gita va dnyaneshwari- yoga sadhana .pdf

151
ieerlee Je %eeves éejer ³eesiemeeOevee ³eesieoe Þeer%eeves éejer - 4 }sKekeÀ: efJeYeekeÀj efJe. }s}s [mJeeceer ³eesies éejevebo]

Upload: p-s-pandit

Post on 11-Jul-2016

273 views

Category:

Documents


4 download

TRANSCRIPT

Page 1: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

 

   

 

ieerlee Je %eeveséejer

³eessiemeeOevee

³eesieoe Þeer%eeveséejer - 4

}sKekeÀ: efJeYeekeÀj efJe. }s}s [mJeeceer ³eesieséejevebo]

Page 2: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

 

 

 

COPYRIGHT 2014

ieerlee Je %eeveséejer

³eessiemeeOevee [³eesieoe Þeer%eeveséejer - 4]

}sKekeÀ: efJeYeekeÀj efJe. }s}s [mJeeceer ³eesieséejevebo]

AUTHOR:

VIBHAKAR VITTHAL LELE

B.E. B.Sc. LL.B.

_________________________________

All rights reserved. Except for brief quotations in book reviews, and as otherwise

permitted by applicable law, no part of this work may be reproduced, stored,

transmitted or displayed in any form, or by any means (electronic, mechanical, or

otherwise) now known or hereafter devised --- including photocopy, Xerox, recording,

or any information storage and retrieval system ---- without prior written permission

from the author.

_____________________________

First Indian e-Edition, 2011

An authorized publication of

Vibhakar Vitthal Lele

Yogeshwar Kutir, Vrindavan-dham

c/o V.V.Lele, Vyaghreshwar Prasad

Manpada Road, Dombivli, 421201

e-copy in India by Yogeshwar Kutir

___________

ISBN/IBN under process

Page 3: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

 

  

MY PUBLICATIONS  

MY BOOKS SO FAR PUBLISHED ON GITA AND DNYANESHWARI 

 

E‐BOOKS 

 

MARATHI BOOKS 

³eesieoe Þeer%eeveséejer [YOGADA SHRI DNYANESHWARI]  (Parts 1, 2, 3 & 4). It is being published part by part, the last parts including this 

book are: SkeÀe veeLeefme׳eesi³ee®es DeelceJe=Êe (³eesieoe Þeer%eeveséejer – 1);                                       

ieerlee Je %eeveséejer : ³eesie DeeefCe leÊJe%eeve (³eesieoe Þeer%eeveséejer – 2);

ieerlee Je %eeveséejer: ÒeLece Heefj®e³e (³eesieoe Þeer%eeveséejer 3) DeeefCe

ieerlee Je %eeveséejer : ³eessiemeeOevee [³eesieoe Þeer%eeveséejer - 4]

ENGLISH BOOKS 

‘KUNDALINI YOGA: YOGA OF GITA AS EXPOUNDED BY SAINT SHRI DNYANESHWAR IN 

DNYANESHWARI ‐ 3 PARTS’ 

PART 1: PHILOSOPHY AND YOGA OF GITA AND DNYANESHWARI 

PART 2: AUTOBIOGRAPHY OF A NATHA SIDDHA YOGI 

PART 3: INTRODUCTION TO GITA AND DNYANESHWARI 

 

FUTURE BOOKS IN THIS SERIES:  

PART 4: PANTHARAJ: YOGA PRACTICE * METHODS AND PROCESSES 

 

MY E‐BOOK PUBLISHING PLATFORMS:  

 

Calameo.com  

Academia.edu

Archives International

Google books Issuu

                                                                            AUTHOR   

                                                                                            VIBHAKAR LELE  

                                                                                                     BE, BSc,LLB 

Page 4: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

 

 

 

YOGI SAINT

SHRI DNYANESHWAR

Page 5: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

 

 

 

SHATCHAKRAS

MAIN SIX CHAKRAS WITH SUSHUMNA NADI AND SAHASRAR

CHAKRA

AJNYA CHAKRA

Page 6: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

 

 

 

VISHUDDHA CHAKRA

ANAHAT

CHAKRA

Page 7: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

 

 

 

MANIPUR CHAKR

SWADHISHTHAN CHAKRA

Page 8: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

 

 

 

MULADHAR CHAKRA 

Page 9: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

 

 

 

 

 

  SAHASRAR AND BRAHMARANDHRA 

Page 10: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesieoe Þeer%eeveséejer}sKekeÀe®ee Heefj®e³e

ûebLe : ³eesieoe Þeer%eeveséejer}sKekeÀ: mJeeceer ³eesieséejeveboleerLe& mejmJeefle

(ieg©oÊe veece)efJeYeekeÀj efJe. }ss}s (J³eeJeneefjkeÀ veece)

efµe#eCe: B.E.; B.Sc.

(Pune-1966,1967)

LL.B. (Mumbai-1986)

J³eJemee³e:DeefYe³eebef$ekeÀer #es$eeleer} J³eJemLeeHeve,

Consultancy Services

DeY³eemet Je=Êeer, cesnveleer mJeYeeJe, µew#eefCekeÀ #es$eele meg³eµe, DeveskeÀefJeOe efJe<e³eeb®eer DeeJe[ Je l³eeb®es®eewHesÀj Jee®eve, %eeveûenCe, ceveve Je ef®ebleve, efJe%eeve, DeefYe³eebef$ekeÀer DeeefCe keÀe³eoeefJe<e³ekeÀ le%e

ieefCele, Keiees}µeem$e, pewefJekeÀ efJe%eeve, ceeveJeJebµeµeem$e, pevegkeÀµeem$e, YeeweflekeÀµeem$e, jmee³eveµeem$e, DeCegefJe%eeve, DeefYe³eebef$ekeÀer Fl³eeoer DeveskeÀ DeeOegefvekeÀ efJe%eevemebyebefOele µeeKeeble jme DeeefCe ieleer

cejeþermen Fbûepeer Je efnboer Yee<ee DeJeiele DeeefCe l³eeletve efJe%eeveeJ³eefleefjÊeÀ meeefnl³e, DeO³eelce,³eesieµeem$e, GHeemevee Je YeÊeÀer, leb$eµeem$e, Þegefle-mce=efle GHeefve<eoeoer HeewJee&l³e De#ejJee*dce³e,

iet{Jeeo (Mysticism & Theosophy) Je leÊJe%eeve ³eebmen DeveskeÀ efJe<e³eeb®es DeekeÀ}ve

Hele¡e}er Je %eeveséejÒeCeerle Yeejleer³e ³eesieµeem$ee®es meÒee³eesefiekeÀ DeY³eemekeÀ DeeefCe kegbÀ[ef}veer efme×cene³eesie ³ee efJe<e³ee®es veeLemeebÒeoeef³ekeÀ peeCekeÀej DeeefCe DeY³eemekeÀ

³eesieoe Þeer%eeveséejer ³ee ûebLee®³ee }sKekeÀe®ee iegg©mebÒeoe³e DeeefCe HejbHeje:

DeeefoveeLe-–GceeosJeer-ieesj#e-ieefnveer-efveJe=efÊe-%eeveosJe-mel³eece}veeLe-iegHleveeLe-kesÀmejerveeLe-efµeJeoerveveeLeöJeemegosJeeveboveeLe ³eebHeemetve ieg©¬eÀceeves ÒeeHle Pee}s}e veJeveeLe efme× mebÒeoe³e

ieew[Heeoer HejbHejsleer} Þeerceled Dee®ee³e& µebkeÀjYeieJelHeeo ³eeb®³eeHeemetve Òeme=le Pee}s}er DeÜwleevebopeercenejepe ieefþle mel³eosJeevebo mejmJeefle HejbHeje

efvel³eevebo-cegÊeÀevebo DeJeOetleevebo mebkeÀuHeefme× HejbHeje

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

************

IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII

INDEBTED TO PARAMPARAS OF:

GURU SAMPRADAYA:

Page 11: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

ßßßßßßßßßßßßßßßßßß ³eesieoe Þeer%eeveséejer ßßßßßßßßßßß]ßßßßßßß ³e$e ³eesieséej: ke=À<Cees ³e$e HeeLeex OevegOe&j:~ le$e ÞeerefJe&pe³ees YetefleOegJee veereflece&eflece&ced~~

(18-78) Þeerieerlee Þeer %eeveséej ceeG}er, DeeUboer

efkebÀyengvee legce®eW kesÀ}W~ Oece&keÀerÊe&ve nW efme×erb ies}W~ SLe ceePeW peer Gj}W~ HeeF&keÀHeCe ~~18-1792~~

ne ûebLe keÀesCee}e DeHe&Ce keÀª!

ceeleeefHelee (meew.efJepe³ee-efJeÇ}), efoJebiele Helveer ef®e.meew.mvesn}lee, keÀv³ee - ef®e.meew.cebefpejer Je meew.Deefcelee DeeefCe

Heg$e ef®e.jepeWê ³eebvee

l³eeb®³ee ceeP³eeJej®³ee ÒesceeKeelej DeeefCe ûebLe}sKeveeme HejesHejer®es meene³³e kesÀuîeeyeÎ},

keÀer efce$e DeeefCe megËoebvee p³eebvee lees HeÀej DeeJe[}e Deens;

keÀer ce}e ieg©Jele Deme}s}s DeeHe}s ûebLe pemes keÀener ceeP³eemeeþer®e j®etve þsJe}s}s Deensle, DeMee ûebLekeÀejebvee;

ceeP³ee meebÒeoeef³ekeÀ DeeefCe HejbHejeÒeeHle ÞeermeÃgªbvee

keÀer DeeCeKeer keÀesCee DeveeefcekeÀebvee!

³ee meJee¥®³ee®e ËefomLe DemeCeeN³ee

Þeer%eeveséejmJeªHe peveeo&ve Þeerke=À<CeHejceelc³ee}e®e

³eesieoe Þeer%eeveséejer

ne ceePee ûebLe l³ee®³eeJejuîee Òesceeves DeeefCe YeeqÊeÀYeeJeeves ceeP³ee l³ee®³eeÒeefle®³ee mesJesÒeerl³eLe&

SkeÀ HetÀ} vee HegÀ}e®eer HeekeÀUer ³ee YeeJevesves l³ee®³ee®e Je®eveeJej Deemebyetve -

’He$eb Heg<Heb HeÀ}b lees³eb ³ees ces YekeÌl³ee Òe³e®íefle~ leonb YeÊe̳egHeËleceMveeefce Òe³eleelceve:~~9-6~~ieerlee~~“ -

ceer meeoj Þe×eHetJe&keÀ DeHe&Ce keÀjlees!!!

l³eeves lees ûenCe keÀjeJee Deved ce}e ke=ÀleeLe& keÀjeJes, ner®e l³ee®³ee ®ejCeer ÒeeLe&vee!!!

’lJeoer³e Jemlet ces ieesefJevo keÀjesefce lJeoHe&Ceced~~“ ceeG}erb®ee MejCeeiele -

ßßßßßßßßßßßßßßßß efJeYeekeÀj efJe. }s}s ßßßßßßßßßßßßßßßß

Page 12: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

~~ß vecees peer DeeÐee~ JesoÒeefleHeeÐee~ pe³epe³e mJemebJesÐee DeelceªHee~~

³eesieoe

Þeer%eeveséejer Þeerke=À<Ce Hejceelc³eeves ieerleeK³eeveÒemebieer OJeefvele kesÀ}suîee iet{ieYe& YeefÊeÀjmeHetCe& F&éejÒeefCeOeeveeOeeefjle ³eesiee®es

Þeer%eeveséejceeG}eRveer pes Deblejbie jnm³e Þeer%eeveséejerle ÒekeÀì kesÀ}s Deens, l³ee®es meefJemlej meìerHe GodIeeìve

efHeb[W efHeb[e®ee ûeemeg~ lees ne veeLemebkesÀleer®ee obµeg~ Heefj oeTefve ies}e GÎsµeg~ ceneefJe<Ceg~~6-293~~

le³eeb OJeefvelee®eW kesÀCeW mees[tefve~ ³eLeeLee&®eer Ie[er Pee[tefve~ GHe}efJe}W c³eeb peeCegveer~ ûeenerkeÀ Þeesles~~294~~

Þeer%eeveséejeb®³ee HebLejepe DeeefCe DeYebieebleer} YeefÊeÀ³eesiee®es kegbÀ[ef}veerµeefÊeÀjnm³e

%eeveséejer®³ee DeY³eemeeme Del³eble GHe³egÊeÀ Deµeer ûebLeeceeieer} YetefcekeÀe DeeefCe SkeÀe ³eesi³ee®es DeelceJe=Êe ns YetefcekesÀ®es HeefjefµeäelcekeÀ ÒekeÀjCe

%eeveséejerleer} YeefÊeÀ³eesie, HebLejepe, keÀce&³eesie Je %eeve ³ee efJe<e³eeb®es meefJemlej efJe<e³eJeej efJeJes®eve

kegbÀ[ef}veerµeefÊeÀJej DeeOeeefjle }³e³eesiee®es µeem$eµeg× DeevegYeefJekeÀ efJeJejCe

%eeveséejer®³ee meJe& DeesJ³eebJej DeveskeÀ ûebLeebOeejs efJe<e³eJeej efJeJes®eve DeeefCe ieerles®³ee DevegjesOeeves l³eeb®ee efJe®eej Þeer%eeveséejeb®eer leÊJe%eeve DeeefCe ³eesieefJe<e³ekeÀ YetefcekeÀe DeeefCe l³eeb®³ee mebpeerJevemeceeOeer®es jnm³e

Dece=leevegYeJeeleer} ÒekeÀjCeeb®ee DeeefCe %eeveosJeeb®³ee Deboepes 300 DeYebieeb®ee efJe<e³emeboYee&vegmeej DeeJeµ³ekeÀ lees meceeJesµe DeeefCe efJe®eej

Heele¡e}³eesiemet$es, veejoYeefÊeÀmet$es, Þeerceled µebkeÀje®ee³e& YeieJelHeeo ³eeb®es ³eesieleejeJe}er, meeQo³e&}njer, efJeJeskeÀ®et[eceefCe, DeHejes#eevegYetefle, Heb®eerkeÀjCe DeeefCe ieerlee Je ye´ïemet$eYee<³e, SkeÀveeLeer YeeieJele ³eeb®es efJe<e³e mecepeeJetve osC³eemeeþer meg³eesi³e GHe³eespeve DeeefCe meboYe&

%eeveséejYeÊeÀ DeeefCe meJe&meeceev³e YeeefJekeÀ, µeefÊeÀHeele meebÒeoeef³ekeÀ, ³eesie DeeefCe YeefÊeÀceeieea³e,DeveskeÀeveskeÀ HebLeeb®es DeeefCe GHeHebLeeb®es HeefLekeÀ

meeOekeÀ, ie=nmLe,JeeveÒemLeer, mebv³eemeer, ³eesieer HeejceeefLe&keÀ, YeieJebleeb®es YeÊeÀ Deµee DeO³eelcee®³ee ceeiee&Jeªve Jeeì®ee} keÀjCeeN³ee DeeefCe keÀª Feq®íCeeN³ee meJee¥vee DeeefCe %eeveséej Jee*dce³ee®³ee efpe%eemet DeeefCe ÒeeceeefCekeÀ DeY³eemekeÀebvee

DeeJeµ³ekeÀ les mebHetCe& ceeie&oµe&ve keÀjCeeje DeHetJe& ûebLe

}sKekeÀ: efJeYeekeÀj efJe. }s}s (mJeeceer ³eesieséejevebo) ceeIe µeg.4 µe kesÀ1933 ieCesµepe³ebleer

meesceJeej efo.07.02.2011 ³eesieséej kegÀìerj,Je=boeJeveOeece

Page 13: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesieoe

Þeer%eeveséejer ÒeLece Yeeie (4 Yeeieeleer})

ûebLeHeefj®e³emkebÀOe ûevLeeceeieer} YetefcekeÀe Heefjefµeä:SkeÀe ³eesi³ee®es DeelceJe=Êe: (1-81) ÒeLece mkebÀOe::HetJe&jbie:: (Gvces<e:1-1 -7) (1-119) Gvces<e:1-1:efJe<e³eÒeJesµe-1: (1-22) Gvces<e::1-2:efJe<e³eÒeJesµe-2: (23-37) Gvces<e:2:DeelceªHee meÃgª: (38-60) Gvces<e 3:ef®eefÜ}eme: (61-79) Gvces<e:4:ye´ïeefJeÐee Je ³eesieµeem$e: (80-82) Gvces<e:5:%eeveosJeeb®eer YetefcekeÀe: (83-94 ) Gvces<e:6:Þeerieerlee Je Heele¡e}³eesie: (95-109) Gvces<e:7:ieerlee Je %eeveséejer Heefj®e³e: (109 - 119) efÜleer³e mkebÀOe::³eesiemeeOevee::(Gvces<e 8-15) Gvces<e(8):HebLejepe:(120-139) Gvces<e:9-1:%eeveiegCe}#eCes-1:(140-160) Gvces<e::9-2:%eeveiegCe}#eCes-2: (161-182) Gvces<e 10:De%eeve}#eCes (1): (183-185) Gvces<e 11:Dece=leevegYeJeeleer} ieg©oµe&ve: (186-193) Gvces<e 12:De%eeve}#eCes (2):(194-206) Gvces<e:13:owJeemegjmebHeefÜYeeie: (206-209) Gvces<e:14:owJeer mebHeoe:(210-224) Gvces<e::15::Deemegjer mebHeoe:(225-242)

: ieerlee Je %eeveséejer : ³eesie DeeefCe leÊJe%eeve (³eesieoe Þeer%eeveséejer 2) : SkeÀe veeLeefme׳eesi³ee®es DeelceJe=Êe (³eesieoe Þeer%eeveséejer – 1)

ieerlee Je %eeveséejer: ÒeLece Heefj®e³e (³eesieoe Þeer%eeveséejer 3)

--------------------------------------------------------------Next Part

Macair
Typewritten Text
IIIIIIIIIIIII
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
ieerlee Je %eeveséejer : ³eessiemeeOevee (³eesieoe Þeer%eeveséejer 4)
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Page 14: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesieoe Þeer%eeveséejer ûebLeHeefj®e³emkebÀOe

:::³eesieoe Þeer%eeveséejer::: :efJe<e³eJeej mebef#eHle Deveg¬eÀceefCekeÀe:

::ûebLeHeefj®e³emkebÀOe::

ûevLeeceeieer} YetefcekeÀe: (i-xxxxi)

HetJe&jbie:%eeveséejer DeeefCe ceer: • meble Þeer%eeveséej, %eeveosJeer DeeefCe ceer:}sKeveejbYe - i • %eeveséejer®ee HejermemHeµe& - ii • ûebLe ceePes iegª

-iii • %eeveséejer®eer ÒeceeCeÒele Je DeesJ³eeb®ee DevJe³eeLe& -iv • ûebLeebleer} efJe<e³eevegyebOe, %eeveséejer®³ee cetU DeesJ³ee osC³eeceeieer} keÀejCe-v • ceO³ejbie-1:Yeejleer³e leÊJe%eeveÒeCee}er:ieerlee-%eeveséejer ³eeleer} leÊJe%eeveefJe®eej:ieerlesleer} leÊJe%eeve efJe®eej -vi • Yeejleer³e leÊJe%eevee®eer

DeesUKe -vii • mecevJe³e -xiii • veeefmlekeÀ oµe&vess DeJewefokeÀ celes -xix • peerJee®es mJeªHe -xx • yeew×cele Je ieerlee, Yeejleer³e leÊJe%eeveefJe<e³ee®ee meceejesHe-xxiii • ceO³ejbie-2:JeemleJeJeeo:efJe%eeve Je oµe&ves:Heeef½eceel³e leÊJe%eeve, DeeOegefvekeÀ efJe%eeve Je Yeejleer³eDeO³eelceµeem$e:Realism Je Surrealism-xxiv • pewJeµeem$eer³e ketÀìÒeµve -xxvi • JeemleJelee (Reality) -xxvii

•efJe%eeve Je oµe&ves, ³eesiepe ÒeceeCe Je Surrealism -xxviii • GÊejjbie:ieerlee Je %eeveséejerleer} leÊJe%eeve Je ³eesie:ieerlee Je %eeveséejer:³eesie DeeefCe leÊJe%eeve:³eesieµeem$ee®ee efJe®eej -xxx • Heele¡e} ³eesiemet$es, ieerlee - %eeveséejer Je ³eesiemet$es -xxxi • ieerlesceeieer} ³eewefiekeÀ¢efäkeÀesve,ieerlesleer} ÒeefleHeeÐe ³eesie Je leÊJe%eeve -xxxii • kegÀC[ef}veer Je ieerles®ee ³eesie -xxxiv • %eeveséejeb®es leÊJe%eeve Je ³eesieÒeCee}er -xxxv • De#ejieCesµee®es ªHekeÀ -xxxvi • DeveskeÀevleJeeo -xxxvii • %eeveséejeb®eer mJeleb$e Òe%ee-xxxviii • %eeveosJeeb®eer mecevJe³e

o=äer- xxxix • meceejesHe-xxxxii

Heefjefµeä:SkeÀe ³eesi³ee®es DeelceJe=Êe: (1-81)

• ³eesieevegYetleeR®es Òel³e#e ÒeceeCe -1 • keÀesCee SkeÀe ³eesiemeeOekeÀe®es DevegYeJe -4 • ieerlee DeeefCe ceer -8 • Òe%eemHeµe& -10

• mebef®eleoµe&ve -12 • ³eesieoe Þeer%eeveséejer -18 • HetJe&mebef®ele -25 • ³eesieekeÀ<e&Ce -26 • G®®e DeeO³eeeqlcekeÀ DeJemLee -34

• efJenbiece ceeie& -Òe®eef}le meb%ee (megOeeefjle leÊeÀe)- 41 • Deelc³ee®es lespeesoµe&ve -46 • ³eesieefJe%eeve -49 • SkeÀveeLeer YeeieJele-50 • mebpeerJevemeceeOeer -55 • Ye´cejiegbHeÀe DeeefCe menñeo} ³eeb®eer meeHes#e mLeeves -61 • ’Pee}s meejs ÒekeÀeµe ÒekeÀeµe“-64

• ³eesieHeLeeyeeyele®es Debeflece cele -71 • meiegCe meekeÀejeletve efveie&gCe efvejekeÀejekeÀ[s -72 • efvejbpevee®eer DeesUKe -74 • DeelceJe=Êee®eeDebeflece ®ejCe -75 •’keÀ[e[}er Jeerpe efvejbpeveeR pesJneb“-77 • ceePeer ceveer<ee-78 • Heef½eceHeLe mLeeves Je µetv³es / osnmebkesÀle /meceeefOe / cegÊeÀer-80 • efJeefJeOe ³eesieceleebvegmeej ³eesie®e¬eÀmLeeves-81

ÒeLece mkebÀOe::HetJe&jbie:: (Gvces<e:1-1 -7) (1-119)

Gvces<e:1-1:efJe<e³eÒeJesµe-1: (1-22)• ke=ÀHee -1 • efve:Þes³emeÒeeHleer - 6 • DeܳeYeÊeÀer -11 • megke=ÀHes®es JewYeJe -13 • ieerlee-%eeveséejer®es ceefnceeve-14 • Þeerieerles®eer

LeesjJeer -15 • ’ß HetCe&ceo:“-16 • DeÜwleelcekeÀ YeÊeÀer -18 • HejceYeÊeÀer -20• osJeYeÊeÀeb®es efce}ve -21

1

SkeÀe veeLeefme׳eesi³ee®es DeelceJe=Êe (³eesieoe Þeer%eeveséejer-1)

ieerlee Je %eeveséejer: ³eesie DeeefCe leÊJe%eeve(³eesieoe Þeer%eeveséejer -2)

ieerlee Je %eeveséejer: ÒeLece Heefj®e³e (³eesieoe Þeer%eeveséejer 3)

ieerlee Je %eeveséejer: ÒeLece Heefj®e³e (³eesieoe Þeer%eeveséejer 3)]

Macair
Typewritten Text
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Macair
Typewritten Text
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
Page 15: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesieoe Þeer%eeveséejer ûebLeHeefj®e³emkebÀOe

Gvces<e::1-2:efJe<e³eÒeJesµe-2: (23-37)

• ieerlee DevegyebOe -23 • ieerles®eer megmesJ³elee-24 • ieerleesHeosäe Þeernjer -26 • Þeernjer®es efJeYeteflecelJe -27 • Þes³emkeÀj Oece&keÀesCelee -30 • YeieJeoeJeleejeb®es Òe³eespeve -31 • mebleeb®es keÀe³e& -32 • ieerlesleer} ³eesiee®ee Heefj®e³e -33 • jeieÜs<eeb®es ceesnmeeceep³e -35

Gvces<e:2:DeelceªHee meÃgª: (38-60)• ieg©efµe<³eeb®es jnm³e -38 • ’cepe Ëo³eeR meÃg©“-38 • ’efce³eeb Jebefo}e Þeerieg©ef®e“-40 • pe³e veebJee®ee Fefleneme -40• HejceeLee&®eer pevceYetceer -42 • DeelceªHe ÞeermeÃgªb®eerr ke=ÀHee -44 • ieerleeK³eevee®eer efJeµes<elee -47• ’Yee<³ekeÀejebleQ Jeeì Hegmeleg“ -49• Þeerieerlee HetJe&Keb[ -49 • ieg©oµe&ve -51 • Þeerieg©YeÊeÀer -53 • Þeerieg©ke=ÀHesves ûebLeefveefce&leer -59

Gvces<e 3:ef®eefÜ}eme: (61-79)• ef®eefÜ}emeJeeo -61 • ieg©mebmlegleer -62 • HeeomesJee -63 • ef®eodYe´cejªHekeÀ -66 • %eeveosJeeb®³ee leÊJe%eevee®eer ceeb[Ceer -67• iegªbJejer} Flej ªHekesÀ -68 • Þeeriegªb®es ³eLeeLe& mJeªHe -73 • Hemee³eoeve • ceeG}er®eer efoJ³eece=leOeeje -78

Gvces<e:4:ye´ïeefJeÐee Je ³eesieµeem$e: (80-82)• DeO³eelceefJeÐee -80 • ieerles®es ceev³eJej ìerkeÀekeÀej - 80 • mebleeb®es Je iegªb®es keÀle&J³e -82

Gvces<e:5:%eeveosJeeb®eer YetefcekeÀe: (83-94 )• %eeveséejeb®eer Þe×emLeeves -83 • ieerles®ee GHeesodIeele -86 •’ßkeÀejmJeªHee“-87 • efme×Òe%ee-88 • ieg©ke=ÀHee -89• veeLeHebLee®ee Jeejmee -91 • ³eesieefJe<e³eÒeJesµe -93

Gvces<e6:Þeerieerlee Je Heele¡e}³eesie: (95-109)• ’³eesieef½eÊeJe=efÊeefvejesOe:“-95 • ³eesieebies -96 • Deemeve Je ÒeeCee³eece -97 • Òel³eenejeoer Debies -98 • %eevesµeeb®es Òel³eenejefJe<e³ekeÀceeie&oµe&ve -99 • ³eesieefµeKej -101 • $eÝlebYeje Je kegbÀ[ef}veer - 104 • F&éejÒeefCeOeeve -106 • ’lem³e Jee®ekeÀ: ÒeCeJe:“ö107• ³eesieefme×er -107

Gvces<e:7:ieerlee Je %eeveséejer Heefj®e³e: (109 - 119)• ieerles®ee DeO³ee³eiele efJe®eej -110 • 109DeesJ³eeletve %eeveséejermeej:efvel³eHeeþ %eeveséejer -111

::efÜleer³e mkebÀOe::³eesiemeeOevee::(Gvces<e 8-15) (120 - 242)

Gvces<e(8):HebLejepe:(120-139): • ieerles®es cece& -120 • Deäebieeoer ³eesieeb®ee DevegyebOe -120 • Deemeve-cegêe-yebOe -123

• ieesj#eceles DeeOeejeoer -125 • ³eesiemeeOeveemLe} -127 • yewþkeÀ -128 • HebLejepee®es efJeµes<elJe -129• ³eceefve³eceeoer

-132 • Deenej efJenej -134 • Yeejleer³e oµe&veeb®es Jewefµeäîe -134 • ³eesieeefOekeÀej -136 • ieesj#eefJejef®ele efme×efme×evleHe×efle:®e¬eÀefJeJejCee®ee leÊeÀe -139

Gvces<e:9-1:%eeveiegCe}#eCes-1:(140-160): • DeäeoµeiegCe -140 • DeceeefvelJeeoer }#eCes -140 • efJemle=le efveªHeCe -142 • Deefnbmee -143 • cevee®es cenÊJe -149 • HeÀ}efve<HeÊeer -150 • efveªHeCee®es met$e -150 • ÜbÜjeefnl³e -152Gvces<e::9-2:%eeveiegCe}#eCes-2: (161-182): • HebLejepeeleer} Deäebie³eesieefveoxµe -161 • %eeveséejer®³ee DeY³eemee®eer HetJe&le³eejer- 164 • ieesj#eefJe®eej -165 • meiegCeesHeemevee - 166 • Deelcejleer -168 • DeHejes#eevegYetefle - 168 • DeHejes#eevegYetefle JeDeä ³eesieebies -169 • Jewjei³eeoer }#eCes -170 • pevceeoer oes<e}#eCes -172 •DeveemeÊeÀer F.}#eCes -176 • keÀener cenÊJee®eerHejceeLe&}#eCes -178

Gvces<e 10:De%eeve}#eCes (1): (183-185)• De%eeve -183 • ceeveobYeeoer }#eCes -183

Gvces<e 11:Dece=leevegYeJeeleer} ieg©oµe&ve: (186-193)• iegª -185 • Heb®eµ}eskeÀer -185 • DeܳelJe -187

Gvces<e 12:De%eeve}#eCes (2):(194-206)• Deµegef®elJeeoer }#eCes -194 • J³eefYe®eejer YeÊeÀer F.}#eCes •’Heoe®eer keÀesj ve meb[er“ -205

efJe<e³eJeej mebef#eHle Deveg¬eÀceefCekeÀe 2

ieerlee Je %eeveséejer: Next Part

Macair
Typewritten Text
ieerlee Je %eeveséejer : ³eessiemeeOevee (³eesieoe Þeer%eeveséejer - 4)
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
XX
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
XXXXXXXXXXXXXXXXX
Macair
Typewritten Text
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
Page 16: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesieoe Þeer%eeveséejer ûebLeHeefj®e³emkebÀOe

Gvces<e:13:owJeemegjmebHeefÜYeeie: (206-209)• %eeveesHee³e -206 • efÜefJeOe mebHeoe -207

Gvces<e:14:owJeer mebHeoe:(210-224)• DeYe³eeoer owJeer mebHeoe:DeYe³e-210• oeve³e%eleHeeoer -211 •DeHewµetv³eeoer owJeer iegCe:DeHewµetv³e

Gvces<e::15::Deemegjer mebHeoe:(225-242)• Deemegjer mebHeoe}#eCes:De%eevee®³ee mene Ssée³e&jeµeer -225 • owJemegjmebHeefÊe -228 • Deemegjer meie& - 228 • Deemegjeb®esDeJeiegCe -229 •Deemegjer mebHeoeHeÀ} -237 • DeOeesieleer ìeUC³ee®ee GHee³e -239 • meceejesHe -241

::le=leer³emkebÀOe::efJeéeJ³eeHeej::(Gvces<e 16-22) (243-343)

Gvces<e::16:Òeke=ÀefleefJe®eej:(243-254)• ÒeemleeefJekeÀ -243 • efJeéemebkeÀuHevee - 243 • Hele¡e}eR®ee Ye´ebleoµe&veefJe®eej -245 • SkeÀleÊJeevegmebOeeve -245 • Òeke=ÀefleJe ef®eefÜ}eme -247 • cee³es®es mJeªHe -251

Gvces<e::17:Depe&gvee®es meHleÒeµve:(255-261)• ÒeemleeefJekeÀ -255 • He=®íeµeceve -256 • HebLejepeefveoxµe -261

Gvces<e::18:::ieerlesleer} ³e%ee®es mJeªHe::(262-272)• ³e%ee®ee efJe®eej -262 • ³e%emebkeÀuHevee -263 • ³e%ee®ee iet{ DeLe& -265 • ³eesieleejeJeef} -265 • ³e%eÒekeÀej - 267• %eeve³e%e -269 • DeJeieleer®es keÀejCe Je l³eeJejer} GHee³e - 271

::Gvces<e::19-1:#es$e#es$e%eefJe®eej-1:(273-279)• ÒemleeJevee -273 • #es$e#es$e%e efveCe&³eeHeesìer nesCeejs JeeoefJeJeeo - 274 • ÞeerieesHee}eb®es cele -278 • leÊJeeb®³ee JeieeakeÀjCee®eer

Hegvej&®evee Je leÊeÀs-282 • #es$eJeCe&ve(1) - 281 • cevee®es cenÊJee®es mLeeve -285 • ceve Je megOeeefjle ye´ïeeb[Je=#e -286• #es$eJeCe&ve(2) -287 • veeLemeebÒeoeef³ekeÀ ³eesie HeefjYee<ee-288 • ®eslevee Je kegbÀ[ef}veer µeÊeÀer-289

Gvces<e:19-2:#es$e#es$e%eefJe®eej-2:(290-306)• Heb®eerkeÀjCe -290 • DeeefoµebkeÀje®ee³ee¥®ee ÒekeÀjCeûebLe - 290 • Heb®eerkeÀjCe keÀesäkeÀ ¬eÀ.3 Je 4-291 - • Heb®eerkeÀjCe Jeye´ïeeb[e®ee JebµeJe=#e-292: • ieesj#ecele -kegbÀ[ef}veerµeÊeÀer-293 • efHeC[efJe®eej:veeLeeIej®eer G}ìer KetCe -293 • keÀeeqµcejerµewJecele - 294 • #es$eJeCe&ve(3) - 295 • #es$e%eefJeYeeie(1) -296 • #es$e%eefJeYeeie(2) - 298 • ef®eefÜ}eme:ef®eefÜ}emee®eerDeesUKe - 305

Gvces<e:20:Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej:(307-313)• ÒeemleeefJekeÀ -307 • mee±îe leÊJe%eeve -309 • Òeke=Àleer®es keÀle&=lJe -311 • Heg©<e -313

Gvces<e::21::#es$e-#es$e%eefJe®eejmeej:(314-324)• ÒeemleeefJekeÀ:Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej-314 • meeOeveeceeie& - 314 • #es$e-#es$e%eefJe®eejmecevJe³e -315 • YetleÒeke=Àleer®ee Deble -321• GHemebnej -323

Gvces<e::22:ef$eiegCece³eer Òeke=Àefle:(325-343)• Demebiemebie -325 • YetleeslHeÊeer - 327 • peiele - 330 • ef®eefÜ}eme - 331 • ef$eiegCe -333 • DeblekeÀe}®eer ieleer -337 • ceneefme×eble -342

::®elegLe& mkebÀOe::GHeemeves®³ee KeeCeeKegCee:: (Gvces<e 23les 25) (344 -387)

Gvces<e:23:iegCeeleerleoµe&ve:(344-353)• iegCeeleerleoµe&ve -344 • iegCeeleerle }#eCes -346 • DeJ³eefYe®eejer YeÊeÀer -349

3 efJe<e³eJeej mebef#eHle Deveg¬eÀceefCekeÀe

PART " (FUTURE BOOK PARTS 2, 3 and 4)

____________________________________________________________________________

(CONTINUED ON PG 411)

Macair
Typewritten Text
xxxxx
Page 17: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

YOGI SAINT

SHRI DNYANESHWAR

³eesieer Þeer%eeveséej

Page 18: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee

::efÜleer³e mkebÀOe:: ::³eesiemeeOevee::

(Gvces<e 8-15) (He=.¬eÀ.120 les 242)õõõõõõõõõõõõõö Gvces<e ¬eÀ. efJe<e³e He=.¬eÀ.õõõõõõõõõõõõõö

8 HebLejepe 120

9-1 %eeveiegCe}#eCes-1 1409-2 %eeveiegCe}#eCes-2 16110 De%eeve}#eCes-1 18311 Dece=leevegYeJeeleer} ieg©oµe&ve 18612 De%eeve}#eCes-2 19413 owJeemegjmebHeefÜYeeie 20614 owJeer mebHeoe 21015 Deemegjer mebHeoe 225

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

Gvces<e(8)::HebLejepe (120-139)

ieerles®es cece&:ieerles®es jnm³e-HebLejepe-120Deäebieeoer ³eesieeb®ee DevegyebOe:HebLejepe Je Heele¡e}³eesie’DeJ³eÊeÀemeÊeÀ®eslemeeced“-122HejceYeÊeÀer®ee meesHee ceeie&-123Deemeve-cegêe-yebOe:ieesj#eceles Deäebie³eesieJeýeemeve-124ieerles®es Deemeve-125ieesj#eceles DeeOeejeoer:DeeOeej Je ®e¬esÀDeekeÀeµe®e¬eÀ}#³e Je ¢äer-126³eesiemeeOeveemLe}:’µeg®eew osµes“-127³eesiemeeOeves®es mLe}yewþkeÀ: yewmekeÀe Jee Deemeve-128’keÀªefve meÃg©mcejCe~ DevegYeefJepes~~“

HebLejepee®es efJeµes<elJe:HebLejepee®eer Òeew{er-129’vee Deeefoieg© µebkeÀje“-130ceneHeg©<eeb®es keÀe³e& Je mebosµe’efpe³eW ceeieeA®eeb keÀeHe[er~ censµeg DeePegefve~~“ -131%eeveséejerYej Hemej}s}e HebLejepe’³eesie³eeieefJeefOe~ ³esCeW veesnW efme×er~~“³eceefve³eceeoer:³ece Je efve³ece HegveefJe&®eej-132Deefnbmee F.³eceµeew®eeoer efve³eceF&éejÒeefCeOeeve³eesiee®eer yee¿eebies -133ieerlesleer} oesve ceeie&HebLejepe Je ³eceefve³eceDeenej efJenej:³eesi³ee®ee Deenej-134Yeejleer³e oµe&veeb®es Jewefµeäîe:Yeejleer³e oµe&veeb®ee DeY³eemeHegvepe&vcee®ee efme×eble-135DeHeefjûene®es HeÀ}³eesieeefOekeÀej: ³eesieeY³eemeemeeþer Hee$elee-136meeceev³e meeOekeÀebmeeþer ³eesie:ceeG}eR®eer efveªHeCeµew}er JeHebLejepe-137meeceev³e meeOekeÀ, HebLejepe Je ieg©ÒeeHleer-138meeOekeÀebvee met®eveeieesj#eefJejef®ele efme×efme×evleHe×efle:®e¬eÀefJeJejCee®ee leÊeÀe-139ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßGvces<e:8ieerlee:3:265:27,286:11,16,17,44,45%eeveséejer:5:151-1606:53-60,153-160,163-191,192-199,201-206-211,291,292,310,320-323,328-343,345-35311:11012:158-169,17413:825,82618:1130-1134, 1221-1223,1809Hee.³ees.met.:2:12,393:184:9efme.efme.He.:2:32-34

³eesieoe Þeer%eeveséejer efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Macair
Typewritten Text
ieerlee Je %eeveséejer : ³eessiemeeOevee (³eesieoe Þeer%eeveséejer - 4)
Macair
Typewritten Text
Page 19: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

efÜleer³emkebÀOe:::³eesiemeeOeveeõõõõõõõõ

Gvces<e 8::::::HebLejepe

ieerles®es cece&:::: ieerles®es jnm³e - HebLejepe

’les<eecenb meceg×lee&.......(12-7)“ ns meiegCeO³eeve³eesi³eebmeefo}s}s Þeerke=À<CeJe®eve }#eele IesTve®e lees ³eesie meeO³e keÀjC³ee®eermeeOeveieeLee Þeer%eeveosJeebveer %eeveséejer®³ee meneJ³ee DeO³ee³eer ÒekeÀì kesÀ}erDeens. kegbÀ[ef}v³eefOeÿerle, ieg©Heefoä, }³eÒeOeeve, meecejm³eelcekeÀ,meiegCeO³eeve³eesie ne®e Òel³e#e DevegYetleer ÒeeHle keÀjC³ee®ee %eeveosJeer®eeSkeÀcesJe meeOeveceeie& nes³e. ne ceeie& cnCepes®e Þeerke=À<Ceebveer ieerlesÜejs ÒekeÀìkesÀ}s}s ieg¿e nes³e, Demes oµe&Jele %eeveosJeebveer cnì}s Deens keÀer:

efHeb[W efHeb[e®ee ûeemeg~ lees ne veeLemebkesÀleer®ee obµeg~Heefj oeTefve ies}e GÎsµeg~ ceneefJe<Ceg~~6-291~~

Þeerieerles®ee jnm³eHetCe& ³eesieceeie & lees ne®e nes³e pees Þeerke=À<Ceebveer

ieerlesYej iegbHetÀve meebefiele}e Deens. l³ee OJeefvelee®es kesÀCeW Þeer%eeveosJeebveerKeN³ee ûeenerkeÀ Þeesl³eebmeeþer DeeHeuîee meneJ³ee DeO³ee³eeJejer} Yee<³eeblejerGHe}Jetve oeKeefJe}s Deens. cnCetve les cnCeleele:

les³eeb OJeefvelee®eW kesÀCeW mees[tefve~ ³eLeeLee&®eer Ie[er Pee[tefve~GHe}efJe}er efce³eeb peeCetefve~ ûeenerkeÀ Þeesles~~6-292~~

ne®e ³eesieceeie& DeeefoveeLeÒeCeerle Demetve efJe<CegªHeer celm³eWêeme ÒeeHlePee}e Je lees®e ieg©HejbHejsves Þeer%eeveosJeebHe³e¥le ®ee}le Dee}e. DeeefoveeLeles efJe<Ceg (celm³esbê) Deµeer HejbHeje }eYe}s}e ne ³eesieceeie& cnCetve®eceneefJe<Ceg cnCepes Þeerke=À<Ceebveer ieerlesle ÒeefleHeeo}s}e ³eesieceeie& nes³e,Demes Þeer%eeveosJe OJeefvele keÀjleele. Demees.

Deäebieeoer ³eesieeb®ee DevegyebOe::::

HebLejepe Je Heele¡e}³eesie

³ee efJe<e³ee®ee Heg{s efJe®eej keÀjC³eeHetJeea Þeerieerleebleie&le meneJ³eeDeO³ee³eeleer} O³eeve³eesie DeLeJee DeY³eeme³eesie ³eeb®ee Heele¡e}³eesie JeeDeäebie³eesie ³ee®³eeµeer keÀmee mebyebOe Deens, ns DeY³eemeCes Gef®ele þjs}.ne mebyebOe mHeä nesC³eemeeþer l³ee efJe<e³eeJejer} met®ekeÀ Demes ieerleeµ}eskeÀ

Je %eevesµeeb®³ee keÀener DeesJ³ee Heent ³ee. ³eesieefJe<e³ee®ee ÒeejbYe keÀjle Heeb®eJ³eeDeO³ee³eer Þeerke=À<Ce ieerlesÜejs cnCeleele keÀer:

mHeµee&vke=ÀlJee yeefnyee&¿eeb½e#eg½ewJeevlejs YegJees:~ÒeeCeeHeeveew meceew ke=ÀlJee veemeeY³evlej®eeefjCeew~~5-27~~³eleseqvê³eceveesyegef×ce&gefveceex#eHeje³eCe:~efJeieles®íeYe³e¬eÀesOees ³e: meoe cegÊeÀ SJe me:~~5-28~~

’yee¿e efJe<e³eeb®ee yeensj®e l³eeie keÀªve; ¢äer Ye´tceO³eele efmLejþsJetve Je veeefmekesÀletve efJe®ejCeeN³ee ÒeeCe Je DeHeeveeme mece keÀªve; p³eevesFbefê³es, ceve Je yeg×er ³eebvee efpebkeÀ}s Deens Demee, cees#eÒeeHleer ns®e peerJevee®esO³es³e þsJeCeeje DeeefCe F®íe, Ye³e Je ¬eÀesOe ³eebefJejefnle DemeCeeje cegveer neefvejblej cegÊeÀ®e Demelees.“

³eeJej %eeveosJe cnCeleele:leNneR Jewjei³ee®esefve DeeOeejW~ efpeneR efJe<e³e oJe[tefve yeeefnjW~µejerjeR SkebÀojW~ kesÀ}W ceve~~5-151~~menpeW efleneR mebOeer YesìeR~ pesLe Ye´tHe}ÁJeeb He[s ieebþeR~lesLe Heeefþceesjer efoþer~ Hee©Keesefve³ee~~152~~meeb[tefve oef#eCe Jeece~ ÒeeCeeHeevemece~ef®eÊeWmeeR J³eesce-~ ieeefce³eW keÀefjleer~~153~~

’osnele Demeleebvee®e peerJevcegÊeÀ ye´ïelJeeme Heesnes®e}s}s Demeleele.³eesieeves ns meeO³e nesles. Jewjei³ee®³ee peesjeJej Deble:keÀjCeeleer} efJe<e³eJe=ÊeerGHeìtve keÀe{tve l³eebvee mecetU µejerjeyeensj HesÀketÀve ÐeeJes. cevee®³ee Je=ÊeerSkeÀeûe keÀjeJ³ee. F[e, efHebieUe Je meg<egcvee ³ee ³eesievee[îee Dee%ee®e¬eÀele³esTve efceUleele. YegJe³ee pesLes efceUleele, l³ee efþkeÀeCeer ns ®e¬eÀ Demeles.l³ee efþkeÀeCeer GHeÀjeìer ¢äer (Debleo&=äer) keÀªve O³eeve keÀjeJes. F[e-efHebie}e ³eeletve JeenCeejs ÒeeCe Je DeHeeve ³eeb®ee meg<egcvesle ÒeJesµe keÀjeJee.kegbÀ[ef}veerme peeieJetve TOJe&mLe keÀjeJeer DeeefCe efle}e cetOv³ee&keÀeµeeleIesTve peeJes. efle®³eeyejesyej DeeHeesDeeHe®e ef®eÊe (ceve) Je HeJeve(ÒeeCe) nsner ieieveele peeTve Hee sne s®eleele. lesLe s l³ee b®ee}³e keÀjeJee.“

lesLe pewmeeR jL³eesokeWÀ mekeÀ}sb~ IesTefve iebiee mecegêeR efce}W~ceie SkewÀkeÀ Jesie}W~ efveJe[tb ve³es~~5-154~~lewmeeR JeemeveeblejeR®eer efJeJeb®evee~ ceie DeeHewmeeR Hee©Kes Depe&gvee~peQ Jes}eR ieieveeR }³ees cevee~ HeJeveW keÀerpes~~155~~pesLe ns mebmeejef®e$e Gceìs~ lees cevees©Heg Heìg HeÀeìs~pewmeW mejesJej Deeìs~ ceie Òeeflecee veeneR~~156~~lewmeW ceveHeCe cego} pee³eW~ ceie DenbYeeJeeefokeÀ keWÀ Deens~cnCeewefve µejerjWef®e ye´ïe nes³es~ DevegYeJeer lees~~157~~

’cnCepes ceie p³eeÒeceeCes Flemlele: OeeJeCeeN³ee meJe& pe}ÒeJeenebveeDeeHeu³eele meeceeJetve IesTve iebiee mecegêer efceUe}er keÀer l³ee JesieJesieȳeeÒeJeenebvee mecegêentve efYeVe Demes DeefmlelJe Gjle veener, l³eeÒeceeCes JeemeveebveeDeefmlelJe Gjle veener. p³eeJej ns mebmeejef®e$e Gceìles, lees Heì cnCepes

³eesieoe Þeer%eeveséejer 120 Gvces<e:8::HebLejepe

Macair
Typewritten Text
ieerlee Je %eeveséejer: ³eessiemeeOevee (³eesieoe Þeer%eeveséejer-4)
Page 20: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

ceve! lees pesJne HeÀeìlees, l³eeJesUer pemes mejesJej Deeì}s keÀer l³eeleer}Òeefleefyebyes HeCe veenerµeer nesleele, l³eeÒeceeCes ceve:Heì}eJej Gceì}s}smebmeejef®e$e HeCe veenermes nesles. ceve®e pesLes Demes }³e HeeJetve DeefmlelJenervenesles, lesLes l³ee®³ee DeeÞe³eeves jenCeejs DenbkeÀejeoer keÀmes Gjleer}! l³eeJesUerceie SkeÀ®e SkeÀ DeJemLee Gjles - leer cnCepes lees ³eesieer Heg©<e osnOeejerDemeleebvee®e osnemekeÀì Hejye´ïe neslees!“

DeecneR ceeieeb nve meebefiele}W~ peQ osneRef®e ye´ïelJee Dee}W~leQ SCesb ceeieX HeeJe}W~ cnCeTefve³eeb~~5-158~~DeeefCe ³eceefve³eceeb®es [eWiej~ DeY³eemee®es meeiej~¬eÀceewefve ns Heej~ Heele}W leQ~~159~~efleneR DeeHeCeHeW keÀªefve efve}xHe~ ÒeHeb®ee®es Iesle}W ceeHe~ceie meeb®ee®esef®e ªHe~ nesTefve þs}W~~160~~Ssmee ³eesie³egÊeÀer®ee GÎsµeg~ pesLe yeesef}}e Ë<eerkesÀ<eg~lesLe Depe&gveg megobµeg~ cnCeewefve ®ecelkeÀeefj}e~~161~~

Þeerke=À<Ce cnCeleele keÀer: ’peerJevcegÊeÀer leer ner®e! DeeefCe leer HeeJeC³ee®eeceeie& leesner ne®e! ³eceefve³eceeb®es [eWiej }bIetve DeeefCe DeY³eemee®es meeiejHeej keÀªve ³eesieer l³ee efþkeÀeCeer Heesnes®elees. mebmeejele efve:mebie nesTve leesye´ïeªHe nesTve lesLes jenlees.“

³eesieceeiee&®eer ³egÊeÀer Þeerke=À<Ceebveer Deµeer meb#esHeeves meebefiele}er DeeefCeDepe&gve cece&%e Demeu³eeves efJeeqmcele Pee}e Je l³eeme les ³eesiejnm³e HetCe&HeCespeeCetve I³eeJes Demes Jeeìt }eie}s.

Depe&gveeme ne HebLejepee®ee obµeg Hee®eJ³ee DeO³ee³eeR®e Þeerke=À<CeebveerDemee Ie[Je}e Deens. ne obµeg ns®e oeKeefJelees keÀer %eeveséejeb®³eeHebLejepeGHe¬eÀceele DeeefCe Hele¡e}eR®³ee Deäebie³eesieele ³ece, efve³ece,Deemeve, ÒeeCee³eece Je Òel³eenej ner meceeve Debies Deensle. Jejer}DeesJ³eeletve leer meJe& Debies mHeä nesleebvee efometve ³esleele. lemes®e OeejCee-O³eeve ns efJeOeerner l³eeletve mHeä nesleebvee efomeleele. kewÀJeu³eÒeeHleer JeeyeïeÒeeHleer ns meceeefOee fµeKejner l³eebleer} ³eesieefmLeleerJeªve mHeä nesles.

Deµee ÒekeÀejs HebLejepe, ieerlesleer} ³eesieceeie& Je Heele¡e}³eesie nsmeceeve Demeu³ee®es efometve ³esles. Hele¡e}er ef®eÊeJe=ÊeeR®ee efvejesOe meebieleele.leer cevee®eer SkeÀeûelee kesÀu³eeves meeO³e nesles. %eeveosJener ceve SkeÀeûekeÀjC³eeme meebieleele; lemes®e efJe<e³eJe=Êeer efvejesOeC³eeme meebieleele; nsnermeec³emLeU }#eele IesC³eemeejKes Deens.

%eeveséej DeefOekeÀ mHeäHeCes cevee}e kegbÀ[ef}veer Je HeJeveemenieieveele vesC³ee®eer Je ef®eÊeemen l³eeb®ee }³e keÀjC³ee®eer ³eesie³egÊeÀermeebieleebvee efomeleele. ³ee meJee¥®ee DeefOekeÀ Keg}emee keÀjC³eemeeþer DeeHeCeebmemeneJ³ee DeO³ee³ee®³ee keÀener DeesJ³eebkeÀ[s JeUeJes }eieles. keÀejCe Heeb®eJ³eeDeO³ee³eer Jejer} DeesJ³eebletve Þeerke=À<Ceebveer pes meebefiele}s Deens, l³ee®eer GkeÀ}l³ee DeO³ee³eer kesÀ}s}er Deens.

pesLe mebv³eeefme}e mebkeÀuHeg legìW~ lesLeWef®e ³eesiee®eW meej YesìW~SsmeW ns DevegYeJee®esefve OeìW~ meeb®eW pes³eeb~~6-53~~

Deeleeb ³eesiee®e}e®eeb efveceLee~ peNneR þekeÀeJee Depe&gvee ~leNneR meesHeevee ³ee keÀce&HeLeeb~ ®egkeÀe PeCeeR~~54~~SCesb ³eceefve³eceeb®esefve le}JeìW~ efjieW Deemeveeef®e³eW HeeT}JeeìW~³esF¥ ÒeCee³eecee®esefve Dee[kebÀþW~ Jejewleeb ieeb~~55~~

Heele¡e}³eesiee®eer De<ìebies ³ee DeesJ³eeletve mHeä µeyoele efveoxefµe}erDeensle. keÀcee&®eer jsKee ve Dees}eb[leeb, ie=nmLeeÞecee®ee l³eeie ve keÀjlee,³eesiee®es megKe ÒeeHle keÀªve I³eeJe³ee®es Deens.

%eevesµe cnCeleele, ’mebv³eeme keÀjC³ee®ee mebkeÀuHe pesLes HetCe& neslees,lesLes®e ³eesiee®es meJe&mJe ÒeeHle nesles. DevegYeJee®³ee leepeJ³eele ns peesKetveHeenlee ³esCeejs Deens. l³eemeeþer ³eesieªHeer HeJe&lee®es efµeKej DeeOeer ieeþ}sHeeefnpes. l³eemeeþer keÀce&³eesieHeLe®e Dee¬eÀce}e Heeefnpes. l³ee ceeiee&ves ¬eÀceCeekeÀjle Demelee meeOekeÀ ³eceefve³eceªHeer Hee³eL³eeHe³e¥le peeTve Heesnes®elees.lesLetve lees ³eesieces© ®e{tve peeCeejer Deemeve ªHeer Hee³eJeeì }eieles. leer®ee}le peeTve ÒeeCee³eeceªHeer keÀ[e ®e{tve ³eesieªHeer [eWieje®³eeceO³eYeeieer Heesnes®eeJes }eieles.“

ceie Òel³eeneje®eeb DeeOee[e~ yeg×er®³eeneR Hee³eeb efvemej[e~pesLe nefþ³eW meebef[leer nes[eb~ keÀ[s}ie~~6-56~~leNneR DeY³eemee®esefve ye}W~ Òel³eenejeR efveme}W~veKeeR }eies} {e}W {e}W~ Jewjei³ee®eeR~~57~~Ssmee HeJevee®esefve HeeþejW~ ³esleeb OeejCes®esefve HewmeejW~¬eÀceerb O³eevee®eW ®eJejW~ meeb[W lebJe~~58~~

’veblej Òel³eenej ªHeer legìkeÀe DeOeeblejer Deesìbie}s}e keÀ[e }eielees.yegefתHeer HeeJe}s l³eeJeªve efvemeìleele. ³eesieHeJe&le ®e{tve peeC³ee®eer DeeHe}erÒeefle%ee - DeeHe}e nÆ l³ee efvemej[îee keÀ[îee®ee }eie Heenleeb®e nþ³eesieerefJemejleele. HeCe DeY³eemeyeUeves nUtnUt Jewjei³eªHeer veK³ee l³ee efveje}byeefvemej[îee Òel³eenejªHeer keÀ[îeeJej ef®ekeÀìt }eietve, lees ®e{tve peelee³eslees. Òel³eenejªHeer keÀ[e ®e{tve Jej ies}s keÀer OeejCeeªHeer ÒeµemleJeeìsves HeJevee®³ee yeUeves O³eeve ªHeer efµeKej Dees}eb[tve peeJe³ee®es Demeles.“

’HeJeve cnCepes ce©le Jee cee©le, ÒeeCe, µeÊeÀer, kegbÀ[ef}veer ³ee

meb%eebveer Heg{er} DeesJ³eebletve meneJ³ee DeO³ee³eer G}ÁsKe kesÀ}s}er peieobyeenes³e:’leQ kegbÀ[ef}veer peieobyee“ (6-272);’ceie ÒeeCegef®e kesÀJe}peen}er“ (6-283);’lewmeW µeÊeÀer®esb ªHe ceeJe}s“ (6-287); ’SNnJeeRlees ÒeeCeg kesÀJe} peeefCepes“ (6-288);’keÀeb HeJevee®eeb Oe©“ (6-289); ’lespeeleQ HeJeveg nejJeer“ (6-299); ’leQ JesUeR kegbÀ[ef}veer nsYeeKe pee³es~ cee©le SsmeW veece nes³es~ Heefj leQ µeÊeÀerHeCe Deens~ pebJe veefce}sb efµeJeeR~~ (6-301).“

ceie les³eeb ceeiee&®eer OeebJe~ Hegjs} ÒeJe=Êeer®eer nebJe~pesLe meeO³e DeeefCe meeOevee KeWJe~ mecejmeW nes³e~~6-59~~pesLe Heg{er} Hewme Hee©KeW~ ceeieer} mcejeJeW leQ þekeWÀ~Ssefme³eW mejefme³eW YetefcekesÀ~ meceeefOe jens~~60~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 121 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 21: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

’ns O³eeveªHeer efµeKej Dees}eb[tve ies}s keÀer meeOekeÀ meceeefOe ªHeerces©efµeKej ieeþlees. meeO³e-meeOeveYeso lesLes Gjle veener. Heg{s keÀesþsnerpeeJe³ee®es Gjle veener. ³eesieHeJe&le ®e{tve Deeu³ee®es DeefveJee&®³e megKe lesLes}eYeles. meecejm³e ÒeeHle nesles. O³eelee-O³eeve-O³es³³e ner ef$eHegìer efJeªvepeeles.ÒeJe =e fÊe-efveJe =e fÊe veeþJeleele. Deµee Glke=Àä Yete fceke sÀ®ee r nermeceeO³eJemLee Demeles.’DeJ³eÊeÀemeÊeÀ®eslemeeced“

mebkeÀuHe legìCeejer peer meceeOeer®eer mejme YetefcekeÀe Deens Je Deµee jerleervescevee}e DecevemkeÀ keÀjCeejer peer Yetceer Deens, lesLes peeC³eemeeþer %eeveosJeHeele¡e}³eesieeÒeceeCes®e ³ece, efve³ece, Deemeve, ÒeeCee³eece, Òel³eenej,OeejCee, O³eeve Je meceeefOe ³ee meJee¥®ee®e DeeHeu³ee ³ee HebLejepe DeLeJee¬eÀce³eesie ceeiee&le (De.18Jee) meceeJesµe keÀjleele.

les nsner metef®ele keÀjleele keÀer ne ³eesie meeOeCes nefì³eebme cnCepesnþ³eesi³eebvee keÀþerCe Deens; l³eebvee Òel³eenej meeOeleebvee®e keÀä nesleele Je³eesiee®eUe®ee efveceLee mJeeOeerve keÀªve IesC³ee®eer DeeHe}er Òeefle%ee ³esLes®emees[tve ÐeeJeer }eieles. l³eeleer} keÌJeef®ele®e keÀesCeer µetv³eele ÒeJesµe keÀjC³eelemeHeÀ} neslees.

³ee meboYee&le }#eele IesC³ee®eer yeeye cnCepes YeieJebleebveer yeejeJ³ee DeO³ee³eer’keÌ}sµeesçefOekeÀlejmles<eeb DeJ³eÊeÀemeÊeÀ®eslemeeced~~12-5~~“ cnCetvep³ee efveie&gCe efvejekeÀeje®eer GHeemevee keÀjCeeN³ee O³eeve³eesi³eeb®ee Gu}sKekesÀ}e Deens, les Je ns nefì³e s SkeÀ®e nesle. Þeer%eeveosJeeb®ee lemee nþ³eesieemeefJejesOe lej veener®e; G}ì lees l³eeb®³ee ³eesiemeeOeves®es SkeÀ cenÊJee®es DebieDeens. HeCe YeeqÊeÀefJevee ³eesie meeOeCeejs nþ³eesieer cee$e keÌ}s<e HeeJeleele, Demesl³eeb®es DevegYeJeefme× cele efomeles. l³eebvee GÎsµetve les cnCeleele:

Jeeb®etefve ³eesiee®esefve ye}s~ DeefOekeÀ keÀebneR efce}s~SsmeW veesnW Deeie}W~ keÀäef®e les³eeb~~12-159~~DeeHegef}³eeb meeìesJeeìeR~ µetv³e Iesleer GþeGþeR~leQneR ceeleWef®e efkeÀjerìer~ HeeJeleer ieeb~~158~~efpeneR mekeÀ} Yetleeb®eeb efnleeR~ efveje}byeeR DeJ³eÊeÀeR~Hemejef}³eeb DeemeÊeÀer~ YeÊeÀerJeerCe ~~160~~les³eeb censvêeefo HeoW~ keÀefjleeleer JeeìJeOeW~DeeefCe $eÝef×efmeef×®eeR ÜbÜW~ He[esefve þeefle~~161~~

’DeJ³eÊeÀe®³ee ³eesieesHeemevesves DeefOekeÀ Demes keÀener ÒeeHle nesle veener.l³eele JesieUs keÀä cee$e Demeleele. les keÀä GHemetve p³eebveer µetv³e DeeHe}smeskeÀªve Iesle}s Deens, lesner ce}e®e HeeJeleele.“ Demes Þeerke=À<Ce cnCeleele.

’YeeqÊeÀefJevee p³eebveer meJe& Yetleeb®es cetU DemeCeeN³ee efveje}bye DeJ³eÊeÀe®eerDeemeÊeÀer Oeªve ne Demee ³eesie Dee®ej}e Demelees, l³eeb®es Demes nesles.l³eebvee osJeWêeoer Heoeb®ee ceesn neslees; $eÝef×efmeef×b®ee }esYe He[lees; keÀece¬eÀesOee®esGHeêJe nesleele. l³eecegUs l³eeb®eer Jeeì De[Je}er peeles.“

Heele¡e} ³eesiemet$eeleer} efJeYetefleHeeoele ns OeeskesÀ mHeä oeKeefJe}sDeensle.’mLeev³egHeefveceb$eCes mebiemce³eekeÀjCeb Hegvejefve<ìÒemebieeled~~3-

51~~Hee.³ees.met.~~“ - osJe efoJ³e GHeYeesieeb®eer ³eesiemeeOekeÀeme efveceb$eCesosleele. l³eeyeÎ} DeemeÊeÀer Je DenbYeeJe Jeeìuîeeme ³eesie®³egleer nesles; lemes®e’les meceeOeeJegHemeiee& J³eglLeeves efme׳e:~~3-37~~Hee.³ees.met.~~“ö³ee met$eebletve ³eesieceeiee&le efceUCeeN³ee efme×er meceeefOeÒeeHleerleer} De[LeUsDemeuîee®ee Fµeeje efceUlees. Demees.

keÀece¬eÀesOeeb®es efJe}ie~ GþeJeefle Devesie~DeeefCe µetv³eWmeeR Deebie~ pegbPeJeeJeW keÀeR~~12-162~~leeneveW leeneveef®e efHe³eeJeeR~ YegkesÀef}³eeb YetkeÀef®e KeeJeeR~Denesje$e JeeJeeR~ ceJeeJee Jeeje~~163~~efkebÀyengvee Heeb[Jee~ ne DeeqiveÒeJesµeg veer®e veJee~YeeleejWJeerCe keÀjeJee~ lees ne ³eesieg~~165~~

’³ee DeJ³eÊeÀefveÿ YeeqÊeÀnerve ³eesieÒekeÀejele efvejekeÀejeµeer }{eF&keÀjeJeer }eieles. leer osnOeejer ceveg<³eeme leeHeoe³ekeÀ þjles. leneve }eie}erlej leneve®e H³eeJeer. YetkeÀ }eie}er lej YetkeÀ®e efieUeJeer. je$ebefoJeme JeeJeebveerJeeje ceespeeJee. Leb[erHeemetve ye®eeJe cnCetve Leb[er®e vesmeeJeer. GvneHeemetvemebj#eCe keÀjC³eemeeþer Gvn®e HeebIejeJes. HeeJemeeHeemetve Jee®eeJes cnCetveHepe&v³eJe=äer®³ee®e Iejele jeneJes. efkebÀyengvee veJeje vemeleebvee®e meleer peeC³ee®esefoJ³e ³ee ³eesieele efvel³e keÀjeJes }eieles.“

SsmeW ce=l³etntefve leerKe~ keÀeb IeesìW keÀ{le efJeKe~[eWiej efieef}leeb cegKe~ ve HeÀeìs keÀeF¥~~12-168~~SLe mJeeceer®eW keÀepe~ vee yeeefHekeWÀ J³eepe~Heefj cejCeWmeeR petbPe~ veer®e veJeW~~167~~cnCeewefve ³eesieeef®e³eeb Jeeìeb~ peQ efveiee}W megYeìe~les³eeb og:Kee®ee Jeebìe~ Yeeieeb Dee}e~~169~~SsmeeneR peNneR efOebJemee~ yeebOeesefve³eeb DeekeÀeµeeb~PeeWyeleer leNneR keÌ}sµee~ Hee$e nesleer~~174~~

’Oev³ee®es keÀece efkebÀJee efHele=$eÝCe Demes keÀener®e keÀejCe vemelee cejCeeµeerjespe Pegbpe ÐeeJeer, lemes ³ee ³eesiee®es Dee®ejCe keÀjCes Deens. les ce=l³etntveleer#Ce Deens. Demee ne ³eesiee®ee [eWiej keÀesCeer efieUeJee! l³eele leeW[®eHeÀeìtve peeCeej veener keÀeb! cnCetve YeeqÊeÀefJevee efveje}byee®³ee ³eesieesHeemeves®eeDemee nJ³eeme OejCeeN³eeb®³ee Jeebìer og:Kee®es µess}kesÀ Yeesie®e ³esleele. DemesDemetvener pej keÀesCeer meeOekeÀ Oew³e& SkeÀJeìtve efvejekeÀeje®ee Demee YeeqÊeÀefJeveeefHe®íe HegjJeer}, lej lees keÌ}sµee®ee®e Oeveer nesF&}.“

Fleke̳ee mHeä µeyoele %eeveosJeebveer ne DeJ³eÊeÀesHeemekeÀebmeeþer Je lesnerYeÊeÀer cnCepes F&éejÒeefCeOeeveefJejefnle keÀjeJe³ee®³ee ³eesieeyeÎ} Fµeejeefo}s}e Deens. met%eebme DeefOekeÀ yees}Ces ve }ies!

Deelee®e p³ee ³eesi³eeb®es DeeHeCe JeCe&ve Heeefn}s lesmeg×e kegbÀ[ef}veerpeeieJetve, ceO³ecee (meg<egcvee) efJekeÀeµetve, <eìd®e¬eÀYesove ¬eÀceeves®e µetv³eeblepeeC³ee®ee KeìeìesHe keÀjCeejs Deensle. l³eeb®³ee Je HebLejepe ceeiee&®³eekegbÀ[ef}veerÒeef¬eÀ³esle Jemlegle: keÀener Yeso efomele veener. Hejbleg HebLejepe³eesieceeiee&me %eevesµe meesnesHee cnCetve ieewjefJeleele, lej ³ee nþ³eesie ceeiee&meles og:men cnCeleele.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 122 Gvces<e:8::HebLejepe

Page 22: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

l³eeletvener ³ee nþ³eesi³eebme ³eesieefme×er nesle®e veener Demes veener. HeCel³eebvee HebLejepee®³ee HeebefLekeÀemeejKes megKe veener, lej og:Kee®ee®e µes}keÀeJeebìe l³eeb®³ee veefµeyeer ³eslees. ³ee Yesoe®es Kejs keÀejCe DeKesj ³eesi³eevesO³eeveekeÀjlee keÀesCeles Dee}byeve Iesle}s}s Demeles Je ieg©Heefoä ceeiee&ves³eesiemeeOevee kesÀ}er efkebÀJee veener ³eeleer} efYeVelesle®e µeesOeeJes }eieles.

ieg©Heefoä ceeiee&ves peeCeeje meiegCeO³eeve³eesieceeieea F&éejÒeefCeOeevee®esmet$e Oeªve peele Demelees. l³eecegUs l³ee}e ceve-yeg×er-ef®eÊe ³eeb®ee leeyeeefceUJeCes meesHes peeles. nþ³eesi³eebvee cee$e efveje}bye efvejekeÀeje®es Dee}byeveIesCes Del³eble og:meeO³e þjles. lemes®e l³eeb®³ee ceeiee&le}s Þece iegª®³eeceeie&oµe&veeefJevee YeewefceeflekeÀÞesCeerves®e Jee{leele.

l³eeb®³ee ceeiee&le l³eeb®³ee efveje}byee®³ee ÒeeHleer®³ee GefÎäe®es ªHeeblej$eÝef×efme×er Je osJeeefokeÀeb®eer Heos efceUJeC³eele nesT µekeÀles efkebÀJee Flej³eewefiekeÀ meeceL³ee&®³ee ceesnele les iegbletve He[tve HeLeYe´ä nesC³ee®eer oeìµeke̳elee Demeles. ³eemeejK³ee DeveskeÀ keÀejCeebveer ne nþ³eesi³eeb®ee ³eesieceeie&ogie&ce Deens, Hejbleg HebLejepe meesHee ceeie& Deens, Demes®e Þeer%eeveséejeb®esyees} meebieleele.HejceYeÊeÀer®ee meesHee ceeie&

³eeÒeceeCes nefþ³es Jee nþ³eesieer Je pes Heele¡e}³eesieer F&éejÒeefCeOeevee®eeDeeOeej Iesle veenerle, l³eebvee ³eesieceeie& ogjeHeemle þjlees, Demes Þeer%eevesµeeb®escele efomeles. pes ³eesieer YeÊeÀerefµeJee³e ³eesie meeO³e keÀª Heenleele, l³eebvee³eesieceeie& og:men®e þjlees. Hejbleg %eevesµeeb®ee pees HebLejepeveeces ³eesieceeie&Deens, l³eele Demes keÌ}sµe veenerle; keÀejCe lees meÃg©ke=ÀHeeefOe<þerle,kegbÀ[ef}veerefme×, meecejm³eelcekeÀ, meiegCeYeeqÊeÀmeesHeevee®ee ³eesieceeie&Deens. ³ee®e ceeiee&me DeܳeYeeqÊeÀceeie&-DeÜwleYeeqÊeÀceeie& efkebÀJeeHejceYeeqÊeÀceeie & Demes HeCe cnCeleele. l³eeyeeyele %eevesµeeb®³ee DeesJ³eeHeent ³ee:

F³eeb %eeveYeeqÊeÀ menpe~ YeÊegÀ SkeÀJeì}e cepe~lees ceeref®e kesÀJeU ns legpe~ Þeglener Deens~~18-1130~~peQ GYeJegefve³eeb Yegpee~ %eeefve³eeb Deelcee ceePeeb~nW yeesef}}es keÀefHeOJepee~ meHleceeO³ee³eeR~~1131~~leQ nW keÀuHeeefo YeÊeÀer efce³eeb~ YeeieJeleefce<eW ye´ïes³eeb~GÊece cnCeewefve Oevebpes³ee~ GHeosefµe}er~~1132~~

’ef$eHegìerefJejefnle DeJemLee ÒeeHle keÀªve osCeeje ne ceePee YeeqÊeÀ³eesieDeens.“ %eeveYeÊeÀer cnCeleele leer ner®e! efn}e keÀesCeer ®elegLe& YeÊeÀer HeCecnCeleele. ner®e menpeefmLeleer nes³e(18-1123,1107). ner¢µ³eceeiee&Heu³ee[®eer YeÊeÀer Deens(18-1123).

’³ee YeeqÊeÀÜejs pees YeÊeÀ ceeP³eeµeer SkeÀªHe neslees, lees cnCepesceer®e Demelees, ns leg}e ceeefnle Deens®e. ns keÀefHeOJepee! %eeveer ne ceePeeDeelcee®e Deens , Demes ceer leg}e DeeJepe&tve cnì}s nesles!“ Demes Þeerke=À<CemeeleJ³ee DeO³ee³ee®ee oeKe}e osle Depe&gveeme meebiele Deensle.

%eeveer F³eWleQ mJemebefJeefÊe~ µewJe cnCeleer µeefÊeÀ~DeecneR HejceYeeqÊeÀ~ DeeHeg}er cnCees~~18-1133~~ns cepe efce}efle³esb Jes}W~ les³eeb ¬eÀce³eesefie³eeb HeÀ}W~ceie mecemlener efveefKe}sb~ efce³eebef®e Yejs~~1134~~

’ner®e YeÊeÀer GÊece cnCetve keÀuHeejbYeer ceer YeeieJeleOecee&®³ee veebJeevesye´ïeosJeeme GHeosefµe}er nesleer. %eeveer efn}e mJemebefJeÊeer cnCepesDeelceevegYetleer cnCetve DeesUKeleele; µewJe efn}e µeÊeÀe r Demes veece osleele;lej HejceYeÊeÀer Demes Deecner efle}e cnCelees. ner®e l³ee ¬eÀce³eesieer Heg©<ee}eÒeeHle nesles. leer HeeJetve lees ce}e ÒeeHle neslees. l³eeJesUer ns meJe& efJeée ceêtHePee}s}s l³ee}e efomeles.“Deemeve-cegêe-yebOe:::: ieesj#eceles Deä ³eesieebies

Þeer%eeveosJeÒeefCele HebLejepe ne ³eesieceeie& meJe& ÒekeÀejs keÀce&, %eeve,³eesie Je YeÊeÀer ³eeb®ee Glke=Àä mecevJe³e keÀjCeeje®e Deens, ns ³eeJeªve}#eele Ieslee ³esF&}. HebLejepe cnCepes®e ¬eÀce³eesie nes³e. Demees. Deµee³ee %eevesµeÒeefCele ³eesieceeiee&®ee Heg{s efJe®eej keÀjC³eeDeeOeer l³eeb®³eeieg©HejbHejsleer} veeLeefme× Þeerieesj#eveeLe ns ³eesiee®³ee De<ìebieebyeeyelel³eeb®³ee efme×efme×evleHe×efle ³ee ûebLeele keÀe³e cnCeleele, les Heent ³ee:

1) ’³eceefve³eceemeveÒeeCee³eeceÒel³eenejOeejCeeO³eeve-meceeOe³eesçäe²eefve~ ³ece Fefle GHeµece: meJexeqvê³epe³e: Deenej-efveêeöµeerle -JeeleeleHepe³e½ewJeb µevew: µevew: meeOe³esled~~2-

32~~efme.efme.He.~~

’³ece, efve³ece, Deemeve, ÒeeCee³eece, Òel³eenej, OeejCee, O³eeve JemeceeefOe“ Deµeer ³eesiee®eer Deeþ Debies Deensle. ³ece cnCepes GHeµece Jeeµeebleer nes³e. meJe& Fbefê³es, Deenej, efveêe, µeerle, Jeele, G<Celee(DeeleHe)³eebJej nUtnUt pe³e ÒeeHle keÀªve I³eeJee.“

cevee®eer cevemeesÊeÀ OeebJe LeebyeJetve ieg©Òesceele efvel³e efmLej jenC³ee®eepees Oece&, lees®e ³ece nes³e. ³ee ÒekeÀejs Oecee&vegµeer}lesves peerJeve þsJeCes ns³ecee®ejCe nes³e.

2) efve³ece Fefle ceveesJe=Êeerveeb efve³eceveefceefle SkeÀevleJeemeese fve:me²lee woee fmev³e b ³eLeeÒeee q Hle - mevle g e fäJe wjei³e bieg©®ejCeeJeª{lJeefceefle efve³ece}#eCeced~~2-33~~efme.efme.He.~~

’efve³ece cnCepes ceveesJe=Êeer®es efve³eceve, SkeÀeble, efve:mebielee,Deewoeefmev³e, Jewjei³e, owJeeÒeceeCes Devee³eemes pes efceUs} l³eele meblees<e ceeveCesJe ieg©®ejCeebµeer efvejblej jenCes.“

³eeleer} Keeme veeLemeebÒeoeef³ekeÀ }#eCes cnCepes ieg©®ejCeeb®eerGHeemevee, ieg©Òesce Je efvel³e nesle Deme}s}s ieg©mcejCe ³eebvee meJee&efOekeÀcenÊJe Deens. veeLe leÊJe%eevee®³ee ¢äerves ieg©®ejCeeb®³ee efvel³e mesJesleJee mcejCeele jenC³eele meeOekeÀeves yeekeÀer®es meJe& efve³ece HeeUuîeemeejKesnesles. Gieer®e veener %eeveosJe JeejbJeej iegªb®es mcejCe keÀjleebveeefomele!! Demees.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 123 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 23: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

3) Deemeveefceefle mJemJeªHes meceemeVelee~ mJeefmlekeÀemevebHe¨eemeveb efme×emevecesles<eeb ceO³es ³eLesäceskeÀefJeOee³e meeJeOeevesvemLeeleJ³eb Fefle Deemeve}#eCeced~~2-34~~efme.efme.He.~~

’mJemJeªHeele efmLej jenCes cnCepes Deemeve! mJeefmlekeÀemeve,He¨eemeve Jee efme×emeve ³eebceOeer} SkeÀ Deemeve mJes®ísÒeceeCes efme× keÀªvemeeJeOeevelesves yemeCes ns Deemevee®es }#eCe Deens.“

³eeleer} efme×emevee®eer ceeefnleer ieesj#eveeLeebveer ieesj#eµelekeÀ ³eeûebLee®³ee Heg{er} µ}eskeÀele efo}er Deens:

’³eesefvemLeeve*dkeÀceef*dIe´cet}Ieefìleb ke=ÀlJee ¢{b efJev³emesveces{^sHeeoHeLe wkeÀce s Je e fve³ele b ke = ÀlJee mece b e f Jeûence d~ mLeeCe gmeb³eefceleseqvê³eesç®e}¢µee Heµ³evYegJeesjvlejceslevcees#eJeeìYesopevekebÀefme×emeveb Òees®³eles~~“

’³eesefvemLeeveer ®ejCele} ceeb[erHeeµeer IeÆ IesTve yemeeJes. SkeÀ Hee³eces{mLeeveer yemeJeeJee. mece cnCepes De®e} Je leeþ yemeeJes. meb³eefcele Fbefê³eebveerjeneJes Je Ye´tceO³eele Deble¢&äer }eJeeJeer.“ cees#eÒeo Demes ns efme×emeveDemeuîee®es ieesj#eveeLe cnCeleele.Jeýeemeve

³ee®e ieesj#ecelee®ee Jeýeemeve cnCetve Lees[eHeÀej HeÀjkeÀ keÀªveÞeer%eeveosJeebveer meneJ³ee DeO³ee³eer cegêe cnCele ieewjJe kesÀ}e Deens.veeLemebÒeoe³eele Deemeve, yebOe Je cegêe ner ³eesieemevee®eer GHeebies DeemeveeleDebleYe&tle Demeleele.

Þeer%eeveséejer ne Jemlegle: cene³eesieµeem$eeJejer} ÒeceeCeûebLe®emecepe}e peeJee. leµeer Þeer%eeveosJeceeG}er®eerner GlkeÀì F®íe DemeeJeerDemes HeCe l³eeb®³ee JesUÒemebieer keÀe{}su³ee GÃejebJeªve metef®ele nesles.Òeµve Deens lees kesÀJeU l³eebvee ³eewefiekeÀ ¢efäkeÀesveeletve mecepeeJetve IesC³ee®eeJe ³eesieevegYetleeRÜejs l³eeb®³ee mel³e GÃejeb®eer meJe&ce²} DevegYetleer IesC³ee®ee!!

Heg{er} DeesJ³eebceOetve meJeexÊece Demes Jeýeemeve Þeer%eeveosJe DeeHeCeebmecetUyebOe Je cenecegêe ³eebmen efJeefole keÀjle Deensle.

cegês®eer Òeew{er Ssµeer ~ leQef®e meebefIepew} Deeleeb Heefj³esmeeR~leNneR G© ³ee peIeveemeeR~ pe[ewefve Iee}er~~6-192~~®ejCeleUs osJn[eR~ DeeOeejêgcee®³ee yeg[eR~megIeefìle iee{eR~ meb®ejeR Heeb~~193~~meJ³e lees le}eR þsefJepes~ lesCeW efmeJeCeerceO³e Heeref[pes~Jejer yewmeW lees menpeW~ Jeece®ejCeg~~194~~iegoces{^ebDeebleewleeR~ ®eejeR Debieg}W efveiegleeR~lesLe meeOe& meeOe& ÒeebleeR~ meeb[tefve³eeb~~195~~

’ieg¿eÜej Je GHemLe ³eele efµeJeCe cnCepes lJe®es®ee meebOee Demelees.lees menpe mHeµee&ves keÀUC³eemeejKee Demelees. oesvner ceeb[îeebvee HeesìN³eeef®ekeÀìJetve yemeeJes. GpeJ³ee Hee³ee®eer ìeb®e efµeJeCeceO³eYeeieer SkeÀ DebiegUpeeiesle jesJetve yemeJeeJeer Je [eJ³ee Hee³ee®ee Ieesìe GpeJ³ee Hee³ee®³ee IeesìîeeJejmenpe yemes} Demee þsJeeJee.“

ceepeeR Debieg} SkeÀ efveies~ lesLe ìeb®es®esefve GÊejYeeieW~vesnefìpes Jejer DeebieW~ Hes}}sefve~~6-196~~G®eef}pes keÀeb vesefCepes~ lewmeW He=ÿeble G®eef}pes~ieguHeÀܳe Oeefjpes~ lesCeWef®e ceeveW~~197~~ceie µejerjmeb®eg HeeLee&~ Deµes<egefn meJe&Lee~Hee<Ceea®ee ceeLeeb~ mJe³ebYeg nes³e~~198~~Depe&gvee ns peeCe~ cet}yebOee®eW }#eCe~Jeýeemeve ieewCe~ veece ³eemeeR~~199~~

Jeýeemevee®eer ef¬eÀ³ee ³ee DeesJ³eele JeefCe&}er Deens leer Deµeer: ’³eeÒeceeCes®ejCeleUebvee cet}eOeej Je mJeeefOeÿeve ®e¬eÀeb®³ee Yeeieele yemeJetve, G®e}}sve G®e}}s FlekesÀ µejerj l³eeb®³eeJej De}ieo lees}tve OejeJes. HeesìN³ee JeceekeÀ[ne[ner Deµeer®e De}ieo lees}tve OejeJeerle; l³ee³eesies mebHetCe& µejerje®eeìeb®eebJej lees} meebJeju³eemeejKes nesF&}, HeCe les G®e}}s ve G®e}}sFleHele®e. µejerj SKeeÐee HeJe&leefµeKejeÒeceeCes Demes yeme}s}s efomes},Deµeer ner efmLeleer Demeles.“ ner®e cenecegêe nes³e. ³ee efmLeleerle yemetveieg©mcejCe keÀjCeeN³ee meeOekeÀeme DeeHeesDeeHe®e cetUyebOe meeOelees Je l³eecegUskegbÀ[ef}veer GlLeeHeve ef¬eÀ³esmeeþer DeeJeµ³ekeÀ DemeCeeje ceneJesOe meeO³eneslees. Deµee µejerjyewmekesÀcegUs neleeb®es yeeJeKes G®e}u³eemeejKes nesleeleJe Heg{s Jeesef{³eeCee Je pee}bOej yebOe meeO³e nesC³eeme ceole nesles, nsefpe%eemetbveer }#eele I³eeJes. Demees.

Jeýeemeve, cenecegêe Je cetUyebOe Deµeer leerve }#eCes peerle mHeäefomeleele, leer efmLeleer ceneJesOee®eer Demeles, Demes ³eesieµeem$ecele Deens.l³eemeeþer keÀjeJe³ee®³ee GJe&efjle veeLemeebÒeoeef³ekeÀ ef¬eÀ³eeb®es JeCe&ve keÀjle%eeveosJe cnCeleele:

lebJe keÀjmebHegì DeeHewmeW~ Jeece®ejCeeR yewmeW~yeentceg}eR efomes~ LeesjerJe Dee}er~~6-201~~ceepeeR GYeej}sefve ob[W~ efµejkeÀce} nes³e iee{W~ves$eeÜejeR®eeR keÀJee[W~ }eietb Heenleer~~202~~

’keÀjmebHegäeb®eer Deµeer þsJeCe Pee}er keÀer ob[ Je yeeJeKes G®e}u³eemeejKesnesTve KeebÐeele efµejkeÀceU ie®®e yemeJeu³eemeejKes efomeles. ves$eÜejeb®eerkeÀJee[s cnCepes HeebHeC³ee efceìt Heeneleele.“

Jeýeemeveele yeme}s keÀer cenecegêe }eietve DeeHeesDeeHe®e’SsmeeR DeeOeejeRcegêe He[W~ DeeefCe DeOeeR®ee ceeie&g cees[W~ lesLe DeHeeveg Deebleg}erkeÀ[W~JeesnesìeW }eieW~~6-200~~“ ³eeÒeceeCes efHeb[mLe DeHeeveÒeeCee®eer J³eeHleerce³ee&efole nesTve lees cet}eOeej les mJeeefOeÿeve ³ee ®e¬eÀebojc³eeve®³eeDeJekeÀeµeekeÀ[s mejketÀ }eielees. ns nesle Demeleebvee®e keÀjHeu}Jeeb®eerefJeefµeä DeekeÀeje®eer Debpeg}er le³eej nesTve leer [eJ³ee ®ejCeeJej yemeles.keÀjmebHegä cnCepes (1) DeeWpeUer oesvner SkeÀGleeCeer Je efle®³eeJej ogmejerGHe[er - [eJ³ee neleeJej GpeJ³ee nelee®eer DeeefCe (2) yeïeebpe}er cnCepes (De)[eJ³ee nelee®³ee DeeWpeUerle GpeJee nele HeCe oesvner GleeCes þsJeCes Je (ye) GpeJ³eenelee®³ee DeesbpeUerle [eJee nele- nsner GleeCes®e þsJeCes Demes nes³e.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 124 Gvces<e:8::HebLejepe

Page 24: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

Jejef®e}W HeeleeR {}leer~ le}eR®eeR le}eR Hegbpee}leer~lesLe DeOeexeqvceef}le efmLeleer~ GHepes les³eeb~~6-203~~efoþer jentefve Deebleg}erkeÀ[W~ yeensj HeeT} Iee}s keÀes[W~leQ þe³eeR þeDees He[s~ veemeeûeHeerþeR~~204~~

’HeeHeC³eeb®³ee Heeleer Kee}er} yeepetme PegkeÀleele. Kee}®³ee HeeHeC³eeJe l³eeb®³eeletve DeOeexvceeref}le ¢äer yeensj HeÀeketÀ }eieles. Deµeer ¢<ìerDeblece&gKe®e nesles. l³eeletvener menpe®e leer pej HeebHeC³eeletve yeensj He[}erlej leer veemeeûeHeerþekeÀ[s®e JeUles.“

ner ¢äer veemeeûeHeerþer cnCepes Dee%ee®e¬eÀeJej }eJeleele Je pesJneleer yeefnce&gKe nesles, lesJne HeÀej lej veemeeûeeHe³e¥le®ee®e efle®ee Heu}e Demelees.l³eeHe}erkeÀ[®es keÀenerner leer Heenele veener.

SsmeW Deebleg®ee Deeblegef®e j®es~ yeensjeR ceeiegleW ve Je®es~cnCeewefve jenCeW DeeefOe³es efoþer®eW~ lesLeWef®e nes³es~~205~~Deeleeb efomeeb®eer Yesìer I³eeJeer~ keÀeb ªHee®eer Jeeme HeenJeer~ns ®ee[ mejs DeeIeJeeR~ DeeHewefme³eeb~~206~~

’Demee lees meeOekeÀ Deble}&#îe meeOelees. les SkeÀoe meeOe}s keÀer Hegve:l³ee®es }#e yee¿e efJe<e³eebkeÀ[s JeUle veener. veblej leer ¢äer melele Deblece&gKeDeµeer®e jenles. efoµeeb®eer Yesì I³eeJeer, ªHe efvejKeeJes, ³ee F®íe ceieGjle veenerle. Deµeer leer DeOeexvceeref}le ¢äer Demeles.“ieerles®es Deemeve

DeeHeCe Deelee®e p³ee DeemeveefJe<e³ekeÀ DeesJ³ee Heeefnuîee, l³eeÞeerieerles®³ee Heg{er} µ}eskeÀebJejer} Deensle:

le$ewkeÀeûeb ceve: ke=ÀlJee ³eleef®eÊeseqvê³eef¬eÀ³e:~GHeefJeµ³eemeves ³eg¡³eeÐeesieceelceefJeµeg׳es~~6-12~~meceb keÀe³e efµejesûeerJeb Oeej³esVe®e}b efmLej:~mebÒes#³e veeefmekeÀeûeb mJeb efoµe½eeveJe}eskeÀ³eved~~6-13~~

’ce=ieeefpeveeoeR®es Deemeve ceeb[tve l³eeJej yemeeJes. ceve SkeÀeûe keÀjeJes.ef®eÊe Je Fbefê³es ³eeb®³ee ef¬eÀ³eeb®es efve³eceve keÀjeJes DeeefCe Deble:keÀjCee®³eeµeg×ermeeþer ³eesieeY³eeme keÀjeJee. µejerj, cemlekeÀ Je ceeve ner mece OeejCekeÀªve De®e} þsJeeJeer. efmLej jentve veemeeûeer (veemeeûeHeerþer) ¢äer}eJeeJeer. FkeÀ[s eflekeÀ[s Flej efoµeebkeÀ[s ¢äer JeUJet ve³es.“

Hele¡e}eRveer kesÀJeU ’efmLejmegKeceemeveced~~2-46~~ Hee.³ees.met.~~“SJe{s®e $eesìkeÀjerl³ee p³eeyeeyele meebefiele}s nesles, l³eeyeeyele YeieJebleebveerLees[ke̳ee µ}eskeÀeble (’µeg®eew osµes ÒeefleÿeH³e...~ ...... mJebefoµe½eeveJe}eskeÀ³eved~~6-11-13~~) Deemeve keÀesþs Je keÀmes ceeb[eJes;µejerjefmLeleer keÀµeer DemeeJeer; F.cenÊJeHetCe& efveoxµe kesÀ}e. Hejbleg %eeveosJeebveercee$e ³ee meJe&®e yeeyeeRefJe<e³eer meKees} Demes ceeie&oµe&ve keÀªve, Hele¡e}eR®esmet$e Je YeieJebleeb®eer GÊeÀer ³eeb®ee cesU Iee}tve, DeeHeuîee veeLeefme×mebÒeoe³ee®³ee DevegYeJeebleer HejbHejsves ®ee}le Dee}suîee ³eesieceeiee&®es jnm³enele®es keÀenerner jeKetve ve þsJelee efpe%eemetbmeeþer GIe[ keÀªve oeKeefJe}sDeens. ner®e %eeveosJee b®ee r Keeme µew}er Demeuîee®ee DevegYeJe

DeeHeCeebme %eeveséejer®ee pemepemee meKees} DeY³eeme keÀjeJee, lemelemeeJeejbJeej ³esle peeleess.

ieesj#eceles DeeOeejeoer::::

DeeOeej Je ®e¬esÀ

DeeHeCe ieesj#eefJejef®ele efme×efme×evleHe×efle ³ee ûebLeeleer}³eceefve³eceeoer Henele Deenesle. Deelee ³ece, efve³ece Je Deemeveeveblej Heg{s leskeÀe³e meebieleele, les Heent.

4) veeLemebÒeoe³eele Þeerieesj#eveeLeceleevegmeej O³eeveemeeþer veT®e¬esÀ,meesUe DeeOeej, leerve }#³es Je Heb®eJ³eesce (Heeb®e DeekeÀeµes) ³eeb®eermebHetCe& ceeefnleer ³eesi³eeme DemeeJeer }eieles. l³ee ûebLee®³ee efÜleer³e GHeosµeebleie&leµ}eskeÀ ¬eÀ.1 les 31 ceO³es ³ee®es®e JeCe&ve Deens. l³eeÒeceeCes Lees[ke̳eelemeebieeJe³ee®es lej:

(De) <ees[<e DeeOeej cnCepes -1) HeeoebiegÿeOeej, 2) cet}eOeej,3) iegoeOeej, 4) ces{^eOeej, 5) G[îeeCeeOeej, 6) veeefYeDeeOeej,7) Ëo³eeOeej, 8) kebÀþeOeej, 9) IebefìkeÀeOeej, 10) lee}gDeeOeej,11) e fpe»eOeej, 12) Ye ´ t ceO³eeOeej, 13) veemeeOeej,14) veemeecet}keÀJeeìeOeej, 15) }}eìeOeej Je 16)yeïejbOeeOeejns nesle. ³eebHewkeÀer Òel³eskeÀ DeeOeejeJej O³eeve keÀjC³ee®eer JesieJesieUer HeÀ}sDeensle. leer meeOekeÀ efpe%eemetbveer ÒeceeefCele ûebLeebletve mecepeeJetve I³eeJeerle.

(ye) veT ®e¬esÀ Deµeer Deensle: 1) cet}eOeejmLe ye´ïe®e¬eÀ,2) mJeeefOeÿeve®e¬eÀ, 3) veeefYe®e¬eÀ, 4) Ëo³eeOeejceäo}keÀce}ced(Deeþ HeebkeÀȳeeb®es Ëo³eeOeej ®e¬eÀ), 5) keÀCþ®e¬eÀ, 6) lee}g®e¬eÀ,7) Ye´t®e¬eÀ, 8) ye´ïejbOe´efveJee&Ce®e¬eÀ Je 9)DeekeÀeµe®e¬eÀ. ³ee meJe&®e¬eÀeb®³ee ieesj#eefJejef®ele ceeefnleer®ee leÊeÀe meesyele ³ee Gvces<eeDebleer(He=.¬eÀ.139Jej) efpe%eemetb®³ee GHe³eesieemeeþer efo}s}e Deens.

³ee He×leerle DeveskeÀ ³eesieHe×leeRvee ceev³e DemeCeejs menñeo}®e¬eÀJee keÀce} oeKeJe}s}s veener. lemes®e yeeje o}eb®es Deveenle®e¬eÀner veener.ye´ïejbOe´eveblejner meesUe o}eb®es DeekeÀeµe®e¬eÀ ieesj#e meebieleele.

(keÀ) leerve }#³es: 1) Deble}&#îe, 2)yeefn}&#³e Je 3)ceO³e}#³e([) Heb®eJ³eesce: 1) DeekeÀeµe, 2) HejekeÀeµe, 3) cenekeÀeµe

4) leÊJeekeÀeµe Je 5)met³ee&keÀeµe ns Deensle.ieesj#eveeLeeb®es <ees[<e DeeOeej ns Heele¡e}OeejCes®es osµe ³eeb®³eeµeer

meceeve Deensle; lej }#³es Je ®e¬eÀ ner O³es³³eJemlegmebyebefOele nesle; J³eescens met#ce leÊJeeJejer} OeejCee-O³eeveefJe<e³e nesle, Demes mLet}ceeveeves cnCelee³esF&}. Demees. Heele¡e}esÊeÀ OeejCeeefJeOeer keÀmee keÀjeJee, ³ee®es mebef#eHleefoioµe&ve ³ee DeeOeejeoeRceOetve nesles. Deelee ®e¬eÀebyeeyele DeefOekeÀ ceeefnleer Heent ³ee:DeekeÀeµe®e¬eÀ

³ee ieesj#eHe×leerÒeceeCes DeekeÀeµe®e¬eÀ ns yeïejbOeefveJee&Ce®e¬eÀ ³eeveblejoeKeJe}s Deens. l³eele TOJe&µeÊeÀer®es JeemleJ³e oeKeJe}s}s Deens. veeLeefme×ieesj#eceles DeOe:µeÊeÀer ®es DeekegbÀ®eve nesTve, ceO³eµeÊeÀer ®ee efJekeÀemekeÀªve Je TOJe&µeÊeÀe r®³ee DeJelejCeeve s Je ie g©ke =ÀHe sve s ne

³eesieoe Þeer%eeveséejer 125 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 25: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

kegbÀ[ef}veer³eesie meeO³e neslees. cnCetve TOJe&µeeqÊeÀmLeeve - HetCee&efiejerHeerþmLeDeekeÀeµe®e¬eÀ ns ye´ïejbOe´eveblej®³ee DeJekeÀeµeele Deme}s Heeefnpes. les®e¬eÀ efHeb[yeïeeb[e®³ee mebefOemLeeveele mecepe}s lejer ®ee}s}.

}³e³eesieele meJe& leÊJeeb®ee GHeµece DeekeÀeµeleÊJeer®e neslees DeeefCeDeekeÀeµeleÊJee®ee }³e DeekeÀeµeele neslees. l³ee ¢äerves:’ieieveeR ieieve}³eeb pee³es~ SsmeW peQ keÀebF¥ Deens~ leQ DevegYeJeW pees nes³es~ lees nesTefveþekesÀ~~6-310~~“ ner DeesJeer %eeveséejeb®es veeLeHejbHejeefme× ³eesiejnm³eJ³eÊeÀJeCeejer Deens; ns DeekeÀeµe efkebÀJee ieieve®e - Heeefnpes lej l³ee}emenefpe³eeb ®³ee Yee<esle}e ieievecene} Demes cnCet ³ee - %eevesµeebveer Heg{er}DeesJ³eeble JeefCe&}s Deens:

peQ Gvceefve³es®eW }eJeC³e~ peQ legefj³es®eW lee©C³e~Deveeefo peQ DeieC³e~ HejceleÊJe~~6-320~~peQ DeekeÀeje®eeb Òeebleg~ peQ cees#ee®eeb SkeÀevleg~pesLe Deeefo DeeefCe Debleg~ efJejewefve ies}W~~321~~peQ efJeéee®eW cetU~ peQ ³eesieêgcee®eW HeÀU~peQ Deeveboe®eW kesÀJeU~ ®ewlev³e ieeb~~322~~peQ ceneYetleeb®es yeerpe~ peQ cenelespee®eW lespe~SJeb HeeLee& peQ efvepe~ mJeªHe ceePeW~~323~~

’Gvceveerme pesLetve }eJeC³e ÒeeHle nesles; legefj³esme pes lee©C³e osles;Demes Deveeoer, DeieC³e pes HejceleÊJe Deens - pes yeïeeb[e®³eener He}erkeÀ[er}Deens - pesLes kesÀJeU cees#e®e Jemelees; p³eele efJeéee®es Deeefo DeeefCe Deble}³e HeeJeleele; pes efJeéee®es cetU Deens; pes ³eesieJe=#ee®es HeÀU Deens - meeO³eDeens; pes Heb®eceneYetleeb®es yeerpe Deens; cenelespeeme p³eeletve lespe ÒeeHlenesles; efkebÀyengvee pes ceePes - F&éeje®es - efvepemJeªHe Deens; l³ee mJeªHee®eer,pesJne ieieveele ieievee®eer efceUJeCeer nesles, lesJne lees ³eesieer DevegYetleer IesleesDeekeÀeµeªHe neslees; ceêtHe neslees!!“

³ee®e DeekeÀeµee}e GÎsµetve meble ÞeerlegkeÀejececenejepeebveer DeeHeu³eeefmLeleer®es JeCe&ve keÀjleebvee cnì}s Deens keÀer:

DeCegjsefCe³eeb LeeskeÀ[eb~ legkeÀe DeekeÀeµeeSJe{e~efieUtefve meebef[}W keÀ}sJej~ YeJeYe´cee®eeb DeekeÀej~~meebef[}er ef$eHegìer~ oerHe GpeefU}e IeìeR~.....legkeÀe cnCes Deeleeb~ Gj}es GHekeÀejeHegjleeb~~

peerJevecegÊeÀer leer ner®e! ef$eHegìer meeb[tve ÞeerlegkeÀejece cenejepeDeekeÀeµeeSJe{s pes Pee}s, les®e ieieveeR ieieve }³eeR peeCeW nes³e. Demees.

³eesieµeem$eevegmeej Je cet}le: veeLemebÒeoe³eefme× ³eesi³eeb®³eeleÊJeÒeCee}erÒeceeCes efJeefJeOe ³eesieebieeb®eer, ®e¬eÀeb®eer Je leoveg<ebefiekeÀ FlejcenÊJee®eer ceeefnleer DeY³eemeC³eemeeþer efpe%eemetbveer Þeer. yeeyeecenejepeDeeJeeakeÀj ³eeb®³ee efoJ³eece=leOeeje ³ee ye=nle ûebLee®es met#ce Heefjµeer}vekeÀjeJes. cnCepes ³eeyeeyele®eer meefJemlej ceeefnleer GHe}yOe nesF&}.

³ee efþkeÀeCeer SJe{e®e efveoxµe keÀjCes Gef®ele þjs} keÀer Þeer%eeveosJeebveerDeelcemeb³ece³eesie ³ee meneJ³ee DeO³ee³eeleer} DeeHeuîee HebLejepee®³ee

JewYeJeele ieesj#eefJejef®ele meesUe DeeOeej, veT ®e¬esÀ, leerve }#³es JeHeb®e J³eesce ³eeb®eer Del³eble ieg¿ejerl³ee iegbHeÀCe kesÀ}er Deens. leer ³eesieHeefLekeÀebveemet#ce efJe®eejebleer Je DeeHeeHeuîee DevegYetleeRÜejs mecepetve Ieslee ³eC³eemeejKeerDeens. efveJJeU efJeJes®eve keÀªve veerì mecepeC³eemeejKee ne efJe<e³e veener,SJe{s®e ³esLes metef®ele keÀjCes Yeeie Deens! Demees.}#³e Je ¢äer

%eeves. 6-201 les 206 ³ee DeesJ³eebletve keÀj, ®ejCe Je yeent ³eeb®eerDeemevemLe efmLeleer JeCe&ve kesÀ}er Deens. l³eele }#³e Je ¢äer®ee Òeeble}eielees. ner ¢äer DeOeexvceeref}le Deµeer veemeeûeHeerþer DemeeJeer Deµeer%eevesµeeb®eer ³eespevee Deens. Jejer} HeebHeC³ee efceìC³ee®³ee DeJemLesle JeKee}®³ee HeebHeC³ee Kee}er®e þsJetve ¢äer DeeHeesDeeHe®e veemeeûe#es$eerefmLejeJeles. ieesj#eceles’veemeeOeejb lem³eeûeb }#e³esled ceve: efmLej:YeJeefle~~2-22~~efme.efme.He.~~“.

veemeeûe¢äer þsJetve ceve efmLej keÀjC³ee®eer®e ner met®evee Deens. nerDeble}&#³e ¢äer Deens, ns’efoþer jenewefve Deebleg}erkeÀ[W“ Je’SsmeW Deebleg®eebDeeblegef®e j®es“ ³ee µeyoebveer J³eÊeÀJe}s Deens. ieesj#eceleW (ieesj#eµelekeÀ)ns }#³e YetkegÀìeR®³ee DeeblejYeeieer cnCepes Dee%ee®e¬eÀele efmLej kesÀ}s Heeefnpes.ieg©HeeogkeÀeHeb®ekeÀ (Serpent Power- Arthur Avlon) ³eeûebLee®³ee ³eesieÒeCee}ervegmeej meÃgªb®³ee HeeogkeÀe, meÃg©®ejCe, meÃg©cetefle&efkebÀJee meoeefµeJe, censµe, µebYet ner ³ee efþkeÀeCe®eer }#³es Jee O³es³e DemetµekeÀleele. Demees.yebOe

³eeÒeceeCes %eeveosJeeb®eer JeeCeer ÞeerieesHee}ke=À<Ceeb®es ieg¿e DeefYeÒee³eG}ie[tve oeKeJele peeles. Deelee yee¿eebieeb®eer efmLeleer HetCe&HeCes ÒekeÀìkeÀjCeeN³ee Heg{er} µes<e DeesJ³ee Hene:

ceie keÀbþvee} Deeìs~ nvegJeìer ns n[ewefle oeìs~leQ iee{er nesTefve vesnìW~ Je#e:mLe}eR~~6-207~~ceeefpe IebefìkeÀe }esHes~ Jejer yebOeg pees DeejesHeW~lees pee}bOe© cnefCeHes~ Heeb[gkegÀceje~~208~~veeYeer Jejer HeesKes~ Goj nW LeeskesÀ~Deblejer HeÀebkeWÀ~ Ëo³eekeÀeµeg~~209~~mJeeefOeÿeveeJeefjef®e}s keÀebþeR~ veeefYemLeeveele}gJeìeR~yebOeg He[W lees efkeÀjerìer~ Jeesef{³eeCee~~210~~SsmeeR µejerjeyeeefnjer}erkeÀ[W~ DeY³eemee®eer HeebKej He[s~lebJe Deebleg $ee³e cees[s~ ceveesOecee&®eer~~211~~

’keÀjmebHegì Jeece®ejCeeJej þsJeuîeeves Je neleeb®es yeeJeKes Heg{s DeeuîeevesDeeHeesDeeHe®e efµejkeÀceUe®³ee Yeejeves nvegJeìer Je#e:mLe}eJej efJemeeJelesJe IebefìkeÀe Deele oeye}er peeTve pee}bOejyebOe efme× neslees. kegbÀYekeÀÒeeCee³eecee®eer DeJemLee meeOeC³eemeeþer ³ee meJe& µejerjj®eveekeÀewµeuîeecegUsmJeeefOeÿeveeJej®³ee Je veeefYemLeeveeKee}®³ee #es$eeJej Jeesef{³eeCeeyebOeHe[lees Je l³eecegUs veeefYekeÀce} µejerje®³ee HetJexkeÀ[s cnCepes Heg{er} YeeieekeÀ[s

³eesieoe Þeer%eeveséejer 126 Gvces<e:8::HebLejepe

Page 26: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

DeeHeesDeeHe {keÀ}}s peeTve veeefYe TCe& nesles. cnCepes keÀesȳee®es peeUspemes ceO³eeletve leeCetve Dees{eJes, lemes veeefYemLeeve veeYeerµeer Heg{®³ee yeepet}eDees{uîeeiele nesles. ³ee meJe& DeJemLesle Heesìe®ee Flej Yeeie KeHeeìer}ecnCepes Heef½eces}e peeTve ³ee Debleie&le Ie[ecees[eRcegUs Ëo³eekeÀeµe DeeleÒeHegÀef}Ále nesles.“

Ëo³eekeÀeµe ÒeHegÀef}ÁÁle nesC³ee®ee DeLe& ef®eÊe ÒemeVe nesCes Demee®ekesÀ}e Heeefnpes. %eevesµeeb®³ee ³ee cene³eesieceeiee&le®e Òeke=Àleer®³ee osn-efHeb[ebleie&leDeme}suîee meJe&®e HemeeN³ee®eer ³eLee³eesi³e veeWo IesTve }³e³eesie meeOeC³ee®eer³eespeveeye× DeeKeCeer kesÀ}s}er efomeles, leer Deµeer! Demees.³eesiemeeOeveemLe}:::: ’µeg®eew osµes“

µejerj menpemegKeceemeveele ÒeefJeä keÀªve, ÒeeCeeb®eer efmLeleerJ³eJeefmLele keÀªve, cevee}e veemeeûe¢äerves efmLej keÀªve Je ef®eÊee}eÒemeVe keÀªve ³ee ³eesiee®eer Heg{er} ef¬eÀ³ee Dee®ej}er peeles. l³eeefJe<e³eerefJe®eej keÀjC³eeHetJeea ³ee efmLeleerle ³eesi³ee}e µejerjefmLeleerÒeceeCes ceeveefmekeÀefmLeleer®esner meg³eesi³e DeefOeÿeve Deme}s Heeefnpes.

%eeveosJe meebieleele keÀer ’µejerje®es yee¿e Je DeeblejmJeªHeDeY³eemeecegUsDemes Pee}s keÀer ceveesJ³eeHeejeb®es meeceL³e& }ìkesÀ nesles. keÀuHevee }esHeleele;yee¿e efJe<e³eebkeÀ[s cevee®es OeeJeCes HeebiegUles. ceve mJele:®³ee®e þe³eer efJejeceHeeJeles. #egOee-efveêeb®eer DeeþJeCener Gjle veener.“

Deµee DeJemLesle yeje®e keÀeU µejerje}e, cevee}e Je ef®eÊee}e leeCeve oslee ³eesi³ee}e yemelee ³eeJes cnCetve Je osnOecee¥®³ee DeeJeµ³ekeÀleepevemebHekeÀe&Heemetve otj jentve veerì YeeieJelee ³eeJ³eele cnCetve %eevesµeebveerotj¢äerves kesÀ}s}er mLeU Je yewþkeÀer®eer mLeeve F.J³eJemLee DeJe}eskeÀCesHeÀej®e GHe³egÊeÀ þjs}.

µeg®eew osµes ÒeefleÿeH³e efmLejceemeveceelceve:~veel³egeq®íleb veeefleveer®eb ®ew}eefpevekegÀµeesÊejced~~6-11~~

³ee ieerles®³ee µ}eskeÀeJeªve YeieJebleeb®es ³eeyeeyele®es efJe®eej mHeä efometve³esleele. ’µeg× HeefJe$e Deµee mLeUer Deemeve ceeb[eJes. les Deemeve Del³ebleGb®e Jee Kees}ieì efþkeÀeCeer vemeeJes. oYee&Jej ce=ieeefpeve Je l³eeJej Jem$eDeebLeªve Deemeve le³eej keÀjeJes.“

%eevesµe ³eeJej menpe®e meebietve peeleele:leNneR efJeµes<eW Deeleebef®e yeesef}pew}~ Hejer leQ DevegYeJeW GHesiee peeF&}~cnCeewefve lewmes SkeÀ }eies}~ mLeeve HeeneJes~~6-163~~pesLe DeejeCegkesÀ®esefve keÀes[W~ yewmeef}³eeb Gþes veeJe[s~Jewjei³eemeeR ogCeerJe ®e{W~ osefKeef}³eeb peQ~~164~~pees mebleeR JemeefJe}e þeJees~ meblees<eeefme meeJesJe~cevee nes³e GlmeeJees~ Oew³ee&®eeb~~165~~DeY³eemegef®e DeeHeCe³eebleQ keÀjer~ Ëo³eebleQ DevegYeJe Jejer~SsmeeR jc³eHeCee®eer Leesjer~ DeKeb[ pesLe~~166~~

pes³eeb Dee[ peeleeb HeeLee&~ leHe½e³ee& ceveesjLee~HeeKebef[³eebner DeemLee~ mecet} nes³e~~167~~mJeYeeJeW Jeeìs ³esleeb~ peNneR JejHe[e pee}eb DeJeef®eleeb~leNneR mekeÀecegner Heefj ceeIeewleeb~ efveIeeW efJemejW~~168~~ns jep³e Jej meebef[pew~ ceie efveJeeble SLesef®e Deefmepew ~SsmeW µeb=ieeefj³eebner GHepeQ~ osKeleKesJeeW~~170~~

³ee DeesJ³eeletve p³ee efþkeÀeCeer ³eesiemeeOevee keÀjeJe³ee®eer l³ee mLeUe®esmegjc³e oµe&ve nesles. ns meJe& meefJemlej meebietve %eevesµeebveer DeeHeuîeeDevegYeJeeb®³ee yees}ebveer meeOekeÀmeppeveebme Del³eglke=Àä ceeie&oµe&ve®e kesÀ}s Deens.

’³ee DeY³eemee}e ³eesi³e efþkeÀeCe µeesOeeJes; pes HeeefnuîeeyejesyejJewjei³ee}e Yej ³eslees Je p³ee efþkeÀeCeer menpe yeme}s lejer l³ee®eer DeeJe[efvecee&Ce nesles Je GþeJesmes Jeeìle veener; pesLes mebleebveer JeemleJ³e kesÀ}s Deens;p³ee efþkeÀeCeer ceve Glmeeneves Deesmeb[tve Jeenles; meblees<ee}e keÀeWye HegÀìleele;p³ee efþkeÀeCeer iesuîeeveblej veeefmlekeÀe}ener ceveeHeemetve leHe½e³ee& keÀjC³ee®eerogo&c³e F®íe efvecee&Ce nesles. mebmeejeme leve-ceve-Oeve ³eebveer efJekeÀ}s}eSKeeoe peerJe pej ®egketÀve keÀe nesF&vee, lesLes Dee}e lej l³ee®es HeeT}Hejle efHeÀje³e}e ceeieCeej veener; SKeeÐee efJe}emeer Heg©<ee}emeg×e p³eemLeevee®ee FlekeÀe ceesn nesF&} keÀer lees jep³emeg×e l³eeJeªve DeesJeeUtveìekeÀC³eeme GÐegÊeÀ nesF&}!“

SsmeW ve jenele³eeblesner jeneJeeR~ Ye´cele³eebleWner yewmeJeeR~LeesHeìesefve ®esJeJeer~ efJejÊeÀerleQ~~6-169~~peQ SCeW ceeveW yejJebì~ DeeefCe lewmeWef®e Deefle ®eesKeì~pesLe DeefOeÿeve ÒekeÀì~ [es}eb efomeW~~171~~

’Demes pes megboj Je HeefJe$e mLeeve Demes} keÀer lesLes menpe cnCetveies}suîee}e HeCe jeneJesmes Jeeìs} Je p³ee®es HeeT} keÀesþsner efmLej jenleveener, Deµee}e HeCe lesLes þsJeJetve Iesle}s peeF&}! p³ee efþkeÀeCeer DeY³eeme®emJele: nesTve Ie[lees Je DevegYetleer kesÀJeU lesLeer} JeemleJ³eeves®e ³esles,FlekesÀ les mLeeve efveleeble jceCeer³e DemeeJes. Deµee mLeeveer Deelceoµe&ve®ece&®e#etbveener menpe Ie[t µekeÀeJes! Demes les mLeeve DemeeJes.“

Deµee efþkeÀeCeer meeOekeÀe}e pevemebHekeÀe&®ee $eeme nesT ve³es Je efvepe&veDemetvener, l³ee®³ee Jew³eeqÊeÀkeÀ iejpee Flej$e keÀesþsner ve peelee HetCe& JneJ³eeleDeeefCe l³eecegUs DeKeb[HeCes ³eesieeY³eemeeme ®ee}vee efceUeJeer, ³ee ¢äervesnerles mLeeve mees³eermkeÀj Deme}s Heeefnpes. efJe®e#eCe ¢äer®es %eevesµe cnCetve®emeebieleele keÀer:

DeeefCekeÀner SkeÀ HeeneJes~ peQ meeOekeÀeR JemeleW nesDeeJeW~DeeefCe pevee®esefve Hee³ejJeW~ cew}sef®e vee~~6-172~~pesLe Dece=lee®esefve Hee[W~ ceg}eefnmekeÀì iees[W~peesef[leer oeì Pee[W~ meoe HeÀ}leer~~173~~HeeT}eb HeeT}eb GokeWÀ~ Heefj Je<ee&keÀe}eRner ®eesKeW~efvePe&jW keÀeb efJeµes<eW~ meg}YeW pesLeW~~174~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 127 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 27: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

’jc³e, HeefJe$e Je megboj Deµee mLeUe®eer DeY³eemeemeeþer efveJe[keÀjleebvee meeOekeÀeves lesLes mebmeejer peveeb®³ee mebHekeÀe&®ee GHeêJe nesCeejveener; lemes®e lesLes Flej meceeveOecee& meeOekeÀeb®es JeemleJ³e Deens keÀe; nsnerefvejKetve I³eeJes.“ Òel³e#e ³eesieeY³eemeele pejer l³ee meeOekeÀeb®eer ceole nesC³eemeejKeerveme}er, lejer De[erDe[®eCeer, Deepeej, jesiejeF&, éeeHeos Fl³eeoeRHeemetvemebj#eCe keÀjC³eele l³eeb®eer ceole peªj nesT µekesÀ}.

’lesLes megceOegj HeÀ}ebveer HeefjHetCe& Demes Je=#e DemeeJesle Je efþkeÀefþkeÀeCeermJe®í, µeerle} Je ®eJeoej HeeC³ee®eer leUer, efJeefnjer DeeefCe HeeJemeeȳeelenerie{tU ve nesCeejs efvePe&j DemeeJesle.“

nslet ne keÀer meeOekeÀebvee ³eesieeY³eemeemeeþer DeeJeµ³ekeÀ DemeCeeje³eesi³e lees Deenej Je µeg× efvepe¥legkeÀ HeeCeer F.®eer vewmeefie&keÀjerl³ee®e DeeHeesDeeHeJ³eJemLee JneJeer DeeefCe l³eemeeþer JesieUs keÀä Je DeefOekeÀ JesU }eiet ve³es.

ne DeeleHegner De}gcee}g~ peeefCepeQ leNneR µeerle}g~HeJeveg Deefle efve½e}g~ cebo Peg}gkeWÀ~~6-175~~yenglekeÀªefve efve:µeyog~ oeì ve efjies éeeHeog~µegkeÀ nve <eìdHeog~ lesTbleW veeneR~~176~~

’l³ee mLeeveer keÀ[keÀ GvneUe lej vemeeJee®e; HeCe pes Gvn Demes},les meJe&oe meewc³e DemeeJes. megmeeì JeeN³eeJeeoUe®ee lees Yeeie vemeeJee; lejlesLes melele µeerle} cebo HeJevee®³ee PegUgkeÀe ³esle DemeeJ³eele. ne Heefjmejµeeble Je efve:µeyo®e DemeeJee. l³eele HeesHeì, Ye´cej Je Flej efkeÀ[skeÀerìkeÀvemeeJesle. l³ee®eÒeceeCes lesLes éeeHeosner vemeeJeerle.“ ns meieUs keÀes}en}lej keÀjleele®e. HeCe éeeHeos Je efJe<eejer keÀerìkeÀ peerJeveeme DeHee³ekeÀejkeÀnerþª µekeÀleele.

HeeefCe}ieW nbmeW~ oesveeR ®eejeR meejmeW~keÀJeCeW SkeWÀ Jes}W yewmeW~ leNneR keÀeskeÀer}g ns~~177~~efvejblej veeneR~ leNneR Dee}er ies}er kebÀneR~nesleg keÀeb ce³etjWner~ DeecneR vee ve cnCees~~178~~Heefj DeeJeµ³ekeÀ Heeb[Jee~ Ssmee þeDees pees[eJee~lesLe efveiet{ ceþ nesJeeJee~ keÀeb efµeJee}³e~~179~~oesveeRceeefpe DeeJe[s leQ~ peQ ceeefve}W nes³e ef®eÊeW~yenglekeÀªefve SkeÀebleW~ yewefmepeW ieeb~~180~~

’Demes Deme}s lejer lesLes Heef#eme=äer Deefpeyeele®e vemeeJeer, Demescee$e veener. lesLes HeeC³eele efJenjCeejs nbme, oesve®eej meejme He#eer, ceOetve®ekeÀOeer lejer kegÀntçç kegÀntçç Deµee ceOegj Heb®ece mJejele Dee}eHe IesCeejekeÀeskeÀerU Je vesnceer®e veener HeCe ceOetve ceOetve efomeCeejs ce³etjner Demee³e}enjkeÀle veener. ³ee Heef#eieCeebcegUs lesLeer} jc³e JeeleeJejCeele DeefOekeÀ®eYej He[Ceej! SkeÀ cee$e Kejs keÀer Deµee mLeeveer meeOekeÀe}e jenlee³esF&} Je Leb[er-Jeeje Deve TveHeeJemeeHeemetve DeeefCe je$eeryesje$eer DeemejeIeslee ³esF&} Demes SKeeos GoeÊe efµeJee}³e efkeÀbJee meeOekeÀe®³ee DeeJe[ervegmeejSKeeoe ceþ DemeeJee. l³ee efþkeÀeCeer meeOekeÀeves µeke̳eleesJej SkeÀebleele®eyemetve ³eesiemeeOevee keÀjle peeJes.“

yewþkeÀ::::

yewmekeÀe Jee Deemeve

³eeÒeceeCes yee¿e HeefjmejefJe<e³ekeÀ yeeyeeR®eer DeeJeµ³ekeÀ leer mees³e keÀªvePee}er. Deelee ³eesiemeeOevee keÀjC³eemeeþer keÀesþslejer Deemeve ceeb[Ces peªjDeens. l³ee®eer mees³e keÀµeer keÀjeJeer, ns meebieleebvee %eeveosJeeb®eer efJe®e#eCe¢äer DeefOekeÀeefOekeÀ Òel³e³eeme ³esles:

cnCeewefve lewmeW leQ peeCeeJeW~ ceve jeneleW HeeneJeW~jens} lesLe j®eeJeW~ Deemeve SsmeW~~6-181~~Jejer ®eesKeì ce=iemesJe[er~ ceepeeR OetleJem$ee®eer Ie[er~le}gJeìerb Decees[eR~ kegÀµeebkegÀj~~182~~mekeÀesce} meefjmeW~ megye× jenleer DeeHewmeW~SkeÀ Hee[W lewmeW~ Jeespee Iee}eR~~183~~Heefj meebefJe³eebef®e Gb®e nesF&}~ leNneR Deebie nve [es}s}~veer®e leNneR HeeJes}~ Yetefceoes<eg~~184~~cnCeewefve lewmeW ve keÀjeJeW~ meceYeeieW OejeJeW~ns yeng Demees nesDeeJeW~ Deemeve SsmeW~~185~~

’DeeHe}s ceve ÒemeVe nesF&} Deµee efþkeÀeCeer - ceþele, efµeJee}³eeleefkebÀJee Flej peeieer, HeCe SkeÀebleele ³eesi³e peeiee µeesOetve yewmekeÀe cnCepesDeemeve j®eeJes. meKe} peefceveerJej keÀesJeUs oYee&bkegÀj SkeÀeJej SkeÀ yeebOetvej®eeJes. peceerve ieesce³eeves meejJe}s}er Demeuîeeme GÊece®e! oYee¥kegÀjeb®eermeeOeejCe ®eìF&ÒeceeCes j®evee keÀªve l³eebJej ce=ie®ece& Iee}eJes. Deemevee®eerGb®eer peemle vemeeJeer.“ Dev³eLee cegêe - Jeýeemeve F.Òe³eesie keÀjleebvee lesGb®e meKe} nesTve veerì yemelee ³esCeej veener.

’lemes®e les Deieoer peefceveermejHeìmeg×e vemeeJes. keÀejCe l³eecegUsYetefceoes<e-µeerle-G<Ce-keÀeefþC³e F.keÀejCeebcegUs osn megKeele DeemevemLenesCeej veener.“ lemes®e Jeýeemeve veerì keÀjlee ³esCeej veener Je DeemeveÒe³eesiekeÀäÒeo nesF&}.

’Deµee ÒekeÀejs Deemeve j®etve l³eeJej OetleJem$ee®eer Ie[er keÀªveþsJeeJeer. µeke̳eleesJej efnJeeȳeele ceT }eskeÀjer®es Je Gvneȳeele ceTmetleer Jem$e JeeHejeJes. DeemeveeJej yemeleebvee ceve meceeOeeveer DemeeJes.“

ns Jem$e Oetlee ³esC³eemeejKes Demeuîeeves jespe®³ee JeeHejele}s ce=ie®ece&Ieeceeves Kejeye nesCeej veener; lemes®e nþ³eesiee®³ee p³ee keÀener ef¬eÀ³eeHebLejepeeµeer mebyebefOele DemeuîeecegUs kesÀuîee peeleer}, l³eebÜejs pees µejerjmLeefJeÐegleÒeJeen meb®eefjle nesF&}, l³ee®es Yetefceceeiex efve:mejCe nesC³eeHeemetvejesOeve kesÀ}s peeF&} Je l³ee³eesies ³eesieeY³eemeeleer} J³el³e³e ìUs}. Demees.’keÀªefve meÃg© mcejCe~ DevegYeefJepes~~“

l³eeveblej meeOevee keÀµeer keÀjeJeer ³ee®es ceeie&oµe&ve Heg{er}DeesJ³eeletve ³esles:

ceie lesLe DeeHeCe~ SkeÀeûe Deble:keÀjCe~keÀªefve meÃg©mcejCe~ DevegYeefJepes~~6-186~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 128 Gvces<e:8::HebLejepe

Page 28: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

’Deble:keÀjCe SkeÀeûe keÀªve meÃg©mcejCe keÀjeJes.“ ³eele ceeiesmeeefiele}s}e HebLejepee®ee Del³eble cenÊJee®ee Yeeie cnCepes meÃg©HeefoämeeOeveceeie& Devegm³etle Deens. ne meieUe®e ceeie& Flej ³eesieceeiee¥HeemetveefYeVe Deens lees l³eeleer} meÃg©ke=ÀHes®³ee DeefOeÿeveeves! meÃg©ke=ÀHes®esveeLemebÒeoe³eele Del³eble JewefµeäîeHetCe& ceenelc³e Deens. efme×efme×evleHe×efle³ee ieesj#eke=Àle ûebLeele ieesj#e iepe&tve meebieleele:

ve iegjesjefOekebÀ~ ve iegjesjefOekebÀ~ ve iegjesjefOekebÀ~efµeJeµeemevele:~ efµeJeµeemevele:~ efµeJeµeemevele:~~

’DeeefoveeLe efµeJee®ee ³ee ceeefie&³eebme Demee Deeosµe Deens keÀer ieg©Hes#eecenÊej Demes keÀener®e veener!!!“

lewmeW mcejlesefve DeeojW~ meyee¿emeeeqÊJekeWÀ YejW~pebJe keÀefþCeHeCe efJejs~ DenbYeeJee®eW~~6-187~~

’lej Deµee ke=ÀHeeefmebOeg keÀ©CeekeÀ© meÃgªb®es HegC³emcejCekesÀu³eeyejesyej®e veeLeHebLeer³e meeOekeÀe}e ³eesiee®ee DevegYeJe ³esC³eeme meg©Jeelenesles. l³ee}e keÀ<ìHetJe&keÀ keÀener®e ef¬eÀ³ee, ke=Àleer, Je=efÊeefvejesOe, ÒeeCeÒeef¬eÀ³ee,Òel³eenej F.keÀjeJes }eiele veenerle. kesÀJeU meÃgªb®³ee mcejCeeves®e l³ee®eeceeie& Òeµemle neslees. l³ee®ee DenbYeeJe menpe®e veenermee neslees. yee¿eeY³eblejermeeeqÊJekeÀlee Yeªve peeles.“

efJe<e³eeb®ee efJeme© He[s~ Fbefê³eeb®eer keÀmeceme cees[s~cevee®eer Ie[er Ie[s~ Ëo³eeceeefpe~~6-188~~SsmeW Sske̳e ns menpeW~ HeÀebJeW lebJe jeefnpes~ceie lesCeWef®e yeesOeW yewefmepes~ DeemeveeJejer~~189~~Deeleeb DebieebleQ Debie Oejer~ HeJeveebleQ HeJevegef®e Jejer~SsmeeR DevegYeJee®eeR Gpejer~ neWef®e }eies~~190~~

’efJe<e³e DeeþJesveemes®e nesleele. ceie Fbefê³eebvee Kes®etve Oeªve Òel³eenejkeÀjC³ee®eer iejpe keÀe³e! Fbefê³es HeCe le=Hle neslmeeleer l³eeb®³ee l³eeb®³eeiees}keÀele efmLej nesleele. Demee Fbefê³epe³e Devee³eemes®e neslees. osnWefê³es,ceve, yeg×er, ef®eÊe Je DenbkeÀeje®es Demes DeeHeesDeeHe®e Sske̳e nesTve meeOekeÀÒemeVe Deble³ee&ceeves Je meÃgª ns®e Hejceelcee - Hejye´ïe - HejceHeo Deensle³ee yeesOeHetJe&keÀ Þe×sves DeemeveeJej yemelees ve yemelees lees®e keÀe³e - DeeHeesDeeHe®ecegêe-yebOe-JesOe F.ef¬eÀ³ee nesT }eietve ÒeCeeHeeveieleer mece nesles. DevegYeJee®eerGpejer cnCepes kegbÀ[ef}veerµeÊeÀer mJe³esb®e Òeyeg× nesTve Heg{er} ³eesieHeLeDee¬eÀceC³eeme meeJeOeeve nesles.“

ÒeJe=efÊe ceeIeewefle ceesnjs~ meceeefOe Ss}e[eR GlejW~DeeIeJeW DeY³eemetb mejs~ yewmeleKeWJeeW~~6-191~~

’Demes meJe& keÀener DeeHewmes nesle Demeu³eeves meeOekeÀe®es ÒeJe=efÊekeÀe³e&menpe®e Leebyeles Je ³eesiee®eUe®ee efveceLee þekeÀC³eeleu³ee og:meeO³e keÀäeletveefveJe=Êe neslmeelee lees þe³eer®e meceeefOe HeeJelees. p³ee meceeefOemegKee®³eeefoJeeUermeeþer ³eesie DeY³eemeeJe³ee®ee, les DeefveJee&®³e megKe mJe³es®e l³ee®esIej Hegmele ³esles Je cnCetve DeemeveeJej meÃgªb®es mcejCe keÀªve yemelee#eCeer®e

l³ee Yeei³eJeble meeOekeÀe®es DeY³eemee®es keÀä meªve peeleele. Heg{s meJe&HebLejepe ÒeJeeme megKeeves®e megKeele efJe®ejC³ee®ee!!“

HebLejepee®es efJeµes<elJe:::: HebLejepee®eer Òeew{er

Deµee ³ee meÃg©ke=ÀHes®³ee cenleerscegUs®e HebLejepee®eer Òeew{er ieele %eeveosJecnCeleele keÀer:

lesLe ÒeJe=efÊeleªb®³ee yeg[eR~ efomeleer efveJe=efÊeHeÀ}ebef®e³eeb keÀes[eR~efpe³eW ceeieeA®ee keÀeHe[er~ censµeg DeePegefve~~6-153~~HeQ ³eesieerJe=bos Jeefn}eR~ Dee[JeeR DeekeÀeµeeR efveIee}eR~keÀeR lesLe DevegYeJee®³ee HeeT}eR~ OeesjCeg Heef[}e~~154~~

ÒeJe=efÊele© cnCepes ieg©ieesj#eebveer efpe}e HejefHeb[mLe kegbÀ[ef}veerµeÊeÀer

Demes cnì}s Deens, efle®³ee ÒeHeb®eªHe efJemleeje®ee Je=#e. ne®e ÞeerieerlesleDeéelLe cnCetve Òeefme× Deens (De.15).

’³ee keg bÀ[ef}veer®³ee DeeOeej®e¬eÀeHeemetve megª nesCeeN³eeHebLejepeceeiee&ves peeCeeN³ee meeOekeÀeme DeejbYeeHeemetve®e efveJe=efÊeHejceevebojmece³eHeÀUeb®ee me[e®e l³ee ÒeJe=efÊeleª®³ee leUer He[}s}e meeHe[lees.kegbÀ[ef}veer®³ee cegKeeµeer®e meeOekeÀeme SJe{er HeÀUs efceUleele keÀer pesDeefveJee&®³e megKe Flej ceeiee&le HetCe& ceeie&¬eÀceCee PeeuîeeefµeJee³e ¢äermenerHe[le veener: les l³ee}e ³ee ceeiee&me }eieleebvee®e }eYeles. veJe} veener keÀerl³ee}e ne ceeie& ®ee}le®e peeJes Demes Jeeìle jenles.“

’HetdJe&keÀe}erve ³eesefieJe=boebveer mee³eemeHetJe&keÀ DeekeÀeµeªHeer DejC³eeletvene ceeie& µeesOe}e.“

meceLe& jeceoememJeeceeRveer cnì}s}e:DeekeÀeµeceeieeA iegHle HebLe~ lees peeefCeleer ³eesefie³es meceLe&~Flejebme ne ieg¿eeLe&~ menmee vee keÀUs~~oemeyeesOe~~1-9~~

Demee ne lees DeekeÀeµeieceveHeLe yengle DevegYeJeebleer l³ee ³eesi³eebvee keÀUtve Dee}e.

efleneR DeelceyeesOee®esefve GpegkeÀejW~ OeebJe Iesle}eR SkeÀmejW~keÀeR Sj meie}W ceeie& efveomegjW~ meeb[tefve³eeb~~6-155~~

’Flej ceeiee&leer} Keeb®eeKees®ee peeCeCeeN³ee l³ee HetJe&metjeR®³ee meceLe&³eesi³eebveer ne mejU ³eesieHeLe meesHeeve µeesOetve keÀe{}e. Flej meJe& De%eeveerceeiee¥®ee l³eeie keÀªve l³ee meJee¥veer ne®e HebLejepeceeie& DeJe}befye}e.l³eecegUs Jeveeblejer ªU}suîee HeeT}JeeìsÒeceeCes ner meg<egcveeHeLee®eerJeeìmeg×e JesieJesieȳee KeeCeeKegCeebveer megmHeä Pee}er. l³ee JeeìsJejer}efJeÞeebeflemLeUs, leneveYetkeÀ YeeieJeC³ee®³ee mees³eer, Jeeì®ee}er®es keÀäefJemeje³e}e }eJeCeejer ceveesjbpeve mLeUs F.®eer ceeefnleer Pee}er.“

’Jemlegle: ne HebLe ¢efä#esHeele Dee}e keÀer meeOekeÀ meieUs osnOece&®eefJemeªve peelees; keÀe}e®esmeg×e l³ee}e Yeeve Gjle veener. lees pesLes HeeT}ìekeÀlees lesLes HeeJe}eieefCekeÀ cees#emegKee®eer KeeCe GIe[les. Jeeìsle pej leesefJemeeJe}e lej nJes les mJeie&megKe l³ee}e efceUles; $eÝef×efme×er nele pees[tvemeceesj l³ee®³ee mesJesmeeþer GY³ee Demeleele.“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 129 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 29: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

efveefiepeW HetJeeaef}³eeb ceesnjeb~ keÀeR ³esF&pes Heef½ecesef®e³eeb Iejeb~efve½e}HeCeW OevegOe&je~ ®ee}Cesb ³esefLeb®es~~6-159~~³esCeW ceeieX pes³eeb þe³eeb peeF&pes~ lees ieebJees DeeHeCe nesF&pes~ns meebiees keÀe³e menpeW~ peeCemeeR letb~~160~~

’³ee ceeiee&ves peeCeeje l³eeme pesLes peeJe³ee®es les iebleJ³e cnCepesHejceelceªHe mJele:®e nesTve peelees. HetJeeaef}³eeb ceesnjeb cnCepes³eesieµeem$eeR®ee HetJe&ceeie& Dee¬eÀceCe keÀªve ceie Heef½ecesef®e³eeb Iejeb cnCepesHeef½ececeeiee&leer} Dee%ee®e¬eÀ les DeekeÀeµe®e¬eÀ ner ®e¬eÀmLeeves Dees}eb[tvemeeOekeÀ Heef½eces®es Iej cnCepes ceneµetv³e menpe®e ieebþt µekeÀlees. HetJe&ceeie&cnCepes cet}eOeej les Dee%ee®e¬eÀ ³eeHe³e¥le®ee Yeeie nes³e. ner meJe&ceeie&¬eÀceCee Del³eble efve½e}lesves nesles.“

HeeþeR cenef<e& ³esCeW Dee}s~ meeOekeÀeb®es efme× Pee}W~DeelceefJeo LeesjeJe}W~ ³esCeWef®e HebLeW~~6-156~~ne ceeie&g peQ osefKepes~ leQ leneveYetkeÀ efJemeefjpes~jeef$eefoJeme vesefCepes~ JeeìW F³eW~~157~~®ee}leeb ®ee}leeb HeeT} pesLe He[s~

lesLe DeHeJeiee&®eer KeeCeer GIe[s~DeeJnebìef}³eeb leNneR pees[s~ mJeie&megKe~~158~~

’³ee®e ceeiee&ves ³eesie¬eÀceCee keÀjlekeÀjle efkeÀl³eskeÀ ³eesiemeeOekeÀ efme×lJeHeeJe}s; Deelce%eeveermeg×e ³ee®e ceeiee&ves peeTve ceev³eJej Pee}s. cen<eeAveerHeCe yeïeÒeeHleermeeþer ne®e ceeie& ®eesKeeU}e. Deµee ³ee ceeiee&®ee SkeÀ ceesþeceev³eJej HeebefLekeÀ cnCepes censµe! ³ee ceeiee&®eer l³ee}e FlekeÀer iees[er }eie}erkeÀer lees Òel³eskeÀ meeOekeÀeyejesyej l³ee®ee Deeefoiegª cnCetve HejleHejle ³eeceeiee&®eer ³ee$ee keÀjlekeÀjle®e ³egieeveg³egies DeefJejle Demeerce Deevebo GHeYeesieleDeens. ne censµe lej Keje HejceYeÊeÀ! lees Depetvener HejceeveboªHeYeÊeÀer®³ee ®ebêYeeiesle [gbyele®e yeme}e Deens! l³ee®ee YeeqÊeÀYeeJeDe#e³³e Deens!“’vee Deeefoieg© µebkeÀje“

³ee Deeefoiegª µebkeÀjeHeemetve®e Þeer%eeveosJeeb®eer ieg©HejbHeje DeeefoveeLe- GceeosJeerveeLe - celm³eWêveeLe ³ee ¬eÀceeves l³eeb®³eeHe³e¥le ³esTve Heesnes®e}erDeens Je ³ee l³ee®³ee HejbHejeÒeeHle HebLejepe ³eesieceeiee&®es-³ee ieg©ke=ÀHes®es-JewYeJe l³eeb®ee ne %eeveséejer veeces ef®eêlvemJeªHe ûebLe DeeHeCeebme GHe}JetveoeKeJele Deens; meeOekeÀebme DeKeb[ ceeie&oµe&ve keÀjle Deens.

’efpe³eW ceeieeA®ee keÀeHe[er~ censµeg DeePegefve~~“ ner DeesJeer yejs®ekeÀener meebietve peeles. p³ee µebYet®ee ieewjJe ®ewlev³eµebYet cnCetve Þeerke=À<CekeÀjleele; pees cnCepes l³eeb®ee HejceYeÊeÀ, p³ee}e JeeKeeCeleebvee mJele:®eer®emlegleer keÀjC³ee®ee oes<e }eies}, Demes les cnCeleele; p³ee}e l³eebveer DeeHeu³eeefµejeR OeejCe kesÀ}s Deens; pees ieerleeleÊJee®eer efvel³evetleve iees[er peeCeCeejeDeens; pees %eeveséejeb®³ee ieg©HejbHejs®ee Deeefo Deens;’vee Deeefoieg©µebkeÀje-~ }eieewefve efµe<³eHejbHeje~“ Demee pees Deens; p³ee®³eeHeemetvene yeesOee®ee mebJemeeje l³eeb®³ee HejbHejsle Òeme=le Pee}e, lees®e ne

meJe&keÀuîeeCekeÀejer efµeJeµebYet HebLejepe HejbHejs®ee Keje HeeF&keÀ Deens,Demes Þeer%eeveséej ³esLes metef®ele keÀjle Deensle. ne censµe mJele: ³eesieerDeens. SJe{s®e keÀe³e l³eeves ³eesiee®es efkeÀceeve meJJee }#e ceeie& ÒeJeefle&le kesÀ}sDeensle. DeeefCe lees Hejce%eeveermeg×e Deens.

lemes®e Òe}³ekeÀe}er meJe& me=äer®ee mebnejkeÀlee& Demee SkeÀ Glke=ÀäkeÀce&³eesieer HeCe lees Deens. l³ee®³eele keÀce&, %eeve, ³eesie Je YeÊeÀer ³ee meJe&leÊJeeb®ee megboj mebiece Pee}e Deens. pej ³ee µebYet}e efpe%eemetbveer HebLejepe-%eeveséejer-ieerlee ³eeb®es jnm³e ÒekeÀì keÀjCeejer efJeYetefle cnCetve ceeve}s,lej %eevesµeeb®es lelJe%eeve Je ieerlee-%eeveséejerleer} ³eesieµeem$ee®ee DeefYeÒee³el³eeb®³ee }#eele ³eLeeLe& ³esC³eeme efJe}bye }eieCeej veener!!

censµee®³ee ³ee SkeÀe®e G}ÁsKeeJeªve DeeHeuîee menpe }#eele ³esleskeÀer ieerlee-%eeveséejerÜejs ÞeerieesHee}ke=À<Ce Je %eeveséej ³eebvee DeeHeCeebmekeÀce&-%eeve-YeefÊeÀ-³eesie ³ee ®elegäer®ee mecevJe³e keÀjCeeje SkeÀ®e³eesieceeie& oeKeJee³e®ee Deens. lees ceeie& Glke=Àä Je menpe DemeuîeevesFlej ceeiee¥®³ee ®e¬eÀJ³etnele ve efµejlee Je meeOekeÀeb®ee yegef×Yeso ve keÀjleel³eebveer ne HebLejepe ®e Glke=Àä ceeie& cnCetve peiee}e efJeefole kesÀ}e Deens.}eskeÀmebûene®es keÀe³e& Del³egÊecejerl³ee keÀjCeejs Þeerke=À<Ce Je %eeveséej nscene%eeveer meeceev³e peveeb®ee yegef×Yeso keÀoeefHener nesT osCeej veenerle;keÀejCe YeieJebleeb®es Je®eve®e Deens keÀer:

ve yegef×Yesob peve³eso%eeveeb keÀce&meef²Ceeced~pees<e³eslmeJe&keÀcee&efCe efJeÜev³egÊeÀ: mecee®ejved~~3-26~~

’%eeveer }eskeÀebveer keÀcee&þe³eer DeemeÊeÀ DemeCeeN³ee De%eeveer }eskeÀeb®³eeDeble:keÀjCeele keÀcee&efJe<e³eer DeÞe×e GlHeVe keÀª ve³es. G}ì mJele:³eesie³egÊeÀ nesTve meJe& keÀcex GÊece ÒekeÀejs Dee®ejeJeerle Je }eskeÀebkeÀ[tvenerGÊece keÀcee&®ejCe keÀjJetve I³eeJes,“ Deµeer Þeerke=À<CeesÊeÀer Deens.

