktk yMk Lkke, khtkw {kLkwt krhk{ Au.

oLk ykih Lkerk46. kt Mkwe {kLk kkukkLkk u kukLku kkeLku rLkkuokkkLke

MkkkLkk Lkrn fhu, kt Mkwe hkx, {k kkk Mktk {kLk-Mk{ksLku Mkokk rLkkuok Lkke kLkke fkkk. oLk ykih Lkerk

47. yu rLk{ Au fu su kkukkLke r{kt kuke Au, ku s keykukerLkkuok fnuzkkLke ykk fhu Au. r[kwr

48

. kwkuLkwt yr{kLk hkeLku fkuE k WkrkLkk hMku ykuMkh kEfkku Lkke. kkuk kukLkwt kx kwt kuk Lkke kfu rLkkuokkkLkwtMkkLk Au. kMkrf kuk kku yr{kLkwk kw s Au, su{Lkuykku {k {n ykkkk hneyu Aeyu. r[kwr

49. kMkrf kwkuLkku kwko kkkt ku{Lkku kMk kkku Lkke. kukekt Mkwe kwkuLkku kMk kk, kt Mkwe Mk{swt uEyu fu

kwkuLkk MYk{kt fkuE kuk Au. r[kwr

50. su ]rkykuke fkuELku k krk kke nku, fkuELkku yLkkhkk, fkuELkwt yrnk kk, ku kk s kuk Au yLku su]rkykuke keykuLkwt rnk, k ku{s Mkkkk kk, kuke s kw Au. r[kwr

kw-kuk


58/320

58 Mktkke

51. Mktkqoku fkuE k kuk {xe skke kk s kuk {xe AuyLku Mktkqoku fkuEk kwLku ykLkke ukke kk s kw

ykk{uu yke Au. r[kwr52. khu kkukkLkk{kt kuk oLk kk, khu ku kkLku kkk

{kxu kkukkLkk kw ykk khkk kuk Lkrn uk uEyu. r[kwr

53. yu Mkki u Au fu ytfkh fkLke s f{e Au khtkw ytfkhfk Lkke. ku s heku kuk kwLke s f{e Au k kuk kw

Lkke. nk, yu sYh Au fu kukLkwt fkuE kkukkLkwt Mktk yMkLkke. r[kwr

54. kkukkLku kuke {kLkwt kukLku rLk{tk uwt Au. kuke kuke nkku,khtkw nu Lkke yuwt {kLkkk s rLkkuokkkLke yrk Mk:kE su. kk kuk, kkt ktLk kukwk {kLkk kh sSrk Au. kkukkLkk{kt rLkkuokkkLke MkkkLkk fhkkt s Mk{Mk

kuk kkk ktLk ku {xe su. r[kwr55. MkwykuLke {{kk, rkMk{kt rfk yLku rufLkku yLkkh

yk k fkhkuke s Mk{Mk kukkuLke Wkrk kk Au. r[kwr

56. yLku kuLk kku kuk Au. fkuE kukLke rLk]rk {kxufkuE kukLkku yk uku rLkkuokkk Lkke, kfu rLkkuokkkLkk

u{kt {nkLk kuk Au. r[kwr57. kuLk k yuf {kuxku kuk Au; kuLkku yk ELku fkuE k

kE fhe yu kE Lkke, kfu kELkk u{kt kqhkEAu; fu{ fu kuLkLke rMkr Lk kkke kE Mkke hnukkk{ke Lkke. r[kwr

58. yu rLk{ Au fu uk kukLku ykLkke ukke k kkukkLke

r{kt k kkukkLku ykhLku ku Lkke ukku. su kkukkLke r{ktykhLku ku Lkke, ku s keykuke ykh kk{kLke r{kykk fhu Au yLku kuLku {kxu kkukkLkk kukLku Awkku Au.

r[kwr

kw-kuk


59/320

59Mktkke

59. rLkkuok fnuzkkLke fk{Lkk kku yuf kuk s Au. kuLkkke kku nt{uktMksk hnuwt uEyu; fu{ fu rLkkuok fnuzkkLke r[ Mker{k

yntkLku kw fhu Au, su Mk{Mk kukkuLkwt {q Au. r[kwr60. su kw unkr{kLkLku kw fhu Au, ku kwkuLkk uk{kt kMk{kt

kuk Au; fu{ fu unkr{kLk nu kt Mkwe Mktkqo rLkkuokkk Lkke. r[kwr

61. u SLk{kt rLkkuokkk Lk nkuk kku kukLkwt kkLk s Lk kkk; fu{ fu

ke khu Mktkqok: kuke nkukku Lkke yLku u fkuE Mktkqok:kuke Au kku kuLku kukLkwt kkLk k Lkke. r[kwr62. kqokLkku yLkw fko rLkk rfkhkuLkku ytk kE fkku Lkke.