’yees}s lewmee ®ee}s l³ee®eer JeboeJeer HeeT}W~“ Demes ÞeerlegkeÀejececenejepeeb®es cnCeCes Deens. %eevesµe Je Þeerke=À<Ce ³ee efJeYetefle legcneDeecnemeeceev³e peveeb®es DeuHe Òe%eemeeceL³e& peªj }#eele IesTve nesles. Deece®eeyegef×Yeso keÀmee nesT µekesÀ} ns l³eebvee veerì ceenerle nesles. cnCetve mJele:®³eeDee®ejCeeletvener l³eebveer kewÀJeuîee®³ee KegCee l³eeb®³ee Delejbieer®es jnm³eDeecneHeg{s ÒekeÀìJeC³eemeeþer DeeefJeYe&tle kesÀuîee.

l³eeb®³ee peerJeve®eefj$ee®es veerì Hejer#eCe kesÀ}s lej DeeHeuîee}e ieerlee- %eeveséejerleer} ³ee ³eesiejnm³ee®ee -keÀce&-³eesie-%eeve-YeÊeÀer meceeqvJelekeÀjCeeN³ee ³eesiee®ee-yeesOe Jne³e}e peªj ceole nesF&}. ceneHeg©<eeb®³eeûebLeeb®ee veerì yeesOe nesC³eemeeþer l³eeb®³ee ®eefj$ee®es DeJe}eskeÀve HeÀej®eGHe³eesieer þjles.ceneHeg©<eeb®es keÀe³e& Je mebosµe

GoenjCe®e ÐeeJe³ee®es Pee}s lej DeeÐe Þeerce®íbkeÀje®ee³ee¥®es

I³ee.’meJe& keÀcee¥®ee peeCeerJeHetJe&keÀ mecet} l³eeie cnCepes®e mebv³eeme“ne®e pej l³eeb®³ee ieerleeYee<³ee®ee Keje mebosµe Delee lej Je³ee®³ee DeJeI³ee

³eesieoe Þeer%eeveséejer 130 Gvces<e:8::HebLejepe

Page 30: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

yeÊeerme Je<ee¥®³ee Dee³eg<³eele l³eebveer SJe{s keÀle&=lJe ieepeJe}s Demeles keÀe³e!Dee®ee³ee¥veer lej yees}tve®ee}tve yee}Je³eele®e ®elegLee&Þece mJeerkeÀej}e neslee!

%eeveséejebvee pej ³eesieceeie& DeJeIe[ Deens Je lees l³eep³e Deens nemebosµe pej KejesKej®e Ðee³e®ee Demelee;’³eesie³eeieefJeefOe~ ³esCeW veesnWefmeef×~ Jee³eebef®e GHeeefOe~ obYeOece&~~“ ³ee l³eeb®³ee nefjHeeþeleer} efJeµes<eGÊeÀer®ee peveebHeg{s keÀener efJeÜeve pees ³eesieeme ieewCe Je DeJeeb®íveer³e }sKeCeejeDeLe& ÒekeÀì keÀjleele, lees®e %eevesµeebvee pej DeefYeÒesle Demelee, lej³eesieefJeYeJeYeeb[ej®e Demee ³eesieevegYeJejnm³e ÒekeÀì keÀjCeeje, HebLejepeememHeä keÀªve meebieCeeje, kesÀJeU ³eesieµeem$e®e p³eele meebefiele}s DeensDeµee ieerlesJej®ee ne %eeveséejerªHe ûebLe -YeeJeeLe&oerefHekeÀe Demes p³ee®esl³eebveer veecekeÀjCe kesÀ}s Deens lees - ner DeeHe}er mebpeerJeve KetCe cnCetve keÀebyejs ceeies þsJe}er Demeleer! ³eesieµeem$eeJej efJeHeg} ÒekeÀeµePeesle ìekeÀCeejerDeYebiej®evee keÀe kesÀ}er Demeleer! êäe, ¢µ³e Je oµe&ve ³ee ef$eHegìer®ee}esHe ns®e meJeexlke=Àä oµe&ve cnCetve ÒekeÀìefJeCeejs Dece=leevegYeJeªHeoerHeie=n Deece®³ee ceeie&oµe&veemeeþer keÀe yejs efveefce&}s Demeles! ns Demees!%eeveosJeebveer mecemleebmeeþer De#e³³e Deµeer mebpeerJeve meceeOeer peer ûenCekesÀ}er leer keÀe³e ³eesieµeem$e ve ©®eCeeN³eebmeeþer®e keÀer keÀe³e!

%eevesµeeb®ee ³eesieµeem$eefveefo&ä mebpeerJeve meceeOee r Ie sC³eeceeieer}GÎsµe peªj®e DeeHeuîee leÊJe%eeveeJej Je Dee®ejCeeJej ÒekeÀeµeìekeÀC³ee®ee Je meeOekeÀebvee ceeie&oµe&ve keÀjC³ee®ee®e Deme}e Heeefnpes.

mebpeerJeve meceeOeer ner %eevesµeebveer DeeHeuîeekeÀjlee efo}suîeemebosµee®eer efpeleerpeeieleer efveµeeCeer Deens. peesHe³e¥le Deecne}e mebpeerJevemeceeOeer®es jnm³e ³eesieµeem$e¢äîee G}ie[Ceej veener, leesHe³e¥le %eevesµeDeecne}e iet{®e jenleer}! ieerles®es jnm³eesodIeeìve keÀjCeejer SkeÀcee$eYeeJeeLe&oerefHekeÀe %eeveséejer Deecne}e leesHe³e¥le Deiec³e®e jener}.³eesieµeem$eeyeÎ} Òesce, DeeJe[, ©ef®e peesHe³e¥le Deece®³eele efvecee&Ce nesleveenerle, leesHe³e¥le %eeveséejer®es Deblejbie DeecneHeg{s ÒekeÀì nesCeej veener! leerkesÀJeU’Hejbleg }eskegÀ JeekeÌ®eeleg³eX~ nesF&} megefKe³eeb~~“ Demee SkeÀ ûebLe cnCetve®e

Gjs} Deece®³eemeeþer!

’efpe³eW ceeieeA®ee keÀeHe[er~ censµeg DePegefve~~“

cnCetve ieerlesleer} ³eesieµeem$ee®eer DeeHeCe DeeJe[ Oeªve l³eeyeÎ}

censµeg keÀeHe[er ®³ee efveefceÊeeves %eevesµeebvee keÀe³e mebosµe ÐeeJe³ee®ee Deens,ns peªj }#eele Iesle}s Heeefnpes. ³eesie - %eeve - keÀce& - YeÊeÀer ³eeb®ee®elegJexCeer mebiece meeOeCeeN³ee HebLejepeekeÀ[s %eevesµe DeeHe}s }#e leesmeeOeCeeN³ee l³ee censµee®³ee efveefceÊeeves JesOeerle Deensle. ns O³eeveer Iesle}slej cee$e DeeHeCeebme’efpe%eemegjefHe ³eesiem³e µeyoye´ïeeefleJele&les~~6-44~~“ ³ee YeieJeblee®³ee Deeéeemevee®ee peªj Òel³e³e ³eeJee! Deve %eeveséejlej yeïeefJeÐes®ee megkeÀeU keÀjC³eemeeþer GlmegkeÀ®e Pee}s Deensle. HebLejepene lej meJe& ceeiee&le meesHee Demee ³eesiee®ee ceeie& Demeuîee®es ceeG}ervescnì}s Deens. l³eeb®es ns Je®eve %eevesµeYeÊeÀebvee og}&ef#elee ³esC³eemeejKesKeeme®e veener!

%eeveséejerYej Hemej}s}e HebLejepelemes®e mebHetCe& %eeveséejer®es Heefjµeer}ve keÀjleebvee nsner }#eele þsJe}s

Heee fnpes keÀe r He bLejepeoµe&ve kesÀJeU %eeveséejer®³ee meneJ³eeDeO³ee³eeHegjles®e ce³ee&efole veener; lej l³ee®es G}ÁsKe, mebyebOe, DevegyebOe,Hegveo&µe&ve, mHeäerkeÀjCe, efJemle=eflekeÀjCe, GkeÀ}, Dee}sKeve,mecevJe³eve Je meceeJesµeve ner %eeveséejerle meJe&$e peeieespeeie ³esle jenleele;HeÀÊeÀ ns meJe& mecepeeJetve IesC³ee®eer Deece®eer ¢äer cee$e Deme}er Heeefnpes!

GoenjCe®e ÐeeJe³ee®es Pee}s lej ieerles®³ee DeþjeJ³ee DeO³ee³eeJejcees#ekeÀ}µeg ®e{efJeleebvee %eeveséej DeesJeer ¬eÀ.885 Heemetve 1259 He³e¥lemegceejs 275 DeesJ³eebletve¬eÀce³eesie meebieC³ee®es efveefceÊe keÀªve Hegve: SkeÀoe³ee HebLejepee®es®e DeLeHeemetve FefleHe³e¥le yejs®e meefJemlej JeCe&ve keÀjleele.³ee ceeiee&ves peeCeeN³ee meeOekeÀebvee peer efmLeleer ÒeeHle nesles efle®eer lej peJeUpeJeU Òel³eskeÀ DeO³ee³eele®e efþkeÀefþkeÀeCeer JeCe&ves Deensle.

cegUele ns peªj }#eele Iesle}s Heeefnpes keÀer %eevesµeeb®³ee celesHebLejepe ne®e ieerles®ee ³eesiemeesHeeve ceeie& Deens Je ³ee®e OJeefvelee®eskesÀCes l³eebveer O³eeve³eesieeJejer} DeeHeuîee efveªHeCeele GHe}JetveoeKeefJe}s Deens.

³ee ceeiee&le keÀce& (cnCepes keÀener JesieUe keÀce&³eesie Je l³ee®es DeefYeVe Debie

cnCetve veJns); %eeve (cnCepes keÀener JesieUe %eeve³eesie Je l³ee®eer HeÀ}ÒeeHleer

Demes veJns); JeYeÊeÀer (YeeqÊeÀ³eesie cnCepes keÀener ³eesieleefolej®e DeeieUs

JesieUs Deenss, Demes veJns):³ee meJee&b®ee ³eesieeµeer (meJe&meeOeejCeHeCes p³ee}e

O³eeve³eesie Demes cnCeleele l³ee®³eeµeer) meJeexlke=Àä mebiece³eesie nesTve leesHebLejepe ³ee ceneleerLe&ªHeeves mecemle meeOekeÀeb®es meJe&ce²} - meJe&keÀuîeeCekeÀjC³eemeeþer %eeveosJeebveer DeJelejJe}e Deens!!

³ee HegC³emeef}}e cene³eesiee®³ee leerLe&jepeele keÀesCeerner veneJes JeefJeéeªHeoµe&veeves ke=ÀleeLe& JneJes! %eeveosJe lej cnCeleele®e keÀer:

cnCeewefve Ye}lesefve SLe meÓeJeW veeneJeW~Òe³eeieceeOeJe efJeéeªHe HeeneJeW~

³esleg}sefve mebmeejemeeR os³eeJeW~ efle}esokeÀ~~11-110~~Demes Demeuîeeves®e %eeveosJe ûebLemeceeeqHleJesUer Deeéeemeve osleele keÀer:

Heg{gefle Heg{gefle Heg{gefle~ F³eW ûebLeHegC³emebHeÊeeR~

meJe&megKeeR meJe&Yetleerb~ mebHetCe& nesF&pees~~18-1809~~

’³eesie³eeieefJeefOe~ ³esCeW veesns efmeef×~~“Demee ne pees HetCe&lJeekeÀ[s vesTve Heesnes®eJeCeeje HebLejepeveeces

³eesieµeem$eeR®ee ceeie& %eevesµe meebieleele, l³eeyeÎ} DeemLee veme}su³ee HeCekeÀce&keÀeb[ GÊecejerl³ee peeCeCeeN³ee peveeb®eer les De%eev³eeble ieCevee keÀjC³eeme®egkeÀle veenerle:

DeeefCe Deelcee iees®e© nes³es~ SsmeeR peQ efJeÐee Deens~leQ DeeFkeÀesefve [ew© Jeens~ efJeÜebmeg pees~~13-825~~GHeefve<eoebkeÀ[s ve Je®es~ ³eesieµeem$e ve ©®es ~DeO³eelce%eeveeR pes³eeb®eW~ ceveef®e veeneR~~826~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 131 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 31: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

’SkeÀ DeO³eelce%eeve mees[}s lej Flej meJe& µeem$eele Òeefleye=nmHeleer®eDemee pees ne De%eeveer Demelees, l³ee}e ye´ïeefJeÐee cnCepes mJele:®³eeDeefJeÐeece³e efJeÐeebHeg{s keÀ:HeoeLe&®e Jeeìles. GHeefve<eoeleer} Je³eesieµeem$eeleer} %eevee®eer l³ee}e ©ef®e vemeles®e Je DeO³eelce%eevenJesnJesmes Demes lej l³ee}e keÀOeer®e Jeeìle veener.“

³eesieµeem$e ve ©®eCeeN³ee Deµeeb®eer ceeG}erves De%eeveer cnCetveieCevee kesÀ}er Deens, ns ’³eesie³eeieefJeefOe~³esCeW veesnW efmeef×~~“ ³eel³eeb®³ee GÃejeb®es meboYe&nerve DeLe& keÀe{CeeN³eebveer DeJeµ³e O³eeveerIesC³eemeejKes Deens! Demees.³eceefve³eceeoer:::: ³ece Je efve³ece HegvefJe&®eej

ÒeeCee³eece Je Òel³eeneje®ee efJe<e³e Deelee ®e®ex}e I³eeJe³ee®ee Deens.lelHetJeea DeeHeCe SkeÀoe ³ece-efve³eceebefJe<e³eer %eeveséejeb®es keÀe³e cnCeCes Deens,les Heent ³ee. l³eemeeþer Hele¡euîegÊeÀ ³eceefve³eceeoeR®eer SkeÀ GpeUCeerkeÀª ³ee.

Hele¡e}eRveer meebefiele}s}s ³ece Heg{er}ÒeceeCes nesle: 1) Deefnbmee,2) mel³e, 3) Demles³e, 4) ye´ïe®e³e& Je 5)DeHeefjûen; lemes®e efve³ececnCepes 1) µeew®e, 2) meblees<e, 3) leHe, 4) mJeeO³ee³e Je5) F&éejÒeefCeOeeve ns nesle.

Deefnbmee F.³eceHele¡e}eR®³ee celes Deefnbme s®³ee Hee}veeves meeOekeÀeÒele keÀesCeener Yetlee®eer

JewjYeeJevee jenele veener. mel³e l³ee®³ee efþkeÀeCeer efmLej Pee}s cnCepes³eesi³ee®³ee F®íscee$eskeÀªve keÀesCeleerner efJeµes<e ef¬eÀ³ee ve keÀjlee®e F®ísÒeceeCesHeÀ} ÒeeHle nesles. Demles³eJe=Êee r®es HeÀ} cnCepes peieogHekeÀejeLe& ³eesi³eemenJeer Deme}s}er mebHeÊeer l³ee®³eeHeg{s GHeefmLele nesTve }eskeÀkeÀuîeeCemeeOelee ³esles. yeïe®e³e&Hee}vee ves Jeer³e&}eYe neslees. Jeer³ee&letve®e Deespe ÒekeÀìnesles. ns Deespe®e ye´ïeÒeeHleermeeþer }eieCeejer Deceesef}keÀ meeOevemebHeÊeerDeens. DeHeefjûenJe´lee ves HetJe&pevce Je Heg{s ÒeeHle nesCeeN³ee pevceeb®es %eevenesles. pevcece=l³et®³ee ®e¬eÀeletve megìC³ee®eer Òeye} F®íe l³eecegUs efvecee&Cenesles. ³eceHee}vee®eer ner HeÀ}s Deensle.µeew®eeoer efve³ece

yee¿e µeew®eecegUs efJe<e³eemeÊeÀ ceeCemeeb®ee mebmeie& DeeHeesDeeHe®e keÀceerneslees Je meeOekeÀeYeesJeleer®es JeeleeJejCe meeOevesme ³eesi³e Demes HeefJe$e jenles.lemes®e ceevemeµeew®eecegUs ef®eÊeeleer} jpeesleceesce} veenermes nesTve cevee®eerÒemeVelee Jee{les; ef®eÊee®eer SkeÀeûelee meeOeles; Fbefê³es DeeHeuîee mJeeOeervejent }eieleele Je ³ee DevegketÀ}lescegUs DeelceleÊJee®ee mee#eelkeÀej nesC³eemeeþermeeOekeÀ DeefOekeÀeefOekeÀ Hee$e nesle peelees.

meblees<eecegUs p³ee®³eentve Þesÿ Je GÊece Demes ogmejs keÀesCelesner megKeveener, Demee DeelcemJeªHeYetle menpeevebo ÒeeHle neslees. leHeecegUs µejerjJe Fbefê³es ³eeleer} ce} veenermee nesTve µejerj ³eesieemeeþer ³eesi³e nesles.

mJeeO³ee³eecegUs Fä osJeles®ee mebie, mee#eelkeÀej, mebYee<eCe F.ÒeeHle nesleele.³eecegUs ef®eÊee®es Òemeeove nesles Je osJeles®ee Devegûen }eYetve Heg{er} ceeie&¬eÀceeCeekeÀUles. ³eesieeY³eemeeleer} efJeIveeb®es efveJeejCe nesles.F&éejÒeefCeOeeve

F&éejÒeefCeOeeveeves Deelcemee#eelkeÀej keÀªve osCeejer efveefJe&keÀuHe meceeefOeÒeeHle nesles. F&éejÒeefCeOeeveele YeeqÊeÀmet$es, YeeieJele Je FlejjmemeebÒeoeef³ekeÀ ³eebveer G®e}tve Oej}suîee YeÊeÀer®³ee veJeefJeOeeYeeqÊeÀÒekeÀejeb®ee meceeJesµe menpe®e keÀjlee ³eslees. efJe<Cet®³ee YeÊeÀer®es mcejCe,keÀerle&ve, Yepeve, Hetpeve, De®e&ve, oem³e, meK³elJe, Jebove JeDeelceefveJesove ³ee ÒekeÀejebleie&le cees[Ceejs cegK³e veT mlej efkebÀJee Hee³eN³eeDeensle. meJee&le Þesÿ YeÊeÀer cnCepes DeelceefveJesove Je l³eeKee}esKee}®eermeK³eYeÊeÀer mecepe}er peeles. ³eesiee®es pemes µeem$e efvecee&Ce kesÀ}s ies}s,lemes®e ³ee YeeqÊeÀceeiee&®esner efJeK³eele Demes µeem$e Òeme=le Pee}s}s Deens.l³ee®ee ³eesi³e JesUer Hejece<e& IesT!

%eeveosJeeb®³ee nefjHeeþe®³ee SkeÀe DeYebieele’YeeJeWJeerCe osJe ve keÀUsefve:mebosn~ ieg©JeerCe DevegYeJe~ keQÀ®eeb keÀUW~~“ Demes cnì}s Deens.YeÊeÀer nerner Kejs lej meÃgªb®³ee DeeÞe³eeves®e ÒeeHle nesles. YeÊeÀerYeeJeeefOeÿerle Deens DeeefCe ne YeeJemeg×e ieg©iec³e®e Deens! Kejs lej neYeeJemeg×e kegbÀ[ef}veerµeÊeÀer ®³ee SkeÀe Òeyeg× DeJemLesle®e efpe}e ¼eefoveerDemes cnCeleele, l³eele®e ÒeeHle neslees. jeceke=À<Ce Hejcenbme, ceerjeyeeF&,keÀyeerj F.mebleeb®eer YeeqÊeÀÒesceªHee Deµeer DeJemLee Òeefme×®e Deens!

l³eele keÀ[er cnCepes keÀyeerj ns lej YeÊeÀ nesles, lemes®e SkeÀ ceneve³eesieer HeCe nesles. l³eeb®es ³eesieµeem$eevegYetleerHej DeveskeÀ DeYebie Òeefme× Deensle.Þeerjeceke=À<Ce Hejcenbme, ceerjeyeeF&, veeceosJe, ieesje kegbÀYeej, ®eesKeecesUe, µesKe cenbceo, efveUesyee, F.DeveskeÀ YeeqÊeÀceeieea³e mebleeb®es DevegYeJeJe ³eesieevegYetefleHej DeYebieeoer j®evee Heeefnuîee lej DeeHeCeeme kegbÀ[ef}veer®³ee³ee ¼eefoveer mJeªHee®ee mee#eelkeÀej neslees DeeefCe ³eesie Je YeefÊeÀ ³eeb®eskesÀJeU veececee$e efYeVelJe Demeuîee®es efometve ³esles!

Hele¡e}er cnCeleele:’meceeefOeefmeef×jeréejÒeefCeOeeveeled~~2-45~~Hee.³ees.met.~~“ cnCepes F&éejÒeefCeOeeveeves meceeefOe efme× neslees.Hele¡e}er F&éejÒeefCeOeevee®ee efve³eceebceO³es meceeJesµe keÀjleele JeF&éejÒeefCeOeeveeÜejs efveefJe&keÀuHe meceeefOe}eYemeg×e neslees, Demes cnCeleele.³eele®e YeÊeÀer®es cenÊJe ³eesieceeieeaa³eebme Heì}s}s nesles, ns efomeles. efpe%eemetbveerne cegÎe }#eele þsJeC³eemeejKee®e Deens.

YeÊeÀer, ³eesie Je %eeve ns meJe& SkeÀceskeÀebHeemetve HetCe&HeCes efYeVe DeensleJe l³eeb®es SkeÀceskeÀebvee JeeJe[s Deens Demee pees SkeÀ mecepe Hemej}s}eDeens, lees efkeÀleer ®egkeÀer®ee Deme}e Heeefnpes, ns mebleeb®eer Je®eves veerì DeY³eeme}erDemelee keÀUtve ³esles. meJe&®e µeem$eeb®es Dee}es[ve meblemebieleerle kesÀuîeeves³ee ieesäer veerì mecepeleele. %eeveosJe lej meblemebieleer®es cenÊJe meebieleebveeceesþîee keÀUkeÀUerves cnCeleele keÀer ’meeOeg®es mebieleer lejCeesHee³e~~“. Demees!

³eesieoe Þeer%eeveséejer 132 Gvces<e:8::HebLejepe

Page 32: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

³eesiee®eer yee¿eebies³eceefve³eceebyeeyele SJe{e Keg}emee Hegjs! ³eceefve³eceebveblej ³eesiee®es SkeÀ

cenÊJee®es Debie cnCepes Deemeve ! Deemeve efmLej keÀjC³eemeeþer µejerje®eerJ³eûelee keÀceerkeÀceer keÀjle peeJes Je Devebleeµeer levce³elee mebHeeove keÀjeJeer.efmLej Deemevee®es HeÀ} cnCepes jeie-Üs<e F.ÜbÜebHeemetve meeOekeÀeme Heer[enesle veener.

Hele¡eef}celes ³ece-efve³ece-DeemevemLew³e & ner meJe& ³eesiee®eer yee¿eebbiesnesle. ner meeO³e kesÀuîeeefµeJee³e Heg{er} ÒeeCee³eece - Òel³eenejeoer DeY³eemekeÀjC³ee®eer Hee$elee Debieer ³esCeej veener. ns Kejs®e Deens keÀer µejerj, Fbefê³es,ceve Je ef®eÊe ner meeOekeÀe}e Jeµe PeeuîeeefµeJee³e ÒeeCee³eecee®³ee DeY³eemee}emeg©Jeele keÀjlee ³esle veener.pej ye}elkeÀejeves mLet} Deµee yeefn:ÒeeCee³eecee®eeÒe³elve kesÀ}e lej lees HeÀ}oe³eer ve neslee keÌ}sµekeÀejkeÀ®e þjlees. l³eeletvenerowJeJeµeele Lees[eHeÀej ÒeeCee³eece pejer meeOe}e lejer lees DeY³eeme Kebef[le neslees.

Deäebie³eesie ne Hee³ejerHee³ejerves ®e{le peele meceeOeer®es efµeKejHeeoe¬eÀeble keÀjC³ee®ee Òe³eesie Deens. SkeÀoce efµeKejeJej G[er ceejCesmeJe&meeceev³e meeOekeÀebvee µeke̳e veener. Demees.ieerlesleer} oesve ceeie&

ieerlesÒeceeCes meeOekeÀeme ³eesiee®es oesve ceeie& GHe}y× nesleele:1) %eeve Jee meebK³eceeie& - pesLes DeesUKeermeJeWef®e leêtHelee ÒeeHle

nesles. ³eele Hee³ejerHee³ejerves ³eesie¬eÀce Dee®ejC³ee®ee keÀener Òeµve®e GÓJeleveener. efJenbiece ceeie& Demesner ³ee ceeiee&me cnCeleele.

2)³eesieceeie& - ³eele meeOekeÀebvee Hee³ejerHee³ejerves ¬eÀce³eesie Jeeìsves- HebLejepe GHe¬eÀceeves iebleJ³e ÒeeHle nesles.

Kejs lej %eeveceeie& ne ³eesieceeiee&®ee®e Deefle µeerIe´ HeÀ} HeeJeCeejeGHeÒekeÀej Deens. HetJe&pevceer®eer veececee$e DeHetCe& jeefn}s}er ³eesiemeeOeveeDeeefCe meeOekeÀe®³ee kegbÀ[ef}veer®es HetJee&efpe&le mebmkeÀej ³eebveer Lesì yeïeeb[eleDee%ee®e¬eÀeHe}erkeÀ[er} meb¬eÀceCe ³eeb®³ee ÒeYeeJeeves meeOekeÀ ³ee ceeiee&vesµeerIe´ meceeefOeefµeKej ieeþlees. %eeveosJeeb®es ¬eÀce³eesie ³ee efJe<e³eeJejer}efJeJes®eve pesJne DeeHeCe Heent, lesJne l³eeyeÎ} DeefOekeÀ Keg}emee keÀjlee³esF&}. Demees.HebLejepe Je ³eceefve³ece

³eesieceeiee&lener ieg©Heefoä ceeiee&ves peeCeeN³ee meeOekeÀebmeeþer %eeveosJeebveeryejer®e jnm³es ûebLeeblejer ÒekeÀì kesÀ}er Deensle. l³eeb®³ee celes ieg©efµe<³e nemebÒeoe³e®e ³eesieceeiee&keÀjlee efvecee&Ce Pee}e Deens. les meebieleele:

vee vee mebmeejDee[JeeR~ ¬eÀce³eesieJeeì yejJeeR~peesef[}er leer ceowke̳eieebJeeR~ HewþeR pee}eR~~18-1221~~ns Demees ¬eÀce³eesieyeesOeW~ lesCeW YeeqÊeÀef®eÃebieW~ceer mJeeveboesoOeer JesieW~ þeefkeÀ}e keÀeR ieeb~~1222~~SkeÀ efµe<³e SkeÀ ieg©~ ne ª{}e meeb®e JesJene©~lees celÒeeeqHleÒekeÀe©~ peeCeeJes³eeb~~1223~~

’mebmeeje®³ee DejC³eeletve YeieJebleeb®³ee Sske̳eªHeer ieebJeerpeeC³eemeeþer ner ¬eÀce³eesiee®eer Jeeì®e ®eebie}er! ieg©efµe<³eJ³eJeneje®eerHejbHeje ner l³ee®³ee ÒeeHleer®ee ne ceeie& peeCetve IesC³eemeeþer®e ª{ Pee}erDeens. ns Demees. YeeqÊeÀªHeer ef®eÃbies®³ee DeesIeeJeªve ¬eÀce³eesieªHeer veeJesleyemetve mJeeveboe®ee mecegê®e Demee pees YeieJeble Deens, l³ee}e lJejsves peeTveefceUlee ³esles.“

Deµee jerleerves %eevesµeebveer ³eesie DeeefCe YeÊeÀer®eer meebie[ yeebOe}er Deens.³eesieªHeer veeJe DeeefCe YeÊeÀer®ee ÒeJeen Demes meceerkeÀjCe pegUJele neÒeJeemeer mJeevebomeeiejeme peeTve efceUlees. ³eeÒeceeCes meeOeve keÀjCeeN³eeefµe<³ee}e %eeveséejeb®³ee celes ³ece-efve³ece-Deemeve-Òel³eenejeoerb®eerHele¡e}eR®³ee ÒeCee}er³esJe{er keÀ[keÀ peeb®eCeer veener.

ne ieg©YeÊeÀ meeOekeÀ kesÀJeU ieg©mcejCeeves®e meJe& De[LeUs DeeefCeefJeIves Heej keÀjlees. efkebÀyengvee Þeerieg© ns meoeefµeJeªHe®e Demeu³eevesefµe<³eekeÀ[tve ³eesie meeOetve IesC³ee®es keÀece les mJele:®e peeleerves keÀjleDemeleele. efµe<³eeves HeÀÊeÀ meÃgªbJej efvejblej Òesce Je Þe×e þsJetve GHeefoäceeiee&ves kesÀJeU meeOevee keÀjeJe³ee®eer; Flej meJe& Þeeriegª Heentve Iesleele.

³ee meJe& ³eceefve³eceeoer GHe®eejeb®ee meceLe& iegªb®³ee efµe<³ee}e keÀener®eGHemeie& keÀmee vemelees, ³ee®es SkeÀ GoenjCe jeceke=À<Ce Hejcenbme JeefJeJeskeÀeveboeb®es oslee ³esF&}. jeceke=À<Ceebveer efJeJeskeÀeveboeb®³ee µejerje}e mHeµe&kesÀuîeekesÀuîee efJeJeskeÀevebo meceeefOemLe Pee}s ner ieesä l³eeb®³ee ®eefj$eeJeªvemeJee¥vee DeJeiele Deens®e. l³eeJesUer efJeJeskeÀevebo ³eceefve³eceebceO³es keÀesþsefmLejeJe}s nesles! les lej µeg× veeefmlekeÀ®e nesles, lesJne lej F&éejÒeefCeOeevee®eeÒeµvener GÓJele veJnlee DeeefCe F&éejÒeefCeOeeveeefJevee ³eesieceeie& lejog<keÀj®e Deens. jeceke=À<Ce Je efJeJeskeÀevebo ³eeb®es ns GoenjCe ³eceefve³eceebyeeyeleieg©efµe<³eHejbHejsle efkeÀleer metì Deens, les mHeä keÀjC³eeme Hegjsmes Deens.

efkebÀyengvee F&éejÒeefCeOeeveeefµeJee³e ³eesieceeie& Dee®eª®e ve³es, Demes®e%eeveséejeb®es cele efomeles. ³eeyeeyele l³eebveer mHeä®e cnì}s Deens keÀer’³eesie³eeieefJeefOe~ ³esCeW veesnW efmeef×~ Jee³eebef®e GHeeefOe~ obYeOece&~~“YeeqÊeÀefJevee ³eesie Dee®ejCes cnCepes keÀebìsjer JeeìsJeªve ®ee}Ces Deens!

lejerner ieg©mebÒeoe³e¬eÀces peeCeeN³ee meeOekeÀebvee cegÎece cnCetve pejerHebLejepe ³eceefve³eceeb®eer keÀ[meCeer }eJele veme}e, lejer les iegCe owJeermebHelecnCetve meeqlµe<³eeþe³eer yeeCeCes DeeJeµ³ekeÀ®e Deens, Demes %eevesµe mecepeleele;ns %eeveséejer®³ee DeO³e³eveebleer DeeHeCeebme peeCeJetve ³esles.

³eemeeþer®e ³ee owJeer iegCemebHeosJej l³eebveer lesje, meesUe, meleje JeDeþje ³ee DeO³ee³eeletve yeN³ee®e DeesJ³ee j®euîee Deensle. l³ee DeesJ³eecnCepes %eeveséejerleer} ³eesiee®ejCee®es oµe&ve Ie[JeCeeje SkeÀ cenÊJee®eeYeeie®e mecepeuîee Heeefnpesle. ³eesieeJej Þe×e DemeCeeN³ee meeOekeÀebveer l³eeSkeÀeSkeÀe iegCemebHeosvegªHe ¬eÀcee¬eÀceeves DeY³eemeCes HeÀej DeeJeµ³ekeÀ Deens.eflekeÀ[s JeUC³eeHetJeea DeeCeKeer SkeÀ cenÊJee®ee cegÎe }#eele IesT ³ee.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 133 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 33: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

DeeenejefJenej::::

³eesi³ee®ee Deenej

Hele¡e}eR®³ee ³eesiemet$eele ³eesi³ee®ee Deenej keÀmee DemeeJee, ³eeyeÎ}Keje cnCepes keÀener®e G}ÁsKe veener. l³ee®eÒeceeCes µejerjeoeR®es J³eJenejJe Jele&CetkeÀ keÀµeers þsJeeJeerle ³ee®esner efveo&sµeve l³eeb®³ee met$eele veener. ³eceefve³eceHeeUC³eemeeþer ³egÊeÀ Deme}s}e DeenejefJenej cee$e peªj DeefYeÒesle Deme}eHeeefnpes. l³eecegUs p³eele ÒeeC³eebvee Jee Flej meWefê³e peerJeebvee ogKeJetve®epees Deenej efme× neslees, lees ceebmeeµeveeoer ÒekeÀej®ee Deenej DeefnbmekeÀDee®ejCeeefJe©× Demetve l³eep³e®e mecepe}e Heeefnpes.

DeVe ®eesjer keÀªve DeeCe}s}s veme}s Heeefnpes ns Demles³e ne ³ecemeebielees. ye´ïe®e³e& Hee}ve keÀjC³eemeeþer jepeefmekeÀ Je leeceefmekeÀ Deenej®ee}Ceej veener. cnCetve Deenej meeeqÊJekeÀ®e Deme}e Heeefnpes, ns meg%e JeefJe®eejer meeOekeÀeb®³ee menpe®e }#eele ³esF&}.

DeHeefjûene®es Jele HeeUC³eemeeþer efceUs} lesJe{îee Deenejele meblegäjne³e}e nJes. lemes®e DeVemeb®e³e keÀjlee ³esCeej veener. pej meg³eesi³eDeenej ve efceUe}e,lej l³eeyeÎ} efleefle#ee yeeUietve efvejenejer jeefn}sHeeefnpes. keÀejCe De³eesi³e Deeneje®es HeefjCeece ceve Je µejerj ³ee oesneWJejnesTve l³eecegUs veeef[µeg×erme efJe}bye }eietve ³eesieeY³eemee®es Þece Je JesUJe=Lee peeC³ee®eer µeke̳elee Demeles.

DeHeefjûene®es Jele Heg{s v³eeJe³ee®es cnì}s lej DeeHeuîee ³eesiemeeOevesmeeþerDeeJeµ³ekeÀ Demes} eflelekesÀ®e DeVe YegkesÀ®³ee JesUer ûenCe keÀjCes ³eesi³eþjs}. keÀejCe ³eesi³ee}e YejHesì, cevecegjeo Deenej keÀªve l³ee®³eeHeefjCeecemJeªHe µejerjele meeþCeeN³ee oes<eeb®ee Je ®ejyeer®ee HeCe HeefjûenkeÀªve ®ee}Ceej veener.

efve³eceeb®es veerì HeefjHee}ve JneJes cnì}s lej DeVe ns µeg×, leepes Jejesiepebletb®³ee mebmeiee&Heemetve cegÊeÀ Deme}s lej®e yee¿e Je Deeblejµeg×er Jeeµeew®eemeeþer GHe³eesieer þjs}. lemes®e les DeVe efµepeJeleebvee mJe®í Hee$eeb®eeGHe³eesie keÀjCes; ³eesi³e ÒeceeCeele les efµepeefJeCes; peemle keÀjHe}s}s, peU}s}sDemes les vemeCes Je HeefJe$e Deble:keÀjCee®³ee J³eÊeÀerves®e les µeg× nsletvesefµepeJe}s}s Je Jee{}s}s Deme}s Heeefnpes; ³ee ieesäer efveefJe&JeeoHeCes®e DeHesef#eleDeensle. DeVe le³eej keÀjCeejer Je Jee{Ceejer J³eÊeÀer ner jesieebHeemetve cegÊeÀJe mJele: Deebleyee&¿e - µejerjeves Je ceveeves µeew®e HeeUCeejer Deme}er Heeefnpes,ns meebiee³e}e vekeÀes®e! DeeefCe p³ee Hee$eebletve DeVe efµepeJee³e®es Je ûenCekeÀjeJe³ee®es leermeg×e mJe®í, µeg× Je efvepe¥legkeÀ Deme}er Heeefnpesle. SJe{îeemeieȳee ieesäer µeew®e ³ee efve³eceebleie&le ³esleele.

DeVe pej efYe#ee ceeietve DeeCeeJe³ee®es Demes} lej SJe{îee meieȳeeieesäerb®eer Hetle&lee nesCes keÀþerCe®e! Deµee JesUer l³eeleu³ee l³eele GÊeceGHee³e cnCepes keÀesj[îee DeVee®eer®e efYe#ee IesCes Gef®ele þjs}. les veblejmJele: jebOetve IesCes peemle ³eesi³e. Demees.

DeeHeuîee ³eceefve³eceeb®³ee Dee®ejCeemeeþer pes meg³eesi³e DeVe efceUs},l³eele®e meeOekeÀeves meblees<e ceeve}e Heeefnpes Je pej keÀOeer Hegjsmee Je ³eesi³eDeenej efceUe}e veener, lej DeOe&Heesìer efkebÀJee efvejenej jenCes mJeerkeÀej}sHeeefnpes. ns meblees<eebleie&le ³esles. Deµee ÒekeÀejs Pee}s}e jmeveeefveûen nenerµeejerefjkeÀ leHee®ee SkeÀ Yeeie cnCetve mJeerkeÀe³e& þjlees.

Deelee mJeeO³ee³e cnCepes ³eesieemeeþer GHe³egÊeÀ Dee®ejCe þsJeCes,l³eemeeþer HeefJe$e ûebLeeb®es Heefjµeer}ve keÀjCes , GHeefve<eoeb®ee J³eemebie Jee{JeCes,µeem$emebHeÊeer®es Dee}es[ve keÀjCes, l³eemeeþer DeeJeµ³ekeÀ leer yegef×ceÊeeJeeHejCes, µejerje}e mJeeO³ee³ee®es keÀä ve Jeeìt osCes F.ieesäerDebleYe&tle Deensle.

leHeele JesieJesieUer Jelee®ejCes, Hejceelceoµe&vee®ee®e SkeÀcesJe nslet þsJetve,Devegm³etle Deensle. lej F&éejÒeefCeOeeveele ÒeYegoµe&veeLe& veecepeHe, ceb$epeHe,Yepeve, keÀerle&ve, F&éeje®³ee ÒeleerkeÀmLeeveeb®eer mJe®ílee jeKeCes, ieg©mesJeekeÀjCes, iegªb®³ee meodûebLeeb®ee DeY³eeme keÀjCes, meÃgªbJej Þe×e DemeCeeN³eemeceeveOecee& meeOekeÀebvee ³eesi³e leer ceole keÀjCes, l³eeb®es ³eesieceeiee&leer} JeFlej keÀä n}kesÀ keÀjCes, DeeHeuîeemeejK³ee Flejebvee F&µeYeÊeÀer keÀjlee³eeJeer cnCetve meeOeves efvecee&Ce keÀjCes F.ieesäeR®ee DebleYee&Je neslees.

³ee meJe& efve³eceeb®³ee Hee}veemeeþer meeOekeÀe®es ef®eÊe Je ceve efvel³eµeeble, ÒemeVe Je cegefole jener}; meeOekeÀe®ee Yeej FlejebJej He[Ceej veener,Deµeer o#elee meeOekeÀeme yeeUiee³e}e }eies}. F&éejÒeefCeOeevee®es ³eesieceeiee&leDeleerJe cenÊJe Demeuîeeves l³eemeeþer ³eesi³e Demee Deenej Je efJenejmeeOekeÀe}e megefveef½ele keÀjeJee }eies}.

lemes®e meeOekeÀe}e lees Deens lesLes®e jentve ³eesiemeeOevee keÀjC³eemeeþer³eesi³e leer meeOevemeeceûeer - <eìdiegCemebHeÊeer - Deefpe&le keÀjeJeer }eies}.l³eemeeþer pej lees meeOekeÀ ie=nmLe Demes} lej l³ee}e HeÀej®e keÀeUpeerHetJe&keÀ³eespeveeye× DeejeKe[e le³eej keÀªve l³ee®es keÀìe#eeves Hee}ve keÀjeJes}eies}. DeeHeuîee ³eesiemeeOevesle J³el³e³e ³esT ve³es Je ie=nmLeeÞecee®eskeÀce& meebie Heej Hee[lee ³eeJes cnCetve ³eesi³e leer DeeefLe&keÀ, J³eeJemeeef³ekeÀ JeFlej ÒekeÀej®eer lejleto l³eeves keÀjCes ³eesi³e®e þjs}.

Lees[ke̳eele cnCepes Hele¡e}eRveer pejer ³ee meJe& ieesäer DeeHeuîee³eesiemet$eele yeejkeÀeF&ves meebefieleuîee vemeuîee, lejer l³ee met$eeb®es veerìHeefjµeer}ve keÀªve Je l³eeJej veerì efJe®eej keÀªve ³eesiemeeOekeÀebme mJele:®eDeeHeuîee}e O³es³e ieeþC³eemeeþer DeeJeµ³ekeÀ Demee Deenej-efJenej-Dee®eejþsJeeJes }eieleer}. l³eemeeþer ³eesiemeeOekeÀepeJeU meejemeej efJe®eej veerìkeÀjCes, De®etkeÀ efveCe&³e IesCes, ®eebie}er yegef×ceÊee Je efle®ee ³eesi³e JeeHejkeÀjCes F. Hee$elee DeeJeµ³ekeÀ Deens.Yeejleer³e oµe&veeb®es Jewefµe<ìîe:::: Yeejleer³e oµe&veeb®ee DeY³eeme

Yeejleer³e oµe&ve pesJne met$eªHeeves ûeefLele kesÀ}s peeles, lesJneceespeke̳ee®e HeCe HeefjCeecekeÀejkeÀ µeyoeletve l³ee®eer DeefYeJ³eÊeÀer nesle Demeles.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 134 Gvces<e:8::HebLejepe

Page 34: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

oµe&vee®ee DeY³eeme keÀjCeeN³eepeJeU SkeÀ efJeefµeä Hee$elee DeHesef#ele DeensJe leer cnCepes mJele: DeY³eeme keÀªve Je efJe®eej keÀªve DeeHeuîee mec³ekeÀyegef×Üejs l³ee met$eebceeies oµe&vekeÀl³ee&®eer keÀesCeleer efJe®eejmebHeoe o[}s}erDeens, l³ee®ee µeesOe IesCes. HeefjÞece, DeY³eeme, J³eemebie Je efJe®e#ekeÀyegef×ceÊee ³eeb®³ee DeYeeJeer Yeejleer³e oµe&veeb®ee DeY³eeme keÀjCes Del³eblekeÀþerCe®e mecepe}s Heeefnpes.

lemes®e Yeejleer³e oµe&ves ner efveJJeU leeefke&ÀkeÀ efkebÀJee yeewef×keÀkeÀeL³eeketÀìer®eer #es$es veJnsle; Òel³eskeÀ oµe&vekeÀlee& peer Òeces³es ceeb[le Demelees;peer met$es ûeefLele keÀjle Demelees; p³ee celeebvee ÒeceeCe cnCetve ceev³elee osleDemelees; l³ee meJee¥®³ee JeemleefJekeÀ DeeefCe Òee³eesefiekeÀ DevegYeJeeb®es Je DevegYetleeR®esmebHeVe Yeeb[ej®e l³ee®³eepeJeU Demeuîee®es ie=nerleke=Àl³e Deens Je les lemesDemeuîeeefµeJee³e Yeejleele lejer keÀesCel³eener oµe&veeme peeCel³eeb®eer ceev³eleeÒeeHle nesCes peJeUpeJeU Deµeke̳e®e mecepe}s Heeefnpes.

³ee ¢efäkeÀesveeletve DeeHeCe Heele¡e}³eesiemet$es, YeieJeÃerlee Je FlejGHeefve<eoeoer Jee*dce³e DeeefCe %eeveséejer DeY³eeme}er Heeefnpesle, lej®e l³eeb®eeKeje DeLe& DeeHeuîee}e iebJemes}. keÀesCel³eener oµe&vee®ee Keje DeY³eemenesC³eemeeþer DeY³eemekeÀepeJeU DeeCeKeer SkeÀ Hee$elee nJeer; leer cnCepeslees ceveeves, osneves Deve yeg×erves l³ee oµe&veele peer DevegYeJeefme× Òeces³esceeb[}s}er Deensle, l³eeb®eer DevegYetleer Je DevegYeJe IesC³eeme meceLe& Deme}eHeeefnpes. pej ³eesieoµe&vee®ee DeY³eeme keÀjeJe³ee®ee Deme} lej lees DeY³eemet³eesieeY³eemeeme Hee$e cnCepes meceLe& Deme}e lej®e l³ee}e ³eesieoµe&veveerì keÀUs}; ns SkeÀ Òee³eesefiekeÀ oµe&ve Deens.

p³ee}e meebK³eoµe&vee®ee DeLeJee %eeveceeiee&®ee DeY³eeme keÀjeJe³ee®eeDeens, l³ee®eer J³eeJemee³eeeqlcekeÀe yeg×er Deµeer DemeeJeer keÀer pesCeWkeÀªvel³ee}e’DeesUKeermeJeWef®e HeeJeW~ leêtHelee~~“ Demes neslee Dee}s Heeefnpes.

DeY³eemekeÀebvee }eiet He[CeeN³ee ³ee keÀmeesìîee meJe&meeceev³eebme Deefleµe³ekeÀþerCe Je og:meeO³e®e Jeeìleer}. HeCe efpe%eemet DeY³eemekeÀebvee Þeerieerleeoµe&veDemes Deeéeemeve osle keÀer:

HetJee&Y³eemesve lesvewJe efÛ³eles ¿eJeµeesçefHe me:~~efpe%eemegjefHe ³eesiem³e µeyoye´ïeeefleJele&les~~6-44~~Òe³elveeÐeleceevemleg ³eesieer mebµeg×efkeÀequye<e:~DeveskeÀpevcemebefme×mlelees ³eeefle Hejeb ieefleced~6-45~~

’Òe³elve keÀje! DeY³eeme keÀje! kesÀJnelejer pevcepevceeblejer HeCeefveef½ele®e legcne}e DeeJeµ³ekeÀ leer Þe×e Je meeceL³e& efceUtve %eeve ÒeeHlenesF&}; ³eesieefme×er nesF&}.“

³eesieµeem$ee®ee DeY³eeme keÀjeJe³ee®ee lej DeeHeuîee}e ner Den&leeÒeeHle keÀjeJeer®e }eies}. lemes®e ns µeem$e Þe×s³e DemeuîeecegUs veeefmlekeÀles®eel³eeie kesÀ}e lej®e Heg{s peelee ³esF&}. Dev³eLee DeeHeCe ³ee ÒeHeb®eele He[tve³es ns®e GÊece! keÀejCe DeeHeuîee}e pej DeÞe× ¢efäkeÀesveeletve nsµeem$e DeY³eemeeJe³ee®es De}s lej l³ee®es HeÀ} efomeCeej veener. ceie Ye}sner

DeeHeCe µeem$eeme veebJes þsJee vee keÀeb! µeem$ee®es DeeHeuîeeJee®etve keÀenerDe[}s}s veener. HeCe DeeHeCe®e SkeÀ ogceer&U mebOeer nele®eer Iee}Jetveyemet! Demees.Hegvepe&vcee®ee efme×evle

³ee ieerles®³ee Jejer} Deeéeemeveeceeies (6-44,45) Hegvepe&vcee®eeefme×eble Deens. ieerlesÒeceeCes®e Hele¡e}ercegveeRveener Hegvepe&vce ner mebkeÀuHeveeceev³e nesleer Demes l³eeb®³ee Heg{er} met$eebJeªve efometve ³esles:

DeHeefjûenmLew³ex pevcekeÀLe³evleemecyeesOe:~~2-39~~ Hee.³ees.met.~~peeefleosµekeÀe}J³eJeefnleeveeceH³eevevle³e¥mce=eflemebmkeÀej-

³eesjskeÀªHelJeeled~~4-9~~Hee.³ees.met.~~keÌ}sµecet}: keÀcee&µe³ees ¢äe¢äpevceJesoveer³e:~~2-12~~

Hee.³ees.met.~~mebmkeÀejmee#eelkeÀjCeeled HetJe&peeefle%eeveced~~3-18~~

Hee.³ees.met.~~ cegUele®e ef®eÊe ns DeveskeÀ pevceeb®ee Deeµe³e cnCepes Jeemevee Je Je=ÊeeR®³eeHeefjCeecee®es ÐeeslekeÀ Deens. ns ef®eÊee®es mebmkeÀej }JekeÀj Yeesietve mebHeefJelee³eeJes Je l³eemeeþer Hegve: pevce I³eeJee }eiet ve³es ³eemeeþer efkeÀl³eskeÀoe ³eesieer’efvecee&Ceef®eÊeev³eeqmceleecee$eeled~~4-4~~“ ³ee Heeleb¡e}³eesiemet$eevesoµe&efJe}s}er Dev³e ef®eÊes efvecee&Ce keÀjlees Je DeeHe}s Yeesie l³eebÜejs }JekeÀjGHeµeceJelees. Deµee ÒekeÀejs lees cegeqÊeÀÜejepeJeU µeke̳e efleleke̳ee lJejsvesceeie&¬eÀceCe keÀªve peelees, Demes l³ee met$eeb®es DeY³eemekeÀ cnCeleele.DeHeefjûene®es HeÀ}

DeHeefjûen ³ee ³ecee®es Hee}ve keÀjle lees HejekeÀeÿsme ies}e keÀer³eesi³eeme HetJe&pevcemce=leer }eYeleele. peeefle-osµe-keÀe} ³eemebyebOeer®³ee Deveblemce=leeR®ee mebmkeÀejªHe meb®e³e ef®eÊeele Demelees. keÀcee&µe³ee®es cet} nsjeieÜs<eeoer Heb®ekeÌ}sµe®e Demeleele. l³eeHeemetve®e ¢ä Je De¢ä Deµeepevceeb®eer HeÀ}s Gefole nesle Demeleele. ef®eÊe SkeÀeûe Pee}s keÀer meceeefOeHeefjCeececnCetve ns meJe& keÀener ³eesi³eeme peeCetve Ieslee ³esles.

lemes®e ns mce=eflemebmkeÀej DeesUKetve ³eesi³eeme DeeHeuîee HetJe&pevceeb®es%eeve ÒeeHle nesles. l³eevegmeej DeeHeCeebme keÀesCeles Yeesie HeÀ}mJeªHe Yeesiee³e®esDeensle, les keÀUtve ³esles. ³eesieer Deeqmceleeefme×er efceUJetve les YeesieYeesieC³eemeeþer DeveskeÀ ef®eÊes efvecee&Ce keÀªve lees keÀce&meb®e³e ³ee®e pevceerGHeYeesietve cegeqÊeÀHeLeeJej Deûesmej neslees, Demes Hele¡e}er cnCeleele. HetJe&pevceJe Hegvepe&vceefJe®eej ne ieerlee Je Heele¡e}met$es ³eebvee Demee GYe³eceev³eDemeuîee®es mHeä®e efomeles. Demees.

Heele¡e}³eesiemet$eeb®³ee efJe®eeje®³ee efveefceÊeeves Yeejleer³e oµe&veeb®³eeSkeÀe DeeJee&®eerve $eÝef<elegu³e DeY³eemekeÀeb®ee veeceefveoxµe keÀjCes Gef®ele®eþjs}! lees cnCepes Yeejleer³e ceevemeµeem$e DeLeJee meeLe& DeeefCemeefJeJejCe Heele¡e} ³eesieoµe&ve ³ee Heele¡e}³eesieoµe&veeJejer} Glke=ÀäDeµee ûebLee®es keÀlex kewÀ.Þeer.ke=À<Ceepeer kesÀµeJe keÀesunìkeÀj ³eeb®ee! meJe&®e³eesieµeem$eefpe%eemetbveer l³eeb®ee ûebLe peªj DeY³eemeeJee Demee®e Deens.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 135 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 35: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

Yeejleer³e oµe&vee®es Kejs jnm³e keÀesCel³ee He×leerves peeCelee ³esles,l³ee®ee Þeer. keÀesunìkeÀj cnCepes De}erkeÀ[®³ee keÀeUeleer} Òe³eesieµeer}Deeoµe&®e! lemes®e Heele¡e}³eesiemet$eebJej l³eebveer ìekeÀ}s}e DevegYeJeefme×ÒekeÀeµe peªj®e meeOekeÀebme ³eesi³e les ceeie&oµe&ve keÀjCeeje Deens. Fl³e}ced!

³eesieeefOekeÀej::::

³eesieeY³eemeemeeþer Hee$elee

³eesieemeve ûenCe keÀjCeeN³ee Je l³eeHeg{er} ³eesieeY³eeme keÀªveHetCe&lJeeÒele peeT Feq®íCeeN³ee meeOekeÀeme keÀesCeleer HetJe&le³eejer keÀjeJeer}eieles Je keÀesCeleer Hee$elee ÒeeHle keÀªve I³eeJeer }eieles, Demee Òeµve Depe&gveevesmeneJ³ee DeO³ee³eÒemebieer Þeerke=À<Ceeme efJe®eej}e neslee. ³ee ³eesieeefJe<e³eer®³eecet}Yetle ÒeµveekeÀ[s JeUt ³ee. ³eesieecegUs efJeéeeYeeme PeekeÀ}e peelees JeDeblejelc³ee®ee ÒekeÀeµe HeÀebkeÀlees, Demes ³eesieHeÀ} Demeles ns Heì}s}e Depe&gvekeÀe³e cnCelees les %eevesµeeb®³ee JeeCeerletve ÞeJeCe keÀª ³ee:

peNneR ns Òeleerleer nve Deblejer HeÀebkeWÀ~leNneR efJeéeef®e ns DeeIeJeW PeebkesÀ~

lebJe Depe&gve cnCeW efvekeWÀ~ meeb®eef®e peer ns~~6-328~~keÀeb peQ DeeHeCe Deeleeb ossDees~ ne yeesef}}e GHeeJees~lees ÒeeHleer®eeb þeDees~ cnCeewefve Ie[s~~329~~F³esb DeY³eemeeR peQ ¢{ nesleer~ leQ YejbJemesefve yeïelJee ³esleer~ns meebieefle³eeef®e jerleer~ keÀ}}er cepe~~330~~osJee ieesþeref®e ns SskeÀleeb~ yeesOeg GHepelemes ef®eÊee~ceeb DevegYeJeW le}Áervelee~ veJns} keÀeF¥~~331~~cnCeewefve SLe keÀeF¥~ DeveeefjmeW veeneR~Hejer veeJeskeÀYejer ef®eÊe osF¥~ yees}eb ³eskeÀe~~332~~

YeieJebleebveer meebefiele}s}e HebLejepe ³eesieceeie& Depe&gvee}e Heì}e JeDeeJe[}e HeCe. ³ee ceeiee&ves peeTve ef$eHegìerjefnle DeJemLee ÒeeHle nesles JemeeOekeÀeme yeïelJe ÒeeHle nesles. Þeerke=À<Ceebveer Kejs lej ³ee HebLejepe ³eesieceeiee&®esmeeOes JeCe&ve®e kesÀ}s nesles. lejerner HeeLee&®³ee ceveele mee#eele leÊJeyeesOeÒekeÀì}e! pej ceie DeY³eeme kesÀ}e lej leÊJeÒeeHleer keÀeb yejs nesCeejveener! HeCe ³eesi³eles®³ee DeYeeJeer ne ³eesie meeOes} keÀe; DeeHeuîee DebieerpesJe{er ³eesi³elee Deens leer Hegjsµeer Deens keÀe! Demes Demes} lej ne®e ³eesieDee®ejC³eeme lees Deeveboeves le³eej Deens. pej vemes} lej l³ee®³ee ³eesi³eles}eDevegªHe Demee ceeie& Þeerke=À<Ceebveer meg®eJeeJee, Demes l³ee}e Jeeìles Deens.cnCetve l³eeves Þeerke=À<Ceebvee efJe®eej}s keÀer:

Deeleeb ke=À<Cee legJeeb meebefIele}e ³eesieg~lees cevee leNneR Dee}e ®eebieg~

Heefj ve µekesÀ keÀªb Heebieg~ ³eesi³eles®eeb~~6-332~~menpeW DeebefiekeÀ pesleg}eR Deens~ leslegef}³eebef®e peNneR efmeef× pee³es~leNneR neef®e ceeie&g megKeesHee³eW~ DeY³eemeerve~~334~~vee leNneR osDees pewmeW meebIeefle}~ lewmeW DeeHeCeHeeb peNneR þkesÀ}~leNneR ³eesi³elesJeerCe nesF&}~ leQef®e HegmeeW~~335~~

peerefJebef®e³eeb SsmeW OeejCe~ cnCetve HegmeeJes³eeb peen}W keÀejCe~ceie cnCesb leNneR DeeHeCe~ ef®eÊe osF&pees~~336~~neb nes peer DeJeOeeefj}W~ ns peQ meeOeve legcneR efveªefHe}W~DeeJe[le³eener DeY³eeefme}s~ HeÀebJees µekesÀ~~337~~

’ns pes meeOeve legcner meebefiele}s, l³ee®ee keÀesCeerner DeY³eeme kesÀ}elej ®ee}s} keÀe; efkebÀJee keÀener efJeefµeä Hee$elee DemeuîeeefµeJee³e l³ee®eeDeY³eeme keÀjlee ³esCeej®e veener.“

³eeJej Þeerke=À<Ceebveer pes GÊej efo}s, les SskeÀe:keÀeR ³eesi³elesJeerCe veener~ SsmeW nve Deens keÀebneR~lesLe ke=À<Ce cnCeleer keÀeF¥~ OevegOe&je~~6-338~~nW keÀepe keÀerj efveJee&Ce~ Heefj DeeefCekeÀner peQ keÀeF¥ meeOeejCe~leQneR DeefOekeÀeje®esefve Jees[JeWJeerCe~ keÀeF¥ efmeef× pee³eW~~339~~HeQ ³eesi³elee peQ cnefCepes~ leQ ÒeeHleer®eW DeeOeerve peeefCepes~keÀeb peQ ³eesi³e nesTefve keÀerpes~ leQ DeejbYeeR HeÀUW~~340~~leNneR lewmeeR SLe keÀeF¥~ meebefJe³ee®eer kesÀCeer veeneR~DeeefCe ³eesi³eles®eer keÀeF¥~ KeeCeer Demes~~341~~

Þeerke=À<Ceebveer Depe&gvee®es µebkeÀeefvejmeve kesÀ}s. ’³eesi³elesefµeJee³e ÒeeHlenesF&} Deµeer peieele keÀesCeleer lejer ieesä Deens keÀe! ner lej efveJee&Ce ÒeeHlekeÀjC³ee®eer ieesä Deens! lej leer DeefOekeÀejeefJevee keÀµeer efceUs}! HeCe³eesi³elee lejer l³ee}e®e Demeles vee pees Feq®íle HeÀ} Òe³elveHetJe&keÀ ÒeeHlekeÀªve Ieslees! DeeefCe ³eesi³elee Demeleebveemeg×e peer ieesä keÀjeJeer leer keÀe³e}eie}er®e HeÀU osles keÀe! Deve ³eesi³elee keÀe³e yeepeejele efceUCeejer JemletDeens keÀe! efkebÀJee ³eesi³eles®eer keÀener KeeCe Demeles keÀer keÀe³e!“

veebJeskeÀ efJejÊegÀ~ peen}e osnOeceeA efve³eleg~leNneR leesef®e veJnW JesJeefmLeleg~ DeefOekeÀeefj³eeb~~6-342~~³esleg}eef}³eW Dee³eCeerceepeeR SJe{W~ ³eesi³eHeCe letleWneR pees[W~SsmeW ÒemebieW meebkeÀ[W~ HesÀef[}W les³eeb®es~~343~~

³eesi³elee ÒeeHle keÀªve®e ceie ceer ne ceesþe DeY³eeme keÀjerve Demespej þjJe}s lej ³eesieeY³eeme kesÀJne megª nesCeej, Demee ³esLes OJeefveleeLe&Deens. cnCetve YeieJeble cnCeleele keÀer: ’³ee DeY³eemeemeeþer keÀener HeÀejceesþer ³eesi³elee }eieles Demes veener; Lees[erHeÀej efJejÊeÀles®eer YeeJevee efvecee&CePee}er Je osnOece&, Dee®eej-efJe®eej, Deenej-efJenej F.Lees[s meb³ele Jeefve³eefcele kesÀ}s lej keÀesCeerner ³eesieceeiee&®ee DeefOekeÀejer nesT µekeÀlees. Depe&gvee!letmeg×e ³ee meesH³ee ³egÊeÀerves ne ³eesieceeie& - HebLejepe - ®ee}C³eeme menpe®e³eesi³e nesµeer}!“

³eeÒeceeCes ³eesieceeie& DeJeIe[ Deens Je lees meeO³eemegO³ee meeOekeÀebmepeceCeej®e veener Demee pees ³ee HebLejepeeJej keÀener DeY³eemekeÀeb®eeDeejesHe Deens, l³ee}e HejmHej %eeveosJeebveer®e menpe GÊej efo}s Deens.

Þeerke=À<Ce Heg{s meebieleele:veel³eµvelemleg ³eesieesçefmle ve ®ewkeÀevleceveµvele:~ve ®eeeflemJeHveµeer}m³e peeûelees vewJe ®eepe&gve~~6-16~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 136 Gvces<e:8::HebLejepe

Page 36: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

³egÊeÀenejefJenejm³e ³egÊeÀ®esäm³e keÀce&meg~³egÊeÀmJeHveeJeyeesOem³e ³eesiees YeJeefle og:Kene~~6-17~~

’Deefle KeeCeeN³ee}e Jee efvejenej jentve GHeemeleeHeeme keÀjCeeN³ee}e,PeesHeeUt}e Jee PeesHe Deefpeyeele ve IesCeeN³ee nÆeûe¿ee}e ne ³eesie ÒeeHlenesCeej veener. p³ee®ee Deenej-efJenej-keÀcex keÀjCes F.efve³ele Je HeefjefceleDeensle; p³ee®eer efveêeJemLee Je peeieCes efve³eefcele Deensle; l³ee}e ne ³eesiemeeO³e nesTve mebmeejªHeer og:Kee®ee veeµe keÀjCeeje þjlees.“

Hele¡e}eRveer Fbefê³es Je ceve efve³ele keÀjC³eemeeþer pes ³eceefve³eceeoermeebefiele}s Deensle, l³eeÒeceeCes Dee®ejCe keÀjCes meeOekeÀebme meg©JeeleermeHeÀej®e pe[ peeles. Hejbleg %eeveosJeebveer ³eesieeY³eemeeme Hees<ekeÀ Deµeer³eeyeeyele®eer meeOeer meesHeer ³egÊeÀer Heg{er} DeesJ³eeletve meebefiele}er Deens. ³eeÜejsmenpe®e ³eesieeY³eeme Ie[lees Je meeOekeÀ ³eesi³elee-Hee$elee F.Ye´ceeletveyeensj efveIeeuîeecegUs l³ee®ee ³eesieceeie& DeeHeesDeeHe®e megiece neslees.

ceeG}eR®³ee®e µeyoele cnCee³e®es lej:pees jmeveWefê³ee®ee DebefkeÀ}e~ keÀeb efveêsmeeR peerJeW efJekeÀ}e~lees veeneR SLe cnefCele}e~ DeefOekeÀeefj³eeb~~6-345~~DeLeJee Deeûeneef®e³eW yeeboes[eR~ #egOee le=<ee keÀeW[eR~DeenejeleQ lees[eR~ cee©efve³eeb~~346~~efveêsef®e³eeb Jeeìeb ve Je®es~ Ssmee ¢ef{Jes®esefve DeJelejCeW vee®eW~leQ µejerjef®e veesnW les³ee®eW~ ceeb ³eesieg keÀJeCee®eeb~~347~~

’efvejesOee®³ee nÆer ceeiee&ves peeCeeN³ee®es µejerj®e Jemlegle:l³ee®³eeµe$egJele nesles. keÀejCe ³ee nÆerHeCeecegUs SkeÀ JesU pejer l³ee®es Deenej-efveêe-le=<Cee Deeoer osnOece& leey³eele DeeuîeemeejKes efome}s, lejer osn Jeceve le[HeÀ[le Demeleele Je l³ee meeOekeÀe}e Heg{er} cenÊJee®eer DeµeerÒeCee³eecee®eer Hee³ejer ®e{Ces efveJJeU Deµeke̳eÒee³e nesles.“

cnCeewefve Deefleµees efJe<e³ees mesJeeJee~ lewmee efJejesOegner ve nesDeeJee~keÀeb meJe&Lee efvejesOeg keÀjeJee~ nsneR vekeÀes~~6-348~~Deenej leNneR mesefJepes~ Heefj ³egÊeÀer®esefve ceeHesb ceefJepeQ~ef¬eÀ³eepeele Dee®eefjpew~ les³eebef®e efmLeleer~~349~~ceefHele}eb yees}eR yeesef}pew~ efcele}eb HeeT}eR ®eeef}peQ~efveêsner ceeveg oerpew~ DeJemejW SkeWÀ~~350~~peeieCeW peNner peen}s~ leNneR nesDeeJeW leQ efcele}W~³esleg}sefve Oeelegmeec³e meb®e}W~ Demes} megKeW~~351~~

cnCetve %eeveosJe meeOekeÀebvee meebieleele keÀer l³eebveer Deefleµe³e efJe<e³emesJevelemes®e l³eeb®ee DeefleefjÊeÀ efJejesOe ner oesvnerner ìeUeJeerle. lemes®e efJe<e³eJeemeveeDees{tveleeCetve o[Hetvemeg×e ìeketÀ ve³es. Deenej, efveêe, ®ee}Ces, yees}Ces,JeeieCes, peeieCes, GþCes, yemeCes, efJe<e³emegKe IesCes F.meJe& ³egÊeÀerves efve³eefcelekeÀjeJeerle. ns meJe& Heefjefcele þsJeeJes. cnCepes µejerje®eer vee[erµeg×er menpe®enesle peeles.

SsmeW ³egÊeÀer®esefve neleW~ peQ Fbefê³eeb JeesefHepew YeeleW~leQ meblees<eemeeR Jee{leW~ ceveef®e keÀjer~~6-352~~

yeensj ³egÊeÀer®eer cegêe He[s~ lebJe Deeble megKe Jee{s~lesLe menpegef®e ³eesieg Ie[s~ veeY³eeefmeleeb~~353~~

µejerje}e, cevee}e Je Fbefê³eebvee Demes ³egeqÊeÀHetJe&keÀ meb³ele kesÀ}s keÀerDeblejer megKe Jee{t }eieles DeeefCe ³eesieeleer} mee³eeme ìeUtve menpe DeY³eemeIe[lees. ³eesieeY³eemekeÀeme meeOevee keÀjle Demelee keÀä JeeìC³eeSsJepeermegKe Jeeìtve l³ee®es ceve meblees<eeves Yeªve peeles.meeceev³e meeOekeÀebmeeþer ³eesie:::: ceeG}er®eer efveªHeCeµew}er Je HebLejepe

³eeÒeceeCes %eeveosJeebveer Þeerke=À<Cee®es ’³egÊeÀenejefJenejm³e“ ns Je®evemeeOekeÀebvee ceeie&oµe&ve keÀjC³eemeeþer l³eeleer} ³egÊeÀer HetCe&HeCes GHe}JetveoeKeefJe}s Deens. ÞeerceeG}eR®eer ner µew}er mebHetCe& %eeveséejerYej JeejbJeejÒekeÀì nesle Demeles. keÀener efþkeÀeCeer lej %eeveosJe mJele:®e meebieleele keÀerÞeernjer®³ee ceveeleer} ietpe, l³ee®³ee Deblejer®ee YeeJe, l³ee®ee GÎsµe JeÒel³eskeÀ ieerleesÊeÀerceeie®ee l³ee Hejce efJeYeg Deelc³ee®ee mebosµe ner’les³eebOJeefvelee®es kesÀCes“ mees[tve Je ’³eLeeLee&®eer Ie[er Pee[tve“ les ’ûeenerkeÀ“Þeesl³eebHeg{s GHe}Jetve oeKeJele Deensle.

%eeveséejer®es ³ee YeeJevesves Heefjµeer}ve kesÀuîeeme efpe%eemetbvee peªj®epeeCeJes} keÀer HebLejepe efkebÀJee’¬eÀce³eesie Jeeì yejJeer“ Demes %eeveséejp³ee ³eesieceeiee&}e cnCeleele, lees l³eeb®³ee Keeme DeeJe[er®ee efJe<e³e DemetvemeJe&meeceev³e peveebvee leejC³eemeeþer Flej efYeVeefYeVe ceeiee¥®³eeJeeìsmeve }eielee les ne®e ceeie& Del³eble meg}Ye Demeuîee®es mHeäkeÀªve oeKeJeleele!!!

³ee ceneHeg©<eeves meJe&meeceev³e peveeb®eer efvekeÀ[ }#eele IesTve l³eebveeHejceeLe&ceeie& keÀmee meg}Ye nesF&} l³ee®es DeeHeuîee efJe®eejOeejebletve JeejbJeejefoioµe&ve kesÀ}s Deens. meJe&meeceev³eebme mebmeej HetCe&le³ee mees[tve ®ee}Ceejveener cnCetve DeeefCe osnJeeveeme keÀcex Deefpeyeele mees[Ces µeke̳e veener nsmel³e }#eele þsJetve, lemes®e meebK³e³eesieceeiee&®es leerJeJesieer meeOekeÀ Del³ebleefJejUe®e meeHe[leele ns HeCe O³eeveer Oeªve, l³eebveer mekeÀU keÀcex keÀjleDemeleeveeb®e p³ee ³eesieceeiee&®eer Jeeì®ee} keÀjlee ³esF&}; p³ee ceeiee&le ®ee}leDemelee ie=nmLeeÞecee®es DeesPes DeeOeer®e keÀHeeUer Deme}suîeeb®³ee [eske̳eeJej³e%e³eeie, leHe, mebv³eeme-³eefleOece& F.®ee Je osnJeeveeme meeOeC³eeme Del³ebleDeJeIe[, efkebÀyengvee Deµeke̳e®e Demee DeJ³eÊeÀesHeemeves®ee ³eesieceeie& ³eeb®esJepeve ve }eolee, p³eele keÀä®e veenerle Demee ne HebLejepe efkebÀJee¬eÀce³eesie megmHeäHeCes Þeerke=À<Ceeb®es ieerleesHeosµeeceeie®es Kejs ceveesielecnCetve ÒekeÀì kesÀ}e!!!

³ee ceeiee&le meÃg©mesJeve-F&éejÒeefCeOeeve-Devev³eµejCelee nermevceeie&$e³eer Devegm³etle Deens Je l³ee efveefceÊeeves veJeefJeOee-®elego&µeefJeOee-®elegOee& Jee Flej meJe& ÒekeÀej®eer YeÊeÀer ne ³ee ³eesiee®ee DeefJeYeep³e JeÒeeLeefcekeÀ Yeeie Deens, ns %eeveosJe ÒemebieesHeeÊe mHeä keÀjleebvee efomeleele.keÀce& Je YeÊeÀer ³eeb®ee ne ³eesieHej ceUe HegÀ}Jele Demelee l³ee}e

³eesieoe Þeer%eeveséejer 137 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 37: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

meÃg©ke=ÀHesves DeeHeesDeeHe®e %eeveHeÀU }eieles. HeCe %eeveepe&vee®es DeeefCe%eeve He®eefJeC³ee®es keÀä cee$e ³ee ceeiee&le veenerle.

keÀce&YeÊeÀer, %eeveYeÊeÀer Je F&éejYeÊeÀer ³eeb®ee ne megjc³e ®esleesnj³eesiemebiece®e ³ee HebLejepe Jee ¬eÀce³eesie ceeiee&®ee DeܳeYeÊeÀer³eesie nes³e.cnCetve®e l³ee}e HebLejepe cnCepes meJe& HebLeeb®ee - ³eesieeb®ee - jepeecnCetve %eeveosJe ieewjefJeleele, les Gef®ele®e nes³e!!! ³eesieµeem$eele pemesjepe³eesiee®es ÞesÿlJe ceeve}s}s Deens efkebÀJee cene³eesiee®es pes Demeeceev³elJemecepe}s peeles, les®e ³ee HebLejepeele meeceeJe}s}ss Deens. efkebÀyengvee HebLejepe

ne®e Keje jepe³eesie Jee cene³eesie nes³e!

meeceev³e meeOekeÀ, HebLejepe Je meÃg©ÒeeHleer

³ee HebLejepeeme meJe&meeceev³eeb®³ee peerJeveele %eeveosJe DemeeOeejCemLeeve osleele. ³ee ceeiee&ves peeCeeN³ee meeOekeÀebvee meÃgª DeeHewmes®e YesìleeleJe l³eecegUs DeeO³eeeqlcekeÀ #es$eele meeceev³e peveeb®eer peer HeÀmeJeCetkeÀ Je}gyee[CetkeÀ ieg©yeepe ceb[Uer keÀjleele, l³eebHeemetve ³ee ceeiee&®³ee meeOekeÀeb®esDeeHeesDeeHe®e j#eCe nesles. l³eebvee keÀesCee}ener iegª keÀªve IesC³ee®eerDeefpeyeele peªj vemeles, ns HeCe HebLejepee®ee efJe®eej keÀjleebvee }#eeleIesle}s Heeefnpes.

keÀce&meec³eoµee ÒeeHle Pee}er keÀer meÃgª keÀmes DeeHewmes®e Yesìleele,nemeg×e Òel³eskeÀ meeOekeÀe®³ee J³eeqÊeÀiele DevegYetleer®ee efJe<e³e Deens. HeCe%eevesµeeb®³ee µeyoebJej efveÿe þsJeCeeN³ee meeOekeÀebveer ne #eCe kesÀJnevee kesÀJne lejer vekeÌkeÀer®e GieJeCeej Je µeem$eeblejer JeCe&ve kesÀ}suîeemeeJe&Yeewce }#eCeebveer ³egÊeÀ Deµee meÃgªbµeer DeeHe}er Yesì nesF&}®e neefJeéeeme peªj yeeUieeJee!!

jeceoemeebveer p³ee iegªbyeÎ} De[ke̳ee®es leerve efceUleele Demes cnì}sDeens, leme}s }eskeÀ Deµee meeOekeÀeb®³ee ceeiee&letve keÀeìîeeÒeceeCes otj HesÀketÀveefo}s peeleele, nsmeg×e DevegYetefleiec³e®e Deens. cnCetve®e }ewefkeÀkeÀ DeLee&vesp³ee}e ieg©JejCe e f ke b ÀJee iegª keÀjCes D emes cnCeleele, les%eevesµemebÒeoe³e¢äîee HeÀejmes megmebiele veener. meÃgª Je efµe<³e ³eeb®esveeles ieesJelme Jee ceelee}skeÀª ³ee mJeªHee®es Demeles. Jeemeje}e peµeeriee³e µeesOee³e}e efkebÀJee keÀªve I³ee³e}e }eiele veener; }skeÀje}e ceeleeµeesOetve keÀe{e³e}e peµeer }eiele veener; l³ee®eÒeceeCes efµe<³ee}e HeCe meÃgªne keÀªve I³ee³e}e efkebÀJee µeesOetve keÀe{e³e}e }eiele veener.

µeem$eeblejer®³ee keÀmeesìîeele ve yemeCeeN³ee, efkebÀyengvee l³eeleer}keÀesCel³eener SkeÀe keÀmeesìerle veeHeeme nesCeeN³eeme meeOekeÀeves ieg©Heo Deefpeyeeleyene} keÀª ve³es. keÀejCe ieg©Heo ns mJe³ebefme× Deens; DeeefCe efµe<³eeves lesyene} kesÀ}s cnCetve iegª}e efceUle vemeles efkebÀJee Jeeìs} l³ee}e les HeoûenCe keÀjC³ee®ee DeefOekeÀejner veener keÀer l³eeves cnCeeJes ,’ce}e iegªkeÀje“ eEkeÀJee ’ceer legce®ee iegª Deens.“ meJe&meeOeejCe meeOekeÀeb®³ee¢äerves SJe{s efJeJes®eve He³ee&Hle Deens.

Demees. cegK³e cegÎe %eevesµeeb®³ee µeyoebJej Þe×e Je mebHetCe& efJeéeemeþsJeCes; l³eebvee Devev³eµejCe nesTve jenCes ne®e Deens Je l³eeyeeyeleefpe%eemetb®es Je peeCekeÀejeb®es SkeÀcele®e nesF&}. ³ee Devev³eµejCelesletve®e%eevesµeJeeCeer®ee ÒekeÀeµe Deblejbieele ÒekeÀì neslees. ne®e l³ee®ee iegª nes³eJe meeOekeÀe}e ³ee ÒekeÀeµeele vee[efUpeleeb meJe& mebmeej megKeeves keÀjleDemelee®e HejceOeece iebJemeles.meeOekeÀebvee met®evee

DeeleeHeeJeslees ³eceefve³ece, Deenej-efJenej Je Dee®ejCe ³eeb®es efJeJes®eveDeeHeCe ieesj#ecele, Hele¡e}eR®eer ³eesiemet$es, ÞeerieerleesÊeÀ ieesHee}ke=À<Ceeb®eermegJe®eves Je l³eebJejer} %eeveséejeb®es mHeäerkeÀjCe ³eebÜejs Heeefn}s. ³ee meJee&bletveSkeÀ ieesä ÒecegK³eeves }#eele ³esles keÀer Òel³eskeÀ meeOekeÀeves DeeHeuîeeHee$elesvegmeej Òe³elve keÀjC³eeme meg©Jeele keÀjeJeer. l³ee}e l³ee®esDeenejefJenej, Dee®ejCe F.efpeleke̳ee G®®elej HeeleUerJej veslee ³esF&},eflelekesÀ l³eeves v³eeJes.

meg©Jeeleer}e®e l³ee}e meJe& Deeoµeeb&®es Hee}ve keÀjlee ³esF&} Demesveener. Hejbleg l³eeves Oeerj ve mees[lee %eevesµeebveer meebefiele}s}e ceeie& Dee®eªve³egefÊeÀÒe³egÊeÀerves Fbefê³es Je ceve ner Jeµe keÀªve I³eeJeerle; Oeelegmeec³e Jevee[erµeg×er keÀªve I³eeJeer; F&éejeJej Þe×e þsJetve F&éejÒeefCeOeeveeÜejs JemebleJe®eveebJej efJeéeeme þsJetve F&éej Je meble-ceneHeg©<e ³eeb®eer ÒesjCee ÒeeLee&Jeer.³ee jerleerves Jeeietve Hejceséej DeeefCe mebleebme DeeHe}er efveÿe HetCe&le³ee DeHe&CekeÀjCeeN³ee meeOekeÀebme l³eeb®³ee ke=ÀHesves DeeHeesDeeHe®e ceeie& efceUlepeelees. Demees.meceejesHe

HebLejepee®es ns ÒeeLeefcekeÀ oµe&ve IesleuîeeJej DeeHeCe Deelee l³ee}eHee³eeYetle DemeCeeN³ee ³eceefve³eceebkeÀ[s JeUt ³ee. ieerlesle ns®e %eeveiegCe}#eCes³ee meb%esDee[ o[}s}s Deensle, SJe{er met®evee meO³ee He³ee&Hle Deens.

ne efJe<e³e HeenC³eemeeþer DeeHeCeeme Deelee JeUeJes }eieCeej DeensGvces<e 9-1::%eeveiegCe}#eCes-1 ³eekeÀ[s.

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer 138 Gvces<e:8::HebLejepe

Page 38: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

³eesieoe Þeer%eeveséejer 139 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ-õ ieesj#eefJejef®ele efme×efme×evleHe×efle : ®e¬eÀefJeJejCee®ee leÊeÀe

õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ-õDeveg¬eÀ. ®e¬eÀ mLeeve Heerþ O³es³e HeÀ} Flej ceeefnleer1 ye´ïe cet}eOeej (Heeþer®³ee keÀeceªHe Deiveer®³ee meJe& keÀecevee Yeieceb[}ekeÀejele

(cet}eOeej)®e¬eÀ ceCeke̳eeleer} ceekeÀ[- DeekeÀeje®eer meHeÀ} nesCes ef$eJeȳeeb®ee cet}kebÀone[e peJeU) µeÊeÀer (ef$ekeÀesCeeble µeÊeÀer®es(iegoeOeej) leerve JesìesUs Deme}s}s

ef}²)2 mJeeefOeÿeve cet}eOeej (ef}²e- Deesef[³eeCe Heef½eceeefYecegKe peielee®es DeekeÀ<e&Ce Heef½eceeefYecegKe

(ces{eOeej) peJeU -GHemLee ef}² ÒeJeeUebkegÀjeb®³ee-meefVekeÀì) jbiee®es ef}²

3 veeefYe®e¬eÀ veeefYeDeeOeej Je - Gefole met³ee&ÒeceeCes meJe&efmeef×Òeoe³ekeÀ meHee&meejK³ee Heeb®e(ceefCeHetj®e¬eÀ) Gef[³eeCe DeeOeej De©Ce jbiee®eer Jesìesȳeebveer Jes{}s}s ef}²

³eebceO³es kegbÀ[ef}veer veecekeÀceO³ee µeÊeÀer

4 Ëo³eeOeej®e¬eÀ Je#eÒeosµe(Ëo³eeOeej) - nbmekeÀ}e meJe& Fbefê³es Jeµe DeOeescegKe Deäo}keÀce}(ns Deveenle nesCes Je l³ee®³ee keÀefCe&kesÀleveeJee®es ®e¬eÀ ef}²ekeÀej p³eesefle -efpe}eveJns.) nbmekeÀ}e cnCeleele.

5 keÀCþ®e¬eÀ kebÀþeOeej les IebefìkeÀeOeej - DeveenlekeÀ}e Deveenleefme×er ®eej DebiegU J³eeHleer®es(efJeµeg×®e¬eÀ) (Dev³e$e (kebÀþ les IebefìkesÀHe³e¥le®ee

DeveenleeJejer} Yeeie); ®e¬eÀe®³ee [eJ³eeefJeJejCeele Debieele F[e Je GpeJ³eeHeneJes.) Debieele efHe²}e

(met³e&vee[er) Je ceO³eYeeieermeg<egcvee (DeveenlekeÀ}e)Deensle.

6 lee}g®e¬eÀ lee}gDeeOeej Je efpe»eOeej - µetv³e ef®eÊe}³e ³eele Dece=leOeejeÒeJeen,³eebceO³es cet}jbOe´, IebefìkeÀeef}²,

jepeovle, µebefKeveerefJeJejJe oµeceÜej Deensle.

7 Yet®e¬eÀ YetceO³eeOeej - %eeveves$e Jee®eeefme×er ³eeceO³es Debiegÿcee$e(Dee%ee®e¬eÀ) oerHeefµeKeekeÀej %eeveves$e

Deens8 ye´ïejbOe´ ye´ïejbOe´eOeej pee}vOej Heerþ Je ®e¬eÀO³eeve cees#eÒeoe³ekeÀ megF&®³ee DeûeeÒeceeCes leer#Ce

(efveJee&Ce®e¬eÀ) Heerþ (OetceefµeKeekeÀej,met#ce Je met#ce, Oetce´efµeKes®³eeHeCe ìeskeÀoej) DeekeÀeje®es

9 DeekeÀeµe®e¬eÀ cetOv³ee&keÀeµe HetCee&efiejer ef$ekegÀìekeÀejele meJe& F®íe HetCe& <ees[<eo} TOJe&cegKe Heerþ TOJe& µeÊeÀer nesCes keÀce} Je l³ee®³ee

keÀefCe&kesÀle ef$ekegÀìekeÀejµeÊeÀer

õõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõõ-(ìerHe:³ee ieesj#eHe×leerle Deveenle®e¬eÀ Je menñeo}®e¬eÀe®ee G}ÁsKe efomele veener. lemes®e ye´ïejbOe´eveblej meesUe HeekeÀȳeeb®esDeekeÀeµe®e¬eÀner ieesj#e meebieleele. )

Page 39: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

::Gvces<e::9-1:: ::%eeveiegCe}#eCes-1::

DeäeoµeiegCe:meeOekeÀeb®eer iegCemebHeoe-140DeceeefvelJeeoer }#eCesDe%eeve}#eCesDeceeefvelJeeoer }#eCes:DeceeefvelJeSkeÀeblemesJeve-141DeobefYelJeefJemle=le efveªHeCe:%eeveosJeeb®eer efveªHeCeeceeieer} YeeJevee -142Deefnbmee:Deefnbmee-143DeefnbmeeefJe<e³ekeÀ Dev³e celesHetJe&ceerceebmeeDee³egJexo-144pewvee®ee³e&%eevesµeeb®es mJecelekeÀeef³ekeÀ Deefnbmee-145Jeeef®ekeÀ Deefnbmee -147¢äerleer} DeefnbmeeDeefnbmekeÀ Je=Êeer Je ke=Àleer-148cevee®es cenÊJe: ceeveefmekeÀ Deefnbmee-149ceve Je ³eesieceve Je Fbefê³esceve Je DeefnbmeeHeÀ}efve<HeÊeer:Deefnbmes®es HeÀ}-150’DeÜsäe meJe& Yetleeveeced“efveªHeCee®es met$e:%eevesµe ieerles®es met$e Oeªve Demeleele³eesiemeeOevesle DemeCeejs cevee®es DeleerJe cenÊJe-151ÜbÜjeefnl³e:#eeefvleefmLeleÒe%e-152%eeveosJeeb®es Jewefµeäîe:%eeveosJeeb®³ee ieerleeLe&efveªHeCee®es Jewefµe<ìîeDeepe&Jeeoer }#eCes:Deepe&Je -153Dee®ee³eexHeemevee (ieg©YeÊeÀer) -154µegef®elJe -155mebv³eeme cnCepes keÀe³e

efJeHeÀ} mebv³eeme-156µeg× meÊJeiegCee®ee HeefjHees<eKeje mebv³eemeHele¡e}er, Þeerke=À<Ce Je %eeveosJemLew³e& -157’DeHejes#eevegYetefle“leer} Deemeve Je mLew³e&DeelceefJeefveûen:ceneHeg©<eeb®eer efJe®eejmebHeoe-158De<ìeoµeiegCeeb®ee Dee{eJee-159DeelceefJeefveûen Je Òel³eenej-160meceejesHe

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

Gvces<e:9-1ieerlee:2:54,56,5711:5512:13,14,17-1913:7-11%eeveséejer:13:184-367,461-505,656-66018:1242-1244Hee.³ees.met.:2:65DeHe:112,113G×=le:Heb.meeleJeUskeÀj:Heg©<eeLe&yeesefOeveer ieerleeìerkeÀe

³eesieoe Þeer%eeveséejer efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 40: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

::Gvces<e 9-1:: ::%eeveiegCe}#eCes-1::

DeäeoµeiegCe::::

meeOekeÀeb®eer iegCemebHeoe

Heg{er} efJe®eejeb®ee ceeieesJee IesC³eeHetJeea pes ³eceefve³ece, DeenejefJenej,

Dee®ejCe F.®es DeefOekeÀ leHeµeer}Jeej efJeJes®eve efþkeÀefþkeÀeCeer DeeefCe efJeµes<ele:ieerlee-%eeveséejerle peeieespeeieer efJeKegj}s}s Deens, les cegUeletve®e HeenCesDeeHeuîee ³ee mJeeO³ee³eemeeþer Gef®ele®e þjs}; les Heent ³ee. l³eeleer} meJe&®eleHeµeer} %eeveséejerle ³eceefve³eceebleie&le mHeä efveoxefµe}s}e veme}e, lejerl³eeleer} ³eceefve³ece, Deenej-efJenej-Dee®ejCe ³eeb®es yengleskeÀ JeCe&vemeeOekeÀebmeeþer Deeoµe&Jele Deens. lemes®e efme×ebmeeþer lej l³eeleer}ceeHeob[eb®eer HeefjHetleea Del³eeJeµ³ekeÀ®e þjles. cnCetve ne iegCemebHeos®ee efJemle=leefJe<e³e neleeUCes DeeJeµ³ekeÀ Deens. eflekeÀ[s JeUt ³ee:

DeceeefvelJeeoer }#eCesÒeLece Þeerieerles®³ee lesjeJ³ee DeO³ee³eele Þeerke=À<Ceebveer %eeveer Heg©<eeb®eer

peer }#eCes meebefiele}er Deensle, leer Heent ³ee; les cnCeleele:DeceeefvelJeceoefcYelJeceefnbmee #eeefvlejepe&Jeced~Dee®ee³eexHeemeveb µeew®eb mLew³e&ceelceefJeefveûen:~~13-7~~Feqvê³eeLex<eg Jewjei³eceven*dkeÀej SJe ®e~pevcece=l³egpejeJ³eeefOeog:Keoes<eevegoµe&veced~~13-8~~DemeeqÊeÀjveefYe<Je²: Heg$eoejie=neefo<eg~efvel³eb ®e meceef®eÊeÊJeefceäeefveäesHeHeefÊe<eg~~13-9~~ceef³e ®eevev³e³eesiesve YeeqÊeÀjJ³eefYe®eeefjCeer~efJeefJeÊeÀosµemesefJelJecejeflepe&vemebmeefo~~13-10~~DeO³eelce%eeveefvel³elJeb leÊJe%eeveeLe&oµe&veced~Slep%eeveefceefle ÒeesÊeÀce%eeveb ³eoleesçv³eLee~~13-11~~

1) DeceeefvelJe (vecelee), 2) obYeµetv³elee (DeobefYelJe), 3) Deefnbmee,4) #eee fvle ($eÝpeglee), 5) #ecee (Deepe&Je), 6) ieg©mesJee(Dee®ee³eexHeemeve), 7) HeeefJe$³e (µeew®e), 8) efmLejlee, 9) Deelcemeb³ece,10) efJe<e³eJewjei³e, 11) efvejnbkeÀeefjlJe, 12) pevcecejCeeoeR®es mcejCe(Je ceeveJeer pevce meeLe&keÀer }eJeC³ee®eer yeg×er), 13) osneyeeyele DeveemeÊeÀer,14) meceef®eÊeÊJe, 15) Devev³e YeieJeÓÊeÀer, 16) SkeÀebleJeemee®eerDeeJe[ Je pevemebHekeÀe&®eer veeJe[, 17) DeO³eelce%eevee®eer DeeJe[

18)HejleÊJee®es DeekeÀ}ve Deµeer ner Deþje ÒekeÀej®eer %eevemebHeÊeerDemeu³ee®es Þeerke=À<Ce meebieleele. cegceg#et bveer leer Deefpe&le keÀjCes DeeJeµ³ekeÀ þjles.De%eeve}#eCes

lemes®e ³ee %eevemebHeÊeer®³ee efJejesOeer }#eCeebveer ³egÊeÀ Demes De%eeveDemeles, p³ee®ee cegceg#etbveer l³eeie kesÀ}e Heeefnpes. leer De%eeveef®eÚ sDeµeer Deensle:

1) mevceevee®eer DeHes#ee, 2) oebefYekeÀlee, 3) efnbmee, 4) cevee®es#egêlJe, 5) kegÀefì}HeCee, 6) ieg©êesn, 7) efve}&ppeHeCee, 8) }esYe,9) Y³ee[HeCee, 10) ef®eÊee®es ®eb®e}lJe, 11) ce³ee&oenervelJe,12) efJe<e³eemeÊeÀer , 13) HeefjJeejemeÊeÀer, 14) %eeveenbkeÀej,15) pevcecejCee®ee efJemej (Je ³ee®e osnele keÀu³eeCe keÀªve IesC³ee®³ee

yeg×er®ee DeYeeJe), 16) JeeOe&ke̳ee®ee efJemej, 17) YeeJeer DeeHeÊeeR®ee efJemej,18) DeefJeJeskeÀ, 19) ie=nemeÊeÀer, 20) m$eer}bHeìlJe, 21) mJeeLe&yeg×er,22) SkeÀeblee®eer veeJe[ Je 23) DeelceefJeÐes®eer veeJe[ Je HejleÊJeoµe&vee®eerDemeceLe&lee ner ef®eÚs %eeveséejerle De%eeve ³ee veebJeeves ÒekeÀì kesÀ}s}erDeensle. Demees.DeceeefvelJeeoer }#eCes::::

Deelee ³ee meJe& %eeve Je De%eeve}#eCeebJej lesjeJ³ee DeO³ee³eeletve%eeveséej pees ÒekeÀeµe ìekeÀleele Je l³eeefveefceÊe DeeHeCeebme ³eeb®es pes efJemle=leefJeJes®eve HeenC³eeme efceUles, eflekeÀ[s JeUt ³ee:

1)DeceeefvelJe

leNneR keÀJeCeWner efJe<e³eeR®eW~ meec³e nesCeW ve ©®es~mebYeeefJeleHeCee®eW~ JeesPeW pes³eeb~~13-184~~DeeefLe}e®esefve iegCe Jeeefveleeb~ ceev³eHeCeW ceeefveleeb~³eesi³eles®eW ³esleeb~ ªHe Deebieeb~~185~~leQ iepeyepees }eies kewÀmee~ J³eeOeW ©bOe}e ce=ieg pewmee~keÀeb yeeneR lejleeb Je}mee~ oeì}e pesJeeR~~186~~HeeLee& lesCeW Hee[W~ mevceeveW pees meebkeÀ[s~ieefjceWleW DeebieekeÀ[s~ ³esJeesef®e vesoerb~~187~~

DeceeefvelJe Je vece´lee ³ee iegCeeb®eer J³eeK³ee keÀjleebvee ceeG}ercnCeles: ’keÀesCee®eer yejesyejer keÀjeJeer; ceesþsHeCee efceUeJee; DeeHe}s iegCeJeeCe}s peeJesle; veebJe}ewefkeÀkeÀ JneJee; Deµeer F®íe l³ee ceveg<³ee}e vemeles.l³eeves kesÀ}s}s cenlkeÀe³e& Je l³ee®eer ³eesi³elee }eskeÀeb®³ee }#eele Deeu³eemelees ceevemevceeve ve DeeJe[Ceeje ceveg<³e, HeejO³eeves peeȳeele De[keÀJe}su³eenjCeemeejKee le[HeÀ[t }eielees. HeesnCeeN³ee ceveg<³ee®eer HeeC³eeleer}YeesJeN³eele De[keÀu³eeJej peµeer ie[ye[ G[tve peeles, leµeer }ewefkeÀkeÀPee}e Demelee l³ee ceveg<³ee®eer ie[ye[ G[tve peeles. l³ee}e mevceevecnCepes mebkeÀì Jeeìles Je lees DeeHeu³eekeÀ[s ceesþsHeCee ³esT®e osle veener.“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 140 Gvces<e:9-1::%eeveiegCe}#eCes-1

Page 41: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

Hetp³elee [es}eb ve osKeeJeeR~mJekeÀerÊeea keÀeveeR vee³ekeÀeJeeR~ne DecegkeÀe SsmeeR veesneJeer~ meWef®e }eskeÀeb~~13-188~~lesLe melkeÀeje®eer ieesþer~ keWÀ Deeojeb osF&} Yesìer~cejCeWmeeR meeìer~ vecemkeÀeefjleeb~~189~~

’DeeHeCe SJe{s ceesþs Deenesle ³ee®eer }eskeÀebvee DeeþJeCener nesT ve³es³eemeeþer lees o#e Demelees. }eskeÀebveer DeeHeu³ee}e HegpeeJes; l³eebveer iee³e}s}erDeeHe}er keÀerleea SsketÀve Oev³e JneJes; Demes l³ee}e Jeeìle®e veener.melkeÀejmeceejbYe Peeu³eeme, Deeojeves keÀesCeer vecemkeÀej kesÀu³eeme l³eeHes#eecejCe®e DeefOekeÀ Þes³emkeÀj Deens, Demes l³ee}e Jeeìles, ³eele keÀenerveJe} veener.“

Jee®emHeleer®esefve Hee[W~ meJe&%elee peNneR pees[W~Heefj Jesef[JesceepeeR o[s~ ceefncesYesCeW~~13-190~~®eeleg³e& }HeJeeR~ cenÊJe nejJeeR~efHemesHeCe efcejJeeR~ DeeJe[erves~~191~~}ewefkeÀkeÀe®eeb GÜsieg~ µeem$eebJesjer Gyeieg~GiesHeCeeR ®eebieg~ DeeLeer Yeª~~192~~

’l³ee}e Deieoer pejer ye=nmHeeflemeceeve meJe&%elee }eYe}er lejerceesþsHeCee}e Ieeyeªve lees De%eev³ee®es Jes[ HeebIeªve JeeJejlees. lees DeeHeu³eeDebieer®es ®eeleg³e& ÒekeÀì nesT osle veener; G}ì }eskeÀebveer DeeHe}e DeveeojkeÀjeJee cnCetve Jes[e®eejner keÀjlees. l³ee}e veebJe}ewefkeÀkeÀ Pee}s}e DeeJe[leveener. µeem$e®e®ex®eer l³ee}e iees[er vemeles. ³ee meJee¥SsJepeer Gieer®e mJemLejenCes ns®e l³ee}e Deefle efÒe³e Demeles.“

peieW DeJe%eeef®e keÀjeJeer~ mebyebOeeR mees³eef®e ve OejeJeer~SsmeeR SsmeeR peerJeeR~ DeeJe[er yeng~~13-193~~leUesìsHeCe yeeCeW~ DeebieeR efnCeeJees KeWJeCeW~leQ leQef®e keÀjCeW~ yenglekeÀªefve~~194~~ne peerleg vee veesns~ }eskeÀ keÀuHeer ³esCeW YeeJeW~lewmeW peerCeW nesDeeJes~ SsmeeR Deeµee~~195Hew} ®ee}leg keÀeb veesnW~ keÀeR Jeejsefve peeleg Deens~pevee Ssmeeb Ye´ceg pee³es~ lewmeW nesF&pes~~196~~ceePeW DemelesHeCe }esHees~ veebJeªHe nejHees~cepe nesCeW JeeefmeHees~ Yetlepeele~~197~~SsmeeR pes³ee®eeR veJeefme³es~..~~198~~

’}eskeÀebveer DeeHe}s cnCeCes ceveeJej IesT ve³es; mees³eN³eebveer DeeHeuîee}eìeUtve ÐeeJes; Deµeer l³ee®³ee ceveele HeÀej F®íe Demeles. p³ee³eesiesDeeHeuîeekeÀ[s keÀceerHeCee ³esF&} Je }eskeÀ DeeHeuîee}e leg®í mecepeleer}Deµee ke=Àleer lees DeeJepe&tve keÀjlees. }eskeÀeb®³ee ¢äerves DeeHe}s peerCes FlekesÀ#egê JneJes keÀer ne peie}e keÀer ces}e ³ee®eer l³eebvee efKepeieCeleerner vemeeJeer,Demes l³ee}e Jeeìles. DeeHeuîee Debieer DekeÀle=&lJe FlekesÀ DemeeJes keÀer DeeHeCekeÀener pejer kesÀ}s lejer JeeN³ee®³ee Jesieeves {keÀ}}e peeCeeje ceeCetme pemeemJele: ve ®ee}leener }eskeÀebvee ®ee}}s}e efomelees, lemes ³eesiee³eesieeves®e les

keÀe³e& Ie[}s Demes }eskeÀebvee YeemeeJes; DeeHe}s DeefmlelJe }eskeÀeb®³eevepejsDee[ JneJes; veebJeªHe efµe}ÁkeÀ jent ve³es; ÒeeefCecee$eebveer, meieȳeebveerDeeHeuîee}e #eg}ÁkeÀ mecepeeJes, Demes lees veJeme keÀjle Demelees.“

SkeÀeblemesJeve

.........~ pees efvel³eg SkeÀeblee peeleg pee³es~veecesef®e pees efpe³es~ efJepevee®esefve~~13-198~~Jee³et DeeefCe les³eeb He{sb~ ieieveWefme yees}eW DeeJe[s~peerJeW ÒeeCeW Pee[W~ Heef{³ebleeR pes³eeb~~199~

’}eskeÀebceO³es DeeHe}s mleesce ceepet ve³es cnCetve lees efvel³e SkeÀeblemesJelees. Jevee®es veebJemeg×e l³ee}e veJepeerJeve osles; Jee³et l³ee®ee efce$e Demelees;l³ee}e DeekeÀeµeeµeer mebYee<eCe keÀjCes efÒe³e Jeeìles; Je=#eeoer lej l³ee}epeerJeeYeeJee®es mees³ejs Jeeìleele.“ legkeÀejece cenejepeebveer cnìuîeeÒeceeCes’Je=#eJe}Áer Deecneb mees³ejW Jeve®ejW~ Heef#eCeer megmJejW DeeUefJeleer~~...“Deµeer l³ee®eer Deble³ee&ceer®eer Je=Êeer Demeles.

efkebÀyengvee SsmeeR~ ef®evnW pes³ee osKemeeR~peeCe les³eeb %eeveWmeeR~ mespe peen}er~~13-200~~HeQ DeceeefvelJe Heg©<eeR~ leQ peeCeeJeW FneR efce<eeR~Deeeleeb DeobYeeef®e³eeb Jees}KeermeeR~ meewjmeg osJeeW~~201~~

’ner }#eCes Debieer yeeUieCeeN³ee Heg©<eeþe³eer DeceeefvelJe JeemleJ³ekeÀjle Deens, ns DeesUKeeJes.“ efkebÀyengvee %eevee®³ee yeepesJej lees Heng[}s}e®eDeens, Demes cnì}s lejer ®ee}s}, Demes %eeveséej meebieleele.

ner }#eCes efpe%eemet meeOekeÀeb®³ee ceveeJej veerì efyebyeJeeJeerle cnCetveHeg{s les l³eeefJe©× JeeieCeeN³ee, ceevemevceevee®eer nebJe DemeCeeN³eeb®es HeCeJeCe&ve keÀjleele:

leNneR mebYeeJeveW efpe³eW~ pees ceevee®eer Jeeìg Heens~melkeÀejW nes³es~ lees<eg pes³eeb~~13-656~~ieJeX HeJe&lee®eer efµeKejW~ lewmee cenÊJeeJeªefve veglejs~les³eeb®eeb þe³eeR Hegjs~ De%eeve Deens~~657~~

’}eskeÀebvee r DeeHe}e DeeojmelkeÀej kesÀ}e lej®e p³ee}epeieu³eemeejKes Jeeìles; HeJe&leefµeKejs peµeer meowJe GVele®e Demeleele,leµeer p³ee®eer ceeve ceeveerHeCeeves leeþ®e jenles; pees keÀOeerner vece´ nesleveener; l³ee®³eeþe³eer De%eeve Jemeles.“

%eeveosJeebveer ceeveerHeCe Je DeceeefvelJe Deµee HejmHejefJejesOeeriegCeefJeµes<eeb®³ee efveªHeCeeÜejs meeOekeÀeb®ee Deeoµe& keÀmee DemeeJee ³ee®esGÊece ceeie&oµe&ve kesÀ}s Deens.2)DeobefYelJe (obYejeefnl³e)

³ee iegCee®es JeCe&ve keÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:..Deeleeb DeobYee®³ee Jees}KeermeeR~meewjmeg osJeeW~13-201~~leNneR DebefielJe SsmeW~ }esefYe³ee®eW ceve pewmeW~peerJeg peeJees Heefj vegcemes~ þsefJe}e þsJees~~202~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 141 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 42: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

les³eeHejer efkeÀjerìer~ Heef[}ener ÒeeCemebkeÀìer~Heefj megke=Àle ve ÒekeÀìer~ DeebieW yees}W~~203~~Ke[eCeW Dee}e Heevne~ He}Jeer pesJeeR Depe&gvee~keÀeb jens HeC³eebievee~ Jeef[}HeCesb~~204~~Dee{îeg Deebleg[s Dee[Jeer~ ceie Dee{îelee nejJeer~vee leNneR kegÀ}JeOeg }HeJeer~ DeJesJeebleQ~~205~~vee vee ke=Àef<eJe}g DeeHeg}W~ HeebIegjJeer Hesefj}W~lewmeW PeebkeÀer efveHeÀpe}W~ oeveHegC³e~~206~~

%eeveséej meebieleele keÀer ’Deelee DeobYe cnCepes keÀe³e les DeesUKelee³eeJes cnCetve l³ee®eer }#eCes Hene. }esYeer ceveg<³e peerJe ies}e lejer DeeHeu³eeOevee®ee þeJeefþkeÀeCee meebiele veener. l³ee®eÒeceeCes DeobYeer ceveg<³e DeieoerÒeeCemebkeÀì pejer Dee}s lejerner DeeHe}s HegC³ekeÀce& Jee®esves efkebÀJee KegCeebveerkeÀµeevesner ÒekeÀì keÀjle veener. peµeer Kees[îeeU iee³e Heevne ®eesjles;Jesµ³ee DeeHe}s Je³e }HeJeles; efyekeÀì Òemebie ³eslee®e Dee{îe ceveg<³e Debieer®esceesþsHeCe }HeJetve oerveJeeCesHeCe pemes oeKeJelees; kegÀ}JeOet pemes DeeHe}sDeJe³eJe PeebketÀve Demeles; DeLeJee peefceveerle Hesj}s}s yeer µeslekeÀjer ceeleervespemes PeeketÀve þsJelees; l³ee®eÒeceeCes DeobYeer ceveg<³e DeeHeuîee neletve Pee}s}soeve-HegC³e F.keÀce& ÒekeÀì nesT osle veener.“

Jeefj Jeefj osn ve Hetpeer~ }eskeÀeleQ ve jbpeer~mJeOece& JeeiOJepeerb~ yeebOees vesCeW~~13-207~~HejesHekeÀe© ve yees}W~ ve efcejJeeR DeY³eeefme}W~ve µekesÀ efJeketbÀ pees[}W~ mHeÀerleermeeþer~~208~~DebieYeesieekeÀ[s Heeneleeb~ ke=ÀHeCeg DeeJe[s~SNnJeeR Oecee&efJe<e³eeR Lees[W~ yeng ve cnCes~~209~~IejeR efomeW meebkeÀ[~ osneR®eer Dee³eleer jes[~Hejer oeveeR pes³eeb nes[~ megjleªbmeer~~210~~

’Demee ceveg<³e mJele:®ee osn iebOe-ceeUeöefìUs ³eebveer Yet<eJetve Iesleveener; keÀejCe l³eecegUs ne HegC³eJeeve Deens, Deµeer }eskeÀele peeefnjelenesCes l³ee}e vekeÀes Jeeìles. lees }eskeÀebvee jbpeJeC³eemeeþer µeem$eeoeRJejÒeJe®eve keÀjCes F.efce<eebveer mJele:}e ÒekeÀì keÀjle veener; mJele:®³eeOecee&®ejCee®eer iJeener efcejJele veener; kesÀ}s}e GHekeÀej yees}tve oeKeJeleveener; DeeHeCe kesÀ}s}e DeY³eeme efcejJele veener; êJ³eepe&ve keÀjC³eemeeþerJe Þeercebleer efceUJeC³eemeeþer lees DeeHe}er efJeÐee JeeHejle veener; mJele:®³eeosnefJe<e³ekeÀ yeeyeer HegjJeC³eele lees ke=ÀHeCeeHes#eener ke=ÀHeCe Demelees; HejblegOecee&Le& keÀe³ee&meeþer Deefle Goej Demelees. l³ee®³ee Iejele meJe& Jemletb®eerJeeCe Deensmes efomeles. l³ee®es µejerjmeg×e jes[ efomeles. megKeJemlegHeCee®eerkeÀesCeleerner KetCe l³ee®³eekeÀ[s megyeÊee Demetvener efomele veener. Demes Deme}slejer oele=lJeele cee$e l³ee®eer keÀuHeJe=#eeµeer®e yejesyejer nesT µekeÀles.“

efkebÀyengvee mJeOeceea Lees©~ DeJemejeR Goe©~Deelce®e®ex ®eleg©~ SNnJeeR Jes[e~~13-211~~

’lees mJeOecee&®es Hee}ve Del³eble o#elesves keÀjlees Je l³eeÒeerl³eLe& Ke®e&keÀjC³eeme ceeies Heg{s Henele veener. HeÀÊeÀ DeO³eelce®e®ee& keÀjleebvee®e l³ee®³eeDebieer®eer efJeÜÊee ÒekeÀì nesles. SjJeer cee$e lees efveJJeU Jes[eKegUe DemeeJeeDemes efomeles.“

kesÀ}eR®eW o}Jee[W~ n}tb HeeskeÀ} DeeJe[s~Heefj HeÀ}ewefve³eeb iee{W~ jmee}g pewmeW~~13-212~~keÀeb cesIeeb®es Deebie Peer}~ efomeW Jeejewefve pewmeW peeF&}~Heefj Je<e&leer veJe}~ IeveJeì leQ~~213~~lewmeeb pees HetCe&HeCeeR~ Heeneleeb Oeeleer Dee³eCeer~SNnJeeR leNneR JeeCeer~ leesef®e þeDees~~214~~ns Demees F³eeb ef®evneb®ee~ veìvee®eg þe³eeR pes³eeb~peeCe %eeve les³eebef®e³eeb~ neleeb ®e{}W~~215~~HeQ ieeb DeobYeHeCe~ cnefCele}W leQ ns peeCe~...~~216~~

’kesÀUHegÀ} HeeskeÀU efomeles. Hejbleg les HeÀU}s keÀer cee$e l³ee®es YejerJeJe jmeeU kesÀȳeele ªHeeblej nesles; JeeN³eeves menpe efJemkeÀìtve peeleeleFlekesÀ efJejefJejerle Demes {ie Demeleele, HeCe l³eeletve®e Ieveoeì DeµeerHepe&v³eJe=äer nesles; l³ee®eÒeceeCes l³ee obYenerve HegC³eelc³eele Flej meJe&ieesäer leesìke̳ee efomeuîee lejer l³ee®³ee Debieer HetCe&lJee®³ee KegCee Fleke̳eeHegjsHetj yeeCe}suîee Demeleele keÀer l³ee Heentve efpe%eemetb®es DeeefCe cegceg#etb®esDeble:keÀjCe HetCe& le=Hle JneJes. ³ee ef®evneb®ee HeefjHees<e p³ee®³eele Pee}s}eDemelees lees, ns Depe&gvee! DeobYee®eer }#eCes ÒekeÀì keÀjCeeje HetCe&%eeveer nes³e.“

DeeefCe mJeOecee&®eer ceebie}er~ yeebOes Jee®es®eeb efHebHe}eR~TefYe}eb pewmeeb osT}eR~ peeCeewefve kegbÀ®ee~~13-658~~Iee}eR efJeÐes®eeb Hemeeje~ met³es megke=Àlee®eeb [ebieesje~keÀjer lesleg}W ceesnjeb~ mHeÀerleeref®e³eeb~~659~~Deebie JejerJejer ®e®eea~ peveebleQ DeY³eef®e&leeb Jeb®eer~lees peeCe Heeb De%eevee®eer~ KeeCeer SLe~~660~~

’DeeHeuîee neletve kesÀ}su³ee Oecee&®eer pees mJecegKeeves meowJe mlegleerkeÀjle Demelees; ceesj®es} pemes osJeeJeªve melele Jeejle Demeleele, l³eeÒeceeCespees DeeHeuîee efJeÐes®ee efHemeeje meJee¥vee HegÀ}Jetve oeKeJele Demelees; peskeÀener l³ee®³eekeÀ[tve nesles, les meJe& pees keÀerleea efceUJeC³eemeeþer®e keÀjlees;pees kesÀ}suîee HegC³ekeÀcee&®ee [ebieesje DeeHe}e DeeHeCe®e efHeìle peiee}emeebiele Demelees; meJee¥ie Yemceeves ®e®e&tve pees }eskeÀebHeg{s DeeHeCe Oeeefce&keÀDemeuîee®ee yeneCee keÀjlees; Demee ceveg<³e meeOekeÀeves keÀmes vemeeJes, l³ee®escetefle&ceble ªHe®e nes³e. lees oebefYekeÀ ie=nmLe cnCepes De%eevee®eerKeeCe®e Demelees.“efJemle=le efveªHeCe:::: %eeveosJeeb®eer efveªHeCeeceeieer} YetefcekeÀe

³eeveblej %eevesµe Deefnbmesyeeyele efJeJes®eve keÀjC³eekeÀ[s JeUleele. lesyejs®e efJemle=le Deens. eflekeÀ[s JeUC³eeHetJeea ³ee meJe& efJe<e³ee®es meebieesHeebieye=nle efJeJes®eve keÀjC³eeceeie®ee l³eeb®ee GÎsµe HeenCes ³eesi³e þjs}.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 142 Gvces<e:9-1::%eeveiegCe}#eCes-1

Page 43: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

p³ee DeesJ³eebletve les DeeHe}e ne GÎsµe ÒekeÀì keÀjleele, l³ee DeesJ³eeSkeÀe ÒekeÀejs l³eeb®³ee ûebLeeceeieer} YetefcekesÀJejner ÒekeÀeµe ìekeÀCeeN³ee Deensle.cnCetve cnì}s lej Lees[s efJe<e³eeblej keÀ©vener eflekeÀ[s ÒeLece JeUt ³ee.veblej ¬eÀceevegmeej Deefnbmee ³ee efJe<e³eeJejer} DeesJ³ee DeeHeCe HeenCeej®eDeenesle. Demees.

%eevesµe keÀe³e cnCeleele, les SskeÀe:SsmeW cnefCele}W osJeW~ leQ yees}W SkeWÀ meebieeJeW~Heefj HeÀebkeÀ}e ns GHemeeneJeW~ legcner cepe~~13-313~~cnCee} efnjJeW ®ee©b ieg©b~ efJemejs ceeieer} ceesnj Oe©b~keÀeb Jeejs}iesb HeebefKe©~ ieieveeR Yejs~~314~~lewefme³eeb Òesceeef®e³eeb mHetÀleea~ HeÀebJeef}³eeb jmeJe=Êeer~JeenefJe}e celeer DeebkeÀ}svee~~315~~

%eeveosJe Þeesl³eebvee meebieleele: ’osJeebveer cnCepes Þeerke=À<Ceebveer Deefnbmee³ee kesÀJeU SkeÀe µeyoele pes J³eÊeÀ kesÀ}s les Lees[ke̳eele meebieC³eeSsJepeer’ne %eeveosJe efkeÀleer ye[ye[lees Deens“ Demes legcner Þeesles cnCee}. legcne}eJeeìs} keÀer efnjJee ®eeje Heeefn}e keÀer iegjs peµeer lees efJe<eejer Deme}e lejerceeie}eHeg{}e efJe®eej ve keÀjlee l³ee®³eeJej legìtve He[leele; efkebÀJee HebKeHegÀì}s}s HeebKeª pemes DeeHeuîee kegÀJeleer®ee efJe®eej ve keÀjlee Jeeje efHeTveveYeele Gb®e Gb®e mJe®íbo efJenª Heenles; lemee®e ne efveªHeCe keÀjC³ee®³eeYejele jmeJe=ÊeeRvee yenj ³esTve Yeeve efJemeªve celeer}e meg®eleer} les DeeefCeDeeJe[leer} lemes Òe}eHe keÀjle megì}e Deens.“

leNneR lewmeW veesnW DeJeOeeje~ keÀejCe Deens efJemleejeb~SNnJeeR Heo leNneR De#ejeb~ efleneR®esef®e~~13-316~~Deefnbmee cnCeleeb Lees[er~ Heefj leQef®e nes³es GIe[er~peQ }esìerpeleer keÀes[eR~ celeebef®e³eeb~~317~~SNnJeeR ÒeeHleW celeeblejW~ LeebleJetefve DeebieYejW~yeesef}pew} leQ ve mejs~ legcneHeemeeR~~318~~

’HeCe ns meppeveebvees! Kejs®e lemes keÀener HeCe veener. Deefnbmee nsHeo Deens HeÀÊeÀ leerve De#ejer! HeCe l³ee Heoe®ee SJe{e efJemleej keÀªvemeebieC³eeceeies meyeU keÀejCe Deens. efomeleebvee mJeuHeµee JeeìCeeN³ee ³eeµeyoe®ee DeLe& keÀªve meebieleebvee celeeceleeb®ee ceesþe ie}ye}e ceepe}s}eDeens. l³ee celeceleeblejeb®ee efveoxµener ve keÀjlee pej ceer ceePes®e cele legcneJej}eo}s lej les legcne}e Deefpeyeele ©®eCeej veener.“

jlveHeejefKe³eebef®e³eeb ieebJeeR~ peeF&} ieb[keÀer leNneR mees[eJeeR~keÀeeqµcejeR ve keÀjeJeeR~ efce[ieCeW peQ~~13-319~~keÀeFmeeb Jeemegb keÀeHegje~ cebo pesLe DeJeOeeje~efHeþe®eeb efJekeÀje~ efle³eW meeleW~~320~~cnCeewefve F³eW meYeW~ yees}kesÀHeCee®esefve #eesYeW~}eiemej ve }Yes~ yees}eb ÒeYeg~~321~~

’jlveHeejK³eeb®³ee ieeJeele ieb[keÀer efµeUs}e keÀesCe yejs efJe®eejer}!jlves meceesj Demeleebvee keÀeb®es®³ee mHeÀefìkeÀekeÀ[s keÀesCe }#e osF&}! p³ee

efþkeÀeCeer keÀeHeje®ee HeefjceUmeg×e cebo mecepe}e peelees, lesLes keÀeHetj cnCetveGûe Jeemee®es Heerþ keÀesCe yejs efJekeÀle IesF&}! cnCetve legce®³eemeejK³eepeeCekeÀej Deµee Þeesl³eebHeg{s ceer pej Jee¿eele ye[ye[ efkeÀleerner kesÀ}er lejerefle®ee keÀener lejer }eie }eies} keÀe!“

meeceev³ee DeeefCe efJeµesKee~ mekeÀ}s keÀerpew} osKee~leNnerb keÀevee®es³eeb cegKee-~ keÀ[s ves³ee} vee legcner~~13-322~~µebkesÀ®esefve ieo}W~ peQ µeg× Òeces³e cew}W~leQ ceeiegleeb HeeT}eR He}s~ DeJeOeeve ³esleW~~323~~

’Deefnbmesyeeyele peer Flej celes Deensle Je Þeerke=À<Ceeb®es pes mJeceleDeens, l³eeb®eer keÀe}JeekeÀe}Je nesF&} Demes pej ceer keÀener yees}}es lejlegcner l³ee®³eekeÀ[s }#e osCeej veener. ®eesKe µeg× efme×ebleªHeer megJeCee&Jejpej µebkesÀ®ee ceU pecet efo}e, lej ®eewkeÀme ceveg<³ee®es DeJeOeeve KeN³eeefme×ebleeJej þjCeej veener.“

keÀeb keÀ©efve yeeyegef}³es®eer yegbLeer~ pe}W efpe³eW þeleeR~les³eebef®e Jeeì Heeneleer~ nbme keÀeF¥~~324~~keÀeb DeYe´ebHew}erkeÀ[W~ ³esle ®eebefoCeW keÀes[W~leQ ®ekeÀesj ®eeb®egJe[W~ G®e}leer vee~~325~~lewmeW legcneR Jeeme ve Heene}~ ûebLeg vesIee Jejer keÀesHee}~peNneR efveefJe&Jeeo veesns}~ efveªHeCe~~326~~ve yegPeefJeleeb celeW~ ve efHeÀìs Dee#esHee®es }eieleW~leQ J³eeK³eeve peer legceleW~ pees[tefve ves oer~~327~~

’peU pejer µeg× Deme}s HeCe l³ee®³eeJej µesJeeUs meeb®e}s}s Deme}slej l³ee HeeC³eeJej nbme keÀOeer lejer Glejleer} keÀe! ®eeboC³ee®eer DeeJe[Deme}s}s ®ekeÀesjmeg×e DeYeeDee[ o[}suîee ce}t} ÒekeÀeµee®³ee ®ebêekeÀ[s®eeW®e GIe[tve Heene³e}e le³eej vemeleele . pej ceer efveefJe&Jeeo DemeCeejsefveªHeCe kesÀ}s veener, lej legcner ceeP³ee yees}C³eekeÀ[s }#e lej osCeejveener®e; G}ì ³ee ûebLee®ee mJeerkeÀej keÀjCes lej jenes®e, HeCe ceeP³eeJejkeÀesHee}! ieerlee efveªHeCee®³ee efveefceÊeeves legce®ee megKeo menJeeme ÒeeHleJneJee ner ceePeer F®íe ceer pej meJe& celeeb®es Je Dee#esHeeb®es efvejekeÀjCe vekeÀjlee ieerlesJej J³eeK³eeve kesÀ}s lej meHeÀU nesCeej veener.“

DeeefCe ceePeW lebJe DeeIeJeW~ ûeLeve SCeWef®e YeeJeW~peQ legcneR mebleeR nesDeeJeW~ mevcegKe meoe~~13-328~~SNnJeeR leNneR meeb®eeskeÀejW~ legcneR ieerleeLee&®eW meesF&js~peeCeewefve ieerlee peerJemejW~ Oeefj}er efce³eeb~~329~~peQ DeeHeg}s meJe&mJe os³ee}~ ceie F³ewleQ mees[Jetve ves³ee}~cnCeewefve ûebLeg veesns Jees}~ meeb®eef®e ns~~330~~keÀeb meJe&mJee®eeb }esYeg Oeje~ Jees}er®ee DeJns© keÀje~leNneR ieerles cepe DeJeOeeje~ SkeÀef®e ieleer~~331~~

’legcner mebleebveer vesnceer ce}e mevcegKe jeneJes, ³ee®e SkeÀe GÎsµeevesceer ne ûebLe keÀjle Deens. legcner ieerleeLee&®es Glke=Àä peeCekeÀej Deenele,ns cece& peeCetve ceer ieerles}e peeCeerJeHetJe&keÀ Oeªve þsJe}s Deens. ceer Dees}erme

³eesieoe Þeer%eeveséejer 143 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 44: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

cnCetve þsJe}s}er DeeHe}er ieerlee Hejle efceUeJeer Demes pej legcne}e JeeìleDemes}, lej legce®es meJe&mJe Demee pees ieerleeLe&, lees legcner ceeP³ee ³eeûebLeele ÒekeÀì keÀjJeeJee DeeefCe ieerles}e mees[Jetve I³eeJes Deµeer ceePeer F®íeDeens. pej legcner DeeHeuîeepeJeUer} ieerleeLe&ªHeer Oevee®ee }esYe OeªveceeP³ee ³ee ûebLeele GCeerJe jent Ðee} lej legce®eer ieerlee ceeP³eepeJeU®ejener} Je legcne}e leer Hejle efceUCeej veener!“

efkebÀyengvee cepe~ legceef®e³eW ke=ÀHes®eW keÀepe~efle³eW}eieeR J³eepe~ ûebLee®es kesÀ}s~~13-332~~leNneR legcneb jefmekeÀebpeesies~ J³eeK³eeve µeesOeeJes }eies~cnCeewefve celeebieW~ yees}es þs}es~~333~~lebJe keÀLes Heme© peen}e~ µ}eskeÀeLe&g otjer ies}e~keÀerpees #ecee ³ee yees}eb~ DeHel³ee cepe~~334~~

’legce®eer ke=ÀHee efceUeJeer ³ee GÎsµeeves®e Òesefjle nesTve ceer ne ûebLekeÀjC³eeme ÒeJe=Êe Pee}es Deens. legce®³eemeejK³ee ®eesKeboU jefmekeÀebveeDeeJe[s} Demes®e efveªHeCe keÀjC³eemeejKes efJe<e³e efveJe[tve yees}eJes }eieles.cnCetve DeefnbmesefJe<e³ekeÀ celeeb®ee Hejece<e& IesC³eeme ceer GÐegÊeÀ Pee}es. leskeÀjle Demeleebvee ns efJeJes®eve FlekesÀ efJemle=le Pee}s. l³ee®eer cepe }skeÀje}e#ecee keÀjeJeer.“

DeeefCe IeebmeeDeebleer} nj}g~ HesÀef[leeb }eies Jes}g~leQ ot<eCe veesns Ke[}g~ meeb[eJee keÀeR~~13-335~~keÀeb mebJe®eesjeb ®egkeÀefJeleeb~ efoJeme }eie}er³eeb ceeleeb~keÀesHeeJes keÀeR peerefJelee~ efpeleeCeW keÀerpes~~336~~Heefj ³eeJejer} ns veesns~ legcner meeefn}s leQef®e yejJeW~Deeleeb DeJeOeeefjpees osJeW~ yeesef}}W DeeF&meW~~337~~

’DeVee®ee Ieebme iees[ }eiele Demeu³eeves l³eele pejer Ke[e }eie}elej lees keÀe{tve ìeketÀve lees Ieebme Keeleele. Jeeìsleer} ®eesjebvee ®egkeÀJetve³esleebvee ceg}e}e Iejer HejleC³eeme JesU Pee}e lej ceelee keÀener l³ee®³eeJejkeÀesHele veener. lej Deefjä ìU}s cnCetve l³ee®³eeJeªve efvebye}esCe GlejJetveìekeÀles. lemes®e ceePes ns efveªHeCe eflelekesÀ efveoex<e veme}s lejer legcnermeblemeppeveebveer ceesþîee Goej Deble:keÀjCeeves l³eele}s meieUs oes<e menvekesÀ}sle. lej Deelee Þeerke=À<Ce keÀe³e cnCee}s les yeIet ³ee;“ Demes Þeer%eeveosJeDeeHeuîeekeÀ[s keÀceerHeCee Iesle cnCeleele.

meceer#ekeÀebvee %eeveosJeerle peer JesieJesieȳee efveefceÊeeves HeeuneUerkeÀDeµeer JeeìC³ee®ee mebYeJe Deme}s}er DeesJeerj®evee efometve ³esles, l³eeceeieer}Þeer%eeveosJeeb®ee Jejer} YeeJe Je mHeäerkeÀjCe ûebLeÒesceer Jee®ekeÀebveer JeìerkeÀekeÀejebveermeg×e peªj }#eele Iesle}e Heeefnpes. %eeveosJeeb®ee ne¢efäkeÀesve O³eeveer þsJetve %eeveosJeer®ee DeY³eeme kesÀuîeeme efpe%eemetbvee ³eeûebLee®es Kejs DeekeÀ}ve nesC³eeme ceole nesF&}, Demee efJeéeeme ÒekeÀìkeÀªve Deelee Heg{er} DeefnbmeeefJe<e³ekeÀ efJeJes®eveekeÀ[s JeUt ³ee:

3)Deefnbmee:::: DeefnbmesefJe<e³ekeÀ Dev³e celes

Deefnbmesyeeyele®es efJeJes®eve %eeveosJeebveer lesjeJ³ee DeO³ee³eeleer} DeesJeer

¬eÀ. 216 les 338 ³eeletve kesÀ}s}s Deens. GC³eeHegN³ee 120 DeesJ³eeletveÞeer%eeveosJe DeefnbmesefJe<e³eer®³ee HetJe&ceerceebmekeÀ, pewvee®ee³e& DeeefCe Flejeb®³eeceleeb®ee Hejece<e& IesTve veblej Þeerke=À<Ceeb®es cnCepes mJele:me YeeJe}s}sDeefnbmesefJe<e³ekeÀ cele ÒekeÀì keÀjleele. %eeveosJeebveer veeWo Iesle}s}erDeefnbmesefJe<e³eer®eer JesieJesieUer celes Je efJe®eej Demes Deeensle. HetJe&ceerceebmekeÀceleeyeeyele les cnCeleele:HetJe&ceerceebmee

..Deelee DeeF&keÀ KetCe~ Deefnbmes®eer~~13-216~~leNneR Deefnbmee yengleer HejeR~ yeesef}}eR Demes DeJeOeejeR~DeeHeg}e}eb celeeblejeR~ efveªefHeleeb~~13-217~~Heefj leQ SsmeeR osKee~ pewmee Keeb[tefve³eeb µeeKee~ceie les³ee®ee yeg[gKee~ kegbÀHe keÀerpew~~218~~keÀeb yeeng lees[esefve efJekeÀerpes~ ceie YegkesÀ®eer Heer[e jeefKepes~vee vee osTU cees[ewefve keÀerpew~ Hees}er osJeeb~~219~~lewmeer efnbmeeef®e keÀªefve Deefnbmee~ efveHeÀpeefJepes ne Ssmee~HeQ HetJe&ceerceebmee~ efveCeex kesÀ}e~~220~~

Þeerke=À<Ce cnCeleele,’Deelee Deefnbmee cnCepes vekeÌkeÀer keÀe³e les SskeÀ.Depe&gvee! DeeHeeHe}er celes ÒekeÀì keÀjleebvee DeveskeÀebveer Deefnbmes®eer DeveskeÀÒekeÀejs J³eeK³ee kesÀ}er Deens. HetJe&ceerceebmekeÀeb®ee efveCe&³e SskeÀ. SKeeÐeePee[e®³ee HeÀebÐee lees[tve l³eeb®es®e l³ee®³ee yeg[K³eeYeesJeleer kegbÀHeCe keÀjeJes;efkebÀJee YegkesÀ®eer Heer[e efveJeejC³eemeeþer DeeHe}e®e yeent lees[tve l³ee®es ceebmeefJekeÀeJes; osTU cees[tve l³ee®ee®e keÀesì l³ee®³eekeÀjlee GYeejeJee; DeµeeÒekeÀej®es l³eeb®es cele Deens. les cnCeleele keÀer efnbmee kesÀuîeeves®e Deefnbmes®esHee}ve nesles.“

³es DeJe=<ìer®esefve GHeêJes~ ieeo}W efJeée DeeIeJeW~cnCeesefve Hepe&v³es<ìer keÀjeJes~ veevee ³eeie~~13-221~~lebJe efle³es Fäer®eeb yeg[eR~ Heµegefnbmee jeskeÀ[er~ceie Deefnbmes®eer Le[er~ keQÀ®eeR efomes~~222~~Hesefjpes vegmeOeer efnbmee~ lesLe GieJes} keÀe³e Deefnbmee~Heefj veJe} yeeHee efOebJemee~ ³ee ³eeef%ekeÀeb®ee~~223~~

’GoenjCe®e Ðee³e®es lej Hepe&v³esäer®es®e Ies. Yetlecee$eeb®es DeJe=äervespes ne} nesleele - p³ee ³eelevee nesleele, l³ee otj JneJ³eele cnCetve Je=<ìermeeþerne ³e%e keÀjeJe³ee®ee. HeCe l³ee ³e%eele Heµetb®ee cee$e efyeveefokeÌkeÀle yeUerÐee³e®ee, Deµeer l³ee HetJe&ceerceebmekeÀ ³eeef%ekeÀeb®eer Deefnbmes®eer efceleer Deens.Depe&gvee! efnbmee keÀjCeeN³ee ke=Àl³eeletve Deefnbmes®es Hee}ve nesCes keÀmes µeke̳eDeens! efnbmee Hesªve keÀOeerlejer l³eeletve Deefnbmee GieJes} keÀe! HeCeHetJe&ceerceebmekeÀeb®es Demes pes cele Deens, les ceesþs®e veJe}eF&®es Deens.“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 144 Gvces<e:9-1::%eeveiegCe}#eCes-1

Page 45: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

Dee³egJexoDee³egJexoe®eer peerJej#eCeªHeer Deefnbmee HeCe efnbmee keÀjC³eeJej®e

DeeOeej}s}er Deens, l³eeyeeyele %eevesµe cnCeleele:DeeefCe Dee³egJexogner DeeIeJee~ ³eeef®e ceesnjeb Heeb[Jee~peQ peerJeekeÀejCes keÀjeJee~ peerJeIeeleg~~13-224~~veevee jesieer Deene}}er~ }es}leer YetleW osefKe}eR~leQ efnbmee efveJeejeJes³eeb kesÀ}er~ ef®eefkeÀlmee keÀeR~~225~~

’DeeefCe Depe&gvee! Dee³egJexo leesmeg×e ³ee ³eeef%ekeÀebmeejKee®e Deens.SkeÀe®ee peerJe Jee®eJeC³eemeeþer l³eele peer Deew<eOes Deensle, leer ogmeN³eepeerJeeb®ee Ieele keÀªve®e efme× nesleele. veevee jesieebveer meb$emle Pee}suîeeYetleeb®eer l³eeHeemetve nesCeejer peerJeefnbmee ìUeJeer cnCetve lej Dee³egJexoe®eeref®eefkeÀlmee Deens.“

lebJe ef®eefkeÀlmes Heefn}W~ SkeÀe®eW kebÀo KeCeefJe}W~SkeÀe GHe[efJe}W~mecet} meHe$eeR~~13-226~~SkeWÀ Dee[ cees[efJe}er~ Depebiecee®eer Kee} keÀe{efJe}er~SkeWÀ ieYeeA GkeÀ[efJe}er~ HegìeceepeeR~~227~~Depeeleµe$eg le©Jejeb~ meJee¥ieeR osJeefJe}er³eeb ef®ejeb~SsmeW peerJe IesTefve OevegOe&je~ keÀesj[s kesÀ}s~~228~~DeeefCe pebieceener nele~ }eTefve keÀe{}W efHeÊe~ceie jeefKe}W efµeCele~ DeeefCekeÀ peerJe~~229~~

’l³ee ef®eefkeÀlmeeµeem$eevegmeej Deew<eOe³eespevee keÀjleebvee keÀener Pee[eb®eskebÀo KeCetve keÀe{leele; lej keÀener Pee[s cetUebmekeÀì Je HeeveebmekeÀìGHeìleele; keÀeneR®ee yegbOee lees[tve lees Deew<eOeermeeþer JeeHejleele; lej keÀenerJe=#eeb®eer mee}®e mees}tve Iesleele; HeÀUs osC³ee®³ee DeJemLesle Deme}s}sieeYes #eejeb®eer Hegìs osTve GkeÀ[Jeleele. meJee¥Òeleer efveJezj YeeJe DemeCeeN³eele©Jejeb®³ee meJee¥ieebJej ef®ejs osTve l³eeb®ee ®eerkeÀ keÀe{tve Deew<eOeer le³eejkeÀjleele. Demes keÀªve l³ee Je=#eeb®ee peerJevejme DeeìJetve l³eebvee µeg<keÀkeÀªve mees[leele. ÒeeefCecee$eeb®esmeg×e ne}ne} keÀªve l³eeb®³eeHeemetvejmee³eves efme× keÀjleele. ns meJe& keÀµeemeeþer, lej jesieebveer pepe&j Pee}suîeeceeveJe ÒeeC³eeb®es ne} keÀceer JneJesle cnCetve!“pewvee®ee³e&

HetJe&ceerceebmekeÀ Je Dee³egJexoer³e ef®eefkeÀlmeeHe×leer ³eelee r}DeefnbmeeefJe<e³ekeÀ efJe®eejeb®ee Hejece<e& IesleuîeeJej %eeveséej DeefnbmeeJeeoerFlej pewvee®ee³ee¥®eer Deefnbmee keÀesCel³ee ÞesCeer®eer Deens, les meebieleele. %eevesµe cnCeleele:

SkeÀeR Oecee&ef®e³eeb JeenCeer~ iee}tb Deeoefj}W HeeCeer~lebJe iee}efle³eeb Deene}Ceer~ peerJe ces}s~~13-234~~SkeÀ ve He®eleeref®e keÀCe~ F³eW efnbmes®eW YesCe~lesLe keÀoefHe&}s ÒeeCe~ nWef®e efnbmee~~235~~’ keÀener }eskeÀ - pewve ³eleer F.HeeC³eeÜejs Heesìele peblet peeTve

l³eeb®eer efnbmee nesT ve³es cnCetve HeeCeer ieeUtve efHeleele. lemes®e DeVeefµepeJeleebvee l³eeleuîee peerJeeb®eer efnbmee nesT ve³es cnCetve l³eele}s peerJepeblet

- efkeÀ[s F.keÀe{tve ìeketÀve ceie les Oeev³e keÀ®®es®e Keeleele. HeCe les HeeCeerieeUleebvee l³eele}s efkeÀleerlejer met#ce peerJe HeÀ[ke̳eele De[ketÀve cejleele.l³eele}s DeveskeÀ peerJe HeeC³eeJee®etve peiet µekeÀle veenerle, lesner le[HeÀ[tvecejleele. lemes®e DeVe keÀ®®es®e Keeuîeeves les ve He®euîeecegUs Deblejelc³eemeog:Ke Heesnes®eles! efnbmee ìUeJeer cnCetve l³eeveer kesÀ}s}er Deµeer ner ke=Àl³esHeCe efnbmeelcekeÀ®e þjleele.“

Denes Jemeleerb OeJe}ejW~ cees[tefve kesÀ}W osT} osJnejs~veeieewefve JesJnejW~ ieJeeboer Ieele}er~~13-230~~cemlekeÀ HeebIegjefJe}W~ lebJe le}JeìeR GIe[W Heef[}W~Iej cees[ewefve kesÀ}W~ ceeb[Je Heg{W~~231~~vee vee HeebIegjCeW~ pee}tefve pewmeW leeHeCeW~pee}W DeebieOegCeW~ kegbÀpeje®eW~~232~~yew} efJekeÀewefve ieesþe~ Hegbmee }eJeesefve yeebefOepes ieebþeb~F³eeb keÀjCeeR keÀeR ®esäe~ keÀeF¥ nbmees~~233~~

’Jeme}s}er Iejs cees[tve l³eebHeemetve osTU yeebOeeJes; }eskeÀebvee }gyee[tveDeVeme$es Iee}eJeerle; efµejesYet<eCe cnCetve keÀcejs®es vesmeles Jem$e keÀe{tve[eske̳ee}e iegb[eUeJes; Iej cees[tve l³eeHeemetve ceeb[Je GYeejeJee; Leb[erHeemetveye®eeJe JneJee cnCetve HeebIe©Ces peeUtve l³eeb®eer Tye I³eeJeer; Debie OegJeeJescnCetve SKeeÐee nÊeerves HeeC³eeSsJepeer meeW[sves DebieeJej ef®eKe}®e G[JetveI³eeJee; yew} efJeketÀve l³ee Hewµeebveer l³ee®³eemeeþer ieesþe yeebOeeJee; HeesHeìe}emees[tve efouîeeveblej l³ee®³eemeeþer efHebpeje DeeCeeJee; DeefnbmeeJeeÐeeb®³eeDeµee leNns®³ee l³ee ceke&Àì®esäe Heentve nmeeJesmes Jeeìles.“%eevesµeeb®es mJecele