Mktk-Mk{kk{ 1

63. su kukkuLku AkuzkLkk Au, ku{Lkku MkTk Akuze ku. Mktk-Mk{kk{ 1

64. kkukkLkk{kt rLkkuokkkLkku k Mkkrkk fhkke kk s kuk Mt{xe Au. kukkuLkk MkTkLkku yko kukkuLku rLk{tk ykkeLkukkukk rMkk keu fktE Lkke. Mktk-Mk{kk{ 1

65. yr{kLkwk {kuxk{kt {kuxku kw k kukLkk suku nku Au. Mktk-Mk{kk{ 2

66

. khu ke yLkkkMku {uk ykhLku r{k s kkukkLkku ykh{kLke u Au yuxu fu keLke MksLkkkLku kkukkLkku kw {kLkkkku Au kku yke nkk{kt kuLke kkukkLke rke kkukkLkk kukukLke k xk kku Au. Mktk-Mk{kk{ 2

67. kk s kukkuLkwt {q yuf{kk yu s Au fu MktMkkh {khu fk{ yke. kuLku qh fhkLkwt Mknuwt MkkLk yu s Au fu nwt MktMkkhLku fk{

yke . khu ke MktMkkh{kt MktMkkhLku {kxu hnuk kku Au,khu ytk:fh ykk{uu w kk kku Au. Mktk-Mk{kk{ 2

68. kk s kuk kukeLke Mkkk rLkk rLkSo nku Au. fkuE k kukkukeLke f]kk rLkk Srk Lkke hne fkku. kuke su fk{kt

kw-kuk


60/320

60 Mktkke

kuke kkukkLke rke kukLku uELku, kkukkLku kukke yMktk fheu Au, kMk ku s Mk{u kuk MkkLku {kxu {xe Au. khtkw su

kuke kukLku uELku yuku MkTk fhu Au fu nwt kuke Awt, kuLkeMkkkke kuk kuke kh kMkLk fhk kku Au.

Mktk-Mk{kk{ 2

69. yu rLk{ Au fu su kLkku Mktkt yntk Mkkku kE Au,ku k{kt Mkkk kkk rkk ykk{uu kuk kE Au. kukerLkkuokkkLke kkLku {kxu yntk{kt rLkkuokkk Mkkrkk fhekh{ yrLkko Au. Mktk-Mk{kk{ 2

70. yuku fkuE kuk Lkke, suLku keyu ku Lkke kLkkku. hehkuhu MkwykuLkk ykkh kh Mkkkk hekLke kLkk kks kukkuLkwt {q Au. Mktk-Mk{kk{ 2

71. kkukkLkkt Mkw-w:Lkwtfkh keLkuLk {kLkeLku kkukkLkk yrfkhLkku

kk fhkke kuLkku Lkk kE Au. Mktkke (&kukh)72. kkukkLkk kLkkuk kukLku s kku qh fhkLkk Au. fkuEk kukkf]rkf Lkke. Mktkke 7

73. huf kuk kuk-srLkk Mkw-kuwkkkLkk ykkh kh Srk hnuAu ykk yu{ fnku fu kuLke kwLkhk]rk kke hnu Au. kuk-srLkkuLkk{kt s Mkw-kuwkkkLkku Lkk hnuku Au.

{kLkkkfu {q rMkktk74. unkr{kLkke s ke kkukkLkk{kt kwkuLkku ykhkuk fhe u Au,

nfefk{kt kku Mk{Mk r kw Mk: rMk Au, fkuELke WkkskMkw Lkke. {kLkkkfu {q rMkktk

75. su {Lkw yu Mk{su Au fu nwt Mkke Awt. kuLkk{kt ktf Lku ktfyMk Awkkuwt Au. u ku huh Mkke nku kku kuLku yu

kMk s Lkrn kku uEyu fu nwt Mkke Awt, kfu Mk kkuwtkuLkwt SLk kLke swt uEyu. su kw MkkfLkwt SLk kLke Au, ku{kt MkkfLkwt yr{kLk Lkke nkukwt. ku kuLkk fkhu kkukkLkk{ktfkuE kLke rukkkLkku yLkw Lkke fhkku. Mktk-Mkkih

kw-kuk


61/320

61Mktkke

76. Mkk[e kk kku yu Au fu khu rfkhLkku Lkk kk Au, khuMk{Mk rfkhkuLkku Lkk kk Au, yLku khu Mk{Mk rfkhkuLkku

Lkk Lk uk, kt Mkwe r[khwt uEyu fu rfkhLke f{ekE Au. Mktkke 5

77. Mkkike {kuxku kku MtLkku yu s rfkh Au fu r[kLke Wkh, hehLkeWkh, kkuLke Wkh, kwrLke Wkh k{u su {{kkLkku kkhke eku Au, yu keLkku {kuxku khu ykhk Au.

Mktkke4

78. k{u n{kt {kLke ku fu fkuE Mkw y{khe Lkke. kAe swykuk{khk r[k{kt rfkh fE heku kuk ku ? fe Lkrn kk.

Mktkke 4

79. suLku kkukkLke kqkLku {kxu Mk{ksLke kkA kuzwt kze hkwt Au,kuu Mk{swt uEyu fu nsw {khk SLk{kt kwkuLkku rfkMk kku

Lkke. {kLkfe {ktk80. khu ke kkukkLke Mkkkk {kxu fkuE ke kh rLkoh nku

Au, khu kuLkwt r[k yw kLke Au, yLku yw r[k{ktkeyLkuf kukkuLke Wkrk kkukkLke {uu kk kku Au.

r[kwr

kf]rkf rLk{ {wsk fkuE k fkoLkwt MktkkLk fhk {kxu fko-Mktkte yuf sqkLkwt rLk{ko fhwt kzu Au. su sqk{kt khMkh rkMknkukku Lkke, kusqk kkukkLkk fko{kt MkV kkwt Lkke. khMkh rkMk

Mkwhrkk hkk {kxu irLkf, Mkkkkrnf, kkrkf, {krMkf yLkukkf r[kh-rrLk{ fhku yrLkko Au. rrLk{ fhkLkerr{kt kkuk-kkukkLke q Mkk{u hkkLke Au yLku kkukkLkk sfkoLkku rLko fhkLkku Au.

kw-kuk


62/320

1. su fkuELkku k kw kLku, ku kkukkLkku kw kLke fkku LkkeyLku su kkukkLkku kw Lkke kLke fkku, ku skkLkku kw kLkke kLke fkku. Mktkke 4

2. kMk{kt yu Mk Au fu ykku kkukkLkk kw kkuku kLke kkku rMkr sYh kE k. kku kkukkLkku kw kLkk {kxu wt fhwtuEyu ? kkuku u yMkkLkku kk fhku kzu Au, kkukkLkkrkMk{kt yr[ k fhe kzu Au yLku su ykke kkMku AukuLkku Mkwkkuk fhku kzu Au. Mktkke

3. kw {kLkwt V wt Au yu ku Aku ? kw kLke swt. Mktkke 4

4. yksu Wkuf kwLke shk k sYh Lkke. sYrhkk yu kkLkeAu fu fkuE yuku eh kwk fu eh {rnk nku su fkuE WkuLkuMefkhe fu. Mktkke 4

5. wrLkkLkk {kuxk{kt {kuxk kw, {kuxk{kt {kuxk Lkukk, {kuxk{kt {kuxwt

hkx, k{khe Mkkku su fk{ Lkke fhe fkwt, u k{u RAku kkukkukkLke Mkkku fhe fku Aku. Mktkke 36. kMk{kt ruf s kw-k Au. fkuE k fkuELkku kw

Au yuLkk sue fkuE q s Lkke. fkuE k k fkuELkkuMkwkhf Au yuLkk sue fkuE q Lkke. {LkwLkku kkukkLkkuruf s kuLkku kkukkLkku Mkwkhf Au, ku s kuLkku kw Au, ku s

kuLkku Lkukk Au, ku s kuLkku kMkf Au. Mktkke 57. kwLke Mkkike {kuxe k yu Au fu kw {k [knu yLku r

fnu fu sYhk Lkke; fu{ fu suu kwLke kkLku ykLkke, kuLkk{ktkwLkwt ykh kE Au. Mktkke 7

kw


63/320


64/320

64 Mktkke

Lkke, kuLkufkuE kkk kw Lkke fhke fkkku. sukes{kt WkskLkwtMkk{o nku Au, kuLku s k]e, s, kw kuhu Wke fu Au.