³ee meJe& DeesJ³eebJeªve SkeÀJeej pejer DeeHeCe vepej efHeÀjJe}er lejceeG}erbveer veblej Þeerke=À<Ceeb®es cnCetve pes DeefnbmeeOecee&efJe<e³eer ceveesielemeebefiele}s Deens, les menpe mecepes}. les cnCeleele:

SJeb efnbmeeef®e Deefnbmee~ keÀce&keÀeb[eR ne Ssmee~efme×evleg megcevemee~ Jees}Kes letb~~13-236~~Heefn}W Deefnbmes®es veebJe~ DeecneR kesÀ}s pebJe~lebJe mHetÀleea yeebOe}er nebJe~ F³eW celeeR~~237~~leNneR kewÀmesefve ³e³eebleQ iee}eJeW~ cnCeewefve Heef[}W yees}eJeW~SjJeeRef®e legJeebner peeCeeJeW~ Ssmeeef®e YeeJees~~238~~yengle keÀªefve efkeÀjerìer~ neef®e efJe<e³ees F³es ieesþer~SNnJeerb keÀeb Dee[JeeìeR~ OeebefJepew}~~239~~

HetJe&ceerceebmee, Dee³egJexo Je Flej celeeb®ee Hejece<e& Iesleu³eeJej %eeveosJel³eeb®eer ieCevee keÀce&keÀeb[ele keÀjleele. les cnCeleele: ’efnbmes}e®e nskeÀce&keÀeb[er Deefnbmee Demes ieeW[me veebJe yene} keÀjleele. Deefnbmes®es ceerefJeJes®eve keÀjC³eeme meg©Jeele kesÀ}er, lesJneb®e ceePes }#e ³ee celeebkeÀ[sJesOe}s ies}s. keÀejCe ner celes l³eep³e®e Demeu³eeves l³eeb®ee efveoxµe keÀªvel³eeleer} efJemebieleer ner oeKeJeCes Yeeie®e nesles. ns Depe&gvee! let ceePee ne

³eesieoe Þeer%eeveséejer 145 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 46: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

YeeJe peeCetve Ies. cnCepes ³ee Dee[ceeiee&®³ee efJe<e³eeJej ceer SJe{s efJeJes®evekeÀe kesÀ}s, les leg}e keÀUtve ³esF&}.“

DeeefCe mJeceleeef®e³eeb efveOee&je~ }eieewefve³eeb OevegOe&je~ÒeeHleeb celeeblejeb~ efveJex®eg keÀerpew~~13-240~~SsmeeR ns DeJeOeejeR~ efveªefHeleer Hejer~Deeleeb ³e³eebJejer~ cegK³e peQ ieeb~~241~~leQ mJecele yeesef}pew}~ Deefnbmes ªHe keÀerpew}~pesCeW Gefþef}³eeb Deebleg}~ %eeve efomes~~242~~Heefj leQ DeefOeef<þ}sefve DebeieW~ peeefCepes Dee®ejlesefve yeieW~pewmeeR keÀmeJeìer meebieW~ Jeeefve³eebleQ~~243~~lewmeW %eeveeceveeef®e³eW Yesìer~ meefjmesbef®e Deefnbmes®eW efyebye Gþer~leQef®e SsmeW efkeÀjerìer~ Heefjme Deeleeb~~244~~

’lemes®e Deefnbmesyeeyele mJecele meebieleebvee Flej celeceleeblejeb®eemees#ecees#e }eJeCes leke&À¢äîee DeeJeµ³ekeÀ®e Demeles. cnCetve ns efveªHeCekeÀjCes jemle®e nesles. Deelee ceer ceePes cele leg}e meebielees. ns Depe&gvee! lesHeÀej cenÊJee®es Deens. les SskeÀu³eeJej Deefnbmee cnCepes keÀe³e les leg}ecetefle&ceble Òeleerle nesF&}. ceie leg}e Deefnbmee Je %eeve ³eeb®³ee Deblejer®eeKeje YeeJeyebOe DeekeÀUs}. pemes meesves HeejKee³e}e les keÀmeesìer}e }eJeeJes}eieles; l³eeÒeceeCes Deefnbmee p³ee®³eeþe³eer Jemeles, l³ee®³ee Dee®ejCeeJeªveDeefnbmes®eer Kejer DeesUKe nesles. Kejer Deefnbmee %eeveJeevee®³ee cevee®³eeDeJekeÀeµeele HetCe& ®ebêefyebyeeÒeceeCes ÒekeÀeµele jenles. keÀmes les SskeÀ!“keÀeef³ekeÀ Deefnbmee

³eeveblej YeieJebleeb®³ee mJeeblejer®ee DeefnbmeeefJe<e³ekeÀ YeeJe Je cele ÒekeÀìkeÀjC³eemeeþer %eeveosJe Demes cnCeleele keÀer:

leNneR lejbieg vees}ebef[leg~ }njer HeeSb ve HeÀesef[leg~meeb®e}g ve ceesef[leg~ HeeefCe³ee®eeb~~13-245~~JesieW DeeefCe }smee~ efoþer Iee}tefve DeebefJemee~peUeR yekegÀ pewmee~ HeeT} met³eW~~246~~keÀeb keÀce}eJesjer Ye´ce©~ Hee³e þsefJeleer n}gbJee©~kegÀ®egbyew} kesÀme©~ F³eeb µebkeÀe~~247~~lewmeW HejceeCeg Heeb efJeiegble}W~ peeCegefve peerJe meeveg}W~keÀe©C³ee®eer HeeT}W~ }HeTefve ®ee}W~~248~~

’yeieUe pemee Deeefce<eeJej vepej þsJetve mebLe HeeC³eele lejbiener veGþt oslee, }eìeb®ee KeUyeUeì ve ceepeefJelee, pe}o ieleerves HeCe De}ieoHeeC³eele HeeT}s ìekeÀlees; efkebÀJee keÀce}o}eleer} megkeÀesce} Hejeie®egjieUleer} ³ee Yeerleerves Ye´cej pemee keÀce}eJej Deuneo Hee³e þsJelees;lemee®e p³ee®ee ceveesOece&®e Deefnbmee Pee}e Deens Demee ceveg<³e peefceveerJej®ee}leebvee Yetceer®³ee keÀCeekeÀCeeletve jenCeejs meeveg}s peerJe ef®ej[tve peeTve³esle cnCetve l³eeb®³eeJejer} keÀ©Cesves ¬eÀeble nesle HeeT}s peCegvemeu³eemeejKee®e ®ee}lees.“

lees ke=ÀHes®eer Jeeìg keÀefjleg~ leQ efoµeeef®e mvesnW Yeefjleg~peerJeele}eR DeebLeefjleg~ DeeHeg}e peerJeg~~13-249~~Ssefme³eeb peleveeb~ ®ee}Ces pes³eeb OevegOe&je~nW DeefveJee&®³e HeefjceeCee~ Hegefjpesvee~~250~~

’l³ee meevegu³ee peerJeebpeJeUtve peeleebvee lees l³eeb®³eeJej DeeHeu³eeke=ÀHee¢äer®ee Je<ee&Je keÀjle l³eeb®³eekeÀ[s ÒesceYeefjle vepejsves Heenele, DeeHeu³eepeerJee®³ee Gyes®es l³eeb®³eemeeþer HeebIeªCe Hemejle Jeeì ®ee}lees. l³ee®³eel³ee De}ewefkeÀkeÀ ®ee}er®es JeCe&ve keÀjC³eeme GHecee lejer keÀesþtve DeeCeeJeer!“

HeQ ceesne®esefve meebie[s~ }emeer efHe}W Oejer leeW[W~lesLe oeleeb®eW Deeiej[s~ }eieleer pewmeW~~13-251~~keÀeb mvene}g ceeSb~ leevn³ee®eer Jeeì Heens~efle³eW efoþer Deens~ nb}gJeej peQ~~252~~vee vee keÀce}o}sb~ [es}efJepeleer {e}W~lees pesCeW Hee[W yegyeg}W~ Jeeje IesHeW~~253~~lewmesefve ceeo&JeW HeeSb~ YetceerJejer v³eefmeleg peeSb~}eieleer lesLe nesSb~ peveeb megKe~~254~~Ssefme³eeb }efIecee ®ee}leeb~ ke=ÀefceefkeÀìkeÀ Heb[gmeglee~osKeW leNneR ceeIeewleeb~ n}tb®e efveIes~~255~cnCes HeeDees Oe[He[w}~ leNneR mJeeceer®eer efveêe cees[w}~j®e}sHeCe He[w}~ Peesleer nve~~256~~F³eeb keÀekegÀ}gleer~ JeeneCeer Ies ceeIeewleer~keÀesCnsner J³eÊeÀer~ ve Je®es Jejer~~257~~

’ceebpejerves efHe}ebvee Oeªve vesle Demelee efle®es oeble pemes l³eebvee}eiele veenerle; ceelee Òesceeves peµeer DeeHeu³ee leevngu³eeJej mvesneUJeelmeu³eHetCe& ¢äer®ee Je<ee&Je keÀjles; keÀce}o}eves {eU}s}e Jeeje pemee[esȳeeb®³ee yegyegUebveener nUgJeejHeCes megKeeJelees; lemee®e ceeo&Jeeves lees YetceerJejHeov³eeme keÀjlees. l³ee®³ee leµee ®ee}C³eeves Deepetyeepet®³ee meJe& ÒeeefCecee$eebveeDeleerJe megKe nesles. Deµee }eIeJeeves pejer lees ®ee}le Deme}e lejer Jeeìsleke=ÀefcekeÀerìkeÀ efome}s lej l³eebb®³ee Deblejer JeemleJ³e keÀjCeeN³ee ÒeYet®eerDeeHeu³ee HeeJe}eb®³ee DeeJeepeeves efveêe Yebietve l³eeb®³ee Deejeceele J³el³e³e³esF&} ³ee Yeerleerves lees G}ì HeeJe}er ceeIeeje efHeÀjlees.“

³eeHetJeea %eeveosJeebveer keÀeef³ekeÀ Deefnbmes®es ªHe oeKeJetve efo}s. Deeleel³eeb®³ee J³eefÊeÀcee$eebµeer DemeCeeN³ee Jele&CetkeÀer®es JeCe&ve keÀjle les cnCeleele:

peerJee®esefve veebJeW~ le=CeeleWner vees}eb[JeW~ceie ve }sefKeleeb peeJeW~ nW keWÀ ieesþer~~13-258~~cegbefie³eW ces© vees}eb[JeW~ ceµekeÀe efmebOeg ve lejJes~lewmee Yesefìef}³eeb ve keÀjJeW~ Deefle¬eÀceg~~259~~SsmeeR pes³eebef®e ®ee}er~ ke=ÀHeeHeÀ}eR Dee}er~....~~260~~

’#eg}ÁkeÀµee peerJepebletbmeeþerner p³ee®es Deble:keÀjCe SJe{s legìles; peeskeÀesCeener ÒeeC³eeJej HeeT}meg×e He[t ve³es cnCetve o#e Demelees; p³ee}emeeOes le=Cee®es Heelesner Dees}eb[tve peelee ³esle veener; lees ceveg<³e l³ee}e keÀesCeer

³eesieoe Þeer%eeveséejer 146 Gvces<e:9-1::%eeveiegCe}#eCes-1

Page 47: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

J³eÊeÀer Yesì}er lej efle®ee Deveeoj keÀªve peeF&} ns keÀmes mebYeJes}!cegbieer}e keÀOeerlejer ces© HeJe&le Dees}eb[lee ³esF&} keÀe! ef®e}ì keÀOeer mecegêHeej keÀªve peeF&} keÀe! l³ee o³eeê& Deble:keÀjCee®³ee ceneceeveJeeme JeeìsleYesìCeeN³ee Òel³eskeÀ J³eefÊeÀcee$ee®es #escekegÀµe} Heeefnu³eeefJevee Heg{s ®ee}lee®e³esle veener, ns efve:mebµe³e mecepe! lees ceveg<³e cnCepes Jeeìsle YesìCeeN³eeÒel³eskeÀ peerJecee$eeme ke=ÀHeeHeÀU osCeeje ke=ÀHeeHeÀUebveer }ie[}s}e peCet®ee}leeyees}lee Je=#e®e Demelees.“Jeeef®ekeÀ Deefnbmee

’®e}eb keÀuHeleªb®es DeejJe“ ner GÊeÀer meeLe& HetCe& keÀjCeeN³ee l³eecenelc³eeefJe<e³eer %eeveosJe Heg{s cnCeleele:

...osKeefme efpe³ee}er~ o³ee Jee®es~~13-260~~mJe³eW éemeCeW®e megkegÀceej~ cegKe ceesne®eW ceensj~ceeOeg³ee& peen}s DebkegÀj~ oµeve lewmeW~~261~~Heg{eb mvesn HeePejs~ ceeieeb ®ee}leer De#ejW~µeyo HeeþeR DeJelejW~ ke=ÀHee DeeLeer~~262~~lebJe yees}CeWef®e veener~ yees}es cnCes peNneR keÀeF¥~leNneR yees}g keÀesCneneR~ KegHew} keÀeF¥~~263~~

’l³ee®eer Jee®ee cnCepes cetefle&ceble o³ee®e Demeles. l³ee®es éemevemeg×emegkegÀceej, nUgJeej Yeemeles. l³ee®es cegKe µeebleer Je Deeveboeves FlekesÀ cebef[leDemeles keÀer l³ee®³eeJeªve DeeHe}er vepej #eCewkeÀmeg×e nìt ve³es, Demesceesne®es ceensj®e les Demeles. l³ee®eer obleHebÊeÀer cnCepes ceeOeg³ee&}e HegÀì}s}speCet DebkegÀj®e! l³ee®³ee ªHeeves ®ee}leeyees}lee efpeJneUe®e ÒekeÀìleesDeeefCe veblej l³ee®³ee cegKeeR®es mvesneU yees} SsketÀ ³esleele. DeeOeer l³ee®eerke=ÀHee ÒeeHle nesles DeeefCe veblej ke=ÀHeeoµe&keÀ µeyo DeJelejleele. Yetlecee$eebµeerSkeÀªHe Pee}su³ee l³ee ke=ÀHeeJebleeme keÀesCeeµeer keÀener yees}tve JesieUs DemesDeeCeKeer keÀe³e meebielee ³esF&}! HeCe pejer lees keÀener yees}}e®e lej leskeÀesCee}e KegHes} Demes keÀmes yejs Demes}!“

yees}leeb DeefOekegÀner efveIes~ leNneR keÀesCneneR JeceeA ve }ies~keÀesCneefme ve efjIes~ µebkeÀe ceveeR~~13-264~~ceebef[}er ieesþer nve cees[w}~ JeeefmeHew} keÀesCner Gþw}~DeeFkeÀesefveef®e JeesJeeb[er}~ keÀesCner peNneR~~265~~leNneR ogJee}eR keÀesCneb ve nesDeeJeer~ kebÀJeCee®eer YegbJeF& veg®e}eJeer~Ssmee YeeDees peerJeeR~ cnCeewefve Giee~~266~~

’³eoekeÀoeef®ele DeeHeu³eekeÀ[tve yees}leebvee DeefOekeÀGCee µeyo ies}elej lees keÀesCee®³ee Jeceea }eies}; keÀesCee}e l³ee®³ee nsletyeÎ} µebkeÀe efvecee&CenesF&}; keÀesCeer Yeerleerves o®ekesÀ}; keÀesCeer meebieC³eekeÀ[s og}&#e keÀjer};keÀesCee}e DeeHeu³ee yees}C³eeves keÌ}sµe nesleer}; keÀesCee}e DeeHeu³eeyees}C³ee®ee jeie ³esF&}; ³ee Yeerleerves lees menmee Giee®e jenlees.“

ceie ÒeeefLe&}e efJeHee³eW~ peNneR }esYeW yees}eW pee³es~leNneR Heefjmes les³eeb nes³es~ cee³eyeeHeg~~13-267~~

keÀeb veeoye´ïeef®e cegmeW Dee}W~ keÀer iebieeHe³e Deme}}W~HeefleJe´leW Dee}W~ JeeOe&ke̳e keÀeb~~268~~lewmeW meeb®e DeeefCe ceJee}~ efcele}W Heefj jmee}~yees}s pewmeW keÀu}es}~ Dece=lee®eW~~269~~

’l³eeletve keÀesCeer l³eeves yees}eJes Deµeer efJevebleer kesÀ}er®e lej l³ee®es cevejeKeeJes ³ee nsletves lees pes keÀener yees}lees les FlekesÀ keÀUJeȳee®es Demeles keÀerSskeÀCeeN³ee}e DeeHeCe peCet DeeF&Jeef[}eb®es®e efpeJneȳee®es ce=ogceOegj iebYeerjyees}Ces SskeÀle Deenesle, Demes JeeìeJes. l³ee®es yees}ner ceespekesÀ®e HeCe FlekesÀmee#esHeer Je ceJeeU Demeleele keÀer pemes keÀener Dece=lee®es jmeeU keÀ}ÁesU®ekeÀeveeJej He[leensle; pemes keÀener mee#eele veeoye´ïe®e DeJelej}s Deens;peCet iebies®es HeefJe$e lees³e®e ogLe[er Yeªve keÀ}ÁesU keÀjles Deens; peCetDeef$eHelveer Devemet³eeceeles®es HeeefleJe´l³e HeefJe$e JeeOe&ke̳e HeeJe}s Deens.“

efJejesOeg Jeeoye}g~ ÒeCegHeeHe{e}g~GHenemeg ®ee}g~ Jece&mHeµe&g~~13-270~~Deeìg Jesieg efJeboeCeg~ Deeµee µebkeÀe ÒeYeejCeg~ns mebv³eefme}W DeJeiegCeg~ efpe³eeb Jee®ee~~271~~

’l³ee®³ee Jee®esves GHejesefOekeÀ yees}Ces, lebìîeeme GÊespevee osCes, ÒeeC³eeleHeeHeYeeJevee efvecee&Ce keÀjCes, ìeketÀve yees}Ces, Jeceea }eieleer}mes µeyo JeeHejCes,DeÆeneme keÀjCes, DeeJesµeeves yees}Ces, Keesìer Deeµee oeKeJeCes, mebµe³eeleHee[Ces, keÀHeìeves yees}Ces, ÒeleejCee keÀjCes, Fl³eeoer pes DeJeiegCe Demeleele,l³eeb®ee HetCe&le³ee l³eeie kesÀ}s}e Demelees.“¢äerleer} Deefnbmee

Jeeef®ekeÀ Deefnbmes®es efveªHeCe kesÀu³eeveblej Deefnbmee HetCe&HeCes DebieeryeeCe}su³ee ceveg<³ee®eer ¢äer keÀµeer Demeles, les JeefCe&leebvee %eeveosJecnCeleele keÀer:

DeeefCe les³eeef®e Hejer efkeÀjerìer~ LeeT pes³eeef®e³es efoþer~meebef[}er³eeb YetkegÀìer~ ceeskeÀef}³eeb~~13-272~~YetleeR Jemlet Deens~ efle³eW ªHeeW µekesÀ efJeHee³eW~cnCeewefve Jeeme ve Heens~ yenglekeÀªefve~~273~~

’l³ee®eÒeceeCes Depe&gvee! l³ee®eer ¢äer efmLej Je Deeê& Demeles. l³ee®eerYegJeF&meg×e keÀOeer G®e}le veener.l³ee®³ee }}eìer keÀOeer $eeefmekeÀHeCee efkebÀJeejeie oeKeJeCeejer yeejerkeÀµeerner Deeþer vemeles; pejer l³ee®eer ¢äer FlekeÀerceeo&JeHetCe& Demeles, lejerner lees keÀesCeener YetleekeÀ[s [esUs GIe[tve HeenCesìeUlees. keÀejCe ve peeCees! meJee¥le³ee&ceer JeemleJ³e keÀjCeeN³ee YeieJebleekeÀ[s®egketÀve jesKetve Heeefn}s ies}s lej l³ee Yetlesµeeme leer vepej yees®es} Je keÀäHeesnes®eleer}!“

Ssmeener keÀesCns SkeWÀ Jes}bs~ Deebleg}er ke=ÀHes®esefve ye}W~GIe[esefve³eeb [es}s~ efoþer Iee}er~~13-274~~leNneR ®ebêefyebyeewefve Oeeje~ efveIeleeb veJnleer iees®eje~Heefj SkeÀmejeb ®ekeÀesjeb~ efveIeleer oeWoW~~275~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 147 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 48: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

lewmeW ÒeefCe³eebmeeR nes³es~ peNneR lees Jeemeg Heens~les³eeb DeJe}eskeÀvee®eer mees³es~ ketÀceeaner vesCeW~~276~~

’Deµeer l³ee®eer ceveesOeejCee Deme}er lejer pej keÀe SKeeos JesUerl³ee®³ee Deblejer®eer ke=ÀHee Deesmeb[tve ³esTve l³eeves [esUs GIe[tve keÀesCeeJej¢efä#esHe ìekeÀ}e, lej p³eeÒeceeCes ®ebêefyebyeentve efveIeCeeN³ee megOeece=lee®³eeOeeje [esȳeebvee efomele vemeleebveener l³ee efHeTve®e pemes ®ekeÀesj He#eerHegä nesleele, l³eeÒeceeCes®e ÒeefCecee$eebme leer ¢äer Dee¼eooe³ekeÀ þjles.l³eeves keÀesCeekeÀ[s menpe Heeefn}s lej l³ee ¢äer®eer mej keÀemeJeer®³ee DeeHeu³eeefHe}ebkeÀ[s HeenC³ee®³ee ¢äer}ener vemeles; FlekeÀer l³ee®eer ¢äerÒesceYeefjle Demeles.“DeefnbmekeÀ Je=Êeer Je ke=Àleer

yees}Ces, ®ee}Ces Je yeIeCes ³eebÜejs Deefnbmee ÒekeÀì keÀjCeeN³ee l³eeceveg<³ee®es nmlemHeµee&oer ke=Àleer keÀµee leµee®e Deefnbmeece³e Demeleele, Heene:

efkebÀyengvee DeeF&meeR~ efoþer pes³eeb®eer YetleebmeeR~keÀjner osKemeer~ lewmesef®e leQ~~13-277~~nesTefve³eeb ke=ÀleeLe&~ jeefn}s efme×e®es ceveesjLe~lewmeW pes³ee®es nele~ efveJ³ee&Heej~~278~~

’³eeÒeceeCes p³ee®eer ¢äer meJe& YetleebÒeleer o³eeê& Je keÀe©C³eHetCe& Demeles,l³ee®es nele Je mHeµe& oesvnerner ÒeefCecee$eebme keÌ}sµenejkeÀ Je megKekeÀejkeÀDemeleele. efme×eb®es ceve pemes l³eeb®³ee ceveesjLeHetleeaves mleyOe nesles, lemes®el³ee ke=ÀHeeUt®es nmle keÀener®e keÀjCeer³e ve Gju³eeves ®esäejefnle - efveJ³ee&HeejPee}s}s Demeleele.“

De#eceW DeeefCe mebv³eeefme}W~ keÀeR efvejeROeve DeeefCe efJePee}s~cegkesÀefve Iesle}W~ ceewve pewmeW~~13-279~~les³eeb Hejer keÀeF¥~ pes³eeb keÀjeb keÀjCeW veeneR~peQ DekeÀle&³eeef®e³eeb þeF¥~ yewmees ³esleer~~280~~Deemeg[w} Jeeje~ veKe }eies} Debyeje~F³eeb yeg×er keÀjeb~ ®eeUJees ves oer~~281~~lesLe DeebieeJejer} G[JeeJeer~ keÀe [es}eb efjieleeb Pee[eJeeR~HeµegHe#³eeb oeJeeJeer~ $eemecegêe~~282~~F³eeb kesÀTefle³eeb ieesþer~ veeJe[s ob[g keÀeþer~ceie µem$eeb®es efkeÀjerìer~ yees}CeW keWÀ~~283~~

’keÀceXefê³esner De#ece DemeeJeerle DeeefCe Jej mebv³eemener mJeerkeÀejeJee;Deiveer keÀeÿjefnlener DemeeJee DeeefCe efJePetvener peeJee; cegke̳eeves ceewveJe´leDebieerkeÀejeJes; l³eeÒeceeCes ke=Àeflejefnle Deme}s}s nele®e l³ee®³ee efveJ³ee&HeejjenC³eemeeþer peCet Dee}s}s Demeleele. JeeN³ee}e HeÀìkeÀe yemes};DeekeÀeµee}e DeeHe}er veKes ©Heleer} DeeefCe Heb®eceneYetleeR Jemleer keÀªveDemeCeeN³ee YeieJeblee}e keÀä Heesnes®eleer} ³ee Yeerleerves pees ceveg<³e DeeHe}snelemeg×e ®eUt osle veener; lesLes DebieeJej yeme}su³ee ceeµee JeejeJ³ee,[esȳeebYeesJeleer IeeWIeeJeCeejer ef®e}ìs nekeÀ}eJeerle, efkebÀJee HeµegHe#³eebvee

efYeJeJeC³eemeeþer DeeefJeYee&Je keÀjeJesle, ns l³ee®³eekeÀ[tve keÀmes yejs nesF&}!ns Depe&gvee! p³ee}e neleer meeOeer keÀeþer efkebÀJee ob[ IesCes HeCe ©®ele veener,l³eeves neleer µem$e IesC³ee®eer keÀe³e Jeelee&!“

}er}ekeÀce}W Kes}CeW~ Heg<Hecee}e Pes}CeW~ve keÀjer cnCes ieesHeÀCeW~ SsmeW nesF&}~~13-284~~ne}leer jesceeJe}er~ ³e³ee}eieeR Deebie ve kegÀjJee}eR~veKeeb®eer iegb[e}er~ yeesìebJejer~~285~~

’menpe cepesle cnCetve keÀceUebµeer KesUeJes efkebÀJee Heg<HeceeUe neleelePes}eJ³ee, lej leer ke=Àleer nJesletve JeeJejCeeN³ee met#ce ef®e}ìeefokeÀebvee ieesHeÀCeervesceejuîeemeejKes ÒeeCeIeelekeÀ nesF&}; cnCetve lees lemes keÀOeerner ®egketÀve HeCekeÀjle veener. DebieeJejer} jesceeJe}er®³ee DeeÞe³eeves jenCeejs meevegkeÀ}speerJe ogKeeJeleer} ³ee Ye³eeves lees menpe cnCetvener Debiemeg×e keÀOeer kegÀjJeeUleveener. veKeebJej JemeCeeN³ee met#ce pebletbvee GHeêJe nesT ve³es cnCetve keÀOeerlees veKes keÀeHele veener; cnCetve veKeeb®³ee iegb[eȳee l³ee®³ee yeesìebJejJee{}suîee Demeleele.“

lebJe keÀjCes³ee³eeef®e DeYeeJees~ Heefj Ssmeener He[s }eJees~leefNnb neleeb neef®e mejeJees~ peQ peesef[peleeb~~13-286~~keÀeb veeefYekeÀejeb G®eef}pew~ neleg Heef[ef}³eeb osF&pew~DeeÊee&leQ mHefµe&pew~ De}gcee}g~~287~~nsneR GHejesOeW keÀjCeW~ leNneR DeeÊe&Ye³e nejCeW~vesCeleer ®ebêefkeÀjCeW~ efpeJne}e lees~~288~~HeeJeesefve lees mHeµe&g~ ce}³eeefve}g KejHegmeg~lesCeW ceevesb Heµeg~ kegÀjJee}CeW~~289~~

’vecemkeÀej keÀjC³eemeeþer nele pees[Ces; DeYe³e oµe&JeC³eemeeþernele G®e}Ces; He[}suîee, De[KeUCeeN³ee ceveg<³eeme nele osCes; Deelee¥®esog:Ke efveJeeªve l³eebvee efo}emee osCes, l³eebvee nUgJeej kegÀjJeeUCes;Deµeemeeþer®e neleeb®ee JeeHej keÀjC³ee®eer l³ee®eer meJe³e Demeles. Heeref[leeb®³eeJesovee µeceefJeC³eemeeþer lees l³eebvee mHeµe& keÀjC³eemeeþer veeF&}epeeves nmleeoerDebieeb®ee GHe³eesie keÀjlees; HeCe l³ee mHeµee&®eer µeerle}lee ®ebêefkeÀjCemHeµee&bmenerGCes DeeCeCeejer Demeles. Heµetbvee ieeWpeejCeeN³ee l³ee®³ee neleeb®ee mHeµe&ce}³e HeJe&leeJeªve Jeenle ³esCeeN³ee ®eboveiebOeeves megiebefOele Pee}suîeeJee³egmHeµee&mener veepegkeÀHeCeele ceeies ìekeÀlees.“

peQ meoe efjleW ceeskeÀ}W~ pewmeeR ®eboveebieW efveme}W~ve HeÀ}leebner efve<HeÀ}W~ nesleeref®e vee~~13-290~~Deeleeb Demees ns Jeeipee}~ peeCeW leQ keÀjle}~meppevee®eW µeer}~ mJeYeeJe pewmeW~~291~~

’®ebovee®es meJeebb&ie GHe³eesieer Demeles. l³ee}e kesÀJeU mJeeefoä HeÀUs³esle veenerle, cnCetve keÀesCeer keÀOeer l³ee}e efve<HeÀU cnCes} keÀe! l³ee®eÒeceeCesl³ee cenevegYeeJee®es nmle efjÊeÀ Deme}s lejer l³eebvee keÀesCeer efjÊeÀ Jeeefve©He³eesieer keÀmes cnCes}! les lej Yetlecee$eeb®³ee keÀ©Cesves Yej}s}s®eDemeleele! ns Demes efkeÀleer JeCe&ve keÀjeJes! meppeveeb®es µeer} mJeYeeJe pemes

³eesieoe Þeer%eeveséejer 148 Gvces<e:9-1::%eeveiegCe}#eCes-1

Page 49: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

Demeleele, l³ee®e lees[er®es l³ee®es keÀjle}, nmle, mHeµe& Deeoerner Demeleele,ns efveef½ele mecepe.“cevee®es cenÊJe::::

ceeveefmekeÀ Deefnbmee

³eeveblej l³ee ceneceeveJee®³ee Deble:keÀjCeele Deefnbmee keÀµeer efyebye}s}er

Demeles; lees ceeveefmekeÀ Deefnbmes®es keÀmee HegleUe®e Demelees, l³ee®es JeCe&vekeÀjle %eevesµe cnCeleele:

Deeleeb ceve les³ee®eW~ meebiees cnCees peNneR meeb®eW~leNneR meebefiele}s keÀesCne®eW~ efJe}eme ns~~13-292~~keÀeF¥ µeeKee veJns le©~ pe}WJeerCe Demes meeie©~lespe DeeefCe lespeekeÀe©~ Deeve keÀeF¥~~293~~DeJe³eJe DeeefCe µejerj~ ns Jesie}e}W keÀeF¥ keÀerj~keÀeR jmeg DeeefCe veerj~ efmeveeR DeeLeer~~294~~cnCeewefve peQ ns meJe&~ meebefiele}s yee¿e YeeJe~leQ ceveef®e ieeb meeJe³eJe~ SsmeW peeCeW~~295~~

ceeveefmekeÀ Deefnbmes®es yenejoej JeCe&ve SskeÀe! ’DeefnbmekeÀe®³ee cevee®eerJe=Êeer Je Dee®eej keÀmes Demeleele, ns meebie cnCetve let cnCelees Densme, lejns Depe&gvee! DeeleeHeeJeslees keÀe³ee, Jee®ee, ®e#et, nmle, mHeµe&, Heeo,®e}veJe}ve F.efJe<e³eerb®es l³ee DeefnbmekeÀ cegveer®es pes efJe}eme JeCe&ve kesÀ}s,les cevee®es®e veJnsle keÀe³e! µeeKeebefJeCe leª keÀesCeer keÀOeer Heeefn}e DeenskeÀe! pe}eJee®etve meeiej Demelees keÀe! lespe ns®e lespeesjeµeer®es DeefmlelJe -efveOeeve veJns keÀe³e! DeJe³eJe efceUtve®e µejerj nesles vee! Dees}eJee neHeeC³ee®ee®e iegCe veener keÀe! l³ee®eÒeceeCes ceer peer DeeleeHe³e¥le keÀe³ee, Jee®ee,®e#egjeefobÜejs ÒekeÀìCeejer Deefnbmee}#eCes efveªefHe}er, l³eeb®es yee¿e YeeJeJeefCe&}s; les meJe& l³ee Fbefê³eeb®es DeOJe³e&t pes ceve Demeles, l³ee®es®e veenerlekeÀe³e! Fbefê³es cnCepes meeJe³eJe ceve®e!“ceve Je ³eesie

YeieJebleebveer’Feqvê³eeCeeb ceve½eeeqmce“ cnCetve p³ee}e DeeHe}er efJeYetefleDemes cnì}s Deens; pes ³eesieeY³eemee®es cet}Üej Deens; mebkeÀuHeefJekeÀuHee®esceensjIej Deens; p³ee®³ee Hee³eeJej YeeqÊeÀÒeemeeo GYee kesÀ}e peelees; pesefveefce<eeOee&le ye´ïeeb[ Hee}Les Iee}t µekeÀles; pes peiee®eer mee#eele GlHeÊeerkeÀjCeejs yeï³eemJeªHe Deens; p³ee®³eeHeg{s nefì³eeb®eer nes[ ceeIeej Iesles;pes ¢{ efJeéeeme Oej}e Demelee Òel³e#e Hejceelc³ee®eer ÒeeHleer keÀªve osTµekeÀles; pes Þe×ecet} Deens; p³ee®³ee ye}eHeg{s efJeéeeefce$eemeejKes $eÝ<eernerHejemle Pee}s; Kejs lej pes efJeéee®³ee meeceep³eHeoer efJejepeceeve nesC³ee®eerDeekeÀeb#ee Oeªve peerJeeme pevcece=l³et®³ee Deveble DeejeR®³ee ®e¬eÀeJej DeveblekeÀe}eHe³e¥le efHeÀjJeles; pes meeiejentvener DeLeebie Deens, ces©efµeKejeHes#eenerGVele Deens, YeeieJeleesÊece ye}erjepeentvener ye}Jeeve Deens; DeekeÀeµeentvenerienve Deens; Heef#ejepe Jewveles³eeHes#eener Gb®e YejeN³ee pes Iesles; veeiejepeJeemegkeÀerntvener pes ®eHe} Deens; efJeÐeg}Álesmejme pes oerefHleceeve Deens;

cesIeiepe&vesHes#eener pes iebYeerj Deens; Deveble %eeveDe%eevee®es pes Yeeb[ejDeens; efJeée p³eeves nesles-peeles; l³ee cevee®ee Fbefê³eebµeer DemeCeeje³eesieµeem$e¢äîee cenÊJee®ee Demee mebyebOe Heg{er} DeesJ³eeletve meebiele%eeveosJe cnCeleele:

peQ yeerpe YegF¥ KeeWefJe}W~ leQef®e Jejer ©Keg peen}s~lewmes Fbefê³eebÜejeR HeÀebkeÀ}W~ Deblejef®e~~13-296~~HeQ ceevemeeRef®e peNneR~ Deefnbmes®eer DeJemejer~leNneR keQÀ®eer yeensjer~ Jeesmeb[s}~~297~~DeeJe[s leQ Je=Êeer efkeÀjerìer~ DeeOeer ceveewveer Gþer~ceie leQ Jee®es efoþer~ keÀjebmeeR ³es~~298~~Jeeb®etefve ceveeRef®e veeneR~ leQ Jee®esefve Gceìs} keÀeF¥~yeerpesJeerCe YegF¥~ DebkegÀj Demes~~299~~GieceeRef®e Jee}tefve pee³es~ leQ JeesOeer keQÀ®eW Jeens~peerJeg iesef}³eeb Deens~ ®esäe osneR~~300~~cnCeewefve ceveHeCe cees[s~ leQ Fbefê³eeb DeeOeeRef®e Gye[s~met$eOeejsJeerCe meeF&Ke[W~ JeeJees pewmeW~~301~~lewmes ceve ns Heeb[Jee~ cet} ³e³eeb Fbefê³eYeeJeeb~

nsef®e jeneìs DeeIeJeeb~ FneR ÜejeR~~302~~

ceve Je Fbefê³es

’Je=#eeÜejs peefceveerle Hesj}s}s yeerpe®e pemes µeeKeeb®³ee ªHeeves Hemejles,l³ee®eÒeceeCes Fbefê³eJe=ÊeeR®³eeÜejs ceve®e ÒekeÀìles. ceveele®e pej Deefnbmes®eerJeeCe Demes}, lej leer Fbefê³eebletve keÀµeer DeJelejs}! Fbefê³eebÜejs YeemeCeejerJe=Êeer cetU ceveele®e mHegÀjCe HeeJeles Je ¢äer, Jee®ee, nmleeefobÜejs DeekeÀejIesles. p³eeÒeceeCes yeerpe vemeleebvee Yetceerletve jesHe DebkegÀjle veener, l³ee®eÒeceeCespes ceveele®e vemeles, les Jee®esÜejs ÒekeÀìs}®e keÀmes! GieceeHeeµeer®e DeeìtvepeeCeeje Peje pemee veoer®³ee Hee$eeletve Jeenle peeT µekeÀle veener; pemeepeerJe iesuîeeJej osne®³ee ®esäe yebo He[leele; efkebÀJee met$eOeejeefJeveekeÀUmet$eer yeenguîeeb®eer ne}®ee} peµeer Leebyeles; leÜle®e cevee®ee ceveHeCeeveä nesle Demeleebvee®e Fbefê³eeb®eer µeÊeÀer HeCe veenerµeer nesles. ns ceve®eFbefê³eYeeJeeb®es cetU Demeuîeeves les®e meJe& Fbefê³eebÜejs jeneìle Demeles.“

ceve Je Deefnbmee

Heefj efpe³es Jes}eR pewmeW~ peQ nesTefve Deebleg Demes~yeensjeR ³es lewmeW~ J³eeHeejªHeW~~13-303~~³e³ee}eieeR meeb®eeskeÀejW~ceveeR Deefnbmee LeebJes Leesjs~efHekeÀ}er êgleer DeeojW~ yeesYeele efveIes~~304~~cnCeewefve Fbefê³eW leQef®e mebHeoe~ Jesef®eleebner GoeJeeoe~Deefnbmes®ee Oeboe~ keÀefjles Deeneefle~~305~~mecegêW oeìW Yeefjlesb~ leQ mecegêef®e Yejer leefj³eebleQ~lewmeW mJemebHeÊeer ef®eÊesb~ Fbefê³eeb kesÀ}W~~306~~

’ceveele peer Jeemevee Demes} leer®e Fbefê³eeb®³ee J³eeHeejªHeeves yeensjHe[les. HekeÌJe Pee}suîee HeÀUe®ee efkebÀJee Oeev³ee®ee megJeeme pemee Deepetyeepet}e

³eesieoe Þeer%eeveséejer 149 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 50: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

HewÀ}eJelees, leµeer®e ceveele Iej keÀªve yeme}s}er Deefnbmee®e Fbefê³eebÜejsyeensj GHeÀUtve ³esles. DeefnbmeeªHeer Je=efÊeYeeb[Je} Fbefê³eebveer efkeÀleerner Ke®e&}slejer l³eeb®ee melele HegjJeþe l³ee®e ceveeletve neslees Je l³ee êJ³ee®es keÀOeernerGCes He[le veener. DeefnbmeeªHeer mebHeÊeerves Yej}suîee ef®eÊee®ee, meeiejp³eeÒeceeCes Yejleer®³ee }eìebÜejs Kee[îeele-KeepeJeCeeble HeeCeer Yejlees;l³eeÒeceeCes Fbefê³eebÜejs DeeHeuîee DeefnbmeeOevee®ee efJeefve³eesie ceve®e keÀjles.“

ns yeng Demees Hebef[leg~ Oe©efve yee}keÀe®eeb neleg~Jees}er ef}ner J³eÊegÀ~ DeeHeCeef®e~~13-307~~lewmeW o³ee}glJe DeeHeg}W~ cevesb neleebHee³eeb DeeefCe}W~ceie lesLe GHeÀpeefJe}W~ DeefnbmesleQ~~308~~³e³eekeÀejCeW efkeÀjerìer~ Fbefê³eebef®e³eeb ieesþer~ceveeef®e³eeb jeneìeR~ ªHe kesÀ}W~~309~~

’yee}keÀe}e ef}ne³e}e efµekeÀJeCeejs Hebleespeer pemes l³ee®³ee nelee}eOeªve mJele:®e }sKeve keÀjle Demeleele, lemes®e DeeHe}s o³ee}glJe Fbefê³eebveeosTve ceveeves l³eeb®³eele Deefnbmee GHepeJe}s}er Demeles. ns Depe&gvee! ³eeÒeceeCesJee®ee-®e#et-nmleHeeoeoer Fbefê³eebÜejs nesCeeN³ee Deefnbmes®es JeCe&ve keÀjCescnCepes®e cevee®³ee DeefnbmeelcekeÀ Je=ÊeeR®es oµe&ve Ie[JeCes Deens.“

Ssmee ceveW osnW Jee®ee~ meJe& mebv³eemeg ob[e®ee~peen}eb þe³eeR pes³ee®eeb~ osKeµeer}~~13-310~~lees peeCe Jesune}~ %eevee®es Jes}eG}~ns Demees efveKe}~ %eeveef®e lees~~311~~peQ Deefnbmee keÀeveW DeeF&efkeÀpeQ~ ûebLeeOeejW efveªefHepew~leQ HeeneJeer nW GHeÀpew~ leQ leesef®e HeeneJee~~312~~

meeOeejCeHeCes 120 DeesJ³eeletve kesÀ}suîee ³ee DeefnbmesJejer}efveªHeCeeDebleer %eeveosJe cnCeleele: ’Deµee ÒekeÀejs ceve, Jee®ee Je osn³eebÜejs p³eeves efnbmes®ee l³eeie kesÀ}s}e Demelees, lees cnCepes %eevee®es ceesþscebefoj®e Deens; efkebÀyengvee lees cnCepes cetefle&ceble %eeve®e nes³e! ûebLeeblejerefveªHeCe kesÀ}s}er Je ÞeJeCeeÜejs SskeÀ}s}er Deefnbmee Òel³e#e HeeneJeer, DeµeerF®íe Peeuîeeme l³ee ceveg<³ee®es®e oµe&ve I³eeJes. lees cnCepes mee#eeleDeefnbmee®e!“ Demees.HeÀ}efve<HeÊeer:::: Deefnbmes®es HeÀ}

Deefnbmee ne meJe&Þesÿ ³ece ceeve}e peelees. l³ee®es HeÀ} Hele¡e}er

meebieleele les Demes Deens:DeefnbmeeÒeefleÿe³eeb lelmeefVeOeew Jewjl³eeie:~~2-35~~Hee.³ees.met.~~

³ee ³ecee®³ee Hee}vee®es HeÀ}mJeªHe meJe& Yetlecee$eeb®eer meeOekeÀeÒeleerefveJezj Je=Êeer nesles. lemes®e ³eesiemeeOevee efveefJe&IveHeCes keÀjlee ³esles. meJe& YetleebÒeefleefveJezj YeeJe Demeuîeeves l³ee}e ieerlesle meebefieleuîeeÒeceeCes HejceelceÒeeHleernesles. l³eeefJe<e³eer Þeerke=À<Ceeb®es Je®eve Deens:

celkeÀce&ke=ÀvcelHejcees ceÓÊeÀ: me²Jeefpe&le:~efveJezj:meJe&Yetles<eg ³e: me ceecesefle HeeC[Je~~11-55~~

’ns Depe&gvee! keÀesCeener Yetlecee$eeµeer Jewj ve keÀjCeeje, ceeP³ee®emeeþerkeÀcex keÀjCeeje, ceeP³eele HejceYeeJe þsJeCeeje, Jeemeves®ee mebie mees[}s}elees ceePee YeÊeÀ ce}e®e ³esTve efceUlees.“

%eevesµeebveer DeeHeuîee GHejes}ÁsefKele 120 DeesJ³eeletve Deefnbmes®eer peer}#eCes ÒekeÀì kesÀ}er Deensle, l³eebveer pees ³egÊeÀ Demelees, lees efveef½ele®eYeieJeble meebieleele lemee YeÊeÀ Demelees DeeefCe lees Je YeieJeble keÀenerJesieUs vemeleele.’DeÜsäe meJe&Yetleeveeced“

meJe& YetleebÒeleer Üs<eyeg×er ve þsJeCeeje Je l³eeb®³eeJej Òesce keÀjCeeje neYeÊeÀ YeieJeble cnCeleele keÀer l³eebvee efÒe³e Demelees:

DeÜsäe meJe&Yetleebveeb cew$e: keÀ©Ce SJe ®e~efvece&cees efvejn*dkeÀej: meceog:KemegKe: #eceer~~12-13~~meblegä: meleleb ³eesieer ³eleelcee ¢{efve½e³e:~ce³³eefHe&leceveesyegef׳eex ceÓÊeÀ: me ces efÒe³e:~~12-14~~

’YetleebÒeleer DeÜsäe, l³eeb®³eeJej Òesce keÀjCeeje, l³eeb®ee efce$e,l³eeb®³eeJej o³ee Je<e&JeCeeje, ceceleejefnle, DenbkeÀejefJeJeefpe&le, megKeog:Kemeceeve ceeveCeeje, meJe& ÜbÜs menve keÀjCeeje, #eceeyeg×er®ee, meblegäDeble:keÀjCee®ee, cevee®ee megefve½e³e kesÀ}s}e, Deble:keÀjCee®es efve³eceve kesÀ}s}eJe ce}e ceve DeeefCe yeg×er DeHe&Ce kesÀ}s}e,melele ceePes O³eeve keÀjCeeje leesceePee ³eesieer YeÊeÀ ce}e DeleerJe efÒe³e Deens.“

efveªHeCee®es met$e::::

%eevesµe ieerles®es met$e Oeªve Demeleele

DeÜsäeoer iegCeeb®es JeCe&ve keÀjleebvee Þeer%eeveosJe ieerles®es met$e Oeªve®e

meJe& efJeJes®eve keÀjle Demeuîee®es DeeHeCeebme efometve ³esleele. DeceeefvelJe,DeobefYelJe, Deefnbmee, #eeefvle F.iegCeeb®es G}ÁsKe Jee efJeJejCeowJeer mebHeoe³ee ¢äerves HeCe cenÊJee®es Deens. Þeerke=À<Ceebveer ceveg<³eeves owJeer mebHeoe Deefpe&lekeÀjeJeer Demes GHeosefµe}s Demeuîeeves ³ee Deþje iegCeeb®es lesjeJ³ee DeO³ee³ee®³eeefveefceÊeeves JeCe&ve keÀjleebvee meeOekeÀeb®³ee ceveeJej les efyebyeJeC³eemeeþer %eeveséejmepeie Deensle, ns DeeHeuîee}e efometve ³esles.

Þeer%eeveosJe ieerles®es cetU met$e Je efle®³ee Òeces³ee®ee DeebJeekeÀe }#eeleþsJetve®e DeeHe}s efveªHeCe keÀjleele, ns %eeveséejer®es DeO³e³eve keÀjleDemelee DeeHeCeeme JeejbJeej peeCeJetve ³esles. Demees.

DeeleeHeeJeslees %eeveséejeb®es pes DeefnbmesefJe<e³eer®es efJeJes®eve DeeHeCe Heeefn}s,l³eele DeY³eemekeÀeb®³ee ¢äerves oesve Del³eble cenÊJee®³ee ieesäerDeeHeCeebme Dee{Uleele. l³ee Deµee:

1) Þeer%eeveséejebveer efþkeÀefþkeÀeCeer Þeerieerles®³ee µ}eskeÀebJej DeesJ³eej®eleebvee DeveskeÀoe me{U nmleeves JewHeguîee®eer µeyomebHeÊeer GOeU}s}erefomeles. ns kesÀJeU keÀeJ³ejmee®ee HeefjHees<e keÀjC³eemeeþer®e kesÀ}s}s DemeeJesDemee keÀesCee®ee iewjmecepe nesC³ee®eer µeke̳elee l³eeb®³ee vepejsmeceesj DemeeJeer.l³ee®ee G}ie[e l³eebveer Jej G}ÁsKe}su³ee ³ee Yeeieeleer} keÀener DeesJ³eebÜejskesÀ}e Deens.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 150 Gvces<e:9-1::%eeveiegCe}#eCes-1

Page 51: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

ke=ÀleeLe& ceneYeeieebme ns peªj peeCeJes} keÀer %eeveséejerleer} SkeÀnerµeyo DeefOekeÀGCee veener. Òel³eskeÀ DeesJeer}e, Òel³eskeÀ µeyoe}e, SJe{s®ekeÀe³e HeCe %eeveséejerleer} Òel³eskeÀ De#eje}emeg×e mJeleb$e cetu³e DeensDemes ceeveCeejs DeveskeÀ %eeveséejerÒesceer meËo³e DeY³eemekeÀ, meeOekeÀ, Jee®ekeÀDeeefCe DemebK³e YeesUsYeeye[s JeejkeÀjer Deve %eeveséejYeÊeÀ Deensle.

l³eeb®es cele pejer SkeÀJesU yeepet}e þsJet cnì}s lejer %eeveosJeeb®eermJele:®eer mee#e Demes®e meebieles keÀer %eeveséejerceO³es ieerleeLe& mHeäkeÀjC³eemeeþer, YeieJebleeb®eer GÊeÀer G}ie[tve oeKeJeC³eemeeþer, Þeernjer®³eeDeblejer®es YeeJe ÒekeÀì keÀjC³eemeeþer, De%e Je meg%e Deµee meJe& meeOekeÀebveeceeie&oµe&ve keÀjC³eemeeþer DeeefCe ns meJe& jmee®ee HeefjHees<e keÀjle keÀjle,veepegkeÀHeCes cejeþer Yee<esJej De}bkeÀejeb®ee meepe ®e{Jele ®e{Jele, peerveJejmeeb®³ee #eerjeyOeerletve DeejmHeeveer De#ej Jee*dce³ejlves ÒekeÀì Pee}s}erDeensle, l³eeleer} keÀesCeles®e jlve ogmeN³ee jlveebHes#ee keÀceer oerHleer®es-keÀceerlespee®es Jee efvemlespe veener. keÀejCe l³ee Òel³eskeÀ De#ejjlveele yeïelespee®eeDeesveecee®e ûeefLele kesÀ}s}e Deens!!! 2) ³eesiemeeOevesle DemeCeejs cevee®es DeleerJe cenÊJe

mebHetCe& ³eesiemeeOeves®ee Hee³ee cnCepes ceve®e nes³e. lemes Heeefn}s lejceveg<³ecee$ee®³ee megKeog:Keebvee Jemlegle: ceve®e keÀejCe Demeles. yebOe Devecees#ee®es keÀejCemeg×e ceve ns®e Deens. ef®eÊeeleer} JeemeveekeÀes<e Je cevee®esmebkeÀuHeefJekeÀuHemeeceL³e& ³ee oesvneR®³ee meb³eesieeves Fbefê³es ef¬eÀ³ee keÀjleebveeefomeleele. meJe& ef¬eÀ³eeb®³ee ceeies ceve®e Demeles. cnCetve®e YeieJeble cnCeleelekeÀer’Fbefê³eeefCe HejeC³eengefjeqvê³esY³e: Hejb ceve:~~3-42~~“ :Fbefê³eebntve ceve Þesÿ Deens, Hej Deens; l³eeb®³ee ef¬eÀ³eeb®es ceve®eefve³eceve keÀjles.

Fbefê³es oceve keÀjCes ns nefì³eebme, le[erleeHemeebme, ceesþceesþîee$eÝef<ecegveeRvee HeCe keÀþerCe Jeeì}s}s Deens. nÆeves pees Fbefê³es Jeµe keÀªHeenlees, l³eeves ³eesieogiee&Jej peeCeeje ceeie& ve ®ee}lee®e mees[tveefou³eemeejKee Deens. cnCetve ÞeerieesHee}ke=À<Ce Je %eeveosJe meebieleelekeÀer Fbefê³eebceeies p³ee ceve, ef®eÊe Je yeg×er ³ee ÒesjCee Deensle, l³ee keÀµeeJeµe keÀªve Ieslee ³esleer} ³ee®ee Kejs lej DeY³eeme kesÀ}e Heeefnpes.

YeieJebleeHe³e¥le vesCeeN³ee ceeiee&le keÀesCel³ee vee keÀesCel³ee ÒekeÀejs cevee}eDeeHe}ssmes keÀªve IesCes, ef®eÊeeleer} kegÀJeemevee mebmkeÀej Iee}JeCes Jeef®eÊee®³ee megmebmkeÀejµeÊeÀer®ee meeOeves}e DevegketÀ} Demee GHe³eesie keÀªveIesCes; lemes®e yeg×er}e megmebmkeÀeefjle keÀªve ³ee $e³eer®ee YeieJeεe&veemeeþerGHe³eesie keÀªve IesCes, ³ee GHee³eeb®ee DebleYee&Je Demelees®e. ieerlee-%eeveséejerÜejs ³eesiemeeOeves®es YeÊeÀceveesJe=ʳeevegketÀ} Demes pes efJeefJeOe¬eÀcemeesHeeve Je ìHHes ÒekeÀì}s Deensle, les ³ee ³egÊe̳eeb®ee DeefOeke=Àle GHe³eesiekeÀmee keÀjeJee ³ee®es®e ceeie&oµe&ve keÀjleele.

³eesiemeeOevesmeeþer DemeCeejs ns cevee®es DeleerJe cenÊJe meJe&®e mebleebveerceev³e kesÀ}s}s Deens. efJeµes<e cnCepes ÞeerjeceoememJeeceer meceLee¥veercevee®esµ}eskeÀ j®etve meeOekeÀebvee ³eeefJe<e³eer Glke=À<ì ceeie&oµe&ve kesÀ}s}s Deens.

%eeveosJeeb®ee nefjHeeþner ³ee®emeeþer Deens. cevee}e F&µeÒeeHleermeeþermeleke&À keÀjCes ³ee GÎsµeeves %eeveséejerlener Deeiesceeies ÒemebieesHeeÊe DeveskeÀefJeOeeves ³esleele. l³eemeeþer Deefnbmes®es efveªHeCe keÀjleebvee Fbefê³es Je ceve³eeb®ee HejmHej mebyebOe mHeä keÀjCeeN³ee %eeveosJeebveer j®e}suîee GHejes}ÁsefKeleDeesJ³ee meeOekeÀebvee GÊece ceeie&oµe&ve keÀjleele. Demees.

ÜbÜjeefnl³e:::: 4)#eeefvle (#eceeJe=Êeer, ÜbÜs menve keÀjCes)

%eev³eeb®eer }#eCes meebieleebvee %eeveosJeebveer #eeefvle ³ee iegCemebHeos®esJeCe&ve kesÀ}s Deens. meeOekeÀebmeeþer Deeoµe& þjCeeN³ee iegCeefveOeeveeb®es ³eeefce<eeves DeeHeesDeeHe®e JeCe&ve nesle Deens. l³eeb®es Devee¬eÀesµe #ecesefJe<e³eeR®esmeebieCes SskeÀe:

cnCes GvcesKe}es®evee~ meeJeOe nesF& Depe&gvee~keÀª legpe %eevee~ Jees}Keer Deeleeb~~13-338~~leNneR %eeve ieeb leQ SLeW~ Jees}Kes letb efve©les~Dee¬eÀesµesefJeCe pesLeW~ #ecee Demes~~339~~DeieeOe mejesJejeR~ keÀceef}Ceer efpe³eebHejer~keÀeb meowJee®³ee IejeR~ mebHeefÊe pewmeeR~~340~~HeeLee& ³esCeW Hee[W~ #ecee pes³eebleQ Jee{s~leQner }#es HegÀ[W~ }#eCe meebiees~~341~~

Þeerke=À<Ce cnCeleele: ’ns %eeveûenCeemeeþer GÊece ¢äer DemeCeeN³eeDepe&gvee! leg}e %eevee®eer DeesUKe keÀªve oslees; eflekeÀ[s DeJeOeeve os.megKeog:Keeoer ÜbÜbe®es DeeIeele pees menpe menve keÀjlees; cnCepes®e p³ee®³eeefþkeÀeCeer Devee¬eÀesµe #ecee Demeles, l³ee®³eepeJeU®e %eeve Demeles, Demesmecepe. DeLeebie mejesJejele p³eeÒeceeCes keÀce}eb®es efJeHeg} Jes} HemejleeleefkebÀJee Yeei³eJebleeb®³ee Iejer peµeer DeceeHe mebHeÊeer Demeles; l³eeÒeceeCes l³ee%eeveJeevee®es efþkeÀeCeer DeHeej #eeefvle Demeles. l³ee®eer }#eCesDeekeÀUtve Ies.“

leNneR Heef{³es leQ }sCeW~ DeebieeR YeeJeW pesCeW ~Oeefjpew lewef®e meenCeW~ meJe&ef®e pes³eeb~~13-342~~ef$eefJeOe cegK³e DeeIeJeW~ GHeêJeeb®eW ces}eJeW~Jejer Heef[ef}³eeb veJns~ JeebkegÀ[e pees~~343~~DeHesef#ele HeeJes~ leQ pesCeW lees<eW ceeveeJeW~DeveHesef#eleener keÀjJes~ leesef®e ceeveg~~344~~

’DeeJe[lee De}bkeÀej pemee DebieeJej keÀewlegkeÀeves OeejCe keÀjleele,l³eeÒeceeCes meJe& ÜbÜs lees menve keÀjlees. DeeO³eeeqlcekeÀ, DeeefOeYeeweflekeÀ JeDeeefOeowefJekeÀ ns pes ef$eleeHe ceveg<³ee}e og:Kemeeiejele }esìleele, lesmeg×elees µeebleHeCes menve keÀjlees. Jeebefíle Jemlet®³ee ÒeeHleerves pesJe{e n<e& JneJee,lesJe{e®e l³ee}e ve DeeJe[CeeN³ee ieesäer Jeeìîee}e Deeuîee Demelee neslees.“

pees ceeveeHeceeveeleQ meens~ megKeog:Ke pesLe meecee³eW~efveboemlegleer veesns~ ogKeb[g pees~~13-345~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 151 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 52: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

Gvne}sefve pees ve leeHes~ efnceJebleeR ve keÀebHes~keÀeef³emesefvener ve JeeefmeHes~ Heele}s³eeb~~346~~mJeefµeKejeb®ee Yee©~ vesCeW pewmee ces©~Oeje ³e%emegkeÀª~ JeesPeW ve cnCes~~347~~vee vee ®eje®ejeR YetleeR~ oeìCeer veesns ef#eleer~lewmee veevee ÜbÜeR ÒeeHleeR~ Ieecespes vee~~348~~

’ceeveHeceeve, megKeog:Ke, efveboemlegleer ner ÜbÜs lees efmLeleÒe%elesvesmeejKeer®e ceevelees. µeerleG<Ce l³ee}e meceeve®e Yeemeleele. efvemeiee&leer}keÀesCel³eener mebkeÀìe}e lees Ieeyejle veener. JejeneJeleej ÞeerefJe<Cetbvee pemesHe=LJeeriees}e®es DeesPes Jeeìle veener; ces©HeJe&le peµeer }er}³ee mJeefµeKejsOeejCe keÀjlees; veevee Yetleeb®³ee Yeejeves He=LJeer peµeer o[He}er peele veener;lemee®e lees ceneHeg©<e JesieUeuîee ÜbÜbe®³ee meeefVeO³eele keÌ}sµejefnleceveeves jenlees.“

IesTefve pe}e®eW }esì~ Deeef}³eeb veoerveoeb®es mebIeeì~keÀjer Jee[ Heesì~ mecegêg pesJeeR~~13-349~~lewmeW pes³ee®³ee þeF¥~ ve meenCeW kebÀneRef®e veeneR~DeeefCe meenleg Demes SsmeWneR~ mcejCeg vegjs~~350~~Debieeb pew Heele}W~ leQ keÀ©efve Iee}eR DeeHeg}W~SLe meenlesefve veJe}W~ IesefHepesvee~~351~~ns Devee¬eÀesµe #ecee~ pes³eeHeemeeR efÒe³eesÊecee~peeCe lesCeW ceefncee~ %eeveeefme ieeb~~352~~lees Heg©<eg Heeb[Jee~ %eevee®ee Jees}eJee~.....~~353~~

’veoerveoeb®es mecegoe³e HeeC³ee®es }esì IesTve DeeuîeeJej mecegêmenpe®e pemes ceesþs Heesì keÀjlees; lemes lees meJe& keÀener menpe®e menvekeÀjlees; HeCe DeeHeCe keÀener menve keÀjle Deenesle, Demes l³ee}e mcejCenernesle veener. pes keÀener Yeesie Jeeìîee}e ³esleele, les DeeHe}s®e mJeªHe mecepetvelees efJeveele¬eÀej Yeesielees. DeeHeCe keÀener ÜbÜs DevegYeJelees Deenesle, menvekeÀjlees Deenesle, Deµeer l³ee}e YeeJevee®e vemeles; lesLes l³ee menveµeer}les®eeDenbkeÀej l³ee}e keÀesþtve DemeCeej! Deµeer #eeefvle p³ee®³ee Debieer menpe®eDemeles, lees %eevemeKee Demelees; efkebÀyengvee l³ee®³ee meen®e³ee&ves %eeveemecenÊee ÒeeHle nesles, ns let peeCetve Deme.“efmLeleÒe%e

Deµeer ner #eeefvle cnCepes Devee¬eÀesµe #eces®eer - ÜbÜs menve keÀjC³ee®³eeµeÊeÀer®eer }#eCes %eeveosJeebveer ÒekeÀì kesÀ}er Deenle. DeceeefvelJeeoerDeäeoµeiegCe mebHeÊeer ®es efJeJes®eve keÀjleebvee l³eeb®³ee [esȳeebmeceesj ieerles®³eeogmeN³ee DeO³ee³eer Depe&gveeves efJe®eej}s}e Òeµve Deme}e HeeefnpesDemes Jeeìles:

efmLeleÒe%em³e keÀe Yee<ee meceeefOemLem³e kesÀµeJe~efmLeleOeer: efkeÀb ÒeYee<esle efkeÀceemeerle Jepesle efkeÀced~~2-54~~

’meceeOeerle Deme}suîee efmLeleÒe%ee®eer }#eCes keÀesCeleer Demeleele;lees yees}lees keÀe³e; jenlees keÀmee DeeefCe Jeeielees keÀmee,“ ns Depe&gve peeCetve

IesT Feq®ílees. l³ee®³ee He=®ísme GÊejeoeKe} YeieJeble pes meebieleele,l³eebHewkeÀer Heg{er} oesve µ}eskeÀ }#eCeer³e Deensle:

og:Kes<JevegefÜivecevee: megKes<eg efJeielemHe=n:~JeerlejeieYe³e¬eÀesOe: efmLeleOeerce&gefve©®³eles~~2-56~~³e: meJe&$eeveefYemvesnmleÊelÒeeH³e µegYeeµegYeced~veeefYevevoefvle ve Üsefä lem³e Òe%ee Òeefleefÿlee~~2-57~~

’og:Ke ÒeeHle Pee}s Demelee p³ee®es ceve GefÜive nesle veener; megKeÒeeHle Pee}s Demelee pees l³ee®³eeefJe<e³eer efveefj®í Demelees; Òeerleer, Ye³e Je¬eÀesOe ns p³ee®es veä Pee}s}s Demeleele; p³ee®eer keÀesþs®e DeemeÊeÀer vemeles;µegYe DeeefCe DeµegYe ÒeeHle Pee}s Demelee pees vee lej ÒemeVe neslees, vee Üs<ekeÀjlees, vee efKeVe neslees; l³ee®eer yeg×er efmLej Pee}s}er Demeles. lees®eefmLeleÒe%e nes³e; lees®e cegveer nes³e.“

Deµee %eeveer YeÊeÀe®eer efmLeleer meebieleebvee Je l³ee®eer mlegleer yeejeJ³eeDeO³ee³eer keÀjle Demelee YeieJeeve keÀe³e cnCeleele, les SskeÀe:

³ees ve Ë<³eefle ve Üsefä ve µees®eefle ve keÀe*d#eefle~µegYeeµegYeHeefjl³eeieer YeeqÊeÀceev³e: me ces efÒe³e:~~12-17~~mece: µe$eew ®e efce$es ®e leLee ceeveHeceeve³ees:~µeerlees<CemegKeog:Kes<eg mece: me²efJeJeefpe&le:~~12-18~~leguîeefvevoemlegefleceezveer meblegäes ³esve kesÀveef®eled~DeefvekesÀle: efmLejceefleYe&eqÊeÀceevces efÒe³ees vej:~~12-19~~

’pees keÀµeelener Deevebo Jee og:Ke ceevele veener; pees keÀµee®eener Üs<ekeÀjle veener; µegYe Je DeµegYe ³ee oesvner YeeJeveeb®ee p³eeves l³eeie kesÀ}eDeens; pees µe$et Je efce$e, ceeve Je DeHeceeve ³eeb®³ee efþkeÀeCeer mece Demelees;lemes®e µeerle Je G<Ce, megKe Je og:Ke ner p³ee}e meejKeer®e Demeleele; peesDeemeeqÊeÀjefnle Deens; efveboe Je mlegleer p³ee}e mecemeceeve®e Jeeìleele;pees ceveveµeer} Demelees; pees ÒeeHle HeefjefmLeleerle meblees<eeves jenlees; peeskeÀesþs®e cecelee þsJele veener; Demee efmLejyeg×er Deme}s}e, YeefÊeÀ³egÊeÀDeble:keÀjCee®ee ceveg<³e ce}e efÒe³e Deens.“%eeveosJeeb®es Jewefµeäîe:::: %eeveosJeeb®³ee ieerleeLe&efveªHeCee®es efJeµes<elJe

³ee efJeJes®eveeJeªve efpe%eemetbme DeJeiele nesF&} keÀer ieerles®es efveªHeCekeÀjle Demelee %eeveosJe melele mebHetCe& ieerlee®e DeeHeuîee [esȳeebmeceesjþsJeleele. YeieJebleeb®³ee GHeosµee®es met$e meelel³eeves l³eeb®³ee vepejsmeceesjDemeles. meJe&meeceev³eebme ieerleeLe& veerì mecepeeJee ³ee leUceUerHeesìer lesJeejbJeej leer®e leer®e ieesä ve kebÀìeUlee JesUesJesUer JesieJesieȳee meboYee&leHegve:Hegve: ceeb[C³eeme keÀOeerner efye®ekeÀle veenerle.

keÀener efJe®eejJebleebvee ³eele Hegve©ÊeÀer®ee oes<e keÀoeef®ele efomes}. HeCelemee oes<e %eevesµeeb®³ee Heojer Iee}Ces cnCepes %eeveosJeeb®ee ns ieerleeefveªHeCekeÀjC³eeceeie®ee GÎsµe DeeefCe l³eebvee p³eeb®ee Deefle keÀUJeUe Deens, lesmeeceev³e peve Je l³eeb®es HeejceeefLe&keÀ keÀuîeeCe DeeHeuîee vepejsDee[keÀjC³eemeejKes þjs}! lemes®e Jemlegle: ieerleelejer SkeÀ®e SkeÀ ieesäHegve:Hegve: JesieJesieȳee ÒekeÀejs meebiele veener keÀe!

³eesieoe Þeer%eeveséejer 152 Gvces<e:9-1::%eeveiegCe}#eCes-1

Page 53: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

ieerles®ee GÎsµe Þeerke=À<Ceeb®ee meeOee meesHee GHeosµe meeceev³e ceeCemee®³eeceveeJej HetCe&HeCes efyebyeJeCes ne Demeuîeeves ieerles}e pemee Hegve©efÊeÀoes<e oslee³esle veener, lemee®e lees %eeveosJeer}ener oslee ³esle veener. ieerleekeÀejeb®ee neGÎsµe, ieerlesleer} GHeosµee®ee keWÀêefyebot Je ieerles®³ee HeefjIee®eer J³eeHleer,ieerles®es leÊJe%eeve Je les Òel³e#e DevegYeJeC³ee®ee ³eesie ³eeb®es Devegµeer}vekeÀjle %eeveosJeebveer keÀe³e cnì}s Deens, eflekeÀ[s efpe%eemetbveer }#e ÐeeJes.

%eevesµe Demes cnCeleele:leQ ceneefme×eblee®ee DeebJeekeÀe~ efme×evlekeÀ#ee DeveskeÀe~efYe[Tefve DeejbYeg osKee~ oeefJeleg Demes~~18-1242~~SLe DeefJeÐeeveeµeg ns mLe}~ lesCeW cees#eesHeeoeve ns HeÀ}~³ee oesneR kesÀJe}~ meeOeve %eeve~~1243~~ns Fleg}Wef®e veevee Hejer~ efveªefHe}W ûebLeefJemleejeR~leQ Deeleeb oesneR De#ejeR~ DevegJeeoeJeW~~1244~~

%eeveséejerle pees ceneefme×eble ieerleeLe& cnCetve ÒeefleHeeefo}e Deens,l³eeDebleie&le DeveskeÀ efme×eble Je GHeefme×ebleeb®³ee keÀ#ee Deensle. neceneefme×eble cnCepes ieerleeLe& ns pej SkeÀ DeHeefjefcele J³eemee®es Jele&gUmecepe}s lej Flej efme×eble Je GHeefme×eble ner l³eeleer} íesìîee ceesþîeeHeefjefceleer®eer DeveskeÀ Jele&gUs mecepe}er Heeefnpesle. DeefJeÐes®ee veeµe ne ³eeceneefme×eblee®ee GÎsµe mecepe}e Heeefnpes Je cees#eÒeeHleer ns l³ee®es HeÀUmecepeeJes. ³ee oesvner meeO³eebmeeþer %eeve ns®e kesÀJeU SkeÀcee$e meeOeveDeens. ne®e lees ceneefme×eble!!

ÒemebieesHeeÊe lemes®e JesieJesieȳee efveefceÊeebveer mebHetCe& %eeveséejerletveÞeer%eeveosJe ns®e DeveskeÀ ÒekeÀejs ÒeefleHeeefoleele, Demes Jejer} DeesJ³eebÜejsl³eebveer mHe<ì kesÀ}s Deens. ieerleeoµe&veeleer} GHeHeʳee, meceerkeÀjCes, ³egÊe̳eeJe GHee³e ³eeb®ee mec³ekeÀ efJe®eej keÀªve, ³ee oµe&veeves ÒeeHle nesCeejs HeÀ}meeOekeÀebvee menpe ®egbefyelee ³eeJes, cnCetve ner meeOekeÀeb®eer ceeG}er l³eeb®³ee³eesi³e Demes %eeveece=lee®es Ieeme keÀªve l³eeb®³ee cegKeer YejJeles; ns®e ceveesjceoµe&ve DeeHeCeebme JeejbJeej meJe&$e %eeveséejerYej efomeles!!!

Hebef[leeb®³ee (Scholars of Philosophic Thought)

Yee<esle cnCee³e®es lej ieerleeLee&®es efJeµ}s<eCe (Analysis), Hejer#eCe(Examination) Je mecevJe³eve (Synthesis) ³ee %eeveef¬eÀ³eeFleke̳ee menpeHeCes, meceLe&HeCes Je meeceev³e peveeb®³ee He®eveer He[leer}Deµee mecebpemeHeCes neleeUCeejer De}ewefkeÀkeÀ efJeYetleer kesÀJeU %eeveosJe®eDemet µekeÀleele.

met%e les De%e meJe& peerJeebvee ieerleeLe& mHeä keÀªve oeKeJeCes ns pej%eeveosJeeb®es GefÎä mecepe}s, lej l³ee®³ee Hetleeameeþer l³eebveer ieerlee JelelmeyebOeer DeveskeÀeveskeÀ Oece&ûebLe, Jeso-µeem$es-HegjeCes- mce=efleJee*dce³eJe ³eebJej®³ee ìerkeÀe DeeefCe Yee<³es; ÒekeÀjCeûebLe, oerefHekeÀe F.ef}efKelej®evee; ceewefKekeÀ Jee*dce³e Je DeeK³eeef³ekeÀe, oblekeÀLee; Flejceleeveg³ee³eeb®es Je ÒecegKe JewefokeÀ Je DeJewefokeÀ HejbHejebµeer mebyebefOeleDemeCeeN³eeb®es efme×eble, ûebLe Je efJe®eejÒeCeeu³ee; ieerles®³ee cegK³e

ÒeefleHeeovee®ee efJe<e³e pees ³eesie Je ³eesieµeem$e l³eemebyebOeer®eer meJe&mew×ebeflekeÀ Je Òe³eesefiekeÀ DevegYetefleHetCe& ceeefnleer: mJele:®e efoJ³e efme׳eesieerDemeuîeeves ³eesieµeem$eemebyebOeer DeveefOekeÀejer Jee keÀceer DeefOekeÀejerJ³eÊeÀeRme keÌJeef®ele®e %eele Demet µekeÀCeejs DeefOeke=Àle %eeve Je efJe%eeve;veeLemebÒeoe³e, l³ee®es leÊJe%eeve Je veeLeeb®eer ³eesieÒeCee}er; mJele:®eÞeerke=À<Cece³e Pee}s}s Demeuîeeves YeieJebleeb®³ee efoJ³eeefleefoJ³eHetCe&Heg©<eesÊece Þeerke=À<Ce DeJeleeje®es Deblejbie jnm³e; YeÊeÀ, %eeveer Je³eesieer Demee Glke=Àä ef$eJesCeermebiece ÒekeÀìJeCeejer DeÒeces³e meJe¥keÀ<eefme×Òe%ee; mJeleb$e keÀuHeveeµeÊeÀer Je yegef×efJe}eme; DeeHeuîeeDeble³ee&ceer®eer meJe& peerJeeb®es keÀu³eeCe keÀª Feq®íCeejer keÀ©Ceece³e mepeieef®e®íÊeÀer; mJele:me ÒeeHle Pee}s}s ye´ïe%eeve Je ye´ïeefJeÐee;meJe&%eele=lJe Je meJe&YeeJeeefOeÿele=lJe ³eebÜejs ÒeeHle nesCeejerYeieJeowée³e&met®ekeÀ ³eµe, Þeer, keÀerleea, Deewoe³e&ÒeYe=leer <eìdiegCemebHele;³eesi³eebme ÒeeHle nesCeeN³ee efJeYetefle (efme×er) Je ÒeecegK³eeves Deäceneefme×er;DeeefoveeLeebHeemetve ÒeJeeefnle Pee}s}er Je ÞeerefveJe=efÊeveeLeeb®³ee ke=ÀHesvesÒeeHle Pee}s}er ieg©HejbHejesHeefoä mebÒeoe³ee®eer ie²es$eer; meÃgª Jemebleeb®ee DeeµeerJee&o :: ³ee meJe& meeOevemebHeÊeer®ee efJeéee®³ee Feflenemeele³egieeveg³egieele keÌJeef®ele®e Ie[tve ³esCeeje DeYetleHetJe& efJeµee} cenemebiecekeÀªve DeeHe}s Je DeeHeuîee meÃgªb®es ns GefÎä - ns peerJeveO³es³e HetCe&kesÀ}s Deens: SJe{s®e veJns lej meeceev³eeleuîee meeceev³e ceveg<³eememeg×elees ieerleeLe& He®eveer He[C³eeme GHekeÀejkeÀ þjCeeje mekeÀU peerJecee$eebmeDeeµeerJee&oªHe Demee ne %eeveosJeer veecekeÀ SkeÀceskeeefÜleer³e ÒeemeeefokeÀûebLejepeeefOejepe efvecee&Ce keÀjC³ee®es Þes³e SkeÀcee$e Þeer%eeveosJeebvee®eÐeeJes }eieles!!! Demees.

Deepe&Jeeoer }#eCes:::: 5)Deepe&Je

Deelee Deepe&Je ner %eeveiegCemebHeoe DeJe}esketÀ. Deepe&Jee®es efveªHeCekeÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:

...Deelee Hejerme Deepe&Jee~ ªHe keÀªb~~13-353~~leNneR Deepe&Je leQ SsmeW~ ÒeeCeeb®es meewpev³e pewmeW~DeeJe[W les³eebner oes<eW~ SkeÀe®eW ieeb~~354~~keÀeb leeW[ Heentefve ÒekeÀeµeg~ ve keÀjer pesJeeR ®eb[ebµeg~peieeb SkeÀef®e DeJekeÀeµeg~ DeekeÀeµe pewmeW~~355~~lewmeW pes³ee®eW ceve~ ceeCemeeÒeefle Deeve Deeve~veJns DeeefCe Jele&ve~ SsmeW HeQ leQ~~357~~peQ peieef®e mevees}Ke~ peieWmeeR pegveer mees³ejerkeÀ~DeeHeHej ns YeeKe~ peeCeCes veener~~357~~

’®eebieuîee DeeefCe JeeF&ì, megä DeeefCe ogä, DeeJe[l³ee Jee veeJe[l³eeDeµee meJe& ÒeeC³eebµeer lees meejK³ee®e meewpev³eeves Jeeielees - pemes ÒeeCeÒel³eskeÀ ÒeeC³eeµeer meceyeg×erves Jeeieleele lemes®e! met³e& pemee megªHe leµee®ekegÀªHe ®esnN³eebJej meejKee®e ÒekeÀeµe Hee[lees efkebÀJee meJe& peieleeme Jel³eeleer} ³e®®e³eeJele ÒeeefCecee$eebme Jee Jemlegpeeleeme p³eeÒeceeCes DeekeÀeµe

³eesieoe Þeer%eeveséejer 153 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 54: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

SkeÀe®e DeJekeÀeµeele J³eeHetve Demeles; l³ee®eÒeceeCes Deepe&Jee®es cetefle&ceble ªHe®eDeme}s}e lees Heg©<e meJe& ceveg<³ecee$eebµeer meceeve®e JeeieCetkeÀ þsJelees Jel³ee®eer Òel³eskeÀ ceveg<³eeÒele SkeÀ®e meÓeJevee Demeles - leer cnCepes Deepe&JeHetCe&meewpev³ee®eer! mecemle peielepeeleebµeer l³ee®eer cew$eer Demeles; l³eeb®³eeµeerl³ee®eer peCet keÀener pegveer mees³ejerkeÀ Demeles. cnCetve DeeHe}e Je HejkeÀeDemee YesoYeeJe l³ee®³eeHeeµeer vemelees.“

Ye}lesCeWmeeRner ces}g~ HeeefCe³ee Ssmee {e}g~keÀJeCesefJeKeeR Dee[}g~ vesIes ef®eÊe~~13-358~~Jeeefj³ee®eer OeebJe~ lewmeW mej} YeeJe~µebkeÀe DeeefCe nebJe~ veener pes³eeb~~359~~cee³esHeg{eb yee}keÀeb~ efjIeleeb ve He[s DeeJeekeÀe~

lewmeW ceve osleeb }eskeÀeb~ vee}esef®e pees~~360~~

’Heeveer lesje jbie kewÀmee! efpemeceW efce}eDees Jewmee! “ Deµeer efnboerle

cnCe Deens. ’HeeCeer pemes keÀesCel³eener êeJeele DeeHe}e JesieUsHeCee ve þsJeleeefcemeUtve peeles, l³ee®eÒeceeCes l³ee ceveg<³ee®³ee ef®eÊeele keÀesCeeneryeÎ} efJekeÀuHevemelees. lees meJe& }eskeÀele menpe mecejme nesTve jenlees-pemee keÀenerl³eeb®³eele}e®e SkeÀ! Jeeje Jeent }eie}e keÀer pemee SkeÀe JesUer SkeÀ®eefoµee Oejlees, efleleke̳ee®e mejUHeCee®es l³ee Deepe&Jeer Heg©<ee®es JeeieCes Demeles.neJejsHeCee Je µebkesÀKeesjHeCee Deµee JeekeÀ[îee ceveesJe=ÊeeRvee l³ee®³eepeJeULeeje®e vemelees. ceelesmeceesj GIe[ssJeeIe[s ³esleebvee yee}keÀ pemes mebkeÀes®eleveener, l³ee®eÒeceeCes lees ceveg<³e }eskeÀebmece#e DeeHeuîee ceveeleer} ieg¿eiees<ìermeg×e efveJ³ee&pe Deble:keÀjCeeves meebielees.“

HeÀebkeÀef}³eeb FbefoJejeb~ HeefjJee© veeneR OevegOe&je~lewmee keÀeveekeÀesHeje~ vesCeW peerJe~~13-361~~®eesKee}HeCe jlvee®eW~ jlveeJejer efkeÀjCee®eW~lewmeW Heg{eb ceve pes³ee®eW~ keÀjCeW HeeþeR~~362~~

’p³eeÒeceeCes Gce}}s}s keÀce}Heg<He DeeHe}e Heefjce} }HeJetve þsJetµekeÀle veener, l³eeÒeceeCes l³ee meppevee}e mJele:®³ee Deble:keÀjCeeleer}YeeJe }HeJelee ³esle veenerle. jlveeJeªve HejeJeefle&le nesCeejs efkeÀjCe pemesl³ee jlvee®³ee lespeeqmJeles®eer HeejKe keÀªve osleele; l³eeÒeceeCes l³ee meppeveie=nmLee®eer ke=Àl³es l³ee®³ee efvece&U cevee®es cetuîeebkeÀve keÀªve oeKeJeleele.“

Dee}es®etb pees vesCeW~ DevegYeJeef®e peesieeJeCeW~OejeR ceeskeÀ}eR Deble:keÀjCeW~ veJnsef®e pes³eeb~~13-363~~efoþer veesns efceCeOeer~ yees}CeW veeneR mebefoiOeeR~keÀJeCeWmeeR nerveyeg×er~ jeneefìpes vee~~364~~

’lees keÀesCeleener mebkeÀuHe keÀjle veener; meJe&oe DeelceevegYeJeer efveceiveDemelees; lemes®e l³ee®³ee Deble:keÀjCeJe=Êeer meJe&Lee Hejceelc³eeme DeefHe&}suîeeDemeuîeeves l³ee Flej keÀesCel³eener efJe<e³eesceeAveer ef}Hle nesle veenerle Je neefJe<e³e mees[, lees Oej, Deµeer l³ee®³ee ef®eÊee®eer ®e}efye®e} nesle veener.l³ee®eer ¢äer efve<keÀHeì Demeles. l³ee®es mebYee<eCe keÀOeerner Dee[JeUCee®esvemeles. lees keÀesCeener ÒeeC³ee}e leg®í, nerve }sKele veener.“

oeneneR Fbefê³eW Òeebpe}W~ efveÒeHeb®eW efvece&}W~Heeb®ener Hee}Je ceeskeÀ}W~ Deeþner Òenj~~13-365~~Dece=lee®eer Oeej~ lewmeW Gpetb Deblej~efkebÀyengvee pees ceensj~ ³e³eeb ef®evneb®eW~~366~~lees Heg©<eg megYeìe~ Deepe&Jee®ee DeebieJeþe~peeCe lesLesef®e Iejìe~ %eeveW kesÀ}e~~367~~

’ef®eÊeJe=Êeer efve<ÒeHeb®e Peeu³eecegUs l³ee®eer oµeWefê³es l³ee®³eeDeble:keÀjCeeleer} mejU YeeJe Je efvece&}lJe ÒekeÀì keÀjleele. ef®eÊeeleeqkeÌ}älee vemeuîeeves meJe& keÀe} l³ee®es Heb®eÒeeCe Gpet Jeenleele. efkebÀyengveel³ee®es Deble:keÀjCe®e Dece=leOeejsmeejKes Gpet Demeles, cnCee vee! ns megpeeCeDepe&gvee! ner mekeÀ} ef®eÚs ÒekeÀì keÀjCeeje lees Hegg©<e Deepe&Jee®eer cetleea®eDemelees. l³ee®³ee®e þe³eer %eeve JeemleJ³e keÀªve jeneles.“

³eeÒeceeCes %eev³eeþe³eer JemeCeeN³ee Deepe&Je ³ee iegCemebHeos®es JeCe&ve%eeveosJe mebHeVe keÀjleele.De<ìeoµeiegCemebHeÊeer JeCe&ve keÀjleebvee les Òel³eskeÀefþkeÀeCeer les les iegCeefveOeeve %eeveer Heg©<eeþe³eer mJe³ebYet®e Demeles, ns metef®elekeÀjleele. ³eeJeªve meeOekeÀebmeeþer les Demee SkeÀ yeesOe Òeoefµe&le keÀjleelekeÀer %eeveer Heg©<eeb®es ns iegCe pej keÀesCeer meeOekeÀ meeOeveebleie&le DeeHeuîeeDebieer yeeCeJeC³ee®ee Òe³elve keÀjer}, lej l³ee®eer meeOeveHeLeeJej peªjGVeleer nesle peeF&}.

efkebÀyengvee yeg×er®ee ceUkeÀìe OegJetve ìeketÀve, keÀce&meec³eoµee ÒeeHlekeÀªve IesTve, ieg©Yesì Ie[efJeC³ee®³ee ¬eÀce³eesie JeeìsJej®³ee ÒeJeemeeleefvel³e yeeUieeJeer }eieCeejer efµeoesjer cnCepes ner DeceeefvelJeeefoÒeYe=leerDeäeoµeiegCemebHele cnì}s lejer ®ee}s}! ner®e e fµeoesje rieg©GHeosµeeveblej pes keÀesJeUs meeb®e %eeve GÂesefOele nesles, lesJne l³eekeÀesce} %eeveebkegÀje®eer peHeCetkeÀ keÀªve l³ee®eer Jee{ keÀjC³eemeeþerDeeJeµ³ekeÀ þjles.6) Dee®ee³eexHeemevee (ieg©YeÊeÀer)

Dee®ee³e& cnCepes Þeeriegª! l³eeb®eer GHeemevee keÀjC³ee®es mebHetCe& jnm³eÞeer%eeveosJeebveer lesjeJ³ee DeO³ee³ee®³ee efveefceÊeeves ÒekeÀì kesÀ}s Deens. lemesl³eebveer %eeveséejer, Dece=leevegYeJe Je ®eebieosJeHeemeäer ³ee ûebLeeblejer,lemes®e ÞeerefveJe=efÊeveeLeeb®³ee mlegefleHej Deµee ieg©efveoxµeHej keÀenerDeYebieebletvener Þeeriegªb®es $eÝCe Je l³eeb®es ceefnceeve nele®es keÀener ve jeKeleeÒekeÀì kesÀ}s®e Deens; DeeefCe lesner Fleke̳ee HejesHejerves keÀer l³eeb®³eeÞeeriegªbyeÎ}®³ee mecemle YeeJeYeeJeveeb®es ceveesjce Òeefleefyebye ÒekeÀìJeCeejs nsmeeefnl³e cnCepes peCet efye}esjer Deejµeebveer efveefce&}s}e efµeµecene}®e!

Þeeriegª -meÃgª ne µeyo®e %eeveosJeebvee SkeÀe De}ewefkeÀkeÀ DeJekeÀeµeeleIesTve peelees. l³eeb®eer meJe&ieeceer Òe%ee pesJne ³ee SkeÀe®e efJe<e³eeJej keWÀefêlenesles, lesJne lej De}bkeÀeefjkeÀ meeefnl³eefveefce&leer keÀjCeeN³ee ³ee Yee<eeÒeYet®eeDeble:keÀjCemeeiej ieg©ªHeer ®ebêc³eeme Heentve G®ebyeUtve ³eslees Je Þeeriegª®eeceefncee efkeÀleer meebiet Je keÀmee meebiet, ³ee®es l³eebvee Yeevener jenle veener ³ee®eermHeä keÀyeg}er l³eebveer %eeveséejerle peeieespeeie efo}er Deens.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 154 Gvces<e:9-1::%eeveiegCe}#eCes-1

Page 55: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

ieg©efve<þe ³ee mebHetCe& efJe<e³ee®es DeJe}eskeÀve DeeefCe lesjeJ³ee

DeO³ee³eeleer}’Deeleeb ³e³eeJejer~ ieg©YeÊeÀer®eer Hejer~meebiees ieeb DeJeOeejer~®elegjveeLee~~13-368~~“ ³ee DeesJeerHeemetve les’Heefj lees yees}gGHemeeneJee~ DeeefCe Jees}ies DeJeme© os³eeJee~ Deeleeb cnCesve peeryejJee~ ûebLeeLe&gef®e~~13-459~~“ ³ee keÀyeg}er®³ee DeesJeerHe³e¥le®³eeGC³eeHegN³ee 90-92 DeesJ³eeletve efJeµes<e efJemleejHetJe&keÀ kesÀ}s}s ieg©YeÊeÀerJee Dee®ee³eexHeemeves®es meefJemlej efJeJes®eve DeeHeCe HetJeea®e DeJe}esefkeÀ}sDeens.(Gvces<e:2 :DeelceªHee meÃgª - He=.¬eÀ. 55 les60)

Deµee jerleerves Þeerke=À<Ceeb®³ee’Dee®ee³eexHeemeveced“ (De.13µ}eskeÀ 7)

³ee GÊeÀerJej Þeer%eeveséejebveer keÀesefìkeÀesìer met³ee¥®ee ÒekeÀeµe ìekeÀ}e Deens.efkebÀyengvee Þeerieerles®³ee mebÒeoe³eemeboYee&le ne µeyo efkeÀleer cenÊJee®ee Deens,ns jnm³e®e peCet l³eebveer DeeHeuîeeHe³e¥le %eeveséejer®³ee meceûe ûebLej®evesÜejsDeeefCe DeeHeu³ee ieg©mebÒeoe³ee®³ee GoenjCeeÜejs DeeCetve Heesnes®eJe}s Deens,cnCee vee!7) µegef®elJe (HeeefJe$³e)

³eeveblej®³ee keÀener DeesJ³ee’µeew®eced“ ³ee Þeerke=À<CeesÊeÀeryeeyele®³eeDeensle. µejerj Je Deble:keÀjCe ³eeb®es HeeefJe$³e cnCepes®e yee¿e Je Deble:µeg×er³eeb®ee yeesOe µeew®eced - µeew®e Jee µegef®elJe ³ee µeyoebveer neslees. Þeer%eeveosJeebveerkesÀ}s}s efJeJes®eve Heene:

cnCes µegef®elJe ieeb SsmeW~ pes³eeHeemeeR efomeW~Deebie ceve pewmeW~ keÀeHegje®eW~~13-461~~keÀeb jlvee®eW o}Jee[W~ lewmeW meyee¿e ®eesKe[W~Deeble yeensjeR SkeWÀ Hee[W~ met³e&g pewmee~~462~~yeensjeR keÀcex #eeef}}e~ efYelejeR %eeveW Gpeef}}e~FneR oesneR Hejer Dee}e~ HeeKee}e SkeÀe~~463~~

Þeerke=À<Ce cnCeleele, ’keÀeHetj pemee Debleyee&¿e OeJe}µegYe´ Demelees,lemes®e µegef®elJe Debieer DemeCeeN³ee ceveg<³ee®es µejerj (yee¿eebie) Je ceve(Deblejbie) ner oesvnerner HeefJe$e Je µeg× Demeleele. peµeer jlvee®eer oerHleerl³ee®³ee Deele Je yeensj oesvnerkeÀ[s HeÀekeÀles; efkebÀJee met³e& pemee Deblejerner Jeyeensªvener ÒekeÀeµece³e Demelees; l³ee®eÒeceeCes efJeefnle keÀcex Hejceelc³eeÒeerl³eLe&kesÀuîeecegUs l³ee ceveg<³ee®es µejerj cnCepes keÀceXefê³es Je %eeveWefê³es ³eeb®eeyeefnjbiemebIeele vee[erµeg×er Peeuîeeves HetCe&le³ee µeg× neslees Je Deblejer%eeveGpejer®eer oerHleer HeÀekeÀuîeeves ceve, ef®eÊe, Deble:keÀjCe Je yeg×er ³eemet#ce Deblejbie mebIeelee®eerner µeg×er nesTve l³eebvee ÒeYegke=ÀHesves HeeefJe$³eÒeeHle nesles.“

ce=efÊekeÀe DeeefCe pe}W~ yee¿e SCeW ces}W~efvece&}g nesSb yees}W~ Jesoe®esefve~~13-464~~

’µeem$ee%esvegmeej osne®eer yeefnjbie µeg×er ce=efÊekeÀe Je peU ³eeb®³eeJeeHejeves nesles Je Deblejbie (ceve, yeg×er, ef®eÊe Je Deble:keÀjCe) Þegefle(JesoJeeCeer) SsketÀve efvece&U nesles“-Demeener µeg×er®ee SkeÀ ÒekeÀej %eeveosJe³esLes meebieleele.

Ye}lesLe yeg×er ye}eR~ jpeW Deeefjmee Gpe}eR~meeQoCeer HesÀ[er efLeie}er~ Jem$eebef®e³eeb~~13-465~~efkebÀyengvee F³eeHejer~ yee¿e ®eesKe DeJeOeejeR~DeeefCe %eeveoerHeg DeblejeR~cnCeewefve µeg×~~466~~

’p³eeÒeceeCes ceveg<³e jebieesUer (jpe:keÀCe) JeeHeªve Deejmee mJe®íkeÀjlees; efkebÀJee yeensªve keÀeUHeì Je yes{ye efomeCeejs Hejìe®³ee YeÆer®esYeeb[s l³ee®³eeKee}er Deeb®e }eJeuîeeJej Deeleer} YeÆer®³ee keÀHe[îeebJej®eeceU Je [eie mJe®í keÀjles; l³ee®eÒeceeCes yeg×er®ee ³eesi³e JeeHej keÀªveÒeke=Àleerµeer mebyebefOele keÀcex®e HeCe leer ³egÊeÀerves kesÀuîeeves Je %eeveeiveerves

Deblejbie GpeUtve ìekeÀuîeeves lees ceveg<³e Debleyee&¿e µeg× Je HeefJe$e neslees.“

mebv³eeme cnCepes keÀe³e

³ee DeesJ³eeletve %eeveosJe keÀcex ve ìekeÀC³ee®ee - mebv³eemeûenCee®³eeDevegef®ele ceeiee&ves keÀce&mebv³eeme meeO³e keÀjC³ee®ee efve<HeÀU Òe³elve vekeÀjC³ee®ee - YeieJebleeb®ee efJe®eej Hegve½e metef®ele keÀjleele. DeejµeeJej®eeceU pemee jebieesUer cnCepes SkeÀ ÒekeÀej®eer OetU JeeHeªve®e otj kesÀ}epeelees, l³ee®eÒeceeCes Òeke=Àleer®³ee #es$eele jentvener Òeke=Àefleefve³eesefpele keÀcex®e³eesie³egÊeÀerves kesÀuîeeves ceveg<³eeme menpe®e %eeveªHeer DeejµeeJej yeme}s}sÒeke=Àleer®es ÒeJe=ÊeerªHeer jpe:keÀCe otj keÀjlee ³esleele, Demee DeefYeÒee³e ³esLes Deens.

lemes®e keÀcex keÀjCes pejer yegef×ÒeeceeC³eJeeoer mebv³eeµeeb®³ee¢efäkeÀesveeletve ieebJe{U Jee Deesye[Oeesye[ Jeeì}s, lejer Hejìe®esDeesye[Oeesye[ Je keÀeUskegÀÆ keÀepeUerves ceeKe}s}s YeÆer®es Yeeb[s pemeskeÀHe[îeebJej®es [eie Je ceU veenermee keÀjles; leµeer®e leer keÀcex ³eesi³e ³egÊeÀervescnCepes HejceséejeÒeerl³eLe& Je HeÀ}ekeÀeb#eejefnle nesTve kesÀu³eeves KejekeÀce&mebv³eeme³eesie ÒeeHle keÀªve osleele ne Þeerke=À<Ceeb®ee DeefYeÒee³eÞeer%eeveosJeebveer ³esLes jespe®³ee J³eJenejeleer} oesve meceHe&keÀ ¢äeble osTveÞeesl³eeb®³ee ceveeJej ³eLeeLe& efyebyeJe}e Deens.

efJeÜeve cnCeleele keÀer Þeerceod DeeÐe µebkeÀje®ee³e&YeeieJeleebveer l³eeb®³eeieerleeYee<³eele ®elegLee&Þecee®eer DeLee&le mebv³eemeeÞecee®eer Ye}eJeCeer kesÀ}s}erDeens. cee.}es.efìUkeÀeb®ee efkebÀyengvee ³ee®emebyebOeer ceesþe Dee#esHe neslee Jel³ee®ekeÀjlee l³eeb®³ee ieerleejnm³e ³ee ûebLee®eer GYeejCeer Pee}er nesleer.’Yee<³ekeÀejebleQQ Jeeì Hegmeleg“ ³ee %eeveosJeerleer} DeesJeer®eer mebieleer }eJeleebveeyeN³ee®e efJeÜeveebveer les Yee<³ekeÀej cnCepes µebkeÀje®ee³e&®e nesle, Demes DeeûenevesÒeefleHeeefo}s Demeu³ee®es peeCekeÀej cnCeleele.

Deelee DeeHeCe %eeveséejerleer} p³ee DeesJ³ee DeY³eemele Deenesle,l³eeb®³eeJeªve mHeä®e efometve ³esles keÀer %eeveosJeebveer ®elegLee&Þecee®eer DeLee&lemeeceev³e peve p³ee}e mebv³eeme cnCeleele Je pees HeefjJe´epekeÀeJemLee,ob[OeejCee F.efJeOeeRveer cebef[le Deens, l³eemebyebOeer Del³eble ÒeefleketÀ} cele³esLes J³eÊeÀ kesÀ}s Deens. ³ee®ee®e DeLe& ’Yee<³ekeÀejeleQ Jeeì Hegmeleg“ceOe}sles Yee<³ekeÀej Dee®ee³e& µebkeÀjYeeieJele vemeues Heeefnpesle! DeeefCe

³eesieoe Þeer%eeveséejer 155 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 56: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

pej keÀe %eeveosJe meebieleele leµeer meeOekeÀe®eer Kejer mebv³emleJe=Êeer Pee}er®elej l³ee}e l³ee yee¿e osKeeJ³ee®eer - ®elegLee&Þeceer ob[, keÀceb[}t®eer DeveHeefjJe´epekeÀeJemLes®eer keÀe³e peªj!

%eeveosJeeb®es ³ee mebyebOeele}s ns meJe& efJe®eej cnCetve®e cegÎece }#eosC³ee³eesi³e®e Deensle.efJeHeÀ} mebv³eeme

ne mebv³eemeefJe<e³ekeÀ DeefYeÒee³e®e mHeä keÀjle les Heg{s cnCeleele:SjJeeR leNneR Heeb[gmeglee~ Deebleg µeg× vemeleeb~

yeesnjer keÀce& lees leÊJeleeb~ efJeìbyeg ieeb~~13-467~~

’ns Heeb[gHeg$ee! yee¿ele: mebv³eeme mJeerkeÀeªve keÀcex peeUC³ee®eeÒe³elve keÀªve vew<keÀc³e&efme×er ÒeeHle keÀª HeenCeejs l³ee keÀce&ÒeJe=Êeer®eecegUeletve®e veeµe keÀª ve µekeÀuîeeves Deble:µeg×er efceUJet µekeÀC³eemekesÀJeU DemeceLe& Demeleele, Demes®e veJns lej keÀcex ve keÀjC³ee®es{e Wie Peeuîeeve s keÀce &me bv³eemeceeiee &®ee r Deµee ÒekeÀejs Iee sj

efJeìbyevee®e keÀjleele.“

ce=le peNnerb µe=bieeefj}e~ iee{Je leerLeeA veneefCe}e~keÀìg ogefOe³eeb ceeefKe}e~ ieg}W pewmee~~13-468~~Jeesme ie=neR leesjCe yeebefOe}W~ keÀeb GHeJeemeeR DeVes ef}befHe}W~kegbÀketÀ meWotj kesÀ}W~ keÀeblenerveW~~469~~keÀ}me ef{cee®eW HeeskeÀ}~ pe}es Jejer}W Pe}e}~keÀe³e keÀªb efJeef®e$e HeÀ}~ Deebleg µesCe~~470~~

’ce=le µejerj µe=bieejeJes; GefkeÀj[e HegbÀkeÀCeeN³ee ieo&Yee}e leerLe&pe}evesmveeve Iee}eJes Je l³eeves Hejle GefkeÀj[îeeJej }esUtve IeeCe JneJes; keÀ[tYeesHeUe l³ee®ee keÀ[gHeCee Iee}JeC³eemeeþer iegUeves ®eesHe[eJee; Deesmee[Ieje®³ee ÒeJesµeÜejer cebie} leesjCe yeebOeeJes; GHeeµeer le[HeÀ[CeeN³ee ceeCemee}eDeVe Kee³e}e ve Iee}lee les l³ee®³ee DebieeJej LeeHeeJes; HeefleefJenerve m$eervesmeewYeei³eef®eÚs u³eeJeerle; ngyesntye HeÀUemeejKes efomeCeejs HeCe Deele µesCeYej}s}s HeÀUe®es KesUCes keÀjeJes; efkeÀbyengvee Deele YejerJe meesves veme}suîee,oie[e®³ee efkebÀJee efHeleUs®³ee HeeskeÀU keÀUmeeJej meesvesjer ceg}ecee HeÀemetveke=Àef$ece PeUeUer DeeCeeJeer; ns meJe& pemes yee<keÀUHeCee®es ®eeUs nesleer},l³ee®eÒeceeCes JejJej mebv³eeme keÀª HeenCeeN³ee®es ceveesjLe nesle.“

lewmeW keÀce& Jeefjef®e}W keÀ[eb~ ve mejs Leesj cees}W kegÀ[e~veJns ceefojs®eeb Ie[e~ HeefJe$e ieebieW~~13-471~

’p³eeÒeceeCes kegÀ[ekeÀ®eN³ee}e cees}eves efJekeÀlee ³esle vemeles; Jee ceefojsvesYej}s}e Ie[e l³ee®³eeJej HeefJe$e iebieepe} efµebHe[u³eeves HeefJe$e nesTµekeÀle veener; l³ee®eÒeceeCes ³eesie³egÊeÀer ve meeOelee efveJJeU JejJej®eekeÀce&mebv³eeme keÀjC³ee®ee Òe³elve meHeÀ} nesT µekeÀle veener.“

cnCeewefve DeblejeR %eeve nesDeeJeW~ ceie yee¿e }eYes} mJeYeeJeW~Jejer %eeve keÀcex mebYeJeW~ SsmeW keWÀ pees[s~~13-472~~

’cnCetve Deble³ee&ceer %eeve JneJes Je DeeHeesDeeHe®e keÀce&mebv³eeme Ie[eJee;lemes®e keÀce& keÀjleebvee®e %eevener ÒeeHle JneJes; keÀcee¥®ee l³eeie keÀªve veJns!DeeefCe Deµee jerleerves Debleyee&¿e µeg×er JneJeer.“

les Peeuîee®eer }#eCes keÀesCeleer, leer Heene:³e³ee}eieeR yee¿e efJeYeeieg~ keÀcex Oegle}e ®eebieg~DeeefCe %eeveW HesÀef[}e Jebieg~ DeblejeR®ee~~13-473~~

’yee¿eefJeYeeie cnCepes oµeWefê³es, Heb®eÒeeCe, Je µejerjmLe veeef[mecetn³eeb®es µegef×keÀjCe keÀce&³eesiee®³ee Dee®ejCeeves - efJeefnle keÀcex F&éejeÒeerl³eLe&Je HeÀ} F&éejeHe&Ce keÀjC³ee®³ee ¬eÀce³eesieceeiee¥leie&le®³ee meeOeveÒeCee}ervesnesles. lemes®e ceve-ef®eÊe-yeg×er-Deble:keÀjCe-DenbkeÀej ³ee met#ceefJeYeeiee®eerµeg×er l³ee®³eeJej Dee}suîee De%eeveeJejCee®³ee efvejmeveeves - leceesce³eDeefJeÐeeªHe Òeke=ÀeflemJeªHe yebOevee®³ee efveJe=Êeerves - %eeveeves nesles.“

µeg× meÊJeiegCee®ee HeefjHees<elesLe Debleyee&¿e ies}W~ efvece&}lJe SkeÀ peene}W~efkebÀyengvee mej}W~ µegef®elJeef®e~~13-474~~cnCeewefve meÓeJe peerJeieleg~ yeensjeR efomeW HeÀebkeÀleg~peQ mHeÀefìkeÀie=neR®es [es}leg~ oerHeg pewmeW~~475~~

’Demes Deeblej Je yee¿e ³ee oesvner ÒekeÀejeb®es µegef×meec³e Pee}s cnCepesl³eeb®³eele keÀener®e Yeso Gjle veener. ceveg<³e meJe&Lee efvece&U neslees. l³eeveblejGjles les kesÀJeU SkeÀmebOe µegef®elJe®e! ³ee DeJemLesle SkeÀe µeg×meÊJeiegCee®ee®e kesÀJeU HeefjHees<e neslees Je lees l³ee®³ee osn Je Deble³ee&ceeletvemHeÀefìkeÀe®³ee efoJ³eeDeeletve ÒekeÀìCeeN³ee ÒekeÀeµe}njeRÒeceeCesDeeboesUleebvee efomelees!“Keje mebv³eeme

Deelee Keje mebv³eeme cnCepes keÀe³e les %eeveosJeeb®³ee µeyoele SskeÀe:efJekeÀuHe pesCes pesCeW GHepes~ veeefLe}eR efJeke=Àefle efveHeÀpes~DeÒeJe=Êeer®eeR yeerpeW~ DebkegÀj Iesleer~~13-476~~leQ DeeF&keWÀ DeLeJee YesìW~ Heefj ceveeR keÀeF¥ef®e vegceìW~cesIejbieW ve keÀeìs~ J³eesce pewmeW~~477~~

’p³ee p³ee ³eesieeves ceveele efJekeÀuHe efvecee&Ce nesTve DeefJeke=Àle ceveefJeke=Àle nesT µekeÀles; p³ee ieesäeRcegUs Hejceelc³eele ef®eÊe }eJeC³eemeyeeOee GlHeVe nesles; Deµeeb®³ee oµe&veeves Jee ÞeJeCeeves l³ee®³ee ceveeJej keÀenernerHeefjCeece nesle veener. cesIe keÀeUskegÀÆ pejer Deme}s lejer l³eeb®³eecegUs DeekeÀeµekeÀene r [eieeUle veene r, l³ee®eÒeceeCe s l³ee pee rJevce gÊeÀemeFbefê³eeb®³eemebyebOeecegUs pejer Deieoer HejekeÀesìer®es efJe<e³eesHeYeesie Ie[}s, lejerl³ee efJekeÀejer Fbefê³eesHeYeesieeb®ee l³ee®³eeJej keÀener®e HeefjCeecenesle veener.“

SNnJeeR Fbefê³eeb®esefve ces}W~ efJe<e³eebJejeR leNneR }es}W~Heefj efJekeÀeje®esefve efJeìe}W ~

ef}befHepesef®e vee~~13-478~~Yesìef}³eeb JeeìsJejer~ ®eesKeer DeeefCe ceenejer~lesLe veele}s efle³eeHejer~ jeneìes peeCeW~~479~~

’p³eeÒeceeCes Jeeì ®ee}leebvee SKeeÐee yeeïeCe m$eer}e cenejerCe Yesì}erlejer l³ee peµee SkeÀceskeÀeRvee mHeefµe&lener veenerle, l³ee®eÒeceeCes osn³ee$ee

³eesieoe Þeer%eeveséejer 156 Gvces<e:9-1::%eeveiegCe}#eCes-1

Page 57: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

Ie[leebvee Je efJe<e³eYeesieeb®ee J³eeHeej Ie[le Demeleebveemeg×e l³ee Heg©<ee®³eeDeble:keÀjCeeme les efJe<e³e mHeµe& keÀjle veenerle, Deµeer l³ee®eerJele&CetkeÀ Demeles. “

keÀeb HeefleHeg$eebleQ Deeef}bieeR~ SkeÀef®e leQ le©Ceebieer~lesLe Heg$eYeeJee®eeb DeebieeR~ ve }iesef®e keÀece~~13-480~~lewmes Ëo³e ®eesKe~ mebkeÀuHeefJekeÀuHeeR mevees}Ke~ke=Àl³eeke=Àl³e efJeµesKe~ HegÀ[W peeCeW~~481~~HeeefCe³es efnje ve efYepes~ DeeOeCeeR nj}g ve efµepes~lewmeeR efJekeÀuHepeeleW ve ef}befHepes~ ceveesJe=Êeer~~482~~les³eeb veebJe µegef®elJeHeCe~ HeeLee& ieeb mebHetCe&~ns osKeefme lesLe peeCe~ %eeve Deens~~483~~

’le©Ceer pejer HeleerÒeceeCes®e Heg$ee}ener keÀJeìeUle Deme}er, lejerHeg$eeefJe<e³eer efle}e peµeer keÀeceJeemevee GHepele veener; lemes®e l³ee Heg©<ee®esËo³e pejer mebkeÀuHeefJekeÀuHe peeCele Deme}s, lejer keÀce& keÀesCeles Je DekeÀce&keÀesCeles ns HetCe&HeCes DeesUKetve Demeles. HeeC³eeves efnje efYepele veener efkebÀJeeGkeÀUl³ee HeeC³eele ìekeÀ}e cnCetve keÀener oie[ efµepele veener.l³ee®eÒeceeCes l³ee µeg× Heg©<ee®³ee ceveesJe=Êeer keÀOeerner efJekeÀuHeebveer ef}Hlenesle veenerle. ns HeeLee&! µegef®elJee®eer ner }#eCes pesJne ¢<ìerme He[leer},lesJne lesLes %eevee®es DeefmlelJe Deens, Demes vekeÌkeÀer mecepe.“Hele¡e}er, Þeerke=À<Ce Je %eeveosJe

³eeÒeceeCes Þeer%eeveosJeebveer µegef®elJe ³ee ÞeerieesHee}ke=À<Ceeb®³ee mebkeÀuHeves®eermeceûe GkeÀ} keÀjle Demeleebvee®e Hele¡e}erke=Àle µeew®e ³ee efve³eceeJejmeeOekeÀeb®³ee efnleeLe& ÒekeÀeµe ìekeÀ}e Deens. ³eesieceeiee&®eer Hele¡eef}ke=Àlemet$es mebef#eHle Deensle. keÀejCe leer yees}tve®ee}tve met$es®e Deensle. met$ekeÀl³ee&memet$eeleer} SkeÀ De#ej pejer DeLe& ve yeo}lee keÀceer keÀjlee Dee}s lejerHeg$epevceeSJe{e Deevebo neslees, Demes cnCeleele.

YeieJeÃerleekeÀl³ee¥me ÞeerieesHee}ke=À<Ceeb®eer efoJ³e JeeCeer efle®³eeDe}ewefkeÀkeÀlesmeeþer YeieJelkeÀe³ee&Le& ûeefLele keÀªve þsJeC³ee®eer F®íe nesleer.Depe&gve ne vej $eÝ<eeR®ee DeJeleej®e Demeuîeeves l³ee}e Jemlegle: Deiec³eDemes keÀener®e veJnles. Hejbleg DeJeleejkeÀe³ee&Le& Je }eskeÀebvee G×jC³eemeeþerHejce YeeJeeslkeÀì Demee Þeerke=À<Ceepe&gveeb®ee efoJ³e DeelcemebJeeo ÒekeÀì}e.Hejbleg leesner GC³eeHegN³ee 700 µ}eskeÀele®e ûeefLele kesÀ}e ies}e.

%eeveosJeebveer cee$e ns ceeieer} meJe& GCes HesÀ[C³eemeeþer µeyoeb®eer ke=ÀHeCeleeve oeKeefJelee, l³eeG}ì µeyomebHeefÊeYeeb[eje®eer cegÊeÀ nmles GOeUCekeÀªve, meJe& meeOekeÀebmeeþer ³eesieµeem$eer³e meeOevemeeceûeer Kegu³ee efo}evesÒekeÀì keÀªve, ÞeerHele¡eef}cegveer, lemes®e ÞeerieesHee}ke=À<Ce ³eeb®es ceveesieleDeeHeu³eeHeeJeslees meceLe&HeCes DeeCetve Heesnes®eefJe}s Deens, ³eeyeÎ} ke=Àle%eleeJ³eÊeÀ keÀjeJeer, lesJe{er Lees[er®e!!8)mLew³e&

³eeveblej®³ee DeesJ³eebletve %eeveosJe mLew³e&ced ³ee Þeerke=À<Ceebveer JeeKeeCe}su³eeiegCee®eer GkeÀ} keÀªve meebieleele. ³eesieµeem$ee®³ee efpe%eemetbvee mLew³e&

cnì}s keÀer’efmLejmegKeceemeveced~~2-46~~“ ³ee Heele¡e}met$ee®eer Jel³eeÜejs DeefYeÒesle Deme}su³ee meeOeveeYetle efmLej Deemevee®eer lJeefjleDeeþJeCe nesCes mJeeYeeefJekeÀ®e Deens. Hejbleg Þeer%eeveosJeebveer meneJ³eeDeO³ee³eele®e Deemeve [es}Ceejs vemeeJes, ne DeefYeÒee³e ³eeJej J³eÊeÀefJe}s}eDeens. lesJne l³ee b®³ee [esȳee bmecee sj’µeg®eew osµes ÒeefleÿeH³eefmLejceemeveceelceve:~ veel³egeq®í^leb veeefleveer®eb ®ew}eefpevekegÀµeesÊejced~~6-10~~“ ne ieerles®ee µ}eskeÀ neslee.

DeHejes#eevegYetleerleer} Deemeve Je mLew³e&

Deelee cee$e les p³ee efmLejles®ee Je lelmebyebefOele Deemevee®ee Hejece<e&Iesle Deensle, les ³eesieeª{ cegveer®³ee - %eev³ee®³ee meboYee&le Deens.meenefpekeÀ®e l³eeb®eer ¢äer meeOeveeceeiee&®³ee ÒeejbYeer®³ee yee¿eelkeÀejeR®³eeìHH³eebkeÀ[tve Lesì meeOevee®eer Je meeO³ee®eer pesLes KeWJe cnCepes efceþerHe[}er Deens, l³ee GÊegbiee®e} Deµee meeOeves®³ee ces©efµeKejekeÀ[s JeU}erDeens. ÞeerceoeÐeµebkeÀje®ee³ee¥veer l³eeb®³ee DeHejes#eevegYetefle ³ee ÒekeÀjCeûebLeeleefveefo&ä kesÀ}s}s DeemevemLew³e& ³ee yeeyeleerle l³eeb®³ee meceeblej efJe®eejmejCeer®esÒeleerkeÀ Deens.

Dee®ee³e& cnCeleele:megKesvewJe YeJesÐeeqmceVepem$eb ye´ïeef®evleveced~Deemeveb leefÜpeeveer³eeVeslejlmegKeveeµeveced~~112~~efme×b ³elmeJe&Yetleeefo efJeéeeefOeÿeveceJ³e³eced~³eeqmceve efme×e: meceeefJeäemleÜw efme×emeveb efJeog:~~

~~113~~DeHe.~~’p³ee DeJemLesle megKeHetJe&keÀ efvejblej ye´ïeef®ebleve keÀjlee ³esF&},

efle}e®e Deemeve cnCelee ³esF&}; ³eeJ³eefleefjÊeÀ Flej meJe& DeemeveÒekeÀejcnCepes ye´ïemegKee®ee veeµe keÀjCeejs mecepeeJesle. pes mecemle Yetleeb®esDeeefokeÀejCe Deens, pes efJeéee®es DeefJeveeµeer DeefOeÿeve Deens Je p³eele®eefme×peve efmLele Demeleele, l³ee}e®e efme×emeve cnCeleele.“

meeOeves®³ee ÒeeLeefcekeÀ DeJemLesle Deme}su³ee cegceg#etbme Dee®ee³ee¥®eerner efJe®eejmejCeer OekeÌkeÀe osCeejer Jeeì}er lejer meeOeves®es iebleJ³emLeevemHeä keÀªve oeKeJeCeejer l³eeb®eer ner JeeCeer cnCepes meeOeveeHeLeeJejer}µelekeÀevegµelekesÀ ceeie&oµe&ve keÀjCeejer oerHeceeef}keÀe®e cnì}er Heeefnpes.³eeefveefceÊeeves Dee®ee³e& Je %eeveosJe efJe®eejeb®³ee yeeyeleerle SkeÀceskeÀebpeJeUKejesKej®e efkeÀleer ³esleele, ns %eeveosJeer®³ee Heg{er} DeesJ³eeletve mHeäefometve ³esles:

DeeefCe efmLejlee meeb®es~ Iej efjiee}er pes³ee®eW~lees Heg©<e %eevee®eW Dee³eg<³e ieeb~~13-484~~osn leNneR Jejef®e}erkeÀ[W~ DeeHegef}³ee Hejer efnb[s~Heefj yewmekeÀe ve cees[s~ ceevemeeR®eer~~13-484~~JelmeeJeªefve Oesveg®es b~ mvesn jevee ve Je®es~veJnleer Yeesie meefle³es®eW~ ÒesceYeesie~~486~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 157 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 58: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

keÀeb }esefYe³eeb otj pee³es~ Heefj peerJe þsJ³eeef®e³eW þe³eW~lewmee osn ®eef}leeb veJns~ ®e}g ef®eÊeeb~~487~~

’p³ee®³eeþe³eer efmLejlee meb®e}er lees ceneHeg©<e %eevee®³ee Dee³eg<³eªHenes³e. lees®e %eevee®es peerJeve neslees. l³ee®ee osn Òeke=ÀleerJeµes keÀenerner keÀce&keÀjle Demesvee keÀe! HeCe l³ee ceveg<³ee®³ee ceveeme KejsKegjs mLew³e& ÒeeHlePee}s}s Demeles. keÀejCe lees meoe ye´ïe}erve Demelees. iee³e peµeer Jeveele®eje³e}e ies}er lejer efle®es JeemejeJej®es Òesce veenermes nesle veener; efkebÀJeemeleer peeCeeN³ee m$eerves pejer µe=bieej kesÀ}e lejer lees pemee Heleerµeer jceceeCenesC³eemeeþer vemelees; }esYeer ceveg<³e keÀesþsner ies}e lejer pemee l³ee®ee peerJel³eeves peHetve þsJe}su³ee mebHeÊeerle®e iegble}s}e Demelees; l³eeÒeceeCes l³eemLew³e& ÒeeHle Pee}su³ee Heg©<ee®es ef®eÊener keÀcee&vegmeej osn®esäe keÀjleDemeleebveemeg×e HejceelcemJeªHeer®e De{U Demeles.“

peele³eeb DeYe´emeJeW~ pewmeW DeekeÀeµe ve OeebJeW~Ye´ceCe®e¬eÀeR ve Ye´ceW~ OegJeg pewmee~~13-488~~HeebefLekeÀeef®e³eeb ³esjPeejeb~ meJeW HebLeg ve Je®es OevegOe&je~keÀeb veener pesJeeR le©Jejeb~ ³esCeW peeCeW~~489~~lewmee ®e}veJe}veelcekeÀeR~ Demeesefve ³es Heeb®eYeeweflekeÀeR~YetleesceeA SkeÀeR~ ®eef}pesvee~~490~~

’{ie JeeN³eeyejesyej OeeJele peeleele, lesJne DeekeÀeµener l³eeb®³eeyejesyejOeeJeu³eemeejKes Yeeme}s lejer les efmLej®e jenles; leejkeÀe®e¬eÀ OegJeeYeesJeleerefHeÀjleebvee efomeles, HeCe OegJeleeje DeeHeuîee peeieer De®e} jenlees; HeebLemLeeb®³eeJeeì®ee}erves Jeeì mejleebvee pejer Yeeme}er lejer leer keÀener peeie®eer n}lemeg×eveener; efkebÀJee DeeHeCe Jeeìsves OeeJele Demelee Deepetyeepet®eer Pee[s ceeiesceeiespeeleebvee efomeleele, lejer cegUele leer peeieer®e peµeer®³ee leµeer efmLejDemeleele; l³eeb®eÒeceeCes Heb®eceneYetleebveer yeve}s}e l³ee Hegg©<ee®ee osn pejerl³ee l³ee ceneYetlee®³ee GceeaÒeceeCes ®e}veJe}ve keÀjle Deme}s}e efome}e,lejer l³ee®eer l³ee SkeÀcee$e DeeefoleÊJeeµeer Pee}s}er SkeÀleevelee cee$e keÀOeernerYebie HeeJele veener.“

Jeengì}er®essefve ye}W~ He=efLeJeer pewmeeR ve {}s~lewmee GHeêJeGcee}W~ ve }esìs lees~~13-491~~owv³eog:KeeR ve leHes~ YeJeµeeskeÀeR ve kebÀHes~osnce=l³eg ve JeeefmeHes~ Heele}sefve~~492~~DeeefÊe&DeeµeeHeef[YeejW~ Je³e J³eeOeer iepejW~Gpetb Demeleeb HeeefþceesjW~ ve nes ef®eÊe~~493~~

’JeeoUe®³ee peesjeves He=LJeer peµeer {Ule veener; lemee®e leeHe$e³eeb®³eeGceeȳee®ee l³ee}e GHeêJe nesle veener. owv³eog:Ke l³ee}e leeHe osTµekeÀle veener. osn ce=l³egJeµe nesleebvee l³ee®eer Ye³eeves ieeUCe G[tve peeleveener. og:Kee®³ee Deele&lesves efkebÀJee Deeµes®³ee veeoer }eietve, efkebÀJee cneleejHeCeJee J³eeOeeR®³ee peesjevesmeg×e l³ee®es DeelcemevcegKe Deme}s}s ef®eÊe Hegve½eosn Je ÒeHeb®e ³eeb®³eekeÀ[s yeefnce&gKe nesle veener.“

efveboe efvemlespe ob[eR~ keÀece}esYee JejHe[eR~Heefj jesceeb veJns JeebkegÀ[er~ ceevemee®eer~~13-494~~DeekeÀeµe nW Jeesmejes~ He=efLeJeer Jejer efJejes~Heefj vesCeW ceesnjeW~ Ëo³eJe=Êeer~~495~~

’efveboe Je DeHeceeve ³eeb®³ee le[eK³eebveer Jee keÀece DeeefCe }esYe ³eeb®³eeceeN³eevesmeg×e l³ee®³ee l³ee cevee®ee kesÀmener JeekeÀ[e nesle veener. DeekeÀeµeveenermes nesJees Je DeeCeKeer He=LJeer HeCe efJeªve veenerµeer nesJees; l³ee Heg©<ee®³eeHejceelcemeceefHe&le ef®eÊeJe=Êeer Hejle cnCetve mebmeejer HeoeHe&Ce keÀjle veenerle.“

neleeR ne}eb HegÀ}eR~ HeemeJeCee pesJeeR ve Iee}eR~lewmee veesnesìs ogJee&ke̳eµes}eR~ mesef}}eb meebleeb~~13-496~~#eerjeCe&Jee®eeb keÀ}Áes}eR~ kebÀHeg veesnW ceboje®e}eR~keÀeb DeekeÀeµe ve pe}s pee}eR~ JeCeefJe³ee®eeb~~497~~lewµee Deeuîeeiesef}³eeb Gceea~ veJns iepeyepe ceveesOeceeba~efkebÀyengvee Oeer© #eceeR~ keÀuHeebleerner~~498~~

’nÊeerJej Keb[erYej HegÀ}eb®ee Jeeìs} eflelekeÀe ceeje kesÀ}e lejer leespemee DeeHe}e ceesnje ceeies JeUJele veener; lemee®e lees efmLejceleer®ee Hegg©<eDeieoer µes}ke̳ee DeHeµeyoeb®³ee ceeN³eevesner DeeHe}er cetU®eer µeebleer Yebietosle veener. #eerjmecegêeleer} }eìeb®es leeb[Jeve=l³ener pemes ceboje®e}emekebÀHe HeeJeJet µekeÀle veener efkebÀJee DeekeÀeµe pemes JeCeJ³ee®³ee pJeeUebceO³espeUtve peele veener; lemes®e ef®eÊee}e efJe<e³eesceeAveer efkeÀleerner ûeemeC³ee®eeÒe³elve kesÀ}e lejer l³ee®eer ceveesJe=Êeer ve {Ulee, ve ®eUlee DeKeb[Hejceelc³eele®e }erve Deme}s}er peµeer®³ee leµeer®e jenles; efkebÀyengveekeÀuHeeblemece³emeg×e lees menpe Oew³e&HetJe&keÀ meentve peelees.“

HeQ mLew³e& SsmeeR YeeKe~ yeesef}pes peQ meefJeµesKe~leQ ns oµee ieeb osKe~ osKeCes³eeb~~13-499~~ns mLew³e& efveOe[W~ pesLe DeebieW peerJeW pees[s~leQ %eevee®eW GIe[W~ efveOeeve meeb®eW~~500~~

’ns megpeeCe Depe&gvee! mLew³e& ³ee meb%esves efJeµes<elJeeves JeCe&ve keÀjeJeerleer ner®e oµee nes³e. De{U Demes ns mLew³e& l³ee®³ee GHejesÊeÀ }#eCeebveerp³ee Heg©<ee®³ee Debieer ÒekeÀì HeeJeles, lesLes®e %eevee®ee KejeKegje µeeéeleefveOeer Demelees.“

DeelceefJeefveûen:::: ceneHeg©<eeb®eer efJe®eejmebHeoe

³eeÒeceeCes mLew³e&ced ³ee iegCeefJeµes<ee®es Þeer%eeveséejke=Àle meeÐeble JeCe&veDeeHeCe Deelee®e DeJe}esefkeÀ}s Deens. ÞeerµebkeÀje®ee³ee¥®³ee DeHejes#eevegYeteflemeboYee&leer} efmLej Deemeve Je efme×emeve ³ee keÀuHeveeb®eener ³ee efveefceÊeevesDeeHeCe Lees[ke̳eele Hejece<e& Iesle}e. Dee®ee³ee¥®³ee SleefÜ<e³ekeÀ keÀuHeveeb®eeHeeþHegjeJee efpe%eemetbveer kesÀ}e lej l³eebvee ³eeveblej JeefCe&}suîee DeelceefJeefveûen³ee ieerleesÊeÀ iegCemebHeos®es DeekeÀ}ve nesleebvee keÀener De[®eCe ³esCeej veener.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 158 Gvces<e:9-1::%eeveiegCe}#eCeö1

Page 59: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

Jemlegle: leÊJeJesÊes ceneHeg©<e ns osµe-keÀe}eoer YesoebcegUs He=LekeÀ J³eÊeÀerDeensle Demes pejer }ewefkeÀkeÀeLee&ves Yeemele Deme}s, lejer mekeÀ} ceneHeg©<ens efvejblej ye´ïeele®e efmLele Demeleele. ye´ïemeeHes#e ogmeN³ee®es DeefmlelJeÞegleeRvee ceev³e veener. cnCetve meJe& ceneHeg©<e SkeÀ®e nesle Je l³eebveer DeeHeCeebmemeebefiele}su³ee mel³ee®esner keÀmes SkeÀlJe®e efometve ³esles, ns mLew³e& ³ee iegCee®³eeefveefceÊeeves ³ee DeHejes#eevegYetleer Je %eeveosJeeb®³ee DeesJ³eeb®³ee GoenjCeeJeªvekeÀUtve ³esles. Demees.

ieerles®es efveoxµeve DeeefCe l³eeJej %eeveosJeeb®es Yee<³e ner pej DeeHeCeÒemebieesHeeÊe ÞeerµebkeÀje®ee³ee¥®³ee efJeefJeOe Jee*dce³ej®eveebÜeje SkeÀceskeÀebµeerlee[tve Heeefn}er, lej Þeerke=À<CeesÊeÀer Je Þeer%eeveosJeeb®ee l³eeJejer} DeefYeÒee³emecepeC³eeme KetHe®e meene³³e nesles, nsner e fpe%eemet bme peªjpeeCeJeC³eepeesies Deens.

keÀesCeener ceneHeg©<eeb®³ee efJe®eejmebHeos®ee Je l³eeb®³ee Je®eveeb®³ee KeN³eeDeLee&®ee µeesOe I³eeJe³ee®ee Deme}e, lej Flej ceneHeg©<eeb®³ee GÊeÀeR®³eeJe efJe®eejoerHee®³ee ÒekeÀeµeele®e lees keÀjCes meg³eesi³e þjles. Dev³eLee HegjsµeemeeceûeerDeYeeJeer lees µeesOe kesÀJeU mJele:®³ee®e yeg×erves kesÀ}e lej lees HetCe&lJeemeveslee ve ³esTve DeeHeCe l³ee ceneHeg©<eeb®³ee leÊJe%eevee®³ee Deceesef}keÀþsJ³eeme keÀoeef®ele HeejKes nesT µekeÀlees, ns HeCe ³ee efveefceÊeeves peeCeJeles.ceneHeg©<e®e KeN³ee DeLee&ves ogmeN³ee ceneHeg©<eeb®eer YeeKe DeesUKeC³eememeceLe& Demeleele.

ne efJe®eej }#eele þsJetve DeeHeCe DeeHe}er efpe%eemee le=Hle keÀjC³ee®³eekeÀeceer Deûesmej nesT ³ee. lelHetJeea Hejle SkeÀoe %eeveeme DeeJeµ³ekeÀ l³ee

DeäeoµeiegCe }#eCeeb®ee SkeÀ OeeJelee Dee{eJee IesT ³ee.

DeäeoµeiegCeeb®ee Dee{eJee³ee efþkeÀeCeer efpe%eemetb®es }#e peelee peelee Heb. efJe.oe.meeleJeUskeÀj

³eeb®³ee Heg©<eeLe&yeesefOeveer ìerkeÀe ³ee ÞeerceÓieJeÃerlesJejer} ûebLeekeÀ[s JesOeCes³eesi³e þjs}. l³eeb®³ee ûebLeele lesjeJ³ee DeO³ee³eele YeieJebleebveer meebefiele}suîee%eeve}#eCeeb®ee Je leefÜjesOeer De%eeve}#eCeeb®ee DeY³eemekeÀebme GHe³egÊeÀDemee GneHeesn kesÀ}s}e Deens. Þeer. meeleJeUskeÀjebveer ieerles®³ee µ}eskeÀ ¬eÀ.

13-8 les 13-13 ceO³es JeefCe&}su³ee }#eCeebvee Heg{er}ÒeceeCes Jeerme }#eCeeleefJeYeeie}s Deens:(De)%eevee®eer }#eCes (ye) De%eevee®eer }#eCes1)Deefnbmee, De¬etÀjlJe efnbmee, ¬eÀew³e&2)DeceeefvelJe ceeefvelJe, IeceW[3)DeobefYelJe obefYelJe, obYe4)#eeefvle, #ecee Deµeeefvle, DemeceeOeeve, #ecee ve keÀjCes5)Deepe&Je, mej}lee kegÀefì}lee6)Dee®ee³eexHeemevee, ieg©mesJee (ieg©nervelJe), iegªµeer efJejesOe7)µeew®e, µeg×lee, HeefJe$elee DeHeefJe$elee, ceef}velee8)mLew³e&, efmLejlee ®eb®e}lee, DeefmLejlee

9)DeelceefJeefveûen, Demeb³ece, mJewje®eej,Fbefê³eeb®eer Deelcemeb³ece,ceveesefveûen, G®í=bKe}lee Fbefê³eoceve10)Fbefê³eeLee&b®³ee efþkeÀeCeer Fbefê³eYeesieeefJe<e³eer Del³eble DeemeÊeÀer Jewjei³e, YeesieefJe<e³eemebyebOeer Goemeervelee11)DevenbkeÀej DenbkeÀej12)pevce, ce=l³et, peje ³eeleer} og:Ke DeeefCe oes<e ³eeb®ee efJe®eej DeeefCe J³eeOeerle og:Ke DeeefCe ve keÀjCes oes<e HeenCes13)DeveemeÊeÀer DeemeÊeÀer14)Heg$e, oeje, ie=neoerb®³ee Heg$e, m$eer, ie=neoeRJej ceesn þsJeCes, efþkeÀeCeer ceesn, cecelee ³eeb®³eeJej cecelJe þsJeCes ve þsJeCes15)SkeÀeblemesJeve keÀjCes SkeÀeblemesJeve ve keÀjCes16)pevemecetnele peeC³ee®eer pevemecetnele JeeJejC³ee®eer DeeJe[ veeJe[17)Fä Je DeefveäeefJe<e³eer FäeyeÎ} Òesce Je Deefveäe®ee Üs<e; meowJe meceef®eÊe DemeCes Fäeefveäe®³ee ÒeeHleerefJe<e³eer efJe<eceef®eÊe

DemeCes18)F&éeje®³ee efþkeÀeCeer F&éeje}e ve ceeveCes, Devev³e YeeJe ve Devev³e ef®eÊeeves OejCes, meJee¥vee HejmHejefYeVe ceeveCes; DeJ³eefYe®eeefjCeer YeÊeÀer DeLeJee YeÊeÀer®e ve keÀjCes; Jee

DeJ³eefYe®eeefjCeer YeÊeÀer ve keÀjCes19)DeO³eelceefJe®eejele efvel³e DeO³eelcee®ee efJe®eej ve keÀjCes ceive DemeCes20)leÊJe%eevee®³ee cees#eªHe leÊJe%eeve ve SskeÀCes DeeefCe l³ee®³ee nslet®es oµe&ve keÀjCes nslet®eener efJe®eej ve keÀjCes ~ ~ (³ee®es veebJe %eeve) (³ee®es veebJe De%eeve) ³eeHetJeea®e DeeHeCe DeäeoµeiegCemebHeÊeer®es Þeer%eeveséejeefYecegKe JeCe&ve

keÀjC³eemeeþer meg©Jeeleer}e %eevee®eer Deþje }#eCes Je l³eeefJejesOeer iegCeeb®ee

G}ÁsKe kesÀ}e neslee. kewÀ.DeCCee ceesjséej kegbÀìs ³eeb®³ee %eeveséejer®³ee

Òeleerle (kegbÀìsÒele) ieerleeµ}eskeÀebµeer %eeveséejer®³ee DeesJ³ee lee[tve oeKeefJe}suîee

Deensle. lemes®e Þeer. meeKejscenejepeeb®³ee %eeveséejer®³ee meebÒeoeef³ekeÀ

Òeleerlener ³ee®e kegbÀìsHe×leerÒeceeCes %eeveséejer®³ee mebyebefOele DeesJ³ee, lemes®e

ieerleeµ}eskeÀHeoefJe®íso meceHe&keÀjerl³ee efveoxefµe}s}s Deensle. %eeveséejeb®³ee

ieerleeLe&efveªHeCeefJe<e³ekeÀ’Heoe®eer keÀesjner ve meebef[lee“ ³ee Deeéeemevee®ee

ceeieesJee IesC³eeme DeY³eemekeÀebvee ³ee oesvner ÒeleeR®es Glke=Àä meene³³e nesles,

ns ³eeefveefceÊee veceto keÀjeJesmes Jeeìles.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 159 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 60: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

ns meJe& }#eele Ieslee Je %eeveséej mJele: cnCeleele, l³eeÒeceeCes ’SJebF³eW DeJeOeeje~ %eeve}#eCeW Deþje~ Þeerke=À<CeW OevegOe&je~ efveªefHe}er~~13-649~~“; %eeve}#eCes Deþje®e Deensle. HeCeÞeerceÓieJeÃerlee -Heg©<eeLe&yeesefOeveer ìerkeÀe -³eele leer Jeerme Deensle, Demes Heb.meeleJeUskeÀjmeg®eefJeleele. ³eele Kejs lej lemee keÀener efJejesOe veener. keÀejCe (De)(13

Je 14) - DeveemeÊeÀer Je Heg$eoejeie=neþe³eer ceesn ve þsJeCes ³eeb®ee Þeer%eeveosJeDeveemeÊeÀer ³ee SkeÀe®e iegCe}#eCeele meceeJesµe keÀjleele. DeveemeÊeÀervesl³eebvee osn, Heg$e, oeje, ie=n F.®eer DeveemeÊeÀer DeefYeÒesle Deens.

lemes®e (De)(15 Je 16) - SkeÀeblemesJevee®eer DeeJe[ Je pevemebHekeÀe&®eerveeJe[ ³ee oesvner }#eCeeb®ee %eeveséejerle SkeÀe®e iegCe}#eCeele meceeJesµekesÀ}s}e Deens. Demes SketÀCe Deþje iegCe®e ÒecegKe %eeve}#eCes cnCetve%eeveséejerle JeefCe&}s Deensle. Demees.

9) DeelceefJeefveûen Je Òel³eenejDeelceefJeefveûen ³ee µeyoe®eer GkeÀ} Deelce-efJe-efveûen cnCepes

Deelc³ee®ee efJeµes<e efveûen cnCetve kesÀ}er peeles. ³ee}e®e meceeveeLeea JemeceeJesµekeÀ µeyo cnCepes Deelcemeb³ece, ceveesefveûen, Fbefê³eoceve F.Oej}speeleele. efJejesOeeLeea µeyoeble Demeb³ece, mJewje®eej, Fbefê³eeb®eer G®í=bKe}leeF.®ee meceeJesµe neslees. cnCetve DeelceefJeefveûen cnCepes Òel³eenej DemeeDeLe& efveIelees.

Deelee %eeveosJeebvee DeelceefJeefveûeneefJe<e³eer keÀe³e meebieeJe³ee®es Deens,les Heent ³ee:

DeeefCe Fmee}g pewmee Iejeb~ keÀeb obef[³eeb neefle³esjeb~ve efJemebyes Yeeb[ejeb~ }gyOekegÀ pewmee~~13-501~~SkeÀ}ewefle³eeb yee}keÀe-~ Jejer He[ewefve þekesÀ DebefyekeÀe~ceOegefJeKeeR ceOegceef#ekeÀe~ }esefYeCeer pewmeeR~~502~~Depe&gvee pees ³e³eeHejer~ Deble:keÀjCe peleve keÀjer~vesoer GYeW þekeÀeW ÜejeR~ Fbefê³eeb®eeb~~503~~

’Oeve}esYeeves meHe&³eesveerle ies}s}e peerJe pemee DeeHe}s Oeve þsJe}s}sefþkeÀeCe mees[le veener; ³ees×e pemee nl³eejeme efJemebyele veener; keÀJe[er®egbyekeÀpemee DeeHeu³ee Oevemebûeneme #eCecee$ener vepejsDee[ nesT osle veener;ceOee®³ee meeþîee®³ee peleveemeeþer ceOeceeµeer peµeer melele o#e Demeles Jel³ee}e keÀesCeer nelener }eJeu³eeme nu}e ®e{Jetve DeeHe}e ÒeeCener HeCeeme}eJeles; efkebÀJee SkegÀ}l³ee SkeÀ yee}keÀeJej Iee}e He[}e Demelee ceeleel³ee®³ee DebieeJej DeeHe}s Deebie PeesketÀve osTve mJele:®ee peerJener Oeeske̳eeleIee}tve pemes yeeUe®es mebj#eCe keÀjles; l³eeÒeceeCes, ns Depe&gvee! lees %eeveerHeg©<e DeeHeu³ee Deble:keÀjCee®es efJe<e³eebHeemetve mebj#eCe keÀjlees DeeefCeFbefê³eeb®³ee GbyejþîeeJejner l³ee}e GYes jent osle veener.“

cnCes keÀece yeeieg} SskesÀ}~ ns Deeµee efme³eejer osKew}~leNneR peerJee ìskesÀ}~ cnCeewefve efyens~~13-504~~yeensjer Oeerì pewmeeR~ oeìgiee Heefle keÀ}eefme~keÀjer ìsnCeer lewmeeR~ ÒeJe=ÊeermeeR~~505~~

’efJe<e³eeb®eer Üejs peer Fbefê³es Deensle, l³eeb®³ee meceerHe Deble:keÀjCeDee}s Deens, Demes keÀU}s lej keÀecee®es HeÀeJes} DeeefCe DeµeeªHeer keÀesunervespej les Heeefn}s, lej efle}e Deble:keÀjCee®ee HeÀ[µee Hee[C³ee®eer Dee³eleer®emebOeer efceUs}; ³ee Yeerleerves lees mJele:}e peeCeerJeHetJe&keÀ peHelees. mJewje®eejerm$eer}e efle®ee oeb[iee Heleer yeUs®e pemee Iejeyeensj efHeÀjketÀner osle veener,l³ee®eÒeceeCes lees %eeveer Heg©<e DeeHeu³ee ceveesJe=ÊeeRvee efJe<e³eebpeJeUefHeÀjkeÀC³eeme ceppeeJe keÀjlees.“meceejesHe

DeeleeHe³e¥le DeeHeCe %eeveiegCe}#eCes ³ee Gvces<ee®ee Heefn}e YeeieHeeefn}e. GJe&efjle }#eCeebmeeþer DeeHeCe Deelee JeUt ³ee Gvces<e:9-2::%eeveiegCe}#eCes-2 ³eekeÀ[s.