kuke Mkkf{kt r{kLk MkkLkkLku s kkk kw k rfrMkkfhk{kt Mknkuk ykke fu Au. SLk-oLk

18. fkuE k kw yLku ktk ykkLku yue kk kkke s Lkkefkk, su ykkk ruf{kt hnue Lkke. {kLkfe {ktk

19. kwLkwt knkLkwt kuwt k kkukkLkk rufLkku yLkkh s Au. {kLkfe {ktk

20

. fko-kkLkLku {kxu ruf MYku suu kw kLk fko Au, ku sMkMktk ku{ s MkTktkLkk MYku k kw kLk fhe fu Au. SLk-oLk

21. kkukkLkk kukkuLkwt kkLk suxwt kkukkLku kk Au, kuxwt ke fkuELkukE s fkwt Lkke. .... kuke kuk uk yLku kuLkwt rLkkhfhkLku {kxu Mkkfu kkukkLkk kkLkLku s kkukkLkku kw kLkkeuku uEyu. SLk-oLk

22. Lkukk kuLku fnu Au, su kukLku uELku w:e kk, kw kuLku fnuAu, su kukLku {xkzkLkku Wkk kku nku yLku kMkf kuLkufnu Au, su uk Wkk kh y{ fhkk{kt Mk{ko nku.

{kLkfe {ktk23. {kLkkk kku yuf yLkkue uhk ykku Au, yLku ku yu Au fu u

ykku Lkukk kLkwt Au kku kkukkLkk s Lkukk kLkwt. u ykku

kMkLk fhwt s Au kku kkukkLkk kh s kMkLk fhwt yLku ukw kLkkLke fk{Lkk Au kku kkukkLkk s kw kLkwt. {kLkfe {ktk

24. kkukkLkku Lkukk, kkukkLkku kw kkk kkukkLkku kMkf ku s kLke fuAu, su kkukkLkk rk Lk kkk keLkk rk k{k kkk u{fhk{kt Mk{ko Au. {kLkfe {ktk

25

. kw, Lkukk yLku kMkf kLkeLku keykuLku MkwkhkLke kk kus kufku fhu Au, su MkwkhkLkk Lkk{ kh Mkw-kuk{kt ]knku Au. oLk ykih Lkerk

26. MkufkuLkk kw Au enLkw{kLkS, r[khfkuLkk kw Au kkLktfh yLku u{eykuLkk kw Au ehkkhke. Mktk-SLk-ko

kw


65/320

65Mktkke

27. kw {kLkkLkku yrfkh kkLku Au yLku r kLkkkLkku fkuELkuyrfkh Lkke. Mktk-SLk-ko

28. kkLkLkku rskkMkw s r Au. r kw kLkkLku {kxu kwLkkhu Au. kw ku s Au su rLku kw kLkke fu; fu{ fukwLkk {kkt s r kw kLke Au. kwLke yk~fkkkw kLkk {kxu nku Au, r kLkk {kxu Lkrn. r kku kuMk{ Mkwe Au, kt Mkwe kw Lkke {k. Mktk-Mk{kk{ 1

29. kwLkk kwhLku SLkLkwt MYk kLkke uwt s kw-k Au,

ykk kwke rk kE swt s kw-k Au, fu kwLkwt ykkk-kkLk s kwk Au. kwLkwtkwh s u{kkk Mkkku{uk{ktMk{ko Au, heh Lkrn. WkkMkLkk kwhLke kk Au, hehLkeLkrn. kuLkku MkTk fhku kw-k Au. kwLkwt kwh skMk{kt kwLkwt MYk Au. Mktk-Mk{kk{ 1

30. su rLks-MYkLkku ykh fhu Au, kuLku kw, Eh kkk MktMkkh

kuhu kkukkLkk{kt uk Au. Mktk-Mk{kk{31. u ktf kw kLke kk kku kkLku fkwt Au fu {khk u{ke

tr[k hnku, [uk-[ue{kt h{ fhku. Mktk-Mk{kk{32. kq-kkoLkk kwtkh{k{k Mkkku fhkLke kk Au. kw kh{k{kLkku

kkk kLke fu Au, kh{k{k Lkrn. nk, kwk kk kLkefu Au. kw kMk kLke fu Au, u{kMk Lkrn. kLku u

kh{k{k {kLkkk nku kku kkLku {kLkku. kw MkkLkYk kLke fuAu, MkkYk Lkrn. Mktkke (kukh)