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer 160 Gvces<e:9-1::%eeveiegCe}#eCes-1

Page 61: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

::Gvces<e::9-2:: ::%eeveiegCe}#eCes-2::

HebLejepeeleer} Deäebie³eesieefveoxµe:13-506 les 511³ee DeesJ³eeleÒekeÀìCeeje Deäebie³eesie Je HebLejepe -161Òel³eenejHele¡e}er Je ieesj#e ³eeb®ee Òel³eenejÒeeCee³eece -162kegbÀ[ef}veerµeÊeÀer Òeyeg× keÀjCes Je OeejCee®ebê-met³ee¥®es mebHegäHele¡e}er Je OeejCee -163%eevesµe Je OeejCeeieesj#e Je OeejCeemecevJe³eveO³eeve Je meceeefOeHeele¡e}efJe®eejmeceeefOe-164meb³ece%eeveséejer®³ee DeY³eemee®eer HetJe&le³eejer:%eeveséejer®es DeekeÀ}ve keÀªveIesCesieesj#eefJe®eej:ieesj#ecele-165ieesj#eeb®es meiegCe Je efveie&gCeO³eevemeiegCe les efveie&gCeceveHeJeveµetv³eleemeiegCeesHeemevee:ieerlesleer} YeÊeÀer Je meiegCeesHeemeveemet$e¬eÀceCee-166efJeéeelcekeÀe®eer GHeemevee%eeve, ³eesie Je YeÊeÀer ³eeb®ee mecevJe³eDeJ³eefYe®eejer YeÊeÀer’ceePeeb mee#eelkeÀejeR~“-167Deelcejleer:meceeefOe Je Deelcejleer-168DeHejes#eevegYetefle:µebkeÀje®ee³e& Je Deäebie³eesieDeHejes#eevegYetefle Je Deä ³eesieebies -169³ece

efve³ececet}yebOeveemeeûe¢äerÒeeCee³eeceÒel³eenejOeejCeeO³eevemeceeefOeJewjei³eeoer }#eCes:efJe<e³eJewjei³e-170DevenbkeÀeefjlJe-171meeOekeÀeb®eer Üwle Je DeÜwle DevegYetefleefvejnbkeÀeefjlee-172pevceeoer oes<e}#eCes:pevcece=l³et®e¬eÀJeeOe&ke̳eoes<eefJe®eej -173J³eeefOeoes<e-175%eeveosJeeb®eer efJemle=le efJeJes®eveeceeieer} OeejCee’yeg[leeb ns peve~ osKeJes vee [esUeb~“ -176DeveemeÊeÀer F.}#eCes:DeveemeÊeÀerrmegKe Je og:Keele meceef®eÊeÊJe -177keÀener cenÊJee®eer HejceeLe&}#eCes:Devev³eYeÊeÀer-178F&éejÒeefCeOeeveDevev³eYeÊeÀerceOegjeYeÊeÀerDeÜwleYeÊeÀer -179SkeÀebleefÒe³eleeDeO³eelce%eevee®eer SkeÀebeflekeÀ DeeJe[-180Dece=leevegYeJeeleer} %eeveKeb[veDece=leevegYeJeeJejer} ceewef}keÀ ûebLeHejleÊJee®es DeekeÀ}ve%eev³ee®³ee ÞesCeer -181Þeesle=Je=boe®eer YetefcekeÀe:Þeesl³eeb®ee ÒeeflemeeomeceejesHe ö182

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 62: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

Gvces<e:9-2ieerlee:2:699:22,3411:54,5512:2,6,714:11,26,27%eeveséejer:11:676,685,687,688,69413:506-511,535-64814:371,377,380,382,386-389,392,395,397,401-407,615,697-699Hee.³ees.met.:2:14,32,453:1-4efme.efme.He.:2-36-39DeHe.:104,105,114-116,118-126Dece=.:8:10,12,18,19

Page 63: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

::Gvces<e::9-2:: ::%eeveiegCe}#eCes - 2::

HebLejepeeleer} Deäebie³eesieefveoxµe:::: 13-506 les 511 ³ee DeesJ³eele ÒekeÀìCeeje HebLejepe

DeeHeCe Heenle Deme}suîee DeelceefJeefveûen ³ee %eeveiegCe}#eCee®³eemeboYee&le Hele¡e}erÒeCeerle Deäebie³eesiee®eer %eeveséejeb®³ee HebLejepeeµeer meebie[Iee}CeeN³ee keÀener DeesJ³ee lesjeJ³ee DeO³ee³eeletve DeeHeCeeme ieJemeleele,l³ee Deµee:

me®esleveeR JeeCeWHeCeW~ osnemeieì DeeìCeW~meb³eceeJejer keÀjCeW~ yegPeewefve Iee}eR~~13-506~~cevee®³ee ceneÜejeR~ Òel³eenejeef®e³eeb þeCeeblejeR~pees ³eceoce µejerjeR~ peeieJeeR GYes~~507~~DeeOeejeR veeYeeR kebÀþeR~ yebOe$e³eeb®eeR IejìeR~®ebêmet³e&mebHegìeR~ met³eW ef®eÊe~~508~~meceeOeer®eW mespesHeemeeR~ yeebOeewefve Iee}W O³eeveWmeeR~ef®eÊe®ewlev³emecejmeeR~ Deebleg jles~~509~~Deieeb Fbefê³eefveûenes pees~ lees ne peeefCepees~ne DeeLeer lesLe efJepe³ees~ %eevee®eeb HeQ~~510~~pes³eebef®e Dee%ee DeeHeCe~ efµejeR Jeens Deble:keÀjCe~ceveg<³eekeÀejW peeCe~ %eeveef®e lees~~511~~

³ee DeesJ³eebletve %eeveosJe DeelceefJeefveûen cnCepes keÀe³e ns mHeäkeÀjleebvee ³eesiee®³ee Deäebieeb®ee efveoxµe keÀjC³eeme efJemejle veenerle.1) ³ece, 2) efve³ece Je 3) Deemeve ³ee leerve Debiee®ee efJe®eej DeeHeCeHetJeea®e kesÀ}e Deens. ³eebleer} ³eceefve³ece Je GJe&efjle Debieebyeeyele ³ee DeesJ³eeblekeÀe³e cnì}s Deens, les Heent ³ee:³ece Je efve³ece

’me®esleveeR......yeebOeewefve Iee}s..~~13-509~~ “ Demes %eeveosJecnCeleele. lees Heg©<e efpeJebleHeCeer®e osnemekeÀì efJe<e³eeb®eer DeeìCeer keÀjleesDeeefCe Fbefê³eebvee meb³ecee®³ee meeceL³ee&ves efceìJetve ìekeÀlees. YeeJeeLe& DemeekeÀer ³ece Je efve³eceeb®³ee Je´lee®ejCeeves lees Heg©<e Fbefê³eeb®eer l³eeb®³eeefJe<e³eebmebyebOeer®eer peeCe veenerµeer keÀjlees. Lees[ke̳eele Fbefê³es efJe<e³eebyeeyelepeeieer ve jenlee PeesHeer peeleele.4)Òel³eenej ’cevee®eeb ceneÜejeR ~.....GYes~~13-507~~“ ³ee DeesJeerletve%eeveosJe keÀe³e metef®ele keÀjleele, Hene. ³eceefve³eceeb®³ee Hee}veeves Je

Fbefê³eÒeJe=ÊeeR®³ee oceveeves Òel³eenej meeO³e keÀjC³eemeeþer lees Heg©<e cevee®³eeceneÜejer - pesLetve meJe& ÒeJe=ÊeeR®ee Giece neslees, lesLes®e l³ee efJe<e³eebyeeyeleefveêeOeerve Deme}su³ee HeCe Deble³ee&ceer me®esleve Deme}su³ee Fbefê³eebJej³eceoceeb®es HenejskeÀjer GYes keÀªve ceveeleer} efJe<e³eesHeYeesie Jeemeveeb®ee }ieeceKes®etve þsJelees.

YeeJeeLe& Demee Deens keÀer pees efJe<e³eebyeeyeleerle PeesHe}e Deens, leesDeO³eelce%eeveesHeepe&veeLe& peeiee®e Deens Je pees efJe<e³eeb®³eeyeeyele peeiee Deens,lees DeO³eelce%eeve mebHeeove keÀjC³eeyeeyele efveefêmle Deens. YeieJebleebveercnì}s}s®e Deens keÀer:

³ee efveµee meJe& Yetleeveeb lem³eeb peeieefle& meb³eceer~³em³eeb peeûeefle Yetleeefve mee efveµee Heµ³elees cegves:~~2-69~~

³ee ceneHeg©<eeves Fbefê³eebvee meb³ecee®³ee efµemleerves JeeieJetve l³eeb®eerefJe<e³eebyeeyele®eer peeie veä keÀªve l³eebvee l³eeyeeyele efveefêmle kesÀ}s DeensJe cnCetve leer Deelce%eeveeLe& peeieer Deensle. cnCetve®e Demes HeCe cnCelee³esF&} keÀer ³ee®e Fbefê³eebvee l³eeves efJe<e³eÒeJe=Êeer pesLetve Jeerles, l³ee cevee®³eeceneÜejer HenejskeÀjer cnCetve vesce}s Deens. ns Demes peeieªkeÀ HenejskeÀjercevee}e efJe<e³eJe=ÊeeRkeÀ[s efHeÀjkeÀC³eeme ÒeefleyebOe®e keÀjleele Je Keje Òel³eenej- p³ee®eer HeefjCeleer cevee®eer efJe<e³eYeesieÒeJe=Êeer cees[C³eele nesles - lees meeO³ekeÀjC³eeme ner Deµeer efveJee&Utve Ieele}s}er Fbefê³es®e meene³³e keÀjleele.

Hele¡e}er Je ieesj#e ³eeb®ee Òel³eenej Òel³eeneje®eer J³eeK³ee Hele¡e}er Deµeer keÀjleele:

’mJeefJe<e³eeçmebÒe³eesies ef®eÊemJeªHeevegkeÀej FJeseqvê³eeCeebÒel³eenej:~~2-54~~Hee.³ees.met.~~“

cnCepes DeeHeeHeu³ee efJe<e³eeb®ee mebmeie& ve keÀjlee Fbefê³eebveer ef®eÊee®³eemJeªHeeme Devegmeªve jenCes, cet}mJeªHeele }erve nesCes, ³eeme Òel³eenejDemes cnCeleele.

Þeerieg©ieesj#eveeLe Òel³eenej cnCepes keÀe³e les meebieleebvee DeeHeu³eeefme×efme×evleHe×efle ³ee ûebLeele cnCeleele keÀer:

’Òel³eenejefceefle ®ewlev³elej²eCeeb Òel³eenjCee ³eLee veeveeefJekeÀejûemeveeslHeVeefJekeÀejm³eeefHe efveJe=efÊe: efveYee&leerefle Òel³eenej}#eCeced~~efme.efme.He.~~2-36~~“

®ewlev³elejbieeb®es Deblece&gKeerkeÀjCe Je veevee efJekeÀejeb®ee ûeeme, GlHeVePee}su³ee efJekeÀejeb®eer efveJe=Êeer Je efJe<e³eJeemevee DeeefCe efJe<e³eesHeYeesie ³eebefJe<e³eerefveYeer&[HeCee cnCepes Òel³eenej Demes ³ee veeLeHebLee®³ee DeOJe³e&t®escele Deens.

cegUele Hele¡eef}ÒeCeerle Òel³eenej Je ieesj#eceles Òel³eenej ³eele leµeerefYeVelee veener. oesIeebveener Òel³eenejeves bFbefê³eeb®es efJe<e³eeHeemetve efveJe=Êe nesCes,cevee®es Je ef®eÊee®es efJe<e³eJe=ÊeeRHeemetve nìCes Je HejceelceªHeer }erve nesCesns®e DeefYeÒesle Deens. Hejbleg ieesj#eveeLe SkeÀ HeeT} Heg{s peeTve DeeHe}eKeeme veeLeHebLeer³e yeeCee oeKeJele cnCeleele keÀer meeOekeÀeves efJe<e³eebefJe<e³eer

³eesieoe Þeer%eeveséejer 161 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

copyrights reserved by author:V.V.LELE ISBN:13:978-1480157576

Page 64: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

efYe[mle jent ve³es. ÒeejyOeJeµeele pes keÀener efJe<e³eYeesie ÒeeHle nesleer},l³eebvee l³eep³e ceevetve otj jenCes cnCepes efJe<e³eebyeeyele Yeerleer JeeìCes JeeYeer[mle jenCes, ne yeUpeyejer®ee Òel³eenej Deens.

G}ì ef®eÊe meowJe mJemJeªHeer®e jceu³eecegUs efJe<e³eJe=Êeerner leoekeÀej®enesleele. ner peer menpeefmLeleer Deens, efle®³eeJej®e veeLemebÒeoe³ee®ee YejDeens Je meeOekeÀ efJe<e³eesHeYeesieele yee¿eelkeÀejer ceive Deme}s}e efome}elejer Deblejer efvel³e HejceelcemJeªHeer jenC³ee®eer l³ee®eer efmLeleer®e KejeÒel³eenej nes³e, Demes veeLemebÒeoe³ee®es cele efomeles. DeeHeCener Deelee®eHeeefn}s Deens keÀer %eeveosJeeb®esner cele ³ee celeeµeer efkeÀleer lebleesleblepegUles les!5)ÒeeCee³eece

’DeeOeejeR veeYeeR kebÀþeR~ ......met³eW ef®eÊe~~13-508~~“ nerDeesJeer Deäebie³eesieeleer} ÒeCee³eeceeefJe<e³eer }#eCeer³e Deens. yeefn:ÒeeCee³eececnCepes éeemeÒeéeemeeoer js®ekeÀ, HetjkeÀ, kegbÀYekeÀeoer Òeef¬eÀ³eebveer kesÀ}e peelees.³esLes %eevesµe Yej osle Deensle, lees met#ce Jee Deeblej ÒeeCee³eeceeJej!yeefn:ÒeeCee³eece keÀjCeeN³eeb®ee nslet pejer met#ce ÒeeCee³eece meeO³e keÀjC³ee®eeDeme}e, lejer lees Òel³e#eele DeeCeCes ns meeceev³ele³ee keÀþerCe®emecepe}s Heeefnpes.

%eeveosJeeb®ee ³eesieceeie& GHejebieer keÀener JesUe nefì³eeb®³ee ÒeCee}erµeermeec³e Deme}s}e pejer efome}e, lejer l³eeb®³eele DeeefCe nþ³eesieer Jee nefì³es³eeb®³eele Keje HeÀjkeÀ He[lees, lees %eeveosJeeb®³ee ÒeCee}erleer} ³eesiekegbÀ[ef}v³eefOeÿerle Deme}e lejer ÒecegKele:ieg©Heefoä Deens ³ee cetU cegÐeeJejDeeefCe l³eeb®³ee ³eesieeme Deme}su³ee ¬eÀce³eesiee®³ee DeefOe<þeveeJej! DeeHeCeebme³ee ³eesieefYeVelesefJe<e³eer HeÀejmee efJe®eej keÀjCes DeefYeÒesle veener. kesÀJeU ’nefì³esmeeb[leer~ nes[e keÀ[s}ie~~6-56~~“ ³ee meneJ³ee DeO³ee³eeleer}%eevesµeesÊeÀerle®e ³ee nefì³eeb®ee efJe®eej keÀjCes Òemlegle Deens.

nefì³eebvee Òel³eenej meeO³e keÀjCesmeg×e Deµeke̳e nesles, ns l³eeb®³ee’ceie Òel³eeneje®eeb DeeOee[e~ yegef×ef®e³eebner Hee³eeb efvemej[e~ pesLenefì³es meeb[leer nes[e~ keÀ[s}ie~~6-56~~“ ³ee DeesJeerle cnì}s Deens.lemes®e nþ³eesieer pes Deble:mLe ÒeeCee³eece meeO³e keÀªve, ®ebêmet³e& yegPeeJeCeerkeÀªve, µetv³e meeO³e keÀª Heenleele, l³eeb®ee ceeie& pejer kegbÀ[ef}veerJejDeeOeeefjle Deme}e DeeefCe Deieoer ieg©Heefoä Deme}e, lejer leesF&éejÒeefCeOeeveeµeer efJevcegKe Demeu³eeves Je efveJJeU mJeÒe³elveeefOeÿerleDemeu³eeves, l³eebvee lees ³eesie keÌ}sµeoe³ekeÀ þjlees; keÀejCe lees meiegCeYeeqÊeÀefJejefnle Demelees.

³eeyeeyele®es e fJeJe s®eve DeeHeCe He tJee a SkeÀoe ke sÀ}s}s Deens(Gvces<e:8::HebLejepe-He=.¬eÀ.126,127). lesJne %eeveosJeeb®³ee ³eesieceeiee&®eerJewefµeäîes Je l³eeb®³ee HebLejepeÒeCee}er®eer cet}Yetle Debies cnCepes ieg©Heefoä,kegbÀ[ef}veerefme×, }³eÒeOeeve, meecejm³eelcekeÀ, meiegCeO³eeve³eesie ner Deensle,Demes metef®ele kesÀ}s nesles. Demees.

Deelee GHejesÊeÀ’DeeOeejeR veeYeeR kebÀþeR~ yebOe$e³eeb®eer IejìeR~“³ee DeesJeer®³ee Heefnu³ee DeOex}erle %eeveosJe mejUmejU HebLejepemebkeÀuHevesµeer mebyebefOele Je meneJ³ee DeO³ee³eer meebefiele}s}e ÒeeCee³eecekeÀmee meg®eJele Deensle, Hene. DeeOeejeR cnCepes cet}eOeejer cet}yebOe,veeYeeR cnCepes veeefYemLeeveer Jeesef{³eeCee yebOe Je kebÀþeR cnCepes kebÀþmLeeveerpee}bOejyebOe Demes leerve yebOe ³eesieceeiee&le }eJe}s peeleele. ³ee yebOeeb®eemeefJemlej GÎsµe l³eeb®³ee HebLejepemebyebefOele DeesJ³eebletve ÒekeÀì neslees.

lejerner ³ee yebOe$e³eeb®es ÒecegKe GefÎä ÒeeCeeHeeveeb®es efve³eceve keÀªvekegbÀ[ef}veerpeeie=leer Je efJekeÀemeÒeef¬eÀ³esme meene³³e keÀjCes Je }³e³eesiemeeOeC³eeme ceole keÀjCes ns®e Demeles.

6) kegbÀ[ef}veerµeÊeÀer Òeyeg× keÀjCes Je OeejCee

’®ebê met³e&mebHegìeR~ met³eW ef®eÊe~~13-508~~“ ³ee DeesJeer®³eeGÊejeOee&le yeje®e iet{ DeLe& Deens. JejJej HeenCeeN³ee}e Je kegbÀ[ef}veerefJe<e³eerDeveefYe%e DemeCeeN³ee}e ³esLeer} iet{ mecepeCes keÀþerCe Deens. ®ebê Jemet³e& ³eebveer Deveg¬eÀces F[e Je efHe²}e ³ee ³eesieµeem$eesÊeÀ vee[îeeb®eeyeesOe neslees.’F[e efHebie}e pesLe SkeÀJeìefle“ Je ’®ebêmet³e&mebHegìeR “ ³eeoesvner %eevesµeesÊeÀerle DeefYeÒesle Deme}s}s mLeeve cnCepes ef$eJesCeermebiecee®esmLeeve, pesLes F[e, efHebie}e Je meg<egcvee ³ee eflevner vee[îee efceUleele lesYe´tceO³emLeeve lemes®e cet}eOeejmLeeve. ³ee oesvner mLeeveer ³ee eflevnervee[îee SkeÀ$e ³esleele. kegbÀ[ef}veer peeie=le Pee}er keÀer cet}eOeej®e¬eÀer GYeernesles Je meg<egcveeceeiex efle®es ®e}ve Ye´tceO³e®e¬eÀeHe³e¥le nesles. cnCetve ³eeDeesJeer®³ee GÊejeOee&ves kegbÀ[ef}veerpeeie=leer les efle®es cet}eOeej®e¬eÀeHeemetveYe´ tceO³emLeeve Jee Dee%ee®e¬eÀ ³esLeHe³e¥le®es meb¬eÀceCe mete f®elekesÀ}s}s Deens.

®ebêmet³ee¥®es mebHegä (mebHegìer) cnCepes F[e Je efHebie}e ³ee vee[îeebveeroesvner yeepetbveer Jesefä}s}er meg<egcvee vee[er nes³e. l³eele lees ³eesieer DeeHe}sef®eÊe met³eW cnCepes Iee}lees; cnCepes ef®eÊee®ee meg<egcvesle ÒeJesµe keÀjlees.ef®eÊe meg<egcvesle ÒeJesµe keÀjles, les meg<egcveeceeie& kegbÀ[ef}veerµeÊeÀervespeeie=l³egHejeble Kees}tve ceeskeÀUe kesÀuîeeveblej®e, ns ³eesieµeem$e peeCekeÀejebmeDeJeiele Deens®e! ³esLes ef®eÊe ne µeyo peerJe meb%ekeÀ HeCe mecepelee ³eslees.peerJe Je efµeJe ³eeb®eer ieebþYesì - Heo-efHeb[e®es meecejm³e - kegbÀ[ef}veer®³eeceO³emLeerves nesles, Demeener SkeÀ mebkesÀle ³ee ³eesieceeiee&®³ee peeCekeÀejebceO³esÒeefme× Deens.

ef®eÊeeme ne pees JesOe }eielees, peerJee®ee efµeJeekeÀ[s ne pees ÒeJeememegª neslees, leer®e OeejCee nes³e. Deäebie³eesieebleie&le’³eceefve³eceemeve-Òel³eenejÒeeCee³eeceeoerb“ veblej®es mLeeve OeejCes®es Deens. ³ee DeesJeerletve%eeveosJeesHeefoä HebLejepee®es DeeCeKeer SkeÀ Jewefµeäîe ÒekeÀì nesles. lescnCepes l³eeb®³ee OeejCesme }ewefkeÀkeÀle: meeHeÀu³e ÒeeHle nesles, leskegbÀ[ef}veerµeÊeÀer®³ee Òeyeg× nesC³eecegUs®e!

³eesieoe Þeer%eeveséejer 162 Gvces<e:9-2::%eeveiegCe}#eCes-2

Page 65: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

Hele¡e}er Je OeejCeeOeejCesefJe<e³eer Hele¡e}eR®es cele HeenCes ³esLes Gef®ele þjs}.

’osµeyebOeef½eÊem³e OeejCee~~3-1~~Hee.³ees.met.~~“ef®eÊee}e keÀesCel³ee lejer osµeeJej cnCepes mLeeveeJej peCet yeebOetve

þsJeuîeemeejKes efmLej keÀjCes ner OeejCee nes³e. OeejCesle ef®eÊee®eer SkeÀeûeleemeeOeC³ee®ee Del³eble ÒeeLeefcekeÀ DeY³eeme kesÀ}e peelees. OeejCee, O³eeve JemeceeefOe ner Heele¡e}³eesiee®eer peer leerve Deblejbie meeOeves Deensle, l³eeleef®eÊewkeÀeû³e ns®e }#³e Demeles.

JesieJesieȳee osµeeJej OeejCee keÀjCes Je efle®ee DeY³eeme Jee{Jele peeCes³ee GHee³eebveer JesieJesieUer HeÀ}s ÒeeHle nesleele. menñeej®e¬eÀeJej OeejCeekesÀuîeeme ceneefJeosneJe=Êeer ÒeeHle nesles. efle®³ee ³eesieeves ef®eÊeeleer} peesmeeeqÊJekeÀ ÒekeÀeµe Demelees, l³eeJej Deme}s}s jpemleceesiegCeeb®es DeeJejCe#e³e HeeJeles. ³ee ³eesies lees µeg× meÊJeÒekeÀeµe meJe& Fbefê³eebÜejs ÒekeÀì nesT}eielees. ieerlesle ns keÀe³e&keÀejCe }#eCeebÜejs meebefiele}s Deens:

meJe&Üejs<eg osnsçeqmcevÒekeÀeµe GHepee³eles~%eeveb ³eoe leoe efJeÐeeefÜJe=×b meÊJeefcel³egle~~14-11~~

Þeerke=À<Ce cnCeleele: ’³ee osneceO³es meJe& Fbefê³eeb®³ee efþkeÀeCeer ÒekeÀeµecnCepes %eeve pesJne GlHeVe nesles, lesJne meÊJeiegCee®eer efJeµes<e Je=×er Pee}erDeens, Demes mecepeeJes.“%eevesµe Je OeejCee

DeeHeCe Heeefn}s®e Deens keÀer meg<egcvesle ef®eÊe ÒeefJeä keÀªve OeejCeemeeOeeJeer Demes %eeveosJeebveer metef®ele kesÀ}s Deens. ³ee OeejCeeHe×leervesmJeeYeeefJekeÀle³ee meeOekeÀeme l³eeHeg{®ee cnCepes menñeej®e¬eÀekeÀ[speeC³ee®ee ceeie& efveoxefµele kesÀ}e peelees Je Deµee ÒekeÀejs Hele¡e}eRveerJeeKeeCe}suîee ceneefJeosneJe=ÊeerkeÀ[s l³ee®eer Jeeì®ee} JneJe³eeme nJeer.

lelHeÀ}mJeªHe Hele¡e}er cnCeleele lemee ÒekeÀeµeeJejCee®ee #e³e nesTve%eeveÒekeÀeµe HeÀekeÀ}e Heeefnpes. ³eeefJe<e³eer ÞeerieesHee}ke=À<Ceebveer meÊJeiegCee®eerefJeµes<e Je=×er Je %eeveÒekeÀeµee®es ÒemHegÀìerkeÀjCe meebietve ³ee Heele¡e}³eesiemet$eeJej GÊece ÒekeÀeµe ìekeÀ}e Deens. SJeb®e ’Heele¡e}³eesiemet$es- ieerlee - %eeveséejer “ Demee ne ³eesieceeiee&®eer GkeÀ} keÀjCeeje¬eÀce³eesie®e Deens, Demes cnCeeJesmes Jeeìles. Demees.ieesj#e Je OeejCee

³eeefveefceÊeeves %eevejepeeb®³ee ieg©HejbHejsleer} Jeefjÿ Dee®ee³e&Þeerieesj#eveeLeeb®es cele Heent ³ee:

’OeejCese fle meyee¿eeY³evlej SkeÀcesJe efvepeleÊJe-mJeªHeecesJeevle:keÀjCesve meeOe³esled ³eLee ³eÐeoglHeÐeles leÊeefVejekeÀejsOeej³esled mJeelceeveb efveJee&leoerHeefceJe Oeej³esefoefle OeejCee}#eCeced~~2-37~~efme.efme.He.~~“

ieesj#e cnCeleele keÀer, ’OeejCee cnCepes yee¿epeieleele efkeÀbJeeDeblepe&ieleele SkeÀ®e efvepeleÊJemJeªHe Deens, Deµeer Je=Êeer Deble:keÀjCeeleOeejCe keÀjCes. pes pes GlHeVe nesles, les les efvejekeÀejeves OeejCe kesÀ}s Deens

Demee YeeJe ef®eÊeele Oeªve, l³ee efvejekeÀej DeelceleÊJeeJej efveJee&leÒeosµeeleer} oerHep³eesleer peµeer efve<kebÀHe Je efmLej Demeles, l³eeÒeceeCes De®e}Jee efmLej Deµeer ef®eÊee®eer SkeÀeûelee meeOeeJeer.“mecevJe³eve

³eeJeªve mecepetve ³esles keÀer pesJne ieesj#emebHeeefole OeejCes®ee DeJe}byekesÀ}e peelees, lesJne OeejCee ner DeelceleÊJeeJej Deble:keÀjCeosµeele kesÀ}erpeeles. ne Deble:keÀjCeosµe cnCepes efHeC[ Je ye´ïeeC[ ³eeb®ee mebefOeosµenes³e. ³ee efþkeÀeCeer efvejekeÀejeJej OeejCee kesÀ}er Demelee HeÀ}mJeªHeHele¡e}erÒeCeerle ceneefJeosneJe=Êeer ÒeeHle nesCeej DeeefCe lelHeÀ} cnCetve%eeveÒekeÀeµee®eer®e ÒeeHleer nesCeej, ns ceevee³e}e keÀener njkeÀle veener.

³ee ¢äerves efJe®eej kesÀ}e Demelee %eeveosJeeb®es OeejCee ³eeefJe<e³eeyeeyele®es cele DeeHeCe’®ebêmet³e&mebHegìeR~ met³eW ef®eÊe~~“ ³eeDeOex}er®³ee DeeOeejs Jej Heeefn}s Deens, les veerì keÀUC³eeme yejs®e meene³³enesles Je Debl³e Deäebieeb®ee efJe®eej keÀjCes meg}Ye peeles.

7) O³eeve Je 8) meceeefOe

’meceeOeer®es mespeWmeeR~ yeebOete fve Iee}eR O³eevesmeeR~ ef®eÊe®ewlev³emecejmeeR~ Deebleg jles~~13-509~~“ ³ee DeesJeerle O³eeve JemeceeefOe ³ee GJe&efjle Deäebieeb®ee efveoxµe Deens. Hele¡e}erÒeCeerleDeäebie³eesiee®eer µesJe쮳ee ìHH³ee®eer DeblejbiemeeOeves cnCepes O³eeve JemeceeefOe. lemes Heeefn}s lej OeejCee, O³eeve Je meceeefOe ³ee eflevner DeblejbiemeeOeveebleie&le ìHH³eele µeem$eer³e ¢<ìerves pejer efYeVelee Deme}er, lejerÒee³eesefiekeÀ mlejeJej OeejCee®e O³eeveele HeefjJeefle&le nesles Je O³eeve®e meceeOeerleHeefjJeefle&le nesles.

OeejCee les O³eeve les meceeefOe ne Jemlegle: SkeÀ®e ¬eÀcemeesHeeve pejerefomele Deme}e, lejer peesHeeJeslees meceeefOe efveefJe&keÀuHe DeJemLes®es ìeskeÀieeþle veener Je l³eener DeJemLesle DeKeb[ jenle veener, leesHeeJeslees meeOekeÀe}eOeejCee Je O³eeve ner Debies JeejbJeej neleeUeJeer }eieleele. Hejbleg meleleDeY³eemeu³eecegUs OeejCee Je O³eeve lemes®e meceeOeer®ee HetJe& YeeiecnCepesmeefJekeÀuHe meceeO³eJemLee ner meJe& meeOeCes l³ee}e Deefle meesHes Jemenpe peeles.

meeOekeÀeves SkeÀoe pejer efveefJe&keÀuHe meceeefOe meeOe}e lejer l³eeHetJeea®esìHHes l³ee}e kesÀJnener efJeveemee³eeme Dee¬eÀcelee ³esleele. l³ee®eer keÀejCescnCepes DeY³eeme ¢{ neslees DeeefCe efveefJe&keÀuHeeJemLesleer} ef®eÊee®ee DevegYeJeJe l³ee DevegYeJee®es Dee}byeve Ieslee ³esCes, ner nesle. Demees.Heele¡e} efJe®eej

Hele¡e}er O³eeveemebyebOeer cnCeleele:’le$e Òel³e³ewkeÀleevelee O³eeveced~~3-2~~Hee.³ees.met.~~“

OeejCesle ef®eÊe keÀesCel³eelejer osµeeJej efmLej keÀjCes Devegm³etleDemeles, lej O³eeveele efJeefµeä osµeeJej efmLej kesÀ}suîee ef®eÊee}ekeÀesCeleerner YeeJevee Dee}byeveeLe& I³eeJe³ee®eer Demeles DeeefCe l³ee YeeJeves®eeÒel³e³e cnCepes DevegYeJe efJe}erve ve nesT oslee Heg{er} Je l³eeHeg{er}

³eesieoe Þeer%eeveséejer 163 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 66: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

#eCeele Demee GÊejesÊej DeefOekeÀeefOekeÀ keÀe} efìkeÀJele pee³e®ee Demelees.Demee lees efìkeÀJeCes cnCepes l³ee®e Òel³e³ee®eer SkeÀleevelee nes³e.DeµeerÒel³e³ewkeÀleevelee efìketÀ }eie}er cnCepes l³ee DeJemLes}e O³eeve cnCeleele.SJeb®e ef®eÊe keÀesþs lejer efmLej keÀjCes ner OeejCee, lej efmLej kesÀ}suîeeef®eÊee®ee efJeefµeä Je=efÊeHeefjCeece meejKee efìkeÀJeCes ns O³eeve nes³e. Demees.meceeefOe meceeefOe }#eCe meebieleebvee Hele¡e}er cnCeleele:

leosJeeLe&cee$eefveYee&meb mJeªHeµetv³eefceJe meceeefOe:~~3-3~~Hee.³ees.met.~~

OeejCesves ef®eÊee}e efmLejlee ÒeeHle PeeuîeeJej keÀesCel³eener YeeJ³eJemletJej ef®eÊewkeÀeû³e keÀjCes ns O³eevee®es mJeªHe Demeles. O³eeveeJemLeeHekeÌJe Pee}er keÀer leer®e meceeO³eJemLee nes³e. YeeJ³e JemletKesjerpe FlejkeÀesCeleener DeLe& ef®eÊeele ve mHegÀjCes ner®e l³ee YeeJ³e Jemleg®eerDeLe&cee$eefveYee&melee nes³e. ³ee DeJemLesle’ceer O³eelee DecegkeÀ SkeÀe O³es³ee®esO³eeve keÀjle Deens“ ns DevegmebOeevener jnle veener; lej ef®eÊe kesÀJeUO³es³ewkeÀiees®ej nesles.

Deµee JesUer ef®eÊeJe=ÊeeR®ee ÒeJeen O³es³eekeÀejlesves DeKeb[HeCes ®ee}}eDemelees. HeCe ³eecegUs®e lees De%eelemee Yeemelees. meceeefOekeÀe}er pees DemeeJe=efÊeÒeJeen Demelees, l³eecegUs®e l³ee JesU®³ee O³eevee}e ’mJeªHeµetv³ebFJe“ cnCepes peCet keÀe³e mJeªHeµetv³e Demes cnì}s Deens.

meceeefOekeÀe}er ef®eÊee®eer YeeJ³e Jemletµeer FlekeÀer levce³elee nesCes,O³es³e kesÀJeU DeLe&ªHeeves Yeemeceeve nesCes Je l³ee®³ee mJeªHee®esDevegmebOeeve ve nesCes ne®e meceeefOe nes³e.meb³ece

Hele¡e}eRveer meb³eceeefJe<e³eer DeeHeuîee met$eele pes meebefiele}s Deens, lesmecepetve IesleuîeeefµeJee³e ³ee OeejCee, O³eeve Je meceeefOe efJe<e³ekeÀ keÀuHeveeHetCe& mHeä nesCeej veenerle. les cnCeleele:

$e³eceskeÀ$e meb³ece:~~3-4~~Hee.³ees.met.~~cnCepes®e OeejCee, O³eeve Je meceeefOe ns eflevner SkeÀ$e ÒeJe=Êe Pee}s

cnCepes lees meb³ece nes³e. Lees[ke̳eele p³ee osµeeJej OeejCee keÀjeJe³ee®eerlees osµe, p³ee YeeJ³e Jemlet®es O³eeve keÀjeJe³ee®es leer YeeJ³e Jemlet ns SkeÀ®eDemetve ³eebJej®e pesJne O³eeve HekeÌJe nesles; lesJne meceeefOe ÒeeHle nesTvemeb³ece efme× neslees. OeejCes®ee osµe Je O³eeveeleer} YeeJ³e JesieJesieUs DemeleemeceeefOe efme× Peeuîeeme, lees meb³ece veJns. O³eeve Je meceeefOe ns ܳevesnceer®e SkeÀ$e ÒeJe=Êe Demeleele. HeCe l³eele OeejCee ner HeCe ÒeJe=ÊePeeuîeeefµeJee³e meb³ece efme× nesle veener. O³eeve Je meceeefOe ³eebmeesyele OeejCeeÒeefJeä Pee}er Heeefnpes cnCepes meb³ece neslees.%eeveséejer®³ee DeY³eemee®eer HetJe&le³eejer:::: %eeveséejer®es DeekeÀ}ve keÀªve IesCes

ieerlee Je %eeveséejer ³eebveer Òee³eesefiekeÀjerl³ee YeieJelÒeeHleermeeþer -Deelce%eeveemeeþer - efve:Þes³emeÒeeHleermeeþer ne Hele¡e}erÒeefCele meb³ece

Glke=Àäjerl³ee neleeU}s}e Demeu³eeves l³ee®es ns ³eesieµeem$eer³e mJeªHemeeOekeÀebme GÊece ÒekeÀejs %eele Deme}s Heeefnpes.

Heele¡e}³eesiemet$eeleer} OeejCee, O³eeve,meceeefOe Je meb³ece ³eemebkeÀuHeveeb®es SJe{s DeekeÀ}ve keÀªve IesleuîeeefµeJee³e %eeveosJeeb®eer³eesieµeem$eefJe<e³ekeÀ YetefcekeÀe lebleesleble mecepeCes og:meeO³e DemeuîeecegUsDeeefCe DeeHeuîee DeekeÀ}veeLe& lees®e efJe<e³e Iesle}s}e Demeuîeeves ³eeHeeefjYeeef<ekeÀ µeyoeb®eer vescekeÀer ceeefnleer DemeCes DeeJeµ³ekeÀ Deens.

%eeveséejeb®³ee ³eesieµeem$e Je YeeqÊeÀceeie& ³eemebyebOeer®³ee mebkeÀuHeveel³eeb®³ee Jee*dce³eele efþkeÀefþkeÀeCeer ³esleele. %eeveséejer I³ee efkebÀJeeDece=leevegYeJe I³ee; Jee l³eeb®eer DeYebiemebHeoe DeY³eemee; DeeHeCeebme%eeveséejeb®³ee leÊJe%eeveefJe<e³ekeÀ leeeqÊJekeÀ Je ³eesieHej Òee³eesefiekeÀ YetefcekesÀ®esDeekeÀ}ve nesC³eemeeþer Þeerke=À<Ceepe&gvemebJeeoHej YeieJeÃerles®es jmeûenCe l³eebveerp³ee keÀce&, ³eesie Je YeÊeÀer ³eeb®eer %eeveeµeer efJeefµeä iegbHeÀCe keÀjle kesÀ}sDeens; les cet}le: mecepeeJetve IesC³eeefµeJee³e He³ee&³e®e veener!

³eesieµeem$ee®ee DeYetleHetJe& GlkeÀ<e& Yeejleer³e mebmke=Àleer®³ee HetJe&metjeRveerkesÀ}e neslee; l³ee®ee pees Jee*dce³eerve Jeejmee DeeHeCeebme efJeefJeOe meeOeveebÜejsGHe}yOe neslees, lees pejer efJeµee} Deme}e lejer Òee³eesefiekeÀ ceeefnleerDeYeeJeerJe Òe³eesie keÀjC³eemeeþer peer pevcepevceeblejer®eer le³eejer }eieles, l³eeDeYeeJeerefJemce=le iegHleOeveemeejKee Deens.

ns iegHleOeve pej DeeHeuîee}e GHe}yOe JneJes Demes Jeeìle Demes}lej l³ee µeem$ee®³ee DeeHeuîeeHe³e¥le Heesnes®e}suîee Jee*dce³ee®ee keÀmetveDeY³eeme kesÀ}e Heeefnpes DeeefCe lees Del³eble keÀäÒee³e Jeeì}e lejer l³eeleHeejbielelee ÒeeHle kesÀuîeeefµeJee³e %eeveséejeb®³ee leÊJe%eevee®eer mew×eefvlekeÀlemes®e Òee³eesefiekeÀ Heeée&Yetceer keÀUCes DeJeIe[®e þjs}.

meeOes®e GoenjCe IesT ³ee. SKeeÐee }sKekeÀeves ef}efn}s}s l³eeleuîeel³eele meesHesmes HegmlekeÀ I³ee. peesJej DeeHeuîee}e l³ee }sKekeÀe}e DeJeieleDeme}s}s l³ee HegmlekeÀeleer} efJe<e³eemebyebOeer %eeve GHe}yOe nesle veener Jel³ee %eevee®es DeeHeCe DeefOekeÀejer nesle veener, leesJej l³ee HegmlekeÀe®ee meeOeemeeefJe<e³emeg×e DeeHeuîee ¢äerves ogyeexOe®e Jeeìlees. ns pej meJe&meeceev³eDeJee&®eerve %eeveÒekeÀeje®es Demeles, lej Del³eble iet{, Hegjeleve, meJe&leÊJe%eevee®ee cegkegÀìceCeer µeesYeCeejs pes Deelce%eeve - l³ee®³eeefJe<e³eer%eeveosJeeoer %eel³eeb®eer YetefcekeÀe mecepetve IesCes efkeÀleer DeJeIe[ þjs}, nsefpe%eemetbvee lJeefjle GceieeJes.

l³eeletve %eeveosJeeb®ee SkebÀoj DeeJeekeÀe®e DeefleefJe}#eCe DemeuîeevesDeeHeCe efkeÀleerner Òe³elveHetJe&keÀ l³eeb®eer Jee*dce³emebHeoe DeY³eeme}er, lejerDeeHeCe %eeveosJe vemeuîeeves JeejbJeej l³ee #es$eele efLeìs®e He[lees. efkebÀyengvee%eeveosJeebmeceesj DeeHeCe }neve®e jenCes DeeHeuîee Hejce Þes³ee®es Deens.legkeÀejece cenejepeeb®eer ’}neveHeCe os ieeb osJee~ cegbieer meeKejs®ee jJee~~“ner GÊeÀer HejceeLe&#es$eele Je leefÜ<e³ekeÀ leÊJe%eevee®³ee DeO³e³eve#es$eeleHeÀej®e ®eHeKe} yemeles!!

³eesieoe Þeer%eeveséejer 164 Gvces<e:9-2::%eeveiegCe}#eCes-2

Page 67: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

DeeHeCe %eeveosJeebHeg{s yee}keÀ®e jeefn}es lej l³eebvee ceele=mJeªHeeleHeenCes DeeHeuîee}e meesHes Jeeìles Je lesJne®e ner %eeveséejceeG}er - ner®ewlev³e®e¬eÀJeleea meecee%eer - DeeHeuîeemeejK³ee DepeeCe yee}keÀebme mJele:®³eeDebkeÀeJej IesTve, efJeÜppeveebme Deefle pe[ DemeCeejer %eeveséejer mJecegKeevesDeeHeuîee}e mecepeeJetve meebieles Deens, Demes DevegYeJeC³ee®es Yeei³e }eYeles.

efkebÀyengvee lemes®e Deeéeemeve l³eebveer met®ekeÀjerl³ee %eeveséejer®³ee yeejeJ³eeDeO³ee³eejbYeer®³ee’pe³e pe³e Jees µeg×s~ GoejW Òeefme×s~...~~ les ...DeeleebefvejesefHeve ÒeyebOeg~ DeJeOeeve oerpes~~ (12-1 les 12-19) “ ³eeDeesJ³eeletve ûeefLele kesÀ}s Deens. l³ee®ee Hejece<e& DeeHeCe ieg©YeÊeÀer, ieg©ÒesceJe ieg©ceefncee ³eeb®³ee SkeÀe Jesieȳee meboYee&le Iesle}e neslee. Demees.

ieesj#eefJe®eej:::: ieesj#ecele

Hele¡e}eR®ee OeejCee, O³eeve Je meceeefOeefJe<e³ekeÀ DeefYeÒee³eHeeefnuîeeveblej ieg© ieesj#eeb®³ee l³eeyeeyele®³ee efJe®eejeb®eener Hejece<e& IesCesGef®ele þjs}. OeejCeeefJe<e³ekeÀ l³eeb®³ee J³eeK³es®ee GneHeesn DeeHeCeDeieesoj®e kesÀ}e Deens. Deelee les O³eeveemebyebOeer keÀe³e cnCeleele, les Hene:

’DeLe O³eeveefceefle~ Deefmle keÀ½eve HejceeÜwlem³e YeeJe: me SJeDeelcesefle ³eLee ³eÐelmHeÀgjefle leÊelmJeªHecesJesefle YeeJe³esled meJe&Yetles<egmece¢efä½esefle O³eeve}#eCeced~~2-38~~efme.efme.He.~~“

’Hejce DeÜwle ne®e Deelcee Deens, Demee YeeJe ef®eÊeele Oeªve pes pesmHegÀjCe HeeJeles, les les DeelcemJeªHe Deens Deµeer YeeJevee keÀjCes Je meJe&YetleebÒelemece¢äer þsJeCes; ns l³eeb®³ee celes O³eeve}#eCe nes³e.“ meceeefOe}#eCe meebieleebvee Þeerieesj#eveeLe cnCeleele:

’DeLe meceeefOe}#eCeced~ meJe&leÊJeeveeb meceeJemLeeefve©ÐecelJecevee³eemeefmLeefleceÊJeefceefle meceeefOe}#eCeced~~2-39~~ efme.efme.He.~~“

’meceeefOe cnCepes meJe&leÊJeeb®eer meceeJemLee - leêtHelee -Fbefê³eefJe<e³eeb®ee l³eeie -vew<keÀc³e&efme×er - Devee³eeme efmLeleer®ee YeeJe -menpeeJemLee Jee menpemeceeefOe Jee mebpeerJevemeceeefOe Jee ®ee}leeryees}leer meceeefOe!“ieesj#eeb®es meiegCe Je efveie&gCe O³eeve

O³eevee®es meiegCe Je efveie&gCe O³eeve Demes ÒekeÀejYeso ieesj#eebveermeebefiele}s}s Deensle:

’meJe&ef®evleemeceeJeefle& ³eesefieves Ëefo Jele&les~ ³eÊelJes efveef½eleb®eslemleÊeg O³eeveb Òe®e#eles~ efÜOee YeJeefle leodO³eeveb meiegCeb efveie&gCebleLee~ meiegCeb JeCe&Yesosve efveie&gCeb kesÀJe}b efJeog:~~iees.µe.~~“

’³eesi³ee®³ee Deble:keÀjCeele meJe& leNns®es efJe®eej Demeleele. HejblegpesJne l³ee®es ef®eÊe DeelceJemletJej ¢{ Pee}s}s Demeles - efmLej nesles -l³ee efmLeleer}e O³eeve Demes cnCeleele. ³ee DeelceJemlet®es O³eeve oesve

ÒekeÀejebveer keÀjleele - SkeÀ meiegCe Je SkeÀ efveie&gCe. meiegCe O³eeve nsJeCe&Yesoeves cnCepes efJeéeelcekeÀ ªHeeves Je efveie&gCe O³eeve kesÀJe}YeeJeeveskesÀ}s peeles.“

meiegCe O³eeveemeeþer pejer YeieJebleeb®³ee keÀesCel³eener efJeYetleer®eer JeeDeJeleeje®eer GHeemevee kesÀ}er lejer lees®e efJeéeelcekeÀ Jee efJeéeªHeeves veì}s}eDeens Je efJeéee®es DeeefoleÊJe lees®e Deens, ner OeejCee keÀjCes ³eesieceeiee&leDeefYecele Deens.meiegCe les efveie&gCe

SkeÀoe ne ¢efäkeÀesve mecepeeJetve Iesle}e cnCepes DeeHeuîeeHegjeCeJee*dce³eeletve peer l³ee l³ee efJeefµeä osJeles®³ee leer®e yeïeeb[e®eer ®ee}keÀosJelee Deens, efJeéee®eer meJexmeJee& Deens, DeeÐeleÊJe Deens, F.p³ee mebkeÀuHeveeDee{Uleele, l³eeb®ee G}ie[e neslees. Goe.efµeJeHegjeCeele efµeJe®e Deveeoer,Deveble, veeceªHeebveer efJeéeeble³ee&ceer veì}s}e Deens F.peer l³ee osJeles®eerSkeÀebeflekeÀ JeCe&ves kesÀ}er peeleele; leµeer®e ieCesµeHegjeCeeletve efkebÀJeecegÃ}HegjeCeeletve ÞeerieCesµee®eer, osJeerHegjeCeeletve osJeer®eer, ÞeerceÓeieJeleeletveÞeerefJe<Cet®eer JeCe&ves kesÀ}s}er Dee{Uleele.

efkebÀyengvee Deµeer SkeÀebeflekeÀ Je Deefleµe³eesefÊeÀmJeªHe JeCe&ves®e l³eel³ee owJeleeefYeceev³eeb®es HejmHejele keÀ}n efvecee&Ce keÀjC³eeme keÀejCeerYetlePeeuîee®eer Feflenemee®eer mee#e Deens. µewJe Je Jew<CeJeeb®es oeef#eCeel³eebceO³esPee}s}s efJeleC[Jeeo Je mebIe<e& ³eekeÀjlee Òeefme× Deensle.

JesieJesieȳee HebLeesHeHebLeebceO³es DeeHe}e®e ceeie& meJee&le Þesÿ Je DeeHe}er®eowJeles meJe&Þesÿ Demee pees DenbkeÀej efometve ³eslees; l³eeceeies Kejs lej ³ee®emJeªHee®eer Deefveä YeeJevee Demeles Je l³eecegUs meiegCe O³eeveesHeemeves®eeKeje GÎsµe cnCepes meevleekeÀ[tve DevevleekeÀ[s meeOekeÀeves keÀjeJe³ee®eeÒeJeeme, efJeYetefleGHeemevesletve efJeéeªHeer Hejceséeje®eer De®e&vee keÀjCes Jeefvejbpeve, efve<keÀ}, Deveeoer, DeHeefjces³e, F.iegCeyeesOeelcekeÀ mJeªHee®eer- efveie&gCee®eerö peeCeerJe keÀªve IesCes Je l³ee®ee mee#eelkeÀej keÀªve IesCes ,ne vepejsDee[ nesle Demelees. Demees.ceveHeJeveµetv³elee

O³eeve Je meceeefOe ³eeb®es SketÀCe mJeªHe keÀUtve IesC³eemeeþerieesj#eveeLeeb®³ee ieesj#eµelekeÀ ³ee j®evesleer} Heg{er} µ}eskeÀner HeÀejGHe³egÊeÀ þjlees:

’³eoe meb#eer³eles ÒeeCees ceevemeb ®e efJe}er³eles~ leoe mecejmewkeÀlJebmeceeefOejefYeOeer³eles~~iees.µe.~~“

’pesJne ÒeeeCe #eerCe neslees, l³ee®eer ieleer Leebyeles, lesJne ceve }³eHeeJeles Je meecejm³e ÒeeHle nesTve meceeOeerle efmLeleer nesles.“

ÒeeCe Je ceve HeebiegUCe s ner ÒeLeceeJemLee Oej}er lej ceveHeJeveµetv³eleener meceeOeermeeþer DeeJeµ³ekeÀ DeJemLee Oej}er Heeefnpes. ³ee keÀuHeves®ee,peer HetCe&HeCes veeLeHebLeer³e efJeµes<e Deens, efle®ee DeeHeCeebme %eeveséejeb®es³eesieefJe<e³ekeÀ efJe®eej mecepetve IesC³eeme HeÀej®e GHe³eesie nesCeej Deens.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 165 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 68: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

met$e¬eÀceCeeDeeleeHeeJeslees %eeveséejÒeCeerle DeܳeYeeqÊeÀ ³eesiee®es Jee Deܳe - keÀce&

- %eeve - YeeqÊeÀ ³eesiee®es, p³eeme HebLejepe DeLeJee ¬eÀce³eesie Demes veebJeDeens, l³ee®es pes Lees[sLees[kesÀ efJeJes®eve DeeHeCe Heeefn}s}s Deens, les ³eeHeg{s³esCeeN³ee DeesJ³ee Heeefnuîeeveblej keÀesCel³ee efoµesves ®ee}}s Deens, les efpe%eemetbme}eie}er®e Gcepes}.meiegCeesHeemevee:::: ieerlesleer} YeÊeÀer Je meiegCeesHeemevee

meiegCe O³eeve Je meceeefOeefJe<e³ekeÀ efJe®eej mHeä keÀjleebvee Þeerke=À<Ceebveermeebefiele}s Deens keÀer:

ceeb ®e ³eesçJ³eefYe®eejsCe YeeqÊeÀ³eesiesve mesJeles~me iegCeevmeceleerl³ewleevye´ïeYet³ee³e keÀuHeles~~14-26~~ye´ïeCees efn Òeefleÿencece=lem³eeJ³e³em³e ®e~µeeéelem³e ®e Oece&m³e megKem³ewkeÀeefvlekeÀm³e ®e~~14-27~~

’DeJ³eefYe®eejer YeefÊeÀ³eesieeves pees ceePeer GHeemevee keÀjlees, cnCepesDeYeso efJeéeelcekeÀ mJeªHeele pees ceePes O³eeve keÀjlees; lees ³ee iegCeebHe}erkeÀ[speeTve cnCepes Je=efÊelejbiejefnle nesTve, l³eeme ye´ïelJeÒeeHleer nesles.Dece=le, DeJ³e³e, µeeéele, Oece&ªHe, megKeªHe Je DeefÜleer³e Demes pesye´ïe Deens, les ceer®e Deens.“

OeejCee, O³eeve Je meceeefOe ns efJe<e³e Þeer%eeveosJeeb®³ee ³eesieµew}ervesneleeUleebvee l³eebvee keÀce&, %eeve, ³eesie Je YeÊeÀer ner meieUer efkeÀleerDeefYeVe Jeeìleele, ns l³eebveer Jejer} ieerleesÊeÀ µ}eskeÀeb®ee DeeOeej IesTvep³ee DeesJ³ee j®euîee Deensle, l³eebJeªve menpe efoioµe&veeme ³esles.

ieerles®³ee ³ee µ}eskeÀeJejer} %eevesµeeb®³ee DeesJ³ee ne GHeemeves®ee efJe<e³emeceHe&keÀjerl³ee mHe<ì keÀjleele. l³eeleer} cenÊJee®³ee DeesJ³eeb®ee letle& G}ÁsKekeÀªve DeeHeCe Heg{s peeT ³ee:

leNneR J³eefYe®eejjefnleW ef®eÊeW~ YeeqÊeÀ³eesieW ceeleW~mesJeer lees iegCeebleQ~ peekeÀ}tb µekesÀ~~14-371~~lewmeW efJeée ³esCeW veebJeW~ ns ceeref®e HeQ DeeIeJeW~IesF¥ ®ebêefyebye mees}eJeW~ ve }ies pesJeeR~~377~~cnCeewefve efJeéeHeCe peeJeW~ ceie ceeleW Ies³eeJeW~lewmee veesns DeeIeJeW~ mekeÀìef®e ceer~~380~~Ssmesefve ceeleW peeefCepes~ leQ DeJ³eefYe®eej YeefÊeÀ cnefCepes~SLe Yesog keÀeF¥ osefKepes~ leNneR J³eefYe®ee© lees~~381~~

les cnCeleensle: ’ceeP³eeJee®etve ogmejerkeÀ[s keÀesþsner ef®eÊe iegblet veoslee YeeqÊeÀ³eesieeves pees ceePeer GHeemevee keÀjlees, lees iegCeebvee leey³eele þsJetµekeÀlees. iegCe cnCepes veeceªHeelcekeÀ efJeéeeleer} cee³es®ee KesU Jee Hemeeje!efJeée cnCepes JesieUs ogmejs keÀener vemetve ceer®e Deens. ®ebêentve l³ee®³ee®ebêkeÀ}e Jesieȳee keÀe Demeleele! cnCetve efJeéee®ee Hemeeje yeepet}emeeªve ceePeer GHeemevee keÀjlee ³esF&} Demes veJns; lej efJeéeelcekeÀDemee pees ceer Deens, l³ee®eer®e let GHeemevee keÀj. ner®e DeJ³eefYe®eejer

YeÊeÀer nes³e; Dev³eLee YeÊeÀer kesÀ}erme lej lees cepe Hejceelc³eeÒeefleJ³eefYe®eejYeeJe nesF&} Je leg}e ceePeer ÒeeHleer nesCes otj jener}.“

³e³eekeÀejCes YesoebleQ~ meeb[gefve DeYesoW ef®eÊeW~DeeHeCeebmeieì ceeleW~ peeCeeJeW ieeb~~14-382~.nes keÀeb lejbieg }neve~ Hejer efmebOegmeeR veeneR efYeVeg~lewmee F&éejer ceer Deeveg~ veesnsef®e ieeb~~386~~Ssmesefve mecejmeW~ ¢äer peQ GunemeW~leQ YeeqÊeÀ HeQ SsmeW~ DeecneR cnCees~~387~~

’cnCetve ns Depe&gvee! ’DeeHeCeebme ceer®e Deens Demes mecepetve Je nsefJeée pes efomeles, Yeemeles, ÒekeÀeµeles; les meJe& ceer®e Deens“ Deµeer YeeJeveeþsJetve l³ee®³eenermekeÀì l³eeleuîee ceePeer®e let GHeemevee keÀjle pee. lejbieJee }eì ner mecegêentve HeÀej®e }neve Demeles. HeCe leer mecegêeHes#ee JesieUerkeÀe Demeles! lemee®e let ns peeCetve Deme keÀer’let mJele:meg×e F&éejentve

efYeVe Demee keÀesCeerner veenerme.“ ner®e meesçnbJe=Êeer nes³e. “

%eeve, ³eesie Je YeÊeÀer ³eeb®ee mecevJe³eÞeerke=À<Ce cnCeleele: ’ner®e mecejme ¢<ìer nes³e. ³ee O³eeveeJemLes®ee

pees HeefjHeekeÀ efkebÀJee meceeO³eJemLee Demeles, efle}e®e ceer YeÊeÀerDemes cnCelees.“

les Heg{s cnCeleele:DeeefCe %eevee®eW ®eebieeJeW~ F³eWef®e o=<ìer veebJeW~³eesiee®esner DeeIeJeW~ meJe&mJe ns~~14-388~~efmebOet DeeefCe pe}Oeeje~ ceepeeR }eie}er DeKeb[ Oeeje~lewmeeR Je=Êeer Jeerje~ ÒeJelex leQ~~389~~

’%eevee®es jnm³e Jee HeefjHekeÌJe DeJemLee leer ner®e ! ³eesiemeJe&mJemeg×ener®e DeJemLee nes³e. %eeve, ³eesie Je YeÊeÀer ³ee ef$eOee veebJeebveer nermeceeO³eJemLee DeesUKe}er peeles. Hejbleg Jemlegle: efle®³eele ³ee veeceebHejlJeskeÀenerner Yeso vemelees, ns let peeCetve Deme. Depe&gvee! mecegêeJej cesIeebletveDeKeb[ Oeeje Je<e&t }eie}er Demelee mecegê, cesIe Je Hepe&v³eOeeje ³ee eflenerlenerDemeles les SkeÀcee$e pe}®e! cesIe, pe}Je=efäOeeje Je mecegê ns veeceªHeevesefYeVeefYeVe Jeeìleele; lejer l³eeb®ee DeeOeej pe}®e Deens. l³ee®eÒeceeCes ceer,let Je ns efJeée JesieJesieUs Yeeme}es lejer Deblejer DeeHeCe SkeÀ®e Deenesle, nspeeCeCes DeeefCe leµeer DeKeb[ Je=Êeer OeejCe keÀjCes ns®e ³ee YeÊeÀer, %eeve Jee³eesie ³eeb®es meej Deens.“

Ssmesefve ceie HejmHejW~ peQ meesçnbJe=Êeer DeJelejs~leQ efle³esefnmekeÀì mejs~ DeeHewmes³eeb~~14-392~~ceePesb Hew}HeCe pee³es~ YeÊeÀ nW Ss}HeCe þe³eW~Deveeefo Sske̳e peQ Deens~ leQef®e efveJe[s~~395~~

’Deµeer ner meesçnbJe=Êeer Jej meebefiele}suîee Glke=Àä ÒekeÀej®³eeGHeemevesves - DeJ³eefYe®eejer YeÊeÀerves ÒekeÀì nesles DeeefCe GHeemekeÀ Je GHeem³e,O³eelee Je O³eeve, peerJe Je ye´ïe ³eele DeYesoYeeJe efvecee&Ce neslees. nermeesçnbJe=Êeer meg×e ceie DeeHeesDeeHe }³ee}e peeles. efceþe®ee keÀCe pemee

³eesieoe Þeer%eeveséejer 166 Gvces<e:9-2::%eeveiegCe}#eCes-2

Page 69: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

mecegêele efJeªve l³ee®³eeµeer SkeÀjme nesTve peeJee; l³eeÒeceeCes GHeemekeÀJe ceer ³eele}e YesoYeeJe efJemefpe&le kesÀuîeeJej ceer lees®e Deen s ³ee %eevee®ee -meesçnb YeeJee®eener -Demle neslees. cee³es®³ee Jee efJeéeeHew}erkeÀ[s ceer DemeleesJe YeÊeÀ l³ee®³ee FkeÀ[u³ee keÀebþeJej Demelees; efkebÀJee lees YeÊeÀ Deens Jeceer keÀesCeer l³ee®³eentve JesieUe Deens; Deµee meieȳee ef®eÊeJe=ÊeeR®eeDemle nesTve peerJe Je ye´ïe ³eeble pes Deveeoer Sske̳e Deens, lesÒekeÀì nesles.“

³ee®e efmLeleer®es JeCe&ve J³eemecen<eer&¥®³ee ye´ïemet$eeJejer} Yee<³eeletve

Þeerce®íbkeÀje®ee³ee¥veer ’peerJees yeïewJe vee Heje~“ ³ee GÊeÀerves kesÀ}s Deens.

DeJ³eefYe®eejer YeÊeÀer

efkebÀyengvee SsmeeR peQ oµee~ leQ ye´ïelJe ieeb megobµee~ns lees HeeJeW pees Ssmee~ ceeleW Yepes~~14-397~~³e³ee ye´ïelJeeefmeef®e HeeLee&~ mee³egp³e SsmeeR JesJemLee~³eeef®e veebJe ®eewLee~ Heg©<eeLe&g ieeb~~401~~

Þeerke=À<Ce Heg{s cnCeleele: ’³ee®es cece& veerì DeesUKeCeeN³ee Depe&gvee!(megobµee!) ner®e oµee cnCepes ye´ïelJe! ce}e DeJ³eefYe®eejer YeÊeÀervesYepeCeeje YeÊeÀ l³ee³eesies ³ee®e DeJemLes}e ÒeeHle neslees. %eeve, YeÊeÀer Jee³eesie ³eebÜejs Deµee ÒekeÀejs efoJ³e¢äerves ceePeer GHeemevee keÀjCeeje ÞesÿHeg©<e cnCepes yeïelJee®³ee cegkegÀìer DeûeYeeieer PeUeUCeejs oerefHleceeve jlve®enes³e! ®eewLee Heg©<eeLe& Jee cees#e cnCetve }eskeÀele Òeefme× DemeCeejermee³egp³ecegÊeÀer cnCepes®e ner ye´ïelJeoµee nes³e.“

Hejer ceePes DeejeOeve~ ye´ïelJeerb nes³e meesHeeve~³esLe ceer nve meeOeve~ iecesve nes~~14-402~~leNneR PeCeW PeCeW SsmeW~ legefPe³eeb ef®eÊeeR HewmeW~HeQ ye´ïe Deeve vemeW~ ceerJeeb®eewefve~~403~~Deiee ye´ïe ³ee veebJee~ DeefYeÒeeJees ceer Heeb[Jee~ceeref®e yeesef}pes DeeIeJeeb~ µeyoeR FneR~~404~~

’Hejbleg ceePes DeejeOeve ns ye´ïeÒeeHleer®ee meesHeeve Deens, Demes pejmecepeµeer} DeeefCe l³eekeÀjlee ceer meeOeve Deens, Demes pej leg}e Jeeì}sDemes}, lej leµeer ®egkeÀer®eer keÀuHevee let keÀªve IesT vekeÀesme. ns HeeLee&!ceeP³eeHes#ee ye´ïe keÀener efvejeUs veener. yeïe ³ee veebJeeves ce}e®e mebyeesefOelekeÀjleele. Dece=le, DeJ³e³e, µeeéele, Oece&, megKe, DeefÜleer³e F.µeyoce}e®e GÎsµetve ³eesefpe}s peeleele.“

HeQ ceb[} DeeefCe ®ebêcee~ oesve veJnleer megJecee&~lewmee cepe DeeefCe ye´ïee~ Yesog veeneR~~14-405~~Deieeb efvel³e peQ efve<kebÀHe~ DeveeJe=Êe Oece&ªHe~megKe peQ GceHe~ DeefÜleer³e~~406~~efJeJeskegÀ DeeHeg}W keÀece~ meeªefve þekeÀer peQ Oeece~efve<keÀ<ee&®eW efve:meerce~ efkebÀyengvee ceer~~407~~

’ns megJec³ee&! ns ®elegj Depe&gvee! ®ebêcee DeeefCe l³ee®eer ÒeYeeSkeÀceskeÀebHeemetve efJeYeÊeÀ vemeleele; l³ee®eÒeceeCes ceer DeeefCe ye´ïe DeYeso

Deenesle. ns megpeeCee! pes ye´ïe efvel³e, efve<kebÀHe, mHebojefnle JemHegÀjCejefnle, ÒekeÀì Oece&ªHe, Dece³ee&o megKe Je DeeveboªHe DeeefCeSkeÀcesJeeefÜleer³e Deens; pes ceneefme×evlee®ee DeeJeekeÀe Jee HejekeÀesìer®esmLeeve Deens; les ceer®e nes³e!“

’ceePeeb mee#eelkeÀejeR “OeejCee, O³eeve Je meceeefOe efJe<e³ekeÀ efme×evle, }#eCes Je Flej

efJeJes®eve %eeveséejerle efkeÀl³eskeÀ efþkeÀeCeer kesÀ}s}s Deens. cetUele®eÞeerceÓieJeÃerlee ne ûebLe ³eesieefJe<e³ekeÀ Demeuîeeves efkeÀl³eskeÀ µ}eskeÀ ³eeDeblejbie ³eesieebieebµeer mebyebefOele Deensle. Þeerke=À<Ceebveer meebefiele}suîeemeceeO³eJemLes®³ee efveoµe&keÀ Deµee yeN³ee®e ieerleeµ}eskeÀeb®ee SkeÀefpevemeerDee{eJee DeeHeCe HetJeea®e SkeÀoe Iesle}e neslee. meceeefOeHeefjCeece Glke=Àäjerl³eeÒekeÀì keÀjCeejs DeveskeÀ µ}eskeÀ ieerlesle Deensle. meO³ee®³ee efJeJes®evee}eDevegmeªve YeieJebleeb®ee DeeCeKeer SkeÀ µ}eskeÀ DeeHeuîee ¢äermeceesjmenpe ³eslees:

YeÊe̳ee lJevev³e³ee µeke̳e DencesJebefJeOeesçpe&gve~%eelegb êägb ®e leÊJesve ÒeJesägb ®e HejvleHe~~11-54~~

Þeerke=À<Ce cnCeleele: ’ns Depe&gvee! Deµee efJeéeelcekeÀ mJeªHee®ee peesceer Deens, l³ee ce}e leÊJele: peeCeCes, HeenCes DeeefCe ceeP³eele®e }ervenesCes, kesÀJeU ³ee Devev³eYeÊeÀer ®³ee ³eesieeves®e µeke̳e Deens.“

Þeer%eeveosJeeb®³ee ³eeJejer} keÀener megboj Je cece&ûeenkeÀ DeesJ³ee yeIee:leNneR efJeéeelcekeÀ ªHe[W~ peQ oeefJe}W DeecneR legpeHegÀ[s~leQ µebYegner Hejer ve pees[s~ leHe keÀefjleeb~~11-676~~lewmee ceer SkeÀef®e Hejer~ Deebleg[W ceeb DeJeOeejeR~peNneR YeÊeÀer ³esTefve Jejer~ ef®eÊeeleQ ieeb~~685~~keÀeb mekeÀ} pe}mebHeefÊe~ IesTefve mecegêeleQ efiebJeefmeleeR~iebiee pewµeeR Devev³eieleer~ efce}e}eref®e efce}W~~687~~lewmes meJe&YeeJemebYeejW~ ve Oejle Òesce SkeÀmejW~cepeceepeeR meb®ejW~ ceeref®e nesTefve~~688~~

Þeerke=À<Ce cnCeleele: ’Dejs DeebOeȳee Depe&gvee! leg}e pes ns ceePesefJeéeelcekeÀ efJeéeªHe oeKeJe}s, les µebYegmeejK³ee De®eeì leHekeÀjCeeN³eebveemeg×e DevegYeJee³e}e efceUle veener. ³e%e, oeve, JesoeO³e³eve³eebveermeg×e ce}e ³ee mJeªHeele Hene³e}e efceUle veener. HeÀÊeÀDevev³eYeÊeÀer®³ee ³eesieeves - l³ee YeÊeÀerves ef®eÊeele ÒeJesµe kesÀ}e lej®e ceePesns Kejs mJeªHe ¢<ìerme He[C³ee®es Yeei³e }eYeles. iebiee peµeer DeeHe}ermekeÀ} pe}mebHeÊeer IesTve Devev³eieeflekeÀ nesTve meeieje}eefceUeuîeeKesjerpe jenle veener; l³ee®eÒeceeCes meJe&YeeJemebYeej ceeP³eeJejJe<e&Jetve cnCepes meJe& efþkeÀeCeer ceer®e Deens, ner YeeJevee þsJetve ceeP³eeJejDeveeJej Òesce keÀjCeeje YeÊeÀ ceêtHe nesTve ceeP³eele®e ÒeJesµelees.“

lewmeW ceePeeb mee#eelkeÀejeR~ mejs DenbkeÀeje®eeR Jeejer~DenbkeÀej}esHeeR DeJeOeejeR~ Üwle pee³es~~694~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 167 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 70: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

ceie ceer lees ns DeeIeJeW~ SkeÀ ceeref®e DeeefLe mJeYeeJeW~efkebÀyengvee meeceeJeW~ mecejmeW lees~~695~~

’ceePee Demee mee#eelkeÀej Pee}su³ee YeÊeÀe®ee DenbkeÀej veenermeeneslees; cnCepes lees, efJeée DeeefCe ceer ns He=LeiHe=LekeÀ Deenesle, ner l³ee®eerpeeCeerJe veä nesles. DenbkeÀej }esHelee®e l³eecegUs Üwlee®eer peer Òeleerleer ³eslenesleer, leer veenerµeer nesTve l³ee}e meJe&$e DeÜwle Jee Deܳe ¢äer ÒeeHlenesles. lesJne ceer, lees Je ns meJe& efJeée ns mJeYeeJele: SkeÀ ceer®e Deenesle, nsl³ee®³ee Òel³e³eeme ³esles. HeCe Kejs cnCepes l³ee}e ³ee®eerner peeCeerJe Gjleveener. ns %eevemeg×e }esHeles. keÀejCe lees ceeP³eele®e mecejme nesTvemeeceeJetve peelees.“

¢<ìe¢<ì mekeÀ}~ pes³eeb®eW ceeref®e kesÀJe}~pesCeW efpeCe³ee®eW HeÀ}~ cepeef®e veece þsefJe}W~~697~~YegleW ns YeeKe efJemej}e~ peQ efoþeR ceeref®e Deens meto}e~cnCeewefve efveJezj peen}e~ meJe&$e Yepes~~698~~Ssmee pees YeÊegÀ nes³es~ les³eeb®es ef$eOeelegkeÀ ns pee³eW~leQ ceeref®e nesTefve þe³eW~ Heeb[Jee ieeb~~699~~

’p³ee®ee FnHej}eskeÀ meJe& keÀener ceer®e nesTve jeefn}es Deens Jep³eeves DeeHeuîee peieC³ee®es Òe³eespeve kesÀJeU ceePeer®e ÒeeHleer nesCes Demesefveef½ele þjJe}s Deens; p³ee®³ee ¢äerme Yetlecee$es celmJeªHe®e efomeleele;lees meJe& YetleebJej meejKes®e Òesce keÀjlees. l³ee®eer ¢äerner ceeP³eeJ³eefleefjÊeÀFlej keÀenerner keÀµeelener Heent µekeÀle®e veener. keÀejCe efle®³eele ceer®eYeªve jeefn}s}e Demelees. Demee pees YeÊeÀ Demelees, lees cee³es®³ee -ef$eiegCeeb®³ee - Heb®eceneYetleelcekeÀ µejerjeHeu³ee[ peelees Je kesÀJeU ceer®enesTve ³ee osnele JeemleJ³e keÀjlees. l³ee®ee osn, ceve, yeg×er Je Fbefê³es,Heb®eÒeeCe Je µejerjkeÀes<e F.meJe& mecegoe³e meJe&mJeer ceêtHe®e cnCepes®ewlev³emJeªHe neslees, ns let efveef½ele peeCetve Deme.“

Deelcejleer:::: meceeefOe Je Deelcejleer

%eeveosJeeb®es meceeefOeefJe<e³ekeÀ pes meefJemlej efJeJes®eve DeeHeCe Jej Heeefn}sDeens, l³eeJeªve meceeefOe cnCepes keÀe³e ³eeyeeyele®eer l³eeb®eer keÀuHeveeDeeHeuîee}e keÀUtve ³esles. lemes®e Hele¡e}er, ieesj#eveeLe DeeefCe %eeveosJe³eeb®es ³eeefJe<e³eerb®es ns meJe& efJeJes®eve HeeefnuîeeJej %eeveosJeeb®³ee’meceeefOe®³eemespeWmeeR~ yeebOeewefve Iee}eR O³eeveWmeeR~ ef®eÊe ®ewlev³emecejmeeR~ Deeblegjles~~13-509~~“ ³ee meceeefOeefJe<e³ekeÀ DeesJeer®ee DeLe& ûenCe keÀjC³eemeceole nesles. %eeveosJeeb®³ee SkesÀkeÀe DeesJeer®ee efJe®eej keÀjeJe³ee®ee cnCepeskeÀOeerkeÀOeer efpe%eemetbvee keÀesþskeÀesþs µeesOeeJes }eieles, ³ee®eer mJeuHe keÀuHeveepeeCekeÀejebme ³e sC³eemeeþer ner Dee sJee r cnCepes SkeÀ Glke=ÀäGoenjCe Deens.

³ece-efve³ece-Deemeve-Òel³eenej-ÒeeCee³eece ³ee ceeiee&ves Heg{s peeCeejemeeOekeÀ pesJne O³eeve-OeejCee ³ee Deblejbie Òeebleele ÒeJesµelees, l³eeJesUer

kegbÀ[ef}veerÒeyeesOeve DeeJeµ³ekeÀ þjles. kegbÀ[ef}veerµeÊeÀer ®³ee meene³³eevesJe ieg©ÒeYeeJeeves meeOekeÀ OeejCee-O³eeve ³eele ¢{ nesle peelees Je l³ee}eDeܳe Jee DeÜwle yeesOee®eer peerleerpeeieleer KetCe DemeCeeje meceeefOeÒeeHle neslees.

Demee lees meeOekeÀ O³eevejle Pee}s}s - O³es³eekeÀej ÒeeHle Pee}s}sef®eÊe meceeOeer®³ee µespesJej cnCepes µe³³esJej DeeCetve mees[lees. lesLesDeelcejleer ÒeeHle nesles cnCetve jeflemegKeefveoxµekeÀ GHecee ³esLes %eeveosJeebveerJeeHeju³ee Deensle.meceeefOe ner peCet keÀesCeer Yeesie}es}gHee m$eer DeeefCeef®eÊe peCet keÀesCeer ®eb®e} vej Demes keÀuHetve meceeOeer®³ee mespesHeeµeer efle}eHeeefnpes lesJne Deelcejleer efceUeJeer cnCetve meeOevee¬eÀce Dee®eªve yeUs®eO³es³eekeÀej Pee}s}s ef®eÊe lesLes DeeCetve l³ee}e lesLes®e yeebOetve þsJeC³ee®eerkeÀuHevee ³esLes DeO³eeËle Deens.

Kejs lej ef®eÊe ns cegÊeÀíboer vejemeejKes Deens. ³ee Je=ÊeerJeªve l³eeJe=ÊeerJej Demes les mJe®íbo efJenjle Demeles. DeKeb[ l³ee}e SkeÀe®e Je=Êeer®eeDeekeÀej osCes HeÀej DeJeIe[ Deens. cegÊeÀíboer veje}e keÀesCee SkeÀe®em$eerpeJeU yeebOetve þsJeCes efkeÀleer keÀþerCe Demeles! ³ee meJee¥®eer peeCe þsJetve®e³esLes ef®eÊe Je meceeefOe ³eeb®es meen®e³e& ³ee GHecee ÒekeÀejeves metef®elekesÀ}s Deens.

Deµee l³ee ef®eÊee}e meceeOeerµeer jefle cnCepesmeecejm³e ÒeeHlePeeu³eeJej Deble³ee&ceer DeelcemegKe cnCepes Deelcejefle ÒeeHle nesles, nerkeÀuHevee ³esLes ceeb[}er Deens. ³ee}e®e DeelceefJeefveûen Deµeer meb%ee Þeerke=À<Ceosleele, ns meebieleebvee DeesJeer ¬eÀ.13-511 ceO³es %eeveosJe cnCeleele:

’Deble:keÀjCeefJeefveûen lees ne®e! pesLes Deble:keÀjCeefveûen cnCepesDeelceefJeefveûen Demes}, lesLes®e %eeve megÒeefleefÿle Demeles. pesLes %eeveDemeles, lesLes ef®eÊe }erve nesless. ns Depe&gvee! Deµee ÒekeÀejs ye´ïelJe ÒeeHlePee}s}e lees Heg©<e cnCepes ceveg<³eªHeeves ÒekeÀì}s}s mee#eele %eeve®e Deens;ye´ïe®e Deens; ns let vekeÌkeÀer mecepetve Deme.“DeHejes#eevegYetefle:::: µebkeÀje®ee³e& Je Deäebie³eesie

DeelceefJeefveûen cnCepes keÀe³e ns mHeä keÀjC³eemeeþer

Þeer%eeveséejebveer ³ee efþkeÀeCeer(13-506 les 511) oneyeeje DeesJ³ee j®euîeeDeensle. l³eeb®ee DeLe& Je l³eeceeie®eer YetefcekeÀe DeeleeHeeJeslees DeeHeCe JesieJesieȳeeHew}tbJej ÒekeÀeµe ìekeÀle Heeefn}er.

%eeveosJeeb®eer Deäebie³eesiee®³ee efJeefJeOe Debieebyeeyele®eer keÀuHeveeÞeerceoe®ee³e& µebkeÀj YeieJeeveeb®³ee YetefcekesÀµeer efkeÀleer efceUleerpegUleer Deens,ns DeeHeCe Deemevee®³ee efveefceÊeeves Heeefn}s®e Deens. les®e meec³e FlejnerDebieebyeeyele DeY³eemeC³eepeesies Demeuîeeves ³eceefve³ece les meceeefOeefJe<e³ekeÀpes efJe®eej Dee®ee³ee¥®³ee DeHejes#eevegYetefle ³ee ÒekeÀjCeûebLeeÜejs efoioefµe&lenesleele, l³eeb®ee SkeÀoe mebef#eHle Dee{eJee IesT ³ee:

³eesieoe Þeer%eeveséejer 168 Gvces<e:9-2::%eeveiegCe}#eCes-2

Page 71: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

DeHejes#eevegYetefle Je Deä ³eesieebies

1)³ece:-meJe¥ ye´ïesefle efJe%eeveeefoeqvê³eûeecemeb³ece:~³eceesç³eefceefle mecÒeesÊeÀesçY³emeveer³ees cegngce&gng: ~~104~~De~~

’ns efJeée yeïeªHe®e Deens Demes peeCetve Fbefê³es Jeµe keÀªve IesC³eeme³ece cnCeleele. ne DeY³eeme JeejbJeej kesÀ}e Heeefnpes.“2)efve³ece:-mepeeleer³eÒeJeen½e efJepeeleer³eeflejmke=Àefle:~

efve³ecees efn Hejevevoes efve³eceeefl¬eÀ³eles yegOew:~~105~~De.~~’mepeeleer³e Je=Êeer®ee ÒeJeen ®ee}t þsJeCes Je efJepeeleer³e Je=efÊeÒeJeeneb®eer

GHes#ee keÀjCes ne®e HejeveboÒeeHleermeeþer efve³ece Deens. yegef×ceeve ceveg<³es³ee®es keÀìe#eeves Hee}ve keÀjleele.“

mepeeleer³e ÒeJeen cnCepes meJe& keÀener yeïe®e Deens ³ee’meJe¥ KeefuJeobyeïe“ ³ee Je=Êeer®ee ef®eÊeÒeJeen DeeefCe efJepeeleer³e ÒeJeen cnCepes mJele: JeefJeéeeleer} Flej Jemlet He=LeiHe=LekeÀ Deensle Demee Fbefê³eiees®ej DeeYeeme.DeY³eemekeÀebme mepeeleer³e ef®eÊeÒeJeeneme GÊespeve osCes Je efJepeeleer³e ÒeJeene®eerGHes#ee keÀjCes, ne GHee³e Dee®ee³e& meg®eJele Deensle.3)cet}yevOe:- ³eeyeeyele Dee®ee³e& cnCeleele:

³evcet}b meJe&Yetleeveeb ³evcet}b ef®eÊeyevOeveced~cet}yevOe: meoe mesJ³ees ³eesieesçmeew jepe³eesefieveeced~~114~~De~~

’pes mecemle Yetleeb®es DeeefokeÀejCe Deens Je p³eeves meeOekeÀe®ee DebieerkeÀejkesÀ}e Demelee ef®eÊe efmLejlee HeeJeles; l³ee®es meoe mesJeve keÀjCes ne®ecet}yebOe nes³e Je Demee cet}yebOe ÒeeHle nesCes ne®e jepe³eesi³eeb®ee ³eesie nes³e.“4) veemeeûe¢äer:-veemeeûeHeerþer ¢äer keÀµeer }eJeeJeer, ns Hene:

¢äeR %eevece³eeR ke=ÀlJee Heµ³eso ye´ïece³eb peieled~mee ¢efä: Hejceesoeje ve veemeeûeeJe}esefkeÀveer~~116~~De.~~

’¢äer %eevece³e keÀªve meJe& peiele yeïece³e Deens, Demes DeJe}eskeÀvekeÀjCes ner®e Deefle GÊece ¢<ìer Deens. kesÀJe} veemeeûeeJej DeJe©× kesÀ}s}er¢äer keÀefveÿ ÒekeÀej®eer Deens. veeefmekeÀeûeeJej ¢äer þsJeC³eeHes#ee pesLesêäe, oµe&ve Je ¢µ³e ner ef$eHegìer }esHe HeeJeles, lesLes®e ¢<ìer þsJeCes ns³eesi³ee®es Hejce keÀle&J³e Deens.“

ieerlesle YeieJebleebveer’meceb keÀe³e efµejesûeerJe Oeej³eVe®e}b efmLej:~mebÒes#³e veeefmekeÀeûeb mJeb efoµe½eeveJe}eskeÀ³eved~~6-13~~“ Demesmeebefiele}s Deens. ieerleeYee<³eele Dee®ee³ee¥veer kesÀ}s}e Keg}emee Je meceb keÀe³e³ee µeyoe®eer Je veeefmekeÀeûe¢äer ®eer DeHejes#eevegYetefle Üejs kesÀ}s}er J³eeK³eeefpe%eemetbveer lee[tve Heeefn}er keÀer Dee®ee³ee¥®es ÒeceeCeûebLe Flej Jee*dce³ee®³eeDevegjesOeeves keÀe DeY³eeme}s Heeefnpesle, ns }JekeÀj mecepeles. meceb keÀe³e ³eeyeeyele les keÀe³e cnCeleele, les Hene:

De²eveeb meceleeb efJeÐeelmeces ye´ïeefCe }er³eles~vees ®esVewJe meceevelJece=peglJeb µeg<keÀJe=#eJeled~~115~~De.~~

’ef®eÊe pesJne yeïeemece nesTve }erve nesles, lesJne®e keÀe³es®eer meceleeÒeeHle nesles. JeeU}suîee Je=#eeÒeceeCes Debiee®eer mecelee Jee efve½e}lee KejermecekeÀe³elee veJns.“5) ÒeeCee³eece:-ef®eÊeeefomeJe&YeeJes<eg ye´ïelJesVewJe YeeJeveeled~

efvejesOe: meJe&Je=Êeerveeb ÒeeCee³eece: me G®³eles~~118~~De.~~

’meJe& ÒekeÀej®³ee ef®eÊeJe=Êeer yeïeªHe®e Deensle, Deµeer YeeJevee kesÀuîeevesmeJe& Je=ÊeeR®ee efvejesOe nesTve Keje ÒeeCee³eece meeO³e neslees.“

efve<esOeveb ÒeHeáem³e js®ekeÀeK³e: meceerjCe:~yeïewJeeeqmceefle ³ee Je=efÊe: HetjkeÀes Jee³egjerefjle:~~119~~De.~~lelemleÜ=efÊevew½euîeb kegÀcYekeÀ: ÒeeCemeb³ece:~De³eb ®eeefHe Òeyeg×eveece%eeveeb IeeCeHeer[veced~~120~~De.~~

’ÒeHeb®e cnCepes peiele DeeYeeme Deens, Demes JeeìCes cnCepes®e ÒeHeb®ee®eeefve<esOe keÀjCes. ne®e js®ekeÀ nes³e. HetjkeÀ cnCepes ceer®e ye´ïe Deens, nerJe=Êeer OeejCe keÀjCes. Deµee jerleerves ye´ïeekeÀej Je=Êeerves efmLele - efve½e}jenCes cnCepes®e kegbÀYekeÀ ÒeeCee³eece nes³e. ÒeeCee³eece cnCetve js®ekeÀ,HetjkeÀ Je kegbÀYekeÀ meeOeC³eemeeþer veekeÀHeg[îee oeyeCes ns efveJJeU De%eev³eeb®es}#eCe Deens.“6) Òel³eenej:- Dee®ee³e& cnCeleele:

efJe<e³es<Jeelceleeb o=ädJee cevemeeef½eefle ceppeveced~Òel³eenej: me efJe%es³eesçY³emeveer³ees cegceg#egefYe:~~121~~De.~~

’efJe<e³eebvee DeelceªHe HeenCes Je cevee}e ®ewlev³eele [gyeJetve osCes ne®e

Òel³eenej Demetve cegceg#etbveer lees®e DeY³eemeeJee.“

7)OeejCee:-³e$e ³e$e cevees ³eeefle ye´ïeCemle$e oµe&veeled~cevemees OeejCeeb ®ewJe OeejCee mee Heje celee~~122~~De.~~

’ceve pesLes pesLes Dees{ Iesles, lesLes lesLes ye´ïee®es®e oµe&ve keÀjlecevee}e efmLej keÀjCes ner®e meJeexÊece OeejCee nes³e.“

8)O³eeve:ye´ïewJeeeqmceefle meÜ=ʳee efveje}cye le³ee efmLeefle:~O³eeveµeyosve efJeK³eelee Hejceevevooeef³eveer~~123~~

’ceer yeïe®e Deens, ³ee meodJe=Êeer®³ee HeefjHees<eeves peer Hejceevebooe³ekeÀ

efveje}bye efmLeleer ÒeeHle nesles, leer®e O³eeve µeyoeves efJeK³eele Deens.“

9) meceeefOe:- ³eeyeeyele Dee®ee³e& cnCeleele:

efveefJe&keÀej le³ee Je=ʳee ye´ïeekeÀej le³ee Hegve:~Je=efÊeefJemcejCeb mec³ekedÀ meceeefOej%ee&vemeb%ekeÀ:~~124~~SJeb ®eeke=Àefleceevevob leeJelmeeOeg meceY³emesled~Jeµ³ees ³eeJel#eCeelHegbme: Òe³egÊeÀ: mecYeJesled mJe³eced~~125~~lele: meeOeveefvece&gÊeÀ: efme×es YeJeefle ³eesefiejeìd~lelmJeªHeb ve ®ewkeÀm³e efJe<e³ees cevemee efiejeced~~126~~

’efveefJe&keÀej Je ye´ïeekeÀej ³ee Je=Êeerletve peer Je=Êeernerve efmLeleer ÒeeHlenesles, leer®e %eevemeceeefOe nes³e. ³eeletve ÒeeHle nesCeeN³ee Deeveboe®ee Hegve:Hegve:Òel³e³e Iesle Iesle pesJne #eCeYejele®e ceveg<³ee®es ef®eÊe meceeefOeceive nesTvepeeles, lesJne efme×lJe ÒeeHle nesles. lees efme× meJe& meeOeveeb®³ee Dee®ejCeeHeemetvecegÊeÀíbo Demelees. l³ee®es ns ieg¿e mJeªHe keÀesCee®³eener JeeCeer®ee efkebÀJeecevee®ee efJe<e³e nesT µekeÀle veener.“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 169 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 72: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

’Jee®ees ³eeqmceefVeJele&vles leoJeÊegbÀ kesÀve µeke̳eles~......~~108~~DeHejes.~~“

- ’p³ee mJeªHeeHeemetve Jee®ee Hejle efHeÀjles Je pes cevee®³ee cegþerlemeeceeJe}s peeT µekeÀle veener; Deµee l³ee ye´ïeerYetle ³eesefiejepee®es JeCe&vekeÀesCe keÀª µekesÀ}!“

ÞeerceoeÐeµebkeÀje®ee³ee¥®³ee DeHejes#eevegYetefle ³ee mHegÀì ÒekeÀjCeûebLee®eeDeeHeCe Deäebie³eesie meeOevesmeboYee&le efJe®eej kesÀ}e. meeO³e [esȳeebmeceesjþsJeuîeeJej meeOeveeb®es mJeªHe cet{ ceveg<³eeHeemetve ³eesi³eebHe³e¥le keÀmes yeo}lepeeles, nsmeg×e ³eeJeªve mHeä nesles.

ye´ïemJeªHee®ee JesOe IesT Feq®íCeeN³ee meeOekeÀe®eer ³eceefve³eceeoer®e³ee& keÀµeer DemeeJeer, l³ee®es Dee®ee³e& Lees[ke̳eele HeCe Glke=Àä Demesceeie&oµe&ve ³esLes keÀjleele. Dev³eLee l³eeb®es Yee<³eeoer pe[pebyee} ûebLel³eeleer} HetJe&He#e-GÊejHe#eeoer leee|keÀkeÀ Je µeem$eer³e efJe®eejmejCeercegUskesÀJeU efJeÜeve Hebef[leeb®es®e nesTve jeefn}s Deensle. %eeveosJeeb®³ee keÀeUer³ee®e efJeÜppeveebveer Dee®ee³ee¥®³ee ³ee meejmJeleOevee®es yeemeve mJele:®³eeIeje®³ee KegbìerJej }ìkeÀeJetve þsJe}s nesles. cnCetve meJe&meeceev³e peve l³eeceewef}keÀ efJe®eejebvee HeejKes Pee}s nesles.

³ee mekeÀ} peveebvee G×eje®ee ceeie& oeKeJeeJee, cnCetve keÀUJeȳeevesJe De bleje r®³ee Gceeȳeeve s meJe & me blemeppevee bvee r Òeeke =Àleeleye´ïeefJeÐeeleÊJeefJe®eej Je ³eesiemeeOevee efJe<e³ekeÀ ÒeyeesOeve ceeb[C³eememeg©Jeele kesÀ}er. cegkegbÀojepeebHeemetve ner ÒeLee ª{ Pee}er Demes mecepeleele.³ee meJee&le %eevesµeeb®es mLeeve cegkegÀìceC³ee®es Deens.

%eevesµeeb®³ee ûebLemebHeos®es DeO³e³eve Je efJeµes<ele: l³eeb®³ee }eskeÀceevemeeleÒesceeves Òe®eef}le DemeCeeN³ee Þeer%eeveséejer ³ee Dece=leesHece ûebLee®³ee mesJeveeves®el³ee peveleepeveeo&veeme ies}er meele µelekesÀ Devecees} ceeie&oµe&ve kesÀ}sDeens, ns meJe& met%eebme efJeefole Deens®e. }eskeÀceev³e efìUkeÀebveer ieerleejnm³e³ee DeeHeu³ee ûebLeele ÒeefleHeeefo}su³ee }eskeÀmebûeneLe& %eeveesÊej keÀcee&®eskesÀJe{s ns GoeÊe GoenjCe Deens! Demees.Jewjei³eeoer }#eCes:::: 10) efJe<e³eJewjei³e

Deelee Heg{er} YeeieekeÀ[s JeUt ³ee. DeceeefvelJeeoer DeäeoµeiegCeeb®es%eevesµeke=Àle efJeJejCe DeeHeCe Heenle Deenesle. l³eeleer} Jewjei³e ³ee iegCeeyeeyele%eevejepeeb®³ee DeesJ³eebHeemetve DeeHeuîee}e keÀe³e yeesOe neslees, les Heent ³ee:

%eeveosJe cnCeleele:DeeefCe efJe<e³eebefJeKeeR~Jewjei³ee®eer efvekeÀer~HegjJeCeer ceevemeeR keÀeR~ efpeleer DeeLeer~~13-512~~Jeefce}s³eeb DeVee~ }e} ve IeeWìeR pesJeeR jmevee~Deebie ve met³eW Deeef}bievee~ Òesleeef®e³eeb~~513~.efJe<e KeeCeW veeieJeW~ pe}le IejeR ve efjieJeW~J³eeIe´efJeJejeb ve efJe®eJes~ Jemleer pesJeeR~~514~~

Oe[e[erle }esnjmeeR~G[er ve Iee}JeW pewmeeR~ve keÀjJes Gµeer~ Depeieje®eer~~515~~Depe&gvee lesCes Hee[W~ pes³eemeeR efJe<e³eJeelee& veeJe[s~vesoer Fbefê³eeb®esefve leeW[s~ keÀebneR®e peeJees~~516~~

’DeeefCe l³ee®³ee ceveeJej efJe<e³eebyeeyele®es Jewjei³e HegjsHetj efyebye}s}sDemeles Je les l³ee®³ee ke=Àleerletve ÒekeÀì nesles. DeesketÀve ìekeÀ}suîee DeVee®eerpeµeer efµemeejer ³esles efkebÀJee Òeslee}e keÀJeìeUe³e}e pemes keÀesCeerner Heg{s nesleveener; efJe<e pemes keÀesCee}ener KeeJeJele veener; peUl³ee Jeemletle ÒeJesµekeÀje³e}e pemee keÀesCeer OepeeJele veener; JeeIee®³ee iegnsle p³eeÒeceeCes keÀesCeerJemleer keÀje³e}e le³eej vemelees; GkeÀUl³ee }esnjmeele peµeer G[erIee}Jele veener; Depeieje®eer Gµeer keÀje³e}e pemee keÀesCeerner OepeeJeleveener; ns Depe&gvee! ³ee meieȳeebÒeceeCes®e l³ee %eeveer Heg©<ee}e efJe<e³eeb®eermecetU veeJe[ Demeles; lees Fbefê³eYeesieebÜejs cevee}e efJe<e³emegKeHegjJele veener.“

Heg{s %eeveséej meebieleele:pes³eeb®eeb ceveeR Dee}m³e~ osneR Deefle keÀeµ³e&~³eceoceeR mJeejm³e~ pes³eebmeeR ieeb~~13-517~~leHeesJe´leeb®eeb ces}eJee~ pes³eeb®eeb þeF¥ Heeb[Jee~³egieebleg pes³ee ieebJee-~ Deebleg ³esleeb~~518~~yeng ³eesieeY³eemeeR nebJe~ efJepeveekeÀ[s OeebJe~ve meens pees veebJe~ meebIeelee®eW~~519~~veeje®eeef®e DeebLegjCeW~ Het³eHebkeÀeR }es}CeW~lewmeW }sKeer YeesieCeW~ SsefnkeÀeR®eW~~520~~

’p³ee®³ee ceveele efJe<e³eesHeYeesieebyeeyele HetjsHetj DeeUme Yej}s}eDemelees; osn HeCe ceveeHeemetve ³eceefve³eceeoer HeeUu³eeves Je Fbefê³eefve³ecevekesÀuîeeves ke=Àµe Pee}s}e Demelees; p³eeves leHe Je Je´leeb®es yeng} Dee®ejCekesÀ}s}s Demeles; p³ee}e efJepeveJeemee®eer FlekeÀer DeeJe[ Demeles keÀer}eskeÀJemleerle ÒeJesµe keÀjleebvee ³egieeble Dees{Jeu³eeFlekesÀ l³ee}e og:Ke nesles;p³ee}e ³eesieeY³eemee®eer neJe Demeles; pees melele Jeveeblejer®e JeemleJ³e keÀjCesHemeble keÀjlees Je ceveg<³emecegoe³ee®es veebJener keÀeveer He[t osle veener; SsefnkeÀYeesie p³ee}e leer#Ce yeeCeeb®³ee µe³³esÒeceeCes og:Keo DeeefCe IeeCeerle}esUC³eemeejKes efkeÀUmeJeeCes Jeeìleele;“ DeeefCe

mJeiee&leQ ceevemeW~ SskeÀesefve ceeveeR SsmeW~kegÀefn}W efHeefµele pewmeW~ éeevee®eW keÀeb~~13-521~~leQ ns efJe<e³eJewjei³e~ peQ Deelce}eYee®eW Yeei³e~³esCeW ye´ïeeveboe³eesi³e~ peerJe nesleer~~522~~Ssmee GYe³eYeesieeR $eemeg~ osKemeeR pesLe yengbJemeg~lesLe peeCe jefnJeemeg~ %eevee®eeb letb~~523~~

’mJeiee&leer} GHeYeesieeb®es meeOes JeCe&vener p³ee}e ces}su³ee kegÀ$³ee®³eeme[}su³ee ceebmeeÒeceeCes IeeCesj[s Jeeìles; Deµee ÒekeÀej®es pes efJe<e³eJewjei³eDemeles, les cnCepes DeelceÒeeHleer keÀªve osCeejs megowJe®e peCet mee#eele

³eesieoe Þeer%eeveséejer 170 Gvces<e:9-2::%eeveiegCe}#eCes-2

Page 73: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

DeJelej}s}s Demeles. ns ÒeeHle Pee}s}s peerJe ye´ïeevebo efceUJeC³eeme Hee$eþjleele. SsefnkeÀ Je Heej}ewefkeÀkeÀ Deµee oesvner ÒekeÀej®³ee megKeesHeYeesieebefJe<e³eerp³ee®es ceve HetCe&le³ee efJejÊeÀ Pee}s}s Demeles, l³ee®³eeþe³eer %eevee®es JeemleJ³eDemeles; Depe&gvee! ns let veerì peeCetve Deme.“11)DevenbkeÀeefjlJe

Demee lees %eevee®ee HegleUe Deme}s}e Heg©<e keÀmee DevenbkeÀejer Demelees,l³ee®es iegCeJeCe&ve Hene:

DeeefCe me®ee[eef®eSb Hejer~ FäeHetleX keÀjer~Heefj kesÀ}sHeCe µejerjeR~ JemeeW ves oer~~13-524~~JeCe&ÞeceHees<ekeWÀ~ keÀceX efvel³evewefceefÊekeWÀ~les³eebceepeeR keÀeF¥ ve þkeWÀ~ Dee®eefjleeb~~525~~Heefj ns efce³eeb kesÀ}W~ keÀeR ns ceePesefve peen}W~SsmeW veeneR þsefJe}W~ JeemevesceepeeR~~526~~pewmeW DeJeef®eleHeCes~ Jee³etefme meJe&$e efJe®ejCeW~keÀeb efvejefYeceeve GowpeCeW~ met³ee&®eW pewmeW~~527~~keÀeb Þegefle mJeYeeJelee yees}s~ iebiee keÀepeWefJeCe ®ee}W~lewmeW DeJeäbYenerve Ye}W~ Jele&CeW pes³ee®eW~~528~~

’DeeefCe mekeÀece Heg©<eeÒeceeCes Fä Je DeeHetle& µeem$emebcele keÀcex leeskeÀjlees. HeCe l³ee keÀcee¥®³ee HeÀ}ele DeemeÊeÀer þsJele veener Je DeeHeCe keÀenerefJeµes<e keÀce& kesÀ}s Deens, ner YeeJeveemeg×e Debieer JeeieJele veener; JeCee&ÞeceOecee&meDevegmeªve keÀjeJe³ee®eer efvel³evewefceefÊekeÀ keÀcexmeg×e lees keÀenerner $egìer veþsJelee keÀjlees. Hejbleg ³ee meJe& keÀcee¥®ee keÀlee& DeeHeCe Deenesle efkebÀJee DeeHeCekesÀu³eeves®e ns keÀe³e& Pee}s, Demee DenbkeÀej l³ee®³eepeJeU vemelees. Jee³etpemee mJeYeeJele:®e meJe&$e efJe®ejlees; met³e& pemee DeeHe}s GieJeC³ee®esefvel³ekeÀle&J³e efvejnbkeÀejer Je=Êeerves Heej Hee[lees; Jeso mJeYeeJele:®e pemesyees}kesÀ Deensle; iebiee peµeer keÀenerner Òe³eespeve ceveele ve þsJelee JeenlepeeTve ÒeeCeercee$eebvee peerJeveoe³eer nesles; lemes®e l³ee %eev³ee®es meJe& keÀce&DenbkeÀejjefnle Demeles.“

$eÝlegkeÀe}eR leNneR HeÀ}leer~ Heefj HeÀ}}eR ns vesCeleer~les³eeb Je=#eebef®e³es SsmeeR efmLeleer~ keÀceeA meoe~~13-529~~SJeb ceveeR keÀceeA yees}eR~ pesLe DenbkeÀeje GKeer pee}eR~SkeÀeJe}er®eer keÀeef{}er~ oesjer pewmeeR~~530~~mebyebOesJeerCe pewmeeR~ DeYeW Demeleer DeekeÀeµeeR~osneR keÀceX lewmeeR~ pes³eeefme ieeb~~531~~

’Je=#eebme ³eesi³e $eÝlegkeÀeUer HeÀ}s }ie[leele; HeCe DeeHeuîee HeÀUeb®eemJeeo keÀmee Deens, les Je=#e pemes peeCele veenerle; leµeer®e l³ee Heg©<ee®eerkeÀcee¥yeÎ}®eer meoe ÒeJe=Êeer Demeles. l³eeves kesÀ}suîee keÀcee&}ener ³eLeekeÀe}HeÀU ÒeeHle nesles; HeCe lees keÀce&HeÀ}e®eer DeHes#ee keÀjle veener. DeeefCe l³eekeÀ[s{gbketÀvener Heenle veener. efkebÀyengvee l³ee}e keÀce&HeÀ}ele Deefpeyeele iees[ervemeles. ceeUsme iegbHeÀCeeje Oeeiee keÀe{tve Iesleu³eeJej l³eeleer} ceCeer pemesieUtve He[leele, l³ee®eÒeceeCes ceve, Jee®ee Je keÀce& ³eebvee iegbHeÀCeeje

DenbkeÀejªHeer mej l³eeves keÀe{tve ìekeÀ}s}e Demelees. {ie pejer DeekeÀeµeeleefome}s lejer DeekeÀeµee®ee pemee l³eeb®³eeµeer keÀenerner mebyebOe vemelees, lemee®el³ee®ee osneÜejs nesCeeN³ee keÀce&®esäebµeer keÀesCeleener mebyebOe vemelees.“

ceÐeHeeDeebieer®eW Jem$e~ }sHeeneleeR®eW µem$e~yew}eJesjer µeem$e~ yeebOe}W Deens~~13-532~~les³eeb Hee[W osneR~ Deens ns meWef®e veeneR~efvejnbkeÀejlee Heener~ veebJe les³eeb~~533~~ns mebHetCe& pesLe efomeW~ lesLeWef®e %eeve Demes~F³eW efJeKeeR DeveeefjmeW~ yees}eW ve³es~~534~~

’ceÐeH³ee}e peµeer Jem$ee®eer µeg× vemeles; ef®e$eeleer} ceveg<³ee}eefkebÀJee efµeuHeeke=Àleer}e pemes l³eeb®³ee neleer oeKeJe}suîee µem$eeb®es Yeevevemeles; efkebÀJee yew}eJej }eo}suîee DeesP³eele pejer µeem$e F.efJe<e³eebJejer}ûebLe Ke®®etve Yej}s}s Deme}s, lejer lees pemee l³eeleer} %eevee}e HeejKee®ejenlees; l³ee®eÒeceeCes l³ee Leesj Heg©<ee}e DeeHeCe osnele JeemleJ³e keÀjleDeenesle, ³ee®eer meeOeerµeer peeefCeJener vemeles. ³ee®e Je=Êeer}e Kejs lejefvejnbkeÀejlee cnCeleele. ner Je=Êeer pesLes DeeHeuîee mebHetCe& Ssée³ee&ves ÒekeÀìnesles, lesLes®e %eeve Demeles. ³eeyeeyele ogcele DemeCes µeke̳e veener.“meeOekeÀeb®eer Üwle Je DeÜwle DevegYetefle

Deµee jerleerves Þeer%eeveosJe efvejnbkeÀejer Heg©<ee®es mecegef®ele JeCe&vekeÀjleele. l³eeb®ee DeelceleÊJeefJeJeskeÀemebyebOeer®ee efJe®eej GceieC³eeme ³eevesHeÀej meene³³e nesles. osnele Demetvener l³ee®eer peeCeerJener vemeCes ns SkeÀefvejnbkeÀeefjles®es ÒecegKe }#eCe }#eele þsJeC³eemeejKes Deens. osn cnCepes®eceer ner efceL³eeYeeJevee Demeuîee®es l³eebveer metef®ele kesÀ}s Deens. ÒeHebb®ee®es JeeefJeéee®es DeefmlelJe les kesÀJeU ÜwleelcekeÀ o=äerves®e ceev³e keÀjleele, nsner}#eele þsJe}s Heeefnpes. DeÜwle ¢efämeeHes#e Demes He=LekeÀ DeefmlelJe lesceev³e keÀjle veenerle.

%eeveosJeeb®es Jee*dce³e DeY³eemeleebvee DeeHeCeebme Demes peeCeJeles keÀerleÊJeefJe®eej keÀjleebvee meJe&meeceev³e meeOekeÀeb®³ee HeeleUerJej Üwlee®eeDeeefJe<keÀej efJeée Je ceer ³ee He=LekeÀ yeesOeeves nesle Demelees, ns }#eeleþsJetve®e les DeÜwlee®ee efJe®eej ÒeefleHeeefoleele.’Denb yeïeeeqmce“,’leled lJecedDeefme“, De³eceelcee yeïe“, ’meJe¥ Ke}g Fob yeïe“ F.ceneJeeke̳esmeg×eDeµeer®e ÜwleHej Yee<ee JeeHejle meeceev³e peveebme DeÜwle meebieleebvee efomeleele.

Kejs lej %eeveosJeeb®ee ef®eefÜ}eme nemeg×e leÊJe%eeve nesC³ee®³eeceeiee&Jej®ee SkeÀ DevegYetefleHetCe& Demee ìHHee Deens. De%eev³eeme Üwlee®eerÒeleerleer ³esle Demeles. meJe& peie KejesKej®e DeefmlelJeele Deens; pes efomeles,Yeemeles, ÒekeÀeµeles, les meJe& mel³e®e Deens; ceer keÀesCeer efJeéeentve JesieUeDeens; Fbefê³eiees®ej Deµee ³ee efJeéee®³ee HemeeN³eele efkebÀJee l³eeceeies keÀesCelesnermet#ce leÊJe veener; DeLeJee mecepee lemes keÀener leÊJe Deme}s®e lej les, ceerJe efJeée ner He=LeiHe=LekeÀ Deenesle; ceer®e keÀlee&, YeesÊeÀe Deens; meJe& Jemlet

³eesieoe Þeer%eeveséejer 171 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 74: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

ceeP³ee megKe Jee og:KeekeÀjlee Deensle; Deµee ÒekeÀej®es efJe®eej De%eev³ee®³eeHeeleUerJejer} Üwlee®³ee Òeleerleerle cees[leele.

l³eentvener Òeiele Pee}su³ee meeOekeÀemener ner Üwle Òeleerleer ³esle®e Demeles.HeCe lees ceer, efJeée Je lees Demes eflevner Deenesle DeeefCe ns eflevner pejerHe=LeiHe=LekeÀ Yeeme}es lejerner ns meJe& lees®e Deens; ne meJe& l³ee®ee®e efJe}emeDeens; l³ee®eer F®íe Deens cnCetve ceer Je efJeée l³ee®³eentve JesieUs YeemeleesefkebÀJee Demelees; lees®e ³ee DeefKe} yeïeeb[e®³ee Je l³eeleer} ceer ®³ee ªHeevesefJeveì}e Deens; lees®e Jemlegle: keÀlee&, YeesÊeÀe Je meJe& keÀener Deens;’meJe¥KeefuJeob ye´ïe“ ne®e leÊJee fJe®eej Deens; Deµee ÒekeÀej®³eeef®eefÜ}eme Hej efve<keÀ<ee&Jej ³eslees.

Depetvener Heg{s Òeiele Pee}suîee meeOekeÀeme ne®e ef®eefÜ}eme Òel³e#eDevegYetleerme ³eslees; lees leÊJeefJe®eej kesÀJeU Jew®eeefjkeÀ efkebÀJee mew×eefvlekeÀHeeleUerJej jenle veener, l³ee®³ee Òel³e#e ke=Àleerletve ÒekeÀì neslees. ³ee®eHeeleUerJej l³ee}e Hejceelc³ee®ee efJeéeelcekeÀ HeeleUerJej mee#eelkeÀej Ie[lees.Devev³eµejCeles®eer Kejer YeeJevee ³ee®e HeeleUerJej ÒekeÀìles. efJeéeele leesl³eeleer}®e SkeÀ Je l³ee®³eeµeer DeefYeVe Demee nesTve efJe®ejlees. KeN³eeDeeveboe®eer mLet} ceeveeves Je GÊejesÊej met#celesves l³ee}e DeesUKe neslepeeles, leer ³ee®e efJeefµeä HeeleUerJej!

’meJe¥ Ke}g Fob yeïe“ ³ee Þegleer®ee mee#eele DevegYeJe l³ee}e meJe&keÀeU³esle Demelees. meesçnb YeeJee®eer GHeemevee keÀjC³ee®eer HeeleUer ³ee®e YeeJeeleÒekeÀìles. ceneJeeke̳eeb®ee - ’De³eceelcee yeïe“, Denb yeïeeeqmce“, F.®eeÒel³e#e yeesOe l³ee}e lesJne®e neslees.efvejnbkeÀeefjlee

³eeveblej®³ee Debeflece HeeleUerJej Je=#eeJej®eer JeeU}s}er Heeves peµeerDeeHeesDeeHe®e ieUtve He[eJeer lemee l³ee meeOekeÀe®ee DenbkeÀej ieUtve He[leesJe l³ee}e efvejnbkeÀej Je=Êeer ÒeeHle nesles. Kejs lej ner Je=Êeer ef®eÊee®eer Je=ÊeercnCetve veener®e! %eeveosJener cnCetve®e ³ee DeJemLes}e efvejnbkeÀej Je=Êeer JeeYeeJevee ve cnCelee efvejnbkeÀeefjlee Demee µeyoÒe³eesie keÀjleele.’meesçnb“lesner DemleeJeles - les ³ee®e YetefcekesÀJej! ³ee efmLeleerle efJe®ejCeeN³ee peerJeememee#eele DeÜwle ÒeeHleer nesles.

ne®e DeܳeYeeJe nes³e - DeLee&le®e kesÀJeU meeceev³e leÊJeefJe®eejkeÀmeeOekeÀebme DeLe&yeesOe JneJee ³ee®e ¢efäkeÀesveeletve ³ee efmLeleer}e YeeJe,Je=efÊe, ÒeeHleer, F.meeceev³e µeyoeb®ee Òe³eesie kesÀ}e peeT µekeÀlees. Jemlegle:lees Heg©<e ye´ïe®e neslees. ye´ïee®es JeCe&ve keÀesCe keÀª µekesÀ}! %eeveosJe®e lesJeCe&ve keÀª peeCeesle!

%eeveosJeeb®es $eÝCe meceepeeJej Kejs lej ns®e Deens keÀer pes ye´ïeJee®eeleerle cnCetve leÊJe%eev³eele efJeK³eele Deens; cevee}e pesLes efJe®eejkeÀjC³eemeeþer cnCetve Heesnes®eleener ³esle veener; yeg×er®ee pesLes }eie }eieleveener; Deµee l³ee yeïee}e µeyoebefkeÀle keÀªve l³eebveer legce®³eeDeece®³eeHeg{sles keÀjle}ece}keÀJeled mHeä kesÀ}s Deens.

ner %eeveosJeeb®eer keÀjCeer DevegYeJeC³eemeeþer DeeHeuîee}e %eeveséejer Je l³eeb®³eeDece=leevegYeJe, DeYebiecee}e, F.Jee*dce³ee®es Heefjµeer}ve, DeO³e³eve, ef®ebleveJe ceveve keÀjCes Gef®ele®e þjles. Demees.

pevceeoer oes<e}#eCes::::

12) pevce - ce=l³eg - JeeOe&ke̳e - jesie - og:Ke ³ee ceeveJeer osne®³eeoes<eebHeemetve ³eesi³e yeesOe IesCes

Deelee les ’pevcece=l³egpejeJ³eeefOeog:Keoes<eevegoµe&veced“ ³eeYeieJebleesÊeÀerkeÀ[s JeUleele, les Heent ³ee. %eeveséej cnCeleele:

DeeefCe pevcece=l³egog:KeW~ J³eeefOeJeeOe&ke̳ekeÀ}g<eW~F³eW Deebieeb ve ³esleer osKeW~ og©efve pees~~13-535~~meeOekegÀ efJeJeefme³eeb~ keÀeb GHemeie&g ³eesefie³eeb~

HeeJes GCes³eeb Hegjs³eeb~ JeesLebyee pesJeeR~~536~~pevcece=l³eg®e¬eÀ

’melele ³esCeejs pevce-ce=l³et, µejerje}e ÒeeHle nesCeejs J³eeOeer, JeeOe&ke̳eJe og:Ke, ceve DeeefCe µejerj ³eeb®eer og:Kes Je HeelekesÀ ner DeeHeu³eeJej ³esTveHe[C³eeDeeOeer®e lees meeJeOe neslees Je DeelceleÊJeefJeJeskeÀµeer} Demelees. meeOekeÀpemee meeOeveekeÀe}er nesCeeN³ee efHeµee®®eeoer YeceebefJe<e³eer o#e jentve l³eeHeemetvemJele:}e peHelees; ³eesieer pemee ³eesiee}e GHemeie&keÀejkeÀ Deµee De[LeȳeebHeemetveyeepetme mejlees; ieJeb[er pemee efYeble Jes[erJeebkeÀ[er yeebOe}er peeT ve³es cnCetveDeeOeerHeemetve®e DeesUbyee yeeUietve l³ee®ee o#elesves JeeHej keÀjlees; l³ee®eÒeceeCesDeelee lejer Hegve: pevce I³ee³e}e }eiet ve³es cnCetve ³ee®e pevceele lees Deefleo#e Demelees.“

Jewj pevceeblejeR®eW~ meHee& ceveewefve ve Je®es~lesJeeR Deleerleeb pevceeb®eW~ GCeW pees Jeens~~13-537~~[esUeb nj}g ve efJejs~ Iee³eeR keÀesle ve efpejs~lewmeW keÀe}eR®eW ve efJemejs~ pevceog:Ke~~538~~

’meHe& pevceespevceer ceeieer} JewjYeeJevee JeeieJelees. HetJe&pevceeb®es -Hegve:Hegve: pevce I³ee³e}e }eieC³ee®es µeu³ener l³ee®³ee ceveele Demes®eme}le Demeles. [esȳeele ies}s}er OetU peµeer DeÞetbveer efJejIeUtve peeleveener efkebÀJee µejerjeJej Jeej keÀjCeejs µem$e pemes peKecesle efpeªveefle®³eemekeÀì veenermes nesle veener: l³ee®eÒeceeCes JeejbJeej pevce IesC³ee®³eeog:Kee®es l³ee}e keÀOeer®e efJemcejCe nesle veener.“

cnCes Heg³eielex efjiee}e~ Dene cet$ejbOes efveiee}e~keÀìeb efce³eeb ®eeefì}e~ kegÀ®emJesog~~13-539~~Ssefme Ssefme³eeb Hejer~ pevcee®eeb keÀebìe}e Oejer~cnCes Deelee ve keÀjeR~ pesCeW Ssmesb nes³e~~540~~Heefj pevceleer leQ }epe~ ve meb[eR pes³ee®eW efvepe~mebYeeefJeleeb efvemlespe~ ve efpejW pesJeeR~~543~~

’l³ee}e Demes Jeeìles keÀer HegbJeeves Yej}suîee ieYee&µe³ee®³ee KeesUerleceer keÀe jeefn}es Je cet$eceeiee&ves - ³eesveerÜejs - ce}e keÀe yejs ³eeJes }eie}s!mlev³e cnCetve ceer DeeJe[erves mleveebJejer} mJeso keÀmee yejs ®eeì}e! l³ee®³ee

³eesieoe Þeer%eeveséejer 172 Gvces<e:9-2::%eeveiegCe}#eCes-2

Page 75: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

Jeeìs}e ner peer meJe& IeeCe Dee}er, leer Deelee Hegve: og:Kee}e keÀejCeerYetlenesT ve³es cnCetve lees Hegvepe&vce IesC³eeyeeyele kebÀìeU}s}e Demelees. ³eemeeþer³ee pevceer l³eeves ke=Àleefve½e³e kesÀ}s}e Demelees keÀer keÀenerner Pee}s lejerHegve: pevcee}e ³ee³e}e }eiet ve³es.“

nejer Gce®eeJes³eeb~ pegJeejer pewmee ³es [e³eeb~keÀeR Jewje yeeHee®es³eeb~ Heg$e pe®es~~13-541~~ceeefjef}³ee®esefve jeieW~ Heeþerb®ee pesJeeR met[ ceeies~lesCeW Dee#esHeW }eies~ pevceeHeeþeR~~542~~

’p³eeÒeceeCes pegieejele nj}s}e ceveg<³e ies}s}s efpebkeÀC³ee®³ee F<exvesveJee [eJe KesUC³eeme meppe neslees; efHel³ee}e ceejCeeN³eeb®ee met[IesC³eemeeþer Heg$e pemes DeekeÀeµeHeeleeU SkeÀ keÀªve mees[lees; efkebÀJee þejceej}su³ee ceeCemee®³ee Heeþ®ee YeeT met[keÀjer nesTve mebOeermeeþer pemeeìHetve yemelees; lemee®e lees ceveg<³e Hegvepe&vce ìeUC³eemeeþer Peìlees. mebYeeefJeleceveg<³eeme p³eeÒeceeCes DeHeceeve menve nesle veener, l³ee®eÒeceeCes yegef×ceeveceveg<³eeme Hegve:Hegve: pevce I³eeJee }ieC³ee®es µeuîe [eb®ele Demeles.“

DeeefCe ce=l³eg HegÀ[eb Deens~ lees®e keÀuHeebleer keÀeb Heens~Heefj Deepeef®e nes³es~ meeJeOeg pees~~13-544~~

’keÀuHeebleer ³esCeeje ce=l³et keÀe Demesvee! ns Deieesoj®e peeCetve IesTvelees Heg©<e ce=l³etveblej Hegve: pevce I³eeJee }eiet ve³es cnCetve JesUer®e meeJeOenesTve, Hegvepe&vce ìeUC³eemeeþer pes keÀener meeOeve keÀjeJe³ee®es, l³eemeeþerHeÀej®e Lees[e JesU yeekeÀer Gj}e Deens ns peeCetve Demelees Je pes keÀenerGef®ele Demes}, les keÀje³e}e ÒeejbYe keÀjlees.“

ceepeeR DeLeeJe cnCeleeb~ Leef[³esef®e Heeb[gmeglee~HeesnesCeej Dee³eleeb~ keÀemeW pesJeeR~~13-545~~keÀeb ve HeJeleeb jCee®eeb þeDees~ meebYeeef}pes pewmee DeeJees~Jees[Ce megFpes IeeJees~ ve }ieleebef®e~~546~~Heens®ee HesCee JeeìJeOeeb~ lebJe Deeefpeef®e nesF&pes meeJeOee~peerJe ve efveieleeb Deew<eOeeb~ OeebefJepes pesJeeR~~547~~

’pemes Heg{s DeLeebie HeeCeer Deens ns peeCeuîeeJej HeesnCeeje ceveg<³eDeeOeerHeemetve®e l³eeÒeceeCes ³ee®e leerjeJej le³eejer keÀªve HeeC³eele Glejlees;efkebÀJee ³eg×eJej efveIeleebvee µetj Jeerj pemes DeeHe}s DeJeOeeve Je µem$eem$esmeebYeeUtve Heg{®es HeeT} ìekeÀlees; DeLeJee µem$ee®ee Jeej DebieeJejHe[C³eeDeeOeer®e peµeer {e} Heg{s keÀªve lees Pes}}e peelees; GÐee p³eeJeeìsJeªve ceeie&¬eÀceCee keÀjeJe³ee®eer Deens, efle®³eeJej Jeeìceejs Demeu³ee®espeeCeC³ee®eer o#elee Deeou³ee cegkeÌkeÀeceer®e meeJeOe Jeeìmeª peµeer Ieslees;peerJe peeC³eeHetJeea®e lees Jee®eefJeC³eemeeþer Deew<eOeekeÀjlee JesUer®e OeeJeeOeeJepeµeer keÀjeJeer; ³ee meJee&meejKeer®e ce=l³et ÒeeHle nesC³eeHetJeea®e lees ceveg<³eHeg{}e pevce I³eeJee }eiet ve³es ³ee®eer lepeJeerpe keÀªve þsJeC³ee®eero#elee yeeUielees.“

SjJeeR SsmeW Ie[s~ pees pe}leeb IejeR meebHe[s~lees ceie ve HeJee[s~ kegÀne KeCeeW~~13-548~~

®eeWef{³eW HeeLe© ies}e~ lewmesefve pees yeg[e}e~lees yeeWyesnermekeÀì efvecee}e~ keÀesCe meebieW~~549~~cnCeewefve meceLexmeeR Jewj~ pes³eeb Heef[}W ne[KeF&j~lees pewmee DeeþneR Heenj~ Hejpetefve Demes~~550~~vee leNneR kesÀ}Je}eR veesJejer~ keÀeb mebv³eemeer efpe³eeHejer~lewmee ve cejleeb pees keÀjer~ ce=l³egmet®evee~~551~~

’veener lej Demes nesF&} keÀer peUl³ee Iejele meeHe[uîeeJej efJenerjKeCeCes megª keÀjCes pemes cetKe&HeCee®es þjles; efkebÀJee Kees} HeeC³eele oie[pemee yeg[lees, lemes yeg[eu³eeJej Deej[eDeesj[e keÀªve keÀe³e GHe³eesie!cnCetve p³eeÒeceeCes meceLe& ceeCemeeµeer ne[Jewj Dee}s Demelee ceveg<³e pemeemeJe&oe µem$emeppe jenlees; efkebÀJee ie[ievesj Pee}s}er kegÀceejer veesJejermeemejer peeC³eemeeþer peµeer cevee®eer le³eejer keÀjles; DeLeJee mebv³eemeermebv³eeme IesTve peµeer mebmeeje®eer DeemeÊeÀer mees[C³eeme efme× neslees;l³eeÒeceeCes®e lees Oeerj Heg©<e Òel³e#e cejCe ³esC³eeHetJeea®e Hegve: pevcece=l³et®³ee®e¬eÀele meeHe[eJes keÀeiet ve³es ³ee®eer le³eejer keÀªve þsJelees.“

HeQ ieeb pees ³e³eeHejer~ pevceWef®e pevce efveJeejer~cejCeW ce=l³eg ceejer~ DeeHeCe Gjs~~13-552~~les³eeb DeeLeeR %eevee®eW~ meebkeÀ[W veeneR meeb®eW~pes³eeb pevcece=l³eg®eW~ Ëo³eeR µeu³e~~553~~

’pevcece=l³eg®e¬eÀele meeHe[uîee®es p³ee®³ee ceveele µeu³e [e®eleDemeles, lees ³ee pevceeleer} keÀle&=lJeeves®e Heg{s ³esCeejs pevce ìeUlees Je³esCeeN³ee ce=l³etves®e Heg{er} ce=l³egceeef}kesÀ®ee Yebie keÀjlees; pevcece=l³JeeleerleDeµee mJeªHeeves lees Gjlees. ns Depe&gvee! GÎb[ %eevee®es JeemleJ³e l³ee®³ee®eIejer Demeles.“

³eeÒeceeCes pevcece=l³egªHeer ÒeHeb®eeleer} oes<e %eele DemeCeeje Heg©<epevce Je ce=l³et®es ®e¬eÀ efveJeejC³eele o#e Demelees.JeeOe&ke̳eoes<eefJe®eej

³eeveblej peje cnCepes JeeOe&ke̳e ³ee oes<ee®es %eeveséej JeCe&ve keÀjleele:DeeefCe les³eebef®eHejer peje~ ve ìskeÀleeb µejerjeb~lee©C³eeef®e³eeb Yeje-~ ceepeeR osKeW~~13-554~~cnCes Deeefpe®eeb DeJemejeR~ Hegäer peQ µejerjeR~leQ Heens nesF&} keÀeb®ejer~ Jee}}eR pewmeeR~555~~efveowJee®eW JesJemeeS~ lewmeW þeefkeÀleer neleHeeS~Decebef$e³eeb jep³ee®eer Hejer Deens~ ye}eb ³es³eeb~~556~~HegÀ}ebef®e³eeb Yeesieeb-~ }eieeR Òesce ìebiee~leQ keÀjs³eeb®eeb ieg[Iee~ lewmeW nesF&}~~557~~

’DeeefCe le©CeHeCeer®e lees ns DeesUKetve Demelees keÀer Deepe Hegä efomeleDemeCeeN³ee µejerje}e JeeOe&ke̳e ÒeeHle neslee®e les JeeU}su³ee keÀe®ejerÒeceeCesnesF&}. keÀceveefµeyeer ceeCemee®ee keÀesCeleener J³eJemee³e pemee DeeleyeÆîee®eeþjlees, l³eeÒeceeCes®e JeeOe&ke̳e Dee}s keÀer neleeHee³eebleer} yeU Deesmeªvel³eebvee ceb$eCeenerve jep³eeÒeceeCes DeJekeÀUe ³esF&}. HegÀ}eb®ee megJeeme IesC³eeme

³eesieoe Þeer%eeveséejer 173 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 76: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

®eìeJe}suîee ³ee veekeÀe®ee megjsKe DeekeÀej efyeIe[tve peeTve les Gbìe®³eeieg[I³eemeejKes yes{ye efomet }eies}.“

Jees{e}eb®eeb KegjeR~ DeeKe© DeeleW yegjeR~leQ oµee ceePeeb efµejeR~ HeeJes} ieeb~~13-558~~He¨eo}Wefme Fmee}W~ Yeeb[leeleer peQ ns [es}W~leQ nesleer He[Je}W~ efHekeÀ}eR pewmeeR~~559~~YebJeF¥®eeR He[}W~ JeesceLeleer efmevemee}W~G© kegÀefnpew} pe}W~ DeebmegJeeb®esefve~~560~~

’ieesþîee®³ee Dees{erves mee³ebkeÀeUer HejleCeejer iegjs DeeHeu³ee KegjebveerJeeìsJeju³ee le=Cee®eer peµeer oµee keÀªve ìekeÀleele, leµeer®e oµee ceeP³eemegboj cemlekeÀer megµeesefYele efomeCeeN³ee Deepe®³ee kesÀµekeÀ}eHee®eer nesF&}.keÀceUeµeer mHeOee& keÀjCeejs ceePes ves$e Heg{s efHekeÀuîee He[JeUeÒeceeCes efvemlespeefomet }eieleer}. lee©C³eesvceeoeves ®e{CeeN³ee ³ee Oeveg<³eeke=Àleer YegbJe³eeb®eskesÀme JeeU}suîee Pee[eb®³ee HeÀebÐeebmeejKes Jes[sJeebkeÀ[s }eWyet }eieleer}.keÀejCeeefµeJee³e [esȳeeletve melele JeenCeeN³ee DeÞetbveer Tj efYepetve peeF&}.“

pewmeW yekegÀef}b®eW Kees[~ efiejye[tefve peeleer mej[~lewmeW efHe®e[er leeW[~ mejkeÀefìpew}~~13-561~~jebOeJeCeer Jees}erHegÀ[W~ HeNnW Gvceeefoleer KeeleJe[s~lewmeeRef®e ³eW veekeÀe[W~ ef}[efye[leer}~~562~~leebyeg}W Deesþ jeTb~ nebmeleeb oeble oeTb~meveeiej efcejTb~ yees} pesCeW~~563~~

JeeOe&ke̳eele nesCeejer leeW[e®eer DeJeoµee JeCe&ve keÀjle %eeveosJe cnCeleele:’p³eeÒeceeCes yeeYeUer®es Kees[ mej[s efiejye[tve ìekeÀleele, lemes meieUsleesb[ LegbkeÀer®³ee HeÀJeeN³eeves }[ye[tve peeF&}. mJe³ebHeekeÀe®³ee ®eg}erHeg{er}®ejele KejkeÀìs, HeeCeer F.meebþtve peµeer ogie¥Oeer ³esT }eieles, leµeer®eveekeÀele µeWyet[ ef}[ye[tve peeTve IeeCe ³esT }eies}. p³ee cegKee®esDeesþ Deepe ceer leebyeg}eves jbieJeerle Deens; nmeleebvee µegYe, yeUkeÀì obleHebÊeÀerDeefYeceeveeves efcejJelees Deens; efpeYesves megmebmke=Àle µew}eroej Yee<ee yees}leesDeens DeeefCe DeeHeu³ee JeÊe=ÀlJeeves yees}Ces yenejer®es keÀjlees Deens; les meJe&keÀUenerve nesF&}.“

les³eebef®e Heens ³ee leesb[e~ ³esF&} pe}byeìe®eeb }eW{e~F³eeb Gce}leer oe{e~ oebleebmenner~~13-564~~kegÀ}Jee[er efjCeW oeì}eR~ keÀeb JeebkeÀef[³eeb {esjW yewme}eR~lewmeW vegþs} keÀeF¥ kesÀ}er~ peerYeef®e nW~~565~~kegÀme}W keÀesj[eR~ Jeejsefve peeleerb yej[eR~lewmeeR DeeHeefÊe leeW[eR~ oeef{³eWmeeR~~566~~DeeKee[er®esefve pe}W~ pewmeeR efPejHeleer µew}e®eer ceew}W~lewmesb Keeb[erntefve }e}W~ He[leer Hetj~~567~~

’cneleejHeCeer ³ee®e cegKeeletve }eUs®ee }eW{e ³esle jener} DeeefCe}eskeÀebvee efkeÀUme ³esF&}. oe{e Je oeble He[tve peeleer}. DeHeÀeì keÀpee&vesµeslekeÀer®ee Goerce pemee þHHe yemeeJee; efkebÀJee HeeJemee®eer Pe[ }eie}er keÀer

Dee[esµee}e yeme}s}er iegjs peµeer peeie®es GþC³ee®es veebJener Iesle veenerle;l³ee®eÒeceeCes cneleejHeCeer keÀener kesÀu³ee peerYe peeie®³ee peeieer JeUCeejmeg×eveener, ceie megÞeeJ³e yees}Ces kegÀþ}ss! ceeUjeveele ieJelee®eer kegÀmes DemleeJ³emleHe[eJeer leµeer DeJemLee Deepe veerì efveiee jeKe}suîee ³ee oe{er®³ee kesÀmeeb®eerlesJne nesTve peeF&}. Dee<ee{e®³ee HeeJemee®³ee Pe[erle HeJe&leeb®eer efµeKejspeµeer HeeCe}esìebveer HeePejleele, lemes oeleeb®³ee efKeb[ejeletve }eUs®es}es쮳ee }esì Jeent }eieleer}.“

Jee®esefme DeHeJee[g~ keÀeveeR DeveIe[g~efHeb[g ie©Jee ceekeÀ[g~ nesF&} ne~~13-568~~le=Cee®eW yegpeJeCeW~ Deeboes}W JeejsiegCeW~lewmeW ³esF&} keÀebHeCeW~ meJee¥ieemeeR~~569~~Hee³eW He[leer JeWie[eR~ nele Je}leer} cegjkegbÀ[er~yejJesHeCe yeeie[er~ vee®eefJepew}~~570~~ceUcet$eÜejW~ nesTefve þekeÀleer KeesbkeÀjW~veJeefme³eW nesleer FlejW~ ceePeeb efveOeveeR~~571~~osKeesefve LegbkeÀer} peieg~ cejCee®eeb He[w} Heebieg~mees³eefj³eeb Gyeieg~ ³esF&} ceePeeb~~572~~

’HeW{e Yeªve kesÀ}s}s yegpeieeJeCes JeeN³ee®³ee peesjeves pemes n}les,leµeer®e cneleejHeCee®³ee Yejeves ceePeer ner keÀe³ee LejkeÀeHes}. yees}leebveepeerYener }[Ke[s}. }eskeÀeb®es yees}Ces SskeÀC³eeme keÀeve De#ece nesleer}.µejerjeke=Àleer ceekeÀ[emeejKeer efomet }eies}. ®ee}leebvee HeeJe}s Jes[erJeekeÀ[erHe[t }eieleer}. neleebvee keÀeHejs Yejs}. meO³ee oceoej efomeCeejs ns µejerjceie meeWieemeejKes n}lee[g}leebvee efomes}. ce}cet$eÜejs HegÀìke̳eeYeeb[îeemeejKeer nesleer} DeeefCe }eskeÀ ce}e Gyeietve peeTve ceer kesÀJnecejlees cnCetve Jeeì Heenle yemeleer}. ceePes µejerj IeeCeerves DemJe®í nesTveogie¥Oeer megìs} DeeefCe }eskeÀebvee ceePeer efkeÀUme ³esF&}. Deieoer peJeU®esveelesJeeF&keÀner ce}e kebÀìeUtve peeleer}!“

efm$e³eeb cnCeleer efJeJemeeR~ yee}sb peeleer cet®íer¥~efkebÀyengvee ef®e}meeR~ Hee$e nesF&ve~~13-573~~GYe}er®eeb Gpeieje~ mespes³eeb meeFef}³eeb Iejeb~efµeCeJeer} ne cneleeje~ yengleebleQ~~574~~

’}eskeÀeb®³ee efkeÀUmes}e ceer Hee$e nesF&ve. ceePes Ye³eeCe ªHe Heentveyee³ekeÀebvee ceer efHeµee®®eemeejKee Jeeìsve DeeefCe ce}e Heentve }neve ceg}syesµeg× nesleer}. KeeskeÀuîee®³ee GyeUerves µespeejHeepeej®³eeb®eer PeesHecees[nesTve les cnCet }eieleer} keÀer ne Lesj[e }eskeÀebvee HeÀej efµeCeJeCeejDeens. DeeHe}s JeeOe&ke̳e mJele:}e DeeefCe Flejebvee keÀmes $eemeoe³ekeÀ nesCeejDeens, ³ee®ee le©CeHeCeer®e Demee efJe®eej keÀªve µejerjmegKe efkeÀleer veéejDeens ns l³ee}e JesUer®e keÀUtve ³esles.“

SsmeeR JeeOe&ke̳ee®eer met®eCeeR~ DeeHeefCe³eeb le©CeHeCeeR~osKeW ceie ceveeR~ efJeìs pees ieeb~~13-575~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 174 Gvces<e:9-2::%eeveiegCe}#eCes-2

Page 77: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

cnCeW HeenW ns ³esF&}~ DeeefCe Deeleeb®eW Yeesefieleeb peeF&}~ceie keÀe³e Gjs}~ efnlee}eieeR~~576~~cnCeesefve veeF&keÀCeW HeeJeW~ lebJe DeeFkeÀewefve Iee}eR DeeIeJeW~Hebieg ve nesleeb peeJeW~ lesLe pee³es~~577~~

’GHeYeesieebvee lees efJeìtve peeTve cnCet }eies} keÀer ns lee©C³eYeesieleeYeesielee keÀOeer®e meªve peeF&} DeeefCe JeeOe&ke̳e pesJne oej þesþeJet}eies}, lesJne ce}e mJeefnleekeÀjlee keÀener®e keÀjlee ³esCeej veener. cnCetveyeefnjsHeCee ³esC³eeDeeOeer®e pes keÀener HejceeLe&Hej efJe®eej ÞeJeCe keÀjeJe³ee®esles lees keÀªve Ieslees. lemes®e HebiegHeCee ³esC³eeDeeOeer®e osJeoµe&ve, leerLe&³ee$eeJeiewjs pes keÀener keÀjeJe³ee®es les keÀªve Ieslees.“

efoþer pebJe pee³es~ lebJe HeneJeW lesleg}W Heens~cetkeÀlJee DeeOeer Jee®ee Jeens~ megYeeef<eleW~~13-578~~nele nesleer Keg}W~ ns Heg{er} ceesìkeWÀ keÀ}W~DeeefCe keÀªefve Iee}eR mekeÀ}W~ oeveeefokeÀ~~579~~lesOeJeeb SsmeeR oµee ³esF&} HegÀ[W~ leQ ceve nesF&} Jes[W~lebJe ef®ebletefve þsJeeR ®eesKe[W~ Deelce%eeve~~580~~

’¢äer DeOet nesC³eeHetJeea®e pes keÀener Jee®eve, Heeje³eCe, DeO³eelceûebLeHeefjµeer}ve keÀjeJe³ee®es les lees keÀªve Ieslees; pes keÀener HeneJe³ee®es, les meJe&lees Heentve Ieslees. peerYe veeþeU nesC³eeDeeOeer®e pes keÀener mlees$e, ceb$e,peHe, Heþve F.keÀjeJe³ee®es les lees keÀªve Ieslees. nele KegUs nesC³eeDeeOeer®eoeveeoer HegC³ekeÀcex keÀªve þsJelees. Deµeer Ieesj oµee cneleejHeCeer ÒeeHlenesCeej, ns DeeOeer®e peeCetve lees Deelee®e ³eesi³e lemee Jeeielees. lesJne cevee}eveerì efJe®eej keÀjC³ee®es meeceL³e& jenCeej veener, ns peeCetve Deelee®e ®eebie}erleÊJe%eeves DeY³eemetve Deelce%eevee®es ef®ebleve keÀªve þsJelees.“

pewmeW ®eesj Heens PeeWyeleer~ lebJe Deeefpeef®e ©efmepew mebHeÊeer~keÀeb PeebkeÀePeebkeÀeR Jeeleer~ ve Je®eleeb keÀerpes~~13-581~~lewmeW JeeOe&ke̳e ³eeJeW~ ceie peQ Jee³eeb peeJes~lewb Deeleebef®e DeeIeJeW~ meJeleW kesÀ}W~~582~~Deeleeb cees[tefve þs}eR ogieX~ keÀeb Jeef}le Oeefj}W KeieW~lesLe GHes#etefve pees efjies~ lees veeieJe}e keÀeR~~583~~

’®eesj GÐee DeeHeu³eeJej legìtve He[leer}, cnCetve peµeer Deepe®eDeeHe}er mebHeÊeer DeeHeu³eeHeemetve otj keÀjeJeer; efkebÀJee efoJee ies}e veenerlees®e PeekeÀHeekeÀ keÀªve þsJeeJeer; l³eeÒeceeCes JeeOe&ke̳e Deeu³eeJej DeJeIes®eDee³eg<³e Jee³ee peeT ve³es cnCetve pees Deepe®e le©CeHeCeer HejceeLee&®eerkeÀeUpeer Ieslees, lees mebO³eekeÀeUer pees efkeÀ}Áîee®ee Deemeje Iesle veener lemeeefkebÀJee He#eer Iejìîeele ve Hejlelee je$eer Pee[ePeg[Heele yemetve jeefn}s lejpemes veeieJe}s peeleele, lemee HeÀmele veener.“

lewmeW Je=×eH³e nes³es~ Dee}WHeCeW Jee³eeb pee³es~pees lees µeleJe=× Deens~ vesCeeW keQÀ®eeb~~13-584~~Peeef[}eR keÀes}sb Pee[er~ les³eeb ve HeÀ}W pesJeeR yeeW[eR~peen}e Deeqive leNneR jeKeeW[er~ pee}er} keÀeF¥~~585~~

cnCeewefve Je=×eH³ee®esefve DeeþJeW~ Je=×eH³ee pees veeieJeW~les³eeb®eeb þe³eeR peeCeeJeW~ %eeve Deens~~586~~

’JeeOe&ke̳e Dee}s keÀer ceveg<³e µelee³eg<eer pejer Deme}e lejer les J³eLe&®eDeens. SkeÀoe efleUe®es yeeW[ efle[keÀ}s keÀer l³eele}s leerU Flemlele: efJeKeªvepeeleele; Deiveer Pee}e lejer jeKes}e peeUt µekeÀle veener; ns }#eele þsJetvelee©C³e Deens leesJej®e l³ee®ee HejceeLe&meeOeveemeeþer GHe³eesie keÀªveIesCeeje, Je=×eHekeÀeUe®eer peeCeerJe þsJetve Dee³eg<³e efJeKeªve peeT osleveener Je cnCetve JeeOe&ke̳eekeÀ[tve veeieJe}e peele veener. Kejs lej Demeeceveg<³e Je=×eH³eeme®e veeieJelees.“J³eeefOeoes<e

³eeveblej J³eeefOeoes<ee®es JeCe&ve keÀjle %eeveosJe cnCeleele:

lewmeWef®e veevee jesie~ Heef[Ieeleer HegÀ[eb Deebie~lebJe Deejesi³ee®eeb GHesie~ keÀªefve Iee}er~~13-587~~

’l³ee®eÒeceeCes lees megyeg× ceeCetme veevee jesieebveer µejerj ûeeme}speeC³eeHetJeea®e Deejesi³ee®ee GHe³eesie HejceeLe&ÒeeHleer keÀªve IesC³eemeeþerkeÀªve Ieslees.“

Deelee og:Ke ³ee oes<eeyeÎ} SskeÀe:meeHee®eeb leeW[eR~ Heef[}er peQ Gb[er~leQ }eTefve meeb[eR~ Òeyeg×g pewmee~~13-588~~lewmee efJe³eesieg pesCeW og:KeW~ efJeHeefÊe µeeskeÀ HeesKesb~leQ mvesn meeb[tefve megKes~ Goemeg nes³es~~589~~

’meeHee®es leeW[ }eie}s}s KeeÐeHeoeLe& µeneCee ceveg<³e pemes ìeketÀveoslees, l³eeÒeceeCes p³ee ceceles®³ee ³eesieeves efJe³eesie, og:Kes Je µeeskeÀ ÒeeHlenesleele, leer cecelee®e ìeketÀve osTve meceeOeeveer Je=Êeer þsJeCeeje Je meJe&$eebÒeleGoemeerve jenCeeje ceveg<³e megKeele jenlees.“

Deµee ÒekeÀejs peje-JeeOe&ke̳e-og:Ke F.efJeefJeOe oes<e ÒeeHle Pee}sDemelee efveûen keÀjCeeN³ee Òeyeg× Heg©<ee}e GÎsµetve %eeveosJecnCeleele keÀer:

DeeefCe pesCeWpesCeWkeÀ[s~ oes<e metoleer} leeW[W~les³eeb keÀce&jbOe´eb iegb[s~ efve³ecee®eW oeìer~~13-590~~Ssefmeefme³eeb DeeFleer~ pes³ee®eer Hejer Demeleer~leesef®e lees %eevemebHeefÊe~ ieesmeebJeer ieeb~~591~~

’DeeefCe p³ee p³ee Fbefê³eeb®³ee Dee®ejCeeÜejs HejceeLe&ceeiee&Heemetveotj YeìkeÀC³ee®ee oes<e efvecee&Ce neslees, l³ee l³ee Fbefê³ee®es leeW[ efve³ecee®eeOeeW[e l³eele keÀebs[tve lees yebo keÀjlees. Deµee ÒekeÀejs meJe&oe pees o#eleeyeeUielees Je meJe& ÒekeÀej®³ee veeieJeCegkeÀerHeemetve peHelees, lees®e %eeveªHemebHeÊeer®ee Oeveer Demelees Demes, ns Depe&gvee! let efveef½ele mecepe.“efJemle=le efJeJes®eveeceeieer} %eeveosJeeb®eer OeejCee

Demes peJeU peJeU 80 DeesJ³eebceOetve %eeveosJe Þeerke=À<Ceeb®³ee ’pevce-ce=l³eg-J³eeefOe-og:Keoes<eevegoµe&veced“ ³ee Heoe®es efJeJejCe keÀjleele.Deefnbmee, Dee®ee³eexHeemeve ³eeb®es ³ee®eÒeceeCes yeN³ee®e DeesJ³eeletve JeCe&ve

³eesieoe Þeer%eeveséejer 175 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 78: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

kesÀ}s}s DeeHeCe ceeies®e Heeefn}s Deens. l³eele Dee®ee³eexHeemeveskeÀjleepeJeUpeJeU veJJeo DeesJ³eeletve, lej Deefnbmesyeeyele Deoceemes µebYejDeesJ³eeletve efJeJes®eve kesÀ}s}s Dee{Ules. Deefnbmee ÒekeÀjCeer SJe{îee DeesJ³eej®eC³eeceeie®es %eeveosJeeb®es mHeäerkeÀjCe DeeHeCe HetJeea®e Heeefn}s Deens.

Dee®ee³eexHeemeve ne lej %eeveosJeeb®ee Del³eble DeeJe[er®ee efJe<e³e -l³eeb®es meJe&mJe®e! lesjeJ³ee DeO³ee³eebleie&le kesÀ}su³ee GC³eeHegN³ee µebYejDeesJ³eebJ³eefleefjÊeÀ Flej DeO³ee³eeleer} l³eeb®³ee Deboepes De[er®eµesieg©ÒeµeefmleHej DeesJ³eener DeeHeCe Heefnuîee mkebÀOeele DeJe}esefkeÀu³ee nesl³ee®e.%eeveséejer®³ee Deboepes SketÀCe veT menñe DeesJ³eebHewkeÀer Hee®eµes les meneµesDeesJ³ee ieg©YeÊeÀer, ieg©Òeµemleer Jee ieg©efµe<³e mebyebOeeJej ÒekeÀeµe Hee[CeeN³eeDeµee Oejlee ³esleele.

cnCepes keÀenerkeÀener DeO³ee³eeb®³ee Jeeìs}e Dee}suîee DeesJ³eeb®³eemebK³es®³ee peJeUpeJeU ogHeìerntvener peemle DeesJ³ee(De.¬eÀ. 1,3,4,5,7,

8,10 Je 12) Je keÀenerkeÀener ceesþîee DeO³ee³eeb®³ee DeesJeermebK³esntvenerpeemle DeesJ³ee (De. ¬eÀ. 2,6,9,11,14,15,16Je 17) efkebÀJee lesJe{îee®eDeesJ³ee %eeveséejebveer %eeveséejerle iegª ³ee SkeÀe®e efJe<e³eeme DeHe&CekesÀ}su³ee efomeleele.

Gj}s}s lesjeJee DeO³ee³e(1169DeesJ³ee) Je DeþjeJee DeO³ee³e(1810DeesJ³ee) ns %eeveséejerleer} meJee&le ceesþs DeO³ee³e Deensle. l³eeb®³eeHeCe Deveg¬eÀces 1/2 Je 1/3 SJe{îee mebK³es®³ee ³ee DeesJ³ee nesleele.SketÀCe ieg©YeefÊeÀHej DeesJ³eeb®eer %eeveséejerleer} mebK³ee vekeÌkeÀer®e}#eCeer³e Deens.

³ee meJe& efJeJes®eveeJeªve }#eele ³esF&} keÀer pesJne %eeveosJe SKeeÐeeefJe<e³ee}e HeVeeme efkebÀJee DeefOekeÀ DeesJ³ee osle Demeleer}, lej l³eeceeieskeÀener efJeJeef#ele nslet efkebÀJee l³ee efJe<e³ee®es Devev³emeeOeejCe cenÊJe Deme}s®eHeeefnpes. ieerles®³ee (13-7,8,9,10 Je 11) ³ee Hee®e®e µ}eskeÀebJejl³eebveer peJeUpeJeU meeleµes DeesJ³ee j®euîee Deensle Je ieerles®eer SketÀCeµ}eskeÀmebK³ee meeleµes Deens, lej %eeveséejer®eer DeesJeermebK³ee peJeUpeJeUveT menñe Deens. ³eeJeªve Þeerke=À<CeesÊeÀ DeceeefvelJeeoer iegCeebme%eeveosJeeb®³ee }sKeer efkeÀleer cenÊJe Deens, ns keÀUtve ³esles.

Demee®e keÀenermee Yeeie l³eebveer HebLejepe Je ¬eÀce³eesie ³ee DeeefCekegbÀ[ef}veermebyebefOele ³eesiee®³ee JeCe&veekeÀjlee yeN³ee®e DeesJ³eeb®ee Òe³eesiekeÀªve kesÀ}s}e efomelees. l³eeJeªve %eeveosJeeb®³ee efpeJneȳee®³ee lemes®emeeOekeÀeb®³ee efnlee®³ee ¢äerves keÀesCeles efJe<e³e les Del³eble cenÊJee®esmecepeleele, l³ee®eer keÀuHevee megpeeCe efpe%eemetbvee menpe®e ³esles.

ieg©, kegbÀ[ef}veer Je HebLejepe-¬eÀce³eesie, %eeveer Heg©<e Je l³ee®eerkeÀLeveer-jnveer-menveer, keÀce&, %eeve, YeÊeÀer Je ³eesie ns l³eeb®³ee Del³ebleefpeJneȳee®es efJe<e³e Demeuîee®es DeeHeCeebme ³eeJeªve Òeleerle nesles.³eebJ³eefleefjÊeÀ Flej keÀesCel³ee efJe<e³eebme les DeefOekeÀ cenÊJe osleele, lesÒemebieesHeeÊe Heg{s ³esF&}®e. meg%e lej l³eeb®ee DeefOekeÀ µeesOe DeeHeuîee mJeleb$eyegef×ceÊesves mJele:®e IesT µekeÀleele. HeCe ne SkeÀ Deefle cenÊJee®ee efJeÜeveebveer

menmee og}&ef#e}s}e cegÎe ceveeJej veerì þmeJetve Iesle DeeHeu³ee DeY³eemee®³eeHeg{er} YeeieekeÀ[s JeUt ³ee!

DeeCeKeerner SkeÀ ieesä efJemejlee keÀecee ve³es. %eeveosJe pejer ³eeefJeefµeä efJe<e³eebvee DeefOekeÀ cenÊJe osle Deme}s lejer l³eeb®ee SketÀCe DeesIe³ee meJe&®e efJe<e³eeb®es meecejm³e meeOeC³eekeÀ[s Deens. ³eesieefJe<e³ekeÀ keÀesCeleernermeeOeermegOeer yeeye Deveg}ÁsefKele jent ve³es ³ee®eer l³eebveer HegjsHetj o#elee Iesle}erDeens. HejceeLee&®³ee ÒeeHleermeeþer pes pes DeeJeµ³ekeÀ Deens, les les l³eebveerkeÀesþs vee keÀesþs vekeÌkeÀer®e meebefiele}s Deens. lemes cnì}s lej %eeveosJeeb®eeSketÀCe ieerleeefveªHeCee®ee DeJekeÀeµe efJemle=le Demetvener mecevJe³eelcekeÀJe SkeÀmebOe®e - Holistic, Unified, Symbiotic - Demee

Demeuîee®es DeeHeCeeme peeCeJeles. Demees.

’yeg[leeb ns peve~ osKeJes vee [esUeb “pevce-ce=l³eg-peje-J³eeefOe Je og:Ke ³ee oes<eeb®es ³esJe{s meefJemlej

JeCe&ve keÀjC³eeceeie®ee %eevesµeeb®ee GÎsµe mHeä®e efomelees. meJe& ÒeeCeerkeÀce&HeÀ}e®³ee DeemeÊeÀercegUs Je keÀce&®e¬eÀele meeHe[uîeecegUs pevcece=l³et®³eeJe leoveg<ebieeves peje, J³eeefOe Je og:Ke ³eeb®³ee DeeJele&veele De[keÀ}s}sDeensle. HeCe l³eebvee l³eeceeie®eer keÀejCeHejbHeje DeJeiele veener. ceveg<³epevceele®el³eebvee meejemeejefJeJeskeÀyeg×er ÒeeHle nesT µekeÀles. Hejbleg leesner pevceHeµegHe#³eeoer ÒeeC³eebÒeceeCes GHeYeesie Je osneoeRmeeþer®e Ke®e& kesÀuîeevespevemeeceev³eebme lees meeLe&keÀer }eJelee ³esle veener.

SJe{îee ®eewN³eebµeer }#e ³eesveeRletve efHeÀªve Deeu³eeJej efceUe}suîee³ee og}&Ye vejpevcee®ee }eskeÀebkeÀ[tve nesCeeje veeµe ³ee mebleÞesÿebvee HeenJeleveener. l³eebvee Ke[ye[Jetve peeies keÀjC³eemeeþer®e ³ee oes<eeb®es JeemleJe oµe&vekeÀªve osCeeN³ee meefJemlej DeesJ³eeb®eer l³eebvee j®evee keÀjCes Yeeie He[}s}sDeens. efveoeve %eeveséejebJej Þe×e þsJeCeeN³ee Je %eeveséejer®es ³eLeemeebieHeefjµeer}ve keÀjCeeN³ee efpe%eemetbvee lejer ³eeHeemetve ³eesi³e lees yeesOe JneJeener®e l³eeb®³ee Deblejer®eer DeHes#ee Deme}er Heeefnpes.

meJe&®e peve pej ³ee DeesJ³ee ceveeHeemetve ûenCe keÀjleer}, lej }JekeÀj®eles HejceeLee&®³ee ceeiee&}e Pe[Pe[tve }eieleer}, Demes l³eebvee Jeeìle DemeeJes.pejer ³ee DeesJ³ee %eeveer cnCepes meeOeves®eer HeefjHetCe& meebielee kesÀ}suîee efme×eb®³eeiegCemebHeos®es JeCe&ve keÀjCeeN³ee Demeu³ee lejer l³eeÜejs meeceev³e peveebveepees yeesOe keÀªve Ieslee ³eslees lees Heeefn}e keÀer %eevesµeeb®³ee Òe%es®es ns DeeCeKeerSkeÀ Jewefµeäîe }#eele ³esles.DeveemeÊeÀer F.}#eCes:::: 13) DeveemeÊeÀer

pevce-ce=l³et F.®es efJeJes®eve kesÀuîeeJej les ieerles®³ee ’DemeeqÊeÀjveefYe<Je²:Heg$eoejie=neefo<eg~ efvel³eb ®e meceef®eÊelJeefceäeefveäesHeHeefÊe<eg ~13-9~~“ ³ee µ}eskeÀebleie&le®³ee DeemeÊeÀer ³ee efJe<e³eekeÀ[s JeUleele. DeemeÊeÀeroesve ÒekeÀej®eer Demeles. SkeÀ cnCepes mJele:®³ee osneoermebyebOee r®eer Je ogmejerHeg$e-keÀeblee-efJeÊe-ie=n-mebHeÊeer F.mebyebOeer®eer!

³eesieoe Þeer%eeveséejer 176 Gvces<e:9-2::%eeveiegCe}#eCes-2

Page 79: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

%eeveséej cnCeleele:Deeleeb DeeefCekeÀner SkeÀ~ }#eCe De}ewefkeÀkeÀ~meebiesve DeeF&keÀ~ Oeve¡es³ee~~13-592~~leNneR pees ³e³ee osneJesjer~ Goemeg Ssefme³eeb Hejer~GefKeleeb pesmee efye{ejeR~ yewmeefJe}e Deens~~593~~

’SKeeoe GHeje ceveg<³e pemee SKeeÐee®³ee Iejer Dee}e lej l³ee}e³epeceevee®³ee IejeyeÎ} pesJe{er cecelee Jeeìs}, lesJe{er®e cecelee %eeveerHeg©<e DeeHeuîee osneyeeyele yeeUielees. osneyeÎ} SJe{er GoemeerveleeyeeUieCeeN³eeme Heg$e-oeje-mebHeÊeer F.peer l³ee osneµeer®e mebyebefOele Demeleele,l³eeb®eer keÀener®e lecee vemeCeej“; ns GIe[ keÀjleebvee les cnCeleele:

keÀeb Pee[e®eer meeG}er~ Jeeìs peeleeb efceve}er~IejeJejer lesleg}er~ DeemLee veener~~13-594~~meeG}er meefjmeeref®e Demes~ Heefj Demes ns vesefCepes pewmeW~efm$e³es®es lewmeW~ }es}gH³e veener~~595~~

’Jeeì ®ee}le Demelee }eieCeeN³ee Pee[e®³ee meeJe}erJej Jeeìmeª®eerpesJe{er DeemLee Demeles, lesJe{ermeg×e lees IejeoejeJej þsJele veener. IejcnCepes SkeÀeÒekeÀejs osnekeÀjlee Pee[emeejKee SkeÀ DeeÞe³e®e Demeles.lemes®e DeeHeu³eeyejesyej DeeHe}er meeJe}er vesnceer®e Demeles. HeCe DeeHeCekeÀener efle®es HeÀej keÀewlegkeÀ keÀjle yemele veener. l³ee®eÒeceeCes %eeveer Heg©<ee}eDeeHeuîee Helveer®es peer l³ee®³ee íe³esÒeceeCes meeLe osle Demeles, efle®es DeefpeyeeleDeekeÀ<e&Ce vemeles. “

DeeefCe Òepee leQ pee}eR~ efle³eW Jemleer keÀerj Dee}er~keÀeb iees©JeW yewme}eR~ ©Keele}eR~~13-596~~pees mebHeÊeerceepeeR Demeleeb~ Ssmee ieces Heeb[gmeglee~pewmee keÀeb Jeeìs peeleeb~ mee#eer þsefJe}e~~597~~

’lemes®e Heg$e-keÀv³eeoer mebleleer Pee}er, lej leer l³ee}e DeeHeuîeekeÀ[sSkeÀ je$e Jemeleer}e Dee}suîee DeeieblegkeÀeÒeceeCes Jeeìles. pesJe{ss Òesce Pee[e}eDeeHeu³ee meeJe}er}e yeme}suîee iegjeyeÎ} Jeeìs}, lesJe{s®e lees %eeveerl³ee mebleleeryeÎ} yeeUielees. DeeefCe owJeJeµeele pej l³ee}e DeieefCele mebHeÊeerÒeeHle Pee}er, lej lees efle®³eekeÀ[s Fleke̳ee Deef}Hlelesves Heenlees, pemeskeÀener JeeìsJej efome}suîee ¢µ³eebyeÎ} Jee Ieìvesyeeyele $e³emLeJeeìmeªves HeeneJes.“

efkebÀyengvee Hegbmee~ Heebpeefj³eebceepeeR pewmee~Jesoe%esmeeR lewmee~ efyentefve Demes~~13-598~~³esNnJeeR oeje ie=n Heg$eeR~ veeneR pes³eeb cew$eer~lees peeCe Heeb Oee$eer~ %eeveeefme ieeb~~599~~

’efHebpeN³eele}e HeesHeì pemee mJewj mJeeleb$³e GHeYeesiet µekeÀle veener,l³ee®eÒeceeCes lees %eeveer DeeHeCeebme Jesoµeem$eeoeR®³ee Dee%eeb®es yebOeve ceevetvel³eeb®³ee meebieC³eeyeensj peeTve mJewje®ejCeer nesle veener. Deelcee ne osnªHeerefHebpeN³eele Jemleer}e Dee}e Deens Je Jesoe%eeªHeer iepe l³ee efHebpeN³ee}eyemeJe}s Deensle. efHebpeN³eele jentve®e HeesHeì pemee keÀe³e les keÀjlees,

l³ee®eÒeceeCes lees %eeveer Jesoe%eeb®es yebOeve HeeUlees. keÀejCe l³ee}e ns HekeÌkesÀceenerle Demeles keÀer efHebpeN³eeyeensj G[tve peeTve mJewj meb®eej keÀjC³eemeles iepe ÒeefleyebOe keÀjleele Je lemee Òe³elvemeg×e DeHee³ekeÀejkeÀ þªve osne}ekesÀÁµe nesleele.“

’³eeÒeceeCes osn, oeje, Heg$e, ie=n F.Jej cecelee ve þsJeCeeN³ee l³ee%eev³ee®es ns®e De}ewefkeÀkeÀ }#eCe Deens. He=LJeer peµeer ÒeeefCecee$eebvee DeeOeejosles, lemee lees mee#eele %eevee}e DeeOeejYetle Demelees, cnCee vee!“14) megKe Je og:Keele meceef®eÊelJe

³eeveblej megKe Jee og:Ke ÒeeHle Pee}s Demelee meceef®eÊelJe þsJeCeeN³ee%eev³ee®eer DeJemLee meebieleebvee %eeveosJe cnCeleele:

DeeefCe ceneefmebOeg pewmeW~ ûeer<ceJe<eeA meefjmeW~Fäeefveä lewmeW~ pes³ee®eeb þe³eeR~~13-600~~keÀeb eflevneR keÀe} nesleeb~ ef$eOee veesnW meefJelee~lewmee megKeog:Kee ef®eÊeeb~ Yesog veeneR~~601~~pesLe veYee®esefve Hee[W~ mecelJee GCeW ve He[W~lesLeef®e %eeve jeskeÀ[W~ Jees}Ke letb~~602~~

’cenemecegê pemee Je<ee&keÀeUer Yeªve peele veener, l³ee®eÒeceeCes leesceneHeg©<e Fäe®eer ÒeeHleer Pee}er Demelee n<eexlHegÀ}Á nesle veener JeeDeefveäe®eer Pee}er Demelee ef®eÊee®eer µeebleer {Ut osle veener. mekeÀeU,ogHeej Je mebO³eekeÀeUer met³e&efkeÀjCeeb®ee ÒekeÀeµe pejer JesieJesieȳee cee$es®eeDeme}e Je mekeÀeUer Go³ee}e ³esCeeje jJeer pemee ceO³eevner G®®eHeoemeHeesnes®e}e Je mee³ebkeÀeUer Demlebiele Pee}e, lejer pemee lees ef$eOee nesleveener; l³ee®eer peµeer leerve ÒekeÀej®eer DeJemLee nesle veener - lees lemee®eDe{U, De®e} jenlees, HeÀÊeÀ He=LJeer®³ee Ye´ceCeeves®e l³ee®es DeekeÀeµeele®e}ve Je}ve Pee}s}s efomeles - l³ee®eÒeceeCes megKe Jee og:Ke keÀµee®³eenerÒeeHleerves l³ee ceneHeg©<ee®es ef®eÊe oes}e³eceeve nesle veener. keÀenerner Pee}slejer l³ee®eer µeebleer De{U®e jenles.“

’DeekeÀeµe pemes meoemeJe&keÀeU -efoJemee Je je$eer, Je<ee& Je ûeer<ceele,{ie Demeleebvee Je vemeleebvee DeeHe}s iegCeOece& ve yeo}lee lemes®³ee lemes®ejenles, l³ee®eÒeceeCes keÀesCel³eener Òemebieer De®e} Je µeeble jenCeeN³eeef®eÊee®³ee Heg©<eepeJeU®e KejsKegjs %eeve Demeles, Demes ns HeeLee&! letefveef½ele DeesUKe.“

ef®eÊee®es mecelJe ne ieerlesle yeN³ee®eoe ³esCeeje efJe<e³e Deens. mlegleer Jeefveboe, }eYe Je neveer, Fä Je Deefveä, efÒe³e Je DeefÒe³e, megKe Je og:Ke,Deµee keÀesCel³eener ÜbÜele efmLejef®eÊe jenCeeN³ee Hegg©<ee®es JeCe&ve ieerlesleÒemebieesHeeÊe ³esle jenles. meceeefOeefmLeleer ÒeeHle Pee}suîee Heg©<ee®³ee ef®eÊee®eene iegCeOece& Deens Je ieerles®es cetU GefÎä®e meceeefOeÒeeHleer ns®e Demeuîeeves³eeefJe<e³eer %eeveséejerlener JesieJesieȳee meboYee&le DeveskeÀ DeesJ³ee ³esleele.l³eeefJe<e³eeR®es efpe%eemetb®es meceeOeeve l³ee l³ee DeesJ³eeb®ee efJe®eej keÀjleebveekeÀjlee ³esF&}. ³ee efþkeÀeCeer cee$e %eeveosJeebveer ne efJe<e³e meb#esHele:®e JeCe&vekesÀ}e Deens, Demes cnì}s Heeefnpes. Demees.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 177 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 80: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

keÀener cenÊJee®eer HejceeLe&}#eCes:::: 15) Devev³eYeÊeÀer

³eeveblej %eeveosJeeb®ee SkeÀ Del³eble DeeJe[er®ee Je ieerleeY³eemekeÀeb®³ee¢äerves Del³eble cenÊJee®ee efJe<e³e ³eslees -lees cnCepes Devev³eYeÊeÀer!%eeveséejerle DeveskeÀ efþkeÀeCeer ³ee efJe<e³eer®es HegjsHetj JeCe&ve kesÀ}s}s Dee{Ules.efkebÀyengvee Devev³eYeÊeÀer cnCepes®e DeJ³eefYe®eeefjCeer YeÊeÀer, DeܳeYeÊeÀer,DeÜwleYeÊeÀer, %eeveYeÊeÀer, Devev³eefme×eYeÊeÀer, ®eewLeer YeÊeÀer, HejceeYeÊeÀerJee lelmece Flej veeceeefYeOeeveebveer DeesUKe}er peeCeejer YeÊeÀer®e nes³e.

ner YeÊeÀer ne®e HebLejepeg®ee efveceLee Jee ¬eÀce³eesiee®es iebleJ³e mLeevenes³e. YeefÊeÀ³eesie Keje lees ne®e! ne %eeveosJeeb®³ee Del³eble efpeJneȳee®eeefJe<e³e Deens. Flej efþkeÀeCeer KetHe®e JeefCe&}suîee ³ee YeÊeÀer®es meO³ee®esJeCe&ve l³ee ceeveeves mJeuHe®e HeCe mejme Deens. ³ee Devev³eYeÊeÀer®eercetUHeerefþkeÀe F&éejÒeefCeOeeve ³ee Hele¡eef}ÒeCeerle mebkeÀuHevesµeer efveie[erlePee}s}er Deens. F&éejÒeefCeOeeve ne Hele¡e}er efve³ece cnCetve meebieleele leesHeg{er} met$eeletve:

µeew®emevlees<eleHe:mJeeO³ee³eséejÒeefCeOeeveeefve efve³ecee:~~2-

32~~Hee.³ees.met.~~

F&éejÒeefCeOeeve

F&éejÒeefCeOeevee®ee ne efJe<e³e DeeHeCe keÀener Debieebveer HetJeea®e SkeÀoeneleeU}s}e Deens. ef®eÊee®³ee O³eeveeoer DeJemLeele ÒeCeJeeoer veececeb$eeb®eeJewKejer, ceO³ecee Jee Heµ³ebleer JeeCeerletve peHe keÀjCes; ÒeCeJe efkebÀJee Flej veecesleêtHe nesTve peHeCes Je mJele: DeeefCe F&éej ns DeefYeVe®e Deenesle ³eeYeeJevesves l³ee®³eeµeer SkeÀªHe SkeÀef®eÊe nesCes; ³eeb®ee F&éejÒeefCeOeeveelepemee meceeJesµe keÀjleele, lemee®e J³eJenejeJemLesle meJe& keÀcex F&éejeÒeerl³eLe&keÀjCes; F&éejeHe&Ce yeg×erves efve<keÀece Deble:keÀjCeeves keÀce& keÀjCes; nsmeg×el³ee®³eele cees[les.

F&éejÒeefCeOeeveeves DemebÒe%eele meceeefOe HeCe ÒeeHle neslees, DemesHele¡e}eRveer meebefiele}s Deens:

meceeefOeefmeef×jeréejÒeefCeOeeveeled~~2-45~~Hee.³ees.met.~~F&éejÒeefCeOeevee®es ns cenÊJe HetCe&HeCes peeCeCeeN³ee Hele¡e}eR®³ee met$eeb®ee

Deeµe³e®e Þeerke=À<Ceebveer ieerlesle JeejbJeej Je ÒecegKele: yeejeJ³ee DeO³ee³eeleÒekeÀì kesÀ}s}e Deens, ns DeeHeCeebme ieerleeef®ebleve keÀjleebvee peªj peeCeJeles:

Devev³eeef½evle³evlees ceeb ³es pevee: He³e&gHeemeles~les<eeb efvel³eeefYe³egÊeÀeveeb ³eesie#esceb Jenec³enced~~9-22~~cevcevee YeJe ceÓÊeÀes ceÐeepeer ceeb vecemkegÀ©~ceecesJew<³eefme ³egÊewÀJeceelceeveb celHeje³eCe:~~9-34~~celkeÀce&ke=ÀvcelHejcees ceÓÊeÀ: me²Jefpe&le:~efveJezj: meJe&Yetles<eg ³e: me ceecesefle HeeC[Je~~11-55~~ce³³eeJesµ³e cevees ³es ceeb efvel³e³egÊeÀe GHeemeles~Þe׳ee Hej³eesHesleemles ces ³egÊeÀlecees celee:~~12-2~~

³es leg meJee&efCe keÀcee&efCe ceef³e meV³em³e celHeje:~Devev³esvewJe ³eesiesve ceeb O³ee³evle GHeemeles~~12-6~~les<eecenb meceg×lee& ce=l³egmebmeejmeeiejeled~~YeJeeefce veef®ejelHeeLe& ce³³eeJesefµele®eslemeeced~~12-7~~

F.DeveskeÀ YeieJeÜ®eves ³eemeeþer G×=le keÀjlee ³esleele. YeÊeÀebvee YeieJebleebveerefo}s}er ner Deeéeemeves DeeefCe Deµeer JeÊeÀJ³es pesLes pesLes ³esleele, lesLes lesLesl³eeb®³eeJej %eeveosJeebveer HeCe DeeHeuîee JeÊeÀ=lJeeves meepe ®e{Jeuîee®es Òemebie%eeveséejerle DemebK³e Deensle Je les DeeHeCe ÒemebieesHeeÊe Heentner! Demees.Devev³eYeÊeÀer

Deelee Devev³e YeieJeÓÊeÀerefJe<e³eer %eevesµe keÀe³e cnCeleele, lesHeent ³ee:

DeeefCe ceerJeeb®etefve keÀeF¥~ DeeCeerkeÀ ieesceìs veeF¥~Ssmee efve½e³ees efleF¥~ pes³ee®eeb kesÀ}e~~13-603~~µejerj Jee®ee ceeveme~ efHe³ee}er ke=Àleefve½e³ee®eeb keÀesµe~SkeÀ ceerJeeb®etefve Jeeme~ ve Heenleer Deeve~~604~~efkebÀyengvee efvekeÀì efvepe~ pes³ee®eW peen}W cepe~lesCeW DeeHeCeHes³eeb Deecneb mespe~ SkeÀer kesÀ}er~~605~~efjieleeb Je}ÁYeeHegÀ[W~ veeneR DeebieeR peerJeeR meebkeÀ[W~efle³eW keÀebles®esefve Hee[W~ SkeÀmej}e cepe~~606~~

’ns Depe&gvee! l³ee Þesÿ Heg©<ee®³ee keÀe³ee, Jee®ee Je ceve ³ee efleneRveernercepe SkeÀe YeieJebleeJee®etve ogmejs ®eebie}s keÀener®e veener, Demee ke=Àleefve½e³ekesÀ}s}e Demelees DeeefCe l³eeves Deµeer Òeefle%ee kesÀ}s}er Demeles keÀer leesceeP³eeefµeJee³e DeeCeKeer keÀµee®eerner F®íe keÀjCeej veener. efkebÀyengvee l³eevesDeeHeu³ee Deble³ee&ceer ceePeer®e cetleea yemeJe}s}er Deens; lees HetCe&le: ceeP³eemJeªHeer le}Áerve nesTve jenlees. HeleerpeJeU keÀebles}e pemee keÀener®e mebkeÀes®eJeeìle veener DeeefCe ceve Je µejerjmeg×e l³ee®³eeHeg{s GIe[s keÀje³e}e leerpeµeer }epele veener, lemes®e l³ee YeÊeÀe®esner Demeles. lees ce}e SkeÀefveÿsvesDevegmejlees DeeefCe ceeP³eeHeemetve keÀener®e }HeJetve ve þsJelee l³ee®³ee Deblejer®esmeJe& YeeJe Je l³ee®eer meJe& megKeog:Kes DeeefCe Flej meJe& keÀener ce}e vemebkeÀes®elee efJeefole keÀjle Demelees.“ceOegjeYeÊeÀer

meK³e Je DeelceefveJesove Deµee p³ee YeeqÊeÀHebLee®³ee oesve meJe&Þesÿ

Deµee Debeflece YetefcekeÀe Deensle, l³ee ³ee®e nesle. %eeveosJe pesJne YeieJebleDeeefCe YeÊeÀ ³eebvee Deµeer Je}ÁYe Je keÀebles®eer YetefcekeÀe keÀuHetve leµeerGHecee osleele, lesJne keÀener DeY³eemekeÀeb®ee keÀ} l³eele ceOegjeYeÊeÀerµeesOeC³eekeÀ[s nesT µekeÀlees. Hejbleg %eeveosJeebveer ³ee ÒekeÀeje}e GÊespeveefo}s Demes}®e efkebÀJee lees Heg©<eebmeeþer YeÊeÀer keÀjC³ee®ee meJe&Þesÿ YeeJeDeens Deµeer ceev³elee efo}er Demes}®e, DeeefCe meJe&meeceev³e meeOekeÀebveer nemeeOeveeÒekeÀej ®eesKeeUeJee Deµeer l³eeb®eer mebceleer Demes}®e, Demes keÀenercnCeJele veener.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 178 Gvces<e:9-2::%eeveiegCe}#eCes-2

Page 81: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

l³eeb®es ieewUCeer, efJejefnCeer ³ee ÒekeÀejele cees[Ceejs yejs®e DeYebiener neceOegjeYeeqÊeÀYeeJe ÒekeÀì keÀjleele. Kejs lej Jepeeleer} ieesefHekeÀe, ceerjeyeeF&,peveeyeeF¥meejK³ee YeÊeÀesÊecee efm$e³eebveer ne ceOegjeYeeqÊeÀYeeJe YeieJebleeÒelemenpe®e OeejCe kesÀ}s}e Demelees.

³ee DeLeea®e veejoYeeqÊeÀmet$eele YeÊeÀer®eer J³eeK³ee keÀjleebvee’³eLeeJe´peieesefHekeÀeveeced“ Demes cnì}s Deens. ³eeyeÎ} ogcele DemeC³ee®eskeÀejCe veener. ieewUCe Je efJejefnCeer ³ee ÒekeÀejele cees[CeeN³ee DeYebieebletve%eeveosJeebÒeceeCes®e Flej DeveskeÀ mebleebveer ne YeeqÊeÀYeeJe ÒekeÀì kesÀ}e Deens.HeCe lejerner keÀesCee Heg©<eeves ne YeeJe meceLe&HeCes Hes}Ces keÀþerCe®e! mebleÞeerieg}eyejeJe cenejepe DeeefCe Þeerjeceke=À<Ce HejcenbmeebmeejK³ee Del³eg®®eDeeO³eeeqlcekeÀ DeefOekeÀeje®³ee J³eÊeÀeRveer DebieerkeÀej}s}e ceOegj YeeJeDeHeJeeoelcekeÀ®e mecepe}e Heeefnpes.

De}erkeÀ[®³ee keÀeUele keÀener HebLeesHeosäîeebveer mJele:me Þeerke=À<Ce JeDeeHeuîee m$eerefµe<³eebme jeOee-ieesHeer Demee YeeJe keÀuHetve jemeef¬eÀ[eF.µe=bieejÒeOeeve meeOevee keÀjC³eeme ÒeJe=Êe kesÀ}s}s DemeeJes Demes efomeles.HeCe µeeÊeÀ Jeececeeiee&®³ee Dee®ejCeeÒeceeCes®e Deµee DeveefOekeÀeN³eebveer nermeeOevee keÀª Heeefn}er lej YeeweflekeÀ Je DeeO³eeeqlcekeÀ DeJeveleerHes#ee DeeefCeog}ezefkeÀkeÀeJ³eeqleefjÊeÀ l³ee®es HeÀ} keÀe³e DemeCeej!

YeieJeblemeg×e Demee kesÀJe} yee¿e DeJe[byejelcekeÀ Je=Lee ceOegjYeeqÊeÀYeeJel³eep³e®e ceeveleele ns l³eeb®³ee’He$eb Heg<Heb HeÀ}b lees³eb ³es ces YekeÌl³eeÒe³e®íefle~ leonb YeÊe̳egHeËleceµveeefce Òe³eleelceve:~~9-26~~“ ³eeJe®eveeJe©ve mHeä keÀUtve ³esF&}. YeieJebleebvee YeÊeÀe®³ee Deblejer®eer YeeJeveeefÒe³e Deens, ve keÀer yee¿e Jes<eYet<ee efkebÀJee Dee[byej!

keÀebleeYeÊeÀer®³ee Þesÿlece YeeJeeJemLesle Heesnes®e}suîee YeÊeÀe}em$eerJes<e, le¢µe DeeYet<eCes Je DeeJesµe ³esCes meenefpekeÀ®e Deme}s, lejer DeµeeHeg©<eYeÊeÀebvee m$eerme¢µe DeJe³eJe efvecee&Ce nesCes Je m$eerme¢µe Flej YeeJeveeefvecee&Ce nesCes, Deµeer }#eCes HeCe efomeCes keÀoeef®ele Þeerjeceke=À<CeHejcenbmeeb®³ee GoenjCeeJeªve DeeJeµ³ekeÀ þª µekesÀ}. Deµeer }#eCes³ee leLeekeÀefLele ceOegjeYeÊeÀer®³ee efkeÀleer Dee®ee³ee¥þe³eer ÒekeÀì Pee}er nesleer,ne SkeÀ efJe®eej keÀjC³eemeejKee cegÎe Deens. DeLee&le ceOegjeYeÊeÀer®ee neefJe<e³e Deefle iet{ Demeuîeeves l³eeyeeyele keÀener efve³ece þjJelee ³esCes keÀþerCeDeens.HeCe DeeHeCe l³eeyeÎ} Jej cnìuîeeÒeceeCes keÀener DeìkeÀU cee$ekeÀª µekeÀlees. Demees.DeÜwleYeÊeÀer

Devev³eYeÊeÀerefJe<e³eer %eeveosJe cnCeleele:efce}ewefve efce}leef®e Demes~ mecegêeR iebieepe} pewmeW~ceer nesTefve cepe lewmeW~ meJe&mJeW Yepeleer~~13-607~~met³ee&®eeb nesCee nesF&pes~ keÀeb met³ee&meJeWef®e peeF&pes~nW efJekeÀ}sHeCe meepes~ ÒeYesefme pesJeeR~~608~~HeQ HeeefCe³eeef®e³eW YetefcekeWÀ~ HeeCeer le}Hes keÀewlegkeWÀ~leQ }njer cnCeleer }ewefkeÀkeWÀ~ SNnJeeR leQ HeeCeer~~609~~

pees Devev³e ³e³ee Hejer~ ceer peen}eneR ceeleW Jejer~leesef®e lees cetle&Oeejer~ %eeve HeQ ieeb~~610~~

’iebies®es GokeÀ pemes meeieje}e SkeÀoe efceUe}s keÀer melele l³ee}eefceUle®e jenles. l³ee®eÒeceeCes lees YeÊeÀner celmJeªHe PeeuîeeJejnermeJe&mJeeves ceePes Yepeve keÀjCes cnCepes ceeP³eele ef®eÊe }eJeCes keÀjle®ejenlees. met³ee&yejesyej Go³e HeeJeeJes DeeefCe met³ee&yejesyej®e Demlebiele JneJesne SkeÀefveÿ YeeJe pemee l³ee®³ee ÒeYes}e µeesYee³eceeve keÀjlees; efkebÀJeeHeeC³ee®³ee He=ÿYeeieeJej Gunemeeves KeUeUCeeN³ee }eìe Jemlegle:HeeC³eeHeemetve peµee DeefYeVe®e Demeleele; l³ee®eÒeceeCes ceeP³eeµeer Devev³ePeeu³eeJejner pees YeÊeÀ ceePeer GHeemevee keÀjle jenlees, lees cetefle&ceble%eeve®e Deens!“

Devev³eYeÊeÀer®ee ne }e[keÀe efJe<e³e l³eebveer Flej$e KetHe®e efJemleej}eDeme}e lejer ³ee mLeUer kesÀJeU Deeþ meceLe& DeesJ³eebletve lees J³eÊeÀkesÀuîeeJej %eeveosJe %eeveer Heg©<ee®³ee DeeCeKeer SkeÀe iegCemebHeoskeÀ[s Þeesl³eeb®es}#e JesOeleele:16) SkeÀevleefÒe³elee

lees %eeveer SkeÀebleefÒe³e Demelees ³eeyeÎ} DeceeefvelJee®³ee µeer<e&keÀeKee}erl³ee®es JeCe&ve keÀjCeeN³ee DeesJ³ee DeeHeCe HetJeea®e Heeefnuîee Deensle (13-

198,199). SkeÀebleefÒe³eles®ee efJe<e³e Hegve: SkeÀoe meebieleebvee%eeveosJe cnCeleele:

DeeefCe leerLex OeewleW leìW~ leHeesJeveW ®eesKeìW~DeeJe[leer keÀHeeìW~ JemeJetb pes³eeb~~13-611~~µew}keÀ#eeb®eer kegÀnjW~ pe}eµe³e HeefjmejW~DeefOeÿer pees DeeojW~ veiejeb ve ³es~~612~~yeng SkeÀebleeJesjer Òeerleer~ pes³eeb peveHeoeJesjer Kebleer~peeCe ceveg<³eekeÀejW cetÊeea~ %eevee®eer lees~~613~~

’leerLex, leHeesJeves, HeefJe$e iegnekebÀojs Je veÐee Jee mecegêe®ee keÀebþDeµee µeg× peeieer SkeÀeblemesJeve keÀjC³ee®eer l³ee %eeveer YeÊeÀeme HeÀejDeeJe[ Demeles. l³ee}e veiejele ³esCesmeg×e DeeJe[le veener. }eskeÀebHeemetveotj Deme}s}er HeJe&lejepeer, l³eeleer} kegÀnjs, mejesJejs Je le}eJeeb®ee Heefjmejner l³ee®eer DeeJe[er®eer JeemleJ³emLeeves Demeleele. Deµeer pevemenJeemee®eerveeJe[ Je SkeÀebleeJej Deefleµe³e Òeerleer p³ee®³ee efþkeÀeCeer Demeles, lees ceveg<³ecnCepes ceveg<³eekeÀejeves DeJeleerCe& Pee}s}s %eeve®e nes³e!“

meneJ³ee DeO³ee³ee®³ee efveªHeCeelener Þeer%eeveséejebveer ³eesiemeeOevesmeeþerGHe³egÊeÀ DemeCeeN³ee meg³eesi³e Heefjmeje®es jc³e JeCe&ve kesÀ}s}s nesles.les Je ns JeCe&ve lee[tve Heeefn}s keÀer YeÊeÀebvee Je meeOekeÀebvee SkeÀebleJeemee fkeÀlee r Delee rJe e fÒe³e Demelee s, le s menpe }#eele ³e sle s.’efJeefJeÊeÀosµemesefJelJecejeflepe&vemebmeefo“ ³ee Þeerke=À<CeesÊeÀ HeoeJej kesÀ}s}sns %eeveosJeeb®es efJeJes®eve Heeefnuîeeveblej DeeleeHe³e¥le JeefCe&}suîeeiegCemebHeosJ³eefleefjÊeÀ Gj}su³ee oesve iegCeeb®ee efJe®eej keÀª ³ee. ns oesveiegCe keÀcee}er®es cenÊJee®es Deensle.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 179 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 82: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

17)DeO³eelce%eevee®eer SkeÀebeflekeÀ DeeJe[%eeveosJe cnCeleele:

DeeefCekeÀner Heg{gefle~ ef®eÚs ieeb megceleer~%eeveeef®e³eW efve©leer-~ }eieeR meebiees~~13-614~~leNneR Hejceelcee SsmeW~ peQ SkeÀ Jemleg DemeW~leQ pes³eeb efomeW~ %eeveemleJe~~615~~leQ SkeÀJeeb®etefve DeeveW~ efpe³eW YeJemJeiee&oer %eeveW~leQ De%eeve DeeF&meW ceveW~ efve½e³ees keÀjer~~616~~mJeiee& peeCeW ns meeb[eR~ YeJeeefJeKeeR keÀeve Pee[eR~os Deelce%eeveeR yeg[eR~ meÓeJee®eer~~617~~

’ns megceleer Depe&gvee! %eeve}#eCeeb®ee veerì yeesOe JneJee cnCetve ceerDepetvener keÀener }#eCes leg}e meebielees. HejceelceJemlet®ee DevegYeJe p³ee%eeveeves ³eslees, les DeO³eelce%eeve JeieUlee mJeie& ÒeeHle keÀªve osCeejer Jeemebmeejele megKeeves keÀe}¬eÀceCee keÀjlee ³eeJeer cnCetve GHe³eesieer He[CeejerFlej meJe& %eeves l³ee®³ee ¢äerves De%eeveele cees[leele. mJeiee&}e peeC³ee®eerDeefYe}e<ee lees mees[tve oslees Je mebmeejeyeÎ}ner lees efvece&ce neslees. lees Keje%eeveJeble HeÀÊeÀ Deelce%eeveele®e Deeveboeves jceceeCe neslees.“

Yebieef}Sb JeeìW~ µeesOetefve³eeb DeeJnebìW~efveefIepes pesJeeR veerìW~ jepeHebLeW~~13-618~~lewmeW %eevepeeleeb keÀjer~ DeeIeJeWef®e SkeÀerkeÀ[W meejer~ceie ceve yeg×er ceesnjer~ Deelce%eeveeR~~619~~cnCes SkeÀ nsef®e DeeLeer~ ³esj peeCeCes leQ Ye´ebleer~SsmeeR efvekegÀjWmeeR celeer~ ces© nesSb~~620~~

’SKeeÐee ÒeJeeµeeves pemes pesLes Jeeìe HegÀìleele, lesLes Deeu³eeJejDee[Jeeìe l³eeietve jepeceeie& mJeerkeÀejeJee, lemes®e lees ceneYeeie meJe& %eeveeb®³eeyeeyeleerle keÀjlees. Deelce%eeveeJ³eefleefjÊeÀ Flej meJe& %eeve lees SkeÀe yeepet}emeeªve ìekeÀlees Je ceve DeeefCe yeg×er kesÀJeU DeO³eelce%eeveekeÀ[s®e }eJelees.DeO³eelce%eeve®e HeÀÊeÀ Kejs %eeve Deens Je Flej %eeves ner mebmeejemebyebOeerJee mJeiee&mebyebOeer Demeuîeeves ÒeHeb®eeFlekeÀer®e Yeebefleceeve Deensle, ³ee efve½e³eemel³ee®eer celeer ces©ÒeceeCes DeeOeejYetle nesles.“

SJeb efve½e³ees pes³ee®eeb~ ÜejeR DeO³eelce%eevee®eeb~OegJe osJees ieieveeR®eeb~ lewmee jeefn}e~~621~~les³eeb®eeb þeF¥ %eeve~ ³e³ee yees}eb cnCemeer JesJeOeeve~peQ %eeveeR yewme}W ceve~ lesJnebef®e lees leQ~~622~~leNneR yewme}sHeCeW peQ nes³es~ leQ yewmeleebef®e yees}W ve nes³es~leNneR %eevee les³eebb Deens~ meefjmee Hee[g~~623~~

’p³eeves Demee ¢{efve½e³e DeO³eelce%eevee®³ee Üejer DeeCetve efmLejkesÀ}e, l³ee®³eeþe³eer %eeve Demeles. ceePes ns yees}Ces leg}e Dee[JeUCee®esJeeìle Demes} lej lemes ceevet vekeÀesme. l³ee Heg©<ee®es %eeveeJej pesJne Òesceyeme}s lesJne®e lees Òel³e#e %eeveªHe Pee}e. Demes %eeve Pee}suîee l³eeHeg©<ee}e %eeve neslee®e DeeHeCeebme keÀeneR®e %eeve Pee}s}s veener, DemesJeeìles Je ns®e %eeve Kejs keÀer p³eeme mejme cnCelee ³esF&}.“

Dece=leevegYeJeeleer} %eeveKeb[ve³ee µesJe쮳ee DeesJeerletve %eeveosJe %eeve Peeu³ee®es SkeÀ Deefleµe³e

cenÊJee®es }#eCe meebieleele. %eev³eeme %eeve Peeu³ee®es peeefCeJesle®e vemeles.ns®e }#eCe l³eebbveer Dece=leevegYeJee®³ee %eeveKeb[ve ³ee ÒekeÀjCeele efJemleeªveJeefCe&}s Deens. De%eeveKeb[ve ÒekeÀjCeer 295 DeesJ³ee j®etve De%eevee®es³eLeeleL³e JeCe&ve kesÀuîeeJej %eeveKeb[ve ÒekeÀjCeer kesÀJeU 19 DeesJ³eeletve%eeveosJeebveer meoj }#eCee®es efJeJes®eve kesÀ}s Deens. l³eemebyebOeeleer} l³ee®³eeDece=leevegYeJeeleer} keÀener }#eCeer³e DeesJ³eeb®ee efveoxµe kesÀ}e®e Heeefnpes:

De%eevee®eeb ÒeJeÊe&g~ veeneR pes³eeb ieebJeeDeebleg~lesLe %eevee®eer leNneR ceeleg~ keÀesCn peeCeW~~8-10~~De~~cnCeewefve De%eeve veeneR~ lesLeWef®e ies}W %eeveneR~Deeleeb efveefce<eesvces<eeb oesneR~ þs}er Jeeì~~8-12~~DeeefCe peeCeW leesef®e vesCeW~ vesCeW leesef®e peeCeW~Deeleeb keWÀ DemeW efpeCeW~ %eevee-De%eevee~~8-18~~SJeb %eevee%eeveW oesvneR~ HeesìeR metefve Denveerb~Gow}e ef®eÃieveeR~ ef®eoeefol³eg ne~~8-19~~

’p³ee ieeJeele De%eevee®eer Jeelee&®e veener, lesLes %eevee®eer keÀesCe keÀLeemeebies}! cnCetve De%eeve veener lesLes %eevener veener Je peeCeCes lemes®e vesCeCes³ee oesvner ef¬eÀ³eebvee Deefpeyeele®e JeeJe veener. keÀejCe pees peeCelees lees®epeeCele veener Je vesCelee Demelees lees®e peeCelees. %eeve Je De%eeve ³eeb®eer nerleNne DemeuîeecegUs l³eebvee DeefmleÊJe®e Gjle veener. Deµee ÒekeÀejs%eeve DeeefCe De%eeve ner oesvner Heesìele Iee}tve ef®eoekeÀeµeele ef®elmet³e&GieJe}e Deens.“Dece=leevegYeJeeJejer} ceewef}keÀ ûebLe

%eev³ee®³ee DeJemLes®es Demes yees}kesÀ JeCe&ve %eeveosJe Dece=leevegYeJeelekeÀjleele. peeleepeelee e fpe%eemet bmeeþer mee bieeJe³eeme nJes keÀe rDece=leevegYeJe DeY³eemeC³eemeeþer ceO³ekeÀe}erve veeLeHejbHejesHeefoäÞeerefµeJekeÀuîeeCemJeeceeR®eer Dece=leevegYeJeeJejer} efvel³eevebowke̳eoerefHekeÀe nerÒeemeeefokeÀ j®evee, DeJee&®eerve meble Òe%ee®e#et Þeerieg}eyejeJecenejepe ³eeb®eerDece=leevegYeJekeÀewcegoer Je ÞeerjbieveeLe cenejepe HejYeCeerkeÀj ³eeb®es megyeesOeDeLee&men JesoebleHej Demes Dece=leevegYeJeefJeJejCe ns ûebLe HeÀej GHe³egÊeÀDeensle. Demees.18) HejleÊJee®es DeekeÀ}ve (’leÊJe%eeveeLe&oµe&veced“)

’DeO³eelce%eeveefvel³elJeb“ ³ee Heoe®es %eeveséejke=Àle oµe&ve

IesleuîeeJej Deelee DeþjeJ³ee %eeveiegCee®ee - ’leÊJe%eeveeLe& oµe&veced“³ee Heoe®ee Hejece<e& IesT ³ee. %eeveosJe cnCeleele:

DeeefCe leÊJe%eeve efvece&}~ HeÀ}W peQ SkeÀ HeÀ}~leQ %es³ener Jejer mej}~ efoþer pes³eeb~~13-624~~³esNnJeeR yeesOeeb Dee}sefve %eeveW~ peNneR %es³e ve efomesef®e ceveW~leNneR %eeve}eYegner ceves~ peen}e meeblee~~625~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 180 Gvces<e:9-2::%eeveiegCe}#eCes-2

Page 83: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

DeebOe}sefve neleeR efoJee~ IesTefve keÀe³e keÀjeJee~lewmee %eeveefve½e³ees DeeIeJee~ Jee³eeb pee³e~~626~~peNneR %eevee®esefve ÒekeÀeµesb~ HejleÊJeeR efoþer ve HewmeW~leQ mHeÀtleeaef®e Demes~ DebOe nesTefve~~627~~cnCeewefve %eeve pesleg}W oeJeeR~ lesleg}eR ner Jemletef®e DeeIeJeeR~leQ osKeW SsmeeR nesDeeJeer~ yegef× ®eesKe~~628~~

’lemes®e p³ee µeg× DeelceleÊJee®es efvece&U leÊJe%eeveeÜejs %eeve nesles,l³ee %es³e Jemlet}e®e - HejceelceleÊJee}e®e lees Lesì peeTve efYe[lees.JeemleefJekeÀ %eeveeves pees yeesOe JneJe³ee®ee lees nesTvener pej %es³e Jemlet®eerÒeleerleer ³esle vemes} lej %eeve}eYe nesTvener cevee}e Kejs meceeOeeveefceUt µekeÀle veener. DeebOeȳee®³ee neleer efoJee oTve keÀe³e GHe³eesie!cnCetve cevee}e meceeOeeve ve osT µekeÀCeeje %eeve}eYe nesTvener keÀenerGHe³eesie veener. lees Jee³ee®e peeCeej! %eevee®³ee ÒekeÀeµeeves HejceelceleÊJeeJejpej ¢äer efmLej nesT µekeÀle vemes}, lej lees yeesOe DeebOeUe®e cnì}eHeeefnpes. %eevee®³ee Gpes[ele pes pes efomeles, les les HejceelceÊJe®e Deens,Demee yeg×er®ee SkeÀoe efve½e³e Pee}e keÀer leer efveoex<e nesles.“

³e³ee}eieeR %eeveW efveoexKeW~ oeefJe}W %es³e osKeW~lewmesefve GvcesKeW~ DeeefLe}e pees~~13-629~~pesJn{eR %eevee®eer Je=ef×~ lesJn{er®e pes³ee®eer yeg×er~lees %eeve ns µeyoeR~ keÀjCeW ve }ies~~630~~Hew %eevee®esefve ÒeYesmeJeW~ pes³ee®eeR celeer %es³eeR HeeJeW~lees neleOejefCe³ee efµeJeW~ HejleÊJeeleQ~~631~~leesef®e %eeve ns yeesef}leeb~ efJemcees keÀJeCe Heeb[gmeglee~keÀe³e meefJele³eebleQ meefJelee~ cnCeeJeW Demes~~632~~

’³eekeÀjlee efvece&U %eeveeves oeKeJe}s}s %es³e peer Heenles, l³ee µeg×yeg×erves pees mebHeVe Deens, lees®e Keje %eeveer! efveJJeU %eeveeSJe{er®e p³ee®eeryegef× Deens, l³ee®ee }eie Kejs lej %eeve ³ee µeyoeHeeJesleesmeg×e Heesnes®eleveener. Hejbleg %eevee®eer ÒeYee Hemeju³eeyejesyej®e p³ee®eer yeg×er HejleÊJeeÒelepeeTve Heesnes®eles, lees neleesnele HejleÊJee}e peeTve Yesìlees. DemeeHeg©<e mee#eele %eeve®e Demelees, ³eele keÀe³e veJe}! ns Depe&gvee! met³ee&}epemes met³e&®e cnì}s Heeefnpes, lemes l³ee Heg©<ee}emeg×e %eeve®ecnì}s Heeefnpes.“%eev³eeb®³ee ÞesCeer

%eevejepeebveer’leÊJe%eeveeLe&oµe&veced“ ³ee ieerleesÊeÀ HeoeJej DemeeÒekeÀeµe ìekeÀ}e Deens. ³eeefveefceÊeeves l³eebveer %eev³eeb®³eener oesve ÞesCeer kesÀ}su³eeefomeleele. SkeÀe}e %eeve nesles HeCe HejleÊJee®ee mee#eelkeÀej nesle veener.GIe[GIe[ HejleÊJee®ee DeeefJe<keÀej nesle Demeleebvee HeCe l³ee®³ee yeg×er®es[esUs DebOe Demeuîeeves l³ee}e lees keÀUle veener. Deµee J³eÊeÀerme %eeveosJe%eeveer cnCee³e}e le³eej®e veenerle. l³ee®³ee Heg{uîee Hee³ejerJejuîee Heg©<eeme%eeve Peeuîeeyejesyej®e HejleÊJee®es Kejs mJeªHe efomeles; mee#eelkeÀej neslees;oµe&ve Ie[les. %eeveosJe l³ee}e®e %eeveer cnCeleele.

SJe{s®e keÀe³e, lej lees®e Òel³e#e %eeve Deens, Demes l³ee}e ieewjJeleele.l³eeb®³eepeJeU GOeejerGmeveJeejer®ee keÀejYeej veener. meejs keÀmes jesKeþeskeÀDeens. l³eeb®eer %eev³eeyeeyele®eer mHeäesÊeÀer HeeefnuîeeJej DeeHeCeebme peeCeJeleskeÀer %eeveséej vesnceer meeOekeÀeb®³ee efnlee®ee®e efJe®eej keÀªve ³eesi³e les®emeebieleele DeeefCe l³eeb®es meebieCes Òemebieer HejKe[ Demeu³eeves les keÀesCeemeyees®etner µekeÀles; Hejbleg meeOeveeHeLeeJejer} Òeieleermeeþer ner mHeäesÊeÀer®eGÊece; Gieer®e iegUceì Yee<ee JeeHejC³eeHes#ee pes ³eesi³e Demes}, les mejUmHeä meebieCeW DeO³eelcee®³ee Òeebleele Þes³emkeÀj þjles.Þeesle=Je=boe®eer YetefcekeÀe:::: Þeesl³eeb®ee Òeeflemeeo

³eeveblej %eeveosJe ’Slep%eeveefceefle ÒeesÊeÀced“ veblej®³ee ’De%eeveb³eoleesçv³eLee“ ³ee Heoe®³ee efJekeÀemeemeeþer De%eeve}#eCes efveªefHeleele.l³ee DeeOeer %eeveHeoeb®ee SJe{e efJekeÀeme keÀµeekeÀjlee keÀje³e}e }eie}e nsÞeesl³eebcegKes meebiee³e}e cee$e les ®egkeÀle veenerle. les cnCeleele:

lebJe Þeeslee cnefCele}W Demees~ ve meebieefle³ee®ee Deeflemees~ûebLeesÊeÀer lesLe Dee[mees~ Ieeef}meeR keÀeb~~13-633~~legPee neef®e Deecneb Lees©~ JeÊe=ÀlJee®eeb HeengCes©~peQ %eeveefJeKees HeÀe©~ efve©efHe}e~~634~~

keÀenermes mebef#eHle Demes®e’DeO³eelce%eeveefvel³elJeb“ DeeefCe’leÊJe%eeveeLe&oµe&veced“ ³ee cenÊJee®³ee HeoebJej®es %eeveosJeeb®es Yee<³eSsketÀve Þeesl³eebveer l³eeyeeyele peje veeHemebleer oeKeJe}er Deens. Þeesles cnCeleele:

’³eeyeeyele JeCe&ve keÀjleebvee SJe{e ke=ÀHeCeHeCee keÀjC³ee®eer leg}e Kejerlej keÀener DeeJeµ³ekeÀlee veJnleer. Þeerke=À<Ceebveer®e ieerlesle pes meebefiele}sDeens, les mHeä keÀjleebvee let Gieer®e®e ìbieUcebieU keÀe keÀjleesme!DeO³eelce%eeve Je leÊJe%eeve efJe<e³eeR®es efveªHeCe let pej DeeCeKeerefJemleejHetJe&keÀ meebefiele}s Demelesme lej Deecne}e HeÀej DeeJe[}s Demeles.Demees. HeCe leg}ener oes<e osC³eele DeLe& veener. keÀejCe Kejs lejDeelce%eeveefJe<e³ekeÀ iegCemebHeos®es SketÀCe meefJemlej JeCe&ve keÀªve letmeJe&jmemebHeVe Deµee DeeHeu³ee JeÊeÀ=lJee®ee Deecneme HeengCe®eej®ekesÀ}e Deensme!“

jmeg nesDeeJee DeuHecee$eg~ ne Ieslemes keÀefJeceb$eg~leNneR DeebJelegefve µe$eg~ keÀefjleesefme keÀeb ieeb~~13-635~~

keÀefJe cnCepes leÊJe%e. meJe&meeceev³ele: leÊJe%ee®es yees} ogceer&U®eDemeleele Je lees DeeHe}s DeelceevegYeJe ÒekeÀì keÀjleebvee met$eelcekeÀ µew}erleLees[ke̳eele Je jmeHeefjHees<eekeÀ[s }#e ve oslee les meebielees - lesner keÀesCeeLees[îee Yeei³eJebleebme®e! l³ee®es yees} Flejebvee Òee³e: ogyeexOe®e þjleele.

Þeesles cnCeleele keÀer, ’ns %eevesµee! letmeg×e l³ee keÀJeeRHeemetve ceb$eCeekesÀJneHeemetve IesT }eie}eme! Deelce%eevee®es yees}Ces Fleke̳ee }JekeÀjkeÀe DeeJejles Iesle}sme! Deµee jerleerves Deecne}e ieerles®ee DeLe& megboj,HeefjHetCe& Je jmeelcekeÀjerl³ee meebieC³ee®es Deeéeemeve osTve Deeceb$eCekeÀjCeeN³ee legP³eemeejK³eeves keÀJeeRÒeceeCes efpe%eemeeHetleea ve kesÀu³ee®³ee og:KeeleDeecne}e }esìtve osT ve³es.“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 181 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 84: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-1

þe³eeR yewmeefle³eW Jes}W~ peQ jmemees³es IesTefve He}W~efle³eW®eeb S© Jees[Je efce}W~ keÀesCeeb DeLee¥~~13-636~~DeeIeJeebef®e efJeKeeR Yeeoer~ Heefj meebpeJeCeer ìskeÀeW vesoer~leQ Kegjlees[er vegmeOeer~ HeesKeer keÀJeCe~~637~~lewmeeR %eeveW celeer ve HeÀebkesÀ~ ³esj peuHeleer vesCeeW kesÀlegkeWÀ~Heefj leQ Demees veerkeWÀ~ kesÀ}W legJeeb~~638~~

’SKeeÐee megiejCeerves ®eebie}e mJe³ebHeekeÀ efme× keÀªve DeefleLeerbveepesJee³e}e yemeJeeJes Je Jee{C³eeHetJeea®e DeVe IesTve HeUtve peeJes, lej l³eeDeeojeefleL³ee}e keÀe³e DeLe&! meJe&iegCemebHeVe HeCe otOe oslesJesUer keÀebmes}enele HeCe ve }eJet osCeeN³ee Je }eLee ceejCeeN³ee iee³eer}e vegmeleer HeesmeC³eelekeÀe³e nbµeer}! keÀener peCe KetHe yee<keÀU ye[ye[ keÀjleele efkeÀbJee ®eìkeÀoejJ³eeK³eeves osleele. HeCe l³eele %eevee®ee Debµener vemelees. l³eeb®³eeÒeceeCesyeefjkeÀ let Deecne}e SkeÀoce efvejeµe keÀjle veenerme. HeCe legPes Glke=Àä%eevemebHeVe J³eeK³eeve efkeÀleerner SskeÀ}s lejer Hegjsmes Jeeìle veener. cnCetveDeecner legP³eeJej Lees[e jes<e pejer oeKeJe}e Deme}e, lejer let lees ceveeJejIesT vekeÀes yejs!“

pes³eeb %eeve}sµeesÎsµeW~ keÀerpeleer ³eesieeefo meeOeveW~OeCeer®eW DeeefCe legefPe³eeb SsmeW~ efveªHeCe~~13-639~~Dece=leeef®e meebleJeekegÀ[er~ }eieeW keÀeb DevegIe[eR~megKee®eeb efomeeR keÀes[er~ ieefCepeleg keÀeb~~640~~

’p³ee %eevee®³ee DeuHeµeemeg×e ÒeeHleermeeþer ³eesieeoer meeOeveeb®es keÀäkeÀjleele, l³ee ye´ïe%eevee®es legP³eemeejKes DeeefCe megjsKe Demes efveªHeCekeÀmes keÀjeJes, ns let®e peeCeesme. megKee®es efoJeme keÀesìîeJeOeer ies}s lejerl³eeb®eer keÀesCeer ceespeoeo keÀjer} keÀe³e!“

HetCe&®ebêsmeeR jeleeR~ ³egie SkeÀ Demees ve Heenleer~leNnerb keÀe³e Heenle Deeneefle~ ®ekeÀesjW leQ~~13-641~~lewmeW %eevee®eW yees}CeW~ DeeefCe ³esCeW jmee}HeCeW~Deeleeb HegjW keÀesCe cnCes~ DeekeÀefCe&leeb~~642~~DeeefCe meYeei³eg HeengCee ³es~ megYeieeef®e Jee{leer nes³es~leQ mejes ve³es jmemees³eW~ SsmeW DeeLeer~~643~~

’SkeÀ ³egie DeJeOeer®eer HetCe&®ebêe®eer je$e GHeYeesieeJe³eeme efceUe}suîee®ekeÀesjebvee efoJeme Gpee[eJee Demes keÀOeerlejer Jeeìs} keÀe! lemes®e let ns pes%eeveemebyebOeer Fleke̳ee jmeeUHeCes yees}}eme, les SskeÀleebvee Deecne}e kebÀìeUekeÀOeer lejer ³esF&} keÀe! Òescee®ee HeengCee Yeei³eJeµeele Iejer Dee}e DemeleeDeeojeefleL³eµeer} megie=efnCeer l³ee}e Jee{t }eie}er keÀer lesner DeVee®esmeÓei³e®e cnCeeJes }eies}. Deµee JesUer DeVeye´ïee}emeg×e Demes Jeeìs}keÀer l³ee megYeies®es Jee{He keÀjCes Je l³ee Yeei³eJeeve mees³eN³ee®es pesJeCe keÀjCesner keÀOeer mebHet®e ve³esle.“

lewmee peen}e Òemebieg~ peQ %eeveer Deecnebefme }eieg~DeeefCe legpener Devegjeieg~ DeeefLe ³esLe~~13-644~~

cnCeewefve ³e³ee JeeKeeCee-~ HeemeeR meW Dee}er ®eewiegCee~vee cnCees ve³es osKeleeb~ nesmeer %eeveer~~645~~

’legP³ee JeÊe=ÀlJee®ee ne %eeveefJe<e³ekeÀ Òemebiener eflelekeÀe®e jesceeb®ekeÀejerDeens. Deecne}e HeCe %eevee®eer HeÀej iees[er Deens DeeefCe legPeerner %eeveeJejKetHe Òeerleer Deens. cnCetve legP³ee ³ee efveªHeCee}e ®eewHeì peesµe ®e{}eDeens. %eeveosJee! let KejeKegje [esUme %eeveer Deensme. cnCetve®e leg}e%eeveeJej®es SJe{s ns megjme ÒeJe®eve keÀjlee Dee}s.“ Deelee ns Þeesles%eeveosJeebvee Heg{er} efveªHeCe keÀjC³ee®ee Deeûen keÀjle cnCeleele:

leNneR Deeleeb ³e³eeJesjer~ Òe%es®ee ceepeg Oejer~HeoW meeb®e keÀjer~ efveªHeCeeR~~13-646~~³ee mebleJeeke̳eemeefjmeW~ cnefCele}W efveJe=efÊeoemeW~ceePeWner peer SsmeW~ ceveesiele~~647~~³e³eeJesjer Deeleeb legcneR~ Dee%eeefHe}e mJeeceer~Jee³eeb Jeeied ceer~ Jee{eW vesoer~~648~~

’%eeveosJee! ns Demees! F&µeke=ÀHesves leg}e peer ner meJe¥keÀ<e Òe%ee ÒeeHlePee}er Deens, efle®³ee meeceL³ee&®ee Deeoj keÀj Je ieerles®eer Heos ³eLeeLe&GkeÀ}Jetve oeKeJe.“

ns meblemeppeveeb®es ÒesceU yees} SsketÀve efveJe=efÊeoeme %eeveosJe cnCee}s,’cenepeve nes! ceeP³eener ceveele legce®³eemeejKeer®e F®íe Deens keÀer ieerleeLe&mHeä keÀjeJee. Deelee legcner Dee%ee efo}er®e Deens, lej ceer J³eLe& }ebyeCeve }eJelee Heg{uîee Þeerke=À<Ceepe&gvemebJeeoe®es ³eLeeLe& efveªHeCe keÀjerve.“meceejesHe

Þeesl³eebvee efo}suîee ³ee DeefYeJe®eveeÒeceeCes Heg{s %eeveosJe De%eeveHeoe®esefveªHeCe keÀjCeej Deensle, l³eemeeþer DeeHeCe JeUt ³ee Gvces<e ¬eÀ.10-De%eeve}#eCes (1) ³eekeÀ[s. veJeJ³ee Gvces<eele Jee fCe &}suîee%eeveiegCe}#eCeeb®³ee Del³eble efJejesOeer Deµeer leer }#eCes DeesUKetve meeOekeÀevesefve½e³eHetJe&keÀ l³eeb®ee l³eeie keÀjCes, efn}e®e ³eceefve³eceeb®eer Kejer Heefn}erHee³ejer cnì}s Heeefnpes.

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer 182 Gvces<e:9-2::%eeveiegCe}#eCes-2

Page 85: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

:: Gvces<e 10:: ::De%eeve}#eCes (1)::

De%eeve:De%eeve}#eCes-183ceeveobYeeoer }#eCes:ceevemevceevee®eer neJe Je DeHes#eeobYeefnbmekeÀ Je=ÊeerDe#eeefvleDeveepe&Je (kegÀefì}lee)-184Dee®ee³e&êesn

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

::Gvces<e 11:: ::Dece=leevegYeJeeleer} ieg©oµe&ve::

iegª:ieg©oµe&ve-185

Dece=leevegYeJee®es DeefOekeÀeefjlJe Je iegªDece=leevegYeJe Je ieg©mebmlegleerHeb®eµ}eskeÀer:veeLeefvej¡eve ye´ïe Je ye´ïeefJeÐee%eevesµeeb®eer Heb®emet$eer%eevesµeeb®es leÊJe%eeve-186DeÜwleelcekeÀ Deeefo³egieg}efJeµJe Je HeefjHetCe& µebYet%eeveosJeeb®es ef®eefÜ}emee®es leÊJe%eeveDeܳelJe: Dece=leevegYeJeeleer} ieg©ªHeer DeÜwleleÊJe-187ieg©ÒemeeoJee®ee$eÝCe -192’SkeÀesçnced“-193ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

::Gvces<e 12:: ::De%eeve}#eCes (2)::

Deµegef®elJeeoer }#eCes: Deµegef®elJe-194DeefmLejlee Je cevee®es ®eeáeuîeDeelceefJeefveûene®ee DeYeeJe Jee Demeb³ece-195efJe<e³eemeÊeÀer, YeesieemeÊeÀer Jee DeJewjei³eDenbkeÀej-196pevcece=l³et F.leer} oes<e ve efomeCes-197mebmeejÒeJe=Êeerce=l³egYe³eJeeOe&ke̳ee®eer peeCeerJe-198J³eeefOe Je og:KeHejbHeje-199DeemeÊeÀer osneoeR®eer osnemeÊeÀerie=nemeÊeÀer-200oejemeÊeÀerFäeefveäÒeeHleerves ns}eJeCes -201J³eefYe®eejer YeÊeÀer F.}#eCes:J³eefYe®eejer YeÊeÀerSkeÀebleJeemee®eer veeJe[ Je pevemebHekeÀe&®eer DeeJe[-202DeO³eelce%eevee®eer veeJe[ -203’Heefj SkeÀ}er efoþer vemes“HegC³eelcekeÀ HeeHee®ee ceeie&-204HejleÊJeoµe&veeme - DeekeÀ}veeme De#eceleemeceejesHe:%eeveosJeeb®eer ieerleeLe&efJe<e³ekeÀ mHeäesÊeÀer’Heoe®eer keÀesj ve meb[er“ -205De%eeveefJeÜppeve Je %eeveséejerÞeesl³eeb®es DeeéeemeveHeg{er} DevegmebOeeveßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßGvces<e:10 Gvces<e:12%eeveséejer:13:677-690,692-858 %eeveséejer:13:649-Gvces<e:11 655,661-675Dece=.:1-6;DeesJ³ee:2:1-80;3:32

³eesieoe Þeer%eeveséejer efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 86: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

::::Gvces<e10:::::::De%eeve}#eCes(1):::

De%eeve:::: De%eeve

%eeveosJe meebieleele; Þeerke=À<Ceebveer Depe&gvee}e DeceeefvelJeeoer Deþje%eeve}#eCes ³eeÒeceeCes meebefiele}er. les cnCee}s keÀer,

SJeb F³eW DeJeOeeje~ %eeve}#eCes Deþje~Þeerke=À<Ces OevegOe&jeb~ efvejesefHe}eR~~13ö649~~ceie cnCes ³ee veebJeW~ %eeve SLe peeCeeJeW~ns mJecele DeeefCe DeeIeJeW~ %eeefve³eW cnCeleer~~650~~keÀjle}Jejer Jeeìes}e~ [es}leg osefKepes DeebJe}e~lewmeW %eeve DeecneR [es}eb~ oeKeefJe}W legpe~~651~~Deeleeb Oeve¡e³ee ceneceleer~ De%eeve SsmeeR Jeobleer~leWneR meebieeW J³eÊeÀeR~ }#eCeWmeeR~~652~~

’meJe& %eeveer Heg©<e Je ceePes mJecele Demes®e Deens keÀer p³ee®³ee efþkeÀeCeerner Deäeoµe %eeve}#eCes ¢iiees®ej nesleele, l³ee}e®e %eeve Pee}s}s Demeles,Demes peeCeeJes. leUneleeJej DeeJeUe þsJe}e lej l³ee®ee DeekeÀej JeeìesUeDeens, ns mHeä®e efomeles. l³ee®eÒeceeCes leg}e %eeve Deecner Òel³e#ekesÀ}s. ns ceneceleer Depe&gvee! p³ee}e De%eeve cnCetve mebyeesOeleele, l³ee®eerHeCe }#eCes leg}e Deelee mHeä meebielees.“

³eeÒeceeCes De%eeve}#eCes meebieC³eeme ye×HeefjkeÀj Pee}s}sÞeerke=À<Ce Depe&gvee}e meebieleele keÀer ’...........Slep%eeveefceefleÒeesÊeÀce%eeveb ³eoleesçv³eLee~~13-11~~“ DeeleeHe³e&ble meebefiele}suîee%eeve}#eCeebJ³eefleefjÊeÀ Je efJejesOeer }#eCeebveer De%eeve cnCepes keÀe³e³ee®ee yeesOe neslees.

SjJeeR %eeve HegÀ[W peeef}³eeb~ De%eeve peeCeeJeW Oeve¡e³ee~peQ %eeve veJnW DeeHewme³eeb~ De%eeve leQef®e~~13-653~~HeenW Heeb efoJemeg DeeIeJee mejs~ ceie je$eer®eer yeejer Gjs~Jeeb®etefve keÀebneR ogmejW~ veeneR pesJeeR~~654~~lewmeW %eeve pesLe veeneR~ leQef®e De%eeve HeeneR~leNneR meebieeW keÀeF¥ keÀeF&b~ ef®eÚW efle³eW~~655~~

’ns Oeve¡e³ee! %eeve cnCepes keÀe³e ns mHeä keÀU}s keÀer De%eevecnCepes keÀe³e les DeeHeesDeeHe®e keÀUs}. pes %eeve veener, les meJe& De%eeve®enes³e. pemee efoJeme ceeJeU}e keÀer je$e Je je$e veme}er keÀer efoJeme®eDemelees, ³eebJ³eeqleefjÊeÀ eflemejs keÀener DeefmlelJeele veener; l³ee®eÒeceeCes pesLes

%eeve veener, lesLes De%eevee®es JeemleJ³e Demeles. Demees. HeCe leg}e ne efJe<e³emHeä keÀUeJee cnCetve De%eevee®eer keÀener }#eCes meebielees.“ceeveobYeeoer }#eCes

%eeveosJe DeäeoµeiegCeeb®³ee meboYee&le De%eeve}#eCes Jele&Jeleebvee ÒeLeceDeceeefvelJeeoer efJejesOeer De%eeve}#eCe ÒekeÀì keÀjleele:1) ceevemevcee®eer nebJe Je DeHes#ee Je 2)obYe

³eemebyebOeer®es efJeJes®eve DeeHeCe HetJeea®e (DeesJeer ¬eÀ. 13-656 les 660)

Heeefn}s Deens. %eeveosJe %eevemebHeos®³ee iegCeeb®ee Je }#eCeeb®ee efJe®eejkeÀjleele, lesJne®e l³eeb®eer ¢äer leefÜjesOeer cnCepes De%eeveJe=Êeer®³eeÒekeÀeµeveeJejner Demeles, ns l³eeefveefceÊe DeeHeCe Heeefn}s nesles. Deelee Heg{er}De%eeve}#eCe Heent ³ee:

p³eeÒeceeCes DeceeefvelJe Je DeobefYelJe ns iegCe %eeveosJeebveer %eeve}#eCesmeeieleebvee mHeä kesÀ}s Deensle, lemes®e De%eeve}#eCes ÒekeÀì keÀjC³ee®³eeefveefceÊeeves les ceevemevceevee®eer neJe Je obYe ³eeb®eer ®e®ee& keÀjleele. nslet nekeÀer Þeerke=À<Ceebveer %eeveeJ³eefleefjÊeÀ yeekeÀer }#eCes DemeCeejs les De%eeve Demespes meebefiele}s, les meJe&meeceev³e meeOekeÀebvee mHeä JneJes. ³ee®eÒeceeCesDeäeoµe%eeve}#eCeebHewkeÀer Flejner Òel³eskeÀ }#eCeevegªHe De%eeve}#eCe³eeHeg{s meebieleebvee les ÒeLece efnbmekeÀ Je=Êeer cnCepes DeefnbmesefJejesOeer }#eCeÒekeÀì keÀjleele:3) efnbmekeÀ Je=Êeer

DeeefCe JeÚer JeveeR efJe®ejW~ lesLe pe}leer pewmeeR mLeeJej pebieceW~lewmeW pes³ee®esefve Dee®ejW~ peieeb og:Ke~~13-661~~keÀJelegkeWÀ peQ peQ peuHeW~ leW meye}entvener leerKes ªHeW~efJe<eentefve mebkeÀuHeW~ ceejkegÀ pees~~662~~les³eebleQ yeng De%eeve~ leeWef®e De%eevee®eW efveOeeve~efnbmesmeeR Dee³eleve~ pes³ee®eW efpeCeW~~663~~

’Jeveeblejer Hesì}s}e JeCeJee meJe& Je=#e Je ÒeeefCecee$e ³eebme oe©Ce ³eeleveeosle peeUtve ìekeÀlees. l³eeÒeceeCes l³ee efnbmekeÀe®es Dee®ejCe peieeleer} meJe&ÒeeefCecee$e Je Je=#eJe}ÁeRme og:Keoe³ekeÀ þjles. lees menpe cnCetve pejerkeÀener ye[ye[}e lejer leer#Ce µem$eebntvener peemle Jesoveeoe³ekeÀ Demesl³ee®es yees} }eieleele Je l³ee®³ee ceveeleer} efJe®eej Je OeejCeeyeg×er lejefJe<eeHes#eener Deefle IeelekeÀ Demeleele. efkebÀyengvee p³ee®es peerJeve cnCepesefnbmes®es ®ee}lesyees}les Iej®e nes³e, lees ceveg<³e Deefle De%eeveer Deens. SJe{s®ekeÀe³e lej lees cnCepes De%eeveªHeer Oevee®ee mee#eele Keefpevee®e Demelees,Demes keÀe mecepesveeme!“4) De#eeefvle

ne #eeefvle®³ee efJejesOeer iegCe Deens. l³eemebyebOeer Heg{er} DeesJ³ee Heene:DeeefCe HegbÀkesÀ Yeelee HegÀieW~ jsef®eef}³eeb meJeWef®e GHeÀieW~lewmee meb³eesieefJe³eesieW~ ®e{s JeesnìW~~13-664~~He[}eR Jeeefj³ee®eeb Je}mee~ Oeg}eR ®e{W DeekeÀeµeeb~nefjKee Je}Ies lewmee~ mlegleerJes}W~~665~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 183 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 87: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

efveboe ceesìkeÀeR DeeF&keWÀ~ DeeefCe keÀHee}g Oeªefve þekeWÀ~LeWyeW efJejs Jeejsefve µeesKeW~ ef®eKe}g pewmee~~666~~lewmee ceeveeHeceeveeR nesS~ pees keÀesCnerner Gceea ve meens~les³ee®eeb þe³eeR Deens~ De%eeve HegjW~~667~~

’}esneje®ee Yeelee pemee l³eele Jeeje HegbÀkeÀuîeeves HegÀielees, lemee lees}eYeeves ®e{tve peelees Je Yeelee pemee l³eeleer} nJee efveIetve ies}er keÀer®esHeìtve peelees, lemee pees neveercegUs c}eve neslees; JeeJeìUerle meeHe[}s}erOetU pemeer ieievee}e peeTve efYe[les, lemee pees mlegleer kesÀuîeeves n<eexlHegÀ}ÁnesTve peelees Je mJele:®eer Lees[erHeÀej pejer efveboe SskeÀe³e}e Dee}er, lejerkeÀHeeU Oeªve yemelees; lemes®e pemee ef®eKe} HeeJemee®³ee efµeblees[îeebveerDees}e neslees Je JeeN³eeves }ies®e JeeUtvener peelees, l³eeÒeceeCes p³ee®eer DeJemLeeceeveeHeceeveeves #eCeele Deeveboer lej #eCeele oerve nesles DeeefCe p³ee}eleeHe$e³eeb®ee Lees[ener $eeme menve nesle veener, l³ee ceveg<³ee®³ee efþkeÀeCeerHegjsHetj De%eeve Demeles.“

#eeefvle ®³ee efveefceÊeeves ÞeerieesHee}eb®eer YetefcekeÀe ieerles®³ee µ}eskeÀ ¬eÀ.2-

54,56 Je 57 Üeje DeeHeCe efJe®eejele Iesle}er nesleer®e. De#eeefvle ®³eeefveefceÊeeves ieesHee}ke=À<Ceeb®³ee’megKeog:Kes meces ke=ÀlJee }eYee}eYeewpe³eepe³eew~ ........~~2-38~~ “ ³ee GÊeÀer®ee Heefj®e³e SkeÀe JesieȳeemeboYee&le %eevesµe DeeHeCeebme keÀªve osle Deensle!5) Deveepe&Je (kegÀefì}lee)

³ee }#eCeeyeeyele %eevesµe cnCeleele:DeeefCe pes³eeb®eeb ceveeR ieebþeR~ JeefjJeefj ceeskeÀ}eR Jee®ee efoþeR~DeebieW efceUs peerJeW HeeþeR~ Ye}les³eeb os~~13-668~~J³eeOee®eW ®eeje Iee}CeW~ lewmeW Òeebpe} peesieeJeCeW~®eebieeb®eer Deble:keÀjCeW~ efJe© keÀjer~~669~~ieej µeWJee}W iegb[eì}eR~ keÀeb efvebyees}er pewmeeR efHekeÀ}er~lewmeeR pes³ee®eeR Ye}eR~ yee¿eef¬eÀ³ee~~670~~De%eeve les³ee®eeb þe³eeR~ þsefJe}W Demes HeeneR~³e³ee yees}eb Deeve veeneR~ mel³e ceeveeR~~671~~

’pees Deeleuîee ieeþer®ee Demelees; pees JejJej ceeskeÀUsHeCeeves Je ÒesceevesJeeieleebvee efomelees; SKeeÐeeµeer efce$elJee®es veeìkeÀ keÀjle Demeleebvee®e peesl³ee}e µe$etneleer meesHeJeC³eeme keÀ®ejle veener; HeejOeer HeµegHe#³eebvee ®eejeIee}tve l³eeb®ee peerJe jeKeleebvee efome}e, lejer l³ee®ee Deble:mLe nslet pemeel³ee ÒeeC³eeb®ee Ieele®e keÀjC³ee®ee Demelees, l³eeÒeceeCes p³ee®es JeeieCesJejkeÀjCeer meppeveHeCee®es Je keÀveJeeUt Je=Êeer®es Yeeme}s, lejer p³ee®³eeDeble³ee&ceer kegÀefì} nslet Demelees; pees DeeHeuîee Jele&veeves meppeve }eskeÀeb®³eeDeble:keÀjCeeme keÌ}sµe oslees; oie[ Keje lej efmLej DeeOeej oslees, HeCelees µesJeeȳeeves ef}Heì}e keÀer pemee HeÀmeJee nesTve peerJeeme IeelekeÀnerþª µekeÀlees; ef}byeesUer pejer efHekeÀ}er, lejer KeeC³eeme peµeer keÀ[gpenj®e}eieles; l³eeÒeceeCes®e p³ee®³ee ef¬eÀ³ee yee¿ele: efkeÀleerner meesppJeU efomeu³ee

lejer Deble³ee&ceer efveIe&=Celee®e Demeles; lees ceveg<³e De%eevee}e DeeOeej Demelees,ns cee$e mel³e®e Deens!“6) Dee®ee³e&êesn

³eeveblej ieg©YeÊeÀer Jee Dee®ee³eexHeemeve ³eeefJe©×®³ee Dee®ee³e&êesn³ee De%eeveer ceveg<³ee®³ee }#eCee®ee efJe®eej keÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:

DeeefCe ieg©kegÀ}W }epes~ pees ieg©YeÊeÀer Gcepes~efJeÐee IesTefve ceepes~ ieg©meeRef®e~~13-672~~les³ee®ebs veebJe IesCeW~ nW Jee®eW µetêeVe nesCeW~Heefj Ie[}W }#eCeW~ yees}leeb F³eW~~673~~Deeeleeb ieg©YeÊeÀe®eW veebJe IesJeeW~ lesCeW Jee®eW Òee³eef½eÊe osJeeW~ieg©mesJekeÀeb veebJe Heene nes~ met³e&g pewmee~~674~~³esleg}sefve Heebieg HeeHee®ee~ efvemlejs} ns Jee®ee~pees ieg©leuHeiee®eeb~ veeceeR Dee}e~~675~~ne ne³eJesjer~ les³eeb veebJee®eW Ye³e nejer~ceie cnCes DeJeOeejeR~ DeeefCekeWÀ ef®eÚW~~675~~

’DeeHe}er ieg©HejbHeje meebieleebvee p³ee}e keÀceerHeCee Jeeìlees; ieg©mesJeekeÀjC³eeme pees kebÀìeUlees; ieg©keÀ[tve efJeÐee ûenCe kesÀuîeeJej ieg©efJe<e³eerke=Àle%e jenC³eeSsJepeer ’iejpe mejes, JewÐe cejes“ ³ee v³ee³eeves pees ieg©êesnkeÀjC³eemener ceeiesHeg{s Heenle veener; l³ee®eer }#eCes meebieC³eemeeþer ³esLesl³ee ieg©êes¿ee®es veeJe I³eeJes }eie}s Kejs; HeCe l³ee®³ee veecee®ee G®®eejkeÀjCes cnCepes efpeJns}e DeHeefJe$e -Decebie} HeoeLee&ves efJeìeUCes®e nes³e.l³ee®es Heefjceepe&ve Deelee ieg©YeÊeÀe®es®e veeJe IesTve kesÀ}s Heeefnpes. met³e&pemee DebOe:keÀeje®ee veeµe keÀjlees, l³eeÒeceeCes ieg©mesJekeÀe®es veeJemeg×eieg©efvebokeÀe®³ee veeJee®³ee G®®eejecegUs }eie}suîee HeeHee®ee GHeµece keÀjer}.ieg©mesJekeÀe®³ee veecee®esmeg×e kesÀJe{s cenÊJe Deens, Hene. ns HeeLee&! ieg©êesnns Ieesj De%eeveebOekeÀeje®es mee#eele ªHe Deens. Depetvener De%eeve}#eCesmeebielees, leer SskeÀ!“

³ee efþkeÀeCeer %eeveséej Demee ieg©êesn ³ee KeN³eeKegN³eeDe%eeve}#eCee®ee G}ÁsKe veeF&}epeemleJe keÀjleele. keÀejCe ieerles®³ee Heoe®eeDeLe& mHeä keÀjC³eemeeþer lees meebefiele}e®e Heeefnpes. HeCe ne efJe<e³e l³eeb®eemeeHeÀ veeJe[lee Deens. cnCetve les lees 2-3 DeesJ³eeble®e mebHeJeleele Je leesmeg×eieg©YeÊeÀe®es ceenelc³e JeCe&ve keÀjle®e!

ieg©YeÊeÀe®³ee veeceeves ieg©êesne®eer }#eCes efveªHeC³ee®es HeelekeÀ otjJneJes ³ee nslegves®e les cnCeleele keÀer’³esleg}sefve Heebieg HeeHee®ee~ efvemlejs}ns Jee®ee~~“

DeeleeHeeJeslees keÀener De%eeve}#eCes DeeHeCe Heeefn}er. peeleepeelee³ee ieg©cenleer®³ee ¢äerves Heg{er} Gvces<e ¬eÀ.11 -Dece=leevegYeJeeleer}ieg©oµe&ve ³eeletve DeeHeCe ÒeLece Dece=leevegYeJeeleer} SkeÀ DeHetJe& Heent ³ee.les Deens %eevesµeebveer Ie[Je}s}s ieg©oµe&ve ! eflekeÀ[s JeUt ³ee.

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer 184 Gvces<e:10::De%eeve}#eCes (1)

Page 88: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

::Gvces<e11:: ::Dece=leevegYeJeeleer} ieg©oµe&ve ::

iegª:::: ieg©oµe&ve

%eeveséejerYej efJeKegj}suîee meele-Deeþµes ieg©efveÿeHej DeesJ³eebHewkeÀer

yeN³ee®e DeesJ³ee DeeHeCe HetJeea®e DeJe}esefkeÀuîee Deensle. KegÎ lesjeJ³eeDeO³ee³eelener ³ee efJe<e³eeJej megceejs veJJeo-Heb®eeCCeJe DeesJ³ee lejer Deensle.

ieg©YeÊeÀer®es %eevejepeebvee JeeìCeejs DeHetJe& ceenelc³e Þegeflemebcele®e Deens.ceeleeefHelee pevceoeles J³eJenejefµe#ekeÀ iegª nesle. HeCe meÃgª

mee#eele peerJevecejCee®³ee DeveblekeÀe}erve ®e¬eÀvesefce¬eÀceeletve peerJeemekeÀe³ece®ee cegÊeÀ keÀjCeeje Hejce megËo nes³e. iegª cnCepes leceveeµekeÀ,

mebmeejYe³enejkeÀ! iegª cnCepes p³ee®³eeHeg{s efJeéemeg×e }Ieg þjles lees! iegªcnCepes cetefle&ceble yeïe! ieg©ieerlee Je Flej$e iegª®eer peer DeHeÀeì mlegleer

Dee{Ules, leer iegª ne Hejceséej®e Demeuîee®³ee peeCeerJesletve kesÀ}s}er Deens.iegª Je Dece=leevegYeJee®ee DeefOekeÀej

iegª ne®e %eeveoelee Je De%eeveebOekeÀej Iee}JeCeeje ÒeYeeoerHe!veeceosJeebveer meiegCe mee#eelkeÀej keÀªve Iesle}e. l³eebvee YeeJemeceeOeer ÒeeHlePee}er. HeCe %eeveÒeeHleermeeþer DeKesj efJemeesyee Kes®ejebvee µejCe peeJes }eie}sJe lesner Heeb[gjbiee®³ee ÒesjCesves! SJe{s meÃgª®es ceenelc³e Deens.

melHeg©<eeb®es meebieCes®e Deens keÀer p³ee meeOekeÀeb®eer meiegCemee#eelkeÀeje®eer Je meceeefOeefme×er®eer GHeemevee HetCe& Pee}er Demes},les®e %eevee®es cnCepes Dece=leevegYeJee®es DeefOekeÀejer nesle. veeceosJe %eevee®esDeefOekeÀejer Pee}s nesles DeeefCe les l³eebvee veblej Pee}sner. ne HeÀej ceesþeDeefOekeÀej Deens.

meiegCeÒeeHleer Je meceeefOeefme×erveblej veeceosJeeb®ee DenbkeÀej efµe}ÁkeÀjeefn}e neslee. meeceev³e ceeCemes p³ee}e DenbkeÀej cnCeleele, lees nevemelees. meeOekeÀe®³ee GVeefleceeiee&Jejer} Dees}eb[eJe³ee®eer DeKesj®eer Hee³ejerner HeejceeefLe&keÀ HeefjYee<esle DenbkeÀej cnCetve DeesUKe}er peeles.Heele¡e}³eesieµeem$eele ner®e Deeqmcelee cnCetve DeesUKe}er peeles.

ner Hee³ejer Dees}eb[uîeeKesjerpe meeOekeÀe}e efJeéeelcekeÀ osJee®eer KejermesJee Ie[le vemeles. ner Hee³ejer Dees}eb[tve peeC³eeme ceole keÀjlees, lees®eKeje meÃgª! DeeefCe efµe<³emeg×e SkeÀoe ner Hee³ejer Dees}eb[tve ies}e keÀeriegª®ee DeefOekeÀej OeejCe keÀjlees. meÃgª®es Je meeOekeÀe®³ee DebefleceDeJemLes®es Demes ns Ëo³ebiece ef®e$e Deens.

Dece=leevegYeJeeleer} ieg©oµe&ve%eeveosJeebveerner meÃgª®es ceesþs yenejoej JeCe&ve Dece=leevegYeJeele kesÀ}s

Deens. l³eeJeªve DeeHeesDeeHe®e meeOekeÀe®³ee efme×eJemLes®esner efveªHeCePee}s}s efomeles. Dece=leevegYeJee®es ogmejs ÒekeÀjCe ieg©mleJeve cnCetve®eÒeefme× Deens. lemes®e Dece=leevegYeJeejbYeer®³ee µ}eskeÀebletvener meÃgªb®es mJeªHemHeä nesles. DeeHeCeebme %eevesµe leÊJe%eeve DeY³eemeleebvee l³ee meJee¥®eeHejece<e& Iesle}e Heeefnpes. lees IesleuîeeefµeJee³e pes’meeOekeÀeb®es efme× Pee}s“,les keÀesCel³ee DeJemLes}e Heesnes®e}s, ns keÀUCes DeJeIe[ Deens.

³ee meboYee&le Dece=leevegYeJeeJej meg boj efJeJes®eve keÀjCeejerÞeerefµeJekeÀuîeeCemJeeceeR®eer efvel³eevebowke̳eoerefHekeÀe ner ÒeemeeefokeÀ j®eveeJe ÞeerjbieveeLe cenejepe HejYeCeerkeÀj ³eeb®es Dece=leevegYeJeefJeJejCe nsûebLe meeOekeÀebvee ceeie&oµe&keÀ Je yeesOeHej þjleele, ns HetJeea®e efpe%eemetb®³eeefveoµe&veeme DeeCetve efo}s}s Deens®e. lemes®e HeeJeme®³ee ÞeermJeeceermJeªHeeveboeb®ee meekeÀer Je=Êeeleer} DeJee&®eerve cejeþer Yee<esle}eDece=leevegYeJemeg×e ³ee ¢äerves DeÒeeflece Deens, ns veceto kesÀ}s®eHeeefnpes. Demees.Heb®eµ}eskeÀer:::: veeLeefvej¡eve ye´ïee®eer ye´ïeefJeÐee

Dece=leevegYeJee®³ee ÒeLeceejbYeer efµeJeµeeqÊeÀmeceeJesµeve ³ee ÒekeÀjCeeHetJeea

pes µ}eskeÀ ³esleele, l³eele %eeveosJe veeLeefvej¡eve yeïe cnCepes meÃgªbmebyebOeerkeÀe³e cnCeleele, les Hene:

³eo#ejceveeK³es³eceevevocepeceJ³e³eced~ÞeerceefVeJe=efÊeveeLesefle K³eeleb owJeleceeÞe³es~~1-1~~De.~~

’pes De#ej cnCepes veä ve nesCeejs, DeveeK³es³e cnCepes JeeCeer}eefJe<e³e ve nesCeejs, DeevevomJeªHe, GlHeefÊejefnle, veeµejefnle,ÞeerceefVeJe=efÊeveeLe ³ee veebJeeves Òeefme× Deme}s}s owJele mee#eele veeLeefvej¡eveye´ïe®e Deens, l³ee Þeeriegªbvee ceer µejCe Deens.“

Demes ns kesÀJe}yeïemJeªHe iegª! l³eeb®eer efJeÐee yeïeefJeÐee µee*dkeÀjercnCepes DeeefoveeLe ÞeerµebkeÀjebHeemetve Giece HeeJe}s}er Jee mee#eelecees#emegKeoeleer! efle}e Jevove keÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:

ieg©efjl³eeK³e³ee }eskesÀ mee#eeefÜÐee efn µee*dkeÀjer~pe³el³ee%ee vecemlem³ew o³eeêe&³ew efvejvlejced~~2~~De.~~

’mecemle efJeÐeebceO³es iegª cnCepes Þesÿ cnCetve ye´ïeefJeÐee Òeefme×Deens. leer mee#eele megKeoe³ekeÀ(µeebkeÀjer) Deens. efle®ee pe³epe³ekeÀej Demees.ner efJeÐeeosJeermeg×e iegª ÞeerefveJe=efÊeveeLeebÒeceeCes®e Goej Je o³eeê&Dele:keÀjCee®eer Demetve meeOekeÀe®es efvel³e efvejblej keÀu³eeCe®e keÀjles.“%eevesµeeb®eer Heb®emet$eer

Dece=leevegYeJee®³ee µ}eskeÀHeb®ekeÀeHewkeÀer ns Heefn}s oesve µ}eskeÀ iegª Jel³eeb®eer efJeÐee - ye´ïeefJeÐee - ³eebefJe<e³eer %eevesµeeb®eer keÀe³e YetefcekeÀe Deens,³eeyeÎ} KetHe®e meebietve peeleele. ns µ}eskeÀ }#eele ve Ieslee®e pej DeeHeCe

³eesieoe Þeer%eeveséejer 185 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 89: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

%eeveséejer®ee DeLe& G}ie[Jele yeme}es, lej DeeHeuîee neleer HeÀej keÀener}eieCeej veener Demes Jeeìles, FlekesÀ %eevesµe Jee*dce³eele l³eeb®es cenÊJeDeens. DeeefCe lemes Heeefn}s lej ns mebHetCe& µ}eskeÀHeb®ekeÀ cnCepes%eeveosJeeb®es leÊJe%eeve, Þe×e, HejbHeje, Dee®eej Je ³eesieÒeCee}er ³eeb®eerHeb®emet$eer®e cnCee vee!

%eevesµe HeÀej HeeuneU }eJeleele Demee mecepe keÀªve Iesle}suîeebveerns Hee®e µ}eskeÀ pej veerì mecepeeJetve Iesle}s lej l³eeb®³ee }#eele ³esF&}keÀer Yeejleer³e met$ekeÀejeb®³ee met$ej®eves®³ee Deeoµee&yejngketÀce j®e}s}s nsµ}eskeÀ cnCepes %eevesµeoµe&vee®eer met$es Deensle DeeefCe %eevesµe efJe<e³emeefJemlej mecepeeJetve osC³eele pes efJe}#eCe ®eeleg³e& oeKeJeleele, l³eentvenerDeleerJe yegef×ceÊee Je Òe%eemeeceL³e& l³eebveer DeeHe}s leÊJe%eeve Lees[ke̳eeµeyoele ceeb[leebvee ³ee Heb®eµ}eskeÀerÜejss ÒekeÀì kesÀ}s Deens. efkebÀyengveeìerkeÀekeÀej Je Dee#esHekeÀ ³eeb®³eepeJeU %eeveosJeeb®es ns efoiiepe meeceL³e&DeJe}eskeÀC³eeFlekeÀer mJeleb$e Òe%ee Je efoJ³e ¢äer Deme}er, lej®e l³eebvee³ee met$eeb®es jnm³e Je %eevesµe leÊJe%eeve G}ie[t µekesÀ}! Demees.%eevesµeeb®es leÊJe%eeve

%eevesµe leÊJe%eeve Je DeO³eelceJee*dce³ee®eer ieg©efkeÀ}Áer cnCelee ³esleer},Deµee ³ee µ}eskeÀHeb®ekeÀeleer} Flej eflevner µ}eskeÀebJej ¢efä#esHe ìekeÀleHeg{s peeT ³ee:

meeOe¥ kesÀve ®e keÀm³eeOe¥ efµeJe³ees: meceªefHeCees:~%eelegb ve µeke̳eles }iveefceefle Üwle®í}evcegng:~~3~~DeÜwleelcevemleÊJeb oµe&³evleew efceLemlejeced~leew Jevos peieleeceeÐeew le³eesmleÊJeeefYeHeÊe³es~~4~~De.~~

’meceªHe Deµee efµeJe Je efµeJee Jee µeÊeÀer ³ee meb%eebveer peeCeu³eepeeCeeN³ee Deeefo³egieg}e®ee keÀesCelee Yeeie keÀesCee®ee Je l³ee oesIeeb®es efce}vekeÀesCel³ee ÒekeÀejs Pee}s Deens, ns DeekeÀ}ve keÀjC³eeHe}erkeÀ[er} Üwle Deens.ns Üwle DeveekeÀ}veer³e Demeuîeeves l³eeb®³eeceO³es - efµeJe Je efµeJee ³eeb®³eelecet}le: DeÜwle Deme}s Heeefnpes. Deµee ÒekeÀejs DeÜwle ÒekeÀeµeJeCeeN³ee l³eeefJeéee®³ee Deeefo³egieg}eme, l³eeleer} Hejce DeÜwleleÊJee®es ce}e ³eLeeLe&oµe&ve JneJes cnCetve ceer DeefYeJeeove keÀjle Deens.“DeÜwleelcekeÀ ³egieg}

pe[ - ®esleve efJeéee®ee Hemeeje Heentve %eel³eebbveer Òeke=Àefle-Heg©<e Demesl³eeceeie®es DeeefoleÊJe DemeeJes cnCetve cnì}s. keÀeneRveer Heg{s peeTveÒeke=Àleer®es Heje Je DeHeje Òeke=Àefle Demes met#ce Yeso keÀefuHe}s. l³ee®eÒeceeCesHeg©<ee®esner #ej, De#ej Je GÊece Demes efJekeÀuHe peeCe}s peeleele. efJeéepej Òeke=Àleer®ee Hemeeje ceeve}s lej l³ee}e Heg©<ee®es DeefOeÿeve Deens.Heg©<eeefµeJee³e Òeke=Àefle Je Òeke=ÀleerefµeJee³e Heg©<ee®es DeefmlelJe keÀefuHelee ³esCeejveener, Demes DeefYeVe DemeCeejs ns pees[Hes Deens. l³eecegUs efJeéeeleer}keÀesCeleener ÒeHeb®e l³ee oesIeebJej®e DeeOeeefjle Demelees.

SkeÀceskeÀe}e melele Deeef}bietve jenCeeN³ee, SkeÀ ogmeN³ee}e mJele:®³eeDebieeves DeJeiegbþerle keÀjCeeN³ee, ³ee efJeéee®es DeeefokeÀejCe DemeCeeN³ee ³ee

³egieg}eleer} keÀesCeener SkeÀeme mJeleb$ejerl³ee HeenCes %eel³eebveemeg×e µeke̳enesle veener, FlekeÀer leer oesIes SkeÀceskeÀele meb³eesie HeeJe}s}er Deensle. ³eemeb³eesieecegUs yeesOe neslees lees l³eeb®³eeceOeer} SkeÀcee$e DeÜwleleÊJee®ee! nsDeÜwleleÊJemeg×e l³ee ³eggieg}e®³ee Deveble keÀe}eHeemetve ®ee}le Dee}suîeejeme¬eÀer[sves vepejsDee[ keÀªve þsJe}s Deens.

l³ee DeeefoleÊJee®es DeekeÀ}ve JneJes Je l³ee®ee mee#eelkeÀej JneJeecnCetve ³ee DeeefoleÊJee®³ee DeeµeerJee&oeves®e He}erkeÀ[s [eskeÀeJetve Heenlee³esles. keÀe}e®³ee meerceejs<esyeensj [eskeÀeJetve HeenC³eemeeþer l³ee Deeefo³egieg}emecnCetve Jevove keÀjeJe³ee®es! cnCepes®e ³ee ³egieg}eme les pemes Deens,lemes®e mJeerkeÀeje³e®es! Demes ns %eeveosJeeb®es Lees[ke̳eele meebefiele}s}sleÊJe%eeve Deens.efJeée Je HeefjHetCe& µebYet

³ee leÊJe%eevee}e ÒekeÀì keÀjCeeje Hee®eJee µ}eskeÀ Demee Deens:cet}eûee³ee³e ceO³ee³e cet}ceO³eeûecetle&³es~#eerCeeûecet}ceO³ee³e vece: HetCee&³e µeebYeJes~~5~~De.~~

’pees meJe& efJeéee®³ee cet}ejbYeer, Debleer Je ceO³eblejer DeeHeuîee®e cetle&ªHeeves efJe}melees Je efJeée vemeleebvee - les Òe}³emLe Pee}s Demeleebner -DeeHeuîee HetCe& ªHeeves Demelees, l³ee GlHeefÊe, efmLeleer Je }³e ³ee GHeeOeeRveeref}Hle ve nesCeeN³ee SkeÀcesJeeefÜleer³e HejcemegKekeÀejkeÀ, Deveeoer, HeefjHetCe&µebYetme ceer Hegve:Hegve: Jevove keÀjlees.“%eeveosJeeb®es ef®eefÜ}emee®es leÊJe%eeve

Deµee jerleerves %eevesµeeb®³ee ¢äerves efJeéee®³ee Deeefo, ceO³e Je Deble ³eeDeJemLeebHeemetve les Lesì efJeée vemeC³ee®³ee DeJemLesHe³e¥le meJe&oe - meJe&efþkeÀeCeer l³ee SkeÀe HejceelceleÊJeeJee®etve keÀener®e veener. cnCetve efµeJe-µeÊeÀer ns Deeefo³egieg}meg×e les®e SkeÀ leÊJe Deens Je efJeée nemeg×e l³ee®eleÊJee®ee efJe}eme Deens. ³ee®e keÀuHevesletve ef®eefÜ}eme ner meb%ee efvecee&CePee}er Deens.

les leÊJe Deevebooe³ekeÀ Deens; megKekeÀj Deens; mJemebJesÐe Deens. l³eeleÊJee®ee meled-ef®eled-DeevevoªHe DeeefJe<keÀej meJe&otj Yeªve jeefn}s}eDeens; ³ee DeLee&ves keÀener }eskeÀ Dece=leevegYeJeele Heg{er} µ}eskeÀDemeuîee®es Oejleele:

efoefJe Yetceew leLeekeÀeµes yeefnjvle½e ces efJeYeg:~³ees efyeYeel³eJeYeemeelcee lemcew Yeeveelceves vece:~~6~~De.~~

’efJeéee}e Debleyee&¿e J³eeHetve Gj}suîee Je l³ee}e ÒekeÀeefµele keÀjCeeN³eeDeelcejJeerme ceePee vecemkeÀej Demees.“

peeCekeÀej Je efpe%eemetbme GHejes}ÁsefKele µ}eskeÀj®evee vekeÌkeÀer®eDeeJe[leer} Deµee®e Deensle. p³eeÒeceeCes %eevesµe cnCeleele keÀer ieerles®eemebHetCe& DeefYeÒee³e’SkeÀ}e“ veJece DeO³ee³e meebielees Je ieerles®³ee meeleµesµ}eskeÀeb®ee DeeJeekeÀe DeþjeJ³ee DeO³ee³ee®ee µesJeì®ee SkeÀìe µ}eskeÀ -me¡e³ee®ee HetCeexÃej -’³e$e ³eesieséej: ke=À<Cees ..~~18-78~~“oeKeJelees; l³ee®eÒeceeCes DeeHeCeebme Demes peeCeJeles keÀer %eevesµe leÊJe%eeve

³eesieoe Þeer%eeveséejer 186 Gvces<e:11:Dece=leevegYeJeeleer} ieg©oµe&ve

Page 90: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

Je j®eveeb®es ceeefce&keÀ DeefYeÒee³eoµe&ve Dece=leevegYeJee®³ee DeejbYeer®es ns kesÀJeUHee®e Jee mene µ}eskeÀ GÊecejerl³ee ÒekeÀì keÀjleele. Demees.DeܳelJe:::: Dece=leevegYeJeeleer} iegªªHeer DeelceleÊJe

DeeHeCeeme Dece=leevegYeJee®³ee efÜleer³e ÒekeÀjCeeleer} ieg©ceeG}er®eermlegleer Je JeCe&ve Deelee HeenJe³ee®es Deens. l³eekeÀ[s JeUt ³ee.%eeveosJe cnCeleele:

Deeleeb GHee³eJeveJemebleg~ pees Dee%es®ee DeensJelebleg~Decetle&ef®e Heefj cetle&g~ keÀe©C³ee®ee~~2-1~~De.~~

’cees#eesHee³eªHeer Jevee}e yenj DeeCeCeeje pees Jemeble; ye´ïeefJeÐes®³eekebÀþeleer} pees meewYeei³ee}bkeÀej; DeJ³eÊeÀ Demetvener ÒeeefCecee$eeb®³eeG×ejemeeþer keÀ©CeeJ³eeHle nesTve DeJeleej IesCeeje pees meÃgª l³ee®esmcejCe keÀª ³ee.“

cees[esefve cee³eekegbÀpeª~ cegÊeÀceesefle³ee®ee Jeesie©~pesJeefJeleeb meÃgª~ efveJe=efÊe Jebog~~2-2~~

’cee³eeªHe nÊeerJej Pe[He Iee}tve l³ee®es ieb[mLeU HeÀes[tve l³eeletveefveIee}suîee DeelcecegeqÊeÀªHe ceesl³eeb®ee Ieeme DeeHeuîee efµe<³eµeeJekeÀebveeYejJeCeeN³ee meÃg©ªHe vejefmebneme - efveJe=efÊeveeLeebme - JevovekeÀª ³ee.“

DeefJeÐes®es Dee[JeW~ Yegbpeerle peerJeHeCee®eW YeJeW~les³eeb ®ewlev³ee®eW OeebJes~ keÀe©C³eW pees keÀeR~~2-3~~

’DeefJeÐeeªHe DeHeÀeì DejC³eeletve peerJeHeCee OeejCe keÀªve og:KeYeesieCeeN³ee ®ewlev³ekeÀCeeb®³ee keÀ©Cesves lees meÃgª OeeJetve ³eslees.“

pes³ee®esefve DeeHeebieHeeleW~ ye×g cees#eHeCeer Deeles~Yesìs peeCeles³eeb peeCeleW~ pes³eeHeemeeR~~2-4~~

’p³ee®³ee kesÀJeU DeOeexvceeref}le Deµee ¢efäHeeleevesner yebOe cees#eeleHeefjCele neslees Je p³ee®³ee meeefVeO³eevesner %eelee-%es³e-%eeve ³ee ef$eHegìer®ee}³e neslees, l³ee meÃgªmeejKee $eelee ef$eYegJeveelener keÀesCeer veener.“

kewÀJeuîekeÀvekeÀeef®e³eeb oevee~ pees ve keÀ[meer meeveLeesje~êäîeeef®e³eeb oµe&vee~ Hee{eT pees~~2-5~~

’kewÀJeuîe cnCepes cees#emegKe. yeïeefJeÐes®³ee Yeeb[ejeleer} megJeCe&jeµeercnCepes kewÀJeuîekeÀvekeÀ. l³ee®es oeve keÀjCeeje meÃgª }neveLeesjDemee YesoYeeJe keÀjle veener. Deelcejepee®es oµe&vemegKe I³eeJes lejl³ee®³ee®e mebieleerves!“

meeceL³ee&®esefve efyekeWÀ~ pees efµeJee®esneR ieg©lJe efpebkeWÀ~Deelcee DeelcemegKe osKeW~ Deeefjmeeb efpe³eW~~2-6~~

’efµeJe ne meJee¥®ee Deeefoiegª Deens. l³ee®esner ieg©lJe OeejCe keÀjC³ee®esmeeceL³e& meÃgªbpeJeU Demeles. p³ee efµe<³ee}e meÃgªªHe Deejmee ÒeeHleneslees, lees efJeveemee³eeme DeelcemegKe v³eeneUlees.“

yeesOe®ebêeef®e³eeb keÀ}e~ efJeKegjuîee SkeÀ Jes}eb~ke=ÀHeeHegefveJe }er}eb~ keÀjer pes³ee®eer~~2-7~~

’mJeelceyeesOe ne®e peCet keÀesCeer ®ebê. l³ee®es ®eeboCes meJe&otj Hemejles.l³ee ®ebêe®³ee DeelceyeesOeªHe meHleoµe keÀ}e Flemlele: efJemekeÀUerle nesTveiesuîee nesl³ee. ÞeermeÃgªb®³ee ke=ÀHeeHetCe& keÀìe#eeves®e l³ee ef}}³ee Hegve:HeewefCe&ces®³ee HetCe&®ebêªHeeves ÒekeÀì nesTve peerJeeJej DeelcemegKee®³ee®eeboC³ee®ee Je<ee&Je keÀª }eieleele.“

pees Yesìef}³eebef®e meJeW~ Hegjefle GHee³ee®eW OeebJeW~ÒeJe=efÊeiebiee efmLejeJeW~ meeiejeR efpe³eW~~2-8~~

’pevcecejCee®³ee ®e¬eÀele meeHe[}s}e peerJe l³ee mebkeÀìeletve megìtvepeeT Feq®ílees Je l³eemeeþer veevee meeOeves Je GHee³e keÀª Heenlees. meÃgªb®eerYesì Pee}er keÀer GHee³e µeesOeCes Je keÀjCes mebHeles DeeefCe l³eeyejesyej®e peerJeÒeeke=ÀeflekeÀ yebOeveeletve cegÊeÀ neslees. ÒeJe=efÊe ner®e peCet keÀener iebiee. leer p³eemeeiejeme efceUles Je l³eeveblej Heg{}e ceeie& efle}e µeesOele peeJes }eieleveener, lees cnCepes meÃgªªHe keÀe©C³eefmebOeg! iebieesokeÀ pemes efmebOegpe}eleefceUeuîeeveblej JesieUs keÀjlee ³esle veener, lemes®e peerJee®es meÃg©YesìerveblejJesieUs DeefmlelJe Gjle veener. lees HejceelceªHe nesTve peelees.“

pes³eeb®esefve DeveJemejW~ êäe }s ¢µ³ee®eW ceesefnjW~pees YesìleKeWJees mejs~ yengªHeef®e nW~~2-9~~

’meÃg©mJeªHeeHeemetve efJevcegKe PeeuîeecegUs®e peerJeHeCee ³eslees Je êäeefJeéeÒeleerleer IesC³eele mJele:}e efJemeªve l³eele jceceeCe nesTve peelees.Hejbleg meÃgª Deelcejepee®eer HegveYexì Pee}er keÀer ns yengveeceªHeOJev³eelcekeÀefJeée ceeJeUles. peerJeeme efµeJee®eer Yesìer Ie[les. peerJe efJeéeelc³eeµeerSkeÀªHelee DevegYeJelees.“

DeefJeÐes®eW keÀe}JeKeW~ keÀer bmJeyeesOemegefoveeR HeÀebkeWÀ~meerle}W ÒemeeoekeXÀ~ pes³ee®esefve~~2-10~~

’DeefJeÐee ne®e IeveIeesj DebOekeÀej! meÃg©ÒemeeoªHe met³ee&®ee mHeµe&neslee®e lees®e DeefJeÐeece³e lece peerJeekeÀjlee yeesOece³e efoJemee®³ee ÒekeÀeµeeleHeefjJele&ve HeeJelees.“ieg©Òemeeo

pes³ee®esefve ke=ÀHeemeef}}W~ peerJet ne þeJeJesjer HeebKee}W~peQ efµeJeHeCener JeeWefJe}W~ DeebieeR ve }eJeeR~~2-11~~

’meÃgªb®³ee ke=ÀHeemJeªHe HeefJe$e pe}eves mveeve kesÀuîeeJej peerJeFlekeÀe µeg× neslees keÀer l³ee}e efµeJee®es efµeJeHeCemeg×e DeeWJeUs Jeeìles Je leesl³ee}e mHeµe&meg×e keÀª Feq®íle veener. keÀejCe efµeJe ne µeÊeÀer®³ee GHeeOeervesmeÜmletmeeHes#e Deµeg×®e þjlees.“

jeKeeW peeleeb efµe<³eeleW~ ieg©HeCeneR Oeeef[}W efLeleW~leNneR ieg©ieewjJe pes³eeleW~ meebef[ef®evee~~2-12~~

’efµe<³ee}e Deelce%eeve Òeoeve kesÀuîeeJej iegª®es ieg©HeCemeg×e mebHeles.Hejbleg Deµee ÒekeÀejs efµe<³ee}e ieg©HeoJeer efceUeuîeeves l³ee meÃgªb®ee ieefjceeJee{lees®e, keÀceer keÀener nesle veener.“

SkeÀHeCe veJns megmeeme~ cnCeesefve ieg©efµe<³ee®es keÀªefve efceme~HeenCeWef®e DeeHeg}er Jeeme~ Heenleef®e Demes~~2-13~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 187 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 91: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

’SkeÀekeÀer ve jceles“ ³ee ÞegefleJe®eveeÒeceeCes SkeÀìsHeCee®ee kebÀìeUe³esTve®e keÀer keÀe³e, l³ee DeelceJemletves mJele:}e iegª Je efµe<³eªHeeleefJeYeÊeÀ kesÀ}s Je l³ee efveefceÊeeves leer DeeHeuîee}e v³eeneUt }eie}er.“

pes³ee®esefve ke=ÀHeeleg<eejW~ Hejle}W DeefJeÐes®eW ceesefnjW~HeefjCeceW DeeHeejW~ yeesOeece=leW~~2-14~~

’meÃgªb®³ee ke=ÀHeeleg<eeje®³ee efmeb®eveeves peerJee®³ee Deblejer®eer DeefJeÐeenìles Je les ke=ÀHeeleg<eej®e yeesOeece=leele HeefjCele nesleele.“

JesÐee osleeb efceþer~ JesoketÀner met³eW HeesìeR~leNneR veesnWef®e Gefµeìer~ efoþer pes³ee®eer~~2-15~~

’meÃgª pesJne cetle& ªHe OeejCe keÀjleele, lesJne les peiele (efJeée),

peerJe Je F&µe ³ee meJee¥®es keÀuîeeCe keÀjleele. Hejbleg ns keÀjle Demeleebveemeg×el³eebvee %eelee, %es³e, %eeve /keÀlee&, keÀce&, ef¬eÀ³ee /êäe, ¢µ³e, oµe&ve³ee ef$eHegìer®ee mHeµe&ner nesle veener. DeJeleej OeejCe kesÀ}e lejer l³eelel³eeb®eer ¢äer ef$eHegìer pesLes efJe}³e HeeJeles, l³ee Deveble leÊJeele®e}erve Demeles.“

pes³ee®esefve meeJee³eW~ peerJe ye´ïeGHej }ens~ye´ïe le=Ceele}eR pee³eW~ Goeme pesCeW~~2-16~~

’ye´ïe ³ee veecee®eemeg×e p³ee leÊJee}e mHeµe& nesT µekeÀle veener,l³ee leÊJeele p³eeb®eer ke=ÀHee¢äer }eYe}s}e peerJe ÒeefJeä neslees; HeCe lespej Goemeerve Demeleer} - l³eebveer pej ke=ÀHeeo=äer kesÀ}er veener - lejpeerJe®e keÀe³e HeCe yeïemeg×e keÀJe[ercees} - ieJelee®³ee keÀe[erntvener #eg}ÁkeÀþjles. FlekesÀ l³eeb®³ee menpe ¢efä#esHee®es cenÊJe Deens.“

GHeemleerJesjer jeyeleer³ee~ GHee³eHeÀ}eR ³esleer cees[tefve³eeb~JeefjJebef[}W pes³eeef®e³eeb~ Deveg%ee keÀeb~~2-17~~

’l³ee®³ee Deveg%esves Devegefÿ}s}e keÀesCeleener GHee³e efkebÀJee meeOeveefme×eRveer }ie[tve ies}suîee keÀuHeJe=#eeÒeceeCes DecetHe cees#eHeÀU meeOekeÀe®³eeHeojele ìekeÀlees.“

pes³ee®eeb efoefþJee Jemebleg~ pebJe ve efjies efveieceJeveeDeebleg~lebJe DeeHegef}³eW HeÀ}eR neleg~ ve IesHeleer ner~~2-18~~

’JesoªHe Jevejepeerle peesHeeJeslees meÃg©ke=ÀHee¢efäªHeer Jemeblee®esDeeieceve nesle veener, leesJej DeHeej cees#eHeÀ}oeles les Jeve HeÀUWOejle veener.“

Heg{s ¢efä®esefve De}ieW~ Kees®eer keÀeR efveJeìW ceeies~³esJe{s³eeb pewlee vesIes~ DeeHeCeHeW pees~~2-19~~

’efµe<³ee®³ee osneme l³eeb®³ee ¢äerves mHeµe& keÀjlee#eCeer®e l³ee®esosnyebOeve ieUtve He[les Je ¢äer GHeÀjeìer nesTve Lesì DeelceJemletmepeeTve efYe[les. SJe{s meeceL³e& Debieer JeeieJeCeeN³ee l³ee meÃgªbvee cee$eDeeHeCe efµe<³ee®ee osnYeeJe efpebkeÀ}e Demee meeOee efJe®eejner mHeµe&le veener~“

}IeglJee®esefve cego}W~ yewme}e ieg©lJee®eW mes}W~veemetefve veeefLe}W~ meowJe pees~~2-20~~

’peerJeeves }IeglJe Iesle}s, lej meÃgª iegg©lJe Iesleele. JeemleefJekeÀHeenlee }IeglJe Je ieg©lJe ³ee GHeeOeer®e ®ewlev³ee}e vemeleele. l³eecegUs}IeglJee®ee yeesOe Iee}Jetve ieg©lJee®ee yeesOe keÀªve ÐeeJes Demes keÀener vemeles.l³eecegUs pes meowJe Demeles, les®e SkeÀcee$e ®ewlev³e®e DeeHeuîeeþe³eerefJe}mele Demeles.

veeneR leNneR pe}eR yegef[pes~ leQ IeveJeì pesCeW leefjpes~pesCes leefjef}³eebner vegefjpes~ keÀJeCeeR þeF¥~~2-21~~

’ÒeHeb®e ne veener®e. kesÀJeU DeeYeemecee$e ÒeHeb®emeeieje®³ee pe}elepe[osnelcekeÀ yeg×er®ee peerJe yeg[le Demeleebvee meÃgªb®³ee meene³³eeveslejlees. HeCe lees lej}s}e peerJe vee lej ÒeHeb®eele Demelees veeleejCeeN³eepeJeU.“

keÀejCe cet}le:®e ÒeHeb®e, peerJe Je meÃgª ns meJe& cee³eepeeU Deens.®ewlev³ee®eer leêtHeeJemLee keÀOeer Yebie}er®e veener; efJeée nesCes-peeCes-DemeCesns meJe& ce=iepe}eÒeceeCes ceeef³ekeÀ Jee efceL³ee Demeles, Demee ³ee DeesJeer®eeDeeµe³e Deens.

DeekeÀeµe ns meeJesJe~ ve yebOes DeekeÀeµee®eer nebJe~SsmeW keÀesCneR SkeÀ YejerJe~ DeekeÀeµe pees~~2-22~~

’meJe&$e DeekeÀeµe Yeªve jeefn}s}s Deens. les peeCeerJes}e efJe<e³e nesleDemeles. meÃg©mebef%ele ef®eoekeÀeµee®³ee leg}ves}e ns iegCeYeemeelcekeÀ DeekeÀeµeHeemebiee}ener Hegjle veener.“

ef®evce³e DeekeÀeµeemeejKes leÊJe meJe&$e mece Hemej}s Deens Je l³ee®es®eSkeÀ ªHe meÃgª cnCetve ³ee }eskeÀer Òeefme× Deens; Demee ³ee DeesJeer®eeYeeJe Deens.

®ebêeefo megµeerle}W~ Dee[}eR pes³ee®esefve ces}W~met³e&g pes³ee®esefve Gpee}W~ keÀ[Jemesvee~~2-23~~

’l³ee meÃgª Deelcejepee®³ee lespeeHeemetve®e ®ebêeoer megµeerle} p³eesleerlemes®e met³ee&oer ÒeKej ÒekeÀeµe efvecee&Ce Pee}s Deensle.“

meeOekeÀe}e meeOeveekeÀe}er nesCeejer ÒekeÀeµe Je p³eesefleoµe&ves ner l³eemeÃgª®³ee®e DeeieceveKegCee Je Deelcejepee®³ee DevegYeteflemet®ekeÀ efveµeeC³ee®eDemeleele, ne mebkesÀle ner DeesJeer efoioefµe&le keÀjles.

peerJeHeCee®esefve $eemeW~ ³eeJe³ee DeeHegef}³eW oµesb~efµeJener cegngle& Hegmes~ pes³eeb peesefµe³eebleQ~~2-24~~

’peerJe Gl¬eÀeble oµesle efµeJe neslees. lejerner l³ee®eer YeJeoµee mebHeleveener. efµeJeHeCee®eer µeeRJe Dees}eb[tve ye´ïelJeÒeeHleer kesÀJne nesF&}, ³ee®eerefµeJemeg×e meÃgªbpeJeU GleeJeUsHeCeeves efJe®eejCee keÀjle Demelees.“l³ee}emeg×e meÃgª leejkeÀ Demeleele, ne YeeJe ³esLes oµe&Je}e Deens.

®eebefoCeW mJeÒekeÀeµee®eW~ }sF&}e ÜwleogefCeleW~leNneR GIe[sHeCe ve Je®es~ ®eeboe®eW pes³eeb~~2-25~~

’meÃgª peCet HeewefCe&ces®ee megboj Dee¼eokeÀejkeÀ ®eeboC³eele PeekeÀ}s}e- ÜwleJem$eeves Dee®íeo}s}e - ®ebêcee®e Deens - pees SJe{s Jem$eÒeeJejCeIesTvener GIe[e®e efomelees; PeekeÀ}e peele veener. “

³eesieoe Þeer%eeveséejer 188 Gvces<e:11:Dece=leevegYeJeeleer} ieg©oµe&ve

Page 92: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

ÜwleYeeJeeves efJeéeele meb®ejleebvee efomeCeejs meÃgª DeeHe}s mJeªHe³eeqlkebÀef®elener }HeJet µekeÀle veenerle, ne YeeJe ner DeesJeer ÒekeÀì keÀjles.

pees GIe[ keÀeR ve efomeW~ ÒekeÀeµe keÀeR ve ÒekeÀeµeW~DemelesHeCeWef®e vemes~ keÀJnCeerkeÀ[W~~2-26~~

’®ebêc³eemeejKee efomeCeeje ne pees meÃgª lees FlekeÀe GIe[HeCesJeeJejle Demeleebveener DeesUKet ³esle veener. lees mJeÒekeÀeefµele Demetvener l³ee®eeÒekeÀeµe [esȳeebvee efomele veener.“ l³ee®³eekeÀ[s HeenCeeN³ee®³ee êäe-¢µ³e Je oµe&ve ³ee ef$eHegìer®ee Demle®e nesle Demeu³eeves lees Fbefê³eebveeefJe<e³e nesle veener Demes %eeveosJeeb®es cnCeCes Deens.

Deeleeb pees lees FneR µeyoeR~ keWÀ cesUJetb Devegceevee®eer ceeboer~ne ÒeceeCeener Jees vesoer~ keÀesCeener ceeb~~2-27~~

’³eeÒeceeCe sµeyoeleerle, efJe<e³eeleerle, Fbefê³eeleerle Demee pees DeelceejecemeÃgª Deens, l³ee}e lekeÀe&oer Devegceeveebveer efkebÀJee Òeces³eeoer ÒeceeCeebveer efme×keÀjeJes cnì}s lej lees l³ee Òel³e³eebvee oeo ve oslee, kesÀJe} -mJe³ebefme× -mJemebJesÐe Demee®e jenlees.“ l³ee®es JeCe&ve keÀmes keÀjeJes ne®e ce}e ÒeµveHe[lees, Demes %eeveosJe GÃejleele.

pesLeW µeyoe®eer ef}Heer Hegmes~ vesCeWmeeR ®eeJe}W yewmeW~ogpe³ee®³ee jeieeR ©meW~ SkeÀHeCee pees~~2-28~~

’µeyo pesLes ceewveeJeleele, lesLes l³ee®es mJeªHe ÒekeÀì nesles. pesLesÜwleYeeJe ÒekeÀì neslees, lesLetve lees ©metve peelees FlekeÀe SkeÀ}sHeCee®eeDeefYeceeveer lees meÃgª Deens.“

ÒeceeCee®eer mejer mejs~ leQ Òeces³esef®e DeeefJe<keÀjW~veJe} ces®eg ³es OegjW~ veenerHeCee®eW~~2-29~~

’Devegceeve lekeÀe&oer ÒeceeCeebveer pees Deens cnCetve efme× keÀjleele, leesl³ee ÒeceeCeebvee Dees meg×e osle veener. l³ee ÒeceeCeeoeRvee efve<ÒeYe kesÀuîeeJejcee$e ne DeeHe}e DeeHeCe®e DeÒeces³e-Òeces³e cnCetve mee#eele neslees. ³eel³ee®³ee DemeCes-vemeCesHeCee®eer keÀcee}®e Deens. yeg×er®³ee - cevee®³ee -lekeÀe&®³ee - Fbefê³eeb®³ee Deleerle Deme}suîee l³ee leÊJee®ee mee#eelkeÀejFbefê³es, ceve, yeg×er, leke&À ner meieUer HeebiegUuîeeJej neslees, ns l³ee®esJewefµeäîe Deens.“

keÀeneryeener De}gcee}g~ osKeW SkeÀeoW Jes}t~leNneR osKeW lesneR efJeìe}t~ pes³eeb ieebJeebr~~2-30~~

’Demee l³ee®ee mee#eelkeÀej nesCes ns meeOekeÀe®es cenÓei³e Deens.Hejbleg l³ee leÊJee®³ee ¢äerves ne mee#eelkeÀejmHeµe&meg×e l³ee®³eeHeemetve}ebye®ee Deens. keÀejCe Fbefê³es, ceve, leke&À, yeg×er Fl³eeoeRvee HeWie DeeuîeeJejnesCeeje DeelceleÊJee®ee mee#eelkeÀej nemeg×e Üwleele cees[Ceeje Deens Jelees lej mee#eele DeÜwle leÊJe Deens. Üwlee®³ee oesjeves ®e{tve peeTveDeÜwlee®ee yee}sefkeÀ}Áe keÀmee efpebkeÀlee ³esF&}! lej ne mee#eelkeÀej peescnCeleele, lees DenbkeÀej ve efpejlee®e nesle Demeuîeeves leÊJemeeHes#eDemHeµ³e&®e cnì}e Heeefnpes!“

lesLeW veceveW keÀeb yees}W~ kesÀTleeR met³eW HeeG}W~DeebieeR }eTefve veeef[}W~ veebJeef®e ³esCeW~~2-31~~

’FlekesÀ meeWJeUW pes meÃgª Demeleele, l³eebvee ÒeefCeHeele keÀjeJee efkebÀJeel³eeb®eer mlegleer keÀjeJeer Jee l³eeb®eer cetleea O³eeveer OejeJeer Deµee osn-Jee®ee-ceve-ef®eÊeeoer GHekeÀjCeeb®³ee meene³³eeves l³eeb®³eeHeeJeslees keÀmes yejs Heesnes®elee³esF&}! l³eeb®³ee veecee®ee pe³epe³ekeÀej efJeée keÀjles. l³ee veeceele lesnceKeeme iebJemeleele, Demee ÞegleeR®ee HeCe metj Deens. HeCe Kejs Heeefn}slej ÞegleeRveemeg×e DeeHe}s veece meeietve l³ee Deelce³eeves HeÀmeJe}s®e Deens.keÀejCe l³ee Deveec³ee}e veece les kegÀþ}s DemeCeej!“

veJns Deelce³ee DeelceÒeJe=efÊe~ Jee{efJeleeb keWÀ efveJe=efÊe~³ee veebJee®eer Jee³e yegbLeer~ meebef[ef®evee~~2-32~~

’Deelcee µeg× Deens. lees ÒeJe=Êeer®³ee ÒeJeenele Dees{}e peeF&}®ekeÀmee! ÒeJe=Êeer®³ee ÒeJeenele ve meeHe[}suîee Deelce³eeves DeelceeefYecegKeJneJes ne meeOevemebkesÀlener J³eLe&®e Deens. ÒeJe=Êeer p³ee®³eeþe³eer veener, l³ee}eefveJe=efÊe ³ee meeHes#e Je=Êeerµeer keÀe³e cele}ye! lejerner ³ee Deelcejepe meÃgªbveerefveJe=efÊeveeLeªHeeves efveJe=efÊe ³ee veebJee®eer KeesU HeebIej}er Deens®e.“

efveJel³e& lebJe veeneR~ ceeb efveJele&JeeR ne keÀebneR~leNneR kewÀmee yewmes þeF¥~ efveJe=efÊeveecee®eeb~~2-33~~

’efveJe=Êeerµeer pej ³ee}e keÀener®e keÀle&J³e veener Je ne keÀµeeHeemetvenerefveJe=Êe nesC³ee®ee pej Òeµve®e GÓJele veener, lej efveJe=efÊe veece OeejCekeÀªve ne keÀe jenlees!“

Heefj met³ee&efme DebOekeÀe©~ kewÀb peen}e neslee iees®e©~leNner leceejer ne [ie©~ Dee}eef®e keÀeR~~2-34~~

’met³ee&ves keÀOeer DebOekeÀej Heeefn}e neslee keÀeb! lejerner DebOeeje®eeveeµekeÀ cnCepes µe$et cnCetve leceejer ns veebJe l³ee}e osleele®e vee!l³ee®eÒeceeCes þe³eer ÒeJe=Êeer®ee }sµener vemeCeeN³ee DeelceªHeer meêbveerÒeJe=Êeer®ee efvejeme keÀjCeejs Deµee DeLee&®es ns efveJe=efÊe veece OeejCekesÀ}s}s efomeles.“

lewmesb }efìkeWÀ ³esCeW ª{W~ pe[ ³esCeW GefpeJe[W~ve Ie[s lesneR Ie[W~ ³eeef®e³eeb ceeJee~~2-35~~

’efJeée DeeYeeme Deens, leesner ³ee®³ee®e cee³esves ÒekeÀeµelees. pe[ ÒeHeb®el³ee ®eslevee®³ee meeef#elJeele efJejepeceeve Pee}s}e Yeemelees. Ieìvee keÀesCeleernerIe[le veener, Ie[}s}er veener Je Ie[Ceejner veener. lejer ³ee®³ee cee³es®³eeDee[Jem$eeves íe³eeHe좵³eeÒeceeCes l³ee Ie[leebvee efomeleele.“

neb ieeb cee³eeJeµeW oeefJemeeR~ leQ ceeF&keÀ cnCetefve Jeeef}meeR~DeceeµkeÀ lebJe veJnmeer~ keÀJeCeeneR efJeKees~~2-36~~

’mJele:®³ee cee³esves pes ¢µ³e legcner oeKeJelee, les®e DeeYeeme Deens;efceL³ee Deens; Demes cnCele ÞegeflecegKeeves legcner®e l³ee®ee efve<esOe keÀjleeDeeefCe mJele: cee³es®³eeHe}erkeÀ[er} Deenesle Demee efveoxµe keÀªve l³eeGHejDeeHeCe keÀµee®eener efJe<e³e vemelees, ns meebietve, ns meÃgjes! ns je³ee! legcnerDeecne meieȳeebvee HeÀej yeg®ekegÀȳeele ìekeÀ}s Deens.“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 189 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 93: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

efµeJe efµeJee meÃgª~ legpe}e iet{e keÀe³e keÀªb~SkeÀener efveOee&je keÀªb~ osleesefme keÀeb~~2-37~~

’efµeJe Je efµeJee ³ee Deblejer®³ee ³egieg}elcekeÀ meÃgg©osJee! let FlekeÀeiet{ Pee}eme lej Deecner oerveebveer keÀe³e keÀjeJes! legPes oµe&ve keÀesCel³eeDeeOeejeves I³eeJes! keÀener®e keÀUsveemes nesles. keÀejCe keÀesCel³eener GHee³eeveslegPes mJeªHe DeekeÀUtve Ieslee ³esle veener.“

veeces ªHeW yengbJemeW~ Gyeeªefve Heeef[}eR JeesmeW~meÊes®esefve DeeJesµeW~ lees<e}eefme vee~~2-38~~

’SkeÀesnced~ yengm³eeced~~“ Deµee mHetÀleea®³ee DeeJesµeeves veeceªHeelcekeÀ

yengefJeOelee Deme}suîee ³ee efJeéee®eer efveefce&leer let kesÀ}erme. HeCe l³ee efJeéeelemJele: ve jentve - l³ee veeceªHeeb®³ee Deleerle Demes mJele:}e þsJetve letl³eeme Deesme Hee[}sme. Demee efJe}eme keÀªve - ne KesU KesUtve leg}emeblees<e Jeeìlees vee!“

peerJeg Iesleef}³eeb GCebs~ ®ee}eW vesefomeer meepeCeW~Ye=l³eg Gjs mJeeceerHeCes~ leQneR veJns~~2-39~~

’p³ee®³eeJej let ke=ÀHee keÀjleesme, l³ee®ee osnYeeJe let veenermee keÀjleesme.Deµee ÒekeÀejs l³ee®³ee peerJeYeeJee®eer DeesJeeUCeer IesTve PeeuîeeefµeJee³e letl³ee®³eeJej }esYe J³eÊeÀ keÀjle veenerme. HetJeea lees legP³ee mesJekeÀe®ee YeeJelejer OeejCe keÀªve Deeveboele jener; HeCe let l³ee}e vee Oe[ mesJekeÀ, veeOe[ Oeveer Deµee DeJemLes}e vesTve þsJeleesme. cnCepes l³ee}e YeeJeeYeeJeeleerleefmLeleerle let Heesnes®eJetve osleesme!“

efJeµes<ee®esefve veebJeW~ DeelcelJener ve meenJeW~efkebÀyengvee veJns~ keÀesCner ³e³ee~~2-40~~

’letb meeq®®eoevebomJe©He Deelcee Deensme, Demes cnì}s}smeg×e let®ee}Jetve Iesle veenerme.efkebÀyengvee let cnCepes keÀesCeerner veenerme, Demes cnCeCes®eYeeie He[les.“

jeleer vegjsef®e met³ee&~ vee leNneR }JeCe HeeefCe³eeb~vegjs pesJeeR ®esF&ef}³eeb~ veero pewµeer~~2-41~~keÀeHegje®eW Le}erJe~ vegjsef®e Deeieer®eer yejJe~vegjsef®e ªHeveebJe~ lewmeW les³eeb~~2-42~~

’met³eexo³eeveblej je$e Gjle veener; HeeC³ee®³ee mebHekeÀe&le ceerþ efµe}ÁkeÀjenle veener; keÀeHegje®es De}bkeÀej Deeieer®eer PeU He®eJetve efìkeÀle veenerle;l³ee®eÒeceeCes ns meÃgg©je³ee! legP³eeþe³eer veeceªHe efµe}ÁkeÀ jentµekeÀle veener.“

³ee®³ee neleeb Hee³eeb He[s~ lebJe JebÐelJeW Heg{W ve ceb[W~ve He[sef®e ne efYe[s~ Yesoeef®e³eeb~~2-43~~

’³ee Deµee meÃgª Deelc³ee}e vecemkeÀej keÀjeJee cnì}s lej ne leeskeÀªve IesC³eemeeþer meceesj ³esF&} lej vee! keÀejCe l³ee}e Yeso - efYeVelJemHeµe&le veener.“

DeeHeCeebÒeefle jJeer~ Goes ve keÀjer pesJeeR~ne JebÐe veJns lesJeeR~ JevoveemeeR~~2-44~~keÀeb meceesjHeCe DeeHeg}W~ ve }eefnpes keÀeF¥ kesÀ}W~lewmeW JebÐelJe Iesle}W~ efnjesefve ³esCeW~~2-45~~DeekeÀeµee®ee Deeefjmee~ vegþer Òeefleefyebyee®eeb þbmee~ne JebÐe veJns lewmee~ vecemkeÀejemeeR~~2-46~~Heefj veJns leNneR ve nes~ ns JesKeeefme keÀeb IesJees~Heefj Jebefole³eebneR þeJeeW~ GjeW vesoer~~2-47~~

’jJeer pemee mJele:Òeefle Gefole nesle veener, lemee®e ne ieg©jepeeJeboveeves JebÐe nesle veener. p³eeÒeceeCes DeeHeCe®e DeeHeuîee}e meeceesjs ³esTµekeÀle veener, l³ee®eÒeceeCes ³ee}e ne®e Jebove keÀmes yejs keÀª µekesÀ}!DeekeÀeµee®ee Deejmee kesÀ}e lej l³eele Òeefleefyebye Gceìs} keÀe! lemee®e³ee}e vecemkeÀej kesÀuîeeves vecemkeÀej nesF&} keÀeb! Demees.“

’pej l³ee}e Jebove keÀjCes µeke̳e vemes} lej vemees. DeeHeCe lejerl³ee®³eeefJe©× YeeJeeves keÀe JeeieeJes! Hejbleg Demes Deme}s lejer ³ee}e JebovekeÀjCeeN³ee®ee LeebieHeÊeemeg×e lees meÃgª jent osle veener.“

Deelcee ne meÃgª. l³ee®³eeµeer meJe&Lee DeefYeVe! l³ee}e efYeVeYeeJeevesJebove keÀjCes keÀesCee}ener µeke̳e veener. HeCe ns }#eele Dee}s keÀer DeeHeCe®eDeelcee Deenesle ns keÀUtve ³esles. l³eeveblej meeOekeÀe}e Deelc³eentve efYeVelJeevesjenlee ³esle veener. ns®e Deelc³ee}e kesÀ}s}s Kejs Jebove! Demes JebovekeÀjCeeN³ee®ee peerJeYeeJe lees meÃgª Deelcejepee veenermee keÀjlees, ne ³eeDeesJeer®ee YeeJeeLe&!