33. kku{kt Lkukk fu kw kLkkLku kkLkLkwt fkh {kLwt Au. ykLkkkerMk kk Au fu yk fk{ {nkkwkkuLku s Wkwk Au. Mkkfu ykkuzk{kt fe kzwt Lk uEyu. Mktk-Mkkih

34. k kw{kt fhe uEyu yLku u{ kkLk{kt fhku uEyu.

kw k yk s rkzu Au. Mktk-Mkkih35. nwt k{Lku kqAwt Awt fu u ~k{Mkwth yswoLkLku kekk Mktke fu

Au, kku wt kuyku ytkko{eYku y{Lku-k{Lku kekk Lkke Mktkefkk ? Mktkke 7

kw


66/320

36. kw, ktk yLku Mkk-[[ko Mkkf{kt r{kLk ruf-kLku srfrMkk fhe fu Au, fkuE Lke k kLk fhe fkk Lkke.

Mktk-Mkkih

37. u knkhLkk kw rLkk k-Mkkkkfkh Lkke kkku, kku k{u yuskku fu Mkkike knukt k-Mkkkkfkh fue heku kku nu ?ykhu kw-khtkhk [ke nu fu Lkrn ? kku su kkLkku kwnu, {kLkwt kzu fu kuLkku fkuE kw Lkrn nku. u yuf kLku

k kw rLkk k-Mkkkkfkh kE fu Au, kku kw rLkkk-Mkkkkfkh Lkke kE fkku yuwt rkLk kuxwt Au. Mktkke 6

38. Mkk[wt kqAku, ykku kt su kwLkk {rn{kLkwt oLk fhk{ktyku Au, ku kw ruf s Au. Mktkke 4

39. kw-rLkku Mktkt kk Au yLkkMkk {kxu. yuwt Lkke fu Mk

kLke ykMkkyku kku nke s, yLku yrkkh{e yuf Lkekuk fhe ee. Mktkke 7

huf fko-f{o kk uk-kk ukkLkk MkkLk kh {nkLk Au. khtk w

khu ? khu f{oLke kkA su k Au, ku krk nku, kLkekkA su kkLk Au, ku Wu~-kqk{kt fkh nku yLku Wu~ kunku, suLke ykk keu fkuE Wu~ Lk nku. kuke huf fko-f{o khk kkukkLkk kMkrf Wu~Lke kqk yrLkko Au.

66 Mktkkekw


67/320

1. k{u Mkns kLkkhk [kLkLku {xkzk [knku Aku Lk-Mkk[kLkke ! kuLkkke zhku Aku fu{ ? ukk hnku, Vk ukk hnku.u k{u nk Lkrn fhku kku ku Lkk kE su yLku kuLke Mkkku

zku Lkrn kku k Lkk kE su. yLku kkukkLku kuLke Mkkkuuku Lkrn, kku k Lkk kE su. Mktkke 52. {kunsrLkk Mktkt kkk {{kkLkku kk fhkkt s rk-[kLk

{xeLku kkT-[kLk Mk: kk kku Au. kt Mkwe Mkkfu[kLk fhwt kzu Au, kt Mkwe kuu Mk{swt uEyu fu nswu{kMk Mkkku Mkh rkMkkqof rLk MktktLke Mef]rk Lkke

kE. {kLkfe {ktk3. yw kusLkke heh yw kE Au kkk yw [kLkkeMkq{ heh kuhu yw kE Au; fu{ fu su kLkwt ykkuhu Mkq hehLkwt kusLk Au, ku s heku M{h, [kLk,kLk kuhu Mkq{ hehLkwt kusLk Au. Mktk kkke 1

4. yk kk rLk{ Au fu [kLk yLkwMkkh fkkoLkwt MYk kLke Au; fu{ fu kkt s keyku [kLkYke fkkLke Lke[u rLkkMkfhu Au. Mktk kkke 1

5. u {Lkw ykk{uu kLkkhk [kLk Mkkku Mknkuk Lk fhu; kfuyMknkuk fhe rLkk kLke kku e s MknukEkqofko [kLkLkku Lkk kk Au. {qf MkMktk

6. ko [kLkLkwt Mk{koLk kkk rhku Lk fhku kuLku {xkzkLkkuy[qf Wkk Au. MkVkkfe fwtS

7. Mkns kLkkhk [kLkke ek kwt yLku kuLku rfkh {kLkkukkukkLkk{kt neLkkLku kuk fhku Au. [kLkLkwt rLkhek fhwtyLku kuLke Mkkku yMknkuk fhku uEyu, ku ykk{uu {xe su.