Deebieewefve SkegÀCee Pees}g~ HesÀef[leebef®e leNneR lees yeeefnjer}g~keÀ[g efHeÀìs Deeleg}g~ ve HesÀef[leebef®e~~2-48~~veevee efyebyeHeCeemeefjmeW~ IesTefve Òeefleefyebye veemes~ves}W JebÐelJe ³esCeW lewmeW~ JebolesvemeeR~~2-49~~

’vesmet®³ee Oeesleje®ee SkeÀ Heoj HesÀ[}e lej meJe&®e Oeeslej megìlesJe ceveg<³e efJeJem$e neslees; efkebÀJee [yekeWÀ Deeì}s keÀer Òeefleefyebye veenermes neslesJe efyebye SkeÀìs®e Gjles. l³ee®eÒeceeCes ³ee}e Jebove keÀª HeenCeeN³ee peerJee®esnesles. ³ee®³eeHeeJeslees JeboveekeÀjlee pees Heesnes®elees, lees JesieUe Demee Gjle®eveener; Gjlees lees SkeÀcee$e GIe[e Deelcee!“

veener ªHee®eer pesLes mees³eW~ lesLe ¢äer®eW keÀeF¥ef®e veesns~Deecneb HeÀ}}W ns Hee³eW~ Ssefµe³eeb oµee~~2-50~~iegCeeles}eef®e³eeb mees³eefjkeÀeb~ efveJee&efn}eR oerHekeÀef}keÀe~leQ keÀeb nesF&} Hegef}keÀe~ keÀeHegjeef®e³eeb~~2-51~~les³eeb oesneW HejmHejW~ nes³e vee pebJe cesunsjW~lebJe ner®esneR mejW~ meefjmeWef®e~~2-52~~lesJeer osKesve ceer ³es³eeleQ~ lebJe ies}W JebÐe JebefoleW~®esF&ef}³eeb keÀebleW~ mJeHveeRef®e pesJeeR~~2-53~~efkebÀyengvee F³eeb YeeKee~ Üwlee®eeb pesLe GHeKee~HesÀ[tefve³eeb mJemeKee~ Þeerieg© Jebefo}e~~2-54~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 190 Gvces<e:11:Dece=leevegYeJeeleer} ieg©oµe&ve

Page 94: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

p³ee}e ªHe veener, l³ee®³eeþe³eer ¢äer®ee }eie }eieCes mebYeJeleveener. Deµee ³ee meÃgªbvee Jebove keÀjC³eemeeþer l³eeb®eer HeeJe}s DeecnemeDeelee meeHe[}erle. keÀµeer les Heene:

’les} Jeele ³eebvee Deiveer®ee mebHeke&À Pee}e keÀer efoJee GpeUle jenleesJe yeje®e JesU efìkeÀlees. Hejbleg keÀeHeje®³ee Ke[îee}e pej Deiveer®ee mHeµe&Pee}e lej keÀeHetj Je Deiveer oesvnerner veenermes nesleele. keÀeHetj les}Jeeleer®³eeefoJ³eeÒeceeCes keÀener efveJee&n keÀª µekeÀle veener. ÞeermeÃgª Deelce³ee®eerHeeJe}s pesJne ceer Heent ies}es, lesJne keÀeHeje®ee Deiveerµeer meb³eesie Ie[eJee,lemes®e Deieoer Pee}s. JebÐe, Jebefolee Je Jebove ner ef$eHegìer®e lesLes mecetU}esHe HeeJe}er.“

’mJeHveele m$eer efomeeJeer Je peeie ³eslee®e HeeneJes, lees DeeHeuîeeefµeJee³ekeÀesCeer®e veener; meÃgª}e Jebove keÀje³e}e peeJes lej Deµeer®e efmLeleerPee}er. ÜwleYeeJeves®es HeenCes meeceev³eebme vesnceer®es®e Demeles. Hejbleg meÃgªbkeÀ[sÜwleYeeJeeves HeenCes cnCepes efveJJeU keÀä Deve mee³eeme! efkebÀyengvee l³eeb®³eeHeeJe}ebvee Jebove keÀª cnì}s lej DeeHeCe DeeHeuîee}e®e - DeeHeuîeemegËoeme cnCepes Deelcejepeeme Jebove keÀjlees Deenesle, Demes nesles.“

Þeeriegªbvee Jebove keÀjC³ee®ee ÒekeÀej ne Demee Deens, Demes %eeveosJemHeä keÀjleele.

³ee®³ee meK³ee®eer veJeeF&~ DebieeR SkeÀHeCe ªHe veener~DeeefCe ieg©efµe<³ee ogJee}erneR~ HeJee[g kesÀ}e~~2-55~~kewÀmee DeeHeCeeb DeeHeCe~ oeWJeerCe mees³ejsHeCe~³eentefve efJe}#eCe~ veeneR ne veesnW~~2-56~~

’³ee meÃgª®³ee Je efµe<³ee®³ee meK³elJee®es veJe} lej Heene. ³eeb®³eeleÜwle lej veener®e veener; HeCe DeÜwle Jee SkeÀlJe lejer Deens cnCeeJes lejlesmeg×e ÜwlemeeHes#e Demeuîeeves DeÜwlener veener. SkeÀlJee®³ee ³ee efJeµes<e}#eCeeves cebef[le Demes ns leÊJe iegª-efµe<³e ³ee pees[ieesUer®³ee ªHeevesefJemleejles, efJe}meles Je ef®eefÜ}eme keÀjles. mJele:le®e oesve efYeVe J³eÊeÀerkeÀefuHelee ³esle veenerle; lejerner mJele:®eer mJele:µeer®e efJe}#eCe mees³ejerkeÀieg©efµe<³eªHeeves ne ceneve DeelceosJe keÀjlees.“

peie DeeIeJeWef®e HeesìeR cee³es~ ieieveeSJe{W nesTefve þe³eW~keÀeR leQef®e efvemeeR meens~ veeneRHeCee®eeR~~2-57~~keÀeb HetCe&leW DeeOeeª~ efmebOeg pewmeW ogYe&ª~lewmee efJe©×e HeengCesª~ ³e³ee®eeb oejeR~~2-58~~lespee leceeleQ keÀeF¥~ HejmHejW veerkeWÀ veeneR~Heefj meJee&b®eeb þeF¥~ met³e&tef®e Demes~~2-59~~SkeÀ cnCeleeb YesoW~ leW keÀeR veeveelJeW veebos~efJe©×W DeeHeCe³eeb efJe©×W~nesleer} keÀeF¥~~2-60~~cnCeewefve efµe<³e DeeefCe ieg©veeLeg ~ ³ee oesvneR µeyoeb®ee DeLe&g~Þeerieg©ef®e Heefj nesleg~ oesWneW þeF¥~~2-61~~

’³ee®³ee Heesìele meJe& efJeée meeceeJe}s}s Deens. ne ieieveentvener efJeµee}Deens. keÀejCe ieieve meJe¥keÀ<e Demetvener l³ee Deelc³eele®e Demeles. Demeene ieg©jepe Deelcee DeJ³eÊeÀoµesle veenerHeCeeves Demelees, ns kesÀJe{s Dee½e³e&!efmebOet pe}eves HeefjHetCe& Demelees. efkebÀyengvee peieeleer} meJe& pe}e®ee GieceefyebotefmebOet®e Demelees. Demes Deme}s lejer Je<ee&keÀe}er efkeÀleerner cesIeOeejeJe<eexle, Jee melele ogLe[er Yeªve JeenCeeN³ee efJemleerCe& Heeìe®³ee efkeÀleernerceneveÐee l³ee}e keÀe ve efceUesle; lees l³ee pe}eves keÀOeer®e Yeªve peeleveener. Deµee®e ÒekeÀej®ee efJejesOeeYeeme oeKeJeCeeje osKeeJee ³eeDeelc³eeþe³eer efveHepelees.“

’lespe Je lece ³eeb®es HejmHejele Heìle veener; ÒekeÀeµe Demelees lesLesDebOeej Demele veener Je DebOeej Demelees lesLes ÒekeÀeµe Jemele veener. DemesDeme}s lejer lespe Je lece ³eebvee DeeOeej Je DeefmlelJeÒeoelee SkeÀcesJe met³e&®evemelees keÀe!“

’Þegleerves DeelceªHe SkeÀlJeeves Demeles, DeefÜleer³e Demeles, DemesÒeefleHeeove kesÀ}s Deens. Hene³e}e peeJes lej le=CeeHeemetve efµeJeeHe³e¥le lesDeelceleÊJe DeveskeÀlJeeves efJejepeles. lej ns DeveskeÀlJe Jee efÜlJe cetUDeelc³ee®³ee SkeÀlJee®es®e nesle Demeuîeeves leer oesvner cnCepes DeÜwle JeÜwle ner SkeÀcee$e DeÜwle®e Deme}er Heeefnpesle. efme×ebleeHeemetve GHepeCeejsÒeces³e pejer efYeVe Jeeì}s lejer les l³ee efJejesOeer Demet µekeÀle veener. cnCetveefµe<³e Je ieg©veeLe ns oesvner µeyo meceeveeLeea Je SkeÀe®e SkeÀe®es efveoxµekeÀDeme}s Heeefnpesle. oesve efþkeÀeCeer DemeCeejs les SkeÀ}s SkeÀ DeelceleÊJe Jeeieg©leÊJe®e Demeles.“

keÀeb megJeCe& DeeefCe }sCeW~ JemeleW SkeWÀ megJeCeX~JemeleW ®ebê ®eebefoCeW~ ®ebêeref®e pesJeeR~~2-62~~vee vee keÀeHegj DeeefCe Heefjce}g~ keÀeHegjef®e kesÀJe}g~iees[er DeeefCe ieg}g~ iet}gef®e pesJeeR~~2-63~~lewmee ieg©efµe<³eefce<eW~ neef®e SkegÀ GunemeW~peNneR keÀeF¥ efomeW~ oesveerHeCeW~~2-64~~

’megJeCe& DeeefCe l³ee®ee yeveJe}s}e De}bkeÀej ³ee oesIeele SkeÀ megJeCe&cee$epemes Demeles; efkebÀJee ®ebê DeeefCe ®eeboCes ³eebvee keÀejCe cetU ®ebê®e pemeeDemelees; efkebÀJee ietU Je l³ee®eer iees[er peµeer DeefYeVe Demeleele; lemee®eefµe<³e Je iegª ³eeb®³ee ªHeeves oesve efþkeÀeCeer efomele Deme}e, lejer neSkeÀcee$e Deelcejepe®e lesLes Gunmele Demelees - efJe}mele Demelees.“

Deeefjmee DeeefCe cegKeeR~ ceer efomes ner GKeer~ns DeeHegef}³es Dees}Keer~ peeCeW cegKe~~2-65~~Heene Heeb efvej¡eveeR efveow}e~ lees efveefJe&Jeeo SkeÀ}e~Heefj ®esleeb ®esJeefJeleeb pee}eb~ oesveeR leesef®e~~2-66~~leQ leesef®e ®eslee leesef®e ®esleJeeR~ lesJeeR neef®e yegPeW yegPeeJeeR~ieg©efµe<³elJe veeboJeeR~ Ssmesefve ne~~2-67~~

’oHe&CeeceO³es efomeCeejs cegKe vemetve l³ee®es Òeefleefyebye Demeles. cnCepesDeeYeemecee$e Demeles, ns peeCeCeeje ceveg<³emeg×e Deejµeeleuîee Òeefleefyebyeeme

³eesieoe Þeer%eeveséejer 191 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 95: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

ceePes cegKe cnCetve pemee DeesUKelees; efkebÀJee efvepe&ve DejC³eele pees efvepe}e,lees mJele:me®e efvepeJelees Je peeiee Pee}e keÀer mJele:®ee mJele:®e peeieeneslees; l³ee}e efvepeJeCeejs Je peeieJeCeejs Flej keÀesCeerner pemes lesLes vemeles,l³eeÒeceeCes®e Deelcejepe®e iegª Je efµe<³e Deµeer ªHes oeKeJelees Je l³eeb®eerSkeÀermeg×e lees®e oeKeJelees. Deµee ÒekeÀejs meÃgª Deelcee iegª-efµe<³eªHeevesefJe}eme keÀjlees.“

oHe&CesJeerCe [es}eb~ DeeHeg}W Yesìer®ee meesnes}e~Yeesefieleeb leNneR }er}e~ meebielees nW~~2-68~~SJeb ÜwleemeeR Gcemees~ vesoer Sske̳eemeeR efJemekegÀmees~meesF&efjkeÀer®eeb Deeflemees~ HeesefKelemes~~2-69~~

’[esȳee}e pej DeejµeeefJevee DeeHe}er mJele:®eer Yesì Pee}er Demeleer,lej meÃgª®eer ner }er}e DeeHeCe mecepetve IesT µekeÀ}es Demelees. ÜwlelJeevesJeeJeªvener Sske̳eeme Deefpeyeele OekeÌkeÀe }eiet ve oslee Je DeÜwleeletveefkebÀef®evcee$ener ve {Ulee ieg©efµe<³e ÜwleYeeJee®ee HeefjHees<e keÀjC³ee®eer leermeÃgªb®eer }er}e Deleke̳e&®e Dens.“

efveJe=efÊe pes³eeb veebJe~ efveJe=efÊe pes³eeb yejJe~pes³eeb efveJe=efÊeef®e jeCeerJe~ efveJe=efÊe®eer~~2-70~~

’p³ee®es veebJe efveJe=efÊe Deens; p³ee®eer µeesYee HeCe efveJe=efÊe®e Deens;p³ee®es meece´ep³e HeCe efveJe=efÊe®e Deens, Demee ceePee meÃgª Deens - lees®eDeelcee Deens!“

Jeeb®eewefve ÒeJe=efÊeefJejesOeW~ keÀeb efveJe=efÊe®esefve yeesOeW~DeeefCepes lewmee JeeoW~ efveJe=efÊe veesnW~~2-71~~

’Deµee ÒekeÀejs, vee lej ÒeJe=Êeer®³ee efJejesOeeves Jee vee efveJe=Êeer®³eeyeesOeeves efveJe=efÊe efceUJeeJeer, lej leµeer Deelcejepe meÃgªb®eer efveJe=efÊe veener.leer ÒeJe=efÊe-efveJe=efÊemeeHes#e vemetve menpe®e efveJe=efÊeefmLeleer Deens.“

DeeHeCeeb osTefve jeleer~ efoJemee DeeefCe GVeleer~ÒeJe=efÊe Jeejer efveJe=efÊe~ veJns lewmee~~2-72~~

’je$e mJele: veenerµeer nesTve efoJemee}e oeKeJeles, lemee ÒeJe=efÊeIee}Jetve efveJe=efÊe DeeCeCeeje ceePee meÃgª oeleej veener.“

DeeHesmeje®eW yeU~ IesTefve efceKeW keÀer}~lewmeW jlve veJnW efveefKe}~ ®e¬eÀJeefÊe& ne~~2-73~~

’jlveeKee}er l³ee®es lespe ®ecekeÀeJes cnCetve Ieemetve iegUiegUerle kesÀ}s}eOeelet®ee He$ee Iee}leele. l³ee³eesies jlve efoceeKeele PeUketÀ }eieles. lemeskeÀener ³ee efveJe=efÊe®es veener. lees efveefKe} ®e¬eÀJeleea Deelcejepe efoceeKeelemJeevebomeece´ep³eeJej efJejepeceeve Pee}s}e Deens.“

ieievener metefve HeesìeR~ peQ ®ebêces®eeR HeIe}W Hegäer~leQ ®eebefoCeW lesCeWefme Gþer~ Deebie pes³ee®eW~~2-74~~lewmeW efveJe=efÊeHeCeemeeR keÀejCe~ neef®e DeeHeCe³eeb DeeHeCe~IesJeeJes³eeb HetÀ}ef®e Pee}W IeeCe~ DeeHeg}er ¢efle~~2-75~~

’®ebê ÒekeÀeµe}e keÀer ieieveYej l³ee®es ®eeboCes efJeKegjles; les ®eeboCespemes ye®ekeÀYej ®ebêefyebyeeHeemetve®e HegÀì}s}s Demeles; efkebÀJee DeeHe}e®e iebOe

IesC³eemeeþer HegÀ}eves DeeHeCe®e pemes veekeÀ JneJes; l³ee®eÒeceeCes mJele:®emJele:}e YeesieeJes cnCetve ne efveJe=efÊe Pee}e.“

³ee ³eesies ns leÊJe mJemebJesÐe Deens, Demes %eeveosJe meebieleele.ef®eefÜ}emee®ee ne ceeveefyebot Deens.

efoþer cegKeeef®e³eeb yejJesb~ HeeþerkeÀ[tefve peQ HeeJeW~leQ Deeefjmee Oeeb[e}eJeW~ }ieleer keÀeF¥~~2-76~~keÀeR jeleeR nve iesef}³eeb~ efoJeme nve Heeleef}³eeb~keÀe³e met³e&HeCe met³ee&~ nesDeeJeW }eieW~~2-77~~cnCeewefve yeesO³e yeesOeewefve~ IesHeW ÒeceeCeW meeOeewefve~Ssmee veesnW YejbJemesefve~ ieesmeeJeer ne~~2-78~~SsmeW keÀjefCe³esJeerCe~ mJe³ebYeef®e peQ efveJe=efÊeHeCe~les³eebef®e Þeer®ejCe~ Jebefo}W SsmeW~~2-79~~

’¢äer JeUJetve pej DeeHeu³ee®e cegKeeJej ìekeÀlee Dee}er Demeleerlej Deejµee®eer iejpe Gj}er vemeleer; l³ee®eÒeceeCes mJele:®es ªHe mJele:}eDeekeÀ}ve nesle vemeu³eeves Þeerieg©ªHe Deejµee®eer l³eekeÀjlee DeeJeµ³ekeÀleeDemeles (76). je$e efvecee}er Je efoJeme Heele}e cnCepes®e met³ee&}e met³e&HeCe³esles Demes veener; lej met³e&HeCee met³ee&þe³eer mJele:efme×®e Demelees. l³ee®eÒeceeCesÞeeriegªbveer ÒekeÀeefµele kesÀ}s}s cnCetve®e efµe<³ee®es DeelceªHe efme× neslesDemes vemetve les l³ee®³eeþe³eer mJe³ecesJe®e Demeles (77). cnCetve yeesOe Pee}eefkebÀJee Þeeriegªbveer yeesOe kesÀ}e cnCetve efµe<³eeme DeelceleÊJee®eer ÒeeHleer Pee}erDemes vemetve les leÊJe l³ee oesIeebþe³eer meejKesHeCeeves®e efJejepeles, ³eelekeÀe³e mebµe³e! Demes ieg©efµe<³emebyebOeefJeJeefpe&le pes meÃgª Deelcejepee®esÞeerieg©lJe, l³ee®es Þeer®ejCe %eevejepe Jebefoleele (78,79).“

ieg©ÒemeeoDeeleeb %eeveosDees cnCes~ Þeerieg©ÒeceeCeW ³esCeW~HesÀef[}er Jee®ee$eÝCeW~ ®eeQneR Jee®eeb®eeR~~2-80~~

les cnCeleele: ’³eeÒekeÀejs Þeeriegªbvee Jebove kesÀu³eecegUs ceer ®eejnerJee®eeb®³ee $eÝCeeletve cegÊeÀ Pee}es - G$eÝCe Pee}es.“Jee®ee$eÝCe

®eejner Jee®ee cnCepes Heje, Heµ³ebefle, ceO³ecee Je JewKejer Jee%eeveosJeeb®³ee µeyoele Yeejefle. yeesOe ÒeeHle keÀªve osC³eemeeþer ³ee Jee®eeb®eeGHe³eesie Demelees. JewKejer les Heje ne yeesOee®ee ÒeJeeme GÊejesÊej met#cenesle peelees. JewKejerceO³es lees kesÀJeU JejJej®ee Demelees. lej HejsceO³esleesmeesçnb ³ee DevegmebOeeveeves J³eÊeÀ neslees. Þeerieg© Jee Deelcee ne Hejs®³eenerHeu³ee[ veebolees. lees Hejeoer ®eejner JeeCeer ÒekeÀeefµele keÀjlees. ³ee ®eejnerJee®eeb®³ee Üejs Pee}s}e yeesOe DeefJeÐee Jee De%eeve ³ee Òeebleeleer}®eDemelees. pesJne DeefJeÐes®ee Òeeble Dees}eb[eJee cnCepes®e ®eejner Jee®eeb®eeÒeosµe ¬eÀeble keÀªve peeJes, lesJne Kejer Deelceoµee DevegYeJee³e}e efceUles.

³ee ®eejner Jee®eeb®ee Òeeble cnCepes ßkeÀeje®³ee De, G, ce JeDeOe&cee$ee. ³eeb®ee Gu}sKe peeie=efle, mJeHve, meg<egeqHle Je leg³ee& ³eebÜejs

³eesieoe Þeer%eeveséejer 192 Gvces<e:11:Dece=leevegYeJeeleer} ieg©oµe&ve

Page 96: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

HeCe kesÀ}e peelees. ®eejner Jee®ee efveJe=Êe nesCes Jee ³eeb®³ee $eÝCeeletve cegÊeÀnesCes ³ee®ee DeLe& ³ee ®eejner DeJemLee, p³ee efJeéeeefYeJ³eÊeÀer®³ee efveoµe&keÀDeµee Deensle, l³eeb®³eeHe}erkeÀ[er} DeelceleÊJee®eer DevegYetefle IesCes - p³ee}emJemebJesÐelee cnCeleele, leer DevegYeJeCes. Jee®ee$eÝCee®es mJeªHe Je lesefkeÀleer }eieì Demeles, les %eeveosJe Jee®ee$eÝCeHeefjnej ³ee Dece=leevegYeJee®³eele=leer³e ÒekeÀjCeele mHeä keÀjleele.l³eeb®eer l³eeyeeyele®eer SkeÀ }#eCeer³eDeesJeer Deµeer Deens:

leQ $eÝCeµes<e Jee®ee F³eeb~ ves HesÀ[Jesef®e cejesefve³eeb~leQ Hee³eeb He[ewefve efce³eeb~ mees[efJe}W~~3-32~~

ce=l³etHejeblener ceeies }eieCeejs, peerJee}e pevceeceeietve pevce I³ee³e}e}eJetve mebmeeje®³ee HesÀN³eele peKe[Ceejs Demes pes ³ee mebmeeje®es yebOevecnCepes $eÝCe Demeles, l³ee}e Jee®ee$eÝCe cnCeleele. les kesÀJeU SkeÀe®eGHee³eeves efHeÀìles. les cnCepes DeHeej DeelceOevemebHeÊeerves ³egÊeÀ DemeCeeN³eeÞeeriegªbveer pej cesnjyeeveer keÀªve les HesÀ[}s lej®e! Deve ceie lees GHeke=Àleefµe<³e l³ee Þeeriegª®ee®e lej kesÀJeU nesTve jenCeej veener keÀe!’SkeÀesçnced“

ns }eieì $eÝCe DeeefokeÀe}Heemetve - pesJne ’SkeÀesçnced~yengm³eeced~~“ ner DeeefoÒeJe=efÊe J³ee}er - peerJeeHeeþer pevcece=l³et }eie}s,lesJneHeemetve®es Deens. ns De%eevepev³e Deens. cnCepes Kejs lej $eÝCenerveener Je l³ee Jee®eener veenerle. cnCetve efkeÀleerner pevcece=l³et Pee}s lejer lesefHeÀìle veener. pevceespevceer peerJeemeesyele ³esCeejs De%eeve cnCepes®eJee®ee$eÝCe. l³ee®eer peeCeerJe peerJeeme peiele Jee efJeéee®eer DevegYetefle ³eeªHeeves nesle Demeless.

DeelceefmLeleer ÒeeHle neslee®e ns $eÝCe µes<e jenle veener. les veenermesnesles. ³ee®e DeLee&ves %eeveosJe cnCeleele keÀer (De.2-80) :

’mJemebJesÐe DeelceleÊJeeme (Dece=leevegYeJee®³ee efÜleer³e ÒekeÀjCeer JeCe&ve

kesÀu³eeÒekeÀejs) Jebove keÀªve, l³ee®es Þeer®ejCe Gjeµeer keÀJeìeUtve Iesleu³eeves®eceer ®eejner Jee®eeb®³ee $eÝCeeb®eer HesÀ[ keÀª µekeÀ}es; ceePee peerJeYeeJe -peieleÒeleerleer efvecee}erle; ef$eHegìer meeb[tve ceeP³ee Deblejer®ee oerHe GpeU}e;ceer o=µ³e- êäe-oµe&ve ³eeb®³ee Deleerle Pee}es; peerJe Je efµeJe ³ee oesvnerYeeJeebletve cegÊeÀ Pee}es; ceePes Deble:mJeªHe ce}e iebJeme}s; ceer Hejle ceerPee}es; ceer Deelee DeelceevegYeJeele efveceive Pee}es Deens.“

ne®e lees Dece=leevegYeJe! DeeefCe ner®e leer %eeveosJeeb®eer DevegYetefle!ner®e lej mebHetCe& %eeveséejer, Dece=leevegYeJe, ®eebieosJeHeemeäer DeeefCe l³eeb®³eeefJeefJeOe DeYebiej®eveebletve melele Gceìle jenles!

³ee DevegYetleer®es mJeªHe DeeHeCeebme DeekeÀUu³eeKesjerpe %eeveosJeDeeHeCeebme Hejs®³eener Heu³ee[®es jenleer}! cnCetve ieg©Jebovee®³eeefveefceÊeeves l³eebveer Dece=leevegYeJeele ÒekeÀìefJe}s}er DeelceevegYetleer DeeHeCeDeJe}esefkeÀ}er.efle®es mJeªHe peeCetve IesC³ee®ee SkeÀ Òe³elve DeeHeCe kesÀ}e.lemes®e Deelc³ee®es mJeªHe, peerJe-peiele- F&éej ³eeb®ee mebyebOe Je

l³eeyeeyele®es %eeveosJeeb®es mee#esHeer leÊJe%eeve ³eeb®eener Hegjsmee Heefj®e³eDeeHeCe l³eeb®³ee Dece=leevegYeJeeleer} Heb®eµ}eskeÀer Je ieg©mleJevee®³eeSsbµeer DeesJ³eeletve keÀªve Iesle}e.

iegª ne®e Deelcee DeeefCe lees®e F&éej! Deelcee lees®e iegª DeeefCe lees®eF&éej! iegª, Deelcee DeeefCe F&éej ³eeb®es Demes DeefYeVelJe Deens.’ieg© ,Deelcee, Hejsµeg“ ns SkeÀ®e! Demes meblee bvee r ³ee ie gª-F&éej-DeelceleÊJeemebyebOeer cnì}s}s Deens®e! Hele¡e}er F&éejeefJe<e³eer Je l³ee®³eeieg©lJeeyeeyele’me S<e HetJex<eeceefHe keÀe}sveeveJe®ísoeled~~1-26~~“ Demespes cnCeleele les Demes %eeveséejeb®³eener JeeCeerletve Gceieles. ³ee ¢äervesHeeefn}s keÀer l³eeb®³ee J³eeHekeÀ leÊJe%eevee®ee DeeefCe meJe¥keÀ<e DeelceevegYetleer®eeDeLe& Dece=leevegYeJeeÜejs keÀmee G}ie[t }eielees, les DeeHeCeebme mecepet}eieles. Demees.

efkeÀleerner iees[ Deme}e lejer Dece=leevegYeJeeJejer} J³eeK³eeve ne DeeHe}ecetU efJe<e³e veener. %eeveséejebvee mecepeeJetve IesC³eemeeþer DeeHeCe %eeveséejer®eerkeÀebme Oej}er Deens. l³eele ÒemebieesHeeÊe l³eeb®es Flej Jee*dce³ener[eskeÀeJeCeej®e! keÀejCe l³eeb®³ee Flej Jee*dce³eke=ÀleeR®ee DeemJeeo IesleIesle®eDeeHeCeebme Kejs %eeveosJe DeekeÀUtve ³esCeej Deensle.

Demees. Deelee cetU efJe<e³eekeÀ[s Hejlet ³ee; De%eeve}#eCeeb®ee GJe&efjleYeeie Heg{er} Gvces<e ¬eÀ.12 - De%eeve}#eCes (2) ³eele Heent ³ee.

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer 193 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 97: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

::Gvces<e::12:: ::::De%eeve}#eCes (2)::::

Deµegef®elJeeoer }#eCes::::De%eeve}#eCeeleer} ieg©êesn ³ee Dee®ee³eexHeemevee efJejesOeer iegCee®ee

Hejece<e& DeeHeCe ceeies Iesle}e neslee (Gvces<e ¬eÀ.10). Deelee %eeveosJeµegef®elJee ®³ee efJejesOeer Deµegef®elJe }#eCe meebieleele, les Heent ³ee;

7)Deµegef®elJeDeµegef®elJee®es JeCe&ve keÀjleebvee les cnCeleele:

leNneR DeebieW keÀceX {er}e~ pees ceveW efJekeÀuHeW Yej}e~De[Jeerb®ee DeJeie}}e~ kegÀneb pewmeeb~~13-677~~les³eeb leeW[eR keÀebìJe[s~ Deebleg vegmeOeeR ne[W~Deµegef®eef®e lesCeW Hee[W~ meyee¿eg pees~~678~~pewmeW Heesìe}eieeR metCeW~ GIe[W PeebefkeÀ}W ve cnCeW~lewmeW DeeHeg}W HejeJeW vesCeW~ êJ³ee}eieeR~~679~~S³eeb ûeecekegÀ}e®eeb þe³eeR~ pewmee efceUCeeR þeDees DeþeDees veeneR~lewmee m$eerefJe<e³eerb keÀeneR~ efJe®eejervee~~680~~

%eeveosJe cnCeleele: ’pees keÀce&s keÀjC³ee®ee DeeUme keÀjlees; p³ee®esceve meebmeeefjkeÀ efJekeÀuHeebveer Yej}s}s Demeles; lees cnCepes keÀeìsjer Peg[gHeebveerDee®íeo}s}e DeeefCe IeeCe Je ne[kesÀ ³eebveer Yej}s}e pemee keÀenerDee[jeveele}e Dee[®e nes³e. lees Debleyee&¿e DeHeefJe$e Demelees. kegÀ$es pemesGIe[îeeJej He[}s}s HeoeLe& Je PeekeÀ}s}s HeefJe$e DeVe ³eeleer} HeÀjkeÀ vepeeCelee Jeeìs} lesLes leeW[ Iee}les, lemee®e ne De%eeveer ceveg<³e DeeHe}s JeHejkesÀ Demee Oeveeleer} HeÀjkeÀ peeCele veener. keÀesCel³ee ceeoerµeer mebYeesiekeÀjeJee ³eeefJe<e³eer éeevekegÀ}ele pemes keÀesCeles®e veerefleefve³ece vemeleele;keÀesCelee®e efJeefOeefve<esOe vemelees; lemes®e ³ee ceveg<³eeme keÀesþu³eener m$eerµeermebie keÀjC³eele efokeÌkeÀle Jeeìle veener.“

keÀcee&®eeb Jes}g ®egkesÀ~ keÀeb efvel³evewefceefÊekeÀ þebkeWÀ~leQ pes³eeb ve ogKes~ peerJeeceepeeR~~681~~HeeHeer pees efvemeieg~ HegC³eeefJeKeeR Deefle efve}eieg~pes³ee®eeb ceveeR Jesieg~ efJekeÀuHee®eeb~~682~~lees peeCe efveKe}eb~ De%eevee®ee Hegle}e~pees yeebOeewefve Demes [es}eb~ efJeÊeµesleW~~683~~

’keÀcee¥®eer þjJetve efo}s}er JesU les les keÀce& ve keÀjlee®e ìU}er efkebÀJeeefvel³e Jee vewefceefÊekeÀ keÀcex keÀjC³ee®es jeefn}s, lejer p³ee}e keÀener®e og:KeJeeìle veener; HeeHeeefJe<e³eer pees efve}&ppe Demelees Je HegC³eeefJe<e³eer yesiegceeve

Demelees; p³ee®³ee ceveele efJekeÀuHeeb®es peeUs Hemej}s}s Demeles; p³ee®esef®eÊe Oeveoew}leerle, µesleerJee[erle, Iejeoejele De[keÀ}s}s Demeles; leesceveg<³e cnCepes efveJJeU De%eevee®ee HegleUe®e mecepeeJee.“8)DeefmLejlee Je cevee®es ®eeb®euîe

³eeveblej mLew³e & ³ee %eeveiegCemebHeÊeer®³ee efJejesOeer De%eeve}#eCe pesDemLew³e&, l³ee®es efJeJes®eve keÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:

DeeefCe mJeeLex De}gcee}W~ pees Oew³ee&Heemetefve ®e}s~pewmeW le=Ceyeerpe {}s~ cegbefie³es®esefve~~13-684~~HeeJees metoef}³ee meJeW~ pewmeW efLe}Áj keÀe}Jes~lewmee Ye³ee®esefve veebJeW~ iepeyepes pees~~685~~Jee³et®esefve meeJee³eW~ Oet efoieblee pee³eW~og:KeJeelee& nes³es~ lewmeW pes³eeb~~686~~ceveesjLeebef®e³eeb Oejmee~ JeenCeW pes³eeef®e³eeb ceevemeeb~HetjeR He[ef}³eeb pewmee~ ogefOe³eeb HeeneR~~687~~

’DeeefCe ns Depe&gvee! p³eeÒeceeCes ieJelee®es yeer cegbieer®³ee OekeÌke̳eevesmeg×en}les, l³eeÒeceeCes Lees[îeeµee mJeeLee&vesmeg×e pees kesÀ}suîee efve½e³eeHeemetve{Ulees; [yeke̳eele HeeT} He[}s, lej les pemes l³eeleer} ef®eKe} JeHeeCeer keÀe}Jetve peeles, lemes Ye³ee®es veebJe SsketÀve®e p³ee®³ee ef®eÊeelekeÀe}JeekeÀe}Je nesles; Jee³et®³ee Peeske̳eeves Oetj pemee Lesì ef#eeflepeeHe³e¥leHesÀkeÀ}e peelees Deved DeemecebleYej Hemejlees, lemes p³ee®es ceve og:KeJeelee&SskeÀlee®e HetCe& J³eeHe}s peeles; Hegjele He[}s}e JeeUkeÀe YeesHeUe p³eeÒeceeCesHeeC³ee®³ee }eìsyejesyej Jeeìs} eflekeÀ[s Jeenle peelees, lemes ceveesjLeeb®³eeHegjeves p³ee®es ceve Flemlele: efoµeenerve YeìkeÀle Demeles; lees ceveg<³eDe%eeveer Demelees.“

JeeGOeCeeef®e³eeb Hejer~ pees DeeÞees keWÀneRef®e ve Oejer~#es$eeR leerLeeA HegjeR~ LeejeW vesCeW~~688~~keÀeb ceeleef}³eeb mej[e~ Heg{leer yeg[ Heg{leer µeW[e~efnb[CeJeeje keÀesj[e~ pewmee pes³eeb~~689~~pewmee jeWefJeuîeeefJeCeW~ jebpeCeg LeejeW vesCeW~lewmee He[s leQ jeneCeW~ SNnJeeR efnb[W~~689~~les³ee®eeb þe³eeR GÎb[~ De%eeve Demes efJeleb[~pees ®eeb®euîeW YeeJeb[~ ceke&Àìe®esb~~690~~

’DeeefCe JeeJeìUerÒeceeCes pees keÀesþsner efmLej jenele veener Je keÀesCel³eener#es$eele, leerLe&mLeeveer Jee De³eesO³eeoer cees#eoe³ekeÀ meHle HegN³ee ³eele jentFef®íle veener; ceepe}s}e mej[e pemee Pee[e®³ee yeg[eHeemetve µeW[îeeHe³e¥leJe Hegve: µeW[îeeHeemetve yeg[K³eeHe³e¥le J³eLe& KesHee keÀjle Demelees, l³eeÒeceeCespees efvejLe&keÀ YeìkebÀleer keÀjlees; peefceveerle jesJe}s}e jebpeCe®e SkeÀe efþkeÀeCeerpemee veeF&}epeemleJe He[tve jenlees, lemee pees ceveg<³e yeUs®e yemeJe}elej®e SkeÀe peeieer Leebyelees, Dev³eLee Gieer®e®e meJe&otj efnb[le jenlees;l³ee ceeCemeeþe³eer ceekeÀ[emeejKes ®eeb®euîe Demeles DeeefCe lees GÎb[De%eeveer Demelees.“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 194 Gvces<e:12:De%eeve}#eCes (2)

Page 98: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

9) DeelceefJeefveûene®ee DeYeeJeDemLew³e&met®ekeÀ DeesJ³eebveblej %eeveosJe Demeb³ece Jee DeelceefJeefveûene®ee

DeYeeJe ³ee De%eeve}#eCee®ee efveoxµe keÀjleele:DeeefCe HeQ ieeb OevegOe&je~ pes³eeef®e³eeb Debleje~veeneR Jees{Jeeje~ meb³ecee®ee~~13-692~~}Wef[³eW Dee}e }eW{e~ ve ceveeR Jee}gJes®eeb Jejb[e~lewmee efve<esOeeef®e³eeb leeW[eb~ efyensvee pees~~693~~Je´leeleQ Dee[ cees[er~ Oecee&leQ Hee³eW Jees}eb[eR~efve³ecee®eeR Deebme lees[er~ pes³eeef®e ef¬eÀ³ee~~694~~veeneR HeeHee®eeb keÀebìe}e~ vesoer HegC³eemeeR efpeJne}e~}epes®eeb HeW[Je}e~ KeeCeewefve Iee}eR~~695~~kegÀ}WmeeR pees Heeefþceesje~ Jesoe%esmeeR ogNne~ke=Àl³eeke=Àl³eJ³eeHeejeb~ efveJee[g vesCeW~~696~~

’DeeefCe ns Depe&gvee! p³ee®³ee Deble:keÀjCee}e meb³ecee®ee OejyebOeveener; DeesnesUe}e Hetj Dee}e keÀer pemee lees JeeUt®³ee yeebOee}e pegceeveleveener, lemee efJeefOeefve<esOeHej JesoJe®eveebvee pees Ieeyejle veener; pees Je´lesDeOe&Jeì ìeketÀve oslees; mJeOece& Dees}eb[tve peelees; efve³eceebvee Leeje osleveener; p³ee}e HegC³ee®ee efpeJneUe veener Deve HeeHee®ee kebÀìeUe veener; peesce³ee&oenerve Deve }ppeenerve Deens; pees kegÀ}Oece& kegÀ}e®eej ceeveleveener; pees Jesoe%esme yeemeveele iegb[eUtve þsJelees; pees ³eesi³ee³eesi³e keÀce&peeCele veener; lees De%eeveer Demelees.“

Jemeebs pewmee ceeskeÀeìg~ Jeeje pewmee DeHeÀeìg~HegÀì}e pewmee Heeìg~ efvej¡eveeR~~697~~DeebOeUW neefle© ceele}W~ [eWiejeR pewmeW Hesì}W~lewmeW efJeKeeR megì}W~ ef®eÊe pes³ee®eW~~698~~HeQ Gye[e keÀeF¥ He[s~ ceeskeÀeìg keÀesCneb®e veeleg[s~ûeeceÜejeR®eW Dee[W~ vees}eb[er keÀesCn~~699~~pewmeW me$eeR DeVe pee}W~ keÀeR meeceev³ee yeerkeÀ Dee}W~JeemeefCe³es®eW GYe}W~ keÀesCn ve efjies~~700~~lewmeW pes³ee®eW Deble:keÀjCe~ ³es³ee®eeb þe³eeR mebHetCe&~De%eevee®eer peeCe~ $eÝef× Deens~~701~~

’mees[}s}e HeesU pemee ceeskeÀeì Demelees; Jeeje pemee yesHeÀece Jeenlees;DejC³eeleer} HeeC³ee®ee ÒeJeen pemee Jeeì HegÀìs} eflekeÀ[s OeeJelees; efkeÀbJeeDeebOeUe nÊeer pej ceepe}e lej pemee yesYeeve Deve efoµeenerve nesTveJeeìs} lees ÒeU³e ceepeJelees; [eWiejeJej Hesì}s}e JeCeJee pemee keÀesCeerkeÀ[snerHemejlees; l³eeÒeceeCes p³ee ceveg<³ee®es ef®eÊe Jeemevee Je GHeYeesieele mJewjmeb®eej keÀjles; DeVeme$eele pemee keÀesCee}ener ÒeJesµe Demelees; meeceev³eceeCetme efceUe}s}e Lees[ener DeefOekeÀej pemee Jeeìs} lemee ieepeJele megìlees;Jesµ³es®es oej pemes meJee¥vee Keg}s Demeles; l³eeÒeceeCes p³ee®es Deble:keÀjCemeJe& ÒekeÀej®³ee efJe<e³eebvee cegÊeÀÜej þsJeles, ®eebie}s-JeeF&ì, ke=Àl³e-Deke=Àl³e

keÀener peeCele veener; l³ee ceveg<³ee®³ee efþkeÀeCeer De%eevee®eer HegjsHetj YejYejeìDeens, Demes peeCeeJes.“10)efJe<e³eemeÊeÀer, YeesieemeÊeÀer Jee DeJewjei³e

efJe<e³eJewjei³e ³ee %eeveiegCee®³ee efJejesOeer iegCe cnCepes DeJewjei³eJee efJe<e³eemeÊeÀer . l³eeyeÎ} %eeveosJeeb®es efJeJes®eve Heene:

DeeefCe efJe<e³eeb®eer iees[er~ pees peerleg ces}e ve meb[eR~mJeieeaneR KeeJe³ee pees[er~ ³esLeewefveef®e~~13-702~~pees DeKeb[ Yeesieeb pe®es~ pes³eeb J³eemeve keÀec³eef¬eÀ³es®eW~cegKe osKeewefve efJejÊeÀe®eW~ me®ew} keÀjer~~703~~efJeKees efµeCeewefve pee³es~ Heefj ve efµeCes meeJeOeg veesns~kegÀefn}eb neleeR Kee³es~ keÀes{er pewmee~~704~~

’DeeefCe p³ee}e efJe<e³eeb®eer KetHe DeeJe[ Demeles; efpeJebleHeCeer®e keÀe³eHeCe cesuîeeveblejner mJeiee&le GHeYeesie efceUeJesle cnCetve pees cegÎece FäeHetle&keÀcex keÀjlees; pees DeKeb[ efJe<e³eele jceceeCe neslees; p³ee}e keÀec³e keÀcee¥®esJ³emeve®e Deens; pees efJejÊeÀ Je efve<keÀece Heg©<ee}e HeeefnuîeeJej Decebie}e®eemHeµe& Pee}emes ceevelees; efJe<e³e p³ee®³ee GHeYeesieebveer efµeCeleer} HeCe peeskeÀener kesÀuîee efJe<e³eebveer efµeCele veener; efJe<e³eesHeYeesieebDee[}s OeeskesÀ p³ee}eDeefpeyeele keÀUle veenerle; cenejesieer pemee me[}suîee neleebveer pesJelees,HeCe l³ee®eer l³ee}e efkeÀUme Jeeìle veener, leµeer p³ee}e efJe<e³eJeemeveeb®eerefkeÀUme®e Jeeìle veener, lees De%eeveer®e Demelees.“

Kejer ìWkeÀeW vesoer G[w~ }eleewefve HeÀes[er veekeÀe[W~leNneR pesJeeR ve keÀe{s~ ceeIeewlee Ke©~~705~~lewmee pees efJe<e³ee}eieeR~ G[er Iee}er pe}efle³eW Deeieer~J³emevee®eeR DeebieeR~ }sCeeR efcejJeer~~705~~

’iee{Jee}e iee{Jeer DebiemHeµe& keÀª osle veener, Jej }eLeebveer l³ee®esveekeÀe[ HeÀes[tve keÀe{les, lejer les pemes iee{Jeer®ee ceeie mees[le veener,l³eeÒeceeCes efJe<e³eesHeYeesieebveer p³ee®es µejerj efµeCe}s efkebÀJee µejerjeJej #elesHe[}er, Debie ogOe&j jesieebveer ûeeme}s ies}s, lejermeg×e peUl³ee DeeieerleG[er IesC³eemeejKee efJe<e³eeb®ee }eie ve mees[C³ee®ee cetKe&HeCee pees keÀjleesJe l³ee J³eeOeeR®³ee KegCee pees }sC³eebmeejK³ee efcejJelees, l³ee®eer DeeCeKeerefkeÀleerlejer De%eeve}#eCes meebielee ³esleer}.“

HegÀìewefve He[s lebJe~ ce=ie Jee{Jeer nebJe~Heefj ve cnCes leQ ceeJe~ jesefnCeer®eeR~~13-707~~lewmee pevceewefve ce=l³eg Jejer~ efJe<e³e $eeefmeleeb yengleeR HejeR~leNneR $eemeg vesIes Oejer~ DeefOekegÀ Òesce~~708~~Heefnef}³eW yee}oµeW~ DeeF& yee nWef®e efHemeW~lew mejs ceie m$eerceebmeW~ Yeg}ewefve þekeWÀ~~709~~ceie m$eer Yeesefieleeb OeeJeeW~ Je=×eH³e }eies ³esJeeW~lesJneb leesef®e ÒesceYeeJees~ yee}keÀeefme DeeCeer~~711~~

’ce=iepeUe®³ee ceeies leneve}s}s njerCe }eieles, les pemes Gj HegÀì}elejer ns ce=iepeU Deens Demes ceevee³e}e le³eej vemeles, lemee pevceeHeemetve

³eesieoe Þeer%eeveséejer 195 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 99: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

lees DebleeHe³e¥le p³ee}e efJe<e³eebveer efkeÀleerner íU}s lejer l³eeb®³eeefJe<e³eer Jewjei³eyeeUieCes lej otj®e jeefn}s, G}ì l³ee efJe<e³eebJej DeefOekeÀ®e Òesce þsJetvepees Demelees; yeeUHeCeer DeeF& Jeef[}ebefJe<e³eer }esYe Je cee³esves pees Jes[ePee}s}e Demelees Deve le©CeHeCeer m$eer®³ee osne}e Yeg}tve efle®ee®e nesTvepees jenlees; m$eermebiemegKe Yeesieleebvee cnleejHeCe Dee}s keÀer lees®e }esYe JeÒesceYeeJe ceie ceg}eyeeUeb®³eeefJe<e³eer pees Oeªve jenlees, lees Keje®eDe%eeveer Demelees.“

DeebOe}W J³ee}W pewmeW~ lewmee yee}W HeefjJemes~Heefj peer cejslees ve $eemeW~ efJe<e³eebmeeR pees~~712~~peeCe les³ee®eeb þeF¥~ De%eeveemeeR Hee© veeneR~Deeleeb DeeefCekeWÀ keÀeF¥~ ef®eÚW meebiees~~713~~

’DeebOeȳee yeeF&}e cet} Pee}s lej l³ee®es meJe& keÀjCes pejer efle®³eeDeeJeeke̳eeyeensj®es Deme}s lejerner cee³esves Jes[er nesTve cejsmleesJej leer peµeerl³ee®eer keÀeUpeer keÀjles Deve l³ee®³eemeeþer peµee Kemlee Keeles, lemee®epees keÀäkeÀejkeÀ efJe<e³eebvee DeeefCe ceg}syeeUs, m$eer ³eebvee Deefpeyeele ve$eemelee l³eeb®ee Deefle }esYe Oejlees; l³ee ceeCemeeþe³eer De%eevee®ee keÀOeer®elegìJe[e vemelees. De%eev³ee®eer DeeCeKeerner keÀener }#eCes leg}e meebielees,leer SskeÀ.“11) DenbkeÀej

efvejnbkeÀej Je=Êeer®³ee efJe©× De%eeve}#eCes meebieleebvee DenbkeÀejerJe=Êeer®es JeCe&ve Heene:

leNneR osn nWef®e Deelcee~ Ssmes³eeb pees ceveesOecee&~Je}Ieesefve³eeb keÀcee&~ DeejbYeg keÀjer~~13-713~~DeeefCe GCesb keÀeb Hegjs~ peQ peQ keÀeF¥ Dee®ejs~les³ee®esefve DeeefJe<keÀejW~ kegbÀLees }eies~~714~~[esF&³es þsefJe}W YeespeW~ osJe}efJemeW pesJeeR HegbÀpes~lewmee efJeÐeeJe³emee ceepeW~ GleeCee ®ee}W~~715~~cnCes ceeref®e SkegÀ DeeLeer~ ceePeebef®e IejeR mebHeÊeer~ceePeer Dee®ejleer jerleer~ keÀesCneb Deens~~716~~veeneR ceePesefve Hee[W Jee[g~ ceer meJe&%eg SkegÀef®e ª{g~Ssmee ieJe&legäerieb[g~ IesTefve þekeWÀ~~717~~

’pees osne}e®e Deelcee mecepetve keÀcex keÀjlees; neletve Ie[}suîeeíesìîeeceesþîee ieesäeR®³ee DeefYeceeveeves pees ieJee&ves HegÀielees; osJe<eea pemee[eske̳eeJej þsJe}suîee osJee®³ee osJneN³eeves ceepetve peeTve Iegcet }eielees,lemee pees efJeÐee Je lee©C³e ³eeb®³ee ceepeeves cemle nesTve íeleer Heg{skeÀe{tve ®ee}lees; pees mJele:}e®e meJee¥Hes#ee Þesÿ mecepelees; p³ee}e kesÀJeUDeeHeuîee SkeÀìîee®³ee®e Iejer peCet mebHeÊeer Deens DeeefCe Flej meieUspeCet efYekeÀejer®e Deensle, Demee ieJe& Jeeìlees; pees mJele:®es Dee®ejCe®emeJe&Þesÿ Deens, Demes mecepelees; pees DeeHeuîee lees[er®ee peieele ogmejekeÀesCeer®e veener Demes mecepelees; pees mJele:®e mJele:}e meJe&%e Je }eskeÀceev³e

Demeuîee®es mecepelees; Demee lees ceveg<³e DeµeeÒekeÀejs ieJee&}ener mebleg<ìkeÀjer}, Fleke̳ee DenbkeÀejer ceveesJe=Êeer®ee Demelees.“

J³eeefOe }eieef}³eeb ceeCemee~ ve³es Yeesie oeTb pewmee~veerkeWÀ ve meens pees lewmee~ Heg{er}eb®eW~~13-718~~HeQ iegCeg lesleg}e Kee³eW~ mvesn peeef}leg pee³es~pesLe þsefJepes lesLe nes³es~ cemeerSsmeW~~719~~peerJeveW efmebefHele}e efle[Heer[eR~ efJeefpe}eb ÒeeCe meeb[eR~}eie}e leNneR keÀe[er~ GjeW ves oebr~~720~~Dee}gcee}t ÒekeÀeµe keÀjer~ lesleg}sefveef®e Gyeeje Oejer~lewefme³eeb oerHee®³ee Hejer~ megefJeÐeg pees~~721~~

’J³eeefOeûemle ceeCemee}e efJe<e³e GHeYeesielee lejer ³esle veenerle JeeJep³e& lejer keÀjeJes }eieleele. l³ee}e GHeYeesi³e Jemlet pej oeKeJe}er lejl³ee®eer peµeer le[HeÀ[ nesles, lemes p³ee}e ogmeN³ee®es ®eebie}s DeefpeyeeleHeenJele veener. }neve efoJe}er peµeer Jeele KeeTve ìekeÀles, letHe peeUtveìekeÀles; pesLes þsJeeJeer lesLes keÀepeUer keÀjles, Lees[smes HeeC³ee®es LeWye p³eesleerJejG[e}s lej le[le[ Demee DeeJeepe keÀjles, JeeN³ee®³ee PegUkesÀmejµeercee}Jetve peeles, pescelesce efceCeefceCelee ÒekeÀeµe osles Je lees osleebveemeg×epeUHeÀUle Demeles; DeeefCe ®egketÀve pej efle®³ee p³eesleer®eer PeU Deepetyeepet}e}eie}er lej meJe&mJee®eer peeUtve jeKejebieesUer keÀjles DeeefCe lesJne ieJelee®eerSKeeoer keÀe[ermeg×e mees[le veener; Deµee l³ee }neve oerHeemeejKeerDeuHeÒekeÀeµekeÀ DeeefCe meJe&veeµekeÀ Deµeer l³ee®eer yegef×ceÊee DeveefJeÜÊee Demeles.“

DeesKeoe®esefve veebJeW Dece=leW~ veJepJe© pewmee DebyegLes~keÀeb efJeKeef®e nesTefve HejleW~ meHee¥ otOe~~13-722~~lewmee meÃgCeeR celme©~ J³eglHeefÊe DenbkeÀe©~leHees %eeveW DeHee©~ leeþe ®e{s~~723~~

’pees Lees[îeeµeener %eeveeves ye[ye[t }eielees; p³ee®³ee menJeemeevesFlejeb®³ee Heojele %eeve pescelesce®e HeCe $eeme cee$e YejHetj He[lees; otOeDece=leemeejKes pejer Deme}s lejer veJepJej Pee}suîee ceeCemee}e les pemeskegÀHeL³ee®es Je efJe<eemeejKes ceejkeÀ Demeles; lemes®e meHee&}e pej otOe Heepe}slej pemes l³ee®es efJe<eele ªHeeblej nesTve les ceejkeÀ þjles, Demes®e p³eeceveg<³ee®es meÃgCener ogie&gCeele pecee nesleele, lees De%eeveer®e nes³e.“

Debl³eg jeefCeJeW yewmeefJe}e~ DeejW OeejCeg efieef}}eb~lewmee ieJeX HegÀie}e~ osKemeeR pees~~724~~pees }eþCeW Ssmee ve }JeW~ HeeLe© pesJeeR ve êJeW~iegefCe³eemeeR veeieJeW~ HeÀes[meW pewmee~~725~~efkebÀyengvee les³eeHeemeeR~ De%eeve Deens Jee{ermeeR~ns efvekeÀjW ieeb legpeHeemeeR~ yees}leg DemeeW~~726~~

’l³ee}e pej µeem$e%eeve Deme}s, lej l³eeves DenbkeÀej Jee{lees.leHe Je %eeve pej l³ee®³eepeJeU Deme}erle lej l³eebveer l³ee}e DeHeej ieJe&®e{lees. jep³eHeoeJej yeme}s}e nerve Je=Êeer®ee ceveg<³e efkeÀbJee }ekeÀ[e®ee

³eesieoe Þeer%eeveséejer 196 Gvces<e:12:De%eeve}#eCes (2)

Page 100: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

Keebye efieU}s}e Depeiej pemes J³eLe&®e HegÀieleele, lemee pees ieJee&ves HegÀie}s}eDemelees; pees oie[emeejK³ee keÀþerCe keÀeUpee®ee Demelees; HegÀjmes ®eeJe}sDemelee l³ee®es efJe<e GlejJeCes pemes ceebef$ekeÀe®³eener DeeJeeke̳eeyeensj®es Demeles;lemes®e Deµee ceveg<³ee}e leeȳeeJej DeeCeCes µeneC³eemegjl³ee %eel³eebveenerDeµeke̳eÒee³e Deles. ns Oeve¡e³ee! Deµee ceveg<³ee®es De%eeve Jee{er}e }eie}s}sDemeles, ns ceer leg}e efve#etve meebielees.“ ³ee ÒeceeCes l³ee DenbkeÀejer ceveg<³ee®esDe%eeve %eeveosJeebveer ÒekeÀìefJe}s Deens.12) pevce-ce=l³eg-peje-J³eeefOe-og:Ke ³eeleer} oes<e ve efomeCes(ceveg<³epevcee®es meeLe&keÀ keÀjC³ee®eer yeg×er vemeCes)

%eeve}#eCes Heenleebvee ³eeHetJeea®e DeeHeCe ³ee efJe<e³eeJejer} megceejs SWµeerDeesJ³eeb®ee Hejece<e& Iesle}e neslee. De%eeve}#eCeeb®³ee efveefceÊeeves Hejle neefJe<e³e les efJemleejHetJe&keÀ neleeUleele.mebmeejÒeJe=Êeer

ÒeLecele: p³ee}e pevce IesC³eeyeeyele JeeF&ì Jeeìle veener l³ee®es JeCe&vekeÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:

DeeefCekeÀ HeeneR Oevebpe³ee~ pees ie=nosnmeeceefûe³eeb~ve osKes keÀe}e®es³eeb~ pevceeleQ ieeb~~13-727~~ke=ÀleIvee GHesieg kesÀ}e~ keÀeb ®eesje JesJne© efoOe}e~efvemegieg mleefJe}e~ efJemejs pewmee~~728~~Jees{eef}leeb }eefJe}W~ leQ lewmeWef®e keÀeve Hetme Jees}W~keÀeR Heg{leW Jees{e}g Dee}W~ metCeW pewmeW~~729~~yes[gkeÀ meeHee®eeb leeW[er~ peelemes meyeg[yeg[eR~lees ceef#ekeÀebef®e³eeb keÀes[eR~ mcejsvee keÀeF¥~~730~~lewmeeR veJener ÜejW ñeJeleer~ DeebieeR osne®eeR }gleer efpeleeR~pesCeW pee}eR leQ ef®eÊeeR~ mcejsvee pes³eeb~~731~~

’DeeefCe ns Depe&gvee! pees ie=nosneoer mebHeÊeer®³ee veeoeves mebkeÀìce³eHetJe&pevceceeef}keÀe efJemejlees; ke=ÀleIve ceveg<³e pemes GHekeÀej mcejle veenerefkebÀJee }yee[ ceveg<³e pemes ogmeN³eekeÀ[tve Iesle}s}s $eÝCe meesef³emkeÀjHeCesefJemejlees; GÎece Heg©<e pemee l³ee}e kesÀ}suîee efJevebleer®ee DeJnsj keÀjlees;}eieì kegÀ$³ee®es keÀeve Je µesHetì keÀeHetve pejer l³ee}e nekeÀ}tve }eJe}s,lejer les meJe& efJemeªve les Hejle }eieìHeCee keÀjle pemes peJeU ³esles;DeeHeCe meeHee®³ee leeW[ele efieU}s peele Deenesle, ns efJemeªve yes[tkeÀpemee Deepetyeepet}e IeeWieeJeCeeN³ee ceeµeebvee KeeC³eemeeþer peerYe nJesleHeÀ}keÀejle Demelees; l³eeÒeceeCes®e ³ee pevceer pes ns µejerj ÒeeHle Pee}sDeens, l³ee®eer ogo&µee Heentvener, l³ee®eer meJe& Üejs ce}cet$eeves Yej}s}erefometvener Je lJe®es}e }eieCeejer jesiejeF& Heentvener p³ee ’HegvejefHe pevevebHegvejefHe cejCeb“ HejbHejs®³ee keÀejCeeves ns vejkeÀme¢µe µejerj ÒeeHle nesleDee}s Deens; les meJe& lees De%eeveer Heg©<e efJemejlees.“

ceele=keÀesojkegÀnjeR~ metefve efJeÿs®eeb oeþjeR~peþjeR veJeceemeJesjer~ GkeÀ[}e pees~~732~~

leQ ieYeeA®eeR JesLee~ keÀeb peQ pee}W GHepeleeb~leQ keÀeF¥ef®e meJe&Lee~ veeþJeeR pees~~733~~ce}cet$eHebkeÀeR~ }es}les yee} DebkeÀeR~leQ osKeewefve ve LegbkeÀeR~ $eemeg ves Ies~~734~~keÀe}ef®e vee pevce ies}W~ HeenWef®e Heg{gefle Dee}W~ns SsmeW keÀeF¥ Jeeì}W~ veeneR pes³eeb~~735~~

’pevce IesleuîeecegUs®e µejerj Je ner mebkeÀìHejbHeje DeeHeuîeeceeies}eie}er Deens, ner ieesä l³ee®³ee cevee}e Deefpeyeele me}le veener. ceeles®³eeGojªHeer DebOekeÀejce³e iegnsle veT ceefnves efHe®etve ce}cet$eele GkeÀ[}eies}e, lesJne Pee}s}er J³eLee pees pevce Ieslee®e efJemeªve peelees; DeeF&®³eeceeb[erJej ce}cet$eele }esUCeejs yee}keÀ Heentve p³ee}e efµemeejer ³esleveener Je p³ee®³ee cevee}e’vekeÀes les yee}HeCe Deve vekeÀes lees ne pevcemeju³eeJej ³esCeeje eflelekeÀe®e keÀäÒeo ogmeje pevce!“ Demee efJe®eejmeg×emHeµe &le veener; lees pevceHejbHejsefJe<e³eer efJemcejCe Pee}s}e peerJeDe%eev³ee®ee®e Demelees.“ce=l³egYe³e

³eeveblej ce=l³egYe³eeefJe<e³eer yesHeJee& DemeCeeN³ee ceveg<³ee®es JeCe&ve%eeveosJe keÀjleele:

DeeefCe HeQ les³eebef®e Hejer~peerefJelee®eeR HeÀjejer~osKeewefve pees ve keÀjer~ ce=l³egef®eblee~~13-736~~efpeCes³ee®esefve efJeéeemeW~ ce=l³eg SkeÀ ³esLeW Demes~ns pes³ee®esefve ceevemeW~ ceeefvepesvee~~737~~DeuHeesokeÀeR®ee ceemee~ ns veeìW Ssefme³eeb Deeµee~ve Je®esef®e keÀeb pewmee~ DeieeOe [esneb~~738~~

’DeeefCe l³ee®eÒeceeCes pees ceveg<³e µejerjmegKeele ceµieg} nesTveDee³eg<³e GHeYeesieC³eele obie jenlees DeeefCe DeìU ce=l³et®ee Je l³eeveblejHegve: ÒeeHle nesCeeN³ee pevcee®ee efkebÀef®elener efJe®eej keÀjle veener; ceveg<³eosnveéej Deens Je pees pevcee}e Dee}e Deens, lees keÀOeer vee keÀOeerlejer cejCeej®e,ns DeeHeCe peCet keÀener Decej®e Deenesle Deµee efJeéeemeeves pees ceveelener³esT osle veener; íesìîee [yeke̳eele}er ceemeesUer l³eele}s HeeCeer keÀOeer®eDeeìCeej veener ³ee Ye´ceele jentve p³eeÒeceeCes Kees} [esnele peeC³ee®eeefJe®eejner keÀjle veener;“ DeeefCe

keÀeb ieesjeref®e³eeb Yeg}erb~ ce=ie J³eeOee efoþer ve Iee}eR~ie}g ve Heenleeb efieef}}eR~ceerveW Gb[er~~739~~oerHeeef®e³eeb Peieceiee~ pee}er} ns Helebiee~vesCeJeWef®e HeQ ieeb~ pes³eeHejer~~740~~ieJne© efveêemegKeW~ Iej pe}le Demes leQ ve osKeW~vesCeleeb pesJeeR efJeKeW~ jebefOe}W DeVe~~741~~lewmee peerefJelee®esefve efce<eW~ ne ce=l³egef®e Dee}e Demes~ns vesCesef®e jepemeW~ megKeW pees ieeb~~742~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 197 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 101: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

’njerCe pemes HeejO³ee®³ee µeerUs}e Yeg}tve peeTve l³ee®³ee ªHeevesDee}s}e DeeHe}e keÀeU DeesUKet µekeÀle veener; efkebÀJee ieUekeÀ[s }#e veoslee ceemee pemes Deeefce<e efieUlees; oerHekeÀeb®³ee PeieceeieeìekeÀ[s DeekeÀef<e&}s}eHelebie pemee lees DeeHeuîee}e peeUtve ìekeÀer} FkeÀ[s O³eeve osle veener;pemee SKeeoe DeeUµeer ceeCetme Iej peUle Deme}s lejer efveêemegKeemeDeeb®eJeeJes }eiet ve³es cnCetve eflekeÀ[s }#e osle veener; DeLeJee DeVeele efJe<eIeele}s}s Deens, ns ceenerle veme}s}e ceveg<³e pemes les Deeveboeves Keelees;l³ee®eÒeceeCes jepeme megKeesHeYeesieebveer Oegbo Pee}s}e ceveg<³e Deµee peieC³ee®³eeªHeeves DeeHeCe mee#eele ce=l³etme cnCepes De%eeveebOekeÀejeme keÀJeìeUleesDeenesle, ns }#eele IesT µekeÀle veener.“

µejerjeRef®e Jee{er~ Denesje$eeb®eer pees[er~efJe<e³emegKe Òeew{er~ meeb®eef®e ceeveeR~~13-743~~Heefj yeeHeg[e SsmeW vesCeW~ peQ Jesµ³es®eW meJe&mJe osCeW~leQef®e veeieJeCeW~ ªHe SLeW~~744~~meebJe®eesje®eW meepeCeW~ leQef®e leQ ÒeeCe IesCeW~}sHee mveHeve keÀjCeW~ leQef®e cejCe~~745~~Heeb[gjesieW Deebie megì}W~ leQ les³eeef®e veebJe Kegbì}W~lewmeW vesCeW Yeg}}W~ Deenejefveêe~~746~~

’µejerjmeeceL³e&, yeU DeeefCe efJe<e³emegKeeb®ee DeefJejle Yeesie IesC³ee®eer#ecelee ner ef®ejbleve Deensle, Deµee efJeéeemeeves lees ceveg<³e peiele Demelees.HeCe l³ee yeeHe[îee}e keÀUle veener keÀer Jesµ³ee meJe&mJee®es oeve keÀjC³ee®³eeefce<eeves®e DeeHeuîee efieNneF&keÀebvee peµeer }gyee[le Demeles; l³ee®eÒeceeCesDeµee Ss<eele peieC³ee®³ee ªHeeves®e l³ee®ee ce=l³et l³ee}e keÀJesle Iesle Demelees.þieeµeer cew$eer keÀjCes ns ÒeJeeµee}e pemes ÒeeCeIeelekeÀ þjles; efkebÀJeeef®eleej}suîee osneke=ÀleeRvee mJe®í keÀjeJes cnCetve l³eebvee HeeC³eeves Ieele}s}smveeve pemes l³ee ef®e$eeke=ÀleeR®ee veeµe keÀjCeejs þjles; Heeb[gjesieecegUsµejerje®eer Pee}s}er Jee{®e l³ee µejerje}e peµeer IeelekeÀ Demeles;l³ee®eÒeceeCes µejerjmeeceL³e& Je efJe<e³eesHeYeesie ³eeb®³eecegUs DeeHe}e Ieele nesleDeens, ns l³eeb®³eele obie Pee}s}e lees cetKe& ceveg<³e peeCetve Iesle veener.“

mevcegKe µet}e~ OeebJeles³eeb Hee³eW ®eHe}eb~ÒeefleHeoeR ³es peJe}eb~ ce=l³eg pesJeeR~~13-747~~lesJeeR osneb pebJe pebJe Jee{g~ pebJepebJe efoJemee®eeb HeJee[g~pebJe pebJe megjJee[g~ Yeesieeb®ee ne~~748~~lebJe lebJe DeefOekeÀeefOekeWÀ~ cejCe Dee³eg<³eeleQ efpebkeWÀ~~ceerþ pewmeW GokeWÀ~ Ieebefmepele Demes~~749~~lewmeW peerefJele pee³eW~ les³eemleJe keÀe}g Heens~ns neleeWneleeR®eW veesnW~ þeTkeÀeR les³eeb~~750~~efkebÀyengvee Heeb[Jee~ ne DeebieeR®ee ce=l³eg veer®e veJee~ve osKes pees ceeJee~ efJe<e³eeb®eeb~~751~~lees De%eeveosµeeR®ee jeDees~ ³e³eeb yees}eb ceneyeenes~ve He[s ieeb JeeìeJees~ DeeefCekeÀeb®eeb~~752~~

b ’µet}ekeÀ[s ves}e peeCeeje kewÀoer YejYej ®ee}}e lej l³ee®ee ce=l³etpemee HeeJe}eieefCekeÀ l³ee®³eepeJeU }JekeÀj ³eslees; l³ee®eÒeceeCesµejerjmeeceL³ee&®eer efoJemeeieefCekeÀ nesle peeCeejer Je=×er, SkeÀeceeietve SkeÀpeeCeejs efoJeme Je Jee{Ceejs Je³e DeeefCe efJeHeg} efJe<e³eesHeYeesie ³eeb®³ee ªHeevesce=l³eg µejerje}e ûeemele ®ee}}e Deens, ns mHeä nesles. ceerþ HeeC³ee®³eemebHekeÀe&le Dee}s keÀer pemes nUtnUt efJejIeUle peeTve veä nesles,l³ee®eÒeceeCes Dee³eg<³ee®³ee peele Deme}suîee efoJemeeieefCekeÀ ®eesjHeeJe}ebveerce=l³et DeeHeuîeekeÀ[s Heg{sHeg{s mejkeÀle Demelees ner efvel³ee®eer DevegYeJeele}erieesämeg×e p³ee}e keÀUle veener; efkebÀyengvee efJe<e³eeb®³ee YeebleercegUs µejerje®eerHeeC³eele ìekeÀ}suîee ceerþemeejKeer jespe nesCeejer Peerpe pees DeekeÀUtveIesTve meeJeOe nesle veener; lees De%eeveosµeeR®ee jepee®e Demelees. l³eekeÀjleeDeeCeKeer }#eCes HeenC³ee®eer peªjer®e veener,“ Demes Þeerke=À<Ce ceneyeentDepe&gvee}e meebieleele.JeeOe&ke̳ee®eer peeCeerJe

³eeveblej peje cnCepes JeeOe&ke̳eoes<e Hegve: SkeÀoe v³eeneUleebveeÞeer%eeveosJe cnCeleele:

HeQ peerefJelee®esefve megKeW~ pewmee keÀeb ce=l³eg ve osKesb~lewmeeef®e lee©C³elees<eW~ peje ve ieCeer~~13-753~~keÀ[e[eR }esì}e iee[e~ efµeKejewefve megì}e OeeW[e~lewmee ve osKeW pees HegÀ[eb~ Je=×eH³e Deens~~754~~

’lees pemee megKeesHeYeesieele jbietve peeTve ce=l³et®eer HeJee& keÀjle veener,lemee®e lee©C³ee®³ee Gceeaves Oegbo nesTve JeeOe&ke̳ee®eener efJe®eej keÀjleveener. [eWieje®³ee keÀ[îeeJeªve }esì}s}e iee[e pemee Yeive neslees,efkebÀJee HeJe&leefµeKejeJeªve megì}s}e OeeW[e pemee ojerle®e keÀesmeUlees;l³ee®eÒeceeCes lee©C³ee®³ee peesceeveblej cneleejHeCeer®es ogye&}lJe ³esCeej®eDeens, ns lees peeCele vemelees.“

keÀeb Dee[Jeesn}eb HeeCeer Dee}W~ cnwme³ee®eW Pegbpe ceele}W~lewmeW lee©C³ee®eW ®e{}W~ Yegjjs pes³eeb~~13-755~~Hegäer }eieW efJeIejes~ keÀebefle Heens efvemejes~ceeLeeb DeeojeR efµejes-~ YeeieeR kebÀHeg~~756~~oe{er meeT} Oejer~ ceeve ne}ewefve Jeejer~leNneR pees keÀjer~ efÒe³es®eeb Hewmeg~~757~~Heg{er} GjeR Deeo}W~ lebJe ve osKeW pesJeeR DeebOe}W~keÀeb [esu³eeJejer} efveie}W~ Dee}µeer lees<eW~~758~~lewmeW lee©C³eHeCe DeepeeR®eW~ Yeesefieleeb Je=×eH³e HeesneW®eW~ve osKeW leesef®e mee®eW~ De%eeveg ieeb~~759~~

’SjJeer keÀesj[îee JeenCeeN³ee veeuîeebvee legHeÀeveer HeeJemeecegUs Dee}s}e}eW{e pemee iepe&le Demelees efkebÀJee jevejs[îeeb®³ee Pegbpeerle pemee GvceeoDemelees; l³eeÒeceeCes l³ee}e Deepe®es lee©C³e GHeYeesieleebvee Heg{s ³esCeejsJeeOe&ke̳e - p³eeJesUer DebieeJejer} ®ejyeer Je Hegäer veenerµeer nesles, µejerjkeÀebleerce}erve efomeles, oe{er [eske̳ee®es kesÀme Heeb{js nesleele, ceeve veVee keÀª

³eesieoe Þeer%eeveséejer 198 Gvces<e:12:De%eeve}#eCes (2)

Page 102: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

b}eieles, cemlekeÀe}e kebÀHe megìt }eielees, DeeefCe lejerner efÒe³e Jemlet Jeceg}eceeCemeeb®ee }esYe keÀceer ve neslee Jee{le®e peelees - les JeeOe&ke̳e, GjeJejDeeoUt HeenCeejer Jemlet peµeer DeebOeȳeeme efomele veener efkebÀJee PeesHeeUtmepeµeer [esȳeebJej®eer ef®eHee[s efomele veenerle, l³eeÒeceeCes efomele veener. leesceveg<³e KejesKejer®es De%eeve®e nes³e.“

osKeW De#eceW kegÀypeW~ keÀeR efJeìeJetb }eies HegbÀpeW~Heefj ve cnCes HeenW ceePeW~ nWef®e YeJes~~13-760~~DeeefCe DeebieeR Je=×les®eer~ meb%ee ³es cejCee®eer~Heefj pes³eeb lee©C³ee®eer~ Yeg}er ve efHeÀìs~~761~~lees De%eevee®eW Iej~ nW meeb®eef®e Ies GÊej~lesJeeRef®e Heefj³esmeer Leesj~ ef®eÚs DeeefCekeWÀ~~762~~

’Heebieȳee DeeefCe kegÀye[îee oerve ceeCemeeb®eer oµee HeeefnuîeeJejDeeHeCener Demes nesT µekeÀlees, ns O³eeveele ve Ieslee lee©C³eceoeves yesnes<enesTve pees l³eebvee Jes[eJetve oeKeJelees Je Je=×lJee®eer ce=l³egoµe&keÀ ef®eÚsDebieeJej efomet }eie}er lejer p³ee®³eeJejer} lee©C³ee®eer Yet} keÀener kesÀuîeeGlejle veener, lees ceveg<³e De%eevee®es mee#eele JemeeflemLeeve Demelees.De%eev³ee®eer DeeCeKeerner keÀener }#eCes O³eeveele Ies.“J³eeOeer Je og:KeHejbHeje

JeeOe&ke̳eoes<e Deoµe&veeveblej J³eeOeer Je og:Ke ³eeb®es oes<e-

Deoµe&veeyeeyele®³ee DeesJ³ee Heene:leNneR JeeIeeef®e³eW Dee[JeW~ ®eªefve SkeÀJes} Dee}eb owJeW~lesCeW efJeéeemeW HegÀ[eb OeebJeW~ Jemeesb pewmee~~13-763~~keÀeb meHe&IejebDeebleg~ DeJe®eìW þsJee DeeefCe}e mJemLeg~³eslegef}³eemeeþeR efveef½eleg~ veeefmlekegÀ nes³es~~764~~lewmesefve DeJe®eìW nW~ SkeÀoesveeR Jes}eb }ens~SLe jesie SkeÀ Deens~ ns ceeveervee pees~~765~~Jewefj³eeb veero Dee}er~ Deeleeb ÜbÜW ceePeeR mej}eR~nW ceeveeR lees meefHe}eR~ cegkeÀ}e pesJeeR~~766~~lewmeer Deenejefveês®eer Gpejer~ jesie efveJeebleg peeWJejer~lebJe pees ve keÀjer~ J³eeOeeref®eblee~~767~~

’lemes®e JeeIee®³ee jeveeletve SkeÀoe ®eªve megjef#ele jeefn}s}e HeesUl³ee jeveele JeeIe veener®e ³ee iewjmecepegleerves pemee lesLes ®ejle efnb[lees;efkebÀJee meeHee®³ee efyeUele Deme}s}s Oeve DeJeef®ele keÀe{tve I³ee³e}e efceUe}s}eceveg<³e pemee lesLes meHee&®es JeemleJ³e Demeles ns ceevee³e}e cegUer®e le³eejvemelees; l³ee®eÒeceeCes keÀener keÀeU GÊece Deejesi³e }eYe}s, jesieeb®ee GHeêJePee}e veener ns Heentve pees ceveg<³e DeeHe}e osn Heg{sceeies jesieûemle nesTµekesÀ}, ns }#eele Iesle veener; Jewjer PeesHe}s}e Deens cnCetve DeeHe}s Ye³emej}s Demes ceevetve efve<keÀeUpeer jenCeeje ceveg<³e pemee ceg}eyeeUebmenJewN³eeneletve veeµe HeeJelees, lemee jesie ÒemegHleeJemLesle Demeleebvee DeeefCeDeenejefveêe efve³ele þsJelee ³esle Demeleebvee J³eeOeerJej ³eesi³e lees GHe®eejkeÀªve ve IesleuîeecegUs jesiee}e yeUer He[lees.“

DeeefCe m$eerHeg$eeefoces}W~ mebHeÊeer pebJe pebJe HeÀ}W~lesCeW jpeW [es}W~ peeleer pes³ee®eW~~768~~meJe}Wef®e efJe³eesieg He[w}~ efJe}wefve efJeHeÊeer ³esF&}~ns og:Ke Heg{er}~ osKesvee pees~~769~~lees De%eeve ieeb Heeb[Jee~........~~770~~

’DeeefCe m$eerHeg$eeoeR®³eemen mebHeÊeer®³ee DeeOeejs megKesvewJe peerJeve¬eÀceCeekeÀjerle Demeleebvee pemepeµeer mebHeÊeer efceUle peeles, lemelemee keÀvekeÀ JekeÀeblee ³ee jpeesoes<eªHeer Oegjeves [esUs efceìtve Iesle}s}e pees ceveg<³e kesÀJnenerner megKes veä HeeJetve DeeHeCe ogKee®³ee ielexle }esì}s peeT µekeÀlees, nskeÀUtve IesC³eeme DemeceLe& Demelees, lees, ns Heeb[Jee! De%eeve®e Demelees.“13) DeemeÊeÀer (osn, ie=n, m$eermebyebOeer®eer)

³eeÒeceeCes pevce-ce=l³eg-peje-J³eeefOe-og:Keoes<e-Deoµe&ve cnCepesns meJe& ve peeCeC³ee®³ee De%eeve}#eCee®ee efJemle=le efJe®eej kesÀuîeeJej%eevejepe Heg{er} De%eeve}#eCee®ee eflelekeÀe®e efJe®eej keÀjleele. DeemeÊeÀer³ee }#eCee®ee efJe®eej les osnemeÊeÀer, iesnemeÊeÀer Je oejemeÊeÀer Deµeeleerve ÒekeÀejs keÀjleele:

osnemeÊeÀer (Jee Fbefê³e}es}gHelee )

lees De%eeve ieeb Heeb[Jee~ DeeefCe leesner leesef®e peeCeeJee~pees Fbefê³es DeJnebmeJee~ ®eejeR SLe~~13-770~~

d Je³emes®esefve GJee³eW~ mebHeÊeer®esefve meeJee³eW~mesJ³eemesJ³e peeveW~ mejkeÀefìleg~~771~~ve keÀjeJeW leQ keÀjer~ DemebYeeJ³e ceveeR Oejer~ef®eblet ve³eW leQ efJe®eejer~ pes³ee®eer celeer~~772~~efjIes pesLe ve efjIeeJeW~ ceeies peQ ve Ies³eeJeW~mHeµeX pesLe ve }eieeJeW~ Deebie ceve~~773~~

’DeeefCe Depe&gvee! pees Fbefê³eebvee cevemeesÊeÀ efJe<e³e HegjJelees, leesmeg×emee#eele De%eeve®e Demelees. pees lee©C³ee®³ee Yejeves ceocemle nesTve JemebHeÊeer®³ee yeUeJej efJe<e³eesHeYeesie Ieslees DeeefCe l³ee®³eele ³eesi³e-De³eesi³eDemes keÀener peeCele veener; pes keÀª ve³es les keÀjlees; p³eeb®eer F®íe Oeªve³es l³ee ieesäeR®eer Deebme yeeUielees; p³eeb®ee efJe®eejner ceveele DeeCet ve³esDeµee l³eep³e ke=Àl³eeb®es ef®ebleve keÀjlees; pesLes peeT ve³es lesLes peelees; pesIesT ve³es les ceeielees; p³ee}e ceveeves Jee Debieeves mHeµe&meg×e keÀª ve³es,l³ee efþkeÀeCeer Iemeì keÀjlees;“ DeeefCe

ve Je®eeJeW lesLe pee³es~ ve HeeneJeW leQ pees HeenW~ve KeeJeW leQ Kee³es~ lesJeeRef®e lees<es~~774~~ve OejeJee lees mebieg~ ve }ieeJeW lesLe }eieg~vee®ejeJee lees ceeie&g~ Dee®ejs pees~~775~~vee³ekeÀeJeW leQ Dee³ekeWÀ~ ve yees}eJeW leQ YegbkesÀ~Heefj oes<e nesF&} ns ve osKeW~ ÒeJeÊe&leeb~~776~~

’pesLes efjIet ve³es lesLes efjIelees; pes Heent ve³es les Heenlees; pes KeeTve³es les Keelees DeeefCe Deµee Dee®ejCeeves meblees<e HeeJelees; p³ee®eer meesyele

³eesieoe Þeer%eeveséejer 199 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 103: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

Oeª ve³es l³ee®³eeyejesyej jenlees; pesLes ceve }eJet ve³es, lesLes ceve }eJelees;p³ee ceeiee&ves peeT ve³es, l³ee®e ceeiee&ves peelees; pes SsketÀ ve³es, les®e SskeÀlees;pes yees}t ve³es, les®e ye[ye[lees; DeeefCe ns meJe& kesÀuîeeves DeeHeuîee DebieeRoes<e ef®ekeÀìleele, ³ee®ee keÀener®e efJe®eej l³ee®³ee ceveele ³esle veener.“

Debieeb ceveeefme peQ ©ef®e ³eeJes~ ³esleg}sefve ke=Àl³eeke=Àl³e veeþJeW~pees keÀjCes³ee®esefve veebJeW~ Ye}leQef®e keÀjer~~777~~Heefj HeeHe cepe nesF&}~ keÀeb vejkeÀ³eelevee ³esF&}~ns keÀeF¥ef®e Heg{er} osKesvee pees~~778~~les³ee®esefve Deebie}ieW~De%eeve peieeR oeìgieW~peQ me%eeveener mebieW~ PeeWyees mekesÀ~~779~~Heefj Demees nW DeeF&keÀ~ De%eeveef®eÚ DeeefCekeÀ~keÀeb legpe mec³ekeÀ~ peeCeJeW peQ~~780~~

’osnWefê³es Je ceve ³eebvee pes pes DeeJe[s} les les ke=Àl³eeke=Àl³ee®eeefJeefOeefve<esOe ve yeeUielee pees yesiegceeveHeCes keÀjlees DeeefCe Deµee ke=Àl³eebveerDeeHeuîee}e HeeHe }eies}, vejkeÀ³eelevee YeesieeJ³ee }eieleer}, ³eeyeÎ}p³ee}e Lees[erner µebkeÀe ³esle veener, l³ee ceveg<³ee®³ee DeeÞe³eeves peieeleDe%eevee®eer Jee{ nesle Demeles Je les De%eeve veä keÀjCes %eeveer Heg©<eebveemeg×epe[ Demeles. Demees. leg}e DeeCeKeer keÀener }#eCes meebielees, p³eecegUs l³eeDe%eeveeme let veerì DeesUKet µekeÀµeer}.“

ie=nemeÊeÀer

leNneR pes³ee®eer Òeerleer Hegjer~ iegble}er osKeefme IejeR~veJeiebOekesÀmejeR~ Ye´cejer pewmeeR~~13-781~~meekeÀjWef®e³eeb jemeeR~ yewme}er vegþs ceeµeer~lewmesefve m$eeref®eÊe DeeJesµeeR~ pes³ee®eW ceve~~782~~þs}eb yes[tkeÀ kegbÀ[eR~ ceµekeÀ iegble}e µeWyeg[eR~{esj meyeg[yeg[eR~ ©le}e HebkeÀeR~~783~~

’DeeefCe veJeesvceeref}le keÀce}e®³ee kesÀmeje®³ee iebOeekeÀ<e&Ceeves Ye´cejerpeµeer }gyOe nesles, leµeer p³ee®eer IejeoejeJej Òeerleer Demeles; meeKejs®³eejeµeer}e ceeµeer peµeer ef®ekeÀìtve yemeles, l³eeÒeceeCes p³ee®es ceve Je ef®eÊeJe=Êeerm$eer®³ee DeemeÊeÀerves Yeªve peeTve efJe<e³eesHeYeesieebvee ef®ekeÀìtve yemeleele;yes[tkeÀ pemee ketÀHe mees[tve peeT µekeÀle veener; ef®e}ì pemes µebsye[eleDe[ketÀve yemeles; efkebÀJee ef®eKe} o}o}erle HeÀme}s}s {esj pemepemesyeensj He[C³ee®eer le[HeÀ[ keÀª }eieles, lemelemes l³eele DeeCeKeerDeeCeKeer©lele peeles; l³eeÒeceeCes l³ee®eer ceve, ef®eÊe Je osn ner meieUer®³ee meieUerIeje®³ee DeemeÊeÀerle De[keÀ}s}er Demeleele.“ DeeefCe

lewmeW IejeRntefve efveIeCeW~ veeneR peerefJeleW cejCeW~pes³eeb meeHe nesTefve DemeCeW~ YeeìeR efpe³eW~~784~~efÒe³eesÊecee®eeb kebÀþeR~ Òeceoe Ies Deebìer~lewµeeR peerJeWmeer keÀeWHeìer~ Oeªefve þekesÀ~~785~~ceOegjmeesÎsµeW~ ceOegkeÀjer pe®es pewmeW~ie=nmebieesHeve lewmeW~ keÀjer pees ieeb~~786~~

cneleejHeCe pee}W~ ceeefCekeÀ SkeÀ efJeHeeF&}W~les³ee®eW keÀeb pesleg}W~ ceeleeefHelejeb~~787~~lesleg}sefve Hee[W HeeLee&~

IejeR pes³eeb ÒesceDeemLee~.....~~788~~’efkebÀyengvee pees efpeJebleHeCeer®e keÀe³e HeCe cesuîeeJejner iesnemeÊeÀerves

l³ee Iejele meHe& nesTve JeeJejlees; efÒe³ekeÀje®³ee ieȳee}e le©Ceer peµeerIeÆ efceþer ceejles, lemee®e p³eeves DeeHe}e peerJeÒeeCe KeesHeìele iegbleJe}s}eDemelees; ceOee®³ee }esYeeves ceOeceeµeer pemes DeefJejle HeefjÞece keÀjles,l³eeÒeceeCes pees Iejeoeje®eer osKeYee} Jeeìs} lesJe{s keÀä IesTve keÀjlees;DeeefCe GleejJe³eele Pee}su³ee SkegÀ}l³ee SkeÀ Heg$eeJej ceeleeefHel³eeb®es pesJe{sÒesce Demeles, lesJe{s®e Òesce pees DeeHeuîee ie=neJej keÀjlees, lees ceveg<³eDe%eeveer Demelees.“

oejemeÊeÀer, keÀebleemeÊeÀer Jee m$eer}es}gH³e

ceneHeg©<eeb®eW ef®eÊe~ peeef}³eeb Jemlegiele~þekesÀ JesJnejpeele~ pes³eeHejer~~13-789~~lewmee m$eerosnW pees peerJeW~ He[ewefve³eeb meJe&YeeJesb~keÀesCe ceer keÀe³e keÀjeJeW ~ keÀeF¥ vesCeW~~790~~neefve }epe ve osKeW~ HejeHeJeeog vee³ekeWÀ~pes³ee®eer Fbefê³eW SkeÀcegKeW~ efm$e³eeb kesÀ}eR~~791~~

’DeeefCe ns HeeLee&! l³ee}e m$eerefµeJee³e keÀener®e meg®ele veener.ceneHeg©<eeb®es ef®eÊe pesJne mJemJeªHeer }erve nesles, lesJne l³eeb®es meJe& J³eJenejefJejece HeeJetve pemes kesÀJeU mJeªHeevegmebOeeve®e Gjles; l³eeÒeceeCes leesm$eer}es}gHe m$eerosneµeer efpeJeeYeeJeeves ef®eÊeJe=Êeer SkeÀJeìtve le}Áerve nesleesJe DeeHeCe keÀesCe Je DeeHe}s keÀle&J³e keÀe³e ³ee®ee l³ee}e HetCe& efJemej He[lees.m$eer®ee GHeYeesie IesC³eele®e p³eeves DeeHe}er meJe& Fbefê³es SkeÀJeì}s}erDemeleele, l³ee}e l³ee³eesies ÒeeHle nesCeejs }eskeÀeHeJeeo, }eskeÀ}ppee JevegkeÀmeeve ³eeb®eer keÀener®e ef#eleer vemeles.“

ef®eÊe DeejeOeer efm$e³eWleQ~ efm$e³es®esefve íboW vee®eW~ceekeÀ[ iee©ef[³ee®eW~ pewmeW nes³e~~792~~DeeHeCeHeW efµeCeJeeR~ Fäefce$e ogjeJeer~ceie keÀJe[eef®e Jee{Jeer~ }esYeer pewmee~~793~~lewmee oeveHegC³eW Keeb®eer~ iees$ekegÀìgbyee Jeb®eer~Heefj ieejer Yejer efm$e³es®eeR~ GCeeR nes vesoeR~~794~~

’l³ee®es ef®eÊe melele efm$e³eeb®eer DeejeOevee keÀjles; lees efm$e³eeb®³eelee}eJej vee®elees; iee©[er pemee ceekeÀ[eme KesUJelees, leµee efm$e³eel³ee}e DeeHeuîee FµeeN³eeJej KesUJeleele; }esYeer ceveg<³e pemee mJele:mebHeÊeermeeþer Jeeìs} les keÀä GHemelees, Fäefce$eeb®eerner HewµeebHeg{s leceeyeeUiele veener Je kesÀJeU mebHeÊeer Jee{JeC³eekeÀ[s®e pemes DeeHe}s meJe&ef®eÊe Jes®elees, l³ee®eÒeceeCes lees m$eer}bHeì Heg©<e efm$e³eeb®es }e[keÀes[HegjJeC³eemeeþer Fäefce$e Je kegÀìgbyeer³e ³eeb®eer Jeb®evee keÀªve DeeefCe oeveeoerieesäeRletve ye®ele keÀªve lees meJe& Hewmee efle®³eeJej }eJelees.“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 200 Gvces<e:12:De%eeve}#eCes (2)

Page 104: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

Hetefpeefleb owJeleW peesieeJeeR~ ieg©leQ yees}W PekeÀJeeR~cee³eyeeHeeb oeJeeR~ efve[ejHeCe~~13-795~~efm$e³es®eeb leNneR efJeKeeR~ YeesiegmebHeÊeer DevesieeR~DeeefCe Jemleg efvekeÀeR~ peQ peQ osKeW~~796~~ÒesceeefLe}sefve YeÊeÀW~ pewmesefve Yeefpepes kegÀ}owJeleW~lewmee SkeÀeûeef®eÊeW~ m$eer pees GHeemeeR~~797~~meeb®e Deeve ®eesKe~ leQ m$eer³esmesef®e efJeµesKe~³esjebefJeKeeR peesieeJeCetkeÀ~ leQner veeneR~~798~~

’owJeleeb®eer Hetpeemeeceûeer pesJe{îee keÀceer Ke®ee&le Je keÀeìkeÀmej keÀªveIeslee ³esF&}, lesJe{er lees Ieslees; iegªbvee oef#eCee osleebvee pesJe{e kebÀpet<eHeCeekeÀjlee ³esF&} lesJe{e lees keÀjlees. DeeF&Jeef[}ebmeeþer Ke®e& keÀjleebvee pesJe{ecnCetve nele DeeKe[lee Ieslee ³esF&}, lesJe{e lees Ieslees; HeCe m$eer}e nJeerDemeCeejer Jemlet Deve Yeesiemeeceûeer cee$e lees keÀenerner keÀªve DeeCetve oslees.Keje YeÊeÀ ÒesceYeeJeeves DeeHeuîee DeeJe[l³ee kegÀ}owJeleeµeer SkeÀef®eÊe nesTvel³ee®eer HetpeeDe®e&veeoer keÀjlees, lemee®e lees keÀece}gyOe SkeÀeûeef®eÊeevesmeJe&YeeJeskeÀªve efm$e³es®eer GHeemevee keÀjlees. m$eer}e GÊeceesÊece Jem$es,DeeYet<eCes osTve efle®es KeeC³eeefHeC³ee®es nJes les }e[ lees keÀewlegkeÀeves HegjJelees.HeCe kegÀìgbyeeleer} Flej J³eÊeÀeR®ee GojefveJee&nner lees ceesþîee ef®ekeÀìHeCeskeÀjlees efkebÀJee l³eeb®³eekeÀ[s Deefpeyeele }#e osle veener.“

F³eQleQ nve keÀesCn osKes}~ F³eWmeeR JesKeemeW peeF&}~leNneR ³egieef®e yeg[w}~ SsmeW pes³eeb~~13-799~~vee³eìs³eeb YesCe~ ve ceesef[pew veeiee®eer DeeCe~lewmeeR Hee}eR GCeKetCe~ efm$e³es®eer pees~~800~~

’DeeHeuîee m$eerkeÀ[s keÀesCeer JeekeÀ[s Heeefn}s efkebÀJee efle®³ee ceveeefJe©×keÀesCeer Jeeie}s, lej l³ee}e ³egieeble JneJee lemes og:Ke nesles. veeieosJeles®³eeveebJeeves Jeeefn}s}er µeHeLe pej cees[}er les vee³eìe neslees ³ee Yeerleerves peµeerleer keÀesCeer cees[le veener, l³ee®eÒeceeCes efm$e³es®ee keÀesHe nesF&} ³ee Ye³eeves leepes pes cnCes}, pes pes Fef®í}, les les lees ceveg<³e keÀjlees.“

efkebÀyengvee Oevebpe³ee~ m$eeref®e meJe&mJe pes³eeb~Deeve efle³eWef®e³eeb peeef}³eeb~ -}eieeR Òesce~~13-801~~DeeefCekeÀner peQ mecemle~ lesefLeb®eW mebHeÊeerpeele~leQ peerJeentefve DeeHle~ ceeveer pees ieeb~~802~~lees De%eeveemeeR cet}~ De%eevee lesCeW ye}~ns Demees kesÀJe}~ lees leQef®e ªHe~~803~~

’HeÀej keÀe³e lej ns Oevebpe³ee! m$eer cnCepes®e l³ee®es meJe&mJe Demeles.efle®³eeHeemetve Pee}suîee Heg$eHeew$eeoer ÒepesJej pees peerJeeHee[ Òesce keÀjlees,m$eer®es DeeJe[les Je efÒe³e pes pes keÀener Demeles, l³eeyeÎ} p³ee}e keÀcee}er®esmeewneê& Demeles, efm$e³es®es ef®eÊeekeÀ<e&keÀ Demes ªHe-}eJeC³e-DeJe³eJeeoerOevemebHeÊeer®es p³eeme peerJeeHe}erkeÀ[s Òesce Demeles, lees ceveg<³e De%eeveJe=#ee®escetU Demetve l³ee Je=#ee®es Hees<eCe keÀjlees.SJe{s®e keÀe³e! lej lees ceveg<³e Kejslej De%eeveªHe®e Demelees.“

14) Fä Je Deefveä ÒeeHleerves ns}eJeCes (megKeog:Keeb®³ee DeeIeeleevesiepeyepetve peeCes)

DeemeÊeÀer ³ee efJe<e³ee®es meefJemlej JeCe&ve kesÀuîeeJej’efvel³eb ®emeceef®eÊelJeb F<ìeefveäesHeHeefÊe<eg“ ³ee iegCeeefJe©× DemeCeeN³ee ceveesJe=Êeer®esDe%eevee®³ee meboYee&le JeCe&ve keÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:

DeeefCe ceele}s³eeb meeiejerb~ ceeskeÀ}ef}³eeb lejer~}eìeb®eeb ³esjPeejeR~ Deeboes}W pesJeeR~~13-804~~lesJeeR efÒe³e Jemlet HeeJeW~ DeeefCe megKeW pees Gb®eeJeW~lewmeeef®e DeefÒe³eemeJeW~ le}Jeìg Ies~~805~~Ssmesefve pes³ee®eeb ef®eÊeeR~ Jew<ec³emeec³ee®eeR JeesKeleer~Jeens lees ceneceleer~ De%eeve ieeb~~806~~

’DeeefCe DeLeebie KeJeU}suîee o³ee&Jej lejeHeÀe meeHe[}e lej leespemee }eìebyejesyej #eCeele Jej lej #eCeele Kee}er Demee ns}keÀeJes KeeleFlemlele: lejbielees, l³eeÒeceeCes pees efÒe³e Jemlet ÒeeHle Pee}er Demelee megKee®³eeDel³eg®®e efµeKejeJej Deeª{lees DeeefCe DeefÒe³e Jee Deefveä ÒeeHle Pee}sDemelee Oee[keÀve og:Kee®³ee ojerle keÀesmeUlees; p³ee®³ee ef®eÊee}e ³eeÒeceeCesmegKeog:Ke ÒeeHleerves n<e&µeeskeÀ nesleele, lees ceveg<³e cnCepes, ns ceneceleerDepe&gvee! mee#eele De%eeve nes³e.“J³eefYe®eejer YeÊeÀer F. }#eCes:::: 15) J³eefYe®eejer YeÊeÀer

YeieJebleebveer’ceef³e ®eevev³e³eesiesve YeeqÊeÀjJ³eefYe®eeefjCeer~“ Demes

%eeveer Heg©<eeb®³ee YeefÊeÀYeeJee®es - Devev³e Deble:keÀjCeeletve mHegÀj}suîeeefveÿs®es - iegCe ieeef³e}s Deensle. ner %eeveJeevee®eer YeÊeÀer nes³e. ³eeG}ìDe%eev³ee®eer YeÊeÀer ner J³eefYe®eeefjCeer YeÊeÀer ³ee meojele cees[les. leesDevev³e lej vemelees®e HeCe keÀOeer ne osJe lej keÀOeer lees osJe, Demesmece³eevegªHe, l³ee®³ee iejpesÒeceeCes GHeeefmelees. %eeveosJe cnCeleele:

DeeefCe ceepeeb þe³eeR YeÊeÀer-~ HeÀ}e}eieeR pes³eeb DeeÊeea~OeveesÎsµesb efJejÊeÀer~ veìCeW pesJeeR~~13-807~~keÀeb keÀeblee®eeb ceevemeeR~ efjieewefve mJewefjCeer pewmeeR~jeneìW peejsmeeR~ peeJe³ee}eieeR~~808~~lewmee ceeleW efkeÀjerìer~ Yepeleer ieeb HeeTìeR~keÀªefve pees efoþer~ efJeKees met³eW~~809~~DeeefCe YeefpeVeef}³eebmeJeW~ lees efJeKees peNnerb ve HeeJeW~leNneR meeb[eR cnCeW DeeIeJeW~ ìJee} ns~~810~~

’OeveÒeeHleer®ee nslet þsJetve DeveskeÀebvee þkeÀJeC³eemeeþer pemes yewjei³ee®esmeeWie keÀe{eJes, lemes pees ceeP³eekeÀ[tve l³ee®eer ve[ YeeieJe}er peeJeer ³eeHeÀ}ÒeeHleermeeþer ceeP³ee YeÊeÀer®es {beWie j®elees; DeLeJee peejeµeer efyeveyeesYeeìÒeCe³e keÀjlee ³eeJee Je veJeN³ee}e pejener mebµe³e ³esT ve³es cnCetve peeefjCeerm$eer peµeer DeeHeuîee Heleer®³ee Deble:keÀjCeele efµeªve l³ee}e DeeHeuîeecegþerle þsJet Heenles, l³eeÒeceeCes p³ee®³ee ¢äerHeg{s ceeP³ee Yepevee®es {eWiekeÀªve l³ee³eesies efJe<e³e®e ÒeeHle keÀªve IesC³ee®eer DeveeJej keÀecevee Demeles;

³eesieoe Þeer%eeveséejer 201 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 105: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

Yepeve kesÀuîeeyejesyej pej l³ee}e Jeebeq®íle efJe<e³e ÒeeHle Pee}e veenerlej pees ce}e ìeketÀve osTve osJe Jeiewjs meJe& Leesleeb[ Deens, Demes cnCet}eielees;“ DeeefCe

kegÀCeyeì kegÀ}Jee[er~ lewmee Deeve Deeve osJe ceeb[eR~Deeefo}e®eeR HejJe[eR~ Jejer les³eeb~~811~~

’De[eCeer DebOeÞe× kegÀCeyeer pemee JesieJesieȳee n}ke̳eeme}ke̳eeowJeleebkeÀ[s Je osJe<ee&bkeÀ[s meejKee JesieJesieȳee efveefceÊeebveer OeeJele megìlees,ne osJe HeeJelees, lees osJe veJemee}e HeeJelees, ³ee®³eeHeg{s keÀeWye[s keÀeHe,l³ee®³eeHeg{s yekeÀN³ee®ee yeUer os, Deµee n}ke̳ee OeejCeeb®eer veJememee³eemeªHel³ee®³ee celes Glke=Àä Deme}s}er Yeieleer keÀjlees; pees ceveg<³e megefµeef#eleDemetvener Je µeem$ee®eej ceenerle Demetvener l³ee kegÀCey³eemeejKee®e JesieJesieȳeeowJeleeb®eer efvejefvejeȳee HeÀ}ÒeeHleermeeþer De®e&vee keÀjlees Je l³eeHeeþer DeeHeuîeekegÀ}osJeles®eer DeeefCe kegÀ}e®eejeb®eer HejJe[ nesT oslees; DeeefCe cegK³e cnCepesosJeeefOeosJe pees ceer, l³ee}ener mejU efJemeªve peelees;“ DeeefCe

les³eeb ieg©ceeiee¥ ìWkeWÀ~ pes³ee®eeb megiejJee osKeW~leNneR les³ee®eeb ceb$e efµekesÀ~ S©b vesIes~~812~~ÒeeefCepeeleWmeeR efveÿg©~ mLeeJejeR yeng Ye©~lesJeeRef®e veeneR SkeÀme©~ efveJee&nes pes³eeb~~813~~

’p³ee iegª®ee Leeìceeì, yees}yee}e HeÀej Demelees, l³ee iegª®³eemebÒeoe³eeJej p³ee®es ceve menpe®e yemeles Je l³ee®ee®e ceb$e pees nJ³eemeevesIeslees DeeefCe Flej melHeg©<eeb®³ee Je®eveebme keÀJe[er®esner cees} p³ee®³ee }sKeervemeles; pees ÒeeefCecee$eebµeer efveÿgjHeCes Jeeietve owJeleebvee ÒemeVe keÀjeJes ³eensletves l³eeb®es yeUer osCes F.efveIe&=Ce ke=Àl³es efveo&³eer nesTve keÀjlees; p³ee®eerHee<eeCe, Òeeflecee F.letve osJee®es JeemleJ³e Demeles, Deµeer KegU®eì Þe×eDemeles Je p³ee®³ee JeeieC³eele Yetleeble³ee&ceer®³ee Hejceelc³eeJej®eer efveÿeDeYeeJeeves®e J³eÊeÀ nesles; lees De%eeveer keÀmee Jeeielees, les Heene:“

ceePeer cetÊeea efveHeÀpeJeer~ leQ Ieje®eeb keÀesveeR yewmeJeeR~DeeHeCe osJeesosJeer~ ³ee$eW pee³eW~~13-814~~efvel³e DeejeOeve ceePeW~ keÀepeeR kegÀ}owJeleeb Yepes~HeJe&efJeµesKeW keÀerpes~ Hetpee DeeJee~~815~~

’lees ceePeer cetleea Jee Òeeflecee le³eej keÀªve Ieje®³ee oµe&veer YeeieeleJee keÀesHeN³eele yemeJelees DeeefCe ce}e ìeketÀve mJele: cee$e veevee owJeleeb®³eeleerLe&³ee$ee keÀjle yemelees. ojjespe ceePeer Hetpee keÀjlees, lemee®e ÒemebieefJeµes<eerlees kegÀ}osJelesme Hetpelees DeeefCe efJeµes<e HeJe&C³ee meeOetve Dev³e owJeleeb®eerHetpee Iee}lees; Iejele ceePeer mLeeHevee kesÀ}er lejer ogmeN³ee osJeleeb®eer De®e&veekeÀjle yemelees.“

ceePeW DeefOeÿeve IejeR~ DeeefCe JeeWJemeW Deevee®eW keÀjer~efHele=keÀe³ee&JemejeR~ efHelejeb®ee nes³es~~13-816~~SkeÀeoµeer®eeb efoJemeeR~ pesleg}e Hee[g DeecnemeeR~lesleg}eef®e veeieebmeeR~ Heb®eceer®eeb efoJemeeR~~817~~

®eewLe ceesìkeÀeR Heens~ Deeve ieCesµee®eeb nes³es~®eJeomeeR cnCes cee³es~ legneb®e Jees ogiex~~818~~efvel³e vewefceefÊekeWÀ keÀcex meeb[eR~ ceie yewmeW veJe®eb[er~Deeefol³eJeejeR Jee{eR~ YewjJeeb Hee$eeR~~819~~

’Þee×, efHele=keÀe³e& efveIee}s keÀer lees efHelejeb®ee YeÊeÀ neslees, SkeÀeoµeer®³eeefoJeµeer efpelekeÀe ceeve ce}e (cnCepes ÞeerefJe<Ceg}e) lees oslees, lesJe{e®e ceeveveeieHeb®eceer}e lees veeieosJeleebvee oslees. ®elegLeea Heentve l³ee efoJeµeer leesieCesµee®es Jele keÀjlees, lej ®elego&µeer}e ogiex}e Yepelees. efvel³e Je vewefceefÊekeÀkeÀcex keÀje³e®es mees[tve lees veJe®eb[er ³eeie keÀjlees. jefJeJeej Dee}e keÀerl³eeves yeefnjesyeemeþer Hee$e Jee{}s®e mecepee.“

³eeÒeceeCes veevee owJeleeb®eer keÀec³e Hetleeameeþer De®e&vee keÀjCeeN³ee®es Heg{sJeCe&ve SskeÀe:

HeeþeR meesceJeej HeeJeW~ DeeefCe yes}WmeeR ef}bieW OeebJeW~Ssmee SkeÀ}eef®e DeeIeJeW~ peeieJeer pees~~13-820~~Ssmee DeKeb[ Yepeve keÀjer~ Giee vemes #eCeYejer~DeeIeJesefve ieebJeÜejeR~ DensJe pewmeeR~~821~~lewmesefve pees ieeb YeÊeÀg~ mewje osKemeeR OeebJeleg~peeCe De%eevee®eeb cetÊe&t~ DeJelee© lees~~822~~

’DeeefCe meesceJeej Dee}e keÀer pees yes} IesTve µebbkeÀje®³ee osJeUekeÀ[sOeeJe Ieslees DeeefCe ef}biee®e&ve keÀjlees; Deµee ÒekeÀej pees DeeHeuîee ceeLeeRveevee osJeleeb®eer GHeemevee IesTve leer keÀµeeryeµeer Heej Hee[C³eele meceeOeeveceevelees; melele osJeosJe keÀjle yemelees Je #eCeYejner mJemLeef®eÊe nesTveSkeÀeûelee keÀjle veener; p³eeÒeceeCes ieeJekegÀmeeJej Hee} þesketÀve yeme}s}erJesµ³ee Deeuîeeiesuîee meJee¥®eer®e Helveer neslesss, l³eeÒeceeCes pes pes cnCetve osJeDemeleer}, l³ee meJee¥®eer YeÊeÀer keÀª HeenCeeN³ee Je l³eeHee³eer J³eLe& OeeJeHeUkeÀjCeeN³ee Je keÀä Heojele yeebOeCeeN³ee YeÊeÀe®³ee ªHeeves De%eeve®e cetefle&cebleDeJelejles Demes cnCesveeme keÀe!“

YeieJebleebµeer ³eeÒeceeCes Devev³e - SkeÀeûe ef®eÊe ve keÀjCeeN³ee osJeYeesȳeeJe mJeeLeea YeÊeÀeb®³ee yesie[er mJeYeeJee®es pes JeCe&ve %eeveosJe keÀjleele,l³eeJeªve DeeCeKeer SkeÀe ieesäerme Hegäer efceUles - leer cnCepes ef®eÊewkeÀeû³ener ³eesieµeem$eele}er Del³eble cenÊJee®eer ÞesCeer. ef®eÊewkeÀeû³eeme l³eebveer efo}s}sns cenÊJe l³eebveer kesÀ}s}e ³eesieceeiee&®ee HegjmkeÀej mHe<ì keÀjles.16) SkeÀebleJeemee®eer veeJe[ Je pevemebHekeÀe&®eer DeeJe[

J³eefYe®eejer YeÊeÀer®es ³eeÒeceeCes JeCe&ve kesÀuîeeJej %eeveosJe’efJeefJeÊeÀosµemesefJelJecejeflepe&vemebmeoer“ ³ee iegCeeefJe©×®es De%eeve}#eCecnCepes SkeÀebleJeeme veeJe[Ce s Je }eskeÀebceO³es jenC³ee®eer DeeJe[ ³eeb®esJeCe&ve keÀjle cnCeleele:

DeeefCe SkeÀeblee ®eesKeìW~ leHeesJeveW leerLeX leìW~osKeewefve pees ieeb efJeìW~ leesner leesef®e~~13-823~~pes³eeb peveHeoeR megKe~ iepeyepes®eW keÀJeeflekeÀ~Jeevetb DeeJe[s }ewefkeÀkeÀ~ leesneR leesef®e~~824~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 202 Gvces<e:12:De%eeve}#eCes (2)

Page 106: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

’DeeefCe leHeesJeves, leerLee¥®eer mLeeves, HeefJe$e veÐeeb®es keÀeþ Deve ÒemeVeµeeble Heefjmejele p³ee}e kebÀìeUe ³eslees, lees DeeefCe p³ee}e }eskeÀele, meceepeeleJeeJejC³eele Je peveeb®³ee ie}yeuîeele jene³e}e DeeJe[les Je DeeHe}e }ewefkeÀkeÀ}eskeÀebveer iee³e}s}e DeeJe[lees, leesmeg×e De%eeveer Demelees.“17) DeO³eelce%eevee®eer veeJe[

’DeO³eelce%eeveefvel³elJeb“ ³ee %eeveiegCeefJejesOeer Deme}suîee

DeO³eelce%eevee®eer veeJe[ Jee Deefpeyeele l³ee®eer iees[er vemeCes, ³eeDe%eeveiegCe}#eCee®es %eeveosJe Deelee JeCe&ve keÀjleele:

DeeefCe Deelcee iees®e© nes³es~ SsmeeR peQ efJeÐee Deens~leQ SskeÀewefve [ew© Jeens~ efJeÜebmeg pees~~13-825~~GHeefve<eoebkeÀ[s ve Je®es~ ³eesieµeem$e ve ©®es~DeO³eelce%eeveeR pes³ee®eW~ ceveef®e veeneR~~826~~Deelce®e®ee& SkeÀeR DeeLeeR~ Ssefme³eW yeg×er®eeR efYebleer~Heentefve pes³eeef®e celeer~ Jees{e}g pee}eR~~827~~

Flej µeem$es, keÀ}e, keÀewµeuîe, J³eeJeneefjkeÀ Dee[eKes ³eele ®elegjDemetvener pees DeO³eelceele De[eCeer®e Demelees, l³ee®³eeyeÎ} efJemle=le JeCe&ve³ee DeesJ³eeletve Dee{Ules:

’DeeefCe Deelcemee#eelkeÀej nesF&} Demes p³ee ye´ïeefJeÐes®es meeceL³e&Deens, leer SsketÀve efle®eer efveboe keÀjC³eeFlekeÀe pees HejekeÀesìer®ee cetKe& Demelees;pees GHeefve<eoebkeÀ[s {gbketÀvener Heenle veener; p³ee}e ³eesieµeem$e DeeJe[leveener; DeO³eelce%eeve keÀªve IesC³eele p³ee®es ceve®e }eiele veener;Deelce®e®ex®ee Òeeble cetKee¥meeþer efkebÀJee YeesUmeìebmeeþer®e Deens, DeO³eelcecnCepes efveJJeU KegU®eìHeCee Deens, les DeeHeuîeemeejK³ee µeneC³eemegjl³eebmeeþerveener, Demee efve½e³e keÀªve p³ee®eer yeg×er ÒeHeb®eeleer} efJe<e³eesHeYeesieGÊece leNnsves Ieslee ³eeJesle ³ee }e}mesves meJe& DeefJeÐeece³e #es$eele cegÊeÀmeb®eej keÀjles;“

keÀce&keÀeb[ leNneR peeCeW~ cegKeesÃle HegjeCeW~p³eesefle<eeR lees cnCeW~ leQmeWef®e nes³es~~828~~efµeuHeeR Deefle efveHegCe~ metHekeÀceeAneR ÒeJeerCe~efJeefOe DeLeJe&Ce~ neleeR DeeLeeR~~829~~keÀeskeÀeR veeneR þs}W~ Yeejle leNneR cnefCele}W~Deeiece DeeHeÀefJe}W~ cetle& nesleer~~830~~

’pemes keÀce&keÀeb[ lej lees Glke=Àä®e peeCelees; l³ee}e HegjeCes cegKeesÃleDemeleele; p³eesefle<eele GÊece ieleer Demeles - Deieoer lees Jele&Jeer} lemes®enesles; efµeuHeµeem$eele lees efveHegCe Demelees; HeekeÀkeÀewµeuîe l³ee}e GÊeceDeJeiele Demeles; DeLeJe&Jeso Je ceb$eleb$e l³ee®³ee nele®ee ceU Demelees;keÀeskeÀµeem$eele}s keÀenerner l³eeves peeCeeJe³ee®es þsJe}s}s vemeles; ceneYeejleeoerûebLe l³ee}e Heeþ Demeleele; Jesoeb®³ee $eÝ®eeHeþCee®es HeÀU Deµee ceb$eosJeleel³ee®³eeHeg{s meekeÀej nesleele, Demee lees Jee®emHeleerner Demelees;“

veereflepeele megPes~ JewÐekeÀner yegPes~keÀeJ³eveeìkeÀeR ogpeW~ ®elegj veeneR~~831~~

mce=leeR®eer ®e®ee&~ obµeg peCeW iee©ef[³ee®eeb~efveIebìg Òe%es®eeb~ HeeF&kegÀ keÀjer~~832~~J³eekeÀjCeeR ®eesKe[e~ lekeÀeA Deefle iee{e~Heefj Deelce%eeveeR HegÀ[eb~ peel³ebOeg pees~~833~~

’veerleerefJe<e³ekeÀ meJe& µeem$es l³ee}e Glke=Àäjerl³ee DeekeÀ}ve nesleele;JewÐekeÀµeem$e l³ee}e mecepeles; keÀeJ³e DeeefCe veeìkesÀ ³eele lej l³ee®³eeFlekeÀecece&%e keÀesCeer®e vemelees; mce=leeR®ee DeLe& l³ee}e®e keÀUlees; Fbêpee} lemes®eefJe<eefJeÐes®es jnm³e lees peeCelees; JewefokeÀ J³eekeÀjCe keÀes<e (efveIebìg)

l³ee®³ee Òe%es®ee ®eekeÀj nesTve jenlees; J³eekeÀjCeele lees cece&%e Demelees;leke&Àµeem$eelener l³ee}e Glke=Àä ieleer Demeles - ns meJe& ³esle Deme}s lejercegK³e cnCepes pes DeO³eelce%eeve l³eeyeeyele cee$e lees pemee keÀenerpevceebOe®e Demelees.“’Heefj SkeÀ}er, efoþer vemes~“

Deµee DeO³eelce%eeveer HetCe&HeCes Hebieg Deme}suîeeyeÎ} Heg{s SskeÀe:leQ SkeÀeJeeb®etefve DeeIeJeeb µeem$eeR~ efme×ebleefvecee&CeOee$eer~Heefj pe}s leQ cet}ve#e$eeR~ ve HeenW ieeb~~13-834~~

’Flej meJe& µeem$es, keÀ}e, efJe%eeve ³eeleer} meceûe %eeve DemeCeeje,l³eeb®es Glke=Àä DeekeÀ}ve keÀjCeeje, l³eeleer} Òeces³es Je efme×ebleeb®eepevceoelee Je cetefle&ceble DeeOeej Demee lees yegef×ceble, cegK³e pes DeO³eelce%eeveles peeCele vemeuîeeves Flej meg}#eCeebveer mebHeVe Deme}suîee HeCe cetUve#e$eeJej pevce}suîee yee}keÀe®ee ceeleefHelee cegKeeJe}eskeÀvemeg×e vekeÀjlee®e pemee l³eeie keÀjleele, l³eeÒeceeCes®e l³eep³e Demelees.“

ceesje®eeb DeebieeR DemeesmeW~ efHemeW Deeneefle [es}meW~Heefj SkeÀ}eR efoþer vemes~ lewmeW leQ ieeb~~13-835~~

’ceesje®³ee DebieeJej KetHe efHemeeb®ee ceveesnj HegÀ}esje Demelees. l³eeÒel³eskeÀ efHemee}e [esUe Demelees. HeCe lees ceesj DebOe Demes} lej ns DeveskeÀµeesYes®es ves$e l³ee®³ee keÀe³e keÀecee®es! les keÀe³e l³ee®³ee [esȳeeb®eer peeieeLees[er®e Iesleer}! l³ee®eÒeceeCes DeveskeÀeveskeÀ µeem$es ceeefnle DemetvenerDeO³eelceµeem$e pej DeJeiele vemes} lej les %eeve J³eLe& nes³e.“

peNneR HejceeCegSJe{W~ mebpeerJeveercet} pees[s~leNneR yeng keÀe³e iee[W~ YejCeW ³esjW~~13-836~~

’Dee³egJexoele DeveskeÀ GÊeceesÊece pe[eryegìer, JevemHeleer F.Deew<eOeerYe³eevekeÀeleuîee Ye³eevekeÀ, IeelekeÀ Deµee jesieebJej jeceyeeCe cnCetve Òeefme×Deensle. Hejbleg mebpeerJeveer JevemHeleer efkebÀJee keÀuHeleª®³ee cetUe®eeHejceeCetSJe{e legkeÀ[emeg×e ceesþîeeleuîee ceesþîee jesieeJej, SJe{s®e keÀe³ece=l³etJejner ceele keÀªve cegÊeÀer osCeeje Demeuîeeves lees SJe{emee pejerefceUe}e, lej iee[e Yeªve þsJe}suîee l³ee Flej Dee³egJexoer³e FlejJeveew<eOeeR®eer keÀe³e iejpe!“

Dee³eg<³eWJeerCe }#eCeW~ efmemeWJeerCe De}bkeÀjCeW~JeesnjWJeerCe JeeOeeJeCeW~ lees efJeìbyeg ieeb~~13-837~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 203 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 107: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

lewmeW µeem$epeele peeCe~ DeeIeJeWef®e DeÒeceeCe~DeO³eelce%eeveWJeerCe~ SkeÀ}sefve~~838~~

’Glke=Àä meecegefêkeÀ ef®eÚs µejerjeJej JeeieefJeCeeN³ee ceveg<³ee}e pejDee³eg<³ejs<ee®e vemes}; efµej®íso kesÀ}suîee keÀyebOeeJej efkeÀleerner GÊeceDemes De}bkeÀej- DeeYet<eCes Ieele}s}er Demeleer}; efkebÀJee efJeJeenceb[He KetHe®eGlke=Àä Demee mepeJe}s}e efome}e lejer l³ee}e peµeer JeOetJejDeeuîeeefµeJee³e Kejer µeesYee ³esle veener; l³ee®eÒeceeCes Flej meJe& µeem$espej DeO³eelce%eeve veme}s lej DeÒeceeCe þjleele.“

³e³ee}eieeR Depe&gvee HeeneR~ DeO³eelce%eevee®eeb þeF¥~pes³eeb efvel³eyeesOeg veeneR~ µeem$ecet{e~~839~~les³eeb µejerj peQ pee}s~ leQ De%eevee®eW yeer ©pe}W~les³ee®eW J³eglHeefÊelJe ies}W~ De%eeveJes}eR~~840~~

’cnCetve®e ns Depe&gvee! p³ee®eer celeer Flej µeem$eeoeR®³ee mebHeosvescet{ Pee}s}er Deens, p³ee}e keÀe[erFlekesÀ HeCe %eeve Jee DeO³eelcee®esÒesce veener, l³ee ceeCemee}e ÒeeHle Pee}s}e vejosn efveJJeU De%eeveebkegÀj®enes³e; DeeefCe l³ee®es Heebef[l³e cnCepes ieievee®³ee ceeb[JeeJej Hemej}s}erDe%eeveJes}®e nes³e.“

lees peQ peQ yees}s~ leQ De%eeveef®e HegÀ}}W~les³ee®eW HegC³e peQ HeÀ}}W~ leQ De%eeveef®e ieeb~~13-841~~

’lees efkeÀleerner ®eeleg³ee&ves mebYee<eCe keÀjes; ÒeJe®eve osJees; l³ee®eer meieUerYee<ee efkeÀleerner mee}bke=Àle Deme}er, l³ee®es yees} cnCepes kesÀJeU De%eeveJes}ermeDee}s}er, ogªve DeekeÀ<e&keÀ efomeCeejer HeCe IeeCesjer®³ee HegÀ}ebHes#eener DeefleGûe oHee&®eer De%eeveHeg<Hes®e nesle. SJe{s®e keÀe³e, lej ³eLeemeebie mebHeVekesÀ}suîee JesoefJeOeeRHeemetve l³ee}e pes pes HegC³e ÒeeHle nesles, lesmeg×e l³ee}el³ee®³ee µeem$eesÊeÀ keÀcee¥®es efceUe}s}s De%eeveHeÀ}®e Demeles keÀer p³ee®eeµeneCeer ceeCemes ogªve HeeefnuîeeJejmeg×e l³eeie keÀjleele.“HegC³eelcekeÀ HeeHee®ee ceeie&

³eeÒeceeCes Hejle SkeÀoe JesoefJeefnle keÀcex keÀce&HeÀ}e®³ee DeeµesveskeÀjCeeN³ee DeeµeeUYetle ³eeef%ekeÀeb®ee %eeveosJe DeefOe#esHe keÀjleele. keÀejCel³eebvee Jesoeb®ee Keje iet{ DeLe& Deefpeyeele keÀUle veener. ³e%eHeleer peesHejceelcee lees l³eeb®³ee ³e%ekeÀcee&le DeefOeefÿle vemelees. l³ee®es DeeJe[lesDeO³eelceµeem$e - l³eeves mJele: meebefiele}ss ns ³eesieµeem$e GHesef#eCeeN³eekeÀce&þeb®ee ceeie& %eeveosJeebveer HegC³eelcekeÀ HeeHee®ee ceeie& ceeve}e Deens.HegC³eelcekeÀ HeeHe kesÀuîeeves ceveg<³e mJeiee&}e peelees; HeeHeelcekeÀ HeeHekesÀuîeeves lees vejkeÀele peelees!

kesÀJeU HegC³e cnCepes YeieJelmesJesves, efve<keÀece keÀce&³eesieeves,%eeveerYeÊeÀerves - cnCepes HebLejepeceeiee&ves®e ceveg<³e cegÊeÀ neslees; Demes%eeveosJeeb®es meJee¥vee Je efJeµes<e cnCepes yegef×ceble Hebef[leebvee meebieCes Deens.³eeÒeceeCes’DeO³eelce%eeveefvel³elJeb“ ³ee %eevemebHeos®³ee $eÝCeelcekeÀ Hew}t®escnCepes DeO³eelce%eeveeyeeyele keÀe[ercee$ener efpeJneUe vemeC³ee®es l³eebveermeJe& }eskeÀebvee Ke[ye[Jetve peeies keÀjCeejs ns efJemle=le JeCe&ve kesÀ}s Deens.

18) HejleÊJeoµe&veeme - DeekeÀ}veeme - De#ecelee’leÊJe%eeveeLe&oµe&veced“ ³ee Heoele DeefYeÒesle Deme}suîee

%eeve}#eCee®ee efJeJeskeÀ DeeHeCe HetJeea®e Heeefn}e Deens. %eeveosJe DeeleeLees[ke̳eele®e leefÜjesOeer De%eeveiegCee®ee cnCepes HejleÊJee®es DeekeÀ}vekeÀªve IesC³eele De#ecelee ³ee De%eeve}#eCee®ee Hejece<e& keÀmee Iesleele,les Heene:

DeeefCe DeO³eelce%eeve kebÀneR~ pesCeW ceeefve}Wef®e veeneR~lees %eeveeLe&g ve osKes keÀeF¥~ ns yees}eJeW Demes~~13-842~~Ss}eref®e Le[er ve HeJeleeb~ He}s pees ceeIeewlee~les³eeb Hew}efÜHeeR®eer Jeelee&~ keÀe³e nes³es~~843~~keÀeb oejJebþeef®e pes³ee®eW~ µejerj jeWefJe}W Keeb®eW~lees keWÀJeeR HeefjJeejeR®esb~ þsefJe}W osKes~~844~~lesJeer DeO³eelce%eeveeR pes³eeb~ Devees}Ke Oevebpe³ee~les³ee %eeveeLe&g osKeeJes³eeb~ efJeKees keÀeF¥~~845~~cnCeewefve Deeleeb efJeµesKeW~ lees %eevee®eW leÊJe ve osKes~ns meebieeJeW DeebKes}sKeW~ ve }ies legpe~~846~~

’DeeefCe p³ee}e DeO³eelceefJe<e³ee®ee mHeµe&meg×e veener, lees DeO³eelceevesmee#eele DevegYeJeeJe³eeme efceUCeeje Hejceelcee peeCet®e µekeÀCeej veener, nskeÀe³e meebiee³e}e nJes! veoer®³ee Ss}leerjeHe³e¥lemeg×e ve peelee pees ceeieuîeeHeeJe}er veoer Heenlee®e }ebyetve®e HeUtve peelees, l³ee}e Hew}leerjeJejer}Òeosµee®eer peeCekeÀejer keÀµeer DemeCeej! p³ee}e Ieje®ee Gbyejemeg×eDees}eb[e³e}e Dee}e veener, lees l³ee Iejeleer} mebHeÊeer v³eeneUt µekesÀ}lej ceesþs®e Dee½e³e& Ie[s}! l³ee®eÒeceeCes DeO³eelceefJe<e³eele DeveefYe%eDemeCeeje HejleÊJe DeekeÀ}ve keÀjC³eeme De#ece DemeCeej®e ns keÀenercegÎece meebiee³e}e vekeÀes; efkebÀJee l³ee®eer ner De#ecelee ceespeC³eemeeþer ieefCeleerHeefjceeCee®eer keÀener JesieUer iejpe veener.“meceejesHe:::: %eeveosJeeb®eer ieerleeLe&efJe<e³ekeÀ mHeäesÊeÀer

Deþje %eeveiegCe}#eCeeb®es JeCe&ve kesÀuîeeJej l³eeHeeþesHeeþ ³eeÒeceeCes

Deþje De%eeve}#eCeeb®ee Hejece<e& IesC³eeceeieer} DeeHe}e GÎsµe mHeä

keÀjle %eeveosJe cnCeleele:

pesJne meieYex Jeeef{}W~ lesJnebef®e HeesìeR®eW Oee}W~pewmeW ceeieer} HeoW yeesef}}W~ nsef®e nes³es~~13-847~~Jeeb®eewefve³eeb JesieUW~ ªHe keÀjCeW ns ve efce}W~IesF¥ DeJebefle}W DeebOe}W~ leQ ogpevesefme ³es~~848~~SJeb F³eW GHejleer~ %eeveef®eÚW ceeiegleeR~DeceeefvelJeeefoÒeYe=efle~ JeeKeeefCe}eR~~849~~peQ %eeveHeoW Deþje~ kesÀef}³eeb ³esjer ceesnjeb~De%eeve ³e³ee DeekeÀeje~ menpeW ³esleer~~850~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 204 Gvces<e:12:De%eeve}#eCes (2)

Page 108: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

’Heoe®eer keÀesj ve meb[eR“Þeerke=À<Ceebveer YeieJeÃerlee®³ee lesjeJ³ee DeO³ee³eeleer} 7,8,9,10

Je 11 ³ee µ}eskeÀebÜejs %eeveHeos meebietve DekeÀjeJ³ee µ}eskeÀe®³eeGÊejeOee&leer} DeO³ee& ’De%eeveb ³eoleesçv³eLee“ ³ee µ}eskeÀ®elegLe&HeeoeleDe%eeve cnCepes pes %eeve veJns les, Deµeer De%eevee®eer J³eeK³ee kesÀ}erDeens. l³eeyeÎ}®eer DeeHe}er YetefcekeÀe mHeä keÀjleebvee®e %eeveosJe HejleDeeéeemeve osleele keÀer les ieerles®³ee Heoe®ee YeeJeeLe& meebieleebvee l³ee Heoe®eerkeÀesjner mees[tve yees}le vemeleele. les cnCeleele:

’pesJne ieYe&Jeleer m$eerme pesJeCe Jee{eJes lesJne DeeHeesDeeHe®e efle®³eeGojeleer} ieYee&me les Heesnes®euîee®es pemes meceeOeeve efceUles, lemes®e%eeveHeoeb®es meefJemlej JeCe&ve pes kesÀ}s l³eele®e DeeHeesDeeHe leefÜjesOeerDe%eeveHeoeb®es efJeJejCe DeefYeÒesle nesles. Kejs lej %eeveHeos JeefCe&uîeeJejDe%eeveHeos Hegve: efJemleeªve meebieC³ee®es Òe³eespeve Gjle veener. DeebOeȳeeceeCemee}e efveceb$eCe kesÀ}s Demelee, lees pemee [esUme Jeeìe[îee}e meesyeleIesTve ³eslees®e, l³ee®eÒeceeCes DeceeefvelJeeoer %eeveef®eÚs peer efveªefHe}er,leer®e G}ì DeLee&ves efHeÀjJe}er cnCepes l³eeefJejesOeer peer ef®eÚs leer®e De%eevee®eer}#eCes nesle, Demes mecepeC³eele keÀesCelee®e Òel³eJee³e veener.“

ceeieeb µ}eskeÀe®esefve DeOee&OeX~ SsmeW meebefiele}W cegkegbÀoW~vee GHeÀjeìer %eeveHeoW~ leQef®e De%eeve~~851~~cnCeewefve F³eeb JeenCeeR~ kesÀ}er c³eeb GHe}JeCeer~Jeeb®etefve otOee ces}Jetefve HeeCeer~ HeÀej keÀerpes~~852~~lewmeW peer ve ye[ye[er~ Heoe®eer keÀesj ve meeb[eR~Heefj cet}OJeveeref®e³eW Jee{eR~ efveefceÊe pee}eW~~853~~

’SJeb®e %eeve DeeefCe De%eeve ef®eÚs JesieUe}er meebieC³ee®eer iejpe vemeles,cnCetve®e cegkegbÀoeves (cnCepes Þeerke=À<Ceebveer)’De%eeveb ³eoleesçv³eLee“ Fleke̳eemeb#esHeeves De%eevee®es JeCe&ve kesÀ}s Deens. cnCetve legce®ee pej Demee mecepePee}e Demes} keÀer ne %eeveosJe ogOeele HeeCeer efcemeUtve les Jee{JeeJes,lemes Gieer®e®e ye[ye[ }eJetve De%eeve}#eCeeb®es }byes®eJe[s JeCe&ve keÀjleyeme}e Deens, lej ceer legcne}e efveef½ele Deeéeemeve oslees keÀer les lemes veenerDeeefCe ieerles®³ee Heoe®³ee ³eLeeLee&}e mees[tve ceer keÀenerner meebiele veener.efkebÀyengvee cegkegbÀoe®es pes ceveesiele ieerlesle Deens, les®e ceer legcne}e ³eeDe%eeve}#eCeeb®ee efJemleej keÀªve meebieC³ee®³ee efveefceÊeeves DeefOekeÀ mHeäkeÀªve oeKeJelees Deens.“efJeÜppeve Je %eeveséejer

%eeveosJe meebieleele keÀer’ieerles®³ee Heoe®eer keÀesjner ve meeb[lee“cnCepes ieerleeLe& ³eeqlkebÀef®elener ve [eJe}lee Je l³eele Heoj®es keÀenernerDeefOekeÀGCes ve keÀjlee les lees HeÀÊeÀ DeefOekeÀ mHe<ì keÀªve oeKeJeleDeensle. l³eeb®es ns Deeéeemeve }#eele ve Ieslee®e l³eeb®³ee %eeveséejer ³eeÒeemeeefokeÀ ûebLee®ee DeLe& µeesOet HeenCeeN³ee efkebÀJee ieerles®es efJeJes®eve keÀjleebveeDeLeJee ieerles®es jnm³eesodIeeìve keÀª Heenleebvee %eeveséejerme [eJe}CeeN³eekeÀefLele efJeÜppeveeb®³ee neleer ³eLeeLe& ieerleeLe& meeHe[Ces og}&Ye®e cnì}sHeeefnpes. Demees.