MkVkkfe fwtS

[kLk


68/320

68 Mktkke

8. [kLkLku uk fhku, khtkw kuLkwt Mk{koLk Lk fhku yLku kuLke Mkkk LkMefkhku....... [kLkYke ~Lke MkrkLkku u Mefkh fhk{kt

Lk yku kku [kLk rLkSo kELku wtMkkE su. MkVkkfe fwtS9. [kLkke [kLk kk Au, wtMkkkwt Lkke, yuxwt s Lkrn, fkkt-

kh{kt fhuk [kLkLkwt k [kLk kk kku Au. MkVkkfe fwtS10. su MkwykuLke kk f{o-Mkkkuk Au, ku{Lkwt [kLk ko-[kLk

Au yLku suLke kk rskkMkk ykk kMkk-Mkk Au, kuLkwt[kLk Mkkkof [kLk Au. r[kwr

11. rk-srLkk Mkwke yr[ kkkt s Mkkkof [kLk ykk{uukk kk Au...... rk-srLkk Mkwkuwkkkke s rLkhkof[kLk kuk kk Au. r[kwr

12. qke k fkuELke kqhkELkwt [kLk Lk fhwt uEyu; fu{ fu kuLkekqhkE fkko{kt yku Au, yLku kuLkwt k yrnk kk Au fu suLke

kqhkE fhk{kt yku Au. Mktk-Mk{kk{ 113. suLku Mkkhk kLkkk [knku Aku, kuLkk{kt kkukkLkk {Lkke ku Mkkhk

kwkuLku Mkkrkk fhe ku yuxu fu suku kLkkk [knku Aku, kues kLkkykuLku kuLkk{kt swyku. khtkh yuwt [kLk fhku fu kuMkkhku Au. Mk{ skkt ku kuku s kLke su, suwt [kLk fhk{ktykwt Au. Mktk-Mk{kk{ 1

14. huf [kLk fkkoLke kTYkkkke s Srk hnu Au. u [kLk{ktkkkB Lk fhk{kt yku kku e s MknukEkqof [kLkkkukkLke ku {xe Au. MkkLk-k

15. LkehMkkkLkku Lkk kkke ko [kLkLkku Lkk kE Au.LkehMkkkLkku Lkk yMktkkk, Wkhkk ku{s rkkke kE

Au. Mktkke (kukh)16. {kLk suLke yk~fkk yLkw fhu Au, kuLkwt yLku suLku kkukkLkk

{kLku Au, kuLkwt [kLk ykk{uu kk kku Au. {kLkkkfu {q rMkktk

[kLk


69/320

69Mktkke

17. Wkhke yf{o hnuk Akkt k ({Lkw) ko [kLk khk{kLkrMkf kLkku nkMk fhu Au, su yLkkoLkwt {q Au.

{kLkkkfu {q rMkktk18. Lk [knk Akkt su [kLk kuk kwt Au, kuLkku Lkk khu ku,

khu kuLkkke yMknkuk fhe uk{kt yku kkk kuLkkke kkkBkkuze uk{kt yku. yMknkuk fhkkt s kuk kuwt ko [kLkrLkSo kLke Au yLku kkkB {xkkt s kuLkku Mk{qkkuLkk kE Au. {kLkkkfu {q rMkktk

19. kkqof fhuk Mkkkof [kLkke ko [kLk Lkk kk{kwt Lkke,kfu ko [kLkLkk kkke Mkkkof [kLk ykk{uu kkkk Au. {kLkkkfu {q rMkktk

20. [kLk kuLkwt s ku, suLke ykku sYrhkk yLkw fhewtyLku suLku ykku kkukkLkk {kLkewt. Mktkke 8

21

. kuk fhk fhkkt kukLkwt [kLk khu kkLk fhLkkt Au. Mktk-Mkkih22. ykk-kkALkwt [kLk ku kufkuyu fhwt uEyu, su{Lku ku MkwLke

sYrhkk nku, su ko{kLk{kt Lkke. Mktk-Mk{kk{ 223. suLkk [kLkke kkuku {wk kwt Au,

krantikari santvani gujrati

Documents