Þeesl³eeb®es DeeéeemeveÞeesl³eebvee keÀoeef®ele DeeHeCe kesÀ}s}e ne %eeveHeoeb®ee efJemleej

ceeveJeCeej veener, ³ee DeeµebkesÀves yeeJej}suîee %eeveosJeebme DeYe³e osle ÞeesleskeÀe³e cnCeleele, Hene:

lebJe Þeesles cnCeefle jens~ kesÀ Heefjneje þeDees Deens~efyeefnmeeR keÀeb Jee³eW~ keÀefJeHees<ekeÀe~~13-584~~letleQ Þeercegjejer~ cnefCele}sb ÒekeÀì keÀjer~peQ DeefYeÒee³e ieJnjeR~ PeebefkeÀ}W DeecneR~~585~~leQ osJee®eW ceveesiele~ oeefJele Deeneefme cetle&~nsner cnCelee ef®eÊe~ oeìs} legPeW~~856~~

Þeesles cnCeleele: ’%eeve DeeefCe De%eeve Heoeb®ee SJe{e efJemleej keÀekesÀ}e l³ee®es mHeäerkeÀjCe keÀjle yemet vekeÀesme. leÊJe%eeveoµe&keÀ %eeveosJee!legPes efJeJes®eve Deecne}e DeeJe[s} keÀe veener Deµeer J³eLe& µebkeÀe ceveeleyeeUiet vekeÀesme. Deecne}e mecepetve ®egkeÀ}s Deens keÀer leg}e Þeerke=À<CeebveermJele:®e ieerleeªHeer iegnsle iegHle jeKetve þsJe}s}s DeefYeÒee³e mHeä keÀªvemeebieC³eeme Dee%eeefHe}s Deens Je cnCetve®e let ³ee ieerleeLe&%eeve³e%eeefveefceÊeles osJee®es ceveesiele Deece®³eeHeg{s cetefle&ceble meekeÀej keÀjlees Deensme. HeCelegP³ee efJeve³eµeer} mJeYeeJeecegUs ³ee®eer mHeä keÀyet}er osleebvee legPes ef®eÊeYeejeJetve peeF&}.“

cnCeewefve Demees nW ve yees}eW~ Heefj meebefJe³eeb ieeb meblees<e}es~peQ %eeveleefj³eW ces}efJe}es~ ÞeJeCemegKeeef®e³eeb~~ 857~~Deeleeb F³eeJesjer~ peQ lees Þeernjer~yeesef}}e leQ keÀjer~ keÀLeve JesieeR~~858~~

’cnCetve ³eeefJe<e³eer DeefOekeÀ keÀener let Deecne}e meebieeJesme DemeeDeecner leg}e Deeûen keÀjCeej veener. HeCe let Deecne}e legP³ee Jeeiiebies®³ee%eeveveewkesÀletve efnb[Jetve pes ieerlee%eeveªHeer pe}eµe³eele cevemeesÊeÀ efJenejkeÀjC³ee®es DecetHe megKe efo}s Deensme, l³eecegUs Deecner KetHe®e meblees<e}esDeenesle. let Deelee Heg{s ÞeernjeRveer Depe&gvee}e keÀe³e GHeosµe kesÀ}e lees}JekeÀj keÀLeve keÀj. lees SskeÀC³eeme Deecner HeÀej Deelegj}es Deenesle.“Heg{er} DevegmebOeeve

³eeÒeceeCes ³eceefve³ece DeesUKeC³eeme GHe³egÊeÀ DeeefCe Del³eeJeµ³ekeÀDeµeer %eeve DeeefCe De%eeve ³ee iegCeeb®eer }#eCes %eeveosJe lesjeJ³ee DeO³ee³eeleefveªefHeleele. ³ee®ee®e µes<e efJe®eej meesUeJ³ee DeO³ee³eer ieerlesleowJeemegjmebHeo s®³ee efveefceÊeeves kesÀ}s}e Deens. lejer efJe<e³ee®³ee meelel³eemeeþerJe Hetle&lesmeeþer Heg{er} Gvces<e ¬eÀ.13:owJeemegjmebHeefÜYeeie ³eele DeeHeCelees efJe®eej Heent ³ee. Fl³e}ced~

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer 205 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 109: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

::Gvces<e::13:: ::owJeemegjmebHeefÜYeeie::

%eeveesHee³e:owJeemegjmebHeefÜYeeie-206%eeveesHee³ee®es cenÊJe%eeveÒeeHleer®ee ceeie&efÜefJeOe mebHeoe:owJeer Je Deemegjer mebHeoe-207owJeer mebHeoeDeemegjer mebHeoe-208meeOegkeÀLee-209

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

::Gvces<e::14:: ::owJeer mebHeoe::

DeYe³eeoer owJeer mebHeoe:DeYe³e-210meÊJemebµeg×er%eeve³eesieJ³eJeefmLeleeroeve³e%eleHeeoer:oeve-211melejeJ³ee DeO³ee³eeletve oeve³e%e, oeve Je leHe -212oce (Fbefê³eoceve)³eeiemJeeO³ee³e-213leHeleHe Je HebLejepe-214Deepe&JeDeefnbmeemel³emel³e Je HejleÊJeoµe&veefme×efme×evleHe×efle Je mel³e-215De¬eÀesOel³eeie

Deefle cenÊJee®eer SkeÀ mebHeoe:µeeefvle-216µeeefvle cnCepes ef$eHegìer®ee }esHeµeeefvle Je Hemee³eoeveieerlesleer} µeevleer®ee DeLe&ieerleeµ}eskeÀ (12-12)leer} ’l³eeiee®íeefvlejvevlejced“-217ieerleeµ}eskeÀ 12-12 Jejer} %eevesµeeb®³ee DeesJ³ee³ee DeesJ³eeb®ee mej}eLe&%eeve ³ee µeyoe®ee DeLe& -218%eeve µeyoe®es oesve DeLe&ieerlee µ}eskeÀ 12-12 ceOeer} %eeve ne SkeÀ Òeieefleoµe&keÀ ìHHeemeeOekeÀe®³ee Òeieleer®ee Dee}sKe%eeveséejer ner lej ieerlee%eeveÒekeÀeµeµe}ekeÀe®e!-219DeHewµetv³eeoer owJeer iegCe:DeHewµetv³eke=ÀHee¢äer-220Yetleo³eeDe}es}gHelJe-221Jewjei³eceeo&JeNner (pevce-cejCee®eer }epe)-222De®eeHeuîeÒel³eenejlespeµetv³ee®ee ceeie& Je ’#egjm³e Oeej:“ -223#eceeOe=efleµegef®elJeDeêesn -224DeceeefvelJemeJJeerme iegCe: meJJeermeW iegCep³eesleeR®es efveje¡eve Je Deelcejepee®es Deew#eCemeceejesHeßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßGvces<e 13:ieerlee:9:12-15;15:19,20;16:1-3%eeveséejer:9:172-196;16:47-67Gvces<e 14:ieerlee:2:66,70,71;3:25;4:39;5:1,4,5,12;6:7,14,15,20;9:31;12:4,12;17:20-28;18:53,62%eeveséejer:3:169;11:9;12:141-143;16:68-212;18:1794-1799efme.efme.He.:6:61

³eesieoe Þeer%eeveséejer efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 110: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

::Gvces<e13::::owJeemegjmebHeefÜYeeie::

%eeveesHee³e:::: owJeemegjmebHeefÜYeeie

DeeleeHe³e¥le DeeHeCe %eeveséejer®³ee lesjeJ³ee DeO³ee³eele JeefCe&}s}er%eeveiegCemebHeefÊe}#eCes Heeefn}er. ³eeb®ee meeOekeÀeb®³ee Deenej-efJenej-Dee®ejCe-efJe®eej-³ece-efve³ece-meeOeves®eer efoµee Je iebleJ³e Fl³eeoerpeerJeveµew}erµeer Ieveoeì mebyebOe Deens, ³ee®es HetJeea®e metleesJee®e kesÀ}s nesles,ns efpe%eemetbvee mcejle Demes}®e.

l³ee®eÒeceeCes meesUeJ³ee DeO³ee³eebleie&le ieerlesves kesÀ}s}s owJeemegjmebHeÊee r®esefJeJes®eve DeY³eemeCesmeg×e meeOekeÀeb®³ee ¢äerves Del³eeJeµ³ekeÀ®e Deens. owJeermebHeoe Je Deemegjer mebHeoe ³eeb®es efveoxµeve ÞeerieesHee}ke=À<Ceebveer l³ee efþkeÀeCeerkesÀ}s Deens. owJeer mebHeoe ûee¿e Je Deemegjer mebHeoe Deûee¿e Demes l³eeb®escegceg#etbvee meebieCes Deens.

owJeer mebHeleiegCe}#eCes Je l³eeefJejesOeer Deemegjer mebHeleiegCe}#eCes ³eeb®es%eeveosJeebveer l³eeefveefceÊe kesÀ}s}s efJeJes®eve ³ee ¢äerves DeY³eemeCes DeeJeµ³ekeÀDeens. l³eekeÀ[s DeeHeCe Deelee JeUCeej Deenesle. meesUeJ³ee DeO³ee³eeleer}ne pees efJe<e³e DeeHeCe Deelee neleeUCeej Deenesle, lelHetJeea Lees[er HetJe&HeerefþkeÀeHeenCes Gef®ele þjs}.%eeveesHee³ee®es cenÊJe

HebOejeJ³ee DeO³ee³eele Je=#eeJej ªHekeÀ keÀªve mebmeej efkeÀleer #eCeYebiegjJe Demeej Deens ns ieerlesle mHeä kesÀ}s Deens. l³ee®eÒeceeCes #ej, De#ej JeGÊece Heg©<eeb®es mHeä efveoµe&ve l³ee DeO³ee³eele Dee}s Deens. Heg©<eesÊecee®eerYesì JneJeer Demes JeeìCeeN³eebvee, DeelceleÊJee®eer ÒeeHleer JneJeer, ³eemeeþer%eeve ns®e meeOeve Deens, ns lesLes mHeä kesÀ}s Deens.

l³ee JeCe&veecegUs peeCel³eebvee KetHe meblees<e Pee}e. DeelceleÊJee®eer ÒeeHleerJneJeer ner DeekeÀeb#ee cegceg#etle efvecee&Ce Pee}er. l³eeb®³ee le=Hleermeeþer %eeveosJeowJeemegjmebHeos ®³ee JeCe&veeefveefceÊe Hejle %eeve Je De%eeve ³eeb®ee ceeieer}efJe<e³e®e SkeÀe DeLeea Heg{s ®ee}Jeleele.

HebOejeJ³ee DeO³ee³eeleer} DeO³eelce%eeveefJe<e³ekeÀ efveªHeCe SsketÀve%eeles DeHeej megKeeJe}s, lej Flej cegceg#etb®eer efpe%eemee peeie=le Pee}er.’ns cece&%e Depe&gvee! pees ce}e Heg©<eesÊecee}e peeCelees Je ceeP³eeµeer SkeÀªHeneslees, lees®e Keje meJe&%eeveer DeeefCe lees®e Keje HejekeÀesìer®ee YeÊeÀ!“Demes GÃej HebOejeJ³ee DeO³ee³ee®³ee µesJeìuîee oesve µ}eskeÀeleYeieJebleebveer keÀe{}s:

³ees ceecesJecemeccet{es peeveeefle Heg©<eesÊececed~me meJe&efJeÓpeefle ceeb meJe&YeeJesve Yeejle~~15-19~~Fefle ieg¿eleceb µeem$eefceocegÊeÀb ce³eeveIe~SleodyegodOJee yeggef×ceevm³eelke=Àleke=Àl³e½e Yeejle~~15-20~~

’ns Yeejlee! pees %eeveer ³ee ÒekeÀejs ce}e - Heg©<eesÊecee}e - peeCelees,lees meJe&%e nes³e. lees mJele:nermekeÀì meJe& efJeée ns ceePes®e mJeªHe Deens,Deµee OeejCesves meJee¥le³ee&ceer DemeCeeN³ee ceePeer meJe& ÒekeÀej®³ee YeeJeevesYeÊeÀer keÀjlees. ns HeeHee®ee mHeµe&ner ve Pee}suîee Yeejlee! ³eeÒeceeCes nsDel³eble ieg¿e µeem$e ceer leg}e keÀLeve kesÀ}s. ³ee®es %eeve keÀªve IesTveyegef×ceeve ceveg<³e ke=Àleke=Àl³e neslees.“

Heg{s meesUeJ³ee DeO³ee³eer l³eeÒemebieer ÞeernjeRveer Gunemeeves %eevee®esKetHe JeCe&ve kesÀ}s. les cnCeleele:

SJeb F³eWefJeKeeR keÀerj~ peeCeleW yegPeeefJe}W DeHeej~Heefj cegceg#eg Flej~ meekeÀeb#e pee}W~~16-47~~l³ee cepe Heg©<eesÊecee~ %eeveW Yesìs pees megJecee&~lees meJe&%eg leesef®e meercee~ YeÊeÀeref®ener~~48~~SsmeW ns $ew}eske̳evee³ekeWÀ~ yeesef}}W DeO³ee³eeble µ}eskeWÀ~lesLe %eeveef®e yengleskeWÀ~ Jeeefve}W lees<eW~~49~~Yeªefve ÒeHeb®ee®eeb IeeWìg~ keÀerpes osKele³eeef®e osKeleeb êäg~Deevebomeece´ep³eeR Heeìg~ yeebefOepes peerJeeb~~50~~³esJe{s³eeb }eþsHeCee®eeb GHeeJees~ Deeveg veeneRef®e cnCes osJees~ne mec³ei%eevee®eeb jeJees~ GHeeJeebceepeebr~~51~~

’ns %eeve meJe& mebmeeje®ee SkeÀe Ieesìele efvejeme keÀªve, menpele³eeê<ìe-o=µ³e efceUJeCeer keÀªve, ef$eHegìerjefnle DeJemLee ÒeeHle keÀªve oslesJe peerJee}e mJeevebomeeceep³ee®ee cegkegÀì ®e{Jeles. %eeveeSJe{e meceLe& GHee³eogmeje veener®e! ne GHee³eeb®ee jepee®e cnCee vee!“

SsmeW Deelceefpe%eemeg peQ nesles~ efleneR lees<e}sefve ef®eÊeW~DeeojW les³eeb %eeveeleQ~ JeesJeeef}}W peerJeW~~52~~Deeleeb DeeJe[eR lesLe He[s~ les³eebef®e DeJemejW Heg{s Heg{W~efjieeW }eieW ns Ie[W~ Òesce SsmeW~~53~~cnCeesefve efpe%eemetb®eebHewkeÀeR~ %eeveeR Òeleerleer nes vee pebJe efvekeÀeR~lebJe ³eesie#esce %eeveefJeKeeR~ mHegÀjs}ef®e keÀeR~~54~~

’ns SsketÀve Deelceefpe%eemet pes nesles l³eebveer Deeveboeves Je Del³eeojeves%eeveesHee³eeJeªve DeeHe}e peerJe DeesJeeU}e. FlekesÀ Òesce p³ee Jemlet®³eeefþkeÀeCeer efvecee&Ce nesles, leer Jemlet®e melele ceveele Yeªve jenles, ne Òescee®eeefve³ece®e Deens. ³ee®e DeeJe[erves %eeveesHee³ee®³ee efþkeÀeCeer Òesce Jeme}s}scegceg#et, peesHe³e¥le ¢{ %eeveÒeeHleer Je %eeveÒeleerleer nesle veener, leesHe³e¥lemelele %eeveeefJe<e³eer efJe®eej keÀjCeej®e vee!“%eeveÒeeHleer®ee ceeie&

Deelee ns %eeve keÀmes nesF&} l³eeefJe<e³eer %eeveosJe cnCeleele:cnCeewefve leQef®e mec³ei%eeve~ kewÀmesefve nes³es mJeeOeerve~peeef}³eeb Je=ef׳elve~ Ie[s} keWÀJeeR~~16-55~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 206 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 111: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

keÀeb GHepeesef®e peQ ve }ens~ peQ GHepe}WneR DeebJnebìe met³eW~leQ %eeveeR efJe©× keWÀ Deens~ ns peeCeeJeW keÀeR~~56~~ceie peeCeles³eeb peQ efJeª~ les³ee®eer Jeeì Jeenleer keÀªb~%eevee nve leQef®e efJe®eeªb~ meJe& YeeJeW~~57~~

’cnCetve les mec³ei%eeve keÀmes ÒeeHle nesF&} Je Pee}s}s %eeve o={keÀmes nesF&}, lemes®e les %eeve nesC³eeme pes ÒeefleyebOe keÀjleele Je Pee}suîee%eevee®ee efJeHe³ee&me keÀªve oeKeJeleele, les %eevee®es µe$et keÀesCe Deensle, nsmeJe& peeCetve Iesle}s Heeefnpes. ceie %eeveeme ÒeeflejesOe keÀjCeeN³eebvee Iee}JetveosTve %eeveceeie& ceeskeÀUe keÀjC³ee®ee GHee³e ceveesYeeJes SsketÀ ³ee.“

Ssmee efpe%eemet legcneR mecemleeR~ YeeJees pees Oeefj}e Demes} ef®eÊeeR~lees HegjJeeJe³ee }#ceerHeleer~ yeesef}pew}~~16-58~~%eeveemeeR megpevce pees[W~ DeeHeg}er efJeÞeebleerner Jejer Jee{W~leQ mebHeÊeer®eW HeJee[s~ meebefIepew} owJeer~~59~~DeeefCe %eeveeef®e³eW keÀeceekeÀejW~ peQ jeieÜs<eemeeR os LeejW~efle³eW Deemegefj³eWner IeesjW~ keÀjer} ªHe~~60~~

’Demee pees legce®³ee efpe%eemet Deble:keÀjCeeleer} YeeJe Deens. lees HetCe&keÀjC³eemeeþer YeieJeble meesUeJee DeO³ee³e keÀLeve keÀjle Deensle. efpe®³ee³eesieeves GÊece %eeve efvecee&Ce nesles Je megKeÒeeHleer nesles, l³ee owJeer mebHeos ®esles iegCeJeCe&ve keÀªve %eeveeme peeUtve ìekeÀCeeN³ee Je jeieÜs<eeoeRvee LeejeosCeeN³ee Ieesj Deemegjer mebHeo s ®es HeCe ªHeoµe&ve l³eeefveefceÊe Ie[s}.“efÜefJeOe mebHeoe:::: owJeer Je Deemegjer mebHeoe

veJeJ³ee DeO³ee³ee®³ee yeejeJ³ee Je lesjeJ³ee Deµee oesve µ}eskeÀeletveDeemegjer Je owJeer mebHeÊeeRvee keÀejCe DemeCeeN³ee owJeer Je Deemegjer Òeke=ÀleeR®eepees efveoxµe ieesHee}ke=À<Ceebveer kesÀ}e neslee, lees Demee Deens:

ceesIeeµee ceesIekeÀcee&Cees ceesIe%eevee efJe®esleme:~je#emeerceemegjerb ®ewJe Òeke=Àefleb ceesefnveeR efÞelee:~~9-12~~cenelceevemleg ceeb HeeLe& owJeeR Òeke=ÀefleceeefÞelee:~Yepevl³evev³ecevemees %eelJee YetleeefoceJ³e³eced~~9-13~~

’pes efJeJeskeÀµetv³e }eskeÀ je#emeer Je Deemegjer Òeke=ÀleerJej peeleele, l³eeb®³eeF®íe efve<HeÀU nesleele; l³eeb®eer keÀcex efve<HeÀU nesle Je l³eeb®es %eevenerefve<HeÀU®e Demeles. HeCe ns HeeLee&! owJeer Òeke=Àleer®ee DeeÞe³e keÀjCeejscenelces Yetleeb®es DeeefokeÀejCe Je DeJ³e³e Deµee ce}e peeCetve ceePes Devev³eYeÊeÀ nesleele.“

ne®e efJe<e³e Deelee meesUeJ³ee DeO³ee³eele Iesle %eeveosJe cnCeleele:menpe Fäeefve<ìkeÀjCeeR~ oesIeeref®e F³eeb keÀJelegefkeÀCeer~ns veJeceeO³ee³eerb~ GYeejCeer kesÀ}er~~16-61~~lesLe meeTcee IesJee³ee GJeeJeew~ lebJe Jees[Je}e Deeve ÒemleeJees~leefj les³eeb ÒemebieW Deeleeb osJees~ efveªefHele Demes~~62~~³e³ee efveªHeCee®esefve veebJeW~ DeO³ee³eHeo mees}eJeW~}eJeCeer Heenleeb peeCeeJeW~ ceeefie}eJesjer~~63~~

’Deµee ³ee owJeer Je Deemegjer Òeke=ÀleeR®es veJeceeO³ee³ee r efveªHeCe kesÀ}snesles. JeemleefJekeÀ lesLes®e l³eeb®es efJeJes®eve HetCe& keÀjeJe³eeme nJes nesles. HeCeefleleke̳eele Flej cegÎs GHeefmLele PeeuîeecegUs les jentve ies}s. les JeCe&veDeeefCe l³ee Òeke=ÀleeRveer GHeeefpe&le kesÀ}suîee mebHeÊeeR®es efJeJes®eve Deelee meesUeJ³eeDeO³ee³ee®³ee efveefceÊeeves Þeerke=À<Ce efveªefHele Deensle, ns peeCekeÀejebveer }#eeleI³eeJes,“ Demes %eeveosJe meebiele Deensle. Demees.

Heefj ns Deeleeb Demees ÒemlegleeR~ %eevee®eeb efnleeefnleeR~meceLee¥ mebHeefÊe~ F³eebef®e oesveeR~~16-64~~peQ cegceg#egceeieeA®eeR yees}eJeeR~ peQ ceesnje$eer®eeR Oece&efoJeeR~leQ DeeOeer lebJe owJeer~ mebHeÊeer SskeÀes~~65~~pesLe SkeÀ SkeÀebleQ HeesKeeR~ SsmeW yengle HeoeLe& ³eskeÀeR~mebHeeefopeleer leQ }eskeÀeR~ mebHeefÊe cnefCepes~~66~~leQ owJeer megKe mebYeJeeR~ lesLe owJeeb iegCeeb SkeÀesHepeerJeer~pee}eR cnCeewefve owJeer~ mebHeÊeer ns~~67~~

’Deelee %eeve efceUJeCes Jee De%eeve HeesmeCes ³eekeÀjlee ³ee owJeer JeDeemegjer mebHeoe®e keÀejCeerYetle Demeleele. cegceg#etbvee DeelceÒeeHleer®³ee ceeiee&}e}eJeCeejer Je mebmeejceesnªHeer efveµee Iee}JeCeejer Oece&ceµee}ªHe®e Deµeerpeer owJeer mebHeoe Demeles, efle®es ÒeLece DeJe}eskeÀve keÀª ³ee. efpe®³ee ³eesieevesFlej HeoeLe& efceUJelee ³esleele, efle}e ³ee }eskeÀer mebHeÊeer Demes cnCeleele.owJeer megKeÒeeHleer keÀªve osCeejer Je owJeer iegCeeb®es Hees<eCe keÀjCeejer cnCetve

efn}e owJeer mebHeÊeer Demes cnCeleele.“

owJeer mebHeoe³eeÒeceeCes %eeveosJe owJeer mebHeos®es JeCe&ve keÀjC³eeme ye×HeefjkeÀj nesleele.

owJeer mebHeÊeer®es efveoxµeve Þeerieerles®³ee 16-1,2 Je 3 ³ee µ}eskeÀeletve kesÀ}s}sDeens, les Demes:

DeYe³eb meÊJemebµegef×d%ee&ve³eesieJ³eJeefmLeefle:~oeveb oce½e ³e%e½e mJeeO³ee³emleHe Deepe&Jeced~~16-1~~Deefnbmee mel³ece¬eÀesOeml³eeie: µeeefvlejHewµegveced~o³ee Yetles<Je}es}gHlJeb ceeo&Jeb Ûerj®eeHe}ced~~16-2~~lespe: #ecee Oe=efle: µeew®eceêesnesveeefleceeefvelee~YeJeefvle mecHeob owJeerceefYepeelem³e Yeejle~~16-3~~

meJJeerme ÒekeÀej®³ee owJeer iegCemebHeÊeer ³eeÜejs meebefieleu³ee Deensle,l³ee Deµee:

1) DeYe³e, 2) meÊJemebµeg×er, 3) %eeve³eesieJ³eJeefmLeleer,4) oeve,5) oce, 6) ³e%e, 7) mJeeO³ee³e, 8) leHe, 9) Deepe&Je,10) Deefnbmee, 11) mel³e, 12) De¬eÀesOe, 13) l³eeie, 14) µeeefvle,15) DeHewµetve, 16) o³ee, 17) De}es}gHelJe, 18) ceeo&Je,19) Ûer, 20) De®eeHeuîe, 21) lespe, 22) #ecee, 23) Oe=efle,24) µeew®e, 25) Deêesn Je 26) DeceeefvelJe

Deefnbmee, Deepe&Je, µeew®e, #ecee, DeceeefvelJe ³eebmeejKes iegCe HetJeealesjeJ³ee DeO³ee³eeleer} %eeveiegCe}#eCes Heenleebveener DeeHeCe DeY³eeme}s

³eesieoe Þeer%eeveséejer 207 Gvces<e:13:owJeemegjmebHeefÜYeeie

Page 112: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

nesles. l³ee®eÒeceeCes Deefnbmee, mJeeO³ee³e, mel³e, leHe, F.keÀener iegCeHele¡e}erÒeCeerle ³eceefve³eceebleie&le ³esleele, nsner DeeHeCeeme efJeefole Deens®e.lesjeJ³ee Je meesUeJ³ee DeO³ee³eeleer} %eeve Je owJeermebHeo}#eCes yengleskeÀDe<ìebie³eesieeleer} ³eceefve³eceeb®ee meceeJesµe keÀjleele, Demes DeeHeuîee}eefometve ³esles.

Hele¡e}eR®³ee met$eªHeeves keÀLeve kesÀ}suîee ³eesieµeem$eeleer}F&éejÒeefCeOeeveeÜejs meceeefOe ÒeeHle keÀjC³ee®ee ÒecegKe nslet meceesj þsJetvel³eeb®³ee efJe®eejmejCeer®ee Þeerke=À<Ceebveer ieerlesÜejs efJemleej Je mHeäerkeÀjCekesÀu³ee®es efomeles. %eevesµe Þeerke=À<Ceeb®ee efJe®eej veerì mecepeeJee cnCetve JemJele:®³ee efJemle=le DevegYeJee®ee DeeHeCee}e }eYe keÀªve osC³eemeeþer%eeveséejerÜejs ne meJe& efJe<e³e Deefleµe³e meewkeÀ³ee&ves DeeHeCeeHeg{s ceeb[leele,ns efpe%eemetbvee HejleHejle meebiee³e}e vekeÀes®e! Demees.Deemegjer mebHeoe

³ee meJJeerme iegCeer owJeermebHeÊee r®es %eeveosJeebveer kesÀ}s}s JeCe&ve HeenC³eeHetJeeaDeemegjer mebHeÊeer®es Je veblej owJeer mebHeÊeer®es veJeJ³ee DeO³ee³eele µ}eskeÀ

¬eÀ. 9-12 Je 13 ³eebJej l³eebveer kesÀ}s}s efJeJes®eve Heent ³ee:³e³ee}eieer pevce}sef®e leQ ceesIe~ pewmeW Jeeef<e&³eWJeerCe cesIe~keÀeb ce=iepe}e®eW lejbie~ ogªefveef®e HeeneJeW~~9-172~~DeLeJee keÀeunsjer®eW DeefmeJeej~ vee leNneR Jees[byejer®eW De}bkeÀej~keÀeR iebOeJe&veiejeR®eW DeeJeej~ DeeYeemeleer keÀeb~~173~~meebJejer Jeeef{Veuîee mej}eb~ Jejer HeÀ} vee Deebleg HeeskeÀ}e~keÀeb mleve pee}W ie}eb~ µesef}³es pewmeW~~174~~lewmeW cetKee&®eW les³eeb efpe³ee}W~ DeeefCe efOekedÀ keÀce& les³eeb®es efveHeÀpes~pewmeW meebJejer HeÀ} Dee}W~ IesHes vee efopeW~~175~~

’cnCetve Deµee leceesiegCeer ceeCemeeb®es - Deemegjer mebHeos®es Oeveer nesCeeN³eeb®espevcee}e ³esCes J³eLe&®e Deens. p³eeÒeceeCes Hepe&v³eJe=äer ve keÀjCeejs cesIe Jeece=iepeUe®es lejbie ogªve®e yejs efomeleele; efkebÀJee ceeleer®es Iees[smJeej,Fbêpee}eves efveefce&}s}s De}bkeÀej efkebÀJee iebOeJe&veiejer®ee oeKeJe}s}e mJeefHve}DeeYeeme pemes efceL³ee Demeleele Jee pemee keÀeb[îeeefveJe[gbie mejUmeesìJee{lees - l³ee}e vee µeW[îeeJej HeÀU Demeles vee Deele ieeYee! efkebÀJeeµesUer®es DepeeieU mleve pemes otOe osC³ee®³ee GHe³eesiee®es vemeleele; lemes®el³ee cetKee&®es peerJeve J³eLe& efve©Ðeesieer Demeles. meebJejer®³ee Pee[e}e Dee}s}sHeÀU pemes neleer ve }eielee®e HegÀìtve l³eeleuîee cneleeN³ee JeeN³eeJejefJeªve peeleele, l³ee®eÒeceeCes l³eeb®es keÀesCelesner keÀce& GHe³egÊeÀ HeÀ}osle veener.“

ceie peQ keÀebneR leQ Heef{Ve}W~ leQ ceke&ÀìW veejU leesef[³e}s~keÀeb DeebOeu³eeneleeR Heef[Ve}W~ ceesleer pewmeW~~9-176~~efkebÀyengvee les³ee®eeR µeem$eW~ pewmeeR kegÀceejerneleeR efoOe}eR µem$eW~keÀeb Deµeew®³ee ceb$e-~ yeerpeW keÀefLe}eR~~177~~

’DeeefCe les pes keÀener Heebef[l³e efceUJeleele, les cnCepes ceekeÀ[evesveejU lees[tve I³eeJee HeCe l³ee}e lees keÀmee HeÀes[eJee Je KeeJee ns ceenerle

vemeuîeecegUs lees Jee³ee peeJee; efkebÀJee DeebOeȳee®³ee neleer DepeeCelesHeCesceesleer ³eeJee Deve l³eeves lees Ke[e cnCetve HesÀketÀve ÐeeJee, l³eeÒeceeCes Jee³eHeÀU®eDemeles. efkebÀyengvee l³eeves He{}s}er µeem$es cnCepes Deye}s®³ee neleer efo}s}erµem$es efkebÀJee Deµegef®eYe&tle ceeCemee}e kesÀ}s}e ceb$eesHeosµe pemes l³eeb®³eeGHe³eesiee®es vemetve G}ì l³eeb®ee Ieele®e keÀjleele, l³eeÒeceeCes Demeleele.

lewmeW %eevepeele les³eeb~ DeeefCe peQ keÀeF¥ Dee®eefj}W Oevebpe³ee~leQ DeeIeJeWef®e ies}W Jee³eeb~ peQ ef®eÊenerve~~178~~HeQ leceesiegCee®eeR je#emeer~ peQ meÂgef×leQ ûeemeeR~efJeJeskeÀe®eeb þeDeesef®e Hegmeer~ efveµee®ejer~~179~~efle³eW Òeke=Àefle JejHe[W peen}W~ cnCeTefve ef®ebles®esefve keÀHees}W ies}sb~Jeefj leeceefme³es®eW Heef[}W~ cegKeeceepeeR~~180~~

’l³eeb®es ef®eÊe lecemeebOekeÀejeves Yeªve ies}s}s Demeuîeeves Je ceesnevesef}Hle Pee}s}s Demeuîeeves l³eebveer pes keÀener %eeve mebHeeove kesÀ}s}s DemelesJe les pes keÀener keÀce&keÀeb[ keÀjleele, les meieUs®e Jee³ee peeles. meÂg×er}eefieUtve ìekeÀCeeN³ee Je efJeJeskeÀe®ee þeJeefþkeÀeCee veä keÀjCeeN³ee DebOeeN³eeleceesiegCee®³ee je#emeer Òeke=Àleer®³ee DeOeerve PeeuîeecegUs les efle®³ee ÒeHeb®eef®ebleeDeve ceesnªHeer iee}HeÀ[s Deme}suîee leecemeer cegKeele De}ieo®epeeTve He[leele.“

pesLe Deeµesef®e³eW }e}W~ Deebleg efnbmee efpeYe }es}W~lesJeeRef®e meblees<ee®eW ®eekeÀ}W~ DeKeb[ ®eIe}eR~~9-181~~peQ DeveLee&®eer keÀeveJesjer~ DeJee}gJes ®eeefìle efveIes yeensjer~peQ ÒeceeoHeJe&leeR®eer ojer~ meoeef®e ceele}eR~~182~~pesLe Üw<eeef®e³eeb oe{e~ KemeKemeeb %eevee®eeb keÀefjleer jie[e~peQ DeieefmleiebJemeCeer cet{eb~ mLet}yeg×er~~183~~SsmeW Deemegefj³es Òeke=Àleer®eeb leeW[eR~ pew pee}W ieeb YetleeW[eR~leQ yeg[ewefve ies}W kegbÀ[eR~ J³eeceesne®eeb~~184~~

’p³ee je#emeer®³ee cegKeeleer} DeeµeeªHeer }eUsle efnbmeeªHeer peerYemeblees<ee®es Keeb[kesÀ keÀªve efvel³e ®eIeUle Demeles, peer DeveLe&ªHeer efJe<e³ecevemeesÊeÀ Keele Demeles Je peer Deesþebvee }eie}s}s efJe<e³emegKe ®eeìleyemeles; Je peer ÒeceeoªHeer HeJe&leeleer} ceepe}s}er ojer Deens; efpe®³eeleeW[eleer} Üs<eªHeer oe{e #eCeele %eevee®ee Yegiee Hee[leele Je DeiemleeRveerp³eeÒeceeCes FuJe} je#emee}e ®eeJetve KeeTve Gojele He®eJetve ìekeÀ}s,l³eeÒeceeCes peer je#emeer mLet}yeg×er®³ee cet{ebvee ®eeJetve®eeJetve Keeles JeDeeHeuîee efJeµee} Gojele meoekeÀjlee ie[He keÀjles, Deµee DeemegjerÒeke=Àleer®³ee leeW[er pes peerJe Yetlee}e ìekeÀ}suîee yeUerÒeceeCes peeleele, lesYe´ebleer®³ee kegbÀ[ele þej yeg[tve peeleele.“

SJeb leceeef®e³eW Heef[}W ieleX~ ve HeefJepeefle®eer efJe®eeje®esefve neleW~ns Demees leQ ies}W pesLeW~ leQ µeg×eref®e veeneR~~185~~cnCeewefve Demeesleg F³eW Jee³eeCeer~ keÀe³eµeeR cetKee¥®eer yees}CeeR~Jee³eeb Jee{efJeleeb JeeCeer~ efµeCes} nve~~186~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 208 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 113: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

SsmeW yeesef}}W osJeW~ lesLe peer cnefCele}W Heeb[JeW~DeeFkeÀ pesLe Jee®ee efJemebJeW~ leQ meeOegkeÀLee~~187~~

’³eeÒeceeCes pes leceesiegCee®³ee ielexle He[}s les %eeveJeevee®³ee neleerÒeHeb®eeletve mees[JeC³eemeeþer meeHe[lemeg×e veenerle. keÀejCe les Deµee efþkeÀeCeerHeesnes®eleele keÀer pesLes l³eeb®ee HeÊee®e }eiele veener. Demees! ns JeCe&ve keÀªvekeÀe³e GHe³eesie! l³ee cetKee¥®eer keÀLee meebieCes cnCepes J³eLe& JeeCeer}e efµeCeJeCes®enes³e,“ Demes Þeerke=À<Ceeb®es cnCeCes Depe&gvee}e Heì}s. lesJne Þeerke=À<CecnCee}s, ’lej Deelee p³eeb®³ee JeCe&veeves Jee®es®es ÞeceHeefjnej nesleer}, leermeeOegkeÀLee - owJeer mebHeefÊeceeve ceneYeeieeb®es Yeei³e - ÞeJeCe keÀj.“

meeOegkeÀLeeDeemegjer mebHeoe OeejCe keÀjCeeN³ee Je je#emeer Òeke=Àleer®ee Heie[e

DemeCeeN³eeb®es JeCe&ve kesÀuîeeJej owJeer Òeke=Àleer®ee DeeÞe³e IesCeeN³ee cenelc³eeb®esJeCe&ve keÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:

leNneR pes³eebef®e³eW ®eesKeìW ceevemeeR~ ceer nesTefve Demes #es$emebv³eemeer~

pes³eeb efvepes³eebleQ GHeemeer~ Jewjei³e ieeb~~9-188~~pes³ee®esefve DeemLesef®e³eeb meÓeJee~ Deebleg Oeceg& keÀjer jeCeerJee~pes³eeb®eW ceve Jees}eJee~ efJeJeskeÀemeeR~~189~~peQ %eeveiebieW veene}W~ HetCe&lee pesTefve Oee}W~peQ µeeefvlemeer Dee}W~ Hee}Je veJes~~190~~

#es$emebv³eemeer cnCepes SkeÀeÐee #es$eele mebv³eeme IesTve vesnceerkeÀjleejenCes - pemes meÃg© Þeer mJeeceer mJeªHeeveboebveer SkeÀe efJeµes<e keÀe}eveblejmelele HeeJeme#es$eer mebv³emle Je=Êeerves µesJeìHe³e¥le JeemleJ³e kesÀ}s.

Þeerke=À<Ce cnCeleele: ’ns Depe&gvee! cenelces owJeer Òeke=Àleer®ee DeeÞe³ekeÀªve Demeleele. l³eeb®³ee µeg× ef®eÊeele ceer #es$emebv³eemeer nesTvejenlees. les ceePes YeÊeÀ Demeleele. l³eeb®eer GHeemevee Jewjei³e mJele:®e keÀjles.l³eeb®³ee meÜ=ÊeerHetCe& Deble:keÀjCeele Oecee&®es meeceep³e Demeles. efJeJeskeÀeyeÎ}Kejs Òesce - Keje mvesn - l³eeb®³ee ceveele melele Jemele Demelees.%eeveiebieewIeele mveele Pee}s}s les peerJe meoe HeefjHetCe& Demeleele. les cnCepesµeebefleªHeer Je=#ee}e veeJeerve HegÀì}s}er Hee}Jeer®e!“

peQ HeefjCeecee efveiee}W keÀeWye~ peQ Oew³e&ceb[Hee®eW mlebYe~

pewb DeevebomecegêeR kegbÀYe~ ®egyekeÀ}ewefve Yej}W~~9-191~~’HetCe&ceo:~ HetCe&e fceob~ HetCee&led HetCe&cego®³eles~~ HetCe&m³e

HetCe&ceeoe³e~ HetCe&cesJeeJeefµe<³eles~~“ ³ee Þegleerves yeesOe nesCeeN³ee HeefjHetCe&DeJemLes}e keÀeWye HegÀìeJesle, lemes les cenelces Demeleele. ye´ïelJe efmLejHeCesHes}CeeN³ee Oew³e&ªHeer ceb[Hee®es les peCet DeeOeejmlebYe Demes Keebye®e Demeleele!Deevebomecegêele ®egyekeÀUtve Yej}s}s les pemes keÀener kegbÀYe®e nesle!“

pes³eeb YeÊeÀeref®e ³esleg}eR ÒeeHleer~ peQ kewÀJeuîee HejewleW mej cnCeleer~pes³eebef®e³eW }er}sceepeerb veerleer~ efpe³ee}eR efomes~~9-192~~peQ DeeIeJeebef®e keÀjCeer~ }sF&}W µeebleer®eeR }sCeeR~pes³eeb®eW ef®eÊe iebJemeCeer~ J³eeHekeÀe cepe~~193~~

’HejekeÀesìer®eer YeÊeÀer l³eebvee ÒeeHle Pee}s}er DemeuîeecegUscees#ee®eermeg×e l³eebvee lecee vemeles. l³eeb®es menpe keÀcee&®ejCe cnCepes®ecees#eceeie& ÒekeÀì keÀjCeejer veerleer Jee ³egÊeÀer®e nes³e. meJe& Fbefê³eebvee l³eebveerµeebeflemJeªHe De}bkeÀejebveer cebef[le kesÀ}s}ss Demeles. l³eeb®es ef®eÊe cnCepespees ceer ÒeYet meJe&J³eeHeer, l³ee}emeg×e J³eeHeCeejer iebJemeCeer DemelescnCee vee!“

SsmeW peQ cenevegYeeJe~ peQ owefJe³es Òeke=Àleer®eW owJe~peQ peeCeewefve³eeb meJe&~ mJeªHe ceePeW~~9-194~~ceie Jee{lesefve ÒesceW~ ceeleW Yepeefle peQ cenelces~Heefj ogpesHeCe ceveesOeceX~ efµeJele}W veener~~195~~SsmeW ceeref®e nesTefve Heeb[Jee~ keÀefjleer ceePeer mesJee~Heefj veJe}eJees lees meebieeJee~ Demes DeeF&keÀ~~196~~

’Demes pes cenevegYeeJe Demeleele, les owJeer Òeke=Àleer®³ee Debieer®es iegCe®eDemeleele cnCee vee! pes ceePes mJeªHe peeCeCeejs Demeleele, lejerner DeKeb[Deve GÊejesÊej Jee{l³ee Òesceeves ceePeer YeÊeÀer keÀjleele; DeeefCe leer YeÊeÀermeg×eceeP³eeµeer SkeÀªHe nesTve keÀjleele; ³eeÒeceeCes celmJeªHe nesTve ceePeerGHeemevee keÀjCeeN³ee l³ee cenelc³eeb®³ee YeÊeÀer®ee ÒekeÀej Deefle Glke=ÀäDemelees; lees, ns HeeLee&! let SskeÀ®e!“

³eeÒeceeCes owJeer mebHele yeeUieCeeN³ee cenepeveeb®es JeCe&ve kesÀuîeeveblejmeleleb keÀerle&³evlees ceeb ³elevle½e ¢{Je´lee:~vecem³evle½e ceeb YekeÌl³ee efvel³e³egÊeÀe GHeemeles~~9-14~~%eeve³e%esve ®eeH³ev³es ³epevlees ceecegHeemeles~SkeÀlJesve He=LekeÀlJesve yengOee efJeéeleescegKeced~~9-15~~

³ee µ}eskeÀeletve YeieJebleebveer l³eeb®³ee YeÊeÀer®es mJeªHe efJeµeo kesÀ}sDeens. %eeveosJeeb®³ee l³eeJejer} DeesJ³ee Je SketÀCe®e ne efJe<e³e DeeHeCeYeÊeÀermebyebOeer efJeµes<e efJe<e³eefJeJes®eve keÀjleebvee Heent ³ee.

letle& DeeHeCe meesUeJ³ee DeO³ee³ee®³ee’DeYe³eb meÊJemebµegef×.....~“³ee ÒeLece µ}eskeÀeJejer} %eeveosJeebveer kesÀ}s}s Yee<³e Heent ³ee. l³eemeeþerHeg{er} Gvces<e ¬eÀ. 14 - owJeer mebHeoe ³eekeÀ[s JeUt ³ee.

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer 209 Gvces<e:13:owJeemegjmebHeefÜYeeie

Page 114: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

::Gvces<e14:: ::owJeer mebHeoe:::

1)DeYe³e::::DeYe³e cnCepes mec³ei%eeve -DeÜwleeJemLee ÒeeHle PeeuîeeJej peer

efveYe&³elee ³esles, l³ee meÃgCeeyeÎ} %eeveosJe cnCeleele:Deeleeb les³eebef®e owJeer iegCee-~ ceepeeR Oegjs®eeb yewmeCee~yewmeW les³eeb DeekeÀCee&~ DeYe³e SsmeW~~16-68~~leNneR Iee}tefve ceneHegjeR~ ve IesHes yeg[Ces³eeef®e efµe³eejer~keÀeb jesieg ve ieefCepes IejeR~ HeL³eeef®e³eeb~~69~~lewmee keÀcee&keÀcee&ef®e³eeb ceesnjeb~ Gþtb vesotefve DenbkeÀeje~mebmeeje®eeb ojeje~ meeb[CeW ³esCeW~~70~~DeLeJee Sske̳eYeeJee®esefve HewmeW~ ogpeW ceevetefve Deelcee SsmeW~Ye³eJeelee& osµeW~ oJe[CeW peQ~~71~~HeeCeer yeg[Tb Sb ceerþeleQ~ lebJe ceerþef®e HeeCeer DeeleW~lesJeeR DeeHeCe pee}sefve DeÜwleW~ veeµeW Ye³e~~72~~Deieeb DeYe³e ³esCeW veebJeW~ yeesef}pes leQ ns peeCeeJeW~mec³ei%eevee®eW DeeIeJeW~ OeebJeCeW ns~~73~~

efvejnbkeÀej Je=Êeer PeeuîeeJej, DeÜwleYeeJeeves mebmeejele JeeJejleebveepevce-ce=l³et®eer Jeelee& vemeCes; l³eeb®es Ye³e veenermes nesCes cnCepes %eeveosJeeb®³eeceles DeYe³e nes³e. l³eemebyebOeer ceeG}er cnCeles:

’mecemle owJeeriegCemebosle Þesÿ Je ÒeLece ¬eÀceebkeÀe®³ee mLeevee®ee peesiegCe, l³ee}e DeYe³e Demes cnCeleele. p³eeÒeceeCes ceneHegjele G[er®eIesle}er veener lej yeg[C³ee®es Ye³e Deefpeyeele vemeles efkebÀJee efve³eleDeenejefJenejeoer JeeieCetkeÀ þsJeuîeeme jesiee®eer yeeOee nesle veener; l³ee®eÒeceeCeskeÀce& Je DekeÀce& ³eeb®³ee efveefceÊeeves DenbkeÀejJe=Êeer GlHeVe ve nesT efouîeevesmebmeejYe³e ìUles. HeeCeer efceþe}e yeg[Jet ies}s lej efceþe®ee veeµe ve nesleeles pemes HeeC³eeµeer SkeÀªHe nesTve yeg[C³ee®³ee Ye³eeHeemetve cegÊeÀ nesles,l³eeÒeceeCes DeÜwleefmLeleerle jeefnuîeeves Je meJe& efJeée DeelceJe=Êeerves HeenC³eevesmebmeeje®es Ye³e veä nesles. ns Depe&gvee! mec³ei%eeveeyejesyej DemeCeeje Jel³ee}e peHeCeeje ne DeYe³e veeJee®ee j#ekeÀ®e Deens, cnCesveeme!“2)meÊJemebµeg×er::::

mebmeejele JeeJeªvener l³ee®eer yeeOee ve nesCes ne pees DeYe³e veeJee®eeowJeer iegCe Deens, l³ee®es JeCe&ve kesÀuîeeveblej %eeveosJe meÊJemebµeg×er cnCetveieerlesle efveefo&ä kesÀ}suîee owJeer iegCeemebyebOeer cnCeleele:

Deeleeb meÊJeµegef× peQ cnefCepes~ leQ SWmee ef®eÚeR peeefCepes~leNneR pe}W vee efJePes~ jeKeeW[er pewmeeR~~16-74~~keÀeb Heeef[Jeeb Jee{er ve ceies~ DeJemeW legìewefve ceeieW~ceepeeR Deeflemet#ce DeebieW~ ®ebêg pewmee jens~~75~~vee leNneR Jeeef<e&³eeb meebef[}er~ ûeer<ceW veeneR ceebef[}er~ceepeerb efvepeªHeW efveJe[}er~ iebiee pewmeer~~76~~

’Deelee meÊJeµeg×er keÀµee}e cnCeeJes, les SskeÀ. jeKe peµeer peUleveener Je cnCetve leer efJePelemeg×e veener Demes cnCeeJes }eieles; ÒeefleHeos}eDemeCeejer ®ebêkeÀ}e Jee{leer Demeles, lej DeceeJeem³es}e keÀ}eb®ee }esHeneslees, HeCe ®ebê cee$e keÀ}eb®ee mHeµe& ve neslee pemee ÒeefleHeosHeemetve DebJemesHe³e¥leDeeHeuîee met#ce mJeªHeele yeo} ve nesT oslee DeeHe}s DeefmlelJe pemes®³eelemes jeKetve þsJelees; Je<ee&keÀe}er ceneHegjeves ogLe[er Dees}eb[Ceeje iebieewIe Jeûeer<cekeÀeUeR keÀenermee mebkegÀef®ele Pee}s}e lees®e ÒeJeen, ns Heenleebvee pejerefYeVe Jeeì}s, lejer l³ee oesvnerlener p³eeÒeceeCes iebiee®e ÒekeÀì nesles;“

lewmeer mebkeÀuHeefJekeÀuHee®eer Jees{er~ meeb[tefve jpelecee®eeR keÀeJe[er~Yeesefieleeb efvepeOecee&®eer DeeJe[eR~ yeg×er Gjs~~16-77~~Fbefê³eJeieX oeefJeef}³eeb~ efJe©×e DeLeJee Yeuîee~efJemce³ees keÀebneR kesÀu³ee~ vegþs ef®eÊeeR~~78~~ieebJeeb iesef}³eeb Je}ÁYeg~ HeefleJe´les®eeb efJejn#eesYeg~Ye}lesmeefCe neefve}eYeg~ ve ceveeR pesJeeR~~79~~lesJeeR melmJeªHe ©®e}sHeCeW~ yegef× peQ SsmeW Devev³e nesCeW~leQ meÊJeµegef× cnefCepes~ kesÀµeernblee~~80~~

’l³ee®eÒeceeCes peer yeg×er mebkeÀuHe-efJekeÀuHe ns pes cevee®es iegCeOece&Deensle, l³eeb®eer Dees{ mees[tve Je jpeesleceesiegCeeb®es DeesPes ìeketÀve mJemJeªHeerefveceive nesTve peeles, leer ceie Fbefê³eeb®³ee ®eebieuîee Je l³eep³e efJe<e³eebvegmeejJele&ve keÀjC³eeves ef®eÊeele keÀesCeleener #eesYe GlHeVe nesT osle veener. HeleerieebJee}e ies}e Demelee l³ee®³ee efJejneves J³eekegÀ} Pee}er lejer HeefleJe´les}el³eele DeeHe}s keÀener megKe yeg[euîee®es og:Ke vemeles Je leer les megKe ÒeeHlekeÀªve IesC³eemeeþer Jeeìs} l³ee®³eeµeer HeleermeejKeer peJeUerkeÀ peµeer keÀjleveener; l³ee®eÒeceeCes melmJeªHeer }erve Pee}s}er yeg×er DeelceªHeer Devev³enesTve efmLej jenles.“ Þeerke=À<Ce Deµee yeg×er®³ee Devev³elJee}emeÊJeµeg×ercnCetve JeeKeeCeleele.

3) %eeve³eesieJ³eJeefmLeleer::::ieerles®³ee Hee®eJ³ee DeO³ee³ee®³ee

meV³eemeb keÀce&Ceeb ke=À<Ce Hegve³eexieb ®e µebmeefme~³e®ís^s³e Sle³eesjskebÀ levces ye´tefn megefveef½eleced~~5-1~~

³ee Depe&gvee®³ee µebkesÀ®es meceeOeeve keÀjleebvee YeieJebleebveer keÀener µ}eskeÀeleDemes cnì}s nesles:

mee±îe³eesieew He=Leiyee}e: ÒeJeoefvle ve HeefC[lee:~SkeÀceH³eeefmLele: mec³eiegYe³eesefJe&voles HeÀ}ced~~5-4~~³elmee±îew: ÒeeH³eles mLeeveb leÐeesiewjefHe iec³eles~SkebÀ mee±îeb ®e ³eesieb ®e ³e: Heµ³eefle me Heµ³eefle~~5-5~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 210 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 115: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

mee±îe-%eeve-mebv³eeme DeeefCe ³eesie-keÀce&³eesie ³ee oesve efveÿe’%eeve³eesiesve mee±îeeveeb keÀce&³eesiesve ³eesefieveeced (3-3)“ ³ee µeyoeleYeieJebleebveer meebefieleuîee nesl³ee. l³eeb®es keÀener JeCe&ve l³eebveer veblej kesÀ}s. lesSsketÀve Depe&gveeves Þeerke=À<Ceebvee efJeveJe}s keÀer ³ee oesvner ceeiee&leer} Þes³emkeÀjkeÀesCelee, les meebieeJes. l³eeJej Þeerke=À<Ceebveer ³ee oesvner ceeiee¥®es meejKes®ecenÊJe Demeu³ee®es meebefiele}s DeeefCe leÊJele: Je HeefjCeecemJeªHe ³eesie Je%eeve ³eeb®es SkeÀlJe ÒekeÀì kesÀ}s. ner Heeée&Yetceer O³eeveele IesTve %eeveosJeebveerÞeerke=À<CeesÊeÀ %eeve-³eesie-J³eJeefmLeleer ³ee iegCee®eer kesÀ}s}er J³eeK³eev³eeneUCes ceveesjbpekeÀ þjles. les cnCeleele:

Deelee Deelce}eYeeefJeKeeR~ %eeve³eesieeceepeeR SkeÀeR~peQ DeeHegef}³eeb þekeÀeR~ nebJes Yejs~~16-81~~lesLe meieef}³eW ef®eÊeJe=Êeer~ l³eeieg keÀjCeW Ssµeeb efjleeR~efve<keÀeceW HetCee&ngleer~ ngleeµeeR pewmeeR~~82~~keÀeb megkegÀef}veW DeeHeg}eR~ Deelcepee melkegÀ}eR®e efoOe}eR~ns Demees }#ceer efLejeJe}er~ cegkegbÀoeR pewmeeR~~83~~lewmesefve efJekeÀ}WHeCeW~ peQ ³eesie %eeveeR®e ³ee Je=efÊekeÀ nesCeW~lees eflepee iegCeg cnCes~ Þeerke=À<CeveeLeg~~84~~

Þeerke=À<Ce meebieleele: ’lej %eeve Jee ³eesie ³ee oesvner efveÿeleer}peer SkeÀ DeeHeuîee ceveele Yejs}, efle}e Deelce}eYee®³ee GÎsµeeves JeentveIesTve l³eeÒeerl³eLe& Je l³ee efveÿsþe³eer DeeHeuîee meJe& ef®eÊeJe=Êeerb®ee mebv³eemekeÀjCes; pemee kegÀ}erve Heg©<e DeeHe}er keÀv³ee megkegÀUele®e oslees; efkebÀJee®eb®e} DemeCeejer }#ceer peµeer cegkegbÀoeHeeµeer efmLej nesTve jenles;l³ee®eÒeceeCes ³eesie efkebÀJee %eeve ³ee keÀesCel³eener SkeÀe efveÿs}e DeeHe}s ®eb®e}ef®eÊe - DeeHe}s Deble:keÀjCe DeHe&Ce keÀjCes, ³ee eflemeN³ee iegCee}e %eeve-³eesie-J³eJeefmLeleer Demes cnCeleele.“

DeO³eelcee®es ns pes oesve ceeie& Deensle, l³eeleer} DeeHeCeeme pees ³eesi³eDemes} l³ee}e leve,ceve Je Deble:keÀjCe osTve l³ee®es DeKeb[ Dee®ejCekeÀjCes, Demes ³ee iegCee®es }#eCe Deens.oeve-³e%e-leHeeoer:::: 4)oeve

oeve ³ee meÃgCemebHeÊeer®es owJee r mJeªHe JeCe&ve keÀjleebvee

%eeveosJe cnCeleele:Deeleeb osnJee®eeef®eÊesb~ ³eLeemebHeVeW efJeÊesb~Jewjer peeef}³eebner DeeÊee&leQ~ ve Jeb®eCeW pes keÀeb~~16-85~~He$e Heg<He íe³ee~ HeÀ}W cet}W Oevebpe³ee~Jeeìs®eeb ve ®egkeWÀ Deeef}³eeb~ Je=#eg pewmee~~86~~lewmeW ceveewefve OeveJejer~ efJeÐeceeveW Deeuîee DebJemejeR~Þeebleeef®e³eeb ceveesnejeR~ GHe³eesieeb peeCeW~~87~~les³eeb veebJe peeCe oeve~ peQ cees#eefveOeevee®eW Debpeve~ns Demees.....~~88~~

’efJeJeb®evesle Deme}suîeebvee, ceie lees µe$et keÀe Demesvee, ceolekeÀjC³eemeeþer ³eLeeµeÊeÀer Oeve, SJe{s®e keÀe³e lej DeeHe}e osn, Jee®ee,cevemeg×e Jes®eC³eeme ceeiesHeg{s ve HeenCes; JeeìsJej®ee Je=#e pemee DeeHeuîeekeÀ[s³esCeeN³ee Òel³eskeÀ Jeeìmeª}e Deved ÒeeefCecee$ee}e DeeHeuîeepeJeU®es meJe&keÀener cnCepes He$es, Heg<Hes, HeÀUs, cetUs Je meeJe}er osTve lees<eJelees;l³ee®eÒeceeCes p³eeJesUer pes pes oslee ³esF&} les les, leve- ceve-OeveemeefnleosTve Þeeble efpeJeebvee lees<e osC³eemeeþer GHe³eesieer He[Ces ³ee owJeer iegCee}eoeve cnCeleele. Demee ne iegCe cnCepes cees#eªHeer þsJee HeenC³eemeeþerowJeer ¢äer ÒeeHle JneJeer cnCetve [esȳeele Iee}eJe³ee®es peCetDebpeve®e nes³e!“melejeJ³ee DeO³ee³eeleer} oeve

oeveeefJe<e³eer Heg{sner melejeJ³ee DeO³ee³eele 20,21 Je 22 ³eeoeveµ}eskeÀ$e³eerletve YeieJebleebveer meeeqÊJekeÀ, jepeme Je leecemeoeveÒeef¬eÀ³eeb®es JeCe&ve kesÀ}s Deens.Þeerke=À<Ceebveer meebefiele}s Deens keÀer:

oeleJ³eefceefle ³eÎeveb oer³elesçvegHekeÀeefjCes~osµes keÀe}s ®e Hee$es ®e leÎeveb meeeqÊJekebÀ mce=leced~~17-20~~

’mJeOecee&ves efceUJe}suîee Oeveeletve oeve keÀjCes ns keÀle&J³e Deens Deµeeyeg×erves, pes oeve ³eesi³e mLe}er, keÀeUer Je Hee$elee Heentve, p³ee®³eeHeemetveHejleHesÀ[er®eer Jee Òel³egHekeÀeje®eer DeHes#ee veener Deµee}e efo}s peeles, l³eeoevee}e meeeqÊJekeÀ oeve Demes cnCeleele.“

³eÊeg Òel³egHekeÀejeLe¥ HeÀ}cegefε³e Jee Hegve:~

oer³eles ®e HeefjeqkeÌ}äb leÎeveb jepemeb mce=leced~~17-21~~’pes oeve GHekeÀej keÀjC³eemeeþer efkebÀJee GHekeÀejeb®eer HejleHesÀ[

keÀjC³eemeeþer DeLeJee HeÀ}e®eer DeHes#ee Oeªve Deveceeve keÀjle efo}s peeles,l³ee oevee}e jepeme oeve Demes cnCeleele.“

DeosµekeÀe}s ³eÎeveceHee$esY³e½e oer³eles~

Demelke=ÀleJece%eeleb leÊeecemecegoeËleced~~17-22~~’pes oeve De³eesi³e mLe}er, De³eesi³e keÀeUer Je De³eesi³e J³eÊeÀer}e,

melkeÀejjefnle Je DeJens}veeHetJe&keÀ, nsìeUCeer keÀªve efo}s peeles, l³ee}eleeceme oeve Demes cnCeleele.“

meeeqÊJekeÀ oevemeg×e cees#eeLeea ceeCemeeves keÀmes keÀjeJes, ³ee®ee YeieJeeveÞeerke=À<Ce Heg{er} µ}eskeÀele efveoxµe keÀjle cnCeleele:

lemceeoesefcel³egoeËl³e ³e%eoeveleHe:ef¬eÀ³ee:~ÒeJele&vles efJeOeeveesÊeÀe: meleleb yeïeJeeefoveeced~~17-24~~

’cnCetve yeïeJeeÐeeb®³ee DeeefCe cees#eeLeea Heg©<eeb®³ee µeem$ee}e DevegmejlenesCeeN³ee ³e%e, oeve, leHe F.ef¬eÀ³ee ß ³ee De#eje®ee G®®eej keÀjlevesnceer megª nesle Demeleele.“

leefol³eveefYemevOee³e HeÀ}b ³e%eleHe:ef¬eÀ³ee:~oeveef¬eÀ³ee½e efJeefJeOee: ef¬eÀ³evles cees#ekeÀe*def#eefYe:~~17-25~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 211 Gvces<e:14:owJeer mebHeoe

Page 116: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

’cees#ee®eer F®íe keÀjCeejs ceveg<³e HeÀ}e®eer DeHes#ee ve þsJelee ³e%e,oeve DeeefCe leHe ³ee efJeefJeOe ef¬eÀ³ee leled ³ee De#eje®ee G®®eej keÀªveye´ïeeHe&Ce yeg×erves keÀjle Demeleele.“

meÓeJes meeOegYeeJes ®e meefol³eslelÒe³egp³eles~Òeµemles keÀce&efCe leLee me®íyo: HeeLe& ³egp³eles~~17-26~~

’keÀlee& meêtHe nesC³eemeeþer Je meoes<e keÀce& efveoex<e Je HetCe& nesC³eekeÀjleemeled ³ee ye´ïeJee®ekeÀ µeyoe®eer ³eespevee keÀjleele.“

³e%es leHeefme oeves ®e efmLeefle: meefoefle ®ees®³eles~keÀce& ®ewJe leoLeea³eb meefol³esJeeefYeOeer³eles~~17-27~~

’³e%e, oeve Je leHe ³eeb®³eeceOeer} v³etvelee peeTve mebHetCe&lee ÒeeHlenesCes, ³ee}ener meled cnCeleele. ³ee®³eekeÀjlee kesÀ}suîee Je cnCetve leêtHePee}suîee keÀcee&}e lele d cnCeleele.“

DeÞe׳ee ngleb oÊeb leHemleHleb ke=Àleb ®e ³eled~Demeefol³eg®³eles HeeLe& ve ®e lelÒesl³e vees Fn~~17-28~~

’ns HeeLee&! DeÞe×sves kesÀ}s}s nJeve, efo}s}s oeve, Dee®ej}s}s leHeDeve kesÀ}s}s keÀce& pes Demes}, l³ee}e Demeled Demes cnCeleele; ce=l³etHeeJeu³eeJej cnCepes Hej}eskeÀer l³ee®es HeÀ} veener Je Fn}eskeÀerner veener.“³e%e, oeve Je leHe

meJJeerme ÒekeÀej®³ee owJeer iegCemebHeosleer} oeve, ³e%e Je leHe ³ee leerveiegCeeb®es efJemle=le JeCe&ve Jejer} µ}eskeÀebletve melejeJ³ee DeO³ee³eer YeieJebleebveerkesÀ}s}s Deens. les DeeHeCe veblej ye´ïeJeeÐeeb®eer %eeveséejerle efJeJesef®e}s}er®e³ee& DeJe}eskeÀleebvee HeenCeej Deenesle®e. l³eeefveefceÊe %eevesµeebveer kesÀ}s}smHeäerkeÀjCe HeCe lesJne®e DeeHeCeebme Heene³e}e efceUCeej Deens.

letlee&me oeve ³ee iegCee®es Je leefVeefceÊeeves ³e%e Je leHe ³ee oesve iegCeeb®espes oµe&ve meesUeJee DeO³ee³e Ie[Jelees, les HeenCes Gef®ele þjs}. les Heg{sSkeÀe SkeÀe iegCemebHeos®³ee JeCe&vee®³ee JesUer DeeHeesDeeHe ÒekeÀì kesÀ}s peeF&}.5) oce (Fbefê³eoceve)::::

Fbefê³eoceve keÀjCes cnCepes oce. ³ee®es iegCemJeªHe JeefCe&leebvee%eeveosJe cnCeleele:

...........SskeÀ ef®eÚ~ ocee®eW leQ ~~16-88~~leNneR Fbefê³eefJe<e³eeR efceUCeeR~ keÀªefve IeeHes efJelegìCeer~pewmeW leesef[pes Ke[g HeeCeer~ HeejkesÀ³eeb~~89~~lewmee efJe<e³epeeleeb®eeb Jeeje~ Jeepees vesefopes Fbefê³eÜejeb~F³eW yeebOeewefve Òel³eeneje~-neleeR JeesHeer~~90~~

’lej Deeleeb ocee®eer }#eCes SskeÀ. p³eeÒeceeCes ie{tU HeeC³eele efveJeUer®esyeer Ieele}s keÀer ceeleer leUe}e yemetve mJe®í HeeCeer lesJe{s Jej jenles,l³eeÒeceeCes oce ne Fbefê³eeb®eer efJe<e³eebµeer Pee}s}er SkeÀleevelee Yebie keÀªveFbefê³eebvee efJe<e³eebHeemetve JesieUs keÀjlees; lees keÀesCel³eener Fbefê³ee®ee efJe<e³eeµeermebyebOe pe[t osle veener, lej Fbefê³es yeebOetve l³eebvee Òel³eeneje®³ee mJeeOeervemegHetle& keÀjlees“.

Deebleg}eb ef®eÊee®eW DeebieJejer~ meeb[ewefve ÒeJe=Êeer He}s yeensjer~DeebieeR megF&pes oeneRneR ÜejeR~ Jewjei³ee®eer~~91~~éeemeeséeemeengveer yengbJemeW~ Je´leW Dee®ejW KejHegmeW~Jeesmebefleleeb jeef$eefoJemeW~ veejeCekegÀ pes³eeb~~92~~HeQ oceg SsmeW cnefCeHes~ lees ne peeCe mJeªHeW~....~~93~~

’lemes®e lees Jewjei³ee®ee Deiveer onener Fbefê³eeb®³ee ÒeJesµeÜejer HesìJetveceveef®eÊeeHeemetve meJe& efþkeÀeCe®³ee ÒeJe=efÊe veecekeÀ n[Uer}e yeensj HeUJetve}eJelees. melele éeemees®ídJeeme keÀjCes ns pej SkeÀ Je´le mecepe}s lej lesefpeleke̳ee meelel³eeves ®ee}Je}s peeles, l³eeHes#eener keÀ[keÀ efve<þsves oceFbefê³eocevee®es Je´le #eCecee$ener Gmeble ve Ieslee ®ee}efJelees. oce p³ee}ecnCeleele, l³ee owJeer iegCemebHeos®es mJeªHe ns Demes Deens.“6) ³eeie (³e%e)::::

l³eeveblej ³e%e ³ee owJeer iegCee®es JeCe&ve keÀjleebvee %eeveséej }eskeÀceevemeeleª{}suîee ³e%e cnCepes nescekegbÀ[ - Deefive - ye´eïeCe - nesce - nJeve- ceb$e ³ee JewefokeÀ HejbHejsleer} keÀuHeves}e Deieoer DeveHesef#ele Demes ³e%ee®esmeeJe&ef$ekeÀ, meJe&cebie} mJeªHe Heg{er} DeesJ³eeletve meebieleele:

.....~ ³eeieeLe&gner meb#esHeW~ meebIees SskeÀ~~16-93~~leNneR ye´eïeCe keÀªefve OegjW~ efm$e³eeefokeÀ Hew} cesjW~ceePeejeR DeefOekeÀejW~ DeeHeg}e}sefve~~94~~pes³eeb peQ meJeexÊece~ Yepeveer³e osJeleeOece&~leQ lesCeW ³eLeeiece~-efJeOeer keÀerpes~~95~~pewmee efÜpeg <eìdkeÀcex keÀjer~ µetê les³eeleQ vecemkeÀejeR~keÀeR oesneWefmener mejesYejer~ efveHeÀpes ³eeieg~~96~~

’Deelee leg}e ³e%ee®es mJeªHe mebef#eHlejerl³ee meeielees, les SskeÀ.ye´eïeCeeHeemetve lees lenle m$eerµetêeoeRHe³e¥le pes meJe& efJeefJeOe DeefOekeÀejerDeensle, l³eebveer DeeHeeHeuîee JeCee&ÞeceOecee&me Devegmeªve ³eesi³e leer DevegªHeosJelee®e&veeoer Je Flej ke=Àl³es ³eLeeµeem$eesÊeÀ Je Jesoe%esvegmeej keÀjeJeerle.µetêeves Jesoevegmeejer <eìdkeÀcex keÀjC³eele lelHej Deme}suîee yeeïeCeebvee JebovekeÀjeJes, ns µeem$eesÊeÀ Deens. Demes kesÀuîeeves l³eebvee oesIeebveener ³e%eGlke=Àäjerl³ee mebHeVe kesÀuîee®es HeÀU ÒeeHle nesles.“

lewmeW DeefOekeÀejHe³ee&}es®eW~ ns ³e%e keÀjCes meJee¥®eW~Heefj efJeµes<e HeÀ}eµes®eW~ ve IeeHes ceepeeR~~97~~DeeefCe ceer keÀlee& Ssmee YeeJees~ vesefopes osne®esefve ÜejW peeJeeW~vee Jesoe%esmeeR leNneR þeJees~ nesF&pes mJe³eW~~98~~Depe&gvee SJeb meb%eg~ meJe&$e peeCe ³e%eg~kesÀJeuîeceeieeA®eeb DeefYe%eg~ meebIeefle ne~~99~~

’Deµee jerleerves DeeHeeHeuîee DeefOekeÀejHejlJes, ceer keÀlee& Demee YeeJeceveele ve Oejlee Je HeÀUeµes®es efJe<e l³eele ve keÀe}efJelee pees efve³elekeÀce&mJeªHe ³e%e kesÀ}e peelees, l³eeb®ee keÀlee& mJe³es®e Jesoe%es®es cetU efþkeÀeCe- cnCepes veeje³eCe -nesTve peelees. ³eeÒeceeCes ns pes meJee¥veer Dee®ejC³eeme³eesi³e Je meJe&cebie} keÀjCeejs ³e%ee®es mJeªHe let peeCetve Iesle}sme, les,

³eesieoe Þeer%eeveséejer 212 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 117: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

ns Depe&gvee! kewÀJeuîeceeiee&®³ee meeOekeÀebmeeþer Del³egÊece Þes³emkeÀj Deens,Demes peeCeles cnCeleele.“

³ee efþkeÀeCeer %eeveosJeebveer ne kewÀJeuîeceeieea®ee ³e%e Deens, ns mHe<ìkesÀ}s Deens. l³eeHeemetve efYeVe Demee ³eeef%ekeÀeb®ee Jee JewefokeÀeb®ee mJeie&ÒeeHleer®³eeDeeµesves efkebÀJee Flej keÀeceveeHetleeameeþer kesÀ}s}e ³e%e³eeie mecepeeJee. l³ee®esÒel³eblej %eeveosJeer®³ee DeY³eemekeÀebvee Flej$e ³esF&}®e. keÀejCe l³eeb®eeGHeneme keÀjleebvee %eeveosJe’efOekedÀ l³ee ³eeef%ekeÀeb®es peerCeW“ Demes GÃejkeÀe{leebvee DeeHeuîee}e Dee{Uleele. l³ee®eÒeceeCes ³e%ee®eer efJemle=le keÀuHeveeDeeHeCeebme %eeveosJeer®³ee eflemeN³ee, ®eewL³ee Je Hee®eJ³ee DeO³ee³eele Dee{Utve ³esles.7) mJeeO³ee³e::::

Deelee ®eW[gJeW Yetceer neCeerpes~ ns veJns lees neleeb DeeefCepes~keÀeR µesleeR yeer efJeKegefjpew~ Hejer efHekeWÀ }#eW~~16-100~~vee leNneR þsefJe}W osKeeJes³eeb~ Deeoj keÀerpes efoefJe³eeb~keÀeb µeeKee HeÀ}W ³eeJe³ee~ efmebefHepes cet}~~101~~ns yeng Demees Deeefjmee~ DeeHeCeHeW osKeeJes³eeb pewmee~Heg{le Heg{leer yengbJemee~ Gefìpes Òeerleer~~102~~lewmee ÒeefleHeeÐeg pees F&ée©~ lees nesDeeJes³ee}eieeR iees®e©~Þegleer®ee efvejble©~ DeY³eemeg keÀjCeW~~103~~leQ efÜpeebmeeref®e ye´ïemet$e~ Sjeb mlees$e keÀeb ceb$e~DeeJele&veW HeefJe$e~ HeeJeeJes³eeb leÊJe~~104~~HeeLee& ieeb mJeeO³eeJees~

yeesef}pes lees ne cnCes osJees~......~~105~~%eeveosJeebveer HetJeea lesjeJ³ee DeO³ee³eele %eeveiegCe}#eCeeb®es JeCe&ve keÀjleebvee

’DeO³eelce%eeveefvel³elJeb“ Je’leÊJe%eeveeLe&oµe&veced“ ³ee iegCeebmebyebOeerpes efJeJes®eve kesÀ}s nesles, les mJeeO³ee³e cnCepes keÀe³e ns Heenleebvee DeeHeCe}#eele þsJeCes DeeJeµ³ekeÀ þjles.

Deelee %eeveosJe mJeeO³ee³eeefJe<e³eer cnCeleele: ’p³eeÒeceeCes ®eW[tpeefceveerJej DeeHeìC³eeceeies lees GmeUtve Hejle neleele ³eeJee Demee nsletDemelees; efkebÀJee µesleele yeer efJeKegjC³eeceeies Oeev³eeves mece=× HeerkeÀ neleer³eeJes Demee GÎsµe Demelees; DeLeJee efoJee }eJeC³ee®ee nslet þsJe}suîee Jemletl³ee®³ee ÒekeÀeµeele HeeneJ³eele Demee Demelees; efkebÀJee Je=#eeme µeeKee-HeÀUs³eeJeerle, cnCetve l³ee®³ee cegUeme HeeCeer Ieele}s peeles; efkebÀJee mJele:®es ªHeefvejKeC³ee®³ee DeeJe[ermeeþer Deejmee JeejbJeej mJe®í kesÀ}e peelees;l³eeÒeceeCes ÞegleeRveer ÒeefleHeeefole kesÀ}s}e F&éej iees®ej JneJee cnCetve l³eeb®eeefvejblej DeY³eeme keÀjCes; lemes®e yeeïeCeebveer yeïemet$eeb®eer Je Flejebveer mlees$esJee veececeb$eeb®eer DeeJele&ves keÀjCes ³eeme, ns Depe&gvee! mJeeO³ee³e cnCeleele,“Demes Þeerke=À<Ceebveer meebefiele}s.

³ee DeesJ³eeb®³ee efveefceÊeeves HejleÊJeoµe&ve nesC³eemeeþer DeO³eelce%eevee®eerDeeJe[ Oeªve keÀjeJe³ee®³ee mJeeO³ee³ee®es DeeHeCeebme oµe&ve nesles. l³eeletveDel³eble meesHee ceeie& cnCepes efÜpeebveer ÞegleeR®ee -ye´ïemet$eeb®ee DeY³eeme

keÀjCes Je Flejebveer mlees$es-veececeb$e ³eeb®ee DeeOeej IesTve l³eeb®ee efvel³epeHe keÀjCes, ne ¢iiees®ej neslees.

³eeletve %eeveosJe Þegeflemebcele ceeie&®e ÒeefleHeeove keÀjleebvee efomeleele.’Jesoeb®ee lees DeLe& Deecnebefmeef®e þeJee“ ³ee meble ÞeerlegkeÀesyeeje³eeb®³eeGÊeÀer®es Kejs cetU DeeHeCeebme Demes %eeveséejerle meeHe[les. l³eebveerner neveecepeHee®ee GHeemevee¬eÀce }eskeÀebHeg{s þsJe}e, ns DeeHeCeebme %eele Deens®e! Demees.

mJeeO³ee³ee®ee DebleYee&Je Hele¡e}ercegveer efve³eceebceO³es keÀjleele. lemes®emJeeO³ee³eele F&éejÒeefCeOeeve ne®e cegK³e nslet Demeuîeeme ÒeeHleJ³e meceeefOene Demelees. efpe%eemetbvee ns l³eeleer} ieg¿e %eeveosJeebveer Jej kesÀ}suîeemJeeO³ee³ee®³ee HeefjYee<esµeer lee[tve Heenleebvee }eie}er®e }#eele ³esF&}.8) leHe::::

leHeebbmebyebOeer %eeveosJe cnCeleele:.. Deeleeb leHe µeyoeefYeÒeeJees~ DeeF&keÀ meebIees~~16-105~~leNneR oeveW meJe&mJe osCeW~ Jesb®eCeW leQ JesLe& keÀjCes~pewmeW HeÀ}ewefve mJe³eW megkeÀCeW~ Deew<eOeer®eW pesJeeR~~106~~veevee OetHee®eeb DeeqiveÒeJesµeg~ keÀvekeÀeR legkeÀe®eeb veeµeg~keÀeb efHele=He#eg HeesefKeleeb Nnemeg~ ®ebêemeeR pesJeeR~~107~~lewmee mJeªHeeef®e³eeb Òemeje-~ }eieeR ÒeeCeWefê³eµejerjeb~DeeìCeer keÀjCeW peQ Jeerje~ leQef®e leHe~~108~~

’Deelee leHe cnCepes keÀe³e les SskeÀ. pejer oeve cnCetve meJe&mJe efo}slejer HeÀ}eµee þsJeuîeecegUs les pemes J³eLe& þjles; efkebÀJee jesieeJej GHe®eejcnCetve Deew<eOeer®ee GHe®eej keÀjleebvee leer mJele: peµeer veenerµeer nesTvejesieÒeeflejesOeeme meene³³e keÀjles; efkebÀJee Deiveer ÒepJeef}le keÀªve Oetjpemee veenermee neslees; megJeCe& nesleebvee ceUe®ee pemee veeµe neslees; efHele=He#ee®eer(lees JeÐe He#e Demeuîeeves) pemepeµeer Je=×er nesle peeles, lemelemee efle}ekeÀejCe DemeCeeN³ee ®ebêc³ee®ee pemee Nneme nesle peele Debleer }esHe neslees;l³ee®eÒeceeCes DeelcemJeªHe ÒekeÀìeJes cnCetve ÒeeCe-Fbefê³es-µejerj ³eeb®eerDeeìCeer keÀjCes ³eeme leHe cnCeleele.“

DeLeJee DeveeefjmeW~ leHee®eW ªHe peNneR DemeW~leNneR peeCe ogOeeR nbmeW~ meto}eR ®eeb®etb~~16-109~~lewmeW ossnpeerJeeef®e³eW efce}CeeR~ pees Go³epele met³eW HeeCeer~lees efJeJeskeÀ Deble:keÀjCeeR~ peeieefJepes~~110~~Heenleeb Deelce³eekeÀ[W~ Heefj yeg×er®eeb Hewmeg meebkeÀ[W~meefveê mJeHve yeg[s~ peeieCeeR pewmeW~~111~~lewmee DeelceHe³ee&}es®eg~ ÒeJelex pees meeb®eg~leHee®eeb ne efveJex®eg~ OevegOe&je~~112~~

’DeLeJee leHee®es mJeªHe ogmeN³ee ÒekeÀejs meebiee³e®es cnì}s lej ogOeelenbme ®ees®e Iee}lees, lesJne lees pemes HeeCeer ogOeeHeemetve De}ieo JesieUskeÀjlees; l³eeÒeceeCes peerJe pesJne osneµeer pe[lees cnCepes p³eeJesUer pevceneslees, l³ee®eJesUer Deble:keÀjCeele efJeJeskeÀ peeie=le þsJetve peer osnyeg×er, cnCepes

³eesieoe Þeer%eeveséejer 213 Gvces<e:14:owJeer mebHeoe

Page 118: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

Deveelceyeg×er, leer Deelceyeg×erHeemetve JesieUer keÀjCes l³eeme leHe cnCeleele.Deelcee HeneJee cnCetve yeg×er®ee pesJne DeveelceHeoeLee¥letve mebkeÀes®e nesTveDeelceJe=Êeerle SkeÀeûelee nesles, lesJne mJeHve Je les oeKeJeCeejer efveêe ³eeb®eepeeie=leercegUs SkeÀe®e JesUer veeµe JneJee, lemes nesTve Deelceoµe&ve Ie[les,les ³ee®e leHeecegUs, Demes, ns Depe&gvee let peeCe!“

leHe Je HebLejepe³eeÒeceeCes leHe cnCepes cegK³elJes DeveelceHeoeLee¥®eer cnCepes ÒeeCe-

osn-Fbefê³es ³eeb®eer DeeìCeer Demee %eeveosJeeb®ee pees DeefYeÒee³e Deens, leesl³eebveer %eeveséejerle efþkeÀefþkeÀeCeer Je cegK³elJesmeneJ³ee DeO³ee³eeleveeLeHebLeeR®ee obµeg (’lees ne veeLemebkesÀleeR®ee obµeg“) peeCeJetve osleebveeÒekeÀì kesÀ}s}e Deens. jepe³eesie Jee kegbÀ[ef}v³eefOeefÿle meÃg©ke=ÀHeebefkeÀle}³e³eesieelcekeÀ jepe³eesieebleie&le peer leÊJes, ÒeeCe F.®eer DeeìCeer cnCepes}³e leer®e %eevesµeceles leHe nes³e,Demes efomeles.

9)Deepe&Je::::Deeleeb yee}e®eeb efnleeR mlev³e~ pewmesb veeveeYetleeR ®ewlev³e~lewmeW ÒeeefCecee$eeR meewpev³e~ Deepe&Je leQ~~16-113~~

’yeeUe}e mleveeleer} otOe pemes efnlekeÀejkeÀ Demeles efkebÀJee meJe&Yetleebvee ®ewlev³e pemes GHekeÀejkeÀ Demeles, l³eeÒeceeCes meJe& ÒeeefCecee$eebÒeleerDevev³eYeeJe DemeCes cnCepes Deepe&Je nes³e.“

efpe%eemetbveer ³eeefveefceÊeeves Hegve: SkeÀoe ³eeHetJeea lesjeJ³ee DeO³ee³eleDeepe&Jeeme ªHe keÀjleebvee %eeveosJeebveer j®e}suîee DeesJ³eeb®es Heefjµeer}vekeÀjCes efnleeJen þjs}. Demees.10) Deefnbmee::::

³eeHetJeea®e lesjeJ³ee DeO³ee³eele Deefnbmes®es efJeJejCe yeN³ee®e efJemleejeveskesÀ}s Demeuîeeves %eeveosJe Deelee meb#esHeeves meebieleele:

DeeefCe peieeef®e³eeb megKeesÎsµeW~ µejerjsb Jee®ee ceevemeW~jeneìCeW leQ Deefnbmes~ ªHe peeCe~~16-114~~

’DeeefCe peiee}e megKe JneJes cnCetve µejerj, ceve Je Jee®ee ³eebveerJeeieCes ner Deefnbmee nes³e.“

³ee efþkeÀeCeer peeleepeelee DeeefCekeÀner SkeÀ peeCeJeles- les cnCepes%eeveosJe SKeeoer ieesä meb#esHeeves HeCe lejerner meceLe&HeCes meebiet µekeÀleele -Deve ns l³eeb®³eeJej HeIeUHeCee®ee efceL³eejesHe keÀª OepeCeeN³ee DeÞe×ebmeeþer[esȳeele Debpeve Iee}Ceejs þjeJes! legcneDeecneb meeceev³eeb®³ee yeg×erleveerì GlejeJes cnCetve®e %eeveosJe kesÀJeU efJemleej keÀjleele. l³eeb®³eemJele:®³ee keÀuHevee lej Deieoer megmHeä (³ee ìerkeÀekeÀejeb®³ee Yee<eslemeebiee³e®es lej succinct, lucid and crystal-clear) DeµeeDemeleele, ns efveefJe&Jeeo! Demes Demeleebvee l³eeb®³ee %eeveosJeer meebieC³eeceeieer}GÎsµeeb®eer J³eLe& ieHeÀ}le keÀªve IesTve l³eeb®³eeJej Jeeìs} lesDemebcepemeHeCes Je=LeejesHe keÀjCes ³ee®ee DeLe& ìerkeÀekeÀejeb®eer yee}yeg×er ns®eOejeJes }eies}! Demees.

11) mel³e:::: lemes Heeefn}s lej mel³e ne Hele¡eef}ÒeCeerle ³ece Deens Je l³ee®ee

ª{eLe& Kejs yees}Ces Demee Iesle}e peelees. cnCepes SkeÀe DeLeea Hele¡e}eR®esmel³e cnCepes %eevesµe cnCeleele lemes Jeeef®ekeÀ leHe nes³e.

mel³ee®ee ³esLes DeefYeÒesle DemeCeeje DeLe& Heg{er} DeesJ³eeletve Heent ³ee.%eeveosJe mel³eeefJe<e³eer cnCeleele:mel³e Je HejleÊJeoµe&ve

Deeleeb leerKe nesTefve ceJee}~ pewmeW peeleer®eW cegkegÀ}~

keÀeb lespe Heefj µeerle}~ µeµeebkeÀe®eW~~16-115~~µekesÀ oeefJeleebef®e jesieg HesÀ[g~ DeeefCe efpeYeW leNneR veJns keÀ[g~leQ JeesKeog veeneR ceeb Ie[g~ GHecee keQÀ®eeR~~116~~

’keÀce}keÀef}keÀe mHeµee&}e ce=ot Je megKeo Deme}er lejer efle®es ìeskeÀleer#Ce Demeles Je leer HeeCeer Yesotve pe}eµe³eeletve Jej ³esles; efkebÀJee ®ebêe®eslespe cnCeeJes lej les µeerle} ®eeboCes®e Demeles; efkebÀJee Heeefnuîeeyejesyej®ejesie veenermee keÀjCeeN³ee Je mJeeoner keÀ[t vemeCeeN³ee Deew<eOee®eer GHeceeÐeeJeer cnì}s, lej lemes Deew<eOe peieele vemeuîeeves l³ee®eerner GHecee ³eeiegCee}e oslee ³esCeej veener.“

leNneR ceTHeCeW yegyeg}W~ Peie[leebneR Heefj vee[}W~³esNnJeeR HeÀes[er keÀeWje}W~ HeeCeer pewmeW~~16-117~~lewmeW lees[eJes³eeb mebosnes~ leerKe pewmeW keÀeb }esnes~ÞeeJ³elJeW leNneR ceeOeg³e&~ Hee³eeR Iee}eR~~118~~

’Hejbleg HeeCeer pemes yegyegUebvee }eie}s lej l³ee®es meef}}lJe l³eebveekeÀener KegHele veener; lejer les®e HeeCeer pesJne efJe¬eÀeU keÀ[skeÀHeejeRJejkeÀesmeUles, lesJne l³eebvee efPepeJetve HeÀes[tve keÀe{les; l³eeÒeceeCes mel³e Yee<eCeDeelceeveelcemebosn veenermes keÀjC³eemeeþer }esKeb[e®³ee leer#Ce ìeskeÀeÒeceeCesDeme}s, lejerner l³ee®es ÞeeJ³elJe ceeOeg³ee&}e ceeies ìekeÀCeejs Demeles.“

DeeF&keÀleeb keÀewlegkeWÀ~ keÀeveeleQef®e efveIeefle cegKeW~peQ mee®eejJes®esefve veerkeWÀ~ ye´ïener YesoeR~~16-119~~efkebÀyengvee efÒe³eHeCeW~ keÀesCneleWneR PekeÀJetb vesCeW~³eLeeLe& leNneR KegHeCeW~ veeneR keÀJnCne~~120~~

’efkebÀyengvee les FlekesÀ DeeJe[er®es Demeles keÀer SskeÀCeeN³ee}e les meleleSskeÀle®e jneJesmes Jeeìles. les FlekesÀ mel³eeves DeesleÒeesle Yej}s}s Demeles keÀerl³eeÜejs Òel³e#e yeïee®ee HeCe JesOe Iesle}e peelees. Demes Deme}s lejer l³eecegUskeÀesCee}ener HeÀmeJe}s peele veener Je les ³eLeeLe& pejer Deme}s lejer keÀesCee}enerKegHele veener.“

SjJeeR ieesjer keÀeveeR iees[~ Heefj mee®ee®eeb HeeKee}eR keÀer[~Deeieer®eW keÀjCeW GIe[~ Heefj pe}es leQ meeb®e~~16-121~~keÀeveeR }eieleeb cengj~ DeLeX efJeYeeb[eR efpeJnej~leQ Jee®ee veJns megboj~ }eJeef®e Heeb~~122~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 214 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 119: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

’lemes Heeefn}s lej HeejO³ee®es meeJepeebvee Yeg}JeC³eemeeþer cnì}s}sieeCes keÀevee}e pejer iees[ }eiele Deme}s lejer les Jemlegle: IeelekeÀ Demeles;Deiveer HejKe[ Deens, keÀejCe l³ee®es peeUCes ®eesªve}Hetve nesle vemeles,lej pJeeUeb®³ee HetCe& ÒekeÀeµeele nesle Demeles. HeCe peUes leme}s mel³e!keÀeveebJej iees[ µeyo He[}s lejer pej l³eeb®³ee DeLee&le efJe<e }He}s}sDeme}s, lej leer Jee®ee veJns; lej megboj efomeCeejer }eJe®e nes³e.“

Heefj DeefnleeR keÀesHeewefve meesHe~ }e}veeR ceT pewmeW Heg<He~efle³eW ceeles®eW mJeªHe~ pewmeW keÀeb nes³e~~16-123~~lewmeW ÞeJeCemegKe®elegj~ HeefjCeceewefve mee®eej~yees}CeW peQ DeefJekeÀej~ leQ mel³e SLeW~~124~~

’cnCetve ceeles®es mJeªHe pemes ceg}e®³ee efnleemeeþer ke=ÀlekeÀ keÀesHee®esHejbleg Deblejer cee$e HegÀ}emeejKes megkegÀceej Demeles; l³eeÒeceeCes jeieÜs<eeoerefJekeÀejebvee Leeje ve osCeejs HeCe ÞeJeCee®es HetCe& megKe ÒeeHle keÀªve osCeejs,lemes®e ye´ïeÒeeHleer keÀªve osC³eele ®eesKe Demeles, les®e yees}Ces Kejs mel³ecnCelee ³esles.“

³eeÒeceeCes mel³e cnCepes mel³ee®es - HejleÊJee®es mee#eele oµe&vekeÀªve osC³eeme meceLe& DemeCeejs ke=ÀHeeJebleeb®es yees} Demes %eeveosJeeb®es celeefomeles. ³eeJ³eefleefjÊeÀ J³eeJeneefjkeÀ mel³e-Demel³e ³eeb®ee efJe®eej l³eeb®³ee¢<ìerves leHe ³ee mebkeÀuHevesµeer mebyebefOele Demeuîee®es %eeveséejer®es Heefjµeer}vekeÀjleebvee DeeHeCeebme peeCeJeles.Hele¡eef}ÒeCeerle mel³e ne ³ece Demee®eleHe ³ee meojele %eeveséej¢äîee cees[lees.

efme×efme×evleHe×efle Je mel³e

³eeefveefceÊeeves Þeerieg©ieesj#eveeLeebveer efme×efme×evleHe×efle ³ee ûebLeelemel³e ³ee®eer kesÀ}s}er J³eeK³ee DeJe}eskeÀC³eemeejKeer Deens. les cnCeleele:

mel³eceskeÀcepeb efvel³ecevevle½ee#e³eb Oe´gJeced~%eelJee ³emleg Jeos×erj: mel³eJeeoer me keÀL³eles~~6-61~~

~~efme.efme.He.~~’mel³e SkeÀe Depe, efvel³e, Deveble, De#e³e, Oe´gJe Deµee Jemlet}e

peeCetve l³eeefJe<e³eer®es Oeerj Heg©<ee®es yees}Ces nes³e. Demee Heg©<e cnCepesmel³eJeeoer!“ ner Þeerieg©ieesj#eveeLeeb®eer mel³ee®eer Je mel³eJeeÐee®eer J³eeK³ee%eeveséejeb®³ee J³eeK³esµeer efkeÀleer efceUleerpegUleer Deens, ns efpe%eemetb®³eelJeefjle }#eele ³esF&}.12) De¬eÀesOe::::

De¬eÀesOeeefJe<e³eer %eeveosJe cnCeleele:Deeleeb Ieeef}leebner HeeCeer~ pewmeer Hee<eeCeeR ve efveIes DeeCeer~keÀeb ceefLeef}³eeb }esCeer~ keÀebpeer vesoer~~16-125~~lJe®ee Hee³eW efµejeR~ ne}s³eebneR HeÀ[s ve keÀjer~Jemebleerner Debyejer~ ve nesleer Heg<HeW~~126~~veevee jbYes®esefve ªHeW~ µegkeÀeR vegefþpesef®e kebÀoHeX~keÀeb YemceeR JeÚer GÎerHeW~ Ie=leWner pesJeer~~127~~

’p³eeÒeceeCes oie[e}e HeeCeer efo}s lejer l³ee®³eeletve DebkegÀj HegÀìleveener; keÀebpeer IegmeU}er lej }esCeer efceUle veener; meHee&®³ee keÀebleer®³eeefµejesYeeieer }eLe neCe}er lejer leer HeÀ[e GYeejle veener; pejer Jemeble$eÝletDeme}e lejer DeekeÀeµee}e HegÀ}s Gce}le veenerle; jbYesmeejK³ee}eJeC³eJeleer}e Heentvener ÞeerµegkeÀosJeebvee keÀeceÒesjCee nesle veener; pemeeYemceeJej legHee®ee me[e efµebHe[}e lejer l³eele Deiveer ÒeoerHle nesle veener;“

lesJeeRef®e kegÀcejW ¬eÀesOeW Yejs~ lewefme³eeb ceb$eeb®eer yeerpee#ejW~efle³eW efveefceÊeWner DeHeejW~ ceerve}er³eeb~~128~~Heefj Oeele³eebner Hee³eeb He[leeb~ vegþer ielee³eg Heeb[gmeglee~lewmeer vegHepes GHepeefJeleeb~ ¬eÀesOeesefce& ieeb~~129~~De¬eÀesOelJe SsmeW~ veebJe leQ ³es oµes~peeCe ÞeerefveJeemeW~ cnefCele}W les³eeb~~130~~

’DepeeCe ceg}eyeeUebveemeg×e ¬eÀesOe GlHeVe keÀjleer} Deµee µes}ke̳eeµeyoeb®³ee Yeef[ceejeves Je lelmece Dev³e Flej efkeÀleerner efveefceÊes Deme}er,lejer p³eeÒeceeCes Dee³eg<³e mebHe}suîee}e Òel³e#e efJeOeeleemeg×e peerJeve osTµekeÀle veener, l³eeÒeceeCes p³ee®³ee efþkeÀeCeer ¬eÀesOeesceea ÒekeÀì nesle veener,l³ee®³ee oµes}e De¬eÀesOelJe Demes cnCeleele,“ ns HeeLee&}e Þeerke=À<Cemeebieles Pee}s.

De¬eÀesOelJe ³ee owJeer iegCee®es DeeHeCe DeJe}eskeÀve keÀjle DemeleebveelesjeJ³ee DeO³ee³eele efveªefHe}suîee #eeefvle ($eÝpeglee) ³ee iegCeemebyebOeerDeeHeCeeme mcejCe nesCes meenefpekeÀ®e Deens. #eeefvle Je De¬eÀesOelJe nsHejmHejHetjkeÀ iegCe®e Deensle.13) l³eeie::::

Deeleeb ce=efÊekeÀel³eeies Ieìg~ leblegl³eeiesb Heìg~l³eefpepes pesJeeR Jeìg~ yeerpel³eeieW~~16-131~~keÀeb l³epetefve efYebleercee$e~ l³eefpepes DeeIeJeWef®e ef®e$e~keÀeb efveêel³eeieW efJeef®e$e~ mJeHvepee}~~132~~vee vee pe}l³eeieW lejbie~ Je<ee&l³eeieW cesIe~l³eefpepeleer pewmeW Yeesie~ Oevel³eeieW~~133~~lesJeeR yegef×cebleeR osneR~ Denblee meeb[tefve HeeneR~meebef[pes Deµes<ener~ mebmeejpeele~~134~~les³eeb veebJe l³eeieg~ cnCes lees ³e%eebieg~...~~135~~

l³eeieeefJe<e³eer %eeveosJe cnCeleele, ’p³eeÒeceeCes ce=efÊekeÀe veme}er lejIeì efvecee&Ce keÀjlee ³esle veener; leblet veme}s lej Jem$e efJeCe}s peeTµekeÀle veener; efkebÀJee efYeble G×ddJemle kesÀ}er lej efle®³eeJej®eer ef®e$es veäHeeJeleele; efveêel³eeie kesÀ}e, lej ef®e$eefJeef®e$e mJeHves }esHe HeeJeleele; pe}®epej Gj}s veener lej lejbie veenermes nesleele; Oevee®³ee l³eeieeves meJe&®eYeesieeb®ee l³eeie Ie[lees; l³eeÒeceeCes yegef×ceeve ceveg<³e DenbkeÀej l³eeietveDeJeI³ee mebmeeje®ee l³eeie keÀjlees Je ne®e Keje l³eeie nes³e,“ Demes³e%eebie (meb.ÞeerefJe<Cegmenñeveecemlees$e) veeJeeves megefJeK³eele Deme}s}s YeieJeeveÞeerke=À<Ce meebieleele.“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 215 Gvces<e:14:owJeer mebHeoe

Page 120: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

³ee efþkeÀeCeer DeeHeCeebme lesjeJ³ee DeO³ee³eer JeCe&ve kesÀ}suîeeDeäeoµeiegCeefveOeeveebHewkeÀer efvejnbkeÀeefjlJe ³ee iegCee®es mcejCe nesles. Kejel³eeie kesÀJeU DenbkeÀej l³eeieuîeeves®e DeeefJeYe&tle neslees. DenbkeÀej l³eeieCescnCepes p³ee³eesies ns mebmeejef®e$e ceveesªHeer HeìeJej Gceìles, lees ceveesªHeHeì®e HeÀe[Ces Demes %eeveosJeeb®es meebieCes Deens.

ne efJe}#eCe l³eeie meeOeeJee cnCetve®e meJe& GHee³e - DeeO³eeeqlcekeÀO³eeme - GHeemevee - ³eesie F.Òe³elve Demeleele DeeefCe DenbkeÀeje®ee l³eeiemeeOeCes ³eele®e l³eeb®eer FeflekeÀle&J³elee Demeles. HebLejepee®ee ceeie& ³ee®el³eeieemeeþer GHe³eesefpe}e Deens. DeeefCe kegbÀ[ef}veer®es Debeflece iebleJ³e cnCepesDenbkeÀej}esHe®e veener keÀeb! peerJeYeeJee®ee efµeJeYeeJeele }³e nesCes Jel³eeHe}erkeÀ[er} pes ef®eoekeÀeµe Deens, p³eele DeekeÀeµeleÊJeemen meJe&GlHeefÊe-efmLeefle-}³eeoerner }³e HeeJeCes (ieieveer ieieve }³ee pee³es~SsmeW pew keÀebF¥~~6-310~~), Deµeer efmLeleer %eevesµe DeeHeCeebmeJee&meeþer Jeebeq®íleele.Deefle cenÊJee®eer mebHeoe:µeeefvle:::: 14) µeeefvle

.....ns ceevetefve megYeieg~ HeeLe&g Hegmes~~16-135~~Deeleeb µeebleer®eW peQ ef}bie~ leQ J³eÊeÀ cepe meebie~osJees cnCeefle ®eebie~ DeJeOeeve osF&~~136~~leNneR efie}ewefve %es³eeleQ~ %eelee %eevener ceeIeewleW~nejHes efveªleW~ leQ µeeeqvle HeQ ieeb~~137~~pewmee Òe}³eebyeg®eeb GYe[g~ yeg[Jetefve efJeéee®ee HeJee[g~nes³e DeeHeCeHeW efveefye[g~ DeeHeCeHeebef®e~~138~~ceie Giece DeesIe efmebOeg~ ne vegjsef®e JesJnejYesog~Heefj pe}wke̳ee®eeb yeesOeg~ leesneR keÀJeCeeb~~139~~lewmeeR %es³ee osleeb efceþer~ %eele=lJener He[s HeesìeR~ceie Gjs leQef®e efkeÀjerìer~ µeebleer®eW ªHe~~140~~

osJeeb®es cnCeCes SskeÀuîeeJej les DeeJe[}s cnCetve Depe&gve cnCelees’osJee! ce}e µeebleer ³ee iegCemebHeos®eer }#eCes mHeä keÀªve meebiee.“

l³eeJej osJeebvee meceeOeeve Jeeìtve les cnCeleele, ’yejs lej SskeÀ. veerì}#e os!“µeeefvle cnCepes ef$eHegìer®ee }esHe

’%es³ee}e efieUtve l³eeceeieesceeie %eelee Je %eeveosKeer} pesLes Kejs lejveenermes nesleele, leer®e Jemlegle: µeebleer nes³e. pemee ÒeU³ekeÀeUeR®ee DeLeebieDeieeOe pe}meceg®®e³e meJe& efJeée yeg[Jetve DeeHeuîee efþkeÀeCeer SkeÀcee$eoeìlees; DeeefCe l³ee®³eele HeeC³ee®es DeesnesU, veoer Je mecegê Demee JesieJesieUîeeYeeJeeb®ee Yesomeg×e Gjle veener; l³ee SkeÀ}e SkeÀ, mJele:®ee mJele:®eDeme}suîee pe}Oeerþe³eer pe}YeeJee®eemeg×e pemee Go³e nesT µekeÀleveener; keÀejCe l³eeJesieUs Demes ogmejs keÀener DeefmlelJeele®e vemeles;l³ee®eÒeceeCes %es³e cnCepes pes DeÜwle Deens, l³ee}e keÀJeUuîeeJej l³eele®e

%eele=lJee®eemeg×e }³e neslees - peerJeeefµeJee®³ee YesìerDebleer vee peerJe JesieUsHeCeevesjenlees, vee efµeJe l³ee efYeVe Demelees. Deµee efmLeleerle peer efve<keÀ} DeJemLeeÒeeHle nesles, leer®e µeebleer nes³e.“

µeeefvle Je Hemee³eoeve

SJeb®e µeeblee r ner meJe&#esÿ owJeer iegCemebHele cnCepes %eelee- %es³e-Je %eeve ner ef$eHegìer }esHe HeeJe}s}er DeJemLee nes³e. %eeveosJeeb®ee µeebeflene HeÀej DeeJe[lee efJe<e³e Deens. efkebÀyengvee mebHetCe& Dece=leevegYeJe l³eebveer -µeeefvle cnCepes ef$eHegìerefJejefnle DeJemLee -³ee®e SkeÀe efJe<e³eeJejj®e}e Deens!

%eeveosJeer®es meejYetle Demes pej keÀener SkeÀe µeyoeves J³eÊeÀ nesleDemes}, lej lees µeyo cnCepes µeeefvle ne®e cnì}e Heeefnpes!!! ³eeµeebleer®es meJee&lcekeÀ, meJe&cebie}, µegYebkeÀj mJeªHe -les HetCe&lJe - meJee¥veeÒeeHle JneJes, Demes l³eeb®es Hemee³eoevee®³ee DeesJ³eebletve ceeieCes Deens. µeeefvle³ee mJeuHe µeyoe®ee efJemleej megKeoHeCes ÒekeÀì keÀjCeejer l³eeb®eerDeesJeer cnCepes®e:

efkebÀyengvee meJe&megKeeR~ HetCe& nesTefve efleneR }esefkebÀ~

Yeefpepees DeeefoHeg©KeeR~ DeKebef[le~~18-1799~~

ieerlesleer} µeebleer®ee DeLe&

µeevleer®es ef}bie ÒekeÀìJeC³eeefveefceÊe l³eebveer Deelee®e meesUeJ³eeDeO³ee³eele pes meebefiele}s Deens, lees®e µeevleer®ee DeLe& ieerles®³ee Heg{er}µ}eskeÀeble DeefYeÒesle Deens:

³egÊeÀ: keÀce&HeÀ}b l³eÊeÌJee µeeefvleceeHveesefle vewefÿkeÀerced~...~~5-12~~’³eesieer keÀce&HeÀ}e®ee l³eeie kesÀuîeeves µeeefvle ÒeeHle keÀjlees.“

³eg¡eVesJeb meoelceeveb ³eesieer efve³eleceeveme:~µeeefvleb efveJee&CeHejceeb celmebmLeeceefOeie®íefle~~6-15~~

’efve³eleef®eÊe kesÀ}s}e ³eesieer meoe ceeP³eeµeer ³egÊeÀ neslees JeHejceefveJee&CeªHe µeeefvle ÒeeHle keÀjlees DeeefCe ceeP³eele®e efJe}erve neslees.“

ef#eÒeb YeJeefle Oecee&lcee µeée®íeefvleb efveie®íefle~keÀewvles³e Òeeflepeeveerefn ve ces YeÊeÀ: ÒeCeµ³eefle~~9-31~~

’ogje®eejermeg×e melele ce}e Yepeuîeeves }JekeÀj®e Oecee&lcee nesleesJe µeevleer }e meJe&keÀeU ÒeeHle keÀªve Ieslees.“

ieerlesle µeeefvle Jee µeeefvleced Jee lelmebyebefOele µeyo De@veer yesPebì JeYeieJeeveoeme ³eeb®³ee ieerlesleer} µeyomeeefjCeervegmeej Heg{er} efþkeÀeCeerDee}s}s Deensle:µeeefvle: 2-66 (Deµeeefvle ³ee µeyoemen),12-12µeeefvleced:2-70 Je 71, 4-39,5-12 , 6-15, 9-31 Je 18-62µeevle:-18-53µeevlejpemeced Je Òeµeevlecevemeced:6-27Òeµeevlem³e:6-7Òeµeevleelcee:6-14

³eesieoe Þeer%eeveséejer 216 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 121: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

les µ}eskeÀ Demes:veeefmle yegef×j³egÊeÀm³e ve ®ee³egÊeÀm³e YeeJevee~ve ®eeYeeJee³ele: µeeefvle jµeevlem³e kegÀle: megKeced~~2-66~~DeeHet³e&ceeCece®e}Òeefleÿb-

mecegêceeHe: ÒeefJeµeefvle ³eÜled~leÜlkeÀecee ³eb ÒeefJeµeefvle meJex

me µeeefvle ceeHveesefle ve keÀecekeÀeceer~~2-70~~efJene³e keÀeceev³e: meJee&vHegceeb½ejefle efvemHe=n:~efvece&cees efvejnbkeÀej: me µeeefvle ceefOeie®íefle~~2-71~~Þe×eJeeB}ÁYeles %eeveb lelHej: meb³eleseqvê³e:~%eeveb }yOJee Hejeb µeeefvle ceef®ejsCeeefOeie®íefle~~4-39~~³egÊeÀ: keÀce&HeÀ}b l³eÊeÌJee µeeefvleceeHveesefle vewefÿkeÀerced~De³egÊeÀ: keÀecekeÀejsCe HeÀ}s meÊeÀes efveyeO³eles~~5-12~~efpeleelceve: Òeµeevlem³e Hejceelcee meceeefnle:~µeerlees<CemegKeog:Kes<eg leLee ceeveeHeceeve³ees:~~6-7~~Òeµeevleelcee efJeieleYeerye&ïe®eeefjJe´les efmLele:ceve: meb³ec³e ceeq®®eÊees ³egÊeÀ Deemeerle celHej:~~6-14~~Òeµeevlecevemeb ¿esveb ³eesefieveb megKecegÊececed~GHewefle µeevlejpemeb ye´ïeYetlecekeÀuce<eced~~6-27~~Den*dkeÀejb ye}b oHe¥ keÀeceb ¬eÀesOeb Heefjûenced~efJeceg®³e efvece&ce: µeevlees ye´ïeYet³ee³e keÀuHeles~~18-53~~lecesJe µejCeb ie®í meJe&YeeJesve Yeejle~lelÒemeeoelHejeb µeeefvleb mLeeveb ÒeeHm³eefme µeeéeleced~~18-62~~

GHejesÊeÀ µ}eskeÀeleer} ¬eÀ.5-12, 6-15 Je 9-31 ³ee µ}eskeÀebÒeceeCes®eµ}eskeÀ ¬eÀ. 2-66,70 Je 71, 4-39 Je 18-62 ³ee µ}eskeÀele µeeefvle³ee µeyoe®ee DeLe& lees®e Deens, Demes Lees[îee efJe®eejebleer DeeHeCeebme peeCeJeles.Flej efþkeÀeCeer µeevle, Òeµeevle ³ee µeyoeb®ee Òe³eesie ieerlee cevee®³ee Jeef®eÊee®³ee DeefJe®e}lesmebyebOeele, Je=efÊe ve GþC³eemebyebOeele Je µeeble nesCes(6-27) ³ee DeLeea keÀjleebvee efomeles.ieerleeµ}eskeÀ(12-12)ceOeer} ’l³eeiee®íeefvlejvevlejced“::::

Deelee SkeÀe Del³eble cenÊJee®³ee µeeefvle ³ee µeyoeµeer mebyebefOeleDeµee µ}eskeÀe®³ee DeLee&keÀ[s JeUt ³ee. ne ieerlesleer} µ}eskeÀ efJeÜeveebveerHeÀej®e JesieJesieȳee ÒekeÀejs DeLe& kesÀ}s}e Deve yeng®eef®e&le Demee®e Deens.lees cnCepes ieerlee µ}eskeÀ ¬eÀ.12-12:

Þes³ees efn %eeveceY³eemeep%eevee×îeeveb efJeefµe<³eles~O³eeveelkeÀce&HeÀ}l³eeieml³eeiee®íeefvlejvevlejced~~12-12~~

µeeefvle ®ee DeeleeHe³e¥le mHeä kesÀ}s}e DeLe& }#eele IesTve®e Jel³ee®ee l³eeieeµeer Deme}s}e GHejesu}sefKele mebyebOe O³eeveele IesTve neµ}eskeÀ DeeHeCeebme keÀmee megiece neslees, les Heent ³ee:

³ee µ}eskeÀe®ee mebmke=Àle J³eekeÀjCeeOeejs DeLe& }eJeleebvee efJeÜeveebleSkeÀcele nesle vemeu³ee®es efomeles. lemes®e DeY³eeme, %eeve, O³eeve,

keÀce&HeÀ}l³eeie Jee l³eeie DeeefCe µeeefvle Deµee GÊejesÊej Þesÿ-ÞesÿlejHee³eN³ee meeOekeÀeb®³ee Jeie&JeejerkeÀjlee Je Òeieleer®ee Dee}sKe þjJeC³eemeeþerkesÀu³ee®es pes meke=Àεe&veer Jeeìles, l³ee®³ee ³eLeeLe&lesyeÎ}ner ³ee µ}eskeÀele³esLes JeeHej}su³ee ³ee µeyoeb®es ieerlesleer} Flej efþkeÀeCeer pes JesieJesieUs DeLe&JesieJesieUs efJeÜeve Iesleele, l³ee ¢äerves Òeµveef®eÚ GHeefmLele nesles.l³eeyeeyele®eer ®e®ee& DeeHeCe veblej keÀª ³ee. meO³ee Þeer%eeveosJeebveer ne efJe<e³emHeä JneJee cnCetve p³ee DeesJ³ee j®euîee Deensle, l³ee Heent ³ee.ieerlee µ}eskeÀ (12-12) Jejer} %eevesµeeb®³ee DeesJ³ee

Þeer%eeveosJeeb®³ee ³ee µ}eskeÀeJej j®e}su³ee p³ee DeesJ³ee efJeÜeveebveeroeKeJe}suîee efomeleele, l³ee ÒeLeceoµe&veer DeeHeu³ee}e ne µ}eskeÀGkeÀ}C³eeme ceole keÀjC³eekeÀjlee keÀþerCeÒee³e®e Jeeìleele. SkeÀe He#eerJew.Þeer.µeb.Jee. leLee ceeceemeensye oeb[skeÀj DeeefCe Flej DeveskeÀeb®³ee lelmece%eeveséejerÒeceeCes ³ee µ}eskeÀeKee}er efo}su³ee DeesJ³ee Deµee:

DeY³eemeentefve ienve~ HeeLee& ceie %eeve~%eeveeHeemeewefve O³eeve~ efJeµesef<epes~~12-141~~ceie keÀce&HeÀ}l³eeieg~ lees O³eeveeHeemeewefve ®eebieg~l³eeieentefve Yeesieg~ µeebeflemegKee®eeb~~142~~Ssefme³eeb F³eeb Jeeìeb~ FneRef®e HesCeW megYeìe~

µeebleer®ee ceeefpeJeþe þeefkeÀ}e lesCeW~~143~~

³ee DeesJ³eeb®ee mej}eLe&

³ee DeesJ³eeb®ee mejU DeLe& kesÀ}e lej %eeveosJeeb®³ee cnCeC³eevegmeej’DeY³eemeentve %eeve ienve Deens; %eeveeHes#ee O³eeve efJeµes<e Deens; O³eeveentvekeÀce&HeÀ}l³eeie ®eebie}e Demelees; Je keÀce&HeÀ}l³eeieeHes#ee µeebeflemegKee®eeYeesie ®eebie}e Deens. ns Depe&gvee! ³ee®e Jeeìsves Je ns®e cegkeÌkeÀece Iesle l³eevesµeebleer®ee ceO³e ieebþ}e Deens.“- Deµee l³ee®³eeþe³eer Heg{®³ee 12-13les

19 ³ee µ}eskeÀele JeefCe&}s}er }#eCes Dee{Uleele Je lees®e ke=Àleke=Àl³e neslees.ne DeLe& Lees[emee {esyeU®e Deens. DeesJeer 12-143 vegmeej DeY³eeme,

%eeve, O³eeve, keÀce&HeÀ}l³eeie Je µeebefle Demes ìHHes Demeu³ee®es DevegceevekeÀjlee ³esles. leovegmeej Het dJeea®³ee DeesJ³eeleer} DeY³eemeentefve,%eeveeHeemeewefve, F.µeyoeleer} (ntefve) DeeefCe (Heemeewefve) ³ee µeyoeb®eeDeLe& (Hes#ee) Demee keÀjC³eeSsJepeer (l³eeletve) Demee kesÀ}e Demelee’DeY³eeme - %eeve - O³eeve - keÀce&HeÀ}l³eeie - µeeefvle“Demee ne meeOevee¬eÀce efveefo&ä nesT µekeÀlees. l³ee®ee efJe®eej keÀª ³ee.

Deieesoj®e cnìu³eeÒeceeCes Jej efo}s}e mej}eLe& {esyeU®e JeeìleesJe efJeµes<e cnCepes DeY³eeme, %eeve, O³eeve Je keÀce&HeÀ}l³eeie ³ee ®eejHee³eN³eeb®ee veerì G}ie[e Pee}e veener lej DeeefCe keÀce&HeÀ}l³eeie - l³eeie- µeeefvle ³ee Hee³eN³eeb®es ³eLeeLe& DeekeÀ}ve nesT µekeÀ}s veener lejefpe%eemetbvee þs®ekeÀeUu³eemeejKes Jeeìles. cnCetve ³ee ieesäerb®ee veerì G}ie[ePee}e Heeefnpes. l³ee ¢äerves DeeHeu³ee DeuHeceleervegmeej efJe®eej keÀªveKeje DeLe& DeekeÀUtve IesC³ee®ee Òe³elve DeeHeu³ee}e keÀje³e}e®e }eies}.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 217 Gvces<e:14:owJeer mebHeoe

Page 122: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

%eeve ³ee µeyoe®ee DeLe&%eeveosJeebveer Þeerieerles®eer peer DeO³ee³emebieleer }eJe}er Deens, leer mJeleb$e

Deens. l³eeb®³ee celes Heefn}e DeO³ee³e ne µeem$eÒeJe=efÊeÒemleeJe keÀjCeejeDeens. ogmeN³ee DeO³ee³eele cees#eoeveer mJeleb$e DemeCeejs’%eeveÒeOeeve nsµeem$e“ ³ee met$ee®eer GYeejCeer kesÀ}er Deens. ogmeje DeO³ee³e JeemleJele:mee±îe³eesie Jee %eeve³eesie ³ee lJeefjle HeÀ}ÒeeHleer keÀªve osCeeN³eeefJenbiece ceeiee&®ee HeCe DeOJe³e&g mecepeeJee }eies}.

eflemeN³ee DeO³ee³eele kesÀJeU keÀce& Òeefleefÿ}s Deens. ®eewL³eeDeO³ee³eeHeemetve les yeejeJ³ee DeO³ee³ee®³ee GHejesÊeÀ ’...Þes³ees efn%eeve....~~12-12~~“ ³ee µ}eskeÀeHe³e¥leGHeemeveekeÀeb[ Deens, ns}#eele IesCes Òemlegle cenÊJee®es Deens. lesLeHeemetve (12-13) les lesje,

®eewoe Je HebOeje ns DeO³ee³e ieerles®es %eevekeÀeb[ Deensle. DeO³ee³e 16,17

Je 18 ns HegmleerJepee Deensle. lemes Heeefn}s lej DeþjeJee DeO³ee³e nekeÀ}µeeO³ee³e Demetve l³eele ieerleeµeem$e Hejle mebef#eHlejerl³ee ÒecegKecegγeeb®ee Gu}sKe keÀjle GpeUCeerJepee meebefiele}s Deens, Demes %eeveosJeeb®escele efomeles.

GHejesu}sefKele ®eef®e&le µ}eskeÀ 12-12 ne yejesyej GHeemeveekeÀe b[e®³eeDeKesj®ee þjlees. ³eeveblej 12-13 ³ee µ}eskeÀeHeemetve %eevekeÀeC[efJeJes®eveeme ÒeejbYe neslees. ogmeN³ee DeO³ee³eeleer} %eeve cnCepes®e mee±îeJe mebv³eeme cnCepes®e l³eeie ³ee ieesäer mHeä Deensle. l³eeleer} %eeveJe 12-12 ³ee µ}eskeÀeleer} %eeve ³ee µeyoeb®ee DeLe& JesieUe }eJe}eHeeefnpes. keÀejCe ogmeN³ee DeO³ee³eeveg<ebieeves JeeHej}e peeCeeje %eeve neµeyo Debeflece efmLeeflemet®ekeÀ Deens, lej 12-12 ³ee µ}eskeÀeleer} %eevene µeyo SkeÀ ìHHee (stage) oeKeJelees.

%eeve µeyoe®es oesve DeLe&Deelee ieerlesleer} %eevekeÀeb[ cnCetve pes13, 14 Je 15 DeO³ee³e,

lemes®e yeejeJ³ee DeO³ee³ee®ee GÊejeOe& Oej}s Deensle, l³eeleer} yeje®emeeYeeie %eeveer Heg©<eeb®eer }#eCes - cnCepes Debeflece DeJemLee ÒeeHle Pee}su³eeceneHeg©<eeb®eer }#eCes, %eeve ÒeeHle nesC³ee®³ee ceeiee&leer} yeeOee,l³eemeeþer Òeke=Àefle-Heg©<e F.ÒeHeb®eefJe®eej Je leÊJeefJe®eej Jee efJeJeskeÀ³eeb®ee GneHeesn, #es$e#es$e%eefJe®eej, ef$eiegCeeleerle HejceelcemJeªHe,mebmeejJe=#e Je l³ee®³ee ísovee®ee efJe®eej, cegÊeÀeb®es mJeªHe, DeÜwleefmLeleer,#ej-De#ej-GÊece Heg©<eefJe®eej Je DeÜwle%eeveer YeÊeÀ lemes®e %eeveesÊejkeÀce& ³eeb®ee efJe®eej keÀjC³eemeeþer efJeJesef®e}e Deens. ³ee efJe<e³emeeefjCeervegmeej%eevekeÀeb[ ³eeleer} %eeve ne µeyomeg×e meeOekeÀe®³ee Debeflece ÒeieleeryeeyeleJeeHej}e Deens, Demes keÀUtve ³esles.

Hejbleg ieerles®³ee GHejesÊeÀ 12-12 ³ee µ}eskeÀeceOeer} %eeve neµeyo Debeflece efmLeleer®ee efveoµe&keÀ veener, lej %eevekeÀeb[eleer} %eeve³eeefJe<e³eer®³ee ÒeejbYeer®³ee SkeÀe Òeiele DeJemLes®ee met®ekeÀ Deens, DemesmecepeeJes }eieles.

ieerleeµ}eskeÀ 12-12 ceOeer} %eeve ne SkeÀ Òeieefleoµe&keÀ ìHHeecnCetve Demes cnCeeJesmes Jeeìles keÀer Òeieleer®ee kesÀJeU SkeÀ ìHHee cnCetve

pees %eeve µeyoe®ee JeeHej kesÀ}e Deens Je leesner DeY³eeme ³ee ìHH³eeveblejÒeeHle nesCeejer DeJemLee cnCetve, lesJne ³esLes %eeve cnCepes DeelceeveelceefJeJeskeÀHej%eeve; lemes®e les kesÀJeU HegmlekeÀer %eeve veener lej Jesoebleer p³eeme Hejes#e%eeve cnCeleele, les %eeve nes³e, nsmeg×e mHeä nesles. ns %eeve ÒeeHlekeÀjC³ee®es meeOeveDeY³eeme nes³e.

DeY³eeme cnCepesmeg×e keÀce&³eesiee®es Dee®ejCe, %eeve³eesiee®esDee®ejCe Je ³eesiee®es Dee®ejCe ³eeb®ee efveoµe&keÀ mecepeeJee }eies}. neDeY³eeme cnCepes meneJ³ee DeO³ee³eele efveJJeU pees O³eeve³eesie DeLeJeeDeY³eeme³eesie cnì}e Deens, l³ee®ee®e kesÀJeU mecepelee ³esCeej veener.

efve<keÀece keÀce&³eesiee®ee meeOekeÀeJemLesleer} DeY³eeme ne keÀce&³eesi³eebmeeþer,DeelceeveelceefJe®eej Je efJeJeskeÀ ³eeb®ee yegef׳eesiee®ee DeeÞe³e IesTve kesÀ}s}eDeY³eeme ne %eeve³eesiee®³ee meeOekeÀebmeeþer, O³eeve³eesiee®ee DeY³eeme meJe&³eesi³eebmeeþer - cnCepes ¬eÀce³eesieer, O³eeve³eesieer, YeeqÊeÀ³eesieer, %eeve³eesieer,keÀce&³eesieer F.ÒekeÀejs pes DeesUKe}s peeleele, l³ee meJee¥meeþermeebefiele}e Deens.

meeOeves®³ee DeY³eeme ³ee ìHH³eele meeOekeÀe b®ee r e fJee fµeäceveesYetefcekesÀvegªHe J³eÊeÀ nesCeejer meeOeveef¬eÀ³ee meeOeejCeHeCes þUkeÀ JeJewefµeäîeHetCe& Jeeìle Deme}er, lejer Heg{s peeTve %eeve Je leoveblej®³eeìHH³eele leer HegmeìHegmeì nesle peeTve Debeflece ìHH³eele cnCepes µeeefvle³ee YetefcekesÀJej YesoefJeJeefpe&le®e nesles, ns DeeHeCe HetJeea DeÜwleYeÊeÀer ®³eeefJeJes®eveele Heeefn}s®e Deens.

meeOekeÀe®³ee Òeieleer®ee Dee}sKe

DeY³eemeeletve %eeve ne ìHHee ³eslees. ³esLes %eeveµeÊeÀe r peeie=le nesles.peeefCeJes®ee Demee SkeÀ Òeeble }eielees keÀer lesLes Je veblej meeOekeÀeme keÀesCeerDeleeRefê³e µeÊeÀer, Hejceelcee Jee yeïe ner Deensle Je DeeHeCemeg×e l³ee®³eeµeerDeefYeVe Deenesle, Demee ceneJeeke̳eesHeefoä yeesOe ÒeeHle neslees.

%eeveµeÊeÀer peeie=le Pee}er keÀer O³eeveeJemLeeÒeeHleer®ee ceeie& megkeÀjneslees. ceneJeeke̳eesHeefoä’meesçnb“ Jee lelmece’De³eceelcee ye´ïe“F.YeeJevee KeN³ee DeLee&ves cetle& nesT }eieleele. meeOekeÀe}e ne kesÀJeUYeeme neslees efkebÀJee ceesnefveêeiele DeJemLee ÒeeHle nesles, Demes veJns lejmeeOekeÀ KejesKej®e l³ee®³eeµeer SkeÀªHe nesT }eielees. cnCetve %eeveesÊejDeJemLee cnCetve ns O³eeve efJeefµeä Deens, Demes ³ee12-12 ³ee µ}eskeÀelecnì}s Deens.

Kejer O³eeveeJemLee cnCepes ceer-letHeCee ®ee YeeJe veenermee nesle

peelees Je l³ee®³ee keÀ[tve Ie[Ceejer keÀcex keÀle&=lJeceojefnle nesleele.keÀle&=lJejeefnl³eecegUs®e Keje keÀce&HeÀ}l³eeie Jee mebv³eeme Jee efvejnbkeÀeefjleeÒeeHle nesleele. ³ee}e®e l³eeie Demes cnCelee ³esles. ³ee®e l³eeiee®es JeCe&veowJeer iegCemebHeos®ee lesjeJee iegCe pees Heeefn}e, lesJne DeeHeCe efvejeref#e}s Deens.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 218 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 123: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

³ee®e l³eeie cnCepes efvejnbkeÀej ³ee YetefcekesÀ®eer HeefjCeleer meeOekeÀe}eµeeefvle ÒeeHle nesC³eele nesles. µeeefvle®es®e ogmejs veebJe ye´ïe Deens. ner®eyeeïeer efmLeleer, efmLeleÒe%eeJemLee, HejceOeece F.veeceebveer DeesUKe}er peeCeejerefme×eJemLesleer} Debeflece HeefjCeleer nes³e.

Deelee®e µeeefvle ³ee owJeer iegCemebHeos®es meesUeJ³ee DeO³ee³eebleie&le®espes ef$eHegìerefJejefnle DeJemLeeoµe&keÀ JeCe&ve DeeHeCe Heeefn}s, l³eevegmeej cnCepesl³eeieeceOetve DenbkeÀej veenermee Peeu³eeJej µeeefvle®ee ceeefpeJeþe -efþkeÀeCe keÀmes ÒeeHle nesles, ns DeeHeuîee menpe O³eeveele ³esF&}. cnCetve®eYeieJebleebveer’Þes³ees efn %eeveceY³eemeep%eevee×îeeveb efJeefµe<³eles~O³eeveelkeÀce&HeÀ}l³eeieml³eeiee®íeefvlejvevlejced~~12-12~~“ Demescnìuîee®es mHeä efometve ³esles.

%eeveséejer ner lej ieerlee%eeveÒekeÀeµeµe}ekeÀe®e!’Þes³ees efn %eeveceY³eemeeled.....~~“ ³ee µ}eskeÀe®eer ÒemebieesHeeÊe

GkeÀ} keÀjleebvee DeeHeuîee}e %eeveosJeer®ee efkeÀleer ceeie&oµe&veHej GHe³eesieneslees, ns }#eele Dee}s. ieerles®ee YeeJeeLe& ³eLeeLe& ÒekeÀì keÀjCeejer Jelees mHeä keÀjCeejer %eeveÒekeÀeµeµe}ekeÀe cnCepes®e %eeveséejer ns³eeefveefceÊeeves Hegve: ÒekeÀ<ee&ves peeCeJeles.

mebmke=Àle Yee<esleer} ieerlee cegK³elJes Dee<e&(archaic) JeeDee<e&Òe³eesieeµeer Ieefveä mebyebOe DemeCeejer Deens, Demes HeCe keÀenerpeeCekeÀejeb®es cele Deens. lemes®e leer yees}erYee<esleer} mebJeeoHej Deens. l³eecegUsDeeOegefvekeÀ mebmke=Àle J³eekeÀjCee®es Jee ÒeecegK³eeves p³ee}e HeeefCeveer³e DemescnCeleele, pejer les lemes Òee®eerve Deme}s lejer, l³ee J³eekeÀjCee®es keÀebìskeÀesjefve³ece }eJetve ieerles®³ee µ}eskeÀeb®ee DeLe& µeesOet HeenCeeN³eebvee HeÀej efvejeµeeHelkeÀjeJeer }eieles, Demeener celeÒeJeen efJeÜeveeble Òe®egj Deens.

³ee meJe& ieeWOeUeletve yeensj He[C³eemeeþer efveJe=efÊeveeLeebveer yejs®ekeÀämee³eeme keÀªve mebmke=Àleeleer} ieerlee meg}Ye JneJeer cnCetve peer GkeÀ}keÀªve efo}er, l³ee DeeOeejs®e DeeHeCe %eeveosJeer®eer j®evee kesÀ}er Deens,Demes %eeveosJe cnCeleele.l³eeb®es les GÃej }#eCeer³e Deensle:

leerjW mebmke=Àlee®eeR ienveW~ lees[ewefve ceNneefì³eeb µeyomeesHeeveW~

jef®e}eR Oece&efveOeeveW~ ÞeerefveJe=efÊeosJeW~~11-9~~

’ÞeerieerleeiebieewIeekeÀebþ®³ee mebmke=Àle HeoeJeuîeeb®³ee, µeyoeLee&®³eeJe DevJe³eeLee&®³ee keÀþerCelej Deµee Gb®e [iejeR®es keÀ[sefkeÀveejs lees[tveÞeerefveJe=efÊeveeLeebveer l³eeb®³ee efþkeÀeCeer cejeþer µeyomeesHeeveeb®ee%eeveséejerªHeeves Hee³eN³eeHee³eN³eeb®ee Ieeì yeebOetve lees peveebvee ÒekeÀìkeÀjC³ee®eer ÒesjCee %eeveosJeebme efouîeeves, Òel³eskeÀ Deeyee}Je=×m$eerHe g©<eeoer ieerleeÒe scee Rvee l³ee %eeveosJee r®³ee Òe³eeieªHeerieerleeLe&leerLee&le cevemeesÊeÀ [gbyetve ceeOeJee®es cnCepes Þeerke=À<Cee®esefJeéeªHeoµe&ve keÀjC³ee®es Oece&efveOeeve ÒeeHle Pee}s}s Deens,“ Demes%eeveosJe cnCeleele.

meowJe efJeveceJe=Êeer®³ee %eeveosJeebveer lejermeg×e DeefYeceeveHetJe&keÀ efo}s}sns Deeéeemeve efkeÀleer meeLe& Deens, ns ieerleeLee&®³ee mecegêele [gy³ee ceeªve

ieesles KeeC³ee®eer JesU Dee}er keÀer mecemle efpe%eemetb®³ee melJej O³eeveele³esles. Demees.DeHewµetv³eeoer owJeer iegCe:::: 15) DeHewµetv³e (Hejoes<e ve HeenCes - Deme}s}s veenermes keÀjCes)

veblej DeHewµetv³e ³ee µeyoeves J³eÊeÀJe}s}er iegCemebHeoe meebieleebvee

%eeveosJe cnCeleele:Deeleeb keÀoLe&efJele J³eeOeer~ ye}erkeÀjCeeef®e³eW DeeOeeR~DeeHeHeª ve µeesOeer~ meÜwÐeg pewmee~~16-141~~keÀeb ef®eKe}eR ©Hele}eR iee³eW~ Oe[YeekeÀ[ vee Heens~pees efle³eWef®e³eeb i}eveer nes³es~ keÀe}eYeg}e~~142~~vee vee yeg[le³eeleW mekeÀ©Ceg~ ve HegmeW Debl³epeg keÀeR yeeïeCeg~keÀe{tefve jeKeW ÒeeCeg~ nWef®e peeCeW~~143~~

’jesie yeUeJeC³eeHetJeea®e l³ee®ee veeµe keÀjC³eele o#e Deme}s}epeeefleJeble JewÐe ³eesi³e leer Deew<eOe³eespevee keÀjleebvee pemee DeeHe}e Je HejkeÀeDemee YesoYeeJe Jele&le veener; ef®eKe}ele ©le}s}er iee³e Oe[OeekeÀì DeenskeÀer YeekeÀ[ ns efle®³ee keÀemeeefJeµeerves ef®eÊe J³eekegÀU Pee}s}e pemes Heenleveener, lej keÀenerner keÀªve efle}e ef®eKe}eletve yeensj keÀe{C³ee®ee Òe³elvekeÀjlees; HeeC³eele yeg[Ceeje ceveg<³e Debl³epe Deens keÀer ye´´eïeCe Deens, nsve Heenlee o³eeJeeve pemee l³ee®ee ÒeeCe Jee®eJeC³eeJej®e DeeHe}s }#ekeWÀefêle keÀjlees;

keÀeR ceneJeveeR HeeefHe³eW~ GIe[eR kesÀ}er efJeHee³eW~leer vesmeefJeuîeeJeerCe ve Heens~ efµeäg pewmee~~16-144~~lewmeW De%eeveÒeceeoeefokeÀeR~ keÀeb ÒeeÊeÀveerbneR meoesKeeR~efvebÐelJee®eeb meJe&efJeKeeR~ efKeef}}W peQ~~145~~les³eeb DeebefiekeÀ DeeHeg}W~ osTefve³eeb Ye}W~efJemejpeleer me}W~ me}leeR efle³eW~~146~~

’efkebÀJee Dee[jeveele HeeefHeäebveer Del³ee®eej kesÀ}suîee m$eer}emees[JeCeeje meY³e ie=nmLe pemee efle}e Jem$e vesmeJeuîeeefµeJee³e efle®³eekeÀ[sHeenle veener; l³ee®eÒeceeCes De%eeve, GvceÊeHeCee JeiewjWcegUs efkebÀJeekeÀceveefµeyeecegUsner efvebÐe Jele&ve keÀjCeeN³eeb®es oes<e ve Heenlee l³eeb®³eeleDeme}s}s SkeÀeìogkeÀì iegCe®e HeenCes Je DeeHeuîee ke=ÀHee¢äer®ee l³eeb®³eeJejJe<ee&Je keÀªve l³eeb®es les me}Ceejs oes<e veenermes keÀjCes, ner Je=ÊeerowJeerieCemebHeVeeb®eer®e Demeles.“ lemes®e:

Deieeb Heg{er}e®eeb oesKeg~ keÀªefve³eW DeeHegef}³eW efoþeR ®eesKeg~ceie IeeHeW DeJe}eskegÀ~ les³eeJesjer~~16-147~~pewmee Hegpetefve osJees Heeefnpes~ Hesªefve µesleeb peeF&pes~leesKeewefve Òemeeog IesF&pes~ DeefleLeer®ee~~148~~lewmeW DeeHeg}sefve iegCeW~ Heg{er}e®eW GCeW~HesÀ[tefve³eeb HeeneCeW~ les³eekeÀ[W~~149~~Jeeb®etefve ve efJebefOepes JeceeA~ veeleg[efJepes DekeÀceeA~ve yees}efJepes veeceeR~ meoesKeeR efleneR~~150~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 219 Gvces<e:14:owJeer mebHeoe

Page 124: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

’Flejeb®es oes<e DeeHeuîee ¢efä#esHecee$eW veä keÀªve ceie l³eebveemevceeiee&}e }eJeCeeje lees meppeve Demes®e Jeeielees, pemes owJeleeb®eer HetpeeoerGHe®eej kesÀuîeeJej ceie ÒemeVe ef®eÊeeves l³eeb®es oµe&ve I³eeJes; efkebÀJee µesleeleOeev³e Hesªve les GieJeuîeeJej nef<e&le ¢äerves l³eekeÀ[s HeeneJes; efkebÀJeeÒeLece DeefleLeer®eer mesJee keÀªve l³ee}e ÒemeVe keÀjeJes Je ceie l³ee®ee DeeµeerJee&oI³eeJee. DeeHeuîee Debieer®³ee ke=ÀHee¢äerves Flejeb®es GCes HesÀ[tve ceiel³eeb®³eekeÀ[s HeneJes; keÀejCe keÀesCee®es Jece& keÀe{Ces, l³ee}e HeeHekeÀcee&ceO³esiegble}s}e jent osCes Je l³ee®³ee oes<eeb®ee G}ÁsKe keÀjCeW ns eflevner oes<eDeeHeuîeekeÀ[s®e ³esleele. “

Jeefj keÀesCns GHee³eW~ Heef[}W leQ GYeW nes³es~leQef®e keÀerpes Heefj Iee³eW~ vesoeJesb JeceeA~~16-151~~HeQ GÊeceeef®e³eebmeeþeR~ veer®e ceeefvepes efkeÀjerìer~ns Jeeb®etefve efoþer~ oesKeg ve IesHes~~152~~DeHewµetv³ee®eW }#eCe~ Depe&gvee ns HegÀ[W peeCe~cees#eceeieeA®eW megKeemeve~ cegceg#etb ns~~153~~

’lemes®e keÀesCeer JeeF&ì efmLeleerle Jee DeOeceeJemLesle Deme}e lej l³ee}eGefpe&leeJemLesle DeeCeCes Jee l³ee®ee G×ej keÀjCes, l³ee}e HeeHeeHeemetveJee®eJeCes Je l³ee®³ee Jecee&Jej Òenej ve keÀjCes, ns meppeveeb®es keÀle&J³e®eþjles. Depe&gvee! DeOeceemener GÊece ceveg<³eemeejKes®e JeeieJeCes Je l³ee®³eeoes<eeb®ee veeceefveoxµener ve keÀjCes, ns®e DeHewµetv³ee®es }#eCe Deens DeeefCe lescegceg#etbmeeþer cees#eceeiee&Jej ®ee}C³eemeeþer Deme}s}er megKeemeerve Hee}Keer®eDeens, Demes mecepe.“ke=ÀHee¢äer

DeHewµetv³e cnCepes Hejoes<eeJe}eskeÀve, efveoxµeve Je l³eeÒeefleeflejmkeÀej ³eeb®ee DeYeeJe. lemes®e l³ee oes<eebJej DeeHeuîee owJeer ke=ÀHee¢<ìer®eeÒeYeeJe Hee[tve les veä keÀjCes Je ÒeeefCecee$eebvee Deel³ebeflekeÀ oes<eebHeemetvecegÊeÀ keÀªve HeefJe$e keÀjCes. ner meeOeves®eer Del³egÊece DeJemLesleer}SkeÀ Hee³ejer Deens. ³ee DeJemLesleer} meeOekeÀ ne efme×eJemLesle®eHeesnes®e}s}e Demelees.

lees pesLes peelees lesLeer} oes<e veenermes keÀªve Deemeceble HeeefJe$³eeves Jecee²uîeeves Yeªve ìekeÀlees. ³ee®e owJeer iegCemebHeÊeer®ee DeÒel³e#e G}ÁsKe%eeveosJeebveer Hemee³eoevee®³ee Heg{er} DeesJ³eeletve kesÀ}s}e Deens:

peQ Ke}eb®eer J³ebkeÀìer meeb[es~ les³eeb melkeÀceeA jleer Jee{es~Yetleeb HejmHejW He[es~ cew$e peerJeeb®eW~~18-1794~~ogefjlee®eW efleefcej peeJees~ efJeée mJeOece& met³eX Heenes~pees peQ Jeeb®íer} lees leQ }enes~ ÒeeCeerpeele~~1795~~Je<e&le mekeÀ} cebie}eR~ F&éejefveÿeb®eer ceebefo³ee}er~DeveJejle Yetceb[}eR~ Yesìesleg Yetleeb~~1796~~®e}eb keÀuHeleªb®eW DeejJe~ ®esleveeef®ebleeceCeeR®ebs ieebJe~yees}leW peQ DeCe&Je~ efHe³et<ee®eW~~1797~~®ebêceW peQ De}ebíve~ ceele¥[ peQ leeHenerve~leQ meJee¥ner meoe meppeve~ mees³ejW nesleg~~1798~~

Deµee ÒekeÀejs Heefleleebvee HeeJeve keÀªve l³eeb®ee G×ej keÀjCeejs lesDeHewµetv³e ³ee iegCee®es cetefle&ceble ÒeleerkeÀ DemeCeejs meppeve mees³ejs meJe&$eebveemegKeer keÀªve, l³eebvee HetCe&lJe Òeoeve keÀjle, DeeefoHeg©<ee®³ee Yepeveelejle keÀªve mees[leele. mebleeb®es keÀe³e& les ns®e!!16) Yetleo³ee::::

Yetleo³ee ³ee owJeer iegCemebHeosyeeyele %eeveosJe cnCeleele:Deeleeb o³ee leQ SsmeeR~ HetCe&®ebefêkeÀe pewmeeR~efveJeefJeleeb ve keÀ[meeR~ meeveLeesj~~16-154~~lewmeW og:efKeleeb®eW efµeCeCeW~ efnjleeb mekeÀCeJeHeCeW~GÊeceeOece vesCeW~ efJeJeb®et ieeb~~155~~

’Yetleo³ee cnCepes mecemle ÒeeefCecee$e, Yetlepeele ³eeb®³eeÒeefle keÀ©Ces®ee

YeeJe Je ke=ÀHeeUt Je=Êeer. HetCe&®ebê p³eeÒeceeCes }neveLeesj Demee YesoYeeJe vekeÀjlee meJe& peieeJej DeeHeuîee megKeo ®eeboC³ee®eer Je=äer keÀªve Dee¼eooslees, l³ee®eÒeceeCes mecemle og:efKeleeb®es og:Ke otj keÀjCeeN³ee l³eekeÀ©CeeJeblee®³ee ¢äer}e GÊece Je veer®e Demee Yeso efomele veener.“

Hewb peieeR peerJeveemeeefjKeW~ Jemleg DebieeJejer GHeKeW~Heefj peeles peerefJele jeKeW~ le=Cee®esneR~~16-156~~lewmee Heg{er}e®esefve leeHeW~ keÀ}Je}ef}³eW ke=ÀHeW~meJe&mJeWmeeR efoOe}W DeeHeCeHeW~ leNneR Lees[sef®e ieceW~~157~~efvecve Yejef}³eeb GCeW~ HeeCeer {}eWef®e vesCeW~lesJeeR Þeeblee leesKeewefve peeCeW~ meeceesjs³eeb~~158~~

’p³eeÒeceeCes le=Cee}e peerJeveoeve keÀjleebvee peU mJele: veenermes nesles,l³ee®eÒeceeCes Flejspeveeb®³ee og:Keeves Deble:keÀjCe keÀUJeUCeeN³ee l³eeke=ÀHeeJebleeves l³eeb®es leeHe njC³eemeeþer pejer mJele:®³ee meJe&mJee®es oeve kesÀ}s,lejer keÀceer®e kesÀ}s Demes l³ee}e Jeeìles. HeeC³ee®ee DeesnesU pemee JeeìsleDee}suîee Keeb®eKeUi³eeble HegjsHetj HeeCeer YejuîeeefµeJee³e Heg{s mejkeÀle veener,lemee®e lees o³eeJeble meceesj Dee}suîee Þeebleeb®es ÞeceHeefjnej Je og:KeefveJe=ÊeerkesÀuîeeefJevee yeepet}e mejle veener.“

HeQ Hee³eeR keÀebìe vesnìs~ lebJe J³eLee peerJeeR Gceìs~lewmee Hees}W mebkeÀìW~ Hegef{}eb®esefve~~16-159~~keÀeb HeeJees µeerle}lee }ens~ keÀeR [esu³eebef®e}eieeR nes³es~lewmee HejmegKeW pee³eW~ megKeeJeleg~~160~~

’Hee³eele pejer keÀeìe ©He}e lejer l³ee®eer Jesovee peµeer efpeJeeblejerGceìles, lemes®e l³ee ke=ÀHeeUtme Flejeb®³ee mebkeÀìebveer mJele:®eHeesUuîeemeejKes Jeeìles. Hee³eebvee µeerle}lee Òeoeve kesÀ}er, lej [esUsnerpemes efveJeleele, lemee®e Flejeb®³ee megKeeves lees meppeve megKeeJelees.“

efkebÀyengvee le=ef<elee}eieeR~ HeeCeer Deejeef³e}W DemeW peieeR~lewmeW og:efKeleeb®eeb mes}YeeieeR~ efpeCeW pes³ee®eW~~16-161~~lees Heg©Keg Jeerjje³ee~ cetefÊe&ceble peeCe o³ee~ceer Go³epeleebef®e les³eeb~ $eÝefCe³eeb }eYes~~162~~

’efkebÀyengvee le=<eelee&®eer le=<ee njCe keÀjC³eemeeþer®e pemes HeeCeer Demeles,lemes®e og:efKeleeb®es og:Ke njCe keÀjC³eemeeþer®e p³ee ceneYeeiee®es peerefJele

³eesieoe Þeer%eeveséejer 220 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 125: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

Demeles, lees Heg©<e cnCepes, ns JeerjÞesÿe! cetefle&ceble o³ee®e Demelees. ceePeerDeµeer YeÊeÀer keÀªve lees ce}e $eÝCeer keÀjlees. l³ee Yeei³eJeblee®³eepevceeHeemetve l³ee}e Yetleo³ee Je ceer cnCepes meJexéej ÒeeHle nesleele,Demes efveef½ele mecepe.“

Yetleo³esmebyebOeer SJe{s efJeJes®eve DeeHeCe Heeefn}s. l³eele SkeÀ cenÊJee®es%eeveosJeeb®es meebieCes Deens. les cnCepes pesLes Kejer Yetleo³ee lesLes leesceneHeg©<e Je pesLes les oesvner lesLes YeieJeblee®es keÀe³ece DeefOeÿeve Demeles.ner ieesä l³eebveer’lees Heg©Keg Jeerjje³ee~ cetefÊe&ceble peeCe o³ee~ ceerGo³epeleebef®e les³eeb~ $eÝefCe³eeb }eYes~~“ ³ee DeesJeerle mHeäkesÀ}er Deens.17) De}es}gHelJe::::

De}es}gHelJe efkebÀJee efJe<e³eeefYe}e<es®ee DeYeeJe ³ee owJeer iegCemebHeÊeeryeeyele%eeveosJe cnCeleele:

Deeleeb met³ee&efme peerJeW~ Devegmej}s³eeb jepeerJeW~Heefj lees leQ ve efµeJes~ meewjY³e pewmesb~~16-163~~keÀeb Jemebleeef®e³eeb JeeneCeer~ Deeef}³eeb JeveÞeeref®e³eebb De#eewefnCeer~leQ ve keÀjerlegef®e IesCeer~ efveiee}e lees~~164~~ns Demees ceneefme×ermeeR~ }#ceerner Deeef}³eeb HeemeeR~Heefj ceneefJe<Ceg pewmeeR~ ieCeeref®evee~~165~~

’pejer met³ee&}e l³ee®³ee Go³eeyejesyej Gce}CeeN³ee Je l³ee®³eeDemleeyejesyej efceìCeeN³ee keÀceUemeejKee megËo Deme}e, lejer lees pemeel³ee®³ee megJeemee®eener }eYe Iesle veener; efkebÀJee Jemeble$eÝlet®³ee menJeemeevesJeveÞeer®es JewYeJe pejer Keg}tve ceesnJeCeejs Demeles, lejermeg×e lees l³eeleer}keÀener®e ve GHeYeesielee pemee Deee}e lemee®e efveIetve peelees; ns Demees!Deäceneefme×eRmen Òel³e#e }#ceer pejer l³ee®³eeHeeµeer Deme}er lejerceneefJe<Cet pemes efle®³eele iegblele veenerle;

lewmeW SsefnkeÀeR®eW keÀeR mJeieeA®eW~ Yeesie HeeF&keÀ peeef}³eeb F®ís®eW~Heefj YeesieeJeW ns ve ©®es~ ceveeceepeeR~~16-166~~yengJesb keÀe³e keÀewlegkeÀeR~ peerJeg veesns efJe<e³eeefYe}eKeer~De}es}gHelJeoµee }e[keÀer~ peeCe leQ ns~~167~~

’l³ee®eÒeceeCes SsefnkeÀ Je mJeie&}eskeÀer®es Yeesie pejer Feq®íuîeeÒeceeCesÒeeHle nesT µekeÀle Deme}s, lejer les GHeYeesieeJes ner ceveele F®íe®e vemeCes,SJe{s®e keÀe³e lej menpe keÀewlegkeÀevesmeg×e peerJee}e efJe<e³eeefYe}e<ee GlHeVeve nesCes, ner®e KejerKegjer De}es}gHelJeoµee nes³e.“

Jewjei³e³eeHetJeea lesjeJ³ee DeO³ee³eele Deäeoµe%eeve}#eCes meebieleebvee

efJe<e³eJewjei³e ³ee meboYee&le %eeveosJeebveer kesÀ}s}s efJeJes®eve Jee®ekeÀebvee DeeþJeleDemes}®e. efJe<e³eesHeYeesie Je efJe<e³eeefYe}e<ee ³eeefJe<e³eer Flejner efþkeÀeCeer%eeveosJeebveer DeeHe}s efJe®eej J³eÊeÀ kesÀ}s}s Deensle. l³ee®eÒeceeCes %eeveer JeHeefjHetCe& ceeCemeeb®eer J³eJenej}#eCes meebieleebveemeg×e ef$eHegìerjefnle DeJemLeslel³ee ceveg<³eele J³eJenejle: efJe<e³eemeÊeÀer pejer efomele Deme}er, lejer

DenbkeÀeje®ee DeYeeJe Demeuîeeves lees efJe<e³eele Jemlegle: DeemeÊeÀ vemelees,Demes %eeveosJeebveer JeCe&ve kesÀ}s}s Deens. lemes®e ieerlesleer} Heg{er} µ}eskeÀner³ee meboYee&le }#eCeer³e Deens:

meÊeÀe: keÀce&C³eefJeÜebmees ³eLee kegÀJe&efvle Yeejle~kegÀ³ee&efÜÜebmleLeemeÊeÀeef½eefkeÀ<e&g}e&skeÀme*dûenced~~3-25~~

’p³eeÒeceeCes keÀcee&®³ee HeÀ}emeÊeÀerves De%eeveer }eskeÀ keÀce& keÀjleele,l³ee®eÒeceeCes DeveemeÊeÀ ceveg<³eeves }eskeÀmebûeneLe& keÀce& keÀjeJes.“ ceeG}er%eeveosJeeb®eer ³eeefJe<e³eer®eer DeesJeer Deµeer Deens:

osKeW HeÀ}eef®e³eeb Deeµee~ Dee®ejs keÀecegkegÀ pewmee~keÀceea Ye© nesDeeJee lewmee~ efvejeµeener~~3-169~~

³eeefJe<e³eer efme× Je DeeHlekeÀece Heg©<eeb®eer }#eCes JeefCe&leebvee DeeCeKeerefJe®eej kesÀ}e peeF&}. Demees.18) ceeo&Je::::

³eeveblej ceeo&Je ³ee owJeer iegCee®es JeCe&ve keÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:Deeleeb ceeefµe³eeb pewmeW ceesnes}~ pe}®ejeb pesJeeR pe}~keÀeb Heef#e³eeb Debleje}~ ceeskeÀ}W ns~~16-168~~vee leNneR yee}keÀesÎsµeW~ ceeles®eW mvesn pewmeW~keÀeb Jemebleer®eeb mHeµeX~ ceT ce}³eeefve}g~~169~~[es}³eeb efÒe³ee®eer Yesìer~ keÀeb efHeef}³eeb ketÀceea®eer efoþer~lewmeeR Yetlecee$eeR jeneìer~ ceJee} leQ~~170~~

’ceOegceef#ekeÀebvee ceesnesU pemes Deejeceoe³eer Demeles Je l³eebvee l³ee®eerpeµeer ceesþer Dees{ Demeles; pe}®ejebvee pe} pemes efÒe³e Je Del³eeJeµ³ekeÀDemeles; He#eebvee DeblejeU pemes DeeveboefJeYeesj keÀjCeejs Demeles; ¢äer}eefÒe³e J³eÊeÀer®es oµe&ve pemes ÒemeVe keÀjles; efkebÀJee keÀemeJeer®³ee efHe}Áebveeefle®eer ¢äer peµeer Hees<ekeÀ Demeles; l³eeÒeceeCes p³ee®eer ¢äer Yetlecee$eebÒeefleÒesceUHeCee®eer Demeles;“ DeeefCe

mHeµeX Deefle ce=og~ cegKeeR Iesleeb megmJeeog~Ie´eCeemeeR megiebOeg~ Gpee}t DebieW~~16-171~~lees DeeJe[s lesJn{e Iesleeb~ Ye}les³eeb efJe©× peNneR ve nesleeb~leNneR GHeceW ³esleeb~ keÀeHegj keÀeR~~172~~Heefj ceneYetleW HeesìeR Jeens~ lesJeeRef®e HejceeCetceepeeR meecee³eW~³ee efJeéeevegmeej nes³es~ ieieve pesJeeR~~173~~keÀe³e meebieeW SsmeW efpeCeW~ peQ peiee®esefve peerJeW ÒeeCeW~les³eeb veebJe cnCeW~ ceeo&Je SsmeW~~174~~

’DeLeJee pees mHeµee&}e ce=og DemeCeeN³ee, megiebOeer Je Heeb{N³eeµegYe´,mJeeefoä Deµee keÀeHejemeejKee®e, Hejbleg l³ee®ee Jeeìs} lesJe{e GHe³eesiekesÀuîeeme DeHee³ekeÀejkeÀ þjC³ee®ee iegCeOece& mees[tve, ceeo&JeHetCe&,keÀ}bkeÀjefnle efvece&U Deµee Deble:keÀjCee®ee, meJee¥vee Deevebo Òeoeve keÀjCeejeJe p³ee®ee efkeÀleerner menJeeme ÒeeHle Pee}e lejer ÒeeefCecee$eebvee DeleerJeGHekeÀejkeÀ®e þjCeeje Demee Demelees; pees ceneYetlesmeg×e Heesìele Iee}CeeN³eeDeekeÀeµeleÊJeeÒeceeCes efJeéeJ³eeHeer Demelees Je p³ee®es peerJeve cnCepes peieeleer}

³eesieoe Þeer%eeveséejer 221 Gvces<e:14:owJeer mebHeoe

Page 126: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

³e®®e³eeJele Jemlegcee$eeb®ee Deblejelcee Demeles: l³ee Heg©<ee®es ns iegCepeelecnCepes Kejs ceeo&Je nes³e,“ Demes YeieJeeve Þeerke=À<Ce cnCeleele.

ns ceeo&Je cnCepes Kejs efJeéeyebOeglJe. ns p³ee®³eeþe³eer JeemleJ³ekeÀjles, lees Keje ÒeeefCecee$eeb®ee megËo Je efJeéeelcee®e Demelees. ceeo&Je neiegCe %eev³eeb®³ee Deepe&Je (De.13) ³ee iegCee®ee men®ej®e mecepe}elejer ®ee}s}.19) Nner (pevcecejCee®eer }epe)::::

JeejbJeej pevcecejCe ³ee ®e¬eÀele He[tve jeneJes }eiele Demeuîee®eerpeeCeerJe Je l³eeletve cegÊeÀ nesC³ee®eer F®íe ³eebvee %eeveosJe Nner DemescnCeleele. l³eeb®³ee Heg{er} DeesJ³ee Heene:

Deeleeb Hejepe³eW jepee~ pewmee keÀoefLe&pes keÀepeeb~keÀeb ceeefve³eeb efvemlespee~ efveke=ÀäemleJe~~16-175~~vee vee ®eeb[e} cebefojeµeer~ DeJe®eìW Deeef}³eeb mebv³eeµeer~ceie }epe nes³e pewmeeR~ GÊecee les³eeb~~176~~#eef$e³eeb jCeeR He}ewefve peeCeW~ leQ keÀesCn meens }eefpejJeeCeW~keÀeb JewOeJ³eW Hee®eeefjCeW~ cenemeefle³eWleQ~~177~~

’³eg×ele Hejeefpele Pee}s}e jepee pemee ceeveneveercegUs }eqppeleneslees; DeLeJee ceeveer Heg©<e nerve oµee ÒeeHle PeeuîeeJej keÀäer neslees;leceesiegCeer ceveg<³ee®³ee Iejer ®egketÀve peeC³ee®ee ³eesie Deeuîeeme mebv³emleemepemes ®egkeÀuîee®egkeÀuîeemeejKes Jeeìles; #eef$e³ee}e jCeebieCeeletve HeeþoeKeJetve HeUtve peeCes pesJe{s ceeveneveer®es Jeeìles; ceneHeefleJe´lesmeJewOeJ³emet®ekeÀ µeyoebveer Hee®eejCe kesÀ}s lej pemes menve nesleveener:“ efkebÀJee

ªHemeeb Gow}W kegÀä~ mebYeeefJeleeb kegÀìer®eW yeesì~les³eeb }epee ÒeeCemebkeÀì~ nes³es pewmeW~~16-178~~lewmeW DeewìneleHeCeW~ peQ µeJe nesTefve efvepeCeW~GHepeeW GHepeeW cejCeW~ veeJeeb veeJeeb~~179~~efle³eW ieYe&cesocegmeW~ jÊeÀcet$ejmeW~JeesleeRJe nesTefve DemeCeW~ leQ }eefpejJeeCeW~~180~~ns yeng Demees osnHeCeW~ veebJeeªHeeefme ³esCeW~veeneR }eefpejJeeCeW~ ³eentefve~~181~~Ssmewefme³eeb DeJekeÀ}e~ IesHeW µejerje®eeb keÀebìe}e~leQ }epe HeQ efvece&}eb~ efvemegiee iees[~~182~~

’ªHeJeeveeme kegÀä Pee}s lej l³ee®eer peµeer kegÀ®ebyeCee nesles; lemes®emee[sleerve nelee®es µejerj nesTve jenCes Je pevcecejCee®³ee og½e¬eÀelemeeHe[Ces, ieYee&®³ee ªHeeves ceso, m$eerjpe Je Jeer³e& ³eeb®ee ieesUe nesTvejenCes, ns Del³eble }eefpejJeeCes nes³e. SJe{s®e keÀe³e, l³eeHejlJes’osnne ceer®e,“ Deµee YeeJevesves veeceªHeeme ³esCes, ns efve}&ppe ceeCemeeme efÒe³eDeme}s lejer meg%e ceveg<³ee}e Deµee }eefpejJeeC³ee efpeC³ee®eekebÀìeUe®e ³eslees.“

yegef×ceeveeb®³ee ³ee®e owJeer mebHeodiegCeeme Nner cnCepes }ppee -pevcecejCee®³ee ®e¬eÀeyeeyele Goemeervelee Jee J³eLee yeeUieCes - Demes ÞeernjercnCeleele. ns®e l³ee bvee r ³eeHe tJee a lesjeJ³ee DeO³ee³eele

’pevcece=l³egpejeJ³eeefOeog:Keoes<eevegoµe&veced“ ³eebÜejs metefJele kesÀ}s nesles;SJe{s®e keÀe³e HeCe l³eeJej %eeveosJeebveer kesÀ}s}s efJemle=le DeeK³eeve HeCeDeeHeCeebme mcejle®e Demes}.20) De®eeHeuîe (Fbefê³eeb®es efve³eceve Jee oceve, Fbefê³epe³e)::::

³eefJe<e³eer %eeveosJe cnCeleele:Deeleeb met$eleblet legìef}³eeb~ ®esäeef®e þekesÀ mee³eKeef[³eeb~pewmeeR ÒeeCepe³eW keÀceXefê³eeb~ KegbìW ieleer~~16-183~~keÀeR ceeJe}ef}³eeb efovekeÀ©~ mejs efkeÀjCeeb®ee Heme©~lewmee ceveespe³eW Hemee©~ yeg×eRefê³eeb®eeb~~184~~SJeb ceveHeJeveefve³eceW~ nesleeR oeneR Fbefê³eW De#eceW~leQ De®eeHeuîe JeceX~ ³esCeW nes³e~~185~~

’p³eeÒeceeCes keÀUmet$eer yeeng}er vee®eJeC³ee®eer oesjer legì}er keÀer efle®eerne}®ee} Leebyeles; l³eeÒeceeCes ÒeeCepe³e meeOe}e keÀer keÀceXefê³eeb®es J³eeHeejmenpe®e yebo He[leele. met³e& ceeJeU}e keÀer l³ee®es efkeÀjCe pemes mecesì}speeleele, l³ee®eÒeceeCes ÒeeCepe³eeyejesyej ceveespe³e nesTve %eeveWefê³esFbefê³eefJe<e³eebHeemetve efveJe=Êe nesleele Je Deelcejleerle mecesìleele. ³eeÒeceeCesceve Je HeJeve ³eeb®es efve³eceve keÀªve - l³eeb®³eeJej efJepe³e efceUJeuîeeJej -peer oµeWefê³eeb®eer efveJe=Êeer nesles, leer®e Kejer Fbefê³eeb®eer efmLejlee JeeDe®eeHeuîe nes³e.“

Òel³eenejDe®eeHeuîe ne iegCe Demee Hele¡euîegÊeÀ Òel³eenej ³ee ³eesieebieeµeer

efveie[erle Deens. nþ³eesieÒeoerefHekesÀle ’HeJevees }er³eles ³e$e cevemle$eefJe}er³eles~~4-23 n.³ees.Òe.~~“ Demes cnì}s Deens. HeJeve, ceveDeeefCe efyebog ³eeb®ee ³eesieµeem$eele Ieefve<ì mebyebOe Deens. ³ee ¢äerves³eesieeY³eeme keÀª Feq®íCeeN³ee meeOekeÀebveer %eeveosJeeb®³ee Jejer} DeesJ³eeDeY³eemeuîee Heeefnpesle. Deµee ÒekeÀej®³ee ³eesieeY³eemee®³ee ¢äerves HeÀejcenÊJee®³ee DeesJ³ee %eeveséej DeveskeÀ Òemebieer j®eleele DeeefCe Òe®eef}leefJe<e³eebJejer} ª{ SkeÀceeieea keÀuHeveebvee OekeÌkeÀe osleele.

³ee ieesäerJeªvener ieerles®ee DeLe& keÀjleebvee l³eeb®ee ³eesieµeem$eekeÀ[sefkeÀleer Dees{e Deens, ns HeCe DeeHeuîee }#eele ³esles DeeefCe ieerles®ee DeLe&³eesieHej®e keÀeb }eJe}e Heeefnpes, les efpe%eemetbvee peeCeJetve ³esles. Deµeer efkeÀl³eskeÀmLeUs %eeveséejerle Deensle keÀer p³eeb®³eeJeªve ns efJeOeeve efme× nesles. leerDeeHeCe JesUÒemebieer Òel³e#e®e Heent DeeefCe Heenlener Deenesle.

ÒeeCee³eeceeves kesÀJe}kegbÀYekeÀefme×er Je ÒeeCepe³e Je ceveespe³e, lemes®eÒeeCe}³e Je cevees}³e Je DeeHemegkeÀ®e Fbefê³epe³e efkebÀJee Òel³eenejDeLeJee De®eeHeuîe ³eeb®eer efme×er nesCes ³ee efJe<e³eeJej yejs®e ef}efKele ³eewefiekeÀJee*dce³e Deens. ÞeerceoeÐeµebkeÀje®ee³ee¥®ee ³eesieleejeJe}er ne lej ³eeefJe<e³eeJej}e Del³eble DeefOekeÀejer ûebLe®e Deens. DeeHeCe pesJne HebLejepeDeY³eemet lesJne ³ee efJe<e³eeJej ÒemebieesHeeÊe ÒekeÀeµe Hee[t®e! letle& Fl³e}ced~21) lespe::::

’lespe: #ecee Oe=efle: µeew®eceêesnesveeefleceeefvelee~ YeJeefvle mebHeobowJeerceefYepeelem³e Yeejle~~16-3~~“ ³ee µ}eskeÀeÜejs J³eÊeÀefJe}suîeeowJeer mebHeos®es JeCe&ve keÀjleebvee lespe ³ee iegCeemebyebOeer %eeveosJe cnCeleele:

³eesieoe Þeer%eeveséejer 222 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 127: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

JeesKeìW cejCeeSsmeW~ leQneR Dee}W DeeqiveÒeJesµeW~Heefj ÒeeCeséejesÎsµesb~ ve ieCeeref®e meleer~~16-186~~lewmee DeelceveeLeeef®e³eeb DeeOeer~ }eTefve efJe<e³eefJe<ee®eer yeeOeer~OeebJees DeeJe[W HeeCeOeer~ µetv³eeef®e³eW~~187~~ve þekesÀ efve<esOeg Dee[~ ve He[s efJeOeer®eer Yeer[~vegHepeWef®e peerJeeR keÀes[~ ceneefme×er®eW~~188~~SsmeW F&éejekeÀ[s efvepe~ OeebJeW DeeHewme³eeb menpe~les³eeb veebJe lespe~ DeeO³eeeqlcekeÀ peQ~~189~~

’DeeqiveÒeJesµe keÀªve cejCe HelkeÀjeJes }eieC³eemeejKeer keÀeUerpeefHeUJeìtve ìekeÀCeejer DeJemLee ÒeeHle Pee}er, lejer Heleermen meniecevekeÀjCeeN³ee HeefleJe´les®³ee les efKepeieCeleerlener vemeles. l³ee®eÒeceeCesDeelceveeLee®³ee - Hejceelc³ee®³ee ÒeeHleermeeþer efJe<e³eefJe<eªHeer keÀeìsHemej}suîee µetv³ee®³ee mebkegÀef®ele ceeiee&ves OeeJe IesC³eeme lees ceneYeeie keÀ®ejleveener. efJeefOeefve<esOe, µeem$eeµeem$e, ceneefme×eR®ee ceesn ns l³ee®³ee }sKeerkeÀener®e vemeleele. Deµee ÒekeÀejs mJeelc³ee®eer Hejceelc³eekeÀ[s peer menpeDees{ Demeles, efle}e®e DeeO³eeeqlcekeÀ lespe Demes cnCeleele.“

µetv³ee®ee ceeie& Je ’#egjm³e Oeej:“µetv³ee®³ee ³eesieceeiee&Jeªve ®ee}tve peeC³ee®ee ne pees owJeermebHeos®³ee

meboYee&le %eeveosJe G}ÁsKe keÀjleele, l³eeJeªvemeg×e ceIeeµeer®emeebefieleuîeeÒeceeCes DeeHeCeebme l³eeb®ee ieerleesÊeÀ ³eesieceeie& keÀesCelee Deens,³eeefJe<e³eer®ee ¢efäkeÀesve peeCetve IesC³eeme ceole nesles. %eeveséejebveer³eesieceeiee&®ee pees HegjmkeÀej kesÀ}e Deens, lees JeoleesJ³eeIeele Demee vemetvel³eeb®³ee meceûe efJe®eejÒeCee}er®es les ÒecegKe met$e®e ceeveeJes }eieles.

³ee®e lespe ³ee iegCemebHeosme Deveg}#etve Þegleerle’#egjm³e Oeej:“cnCepes JemleN³ee®³ee Heel³eeJeªve ®ee}C³eeFlekeÀe megleer#Ce DemeeDeO³eelceceeie& efveoxefµe}e peelees. µetv³ee®ee keÀeìsjer ceeie& ³eesieceeiee¥leie&lemecepe}e peelees. ³eeÜejs efveoxefµe}s}e megleer#Ce Oeejoej ceeie& %eeveceeiee&®esiecekeÀ HeCe oµe&Jelees. SJeb ®e keÀe³e, %eeve Je ³eesie ns oesvner ceeie& - ³eeoesvner efveÿe ¬eÀceC³eeme efkeÀleer DeJeIe[ Deensle, ns®e ³eeÜejs mHeänesles. cnCetve®e GÊece DeefOekeÀejer Heg©<eebveener l³eebJeªve pevce®es pevce®ee}le jeefnuîeeJej®e Þeerieerlee meebieles, l³eeÒeceeCes’... yengveeb pevceveecevles%eeveJeevceeb ÒeHeÐeles~~7-19~~“ Demes ÒeeHleJ³emLeeve ieJemeles.

YeeqÊeÀceele¥[ meble ÞeerlegkeÀejece cenejepeebveer HeCe ³ee meJe& Deìerleìer®³eeceeie&¬eÀceCesme - YeÊeÀermen Flej meJe&®e ceeiee¥vee GÎsµetve’®eCes KeeJes}esKeb[e®es~ lesJne ye´ïeHeoeR vee®es~~“ Demes cnì}s Deens, les DeeHeCeemeJee¥vee þeTkeÀ®e Deens! l³eecegUs ne efJe<e³e FLes®e mebHeJet ³ee.22) #ecee::::

Deeleeb meJe&ner meenefle³eeb ieefjcee~ ieJee& ve ³es leQef®e #ecee~pewmeW osn Jeenewefve jescee~ JeenCeW vesCeW~~16-190~~

’p³eeÒeceeCes osneJej®es meJe& jesce melele Jeentvener osne}e l³eeb®eermeeOeer Jeelee&meg×e vemeles; l³eeÒeceeCes meJe& og:Kes menve keÀªvener DeeHeuîeemenveµeer}les®³ee ieJee&®³ee mHeµe&efJejefnle cevee®es DemeCes, cnCepes®e #eceene iegCe nes³e.“

23) Oe=efle::::DeeefCe ceele}er³eeb Fbefê³eeb®esb DeeJesie~ keÀeb Òee®eerveW KeJeU}W jesie~DeLeJee ³eesieefJe³eesie~ efÒe³eeefÒe³eeb®eW~~16-191~~³es³eeb DeeIeefJe³eeb®eeef®e Lees©~ SkeWÀ Jes}W Dee}s³eeb Heg©~leNneR Deieefmle keÀeb nesTefve Oeer©~ GYee þekesÀ~~192~~DeekeÀeµeeR Oetcee®eeR jsKee~ Gefþ}er yengOeeb Deeieef}keÀeb~leQ efie}eR SkeÀeR Peg}gkeÀeb~ Jeeje pesJeeR~~193~~lewmeW DeeefOeYetleeefOeowJeleeb~ DeeO³eelceeoer GHeêJeeb~Heele}s³eeb Heeb[Jee~ efie}gefve Iee}eR~~194~~

’DeeefCe Fbefê³eeb®³ee efJe<e³emesJevee®eer Dees{ DeefveJeej efvecee&Ce Pee}erDemelee; efkebÀJee pegveeì yeUkeÀì jesie GHeÀeUtve Dee}s Demelee; DeLeJeeDeefÒe³e Jemletb®ee ³eesie Jee efÒe³e Jemletb®ee efJe³eesie Pee}e Demeleebveener pes Oew³e&Deieefmle $eÝ<eebrÒeceeCes efve½e} mlebYeemeejKes nesTve GYes þekeÀles; Jeejep³eeÒeceeCes DeekeÀeµeele Gþ}s}er Oetce´jsKee #eCeele efJejJetve ìekeÀlees;l³eeÒeceeCes pes Oew³e& DeeefOeYeeweflekeÀ,DeeefOeowefJekeÀ Je DeeO³eeeqlcekeÀ Demes ef$eleeHeSkeÀe®e JesUer ÒeeHle Pee}s Demeleebveemeg×e l³eebvee menpe efieUtve mJemLejenles;“ DeeefCe

Deeleeb F&éejÒeeHleer}eieeR~ ÒeJeÊe&leeb %eeve ³eesieebr~efOebJemes³eebef®e DeebieeR GCeerJe veesns~~16-195~~SsmeW ef®eÊe#eesYee®eeb DeJemejeR~ G®e}ewefve Oes³ee¥ peQ ®eebieeJeW keÀjer~Oe=efle cnCes DeJeOeejer~ efle³eWleQ ieeb~~196~~

’F&éejÒeeHleermeeþer %eeve Jee ³eesieceeieea ³eesieOeejCee keÀª Heenleebveep³ee Oew³ee&®eer Debieer GCeerJe veme}er Heeefnpes; ³eeÒeceeCes ef®eÊe#eesYe nesCeeN³eeefyekeÀì Òemebieelemeg×e pes Oew³e& menveµeer}les®eer Heefjmeercee ieeþleebveenermenpe µeebleJe=Êeer OeejCe keÀjC³eeme keÀejCeerYetle nesles, l³ee}e®e Oe=efleDemes cnCeleele.“

Oe=leer®es meÊJe, jpe Je lece ³ee ef$eiegCeeb®³ee ³eesies GÓJeCeejs ef$eÒekeÀejYeieJebleebveer µesJeìer DeþjeJ³ee DeO³ee³eer meebefiele}s Deensle. ³esLes cee$emeeeqÊJekeÀ Oe=leer®³ee GÊeceebµeeme®e les Oe=efle Deµeer meb%ee osleele. Demees.

24) µegef®elJe (HeeefJe$³e)::::³eeveblej µegef®elJe ³ee owJeer iegCemebHeÊeer®es JeCe&ve µeyoebefkeÀle keÀjle

%eeveosJe cnCeleele:Deeleeb efveJee&}tefve keÀvekeWÀ~ Yeefj}e ieebieW efHe³etKeW~les³eeb keÀ}µeeef®e³eebmeeefjKeW~ µeew®e Demes~~16-197~~peQ DeebieeR efve<keÀeceg Deee®ee©~ peerJeeR efJeJeskegÀ mee®ee©~lees meyee¿eg Ieef[}e DeeekeÀe©~ µegef®elJee®eeb~~198~~

’DeeefCe µeg× meesv³ee®³ee GpeU}suîee keÀ}µeele iebies®es efJeµeg×Dece=leleguîe pe} YejeJes, l³eeÒeceeCes pees µejerjeves efve<keÀece Dee®ejCe keÀjleesJe Deblejer DeelceeveelceefJeJeskeÀeves HeefjHetCe& Demelees, lees Yeei³eµee}er Heg©<ecnCepes De#ejµe: DeekeÀejeme Dee}s}s - cetle& Pee}s}s µegef®elJe®e nes³e.“lesjeJ³ee DeO³ee³eele Iesle}s}e ³ee iegCee®ee Hejece<e& DeeHeCe HetJeea®eDeJe}eskeÀ}e Deens.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 223 Gvces<e:14:owJeer mebHeoe

Page 128: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

25) Deêesn (meJe&Yetleefnlewjle:):Yetlecee$eeb®es efnle keÀjCes::::yeejeJ³ee DeO³ee³eele YeieJeeve cnCeleele:

meefVe³ec³eseqvê³eûeeceb meJe&$e meceyeg׳e:~les ÒeeHvegJeefvle ceecesJe meJe&Yetleefnles jlee:~~12-4~~

’meJe& Fbefê³eebvee Jeµe keÀªve meJee&bYetleeR SkeÀe®e meceYeeJeeves jenCeejsmeJe& Yetleeb®es efnle HeenC³eele iegble}s}s les cenelces ce}e®e ÒeeHle nesleele.“³ee®e µ}eskeÀeletve J³eÊeÀJe}s}e YeeJe Deêesn ³ee owJeeriegCee®es JeCe&ve keÀjleebvee[esȳeebHeg{s Deme}s}s %eeveosJe cnCetve®e cnCeleele keÀer:

keÀeb HesÀef[le HeeHe leeHe~ HeesefKele leerjeR®eW HeeoHe~mecegêe pee³e DeeHe~ iebies®eW pewmeW~~16-199~~keÀeb peiee®eW DeebO³e HesÀef[legb~ efÞe³esef®e jeT}W GIef[legb~efveIes pewmee YeemJeleg~ Òeoef#eCeW~~200~~

’p³eeÒeceeCes iebies®es HeeCeer peiee®es HeeHe Je leeHe veenermes keÀjle,keÀeþebJejer} Pee[ePeg[Heebvee peerJeveoeve keÀjle mJele: µesJeìer mecegêeleefJe}erve nesTve mJele:®es mJeleb$e DeefmlelJemeg×e Gª osle veener; DeLeJeemet³e&veeje³eCe pemee peieeleer} DebOekeÀej veenermee keÀjle, keÀce}e cnCepes}#ceer®eer efveJeememLeeves DemeCeeN³ee keÀce}o}ebvee ÒeHegÀef}Ále keÀjle,efvejHes#elesves peiee®³ee Òeoef#eCesme jespe efveIelees;“

lewmeeR yeebefOe}eR mees[erle~ yeg[e}eR keÀe{erle~meebkeÀ[eR HesÀ[erle~ DeeÊee¥ef®e³eeb~~16-201~~efkebÀyengvee efoJemejeleeR~ Hegef{}eb®eW megKeGVeleer~DeeefCele DeeefCele mJeeLeeA~ ÒeJesefµepes~~202~~Jeeb®etefve DeeHegef}³eeb keÀepee}eieeR~ ÒeeefCepeelee®eeb DeefnleYeeieeR~mebkeÀuHeeef®ener Dee[Jebieer~ ve keÀjCeW peQ~~203~~HeQ DeêesnlJe Ssefµe³eeb ieesþer~ SskeÀmeeR efpe³eeb efkeÀjerìer~leQ meebefiele}W ns efoþer~ HeeneW ³es lewmeW~~204~~

’l³eeÒeceeCes cee³eeye× peerJeebvee mees[Jele, mebmeejog:Keele yeg[e}suîeebveeJee®eJele, Deelee¥®³ee mebkeÀìe®es efveJeejCe keÀjle, SJe{s®e keÀe³e! HeCeje$ebefoJeme Flejeb®es megKe Jee{JeC³eemeeþer Peìle Demeleebvee®eDeelceesHe}yOeer keÀªve IesCes Je DeeHeuîee Deelcejleerme yeeOekeÀ þjCeeN³eeÒeeefCecee$eeb®³ee Deefnlee®ee efJe®eejmeg×e ceveele ve DeeCeCes ner®e DeêesnlJe³ee owJeer iegCee®eer ÒekeÀì }#eCes mecepe.“

26) DeceeefvelJe::::DeceeefvelJe ³ee iegCeeefJe<e³eer ³eeHetJeea®e lesjeJ³ee DeO³ee³eele

%eeve}#eCeeb®³ee efveefceÊeeves meefJemlej ®e®ee& kesÀ}s}er nesleer. l³eemebyebOeerefveoxµe keÀªve %eeveosJe cnCeleele:

DeeefCe iebiee µebYet®eeb ceeLeeb~ HeeJeesefve mebkeÀes®eW pesJeeR HeeLee&~lesJeeR ceev³eHeCesb meJe&Lee~ }epeCeW peQ~~16-205~~leQ ns Heg{le Heg{gefle~ DeceeefvelJe peeCe megceleer~ceeieeb meebefIele}W efkeÀleer~ leQef®e leQ yees}eW~~206~~

’mebHetCe& peieleeme JebÐe Deµee ÞeerµebYet®³ee cemlekeÀeR efJejepeceeveJne³e}e efceUe}s lejer iebiee peµeer l³ee mevceeveeves mebkeÀes®etve peeles,

l³ee®eÒeceeCes, ns HeeLee&! ceeveceev³elee ÒeeHle PeeuîeeJej efveieJeea jenCes ne®eowJeer iegCemebHeos®ee µesJeì®ee meJJeermeeJee DeceeefvelJe veebJee®ee iegCe nes³e.³ee®es HetJeea®e KetHe JeCe&ve kesÀ}sDemeuîeeves Hejle les®e les meebiele yemele veener.“meJJeerme iegCe:::: meJJeermeW iegCep³eesleeR®³ee efvejebpeveeves Deelcejepee®es Deew#eCe

³eeÒeceeCes mecemle owJeer mebHeÊeer®³ee meJJeerme iegCeeb®es JeCe&ve kesÀuîeeJejefle®es ceefnceeve meebieleebvee %eeveséejeb®es yees} Gceìleele, les Demes:

SJeb FneR meJJeermeW~ ye´ïemebHeoe ns Jemele Demes~cees#e®e¬eÀJeleea®esb pewmeW~ Deûenej nes³es~~16-207~~veevee ns mebHeÊeer owJeer~ ³ee iegCeleerLee¥®eer veer®e veJeer~efveefJe&CCemeiejeb®eer owJeer~ iebieeef®e Dee}er~~208~~

’ns Depe&gvee! SJeb ®e keÀe³e keÀer ³ee meJJeerme owJeer iegCeeb®³ee ªHeevesÒel³e#e yeïee®es Ssée³e&®e ÒekeÀì nesles, cnCesveeme keÀeb! ns meJJeerme owJeer iegCecnCepes peCet keÀener ®e¬eÀJeleea cees#ejepeeves ceneHeg©<eebvee efo}s}s Deûenej®enes³e! efkebÀJee ³ee meJJeerme owJeeriegCeªHeer leerLe&#es$eebveer cebef[le Pee}s}erefvel³evetleve owJeer iebiee®e l³ee efJejÊeÀHeg©<eªHeer meiejebveer ceneÒe³elveeves ³eeDeJeveerle}eJej DeeJeenve keÀªve DeJeleefjle kesÀ}er Deens, Demesner cnì}slejer ³eesi³e®e nesF&}!“s

keÀeR iegCekegÀmegceeb®eer cee}e~ ns IesTefve cegÊeÀeryee}e~Jewjei³eefvejHes#eeb®ee ie}e~ efieJebefmele Demes~~16-209~~keÀeR meJJeermeW iegCep³eesleer~ FneR Gpe}tefve Deejleer~ieerlee Deelce³eeb efvepeHeleer~ veerjbpeveeb Dee}er~~210~~GieefUleeR efvece&}W~ iegCe F³eWef®e cegÊeÀeHeÀ}W~owJeer µegeqÊeÀHeÀ}W~ ieerleeCe&JeeR®eer~~211~~keÀe³e yeng Jeevetb SsmeeR~ DeefYeJ³eÊeÀer ³es DeeHewmeeR~kesÀ}W owJeer iegCejeµeer~ mebHeefÊeªHe~~212~~

’HeÀej keÀe³e Jeevetb! ³ee meJJeerme owJeer iegCeªHe kegÀmegceeb®eer cee}e neleerIesTve peCet keÀener meewYeei³ekeÀebef#eCeer cegeqÊeÀ³egJeleer®e Jewjei³eeves cebef[leDeµee Heg©<ee®³ee µeesOeele Demeles, cnCesveeme!“

%eeveosJe cnCeleele: ’ ³ee®e meJJeerme owJeer iegCeeb®³ee p³eesleer GpeUtveÞeerieerlee DeeHeu³ee Heleer}e - Deelcejepee}e - DeesJeeUerle Demeles. nsmeJJeerme iegCe cnCepes peCet keÀener ieerleeªHeer mecegêele}s owJeer mebHeefÊeªHeerefµebHeuîeeletve yeensj He[}s}s DeespemJeer ceesleer®e nesle. DeeefCekeÀ efkeÀleerJeCe&ve keÀjeJes! owJeer iegCejeµeer®³ee mebHeÊeer®es ceefnceeve J³eÊeÀJeCeeN³ee ³eeDeesJ³ee menpe®e ceeP³ee cegKeeves ÒekeÀì Peeuîee Deensle.“

³eeÒeceeCes owJeer iegCemebHeÊeer®es megjsKe JeCe&ve keÀªve l³ee iegCeebvee DeeHeuîeeDeleerJe µeg× keÀeJ³ejmeele efJeYeesj keÀjCeeN³ee %eeveosJeeb®³ee Òe%esves DeeHeCeefo*dcet{ ve Pee}es, lej®e veJe}!

meceejesHeDemees. Deelee Heg{er} Gvces<e ¬eÀ. 15 - Deemegjer mebHeoe ³eele

DeeHeCe Deemegjer mebHeos®es efJeµes<e Heen t³ee.

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer 224 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 129: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

Gvces<e::15::Deemegjer mebHeoe::

Deemegjer mebHeoe}#eCes:De%eevee®³ee mene Ssée³e&jeµeer -225obYeoHe&DeefYeceeve -226¬eÀesOeHee©<³eDe%eeve-227Deemegjer mebHeos®es HeeµeJeer ye}Deemegjer mebHeÊeer®es HeÀ}owJeemegjmebHeefÊe:owJeer Je Deemegjer mebHeefÜYeeie-228Deemegjer me=äer: Deemegjer meie&Deemegjeb®es DeJeiegCe:Deemegjer oes<e-229Deemegjer efJe®eejmejCeerDeemegjer Jele&ve-231Deemegjeb®eer keÀeceef}HmeeDeemegjeb®es m$eer}es}gH³e -232Deemegjeb®es DeLeexHeepe&veDeemegjer ceveesjLeeb®es peeUs -233mebleeb®eer ¢äerDeemegjer DenbkeÀejDeemegjeb®eer DeJeieleer:Deemegjeb®es vejkeÀieeefcelJe -234Deemegjer GHeemevee:oebefYekeÀlee -235Deemegjer ³e%eÒekeÀejDeemegjeb®ee F&éejefJeÜs<e -236Deemegjer iegCeÒeeyeuîeDeemegjeb®ee ¬eÀew³ee&efJe<keÀejDeemegjer mebHeoeHeÀ}:Deemegjer ÒeJe=Êeer®es HeÀ} -237Deemegjer ³eesefveÒeeHleer-238vejkeÀÒeJesµee®eer leerve ÜejsDeOeesieleer ìeUC³ee®ee GHee³e:vejkeÀeHeemetve cegÊeÀer®ee GHee³e -239’lees Yesìs ceeG}er Deelcee“DeelceYesìer®eer Jeeì®ee} -240keÀececeesefnleeb®eer ieleerµeem$eefveÿs®es cenÊJe

ke=Àl³eeke=Àl³eefJeJeskeÀ -241meceejesHe:Heg{er} efJe<e³ee®es DevegmebOeevemeesUeJ³ee DeO³ee³ee®ee meceejesHe -242melejeJ³ee DeO³ee³ee®ee ÒeejbYemelejeJ³ee DeO³ee³eeleer} efJe<e³e efJeµes<e

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

Gvcesn 15:ieerlee:16:4-2417:118:53,67%eeveséejer:16:217-263,265-473

³eesieoe Þeer%eeveséejer efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 130: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

::::Gvces<e15:::: :::Deemegjer mebHeefÊe:::

Deemegjer mebHeoe}#eCes:::: De%eevee®³ee mene Ssée³e&jeµeer

ceeieer} Gvces<eeletve DeeHeCe owJeer mebHeos®es oµe&ve Iesle}s. l³eeveblej%eevesµe De%eevee®³ee jeµeer®e Deµee Deemegjer iegCemebHeos®ee Hejece<e& IesC³eemeeþerJeUleele, lesJne l³eeb®³eemeceesj ÞeerieesHee}ke=À<Ceeb®es-

ocYees oHeexçefYeceeve½e ¬eÀesOe: Hee©<³ecesJe ®e~De%eeveb ®eeefYepeelem³e HeeLe& mebHeoceemegjerced~~16-4~~

ns Je®eve Demeles. ³eele G}ÁsefKe}suîee mene ÒekeÀej®³ee Deemegjer mebHeÊeer-1) ocYe, 2) oHe&, 3) DeefYeceeve,4) ¬eÀesOe, 5) keÀþesjlee Je6) De%eeve ³eeb®es JeCe&ve %eeveosJe keÀjleele.

1) ocYe::::DeeHeCe kesÀ}suîee Oecee&®ejCee®ee [ebieesje efHeìCes DeOecee&}e keÀmes

keÀejCe nesles, ns ocYe ³ee Deemegjer iegCemebHeÊeer®³ee JeCe&veeefveefceÊe mHeänesles. %eeveosJe cnCeleele:

leNneR les³eeb Deemegjeb~ oes<eebceePeeR pes³eeb Jeerje~Jee[HeCee®eeb [ebieesje~ lees obYeg Ssmee~~16-217~~pewmeeR DeeHeg}eR peveveer~ veive oeefJeef}³eeb peveeR~leQ leerLe&ef®e Heefj HeleveeR~ keÀejCe nes³e~~218~~keÀeb efJeÐee ieg©Heefoäe~ yeesYeeF&ef}³eeb ®eesneìeb~Fäoe Heefj Deefve<ìe~ nsleg nesleer~~219~~

’meJe& ÒekeÀej®³ee Deemegjer iegCemebHeosceO³es oes<eeb®eer KeeCe®e DemeemeJe& oes<eeb®³ee Jeef[}keÀerves efcejJeCeeje iegCe cnCepes, ns Jeerje Depe&gvee!obYe nes³e. ceelee ner mee#eele leerLe&ªHe Demeles. leer Heg$eeefokeÀebvee HeeJevekeÀªve osCeejer Deme}er Je ceele=YeÊeÀerves ceesþceesþer HeelekesÀ pejer veeµe HeeJeleDeme}er lejer, DeeHeCe®e efle}e ienîe& Jele&vee®eer þjJeCes ns Heg$ee®³ee Helevee®esceesþs keÀejCe pemes nesles; DeLeJee ieg©Heefoä efJeÐee - ye´ïeefJeÐee - pejerFä les®e osCeejer Deme}er- efve:Þes³eme ÒeeHle keÀªve osCeejer Deme}er lejerefle®eer ®eJneìîeeJej Òeefme×er kesÀuîeeme cnCepes meJee¥vee efle®es meJebie oevekesÀuîeeme leer peµeer meeOekeÀe®³ee - efµe<³ee®³ee Deefveäeme keÀejCeerYetlenesT µekeÀles;“

HeQ DeebieW yeg[leeb ceneHegjeR~ peQ JesieW keÀe{er Hew}leerjeR~leQ veeJeef®e yeebefOeef}³eeb efµejeR~ yeg[Jeer pewmeeR~~16-220~~

keÀejCe peQ peerefJeleeb~ leQ Jeeefve}W leNneR Deefle mesefJeleeb~leNneR DeVeef®e Heeb[gmeglee~ nesS efJeKe~~221~~lewmee ¢äe¢äe®eeb meKee~ Oece&g pee}e peQ HeÀesKeeefjpes osKee~leNneR leefjlee leesef®e oesKee-~ }eieeR nes³es~~222~~cnCeewefve Jee®es®eeb ®eewyeeje~ Ieeleef}³eeb Oecee&®eeb Hemeeje~Oece&gef®e lees DeOece&g nes³es Jeerje~ lees obYeg peeCeW~~223~~

’efkebÀJee peer veeJe yeg[l³ee}e ceneHegjeletvemeg×e Jee®eJet µekeÀles, leer®eveeJe pej [eske̳eeJej yeebOetve HeeC³eele G[er ceej}er lej peµeer yeg[JeC³ee}eefveefceÊe nesles; Jee DeVe pejer peerJevee}e OeejCe keÀjCeejs Je Hees<ekeÀ Deme}slejer les®e DeeflemesJeve kesÀ}s lej Òeke=Àleer}e efJe<eemeceeve DeHee³ekeÀejkeÀ þjles;l³ee®eÒeceeCes FnHej}eskeÀer DeeHe}s keÀuîeeCe keÀjCeeje cnCetve pees Oece&Òeefme× Deens, l³ee®es DeJe[byej ceepeefJeuîeeves Je l³ee®ee [ebieesje efHeìuîeeveslees oes<eeme Je DeOecee&me pevce oslees; ³ee Je=Êeer}e obYe cnCetve peeCeeJes.2)oHe&::::

SsefnkeÀ mebHeÊeer, ceevecejeleye, megKeesHeYeesie Je l³ebe®eer meeceûeer ³eeb®³ee³eesieeves peesoHe& efvecee&Ce neslees, l³ee Deemegjer iegCee®es JeCe&ve keÀjle%eeveosJe cnCeleele:

Deeleeb cetKee&ef®e³eeb efpeYeW~ De#eje®eeb DebyegKee megYes~DeeefCe lees ye´ïemeYes~ ve efjPes pewmee~~16-224~~keÀeb ceeogjer }eskeÀeb®ee Iees[e~ iepeHeeflener ceeveer Lees[e~keÀeb keÀebefì³esJeefjef}³eeb mej[e~ mJeie&gner veer®eg~~225~~le=Cee®esefve FbOeveW~ Deeieer OeebJes ieieveW~efLe}Ájye}W ceerveW~ ve ieefCepes efmebOeg~~226~~

’p³eeÒeceeCes Hebef[leeb®³ee meYesle yees}C³eemener ®eej De#ejs efµekeÀ}s}eDeuHeefµeef#ele cetKe& menpe efOeìeJelees; efkebÀJee leyesuîeele jenC³eemeefceUe}s}e þeCeyebo Iees[e SsjeJelee}ener leg®í ceevelees; efkebÀJee keÀeìsjerkegbÀHeCeeJej}e mej[e peCet keÀener mJeie&megKe®e efceUeuîee®³ee DeeveboeleJ³eûe Demelees; p³eeÒeceeCes µeg<keÀ Deµee #egê ieJelee®³eener mebmeiee&ves Deeieer®es}esU ieievee®ee ûeeme keÀjC³eemeeþer OeeJeC³ee®es De®eeì meenme keÀjleele;Jee [yeke̳eele megKeeves keÀe}¬eÀceCee keÀjle Deme}s}er ceemeesUer mecegêe}enerleg®í }sKeC³eeme OepeeJeles;“ DeeefCe

lewmee ceepes efm$e³ee OeveW~ efJeÐee mlegleer yengleW ceeveW~SkeWÀ efoJemeeR®esefve HejeVeW~ DeuHekegÀ pewmee~~227~~DeYe´®íe³esef®e³eeb pees[er~ efveowJeg Iej cees[er~ce=ieebyeg osKeesefve HeÀes[er~ HeeefCe³ee[W cetKe&g~~228~~efkebÀyengvee SsmesmeW~ GleCeW peQ mebHeefÊeefcemeW~lees oHe&g ieeb DeveeefjmeW~ ve yees}W IesF¥~~229~~

’pemee SkeÀe efoJemee®³ee HejeVeevesner oefjêer ceveg<³e ceepelees;l³eeÒeceeCes efm$e³ee, Oeve, efJeÐee, mlegleer Jee yengceeve efceUeuîeeves peescetKe&HeCee®ee ceepe ®e{lees Je l³ee Fn}ewefkeÀkeÀ meeceûeer®³ee mebHeeoCeervesµeeéele DeelcemegKee}ener leg®í }sKeC³ee®eer peer ÒeJe=Êeer GHepeles - cetKee&ves

³eesieoe Þeer%eeveséejer 225 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 131: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

pemes {iee®eer meeJe}er efceUe}er keÀer Ieje®eer iejpe mej}er cnCetve Iejcees[eJes; efkebÀJee ce=iepeUe®ee efJemleej Heentve HeeCeJeþîee®eer iejpekeÀe³e cnCetve lees veä keÀjeJee - leµee Je=Êeer}eoHe& ³eeefµeJee³e ogmejskeÀe³e cnCeeJes!3)DeefYeceeve::::

DenbkeÀejer - F&éejleÊJeele }erve ve nesCeeN³ee DeefYeceeve ³ee DeemegjeriegCeÒeJe=Êeer®es %eeveosJeeb®es JeCe&ve Heene:

DeeefCe peiee vesoeR efJeéeemeg~ peeCeerb efJeéeemeeR Hegp³eg F&µeg~peieeR SkegÀ lespemeg~ met³e&tef®e ne~~16-230~~peiemHe=nW DeemHeo~ SkeÀ meeJe&YeewceHeo~ve cejCeW efveefJe&Jeeo~ peieeb Heef{³eW~~231~~

’mecemle peieeleer} ceveg<³ecee$es JesoJeeke̳e ÒeceeCe ceeveleele Je cnCetveJesoebveer Jebefo}s}e F&éej l³eebvee Del³eble Hetp³e Demelees. keÀejCe mecemleefJeéeele F&éej ne®e Keje lespemJeer met³e& mecepeeJee - l³ee®³eeHeg{s }eKeesmet³ee¥®es lespe efHeÀkesÀ®e þjles. DeelceefJeoebvee ÒeeHle nesCeejs meeJe&YeewceHeocnCepes F&µelJe meJe& peielee®³ee mHe=nsme Kejs lej SkeÀcesJe keÀejCeDeme}s Heeefnpes.“

cnCeewefve peNneR GlmeenW~ ³eebleQ Jeevetb pee³eW~keÀeR leQ DeeFkeÀesefve celme© JeenW~ HegÀieeW }eieW~~16-232~~cnCeW F&éejeleQ Kee³eW~ les³eeb Jesoeb efJeKe met³eW~ieewjJeeceepeeR pee³eW~ Yebieerle DemeW~~233~~

’les F&éejHeo cnCepes Kejs DecejlJe®e! cnCetve Deµee meeJe&YeewceF&éeje®eer - DeelceleÊJee®eer }eskeÀ mlegeflemlees$es ieeleele. HeCe leer ogjefYeceev³eemeDeeJe[le veenerle. lees F&éeje®eener celmej keÀjlees Je l³ee}e Jeso cnCepesefJe<eemeceeve®e Jeeìleele. lees mJele:®e DeeHeCe F&éej Deenesle Demee ieJe&Jeenlees Je DeeHe}e ceesþsHeCee efcejJeC³eele meieUs yeU Ke®e& keÀjle jenlees.“

Helebiee veeJe[sb p³eesleer~ KeÐeeslee Yeevet®eer Kebleer~keÀeb efìefìYeWleQ DeeHeebHeefle~ Jewjer kesÀ}e~~16-234~~lewmee Denbveecee®esefve ceesnW~ F&éeje®eW veecener ve meens~JesoebleQ cnCes ns~ cepe meJeleer pee}er~~235~~Ssmee ceev³eles®eeb Hegäerieb[g~ lees DeefYeceeveer Hejce}b[g~jewjJee®eeb ª{g~ ceeie&gef®e lees ne~~236~~

’p³eeÒeceeCes Helebieele p³eesleer®es lespe menve ve nesTve leer efJePeJeeJeercnCetve efle®³eeJej DeelceIeelekeÀer G[er IesC³ee®eer ÒeJe=Êeer GHepele®e Demeles;efkebÀJee keÀepeJ³eebvee pemee met³ee&®³ee lespee®ee celmej®e Jeeìlees; DeLeJeeFJeuîeeµee efììJeerves DeceeHe, DeLeebie meeiejeµeer J³eLe& DeefYeceeveeves pemesJewj DeejbYeeJes; l³eeb®eÒeceeCes lees DeefYeceeveer veeefmlekeÀ ceevecejeleyeeves HegÀietvepeeTve Denbles®³ee ceesnele iegjHeÀìuîeecegUs F&éeje®es veebJemeg×e DeeHeuîeeHeg{skeÀe{t osle veener DeeefCe F&éeje®es efvel³e ÒeefCeOeeve keÀjCeeN³ee Jesoebvee leesDeeHeuîee meJeleermeceeve }sKelees. lees ceveg<³e cnCepes jewjJe vejkeÀe®ee cetefle&cebleceeie&®e mecepe vee!“

³eeJeªve Demesner efomeles keÀer JesoÒeCeerle F&éejÒeefCeOeeve ³ee owJeeriegCeeefJe©× Demes ³ee DeefYeceeve ³ee Deemegjer iegCeeme %eeveséej mecepeleele.4)¬eÀesOe::::

Flejeb®es Yeei³e, megKe menve ve nesCes; FlejebyeÎ} nsJee JeeìCes;F&<³ee& DemeCes Je Hejke̳eeb®es megowJe Heentve jes<e ÒeeHle nesCes, ne ¬eÀesOe veeJee®eeDeemegjer iegCe nes³e. l³eeyeÎ} %eeveosJe cnCeleele:

DeeefCe Hegef{}eb®eW megKe~ osKeefCe³ee®eW nes³e efceme~®e{s ¬eÀesOee®eW efJeKe~ ceveesJe=ÊeeR~~16-237~~µeerle}eef®e³eW YesìeR~ leele}eb les}eR Deeieer Gþer~®eebog osKeewefve pe}W HeesìeR~ keÀesuns pewmeW~~238~~efJeéee®es Dee³egKe pesCeW Gpe}W~ lees meg³e&t Gow}e osKeewefve meJe}s~HeeefHe³eeb HegÀìleer [es}W~ [g[g}e®eW~~239~~

’DeeefCe Flejeb®es megKe ¢äer}e He[lee®e p³ee ceveesJe=ÊeerJej ¬eÀesOee®esefJe<e ®e{les; leeHe}suîee les}eJej pejer Leb[ HeeCeer efµe[keÀ}s, lejer l³eelepJeeUe peµeer Gþles; µeerle} Dee¼eooe³eer ®ebêc³eemener Heentve keÀesunîee®eskeÀeUerpe pemes celmejûemle nesles; efJeéee}e ceeie&oµe&keÀ Demee met³e& GieJelee®eIegye[e®es [esUs pemes HeeC³eemeejKes ¢efänerve nesleele;“ DeeefCe

peiee®eer megKe Heenebì~ ®eesjeb cejCeentefve leerKe~ogOee®eW keÀe}ketÀì~ nes³e J³ee}eR~~16-240~~DeieeOeW mecegêpe}W~ Òeeefµeleeb DeefOekeWÀ pe}W~Je[Jeeeqive ve efce}W~ µeebefle kebÀneR~~241~~lewmee efJeÐeeefJeveesoefJeYeJeW~ osKeW Hegef{}eb®eer owJeW~lebJe lebJe jes<e ogCeeJeW~ ¬eÀesOeg lees peeCe~~242~~

’peiee}e Heneì pejer megKekeÀejkeÀ Jeeìles lejer ®eesje}e leer®e peµeercejCeentvener og:Keo Jeeìles; otOe pejer Flejebme Dece=leleguîe Deme}s lejermeHe& cee$e pemes l³ee®es keÀe}ketÀìele ªHeeblej keÀjlees; mecegêeSJe{s DeieeOepeU Òeeµeve keÀªvener Je[JeeveU pemee µeeble lej nesle veener®e, lejG}ì Ye[keÀle®e jenlees; l³ee®eÒeceeCes ogmeN³eeb®es efJeÐee, megKe, JewYeJeF.megowJe ¢äerme He[}s keÀer ceveesJe=Êeer ©ä nesCes, ner ¬eÀesOe ³ee DeemegjermebHeos®eer }#eCes Deensle.“5) Hee©<³e (keÀþesjJe=Êeer)::::

Deelee Hee©<³e cnCepes keÀþesjJe=Êeer ³ee Deemegjer iegCemebHeos®es JeCe&vekeÀjle %eeveosJe cnCeleele:

DeeefCe ceve meHee&®eer kegÀìer~ [es}s veeje®eeb®eeR megìer~yees}CeW leQ Je=äer~ Fbie}eb®eer~~16-243~~³esj leQ ef¬eÀ³eepeele~ leQ efleKe³ee®eW keÀJe&le~SsmeW meyee¿e Keemeeefmele~ pes³eeb®esb ieeb~~244~~lees ceveg<³eele DeOeceg peeCe~ Hee©<³ee®eW DeJelejCe~..~~245~~

’p³ee®es ceve meHee&ÒeceeCes melele IeelekeÀ mebkeÀuHe Jeenles; [esUs melelepeCet leer#Ce yeeCeeb®eer Je=äer kesÀuîeemeejKes Flejeb®es Deble:keÀjCe efJeoerCe&keÀª Heenleele; yees}Ces lej peCet Fbieȳee®e [meeJ³eele FlekesÀ penjer

³eesieoe Þeer%eeveséejer 226 Gvces<e:15:Deemegjer mebHeoe

Page 132: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

Demeles; p³ee®³ee Flej ef¬eÀ³ee µejerjeJej keÀjJele ®ee}JeeJeer leµeeFlejebvee keÀäoe³ekeÀ Jeeìleele; Deµee Debleyee&¿e keÀþesjHeCeeves Jele&Ceejeceveg<³e DeOeceeOece Demelees. lees cnCepesHee©<³ee®ee - keÀþesjles®ee -DeJeleej®e Demelees!“6) De%eeve::::

³ee Deemegjer mebHeos®es JeCe&ve kesÀuîeeveblej %eeveosJe Deelee µesJe쮳eeHeCe cegK³e Deemegjer iegCeekeÀ[s JeUleele. lees cnCepes De%eeve !:

.....Deeleeb DeeF&keÀ KetCe~ De%eevee®eer~~16-245~~leNneR µeerlees<CemHeµee&~ efveJee[g vesCeW Hee<eeCeg pewmee~keÀeb je$eer DeeefCe efoJemee~ peel³ebOeg lees~~246~~Deeieer Gefþ}e DeejesieCeW~ pewmee KeeÐeeKeeÐe ve cnCeW~keÀeb Heefjme Hee[g vesCeW~ meesve³eeb }esneb~~247~~vee leNneR veevee jmeeR~ efjIeewefve oJeea pewmeeR~Heefj jmeemJeeoemeeR~ vesCeW pesJeeR~~248~~

’HeeHe-HegC³e, keÀce&-DekeÀce&, efJeefOe-efve<esOe ³eebvee ve peeCeCeeN³ee De%eeve³ee Deemegjer iegCe}#eCee®es JeCe&ve %eeveosJe Demes keÀjleele:

’Deelee De%eevee®eer }#eCes SskeÀ. oie[e}e pemee µeerlees<Ceeleer}mHeµe&Yeso keÀUle veener; Jee pevceebOe pemee je$e Je efoJeme ³eele}e HeÀjkeÀpeeCeC³eeme De#ece Demelees; Deiveer ÒeHegÀ}Á Pee}e keÀer pes efceUs} l³ee®ee³eesi³ee³eesi³e Demee efJe®eej ve keÀjlee ûeeme keÀjlees; efkebÀJee Hejerme pemee}esKeb[ Je meesves ³eeleer} HeÀjkeÀ peeCele veener; mJe³ebHeekeÀele}er HeUerpeµeer meJe& ÒekeÀej®³ee DeVeHeoeLee&le yeg[tvener jmeejmeebleer} mJeeoYesopeeCele veener;“ DeeefCe

keÀeb Jeeje pewmee HeejKeerb~ veJnsef®e ieeb ceeiee&ceeiee&efJeKeeR~lewmeW ke=Àl³eeke=Àl³eefJeJeskeÀeR~ DebOeHeCe peQ~~16-249~~ns ®eesKe ns cew}~ SsmeW vesCeesefve³eeb yee}~osKeW leQ kesÀJe}~ cegKeWef®e Iee}er~~250~~lewmeW HeeHeHegC³ee®eW efKe®eìW~ keÀjewefve Keeleeb yegef×®esäW~keÀ[g cengj ve JeeìW~ SsµeeR peQ oµee~~251~~efle³eW veebJe De%eeve~ ³e³eeb yees}eb veeneR Deeve~...~~252~~

’efkebÀJee Jeeje pemee keÀesCel³ee ceeiee&ves peeJes ³ee®eer HeejKe ve keÀjleeJeeì HegÀìs} lemee Jeenle peelees; l³eeÒeceeCes kegÀþ}er ieesä keÀjeJeer DevekegÀþ}er keÀª ve³es, ³ee®ee efJeJeskeÀ peer yeg×er peeCele veener; mJe®í-DemJe®í³ee®ee efJe®eejner ceveele ve DeeCelee yee}keÀ pemes efceUs} leer Jemlet leesb[eleIee}le Demeles; l³eeÒeceeCes HeeHe Je HegC³e ³eeb®ee efJeJeskeÀmeg×e peer yeg×er peeCeleveener Je ®eebie}s JeeF&ì ns leejlec³e vemeC³eeves keÀesCel³eener keÀeceele ÒeJe=Êenesles, leer ÒeJe=efÊeoµee cnCepes cetefle&ceble De%eeve nes³e.“Deemegjer mebHeos®es HeeµeJeer ye}::::

³eeÒeceeCes Deemegjer mebHeos®³ee ceespeke̳ee®e mene iegCeeb®eer }#eCes meebietvePeeuîeeJej %eeveosJe Deemegjer mebHeos®es HeeµeJeer ye} JeCe&ve keÀjleebvee cnCeleele:

....SJeb meener oesKeeb®eW ef®eÚ~ meebefIele}W~~16-252~~FneRef®e meenerb oesKeebieeR~ ns Deemegjer mebHeÊeer oeìgieer~pewmeW Leesj efJe<e³e megYeiesDeebieeR~ Debie meeveW~~253~~keÀeb efleIeeb JeÚeR®eeR Heebleer~ Heenleeb Lees[bs þe³e ieceleer~Heefj efJeéener ÒeeCeengleer~ keÀªb ve Hegjs~~254~~

’³eeÒeceeCes Deemegjer mebHeÊeer®³ee menener oes<eeb®es JeCe&ve kesÀ}s. p³eeÒeceeCesDeìkeÀj yeebOee Deme}suîee }neveKegN³ee m$eer®³ee efþkeÀeCeer ye}JeÊejceovejepe þeCe ceeb[tve yeme}s}e Demelees Je meJe& }eskeÀebme Yeg}Jelees;l³eeÒeceeCes efomee³e}e mene®e pejer ns oes<e Deme}s, lejer l³eeb®³eeþe³eerDeemegjer mebHeÊeer®es meJe& ye} SkeÀJeìtve efþ³³ee osTve yeme}s}s Dee{Ules.Òe}³eeeqive, efJeÐegoeqive Je keÀe}eeqive ns meJe& Deiveer pejer leerve®e Deme}slejer les HebÊeÀerves yeme}s lej l³eebvee ÒeeCeengleerme DeJeIes efJeéemeg×e keÀceer®eHe[les;“ efkebÀJee

Oeele³eebner iesef}³eeb µejCe~ ef$eoes<eeR ve ®egkesÀ cejCe~les³eeb efleneR®eer ogCeer peeCe~ meener oesKe nW~~16-255~~FneR meeneR oesKeeR mebHegCeeA~ pee}er F³eWef®e GYeejCeer~cnCeewefve Deemegjer GCeer~ mebHeoe veesns~~256~~

’keÀHeÀ, efHeÊe Je Jeele ³ee HeÀÊeÀ eq$eoes<eebveer p³ee®³ee µejerjeme ûeeme}sDeens, l³ee peerJee}e Òel³e#e ye´ïeosJener Jee®eJet µekeÀle veener; Deµee l³eeIeelekeÀ ef$ekedÀHes#eener ogHeìerves ceneIeelekeÀ Demes ns leerve ogCes mene DeemegjermebHeÊeeroes<e Deensle. owJeer mebHeefÊeiegCeeb®³ee efJejesOeele DemeCeeN³ee ³ee menebveeiegCe keÀmes cnCeeJes! l³eebvee oes<e cnCeCes®e ³eesi³e! HeÀÊeÀ mene oes<eebJejDeeOeej}s}er Deens Demes cnCetve veieC³e mecepeC³eeFlekeÀer #eg}ÁkeÀ Deµeerner Deemegjer mebHeoe veener; lej leer DeleerJe ye}e{îe Deens.“Deemegjer mebHeÊeer®es HeÀU::::

Deelee %eeveosJeeb®³ee cegKeeves Deemegjer mebHeÊeer®es HeÀ} SskeÀe:Heefj ¬etÀj ûeneb®eer pewmeeR~ ceeboer efce}W SkeWÀef®e jeµeer~keÀeb ³esleer efvebokeÀeHeemeeR~ DeµesKeW HeeHeW~~16-257~~cejCeeje®eW Deebie~ Heef[Ieeleer DeeIeJeW jesie~keÀeb kegÀcegleeA og³eexie~ SkeÀJeìleer~~258~~keÀeb Dee³eg<³e peeefle³eW Jes}W~ µesef}Sb meeleJesG}eR efce}W~lewmes veeneR oesKe meie}W~ pees[leer les³eeb~~259~~

’meJe& ¬etÀj ûeneb®ee og³eexie pemee SkeÀe®e jeµeer}e SkeÀJeìtve lesjeefµe#es$e otef<ele nesles; efkebÀJee efvebokeÀepeJeU peµeer meJe& HeeHes ³esleele;cejCeesvcegKe Pee}suîee ceveg<³ee®³ee µejerjeleer} meJe& megHleÒemegHle jesiel³ee}e pemes ûeemeleele; efkebÀJee kegÀcegnglee&Jej pemes meieUs og³eexie SkeÀocepegUtve ³esleele; DeLeJee ce=l³egmece³eer®³ee Jesoveeble Yej cnCetve µesUer}emeele veebi³eeb®eer FbieUer HeCe [meeJeer; l³eeÒeceeCes p³ee ceveg<³ee®es ogYee&i³eDemes}, l³ee}e ns Deemegjer mebHeÊeer®es meener®³ee meener oes<e ef®ekeÀìleele.“

efJeéeeefme}e Deebleg[Jeerpes ®eesje~ efµeCe}e megFpes ceneHegje~lewmeW oes<e FneR veje~ Deefveä keÀerpes~~16-260~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 227 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 133: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

cees#eceei³ee&keÀ[W~ peQ ³e³eeb®eeb DebyegKee He[s~leQ ve efveIesef®e SsmeW cnCeesefve yeg[s~ mebmeejer lees~~261~~DeOeceeb ³eesveer®eeb HeeGìeR~ Glejle pees efkeÀjerìer~mLeeJejebneR le}gJeìeR~ yewmeCeW Ies~~262~~ns Demees les³eeb®eeb þeF¥~ efce}ewefve meener oesKeeR FneR~Deemegjer mebHeÊeer HeeneR~ Jee{efJepes~~263~~

’p³ee®³eeJej mebkeÀìe®³ee JesUer efJeéeeme ìekeÀeJee, lees ®eesj efveIeeJee;efkebÀJee oce}eYeeie}s}e ceveg<³e ceneHegjele meeHe[eJee; l³eeÒeceeCes l³eeceveg<³ee®es ns mene Deemegjer mebHeoeoes<e Deefveä keÀjleele. l³eeb®eer vepejpej cegceg#etJej He[}er lej mebmeeje®eer DeleerJe ÒeJe=Êeer efvecee&Ce nesles Je leesmebmeejielexle Kees}Jej yeg[le®e peelees. l³ee®³eecegUs FlekeÀe DeOe:Heeleneslees keÀer DeOeceeOece ³eesveeR®³ee Glejb[erJeªve Iemejle IejbieUle ceveg<³emeJe& veer®elece cet{ ³eesveerle µesJeìer pevce Ieslees. meieȳee }eskeÀebceO³es DeµeeÒekeÀejs ns mene oes<e Deemegjer mebHeÊeer Jee{Jele®e peeleele.“owJeemegjmebHeefÊe:::: owJeer Je Deemegjer mebHeefÜYeeie

³eeÒeceeCes owJeer Je Deemegjer Deµee oesvner mebHeoeb®es JeCe&ve keÀªve

Pee}s. peeCekeÀej Je meg%e ³ee ÒekeÀej®³ee iegCeYeso}#eCeebveer owJeer Je DeemegjermebHeÊeer veerj#eerjv³ee³eeves JesieUeuîee keÀjleele. ³eeleer} owJeer mebHeoe cees#eÒeoDemeles, lej Deemegjer mebHeoe yebOeveele Hee[tve YeJe®e¬eÀele efHeÀjJele jenles.cnCetve®e ÞeerieesHee}ke=À<Ce cnCeleele:

owJeer mebHeefÜcees#ee³e efveyevOee³eemegjer celee~cee µeg®e: mecHeob owJeerceefYepeeleesçefme HeeC[Je~~ 16-5~~

owJeer mebHeo}#eCeebveer Depe&gve mebHeVe neslee. cnCetve l³ee}e Þeerke=À<CeebveerDeYe³eJe®eve efo}s Je ’efYeT vekeÀesme“ Demes cnì}s. l³ee®eÒeceeCes ³ee}eskeÀer owJeer Je Deemegjer ³ee oesvner ÒeJe=ÊeeR®eer ceveg<³es Je ÒeeCeer keÀmes GlHeVenesleele, nsner keÀefLele kesÀ}s. les Demes:

Üew Yetlemeieez }eskesÀçeqmcevowJe Deemegj SJe ®e~owJees efJemlejµe: ÒeesÊeÀ Deemegjb HeeLe& ces ÞegCeg~~16-6~~

lesjeJ³ee DeO³ee³eele HetJeea owJeer mebHeoiegCeeb®es %eeve}#eCeeb®³ee efveefceÊeevesefJemleejHetJe&keÀ JeCe&ve kesÀ}s®e nesles. Deelee ³eeHeg{s %eeveosJe Deemegjer iegCeeb®esJe l³eebHeemetve ÒeeHle nesCeeN³ee efmLeleer®es efJemle=le JeCe&ve keÀjleele. les cnCeleele:

F³eeb oesneRceepeeR Heefn}er~ owJeer peQ cnefCele}er~leQ cees#emet³eX Heeefn}er~ GKeeef®e peeCe~~16-265~~³esjer peQ ogmejer~ mebHeefÊe keÀeb Deemegjer~leQ }esYeceesne®eer Kejer~ meeKe}er peerJeeb~~266~~Heefj ns DeeFkeÀesefve PeCeW~ Ye³e Iesmeer nes ceveW~keÀe³e je$eeR®ee efoveW~ OeekegÀ Oeefjpew~~267~~ns Deemegjer mebHeefÊe les³eeb~ yebOee}eieeR Oevebpe³ee~pees meener oesKeeb ³e³eeb~ DeeÞees nesS~~268~~

Þeerke=À<Ce meebieleele: ’³ee oesvner mebHeÊeebRHewkeÀer cegK³e peer owJeer mebHeÊeerDeens, leer cnCepes cees#eªHeer met³ee&®³ee Deeiecevee®eer veeboer osCeejer G<ee®emecepesveeme keÀeb! DeeefCe Flej cnCepes ogmejer peer Deemegjer mebHeoe, leercnCepes }esYeceesnªHeer }esnµe=bKe}e nes³e - leer peerJee}e mebmeejyebOeveeleDe[keÀJeles. Deemegjer mebHeÊeer®eer ner Ye³eevekeÀ HeefjCeleer Heentve keÀesCee}enerYe³e®e Jeeìs}. Hejbleg meJe&®³ee meJe& menener Deemegjer oes<eeb®ee pees mJeeceerneslees, l³ee}e®e ns }eiet He[les.“

letb lebJe Heeb[Jee~ meebefiele}s³eeb owJee~iegCeefveefOe yejJee~pevce}eefme~~269~~cnCeewefve HeeLee& letb ³ee~ owJeer mebHeefÊe mJeeefce³ee~nesDeesefve ³eeJeW GJee³ee~ kewÀJeuîeeef®e³eeb~~270~~

’let lej Depe&gvee! owJeer iegCeeb®ee Glke=Àä þsJee®e ÒekeÀì}e Deensme.leg}e Deemegjer mebHeÊeer®ee OeekeÀ yeeUieC³ee®es keÀejCe®e veener. Dejs! met³ee&}eje$e keÀOeer OeekeÀ Iee}t µekesÀ} keÀe³e! let lej owJeer mebHeÊeer®ee mJeeceerDeensme. efle®³ee ³eesieeves kewÀJeuîemegKee}e meeceesjs pee!“

DeeefCe owJeeb Deemegjeb~ mebHeefÊeJebleeb vejeb~Deveeefoefme× Gpeje~ jeneìer®ee Deens~~16-271~~pewmee je$eer®eeb DeJemejeR~ J³eeHeeefjpes efveµee®ejeR~efoJemee megJ³eJenejeR~ ceveg<³eeefokeÀeR~~272~~lewefme³eeb DeeHeg}eef}³eeb jeneìeR~ Jele&leer oesveeR me=äer~owJeer DeeefCe efkeÀjerìer~ Deemegjer SLe~~273~~lesJeeRef®e efJemleeªefve owJeer~ %eevekeÀLeveeefo ÒemleeJeeR~ceeieer} ûebLeer yejJeeR~ meebefiele}eR ~~ 274~~

’Deelee owJeer Je Deemegjer mebHeefÊeceeve }eskeÀeb®³ee JeeieCegkeÀer®³eeDeveeefoefme× jerleer Deensle. pemes je$eer®³ee JesUer efveµee®ej Je efoJemeemevceev³e ceveg<³ecee$es J³eJenej keÀjleele; l³eeÒeceeCes owJeer Je Deemegjer me=äerDeeHeeHe}s J³eeHeej JesieJesieȳee ÒekeÀejs keÀjleele. ns Depe&gvee! (lesjeJ³eeDeO³ee³ee®³ee JesUer %eeveiegCeeb®ee GlkeÀ<e& keÀjleebvee) HetJeea®e owJeer iegCemebHeos®eeefJemleejeves Hejece<e& Iesle}e neslee.“Deemegjer meie&:::: Deemegjer me=äer

Þeerke=À<Ce meebieleele:Deeleeb Deemegjer peQ me=<ìer~ lesefLebef®e GHe}T ieesþer~DeJeOeevee®eer efoþer~ os Heeb efvekeÀeR~~16-275~~

’Deelee Deemegjer me=äer®es meefJemlej JeCe&ve Heent ³ee. lejer DeJeOeeveosTve veerì SskeÀ.“

leNneR JeeÐeWJeerCe veeog~ vesoer keÀJeCeener meeog~keÀeb DeHeg<HeeR cekeÀjbo~ ve }Yes pewmee~~16-276~~lewmeeR Òeke=Àefle ns Deemegj~ SkeÀ}eR veesnW iees®ej~pebJe SkeÀeoW µejerj~ ceeuneleer vee~~277~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 228 Gvces<e:15:Deemegjer mebHeoe

Page 134: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

ceie DeeefJe<keÀj}e }ebkegÀ[W~ HeeJekegÀ pewmee pees[s~lewmeeR ÒeeefCeosneR meebHe[W~ DeeìesHe}er ns~~278~~leQ JesUeR peQ Jee{er Gbmee~ leQef®e Deebleg}eb jmeeb~osnekeÀe© nes³es lewmee~ ÒeeefCe³eeb®eeb~~279~~Deeleeb les³eebef®e ÒeeefCe³eeb~ ªHe keÀªb Oevebpe³ee~Ieef[}W peQ Deemegefj³eeb~ oesKeJe=×er~~280~~

’pemee JeeÐeeefµeJee³e veeo nesle veener; Heg<HeeefµeJee³e megJeeme ³esle veener;leµeer®e osne®ee DeeÞe³e kesÀuîeeefµeJee³e nerDeemegjer Òeke=Àefle DeeHe}s iegCeoeKeJet µekeÀle veener. }ekeÀ[e®³ee meene³³eeves Deiveer pemee ÒekeÀìlees,l³ee®eÒeceeCes ÒeeefCeosne®³ee mebmeiee&ves leer Òeke=Àefle ÒekeÀìles. Deeleer} jme JeTme ner peµeer SkeÀe®e DeekeÀejeveer Jee{le peeleele, l³eeÒeceeCes®e DeemegjerÒeJe=efÊe Je efleves DeeÞe³e kesÀ}s}e ÒeeefCeosn ner oesvner SkeÀe®e mHeboevesmHegÀjleele. Deµee Deemegjer mebHeosves Heesme}suîee Je Deemegjer oes<eeb®³ee Je=×ermekeÀejCe nesCeeN³ee ÒeeC³eeb®eer Deelee }#eCes Heent ³ee.“Deemegjer DeJeiegCe:::: Deemegjer oes<e

³eeÒeceeCes %eeveosJeeb®ee Deemegjer mebHeooes<eebyeÎ} Heg{er} GneHeesn megªneslees. ÞeerieesHee}ebveer cnì}suîee :

ÒeJe=efÊeb ®e efveJe=efÊeb ®e pevee ve efJeogjemegje:~ve µeew®eb veeefHe ®ee®eejes ve mel³eb les<eg efJeÐeles~~16-7~~

³ee µ}eskeÀeJej Yee<³e keÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:leNneR HegC³ee}eieeR ÒeJe=efÊe~ keÀeb HeeHeeefJeKeeR efveJe=efÊe~³ee peeCeCes³ee®eer jeleer~ les³eeb®eW ceve~~16-281~~efveieCes³eeb DeeefCe ÒeJesµee~ ef®eÊe vesefoleg DeeJesµee~keÀes<ekeÀerìg pewmee~ peeef®eVe}e HeQ~~282~~keÀeb efoOe}W ceeiegleer ³esF&}~ keÀeR ve³es ns Heg{er}~ve Heeneleeb os Yeeb[Je}~ cetKe& ®eesjeb~~283~~lewefme³eeb ÒeJe=efÊe efveJe=efÊe oesveeR~ vesefCepeleer Deemegjer peveeR~DeeefCe µegef®elJe mJeHveeR~ ve osKeleer leQ~~284~~

’HegC³eeefJe<e³eer ÒeJe=Êeer DemeeJeer DeLeJee HeeHeeHeemetve efveJe=Êe JneJes, nspeeCeC³ee®ee ÒekeÀeµe l³eeb®³ee ceveele keÀOeer®e He[le veener. keÀesµekeÀerìkeÀpemee ÒeJesµeÜej Je efveie&ceÜej ve þsJelee®e DeeHe}e keÀesµe efJeCeC³ee®³eeveeoele l³eele yebefomle nesTve peelees, l³eeÒeceeCes ÒeJe=efÊe Je efveJe=efÊe vepeeCeCeejs Deemegj peve De%eeveebOekeÀejele ie[He nesleele. l³eebvee mJeHveelenerµegef®elJee®ee mHeµe&meg×e nesle veener.“

keÀe}ercee meeb[er} keÀes}mee~ Jejer ®eesKeer nesF&} Jee³emee~je#emener ceebmee~ efJeìes µekesÀ~~16-285~~Heefj Deemegefj³eeb ÒeeefCe³eeb~ µeew®e veeneR Oevebpe³ee~HeefJe$elJe pesJeeR Yeebef[³eeb~ ceÐeeef®e³eeb~~286~~Jee{efJeleer efJeOeer®eer Deebme~ keÀeb Heeneleer Jeef[}eb®eer Jeeme~Dee®eeje®eer Yee<e~ vesCeleeref®e leQ~~287~~

’keÀesUmee SkeÀJesU keÀeUsHeCee ìekesÀ}; keÀeJeUe Heeb{jeµegYe nesF&};je#emee}ener ceebmee®ee kebÀìeUe ³esT µekesÀ}; Hejbleg ceÐee®³ee Hee$eemepemes HeeefJe$³e keÀoeefHener mHeµe& keÀjCeej veener, lemes®e Deemegjer ÒeJe=Êeer®³eeceeCemeebvee µegef®elJe ³esCes µeke̳e veener. Oece&µeem$eeves Iee}tve efo}suîeeDee®eeje®³ee ce³ee&oe ve peeCeCeejs les cet{, Je[er}OeeN³eeb®³ee GÊeceDee®ejCee®es DevegkeÀjCe keÀjleer} ns lej mebYeJele®e veener; lej l³eeb®³eeDee®ejCeeves µeem$eesÊeÀ efJeOeeR®ee ieewjJe Gb®eeJes} Deµeer Deeµee keÀµeeryeeUielee ³esF&}!

pewmeW ®ejCeW µesef}³ee®eW~ keÀeb OeebJeCeW Jeeefj³ee®eW~pee}CeW Deeieer®eW~ Ye}lesGleW~~16-288~~lewmeW Heg{eb metefve mJewj~ Dee®eefjleer leQ Deemegj~mel³eWefme Jewj~ meoeef®e les³eeb~~289~~

’µesUer peµeer meceesj pees keÀener HeeveesjePee[esje ³esF&} lees efJe®eej vekeÀjlee ®ejle peeles; efkebÀJee Jeeje pemee Jeeì HegÀìs} lemee Jes[eJeekeÀ[eOeeJele peelees Je Deiveer pemee Jeeìsle ³esF&} les les peeUle megìlees;l³eeÒeceeCes®e mJes®ísvegmeej Dee®ejCe keÀjCeeN³ee l³ee Deemegjeb®es JeeieCesmJe®íboer Demeles; mJewj Demeles DeeefCe mel³eeµeer cnCepes Deelce%eeveeµeerl³eeb®es meoe®es®e Jewj Demeles.“

peNneR veebefie³eeb DeeHegef}³eeb~ efJeb®et keÀjer ieglekegÀef}³eeb~leNneR meeb®eeb yeesef}³eeb~ yees}leer leQ~~16-290~~DeHeevee®esefve leeW[W~ peNneR megiebOee ³esCeW Ie[s~leNneR mel³e les³eeb pees[s~ DeemegjebleQ~~291~~SsmeW leQ ve keÀefjleer keÀeF¥~ DeebieWef®e JeesKeìW Heener~Deeleeb yees}leer leQ veJeeF&~ meebefIepew}~~292~~SNnJeeR keÀjs³eeb®eeb þe³eeR ®eebie~ leQ les³eeefme keQÀ®eW veerì Deebie~lewmee Deemegjeb®ee Òemebie~ ÒemebieW Heefjme~~293~~GOeJeCeer®eW pesJeeR leeW[~ Gie}eR OegbJee®eW GYe[~ns peeefCepeQ lesJeeR GIe[~ meebiees leQ yees}~~294~~

’efJeb®eJee®³ee veebieerves pej [bKeeSsJepeer iegoieguîee nesleer}; lej®e lesDeemegj mel³ee}e ceeveleer}. DeHeeveÜejeves mejCeeN³ee Jee³etme megiebOe pemee³esT µekeÀle veener, leÜle®e l³ee Deemegjebvee mel³e ÒeeHleer keÀOeer®e nesTµekeÀle veener. l³eebvee mel³ee®eer keÀener®e ®ee[ vemeles. keÀejCe les meJe&LeeDecebieU Demeleele. DeeefCe Jejleer l³eeb®es efJe®eej keÀmes Demeleele, les meebieleesHene. p³eeÒeceeCes Gbìe®es meJe&®e Debie Jes[sJeekeÀ[s Demeles, lemes®e l³eeDeemegjeb®³ee efJe®eejmejCeer®es Demeles. efle®³eele mej}lJe Deefpeyeele meeHe[leveener. Oegje[îee®es leeW[ pemes keÀeUskegÀÆ Demeles®e, Jej les melele keÀeUekegÀÆOetj HeCe DeeskeÀle Demeles; lemes®e l³ee cetKe& Deemegjeb®es cetKe&lJee®es Òe}eHeDemeleele. les ceer meebielees; let SskeÀ.“Deemegjer efJe®eejmejCeer

³eeÒeceeCes Deemegjeb®es leÊJe%eeve (???), Kejs lej efJe®eejmejCeermeebieleebvee ieerlee cnCeles:

³eesieoe Þeer%eeveséejer 229 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 135: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

Demel³eceÒeefleÿb les peieoengjveeréejced~DeHejmHejmecYetleb efkeÀcev³elkeÀenwlegkeÀced~~16-8~~

’ns peie Demel³e, Oecee&Oece&J³eJemLeejefnle Deens; les F&éejjefnleDeens; les keÀececet}keÀ Je m$eerHeg©<eeb®³ee HejmHejmeb³eesieeves GlHeVe nesCeejsDeens; ogmejs keÀe³e!“Demes les cnCeleele.

Lees[ke̳eele meebiee³e®es lej DeJee&®eerve efJe<e³eesHeYeesieJeeÐeeb®eer(Materialists) Je Òee®eerve ®eeJee&keÀJeeÐeeb®eer (}eskeÀe³eleeb®eer) ’$eÝCebke=ÀlJee Ie=leb efHeyesled~ ³eeJeppeerJeb megKeb peerJesled~~“ Deµee p³eeefJe®eejmejC³ee nesle, l³eeb®es Glke=Àä Òeefleefyebye®e Deemegjer ÒeJe=Êeer®³ee}eskeÀe®eejele Deve efJe®eejele Dee{Ules.

Þeer%eeveosJe Deemegjer mebHeÊeer®es kesÀJeU JeCe&ve keÀªve®e Leebyele veenerle;lej l³ee Deemegjeb®³ee efJe®eejmejCeer®es efveke=ÀälJe HeìJetve osC³eemeeþer,lemes®e meeOekeÀebveer l³ee ceesnce³e leceeHeemetve meJe&LewJe otj jeneJes nsefyebyeJeC³eemeeþer, ns meJe& JeCe&ve efJemleejHetJe&keÀ keÀjle Deensle. Deelee lesJejer} µ}eskeÀeyeeyele keÀe³e keÀe³e cnCeleele, les Heent ³ee:

leNneR efJeée ne Deveeefo þeDees~ SLe efve³eblee F&éejjeDees~®eeJeef[³eW v³eeDees Dev³eeDees~ efveJe[g Jesog~~16-295~~JesoeR Dev³ee³eeR He[W~ lees efvej³eYeesieW ob[s~mebv³eemeer lees megjJee[W~ mJeieeA efpe³es~~296~~SsmeeR ns efJeéeJ³eJemLee~ Deveeefo peQ HeeLee&~F³eWleQ cnCeleer leQ Je=Lee~ DeeIeJeWef®e ns~~297~~³e%ecet{ þekeÀ}W ³eeieeR~ osJeefHemeW Òeefleceeef}bieeR~veeieefJe}W YeieJesb ³eesieer~ meceeefOeYe´ceW~~298~~

Deemegj keÀe³e cnCeleele, les Heene: ’efJeée Deveeoer Demetve l³ee®eeefve³eblee keÀesCeer F&éej Deens Je lees Jesoe%esÜejs Devegµeemeve ®ee}Jelees; Jesoyee¿eJele&veeme vejkeÀ Deve JesoefJeefnle Dee®ejCeeme mJeie& pees[lees Deµeer peerDeveeoer efJeéeJ³eJemLee Deens; Demes cnCeleele, les meJe& keÀener Leesleeb[Deens. ³e%eeJej Þe×e DemeCeejs cet{ Demetve les ³e%ekeÀcee¥®³ee HeÀ}eb®³eeKeesìîee Ye´ceeves þkeÀJe}s ies}s Deensle. lemes®e osJeHetpee keÀjCeejs, cetleea Jeef}biee®e&vee keÀjCeejs efHemes®e nesle. meceeOeer®ee Yece nesCeejs ³eesieer Je mebv³eemeerJ³eLe&®e mebmeejeleer} megKe YeesieCes mees[tve veeieJe}s ies}s Deensle.“

lesLe DeeHeg}sefve ye}W~ Yeesefiepes peQ peQ JeWìe}W~nsJeeb®etefve keQÀ Jesie}W~ HegC³e Deens~~16-299~~vee DeµeÊeÀHeCeW DeebefiekeWÀ~ Jesie}JeWìe}eR ve ìkesÀ~Ssmee ieeefopes JeerCe efJe<e³emegKeW~ leQef®e HeeHe~~300~~

l³ee Deemegjeb®es Demes cnCeCes Deens keÀer: ’DeeHeuîee meeceL³ee&ves pespes Glke=Àä SsefnkeÀ megKeesHeYeesie Yeesielee ³esleele, l³eebJee®etve JesieUs HegC³e JeHegC³eHeÀ} les keÀesCeles DemeCeej! ogye&}e}e efJe<e³eesHeYeesie ÒeeHle keÀªveIeslee ³esle veenerle Je l³ee®eer l³eebJee®etve peer leieceie nesles, les®e HeeHee®es HeÀUveener keÀeb!“

cnCepes®e meeceL³e& ner HegC³eeF& Je osne®eer Jee cevee®eer ogye&}lee ns®eHeeHeHeÀ} Demeuîee®es les ceeveleele. Heg{s les Demesner cnCeleele keÀer:“

ÒeeCe Iesleer mebHeVeeb®es~ leQ HeeHe peNneR meeb®eW~leNneR meJe&mJe neleeb ³es les³eeb®eW~ ns HegC³eHeÀ} keÀeR~~16-301~~

Deemegjer }eskeÀ cnCeleele: ’mebHeVe ceeCemeeb®es peerJe IesTve l³eeb®esmeJe&mJe }gyee[Ces ns pej KejesKejer®e HeeHekeÀce& Demeles, lej l³eeb®eer mebHeÊeer}gyee[CeeN³eeb®³ee neleer GHeYeesieemeeþer He[les, ns keÀmes yejs Pee}s Demeles!HeeHekeÀcee&®es SJe{s ®eebie}s HeÀU Fn}eskeÀer®e pej Yeesiee³e}e efceUle Demes},lej les HeeHe®e keÀmes Demes}!“

ye}er Deye}eleQ Kee³eW~ nsef®e yeeefOele peNneR nes³es~leNneR ceeme³eeb keÀeb ve nes³e~ efvemebleeve~~16-302~~DeeefCe kegÀ}s µeesOetefve oesveeR~ kegÀceejeb®eW µegYe}iveeR~ces}Jeerpeleer ÒepeemeeOeveeR~ nsleg peNneR~~303~~leNneR HeµegHe#³eeoer peeleer~ pes³eeb efceleer veener mebleleer~les³eeb keÀesCe ÒeefleHeÊeeR~ efJeJeen kesÀ}W~~304~~

’ye}Jeeveeves Deye}e®ee Ieele keÀjCes Je l³ee}e KeeCes ns pej keÀeHeeHe®e Demes} lej ceesþs ceemes íesìîee ceeµeebvee efpeJeble efieUleele, l³eeb®esefve:mebleeve keÀeb nesle vener! DeeefCe GÊece kegÀ}s µeesOetve µegYecegntlee&Jej JejDeeefCe JeOet ³eeb®ee efJeJeen pej megÒepeveveemeeþer®e kesÀ}e peelees, lej p³eeHeµegHe#³eeoeRvee DeceeHe mebleleer nesles, l³eeb®es efJeJeen keÀesCel³ee efJeefOeefJeOeeveevesmebHeVe nesleele yejs!“

®eesefj³eW®eW Oeve Dee}W~ leNneR keÀesCne leQ efJeKe pee}W~Jee}YeW HejÜej kesÀ}W~ keÀes{er keÀesCneR nes³es~~16-305~~cnCeewefve osJees ieesmeebJeer~ lees Oecee&Oece&g YeesieJeer~DeeefCe Hej$ee®eeb ieebJeeR~ keÀjer lees Yeesieer~~306~~

’®eesjer®es Oeve keÀesCee}e efJe<e nesTve ceejles keÀe! J³eefYe®eejkeÀjCeeN³eebme Kejs®e keÀOeer kegÀäjesie neslees keÀe! peieele ¢µ³e lej JesieUs®eefomeles. cnCetve®e keÀesCeer F&éej cnCetve efJeéee®ee efve³eblee Deens Je leesHeeHeHegC³ee®eer HeÀ}s mJeie&vejkeÀeefoÜejs peerJeeme ce=l³egHe½eele YeesieefJelees, DemesmecepeCes cetKe&HeCee®es®e veener keÀe!“

Heefj Hej$e vee osJees~ ve efomes cnCeewefve leQ JeeJees~DeeefCe keÀlee& efveces cee þeDees~ Yeesi³eeefme keÀJeCeg~~16-307~~

’DeeefCe lees F&éejner lej efomele veener; les mJeie&vejkeÀ}eskeÀner efomeleveenerle DeeefCe ns HeeHeHegC³e p³eeves Yeesiee³e®es lees peerJener lej osneyejesyej®ecejlees! ceie les Yeesie YeesieC³eemeeþer peerJe®e pej Gjle veener, lej leesvemeCeeje F&éej, vemeCeeN³ee mJeie&vejkeÀebceO³es peerJeeme Fn}eskeÀebr®³eeHeeHegC³eeb®es Yeesie osJeJelees Demes cnCeCes Oeeoeble Keesìs®e veener keÀe!“

SLe GJe&efµe³eeb Fbê megKeer~ pewmee keÀeb mJeie&}eskeÀeR~lewmeeef®e ke=Àefcener vejkeÀeR~ }es}gleg µ}eIeW~~16-308~~cnCeewefve vejkegÀ mJeie&g~ veJns HeeHe HegC³eYeeieg~peQ oesneR þe³eeR megKeesHeYeesieg~ keÀecee®ee®eer lees~~309~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 230 Gvces<e:15:Deemegjer mebHeoe

Page 136: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

³e³eekeÀejCeW keÀeceW~ m$eerHeg©<e³egiceW~efce}leer pesLe pevceW~ DeeIeJeW peieg~~310~~

DeeefCe les Deemegj Demesner cnCeleele keÀer: ’Denes! legce®ee lees HegC³eÒeleeHeerFbê pemee mJeiee&leuîee GJe&µeer}e Yeesietve megKe Ieslees, lemes®e IeeCeerle}sveejkeÀer efkeÀ[smeg×e mJele:}e megKeer mecepele veenerle keÀe³e! cnCetve vejkeÀJe mJeie& ner HeeHeHegC³ee®³ee HeÀ}eves ÒeeHle nesleele, ns cnCeCes J³eLe&®e þjles.keÀejCe mJeie& Je vejkeÀ ³ee oesvner efþkeÀeCeer keÀeceesHeYeesie lej meejKee®eefceUlees. keÀece DeeefCe efJe<e³e ³eebJ³eefleefjÊeÀ ÒeeefCecee$eebvee ogmejs ceesþs megKeles keÀe³e DemeCeej! DeeefCe keÀeces®ísves SkeÀ$e Dee}s}er vej DeeefCe ceeoer³eeb®eer pees[er ner®e meJe& peielee®³ee GlHeÊeer®es keÀejCe veJns keÀe³e! l³eeme=peveeceeies F&éejer nslet Deens, Demes cnCeCes cnCepes efveJJeU YebHekeÀHeCee®eveener keÀe!“

DeeefCe peQ peQ DeefYe}eKeW~ mJeeLee&}eieeR ns HeesKeW~HeeneR HejmHejsb ÜsKeW~ keÀeceef®e veeµeer~~16-311~~SJeb keÀeceeJeeb®etefve keÀebF¥~ peiee cet}ef®e veeF&b~SsmeW yees}leer HeeneR~ Deemegj leQ~~312~~Deeleeb Demees ns efkeÀ[e}~ yees}er ve keÀªb HeIe}~meebieleebef®e meHeÀes}~ neslemes Jee®ee~~313~~

’keÀece ne®e ³eeÒeceeCes peie efveefce&lees; l³ee®³ee Hetleeameeþer®e peiee®eerJe=×er nesles Je keÀece mebHeeoleebvee efvecee&Ce nesCeeN³ee peerJeIesC³ee mHeOexle®eÒeeC³eeb®ee ce=l³et Je peiee®ee veeµe neslees, ns®e Jemlegle: Kejs Deens! peiee®eeefvecee&lee, Hees<eCe keÀjCeeje Je veeµe keÀjCeeje keÀesCeer keÀHees}keÀefuHele F&éejDeens, Demes veener; lej kesÀJeU keÀece®e meJe& keÀener keÀjlees. ³eeÒeceeCeskeÀeceeefJevee peielee®es ogmejs DeeefokeÀejCe Demet®e µekeÀle veener.“

%eeveosJe cnCeleele: ’³ee ÒekeÀej®eer Deµ}eI³e ye[ye[ keÀjCes, les,les Deemegj®e peeCeesle! l³eeb®³ee l³ee Jele&CegkeÀer®es JeCe&ve kesÀuîeeves Jee®es}eÞece®e nesleele. cnCetve ns JeCe&ve Deelee Hegjs Pee}s!“Deemegjeb®es Jele&ve

Deµeer efJe®eejmejCeer DemeCeeN³ee Deemegjeb®eer JeeieCetkeÀ keÀµeer Demeles,les Heg{er} µ}eskeÀele oµe&efJe}s Deens:

Sleeb ¢efäceJeäY³e veäelceeveesçuHeyeg׳e:~ÒeYeJevl³egûekeÀcee&Ce: #e³ee³e peieleesçefnlee:~~16-9~~

’Deµee Deemegjer ¢efäkeÀesvee®ee DebieerkeÀej keÀªve %eeve veä Pee}s}sDeuHeyeg×er, GûekeÀceea Je peielee®es DeefnlekeÀejkeÀ Demes les veä Deemegjpeielee®eener efJeOJebme keÀjC³eeme ÒeJe=Êe nesleele.“

³ee µ}eskeÀeJej Yee<³e keÀjleebvee %eeveosJe cn³eCeleele:DeeefCe F&éejeef®e³eeb Kebleer~ vegmeefOe³eeef®e keÀefjleer ®eebLeer~nsner veeneR ef®eÊeeR~ efve½e³ees SkegÀ~~16-314~~efkebÀyengvee GIe[~ DeebieeR Yejewefve³eeb HeeKeeb[~veeefmlekeÀHeCee®eW ne[~ jeWefJe}W peerJeeR~~315~~

leQ JesUeR mJeiee&}eieeR Deeo©~ keÀeb vejkeÀe®eeb De[o©~³ee Jeemeveeb®eeb DebkegÀ©~ pe}ewefve ies}e~~316~~ceie kesÀJe} ³es osnKees[eb~ DecesO³eesokeÀe®eeb yeg[yeg[e~efJe<e³eHebkeÀeR megne[e~ yeg[e}W ieeb~~317~~

’DeeefCe F&éeje®³ee DeefmlelJeeefJe<e³eer efveJJeU leke&Àìs j®ele yemeCeeN³eel³ee Deemegjeb®³ee ef®eÊee®ee ’F&éej veener®e!“ Demee ¢{efve½e³e Pee}s}eDemelees. efkebÀyengvee les GIe[ GIe[®e veeefmlekeÀHeCee®ee DebieerkeÀej keÀjleeleJe F&éejeefJe<e³eer Deveeoje®ee peenerj mJeerkeÀej keÀjleele. DeµeeceveesOeejCescegUs l³eebvee mJeiee&®eer F&Hmee Jee vejkeÀe®eer µ}eIee keÀµeer leerDeefpeyeele Gjle veener. cnCetve efJe<e³eªHeer o}o}erleer} IeeCesj[îeeyeg[yeg[îeeÒeceeCes l³eeb®ee osn eflejmkeÀjCeer³e neslees.“

peQ DeeìeJes nesleer pe}®ej~ leQ [esneR efce}leer OeeRJej~keÀeb He[eJeW nes³e µejerj~ leQ jesieeb Go³ees~~16-318~~GowpeCeW kesÀlet®eW pewmeW~ efJeéee Deefve<ìef®e oesKeW~pevceleer leQ lewmeW~ }eskeÀeb Deeìg~~319~~efJeª{ef}³eeb DeµegYe~ HegÀìleer leQ leQ keÀeWYe~HeeHee®eW keÀerÊeeamlebYe~ ®ee}les leQ~~320~~DeeefCe ceeieeb HegÀ[eb pee}CeW~ Jeeb®etefve Deeieer keÀeF&b vesCeW~lewmeW efJeªef®e SkeÀ keÀjCesb~ Ye}les³eeb~~321~~Heefj leQef®e ieeb keÀjCeW~ Deeoefjleer mebYe´ceW pesCeW~lees DeeF&keÀ HeeLee& cnCes~ ÞeerefveJeemeg~~322~~

’pemee peU®ejeb®ee mebnejmece³e ÒeeHle Pee}e keÀer keÀesUer peeUsIesTve DeeHeesDeeHe®e [esneJej ³eslees; efkebÀJee osnHeele nesC³ee®³ee mece³eerµejerjele jesieeb®ee ÒeeogYee&Je neslees; efJeéee®es Deefveä Je HeeHeeb®ee megkeÀeUnesC³ee®³ee JesUer®e OetcekesÀlet®ee Go³e neslees; l³ee®eÒeceeCes }eskeÀeb®ee #eesYekeÀjC³eemeeþer®e Deµee Deemegjeb®ee pevce neslees. DeµegYee}e HegÀìCeejs keÀeWYe®eDemes les Deemegj cnCepes HeeHee®es ®ee}lesyees}les keÀerefle&mlebYe®e cnCeevee! p³eeÒeceeCes Deiveer meJe&$e pes efceUs} les peeUle megìlees, l³ee®eÒeceeCesmeJee¥vee Heer[e osCeejs les Deemegj keÀmes Jeeieleele les, ns HeeLee&!}#eHetJe&keÀ SskeÀ.“

F&éejÒeefCeOeeve ³ee ef¬eÀ³es®es HeÀ} Hele¡e}eRveer meceeefOe meebefiele}sDeens. leefÜjesOeer F&éejÜs<e ne®e p³eeb®³ee Hee®eJeer}e Hetpe}s}e Deens, l³eeDeemegjeb®eer Jele&CetkeÀ meeOJeer µeebleer veeieefJeC³ee®eer®e DemeCeej, ns keÀe³emeebiee³e}e nJes!Deemegjeb®eer keÀeceef}Hmee

YeieJeeve Þeerke=À<Ce Heg{s cnCeleele:keÀececeeefÞel³e og<Hetjb ocYeceeveceoeeqvJelee:~ceesneodie=nerlJeemeodûeenevÒeJele&vlesçµegef®eJelee:~~16-10~~

’ogYe&j Deµee keÀecee®ee DeeÞe³e keÀªve oebefYekeÀHeCee, ceeve Je ieJe&³eebveer ³egÊeÀ neslmeeles Je ceesneves ogjeûen OejCeejs les Deemegj HeeHekeÀcee&leÒeJe=Êe nesleele.“

³eesieoe Þeer%eeveséejer 231 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 137: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

³ee HeeHee®ejCeeme ÒeJe=Êe Pee}suîee Deemegjeb®eer Jele&CetkeÀ %eeveosJe ûeefLelekeÀjleele, leer Deµeer:

leNneR pee} HeeefCe³eW ve Yejs~ Deeieer FbOeve ve Hegjs~les³eeb ogYe&jebef®e³eW Oegjs~ YegkeÀe}g pees~~16-323~~les³eeb keÀecee®ee Jees}eJee~ peerJeeR Oeªefve³eeb Heeb[Jee~obYeceeveeb®ee ces}e~ ces}efJeleer leQ~~324~~ceeleef}³eeb kegbÀpeje~ Deeie}eR pee}eR ceefoje~lewmee ceoe®eeb leeþe lebJe peje~ ®e{leeb DeebieeR~~325~~

’pemes ceemes OejC³ee®es peeUs HeeC³eeves Yej}s peeT µekeÀle veener;efkeÀleerner FbOeve Ieele}s, lejer Deiveer meowJe Dele=Hle®e jenlees; l³ee®eÒeceeCes’GHeYeesi³esve ve µec³eles“ Deµee meowJe JeKeJeKe}su³ee keÀeceeµeer peerJesYeeJescew$eer keÀjCeejs les Deemegj obYe Je ceevee®ee [ew} ve efcejJeleer} lej®e veJe}!ceepe}suîee nÊeer}e Heepe}suîee oeªÒeceeCes l³eeb®³ee Debieer ceoe®ee leeþe®e{lees Je JeeOe&ke̳e SkeÀoe Dee}s keÀer ceeies HeeT} ve Ieslee pemes Je=efE×iele®enesle peeles, lemee lees leeþe melele Jee{le®e peelees.“

DeeefCe Deeûeneb leesef®e þeDees~ Jeefj ceesþîee Ssmee meeJeeJees~ceie keÀe³e Jeevet efveJee&nes~ efve½e³ee®eeb~~16-326~~efpeneR HejesHeleeHeg Ie[s~ HejeJee peerJeg jie[s~efleneR keÀceX nesTefve iee{s~ pevceJe=Êeer~~327~~ceie DeeHeg}W kesÀ}W HeÀeskeÀeefjleer~ DeeefCe peieeleQ efOekeÌkeÀeefjleer~oeneR efoµeeR Hemeefjleer~ mHe=nepee}~~328~~Ssmesefve ieeb DeeìessHes~ Leesefj³eW DeeefCeleer HeeHeW~Oece&Oesvet KegjHeW~ megì}W pewmeW~~329~~

’keÀecee®ee Demee DeeÞe³e kesÀuîeecegUs l³eeb®³ee nÆerHeCee}e,ogjeûene}e Je cetKe&HeCee}e meercee®e vemeles. l³eecegUs les peCet ¢{efve½e³ekesÀuîeeÒeceeCes ogJe&=Êe nesleele. p³ee keÀejCes HejHeer[e nesF&}, Flej peerJeeb®esne} nesleer}, Demee ogä ÒeJe=ÊeeR®ee pevcepeele Jeejmee®e pemee keÀenerl³eebvee efceUe}s}e Demelees. l³eeb®³ee og<ke=Àl³eeb®eener l³eebvee ieJe& Demelees.DeeefCe peveeb®eer keÀenerner }ppee vemeCeejs les oener efoµeebvee DeeHe}s neJeªHeerpeeUs Hemejleele. Deµee ÒekeÀejs les HeeHeer, osJee}e mees[}s}er iee³e peµeerGYeer efHekesÀmeg×e Jeeì HegÀìs} leµeer KegjHeuîeeiele KeeTve HeÀmle keÀjlemegìles, lemes HeeHekeÀce& keÀjle ceeskeÀeì megìleele.“

melele keÀeceesHeYeesieeb®eer Jeeb®íe keÀjCeeN³ee l³ee Deemegjebyeeyeleieerlee cnCeles:

ef®evleeceHeefjces³eeb ®e Òe}³eevleecegHeeefÞelee:~keÀeceesHeYeesieHejcee SleeJeefoefle efveef½elee:~~16-11~~

’keÀeceesHeYeesie ns®e HejcemegKe Je GefÎä ceeveCeejs les Deemegj DeecejCeebleûeemeCeeN³ee keÀeceef}Hmesves Jes[sefHemes®e nesTve lees efceUJeC³eemeeþer meleleOe[He[ keÀjleele.“

³eeJej Yee<³e keÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:³eeef®e SkeÀe Dee³eleer~ les³eebef®e³eeb keÀce&ÒeJe=Êeer~DeeefCe efpeefCe³eebner Hejewleer~ Jeenleer ef®eblee~~16-330~~Heelee}entefve efvecve~ efpe³esef®e³eW Gbef®e³eW meeveW ieieve~peQ Heenleeb ef$eYegJeve~ DeCegner veesnW~~331~~leQ ³eesieHeìe®eer ceJeCeer~ peerJeeR ³eceefve³ece ef®ebleJeCeer~peQ meeb[t ve³eW cejCeeR~ Je}ÁYee SsmeeR~~332~~lewmeeR ef®eblee DeHeej~ Jee{efJeleer efvejblej~peerJeeR metefve Demeej~ efJe<e³eeefokeÀ~~333~~

’DeeefCe kesÀJeU keÀeceesHeYeesieeb®³ee ceeies }eieCes ³ee®e SkeÀe OeejCesvesl³eeb®³ee keÀcee¥®ee meesme Demelees. keÀeceeefYe}e<ee µeceJeC³eemeeþer les DeemegjpeerJeeHee[ Òe³elve keÀjleele. HeeleeUeHes#eener peer meKees} Je efpe}e ieievenerþWieCes®e Yeemes}; efpe®ee efJemleej Heeefn}e lej ef$eYegJevener LeeskeÀ[s Jeeìs};³eesieceeiee&leer} ³eceefve³eceeoeR®es pemes Denefve&µe ef®ebleve Je Hee}ve keÀjeJes}eieles, leµeer #eCee®eener Keb[ ve He[Ceejer Je Helveer peµeer Heleer®ee osnHe[}e lejer l³ee}e mees[Ces peeCele veener, leµeer ce=l³etveblejner mees[tve vepeeCeejer keÀeceesHeYeesieeb®eer Hejce }e}mee Je Demeej efJe<e³eeb®eer Denefve&µeefJeJeb®evee les Deemegj Jeenleele.“Deemegjeb®es m$eer}es}gH³e

efm$e³eeb ieeF&}W DeeF&keÀeJeW~ m$eerªHe [es}eb osKeeJeW~meJeXefê³eW Deeef}bieeJeW~ efm$e³esleWef®e~~16-334~~kegÀjJeb[er keÀerpes Dece=lesb~ SsmeW megKe efm$e³esHejewleW~veeneRef®e cnCeewefve ef®eÊeW~ efve½e³ees kesÀ}e~~335~~ceie les³eeb m$eerYeesiee-~ }eieeR Heelee}mJeiee&~OeeJeleer efoeqiJeYeeiee-~ Hejewlesner~~336~~

’efm$e³eeb®es iee³eve SskeÀeJes; efm$e³eebvee [esUs Yeªve HeeneJes; l³eebveemelele efvejKele jeneJes; meJe& Fbefê³eebveer efm$e³eebvee Deeef}bieve ÐeeJes;m$eermegKeeHeg{s Dece=lener }epes}; Demee l³eeb®³ee ef®eÊee®ee efve½e³e®e Pee}s}eDemelees. DeeefCe Demes DevegHece m$eermegKe Je efm$e³eeb®ee Yeesie DeeHeuîee}eefceUeJee ³ee F®ísves les Deemegj mJeie&, HeeleeU Je l³eeb®³eener He}erkeÀ[soµeefoµeebvee OeeJe Iesleele.“Deemegjeb®es DeLeexHeepe&ve

DeeµeeHeeµeµelewye&×e: keÀece¬eÀesOeHeje³eCee:~F&nvles keÀeceYeesieeLe&cev³ee³esveeLe&meáe³eeved~~16-12~~

’µeleµe: DeeµeeHeeµeebveer peKe[}s}s Je keÀece¬eÀesOeeb®ee Heie[e yeme}s}sDemes les Deemegj DeeHe}er keÀeceef}Hmee le=Hle keÀjC³eemeeþer Jeeìs} l³eeceeiee&ves êJ³emeb®e³e keÀjC³eeme ÒeJe=Êe nesleele.“

%eevesµe meebieleele:Deeefce<ekeÀJe}g Leesjer Deeµee~ ve efJe®eeefjleeb efie}er ceemee~lewmeW keÀerpes efJe<e³eeµee~ les³eebmeer bieeb~~16-337~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 232 Gvces<e:15:Deemegjer mebHeoe

Page 138: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

Jeebefíle lebJe ve HeJeleer~ ceie keÀesjef[³esef®e Deeµes®es mebleleer~Jee{Tb Jee{Tb nesleer~ keÀesµekeÀer[s~~338~~DeeefCe Hemej}e DeefYe}eKeg~ DeHetCe&g nes³es leesef®e ÜsKeg~SJeb keÀece¬eÀesOeentefve DeefOekegÀ~ Heg©<eeLe&g veener~~339~~

’Deeefce<ee}e Yeg}}s}e ceemee pemee efJe®eej ve keÀjlee ieUeleDe[keÀlees; lemes®e efJe<e³eeefYe}e<esves l³ee Deemegjeb®es nesles. keÀesµe efJeCeCeejejsµeercekeÀer[e pemee l³ee keÀesµeele®e iegjHeÀìtve jenlees, l³eeÒeceeCes JeebefílekeÀeceesHeYeesie ÒeeHle ve Peeuîeeme les Deemegjer }eskeÀ DeeHeu³ee®e Dele=HleJeemeveeb®³ee iegbHeÀ}suîee keÀesµeele keÀeW[}s peeleele. l³eeb®³ee Jee{l³eeDeefYe}e<eeb®eer le=Hleer nesle vemeuîeeves l³eebvee Üs<eYeeJevee ûeemeles Je l³eeletve®ekeÀece¬eÀesOeeb®eer Jee{ nesle Demeles. l³ee keÀeceesceea Je ¬eÀesOeesceeab®³ee HeesìeR Jeeìs}leer ke=Àl³es keÀjCes, ³ee He}erkeÀ[s l³eebvee ogmeje Heg©<eeLe&®e Gjle veeneR“

efone Kees}CeW jeleeR peeieesJee~ þeCeebleefj³eeb pewmee Heeb[Jee~Denesje$eeRneR efJemeebJee~ Yesìsef®evee~~16-340~~lewmeW Gb®eewefve }esefì}W keÀeceW~ vesnìleer ¬eÀesOeeef®e³eW {sceW~leNneR jeieÜs<e ÒesceW~ ve ceeleer keWÀneR~~341~~

’Depe&gvee! efoJemee Debiej#ekeÀ cnCetve JeeJejCeeN³ee Je je$eer peeieleeHeneje keÀjCeeN³ee efµeHee³eeme pemee keÀOeerner efJemeeJee vemelees Je mJemLeleenerefceUle veener, l³eeÒeceeCes keÀecee®³ee JeKeJeKe}suîee }eìsJej Gb®eeJe}suîeeJe ¬eÀesOee®³ee Ke[keÀeJej melele HesÀkeÀ}s peeTve DeeHeìCeeN³ee l³eeb®³eeef®eÊee}e jeieÜs<e melele ûeemele Demeu³eeves Òesce Je µeebleer®ee Deevebo keÀmeelees efceUle®e veener.“

lesJeeRef®e peerJeeRef®e³eeb nebJee~ efJe<e³eJeemeveeb®ee ces}eJee~kesÀ}e Heefj lees YeesieeJee~ DeLex keÀeR vee~~16-342~~cnCeewefve YeesieeJes³eepeesiee~ Hegjlee DeLe& HeQ ieeb~DeeCeeJes³eeb peiee~ PeeWyeleer mewje~~343~~SkeÀeleQ meeOetefve ceeefjleer~ SkeÀe®eW meJe&mJe neefjleer~SkeÀe}eieeR GYeeefjleer~ DeHee³e³eb$eW~~344~~

’ef®eÊeele keÀeceesHeYeesieeb®eer DeleerJe DeemeÊeÀer Oejuîeeves leer HetCe&keÀjeJe³ee®eer lej Oeve lej Heeefnpes vee! cnCetve efJe<e³eJeemevee HetCe& JneJ³eele³eemeeþer HewkeÀeHewkeÀe ieesUe keÀjC³eemeeþer les peiee}e }gyee[le megìleele.lemes keÀjleebvee les keÀesCee}e mebOeer meeOetve þej keÀjleele; lej keÀesCee®essmeJe&mJe HeUJetve vesleele; lej keÀesCeemeeþer IeelekeÀer ³eespevee DeeKeleele.“

HeeefµekeWÀ HeesleeR Jeeiegje~ megCeer memeeCes ef®ekeÀeìer KeeW®eje~IesTefve efveIeleer [eWieje~ HeejOeer pewmeW~~16-345~~leQ HeesmeeJes³eeb Heesì~ ceeªefve ÒeeefCe³eeb®eW mebIeeì~DeeefCeleer SsmeW efveke=Àä~ lewneR keÀefjleer~~346~~HejÒeeCeIeeleW~ ces}efJeleer efJeÊeW~efceveef}³eeb ef®eÊeW~ lees<eCeW kewÀmeW~~347~~

’HeÀemes, Heesleer, peeUer, kegÀ$eer, memeeCes, ef®eceìs, Yee}s F.IesTveHeµegHe#eer HekeÀ[C³eemeeþer pemes HeejOeer [eWiejoN³ee, jevesJeves Hee}Leer

Iee}leele Je Hejleleebvee pemes ÒeeC³eeb®es mecegoe³e ceeªve DeeCetveGHepeerefJekeÀe keÀjleele; lesJe{er®e veer®e ke=Àl³es les Deemegjer Òeke=Àleer®es }eskeÀmejmekeÀì keÀjle Demeleele. ogmeN³eeb®³ee ÒeeCeeb®eener Ieele keÀªve lesêJ³eesHeepe&ve keÀjleele Je l³ee³eesies efceUCeejs Oeve l³eeb®³ee ef®eÊee}e efkeÀleermeblees<eJeles, Heene.“Deemegjer ceveesjLeeb®es peeUs

l³eebvee Jeeìles:FoceÐe ce³ee }yOeefceceb ÒeeHm³es ceveesjLeced~FocemleeroceefHe ces YeefJe<³eefle HegveOe&veced~~16-13~~

’ceer Deepe ns efceUJe}s; GÐee DeefOekeÀ efceUJeerve! DeeleeHeeJeslees ceerFlekesÀ Oeve ieesUe kesÀ}s Deens DeeefCe Heg{smeg×e ceer ³eentve efkeÀleer lejerDeefOekeÀ OeveêJ³e ieesUe keÀjerve,“ Demes ceveesjLe les melele keÀjle Demeleele.

mebHetCe& efJeéeeleer} OevemebHeÊeer®³ee neJesves Deemegme}suîee l³eeDeemegjebyeeyeele %eeveosJe cnCeleele:

cnCes Deeefpe efce³eeb~ mebHeefÊe yengleskeÀebef®e³eeb~DeeHeg}eb neleeR kesÀef}³eeb~ Oev³eg vee ceer~~16-348~~Ssmee µ}eIees pebJe pee³es~ lebJe ceveeR DeeefCekeÀner Jeens~meJeWef®e cnCes Heens~ DeeefCekeÀeb®esner DeeCet~~349~~ns pesleg}W Demes peesef[}W~ les³ee®esefve Yeeb[Je}W~}eYee IesF&ve Gj}W~ ®eje®ej~~350~~Ssmesefve Oevee efJeéeeef®e³eeb~ ceeref®e nesF&ve mJeeefce³eeb~ceie efoþer He[s les³eeb~ Gjes vesoer~~351~~

lees cnCelees:’yengleskeÀeb®es êJ³e ceer nmleiele kesÀ}s Deens. ceeP³eemeejKeeOev³e ceer®e!“ Deµeer Oev³elee ceeveleebvee l³ee}e Jeeìles keÀer ’Deelee ceerFlejeb®esner Oeve efpebketÀve IesF&ve DeeefCe ns SJe{s meieUs efceUJe}s keÀer l³eeOevemebHeos®³ee peesjeJej mebHetCe& efJeée®e Heeoe¬eÀeble keÀªve l³eeleer} meieȳeeOeveêJ³ee®ee mJeeceer ceer SkeÀìe®e nesF&ve. DeeefCe p³ee®³ee p³ee®³eeJej ceePeer¢äer peeF&} les les ceeP³ee DebefkeÀle keÀªve IesF&ve.“mebleeb®eer ¢äer

Deµee jerleerves neJesves ûeeme}suîee l³ee Deemegjeb®eer ¢äer nHeeHe}s}erDemeles Je p³ee®³eeJej leer He[les, l³ee®ee efJeveeµe cee$e ef}efn}s}e Demelees.³eeG}ì mebleeb®eer ¢äer cnCepes’ns Demees efoþer pes³eeJejer PeUkesÀ~ keÀeRne He¨ekeÀ© ceeLeeb Hee©Kes~ lees peerJegef®e Heefj legkesÀ~ censµeWmeeR~~10-9~~“ Deµeer ke=ÀHeeHetCe& Demeles. meblemeppeve - owJeer iegCemebHeefÊeceeve JeleefÜjesOeer Deemegj, ogä, Ke}eb®es pes JeCe&ve %eeveséej keÀª µekeÀleele, lesKejesKej®e keÀewlegkeÀemHeo veener keÀeb!Deemegjer DenbkeÀej

l³ee Deemegjebvee keÀe³e Jeeìles, les Heene:Demeew ce³ee nle: µe$egn&efve<³es ®eeHejeveefHe~F&éejesçncenb Yeesieer efme×esçnb ye}JeevmegKeer~~16-14~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 233 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 139: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

’ne ceePee µe$et ceer ceej}e; Flejner µe$etbvee ceer þej ceejerve!ceeP³eemeejKee GHeYeesieeb®ee }eYe keÀesCee}ener efceUle veener; ceer®emeeceL³e&µee}er Deens! ceeP³eemeejKee megKeer keÀesCeer lejer Deens keÀe³e! ceer®eKeje F&éej Deens!“

%eeveosJe cnCeleele:ns ceeefj}W leQ Jej Lees[W~ DeeCeerkeÀner meeOeerve iee{s~ceie veebosve HeJee[W~ SkeÀ}eef®e ceer~~16-352~~ceePeeR nesleer} keÀeceejeR~ efle³esJeeb®etefve SjW ceejeR~efkebÀyengvee ®eje®ejeR~ F&ée© lees ceer~~353~~ceer YeesieYetceer®ee jeDees~ DeeefCe meJe&megKeemeeR þeDees~cnCetefve Fbogner JeeJees~ ceelesb Heentefve~~354~~

’DeeleeHe³e¥le ceer Lees[s®e µe$et ceej}s cnCee! Depetvener ceesþs ceesþsye}Jeeve µe$et ceer þej keÀjerve Je veblej DeefKe} efJeéeele ceer SkeÀìe®eceneve Ssée³e&µee}er nesTve megKeeves jenerve. pes ceePeer Dee%ee ceeveleer} Jeoemeevegoeme nesleer}, lesJe{s meieUs mees[tve Flej meJe& }eskeÀ ceer þejceejerve. meJe& ®eje®eje}e J³eeHeCeeje F&éej lees ceer®e Deens; ceer mecemleGHeYeesie IesCeeje mece´eì Deens; ceeP³eeþe³eer®e mecemle megKe Je Ssée³e&³eeb®ee mebiece Pee}e Demeu³eeves ®ebêmeg×e ce}e Heentve keÀeUJeb[tve peeF&}.“

ceer ceves Jee®ee osnW~ keÀjer leQ kewÀmeW veesns~keQÀ cepeJeeb®etefve Deens~ Dee%eeefme×g Deeve~~16-355~~lebJeef®e yeef}³ee keÀe}g~ pebJe ve efomes ceer Delegye&}g~megKee®ee keÀerj efveKe}g~ jeefmeJee ceer~~356~~

’ceve, Jee®ee Je osn ³eebÜejs ceer pes pes keÀener F®ísve, meebiesve JekeÀjerve les les meieUs HeÀ}êtHe Pee}s®e Heeefnpes - keÀejCe ceeP³eeJee®etveFlej keÀesCee®eer Dee%ee ³ee ®eje®ej me=äerJej ®ee}les keÀe! ceeP³eemeejK³eeDeleg} ye}µee}er vejµeeo&t}e®eer peesJej ieeþ He[le veener, leesJej®e keÀeUe®eercenÊee Deens. SkeÀoe ceeP³eemeceesj GYee kesÀ}e keÀer Òel³e#e keÀeUe®eenerLejkeÀeHe G[s}! Demee meJe& ÒekeÀejs ³eµeJeble, keÀerefle&Jeble, meeceL³e&µee}erJe megKeesHeYeesie IesCeeje ceeP³eemeejKee keÀesCeerner HetJeea Pee}e veener DeveHeg{sner nesCeej veener.“

Deµeer oHeexÊeÀer JeeneCeeN³ee Deemegjebvee Jeeìles keÀer:Dee{îeesçefYepeveJeeveeqmce keÀesçv³eesçefmle me¢µees ce³ee~³e#³es oem³eeefce ceesefo<³e Fl³e%eeveefJeceesefnlee:~~16-15~~

’ceer ceesþe OeveJeeve Deens; Leesj kegÀ}eleer} Deens;ceeP³eemeejKeeogmeje keÀesCe Deens yejs! ceer DeveskeÀ GÊeceesÊece ³e%e keÀjerve; oeves osF&ve Jecepesle DeeceesoÒeceeso keÀjerve,“ Deµee De%eeveeves les Deemegj ceesefnlePee}s}s Demeleele.

³eeJej %eeveosJe cnCeleele:kegÀyes© DeeefLe}e nes³es~ Heefj lees vesCeW ceePeer mees³eW~mebHeÊeer cepemece veesns~ ÞeerveeLeeneR~~16-357~~

ceeefPe³eeb kegÀ}eR®eeb Gpee}t~ keÀeb peeefleieesleeb®eeb ces}g~Heeneleeb ye´ïeener n}gb~ GCeeef®e efomes~~358~~cnCeesefve efcejefJeleer veebJeW~ Jee³eeb F&éejeefo DeeIeJeW~veeF&b cepeefme mejer HeeJes~ SsmeW keÀesCneR~~359~~Deeleeb }esHe}e DeefYe®ee©~ l³ee®ee keÀjerve ceer peerCeex×e©~Òeefleÿerve Hejcee©~ ³eeieeJesjer~~360~~

’kegÀyesj Ssée³e&Jeeve Deeens; HeCe ceePeer mej l³ee}e veener! }#ceerHeleerYeieJeevemeg×e mebHeÊeer®³ee yeeyeleerle ceeP³eentve GCee®e Deens! ceeP³ee G®®ekegÀUeHeg{s DeeefCe ceesþceesþîee veeJeepe}suîee veel³eebHeg{s yeïeosJee®es ceesþsHeCeDeve Þesÿlee Heemebiee}ener HegjCeej veener. Giee®e®e l³eeb®eer veeJes JeeKeeCe}erpeeleele. Kejs lej ceeP³eemeejKes Þesÿ keÀesCeer®e veener. Deelee meO³eeDeefYe®eej, leb$eµeem$es }esHe HeeJe}er Deensle. DeefYeceb$eCe Òe³eesieebveer mebHeVekeÀjeJe³ee®es ³eeiener veä®e Pee}s Deensle. l³ee meJee¥®ee ceer peerCeex×ejkeÀªve l³ee HejbHeje Hegve: Òeefleÿerve. “

ceeleW ieeleer Jeeefveleer~ veìvee®eW efjPeefJeleer~les³eeb osF&ve ceeieleer~ leQ leQ Jemleg~~16-361~~ceeefpejeb DeVeHeeveeR~ Òeceoeb®eeb Deeef}bieveeR~ceer nesF&ve ef$eYegJeveeR~ DeeveboekeÀe©~~362~~

’ceePes iegCeieeve keÀjCeejs, ceeP³eeJej mlegeflemegceves GOeUCeejs, ceePesYeeì nesTve pes jenleer}: ce}e ve=l³eiee³eveeves Je DeebieesHeebieeb®eer oµe&vesosTve p³ee Òeceoe efjPeJeleer}, l³ee meJee¥vee pes pes Heeefnpes Demes}, lesles ceer osF&ve. Oegbo keÀjCeeN³ee DeVeHes³eebveer Je ceÊe efm$e³eeb®³ee Deeef}bieveebveeryesnes<e nesCeeN³ee ceePeer peieeleer} Deevebocetleea Deµeer ef$eYegJeveelekeÀerleea ieepes}.“

keÀe³e yeng meebieeW SsmeW~ leQ DeemegjÒeke=ÀefleefHemeW~legjbefyeleer DemeesmeW~ ieieefve}W efle³eW~~16-363~~

’HeÀej keÀe³e meebieeJes! Deemegjer Òeke=Àleer®³ee Gvceeoeves Jes[sefHemes nesTveles Deemegj Demes ceveesjLeeb®³ee [es}eN³eele ceive nesleele. DeeefCe pes keÀOeer®eDemet µekeÀle veener, Deµee DeekeÀeµeHeg<Hee®ee megJeeme IesC³ee®ee J³eLe& O³eemeIesC³eele obie nesTve yemeleele.“Deemegjeb®es vejkeÀieeefcelJe

Deµee veevee Deemegjer Òeke=ÀefleefJeYe´ceebveer mebceesefnle Pee}su³ee l³eeDeemegjeb®eer keÀe³e ieleer nesles, Heene:

DeveskeÀef®eÊeefJeYe´evlee ceesnpee}meceeJe=lee:ÒemeÊeÀe: keÀeceYeesies<eg Heleefvle vejkesÀçµeg®eew~~16-16~~

’Deµee DeveskeÀeveskeÀ ÒekeÀejs Ye´efcele ef®eÊe Pee}s}s Je Òeke=Àleer®³eeceesnªHeer peeȳeele HeÀme}s}s, lemes®e keÀeceesHeYeesieele Del³eble DeemeÊeÀPee}s}s les De%eeveer Deemegj cene DeHeefJe$e Deµee vejkeÀele He[leele.“DeeefCe veblej®³ee 16-9 ³ee ieerleeµ}eskeÀele meebefieleuîeeÒeceeCes YeieJeevel³eebvee keÀe³ece®e Ieesj Deµee Deemegjer ³eesveerle {keÀ}tve osleele.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 234 Gvces<e:15:Deemegjer mebHeoe

Page 140: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

vejkeÀieeceer Deµee l³ee DeemegjebyeÎ} %eeveosJe keÀe³e cnCeleele, Heene:pJeje®esefve DeeìesHeW~ jesieer Ye}lewmeW peuHeW~®eeJe}leer mebkeÀuHeW~ peeCe leQ lewmeW~~16-364~~De%eeve Deebleg}W Oeg}er~ cnCeewefve Deeµee Jeengì}er~YeesJebef[peleer Debleje}eR~ ceveesjLeeb®eeb~~365~~Deefve³ece Dee<ee{cesIe~ keÀeb mecegêesefce& DeYebie~lewmeW keÀeefceleer Devesie~ DeKeb[ keÀece~~366~~

’pJej ®e{}s}e jesieer pemee keÀeneryeener yejUle megìlees, lemes lesDeemegjermebHeoeûemle }eskeÀ DeKeb[ mJewj ceveesjLe ®ee}Jeleele. Jeeìs} leskeÀecemebkeÀuHe melele kesÀuîeeves De%eevee®eer peCet OetU®e l³eeb®³ee ceveesjLeeb®³eeDeblejeUele meoe YeesJeb[le Demeles Je efle®³ee YeesJeN³eele l³eeb®es ef®eÊe meoe®es®eDe[keÀ}s}s Demeles. Dee<ee{ele}s cesIe pemes Jeeìs} lesJe{s meejKesyejmeleele; efkebÀJee mecegêe®³ee }eìe peµee Jeeìs} leµee melele ³eslepeeleDemeleele; l³eeÒeceeCes les Deemegjer mJeYeeJee®es }eskeÀ DeKeb[ DeveskeÀeveskeÀkeÀeces®íe keÀjle megìleele.“

ceie HeQ keÀeceveeef®e les³eeb~ peerJeeR peeuîee Jes}efj³eeb~JeesjefHe}eR keÀebefì³eeb~ keÀce}W pewmeeR~~16-367~~ceie Heene[eef®e³eeb ceeLeeb~ neb[er HegÀì}er HeeLee&~peerJeeR lewmeW meJe&Lee~ kegÀìkeWÀ pee}W~~368~~lesOeJeeb ®e{efle³es jpeveer~ lecee®eeR nesSb HegjJeCeer~lewmeW ceesnes Deble:keÀjCeer~ Jee{esef®e }eies~~369~~

’ceie l³ee keÀeceveeb®³ee Jes}erªHeer peeȳeebJej®eer l³eeb®eerDeble:keÀjCeªHeer keÀceUs Deeµeeefvejeµes®³ee keÀeìîeebJeªve Kes®e}er peeTveef®ejHeÀe[}er peeleele; efkebÀJee oie[eJej ceeþ DeeHeìtve l³ee®³ee peµeeefþkeÀN³eeefþkeÀN³ee JneJ³eele, lemes Deµee efvejeµes®³ee Ke[keÀeJej DeeHeìtvel³eeb®³ee keÀeceesceeaûemle Deble:keÀjCee®es µeleµe: legkeÀ[s nesleele. peµeer efveµeeJee{le peeles, leµeer lecee®eer ®e{leer keÀceeve Demeles; l³ee®eÒeceeCes keÀeces®íeÒeye} Jne³e}e }eieuîee keÀer Deble:keÀjCeele ceesn Jee{er}e }eielees.“

DeeefCe pebJe pebJe Jee{s ceesnes~ lebJe lebJe efJe<e³eeR Deejesnes~efJe<e³e lesLe þeDees~ HeelekeÀebmeeR~~16-370~~HeeHeW DeeHeg}sefve LeebJeW~ pebJe keÀefjleer ces}eJes~lebJe efpeleebef®e DeeIeJeW~ ³esleer vejkeÀeR~~371~~cnCeewefve ieeb megceleer~ peQ kegÀceveesjLeeb Heeef}leer~leQ Deemegj ³esleer Jemleer~ les³eeb þe³eeb~~372~~

’DeeefCe pemepemee Deble:keÀjCeeleer} ceesn Jee{er}e }eielees, lemelemesefJe<e³e lesLes þeCe ceeb[tve yemeleele. Deved efJe<e³eJeemevee cnCepes HeeHee®esJemeeflemLeeve®e! HeeHes peµeer SkeÀJeìt }eieleele, lemee efpeJebleHeCeer®e vejkeÀYeesieeJee }eielees, cnCesveeme! vejkeÀªHeeves mecemle og:Kes®e l³eeceeCemee®³eeJej }esìleele. cnCetve ns megceleer Depe&gvee! kegÀJeemeveebvee DeeÞe³eosCeejs les Deemegj Ieesj Deµee vejkeÀele Heleve HeeJeleele.“

pesLe DeefmeHe$ele©Je©~ Keefojebieeje®esb [eWie©~leeHe}eb les}eR meeie©~ Gleleeleer~~373~~pesLe ³eeleveeb®eer ÞesCeer~ ns efvel³e veJeer ³ecepee®eCeer~He[leer efle³eW oe©CeeR®e~ vejkeÀ}eskeÀeR~~374~~

’l³ee vejkeÀele le}Jeejer®³ee leer#Ce Heel³eeb®eer Heeves Deme}s}er Pee[sDemeleele; Kewje®³ee peUpeUerle efveKeeN³eeb®es [eWiej Demeleele; DeveleeHe}suîee les}e®es meeiej GmeUle Demeleele. p³ee efþkeÀeCeer ³eeleveeb®³eeefvel³e veJ³ee pee®eC³ee ³ecejepe YeesieJeerle Demelees; Deµee l³ee oe©CevejkeÀ}eskeÀeleer} ³eelevee ³ee®e pevceer efpeJebleHeCeer YeesieeJ³ee }eieleele.cnCetve®e’Deeµee J³ee}er ogefjleebleQ“ ³ee GÊeÀerÒeceeCes keÀeceesHeYeesieebveeHejce ceeveCeejs les Deemegj vejkeÀieeceer nesleele.“Deemegjer GHeemevee:::: oebefYekeÀlee

SsmeW vejkeÀeef®e³eW mes}s~ Yeeieerve peQ pevce}W~lesner osKees Yeg}}W~ ³eefpeleer ³eeieeR~~16-375~~SNnJeeR ³eeieeefokeÀ ef¬eÀ³ee~ }enCeW leQef®e Oevebpe³ee~Heefj efJeHeÀ}leer Dee®ejewefve³eeb~ veeìkeÀer pewmee~~376~~Je}ÁYeeef®e³eeb Gpeefj³ee~ DeeHeCe³eeb Heefle kegÀefm$e³ee~pees[ewefve lees<eleer pewefme³eeb~ DeensJeHeCeW~~377~~

’vejkeÀe®ee®e kesÀJeU DeeÞe³e DemeCeeN³ee Deµee l³ee DeemegjebveerkesÀ}suîee ³e%e³eeieebefJe<e³eer keÀe³e meebieeJes! obYe Je ceepe ³eeb®³eemeeþer®e kesÀJeUDeemeÊeÀ nesTve les ³e%e³eeieeoer ef¬eÀ³ee keÀjleebvee efomeleele. Kejs lej³e%e³eeie ³ee®e KeN³ee Jeebíveer³e ef¬eÀ³ee Deensle. Hejbleg veeìkeÀer mJeYeeJee®esles Deemegj l³ee obYeHetJe&keÀ keÀjleele Je l³eeb®es ³e%e³eeiemeg×e efve<HeÀU nesleele.Jesµ³ee peµee efieNneF&keÀe}e Heefle ceevetve lees<eleele Je DeKeb[ meewYeei³eJeleercnCetve DeefYeceeveeves efcejJeleele, l³eeÒeceeCes keÀeceJeemeveeb®ee mJeerkeÀej keÀªvekesÀ}s}s l³ee Deemegjeb®es ³e%e }ìkesÀ®e nesle.“Deemegjer ³e%eÒekeÀej

Deµee Deemegjeb®ee ³e%eÒekeÀej keÀmee Demelees, ns meebieleebvee YeieJeeveÞeerke=À<Ce cnCeleele:

DeelcemecYeeefJelee: mleyOee OeveceeveceoeeqvJelee:~³epevles veece³e%ewmles ocYesveeefJeefOeHetJe&keÀced~~16-17~~

’les DeeHeCee}e®e Þesÿ ceeveCeejs Denbcev³e IeceW[Keesj DeemegjOeveceoeves, ceeveeves GvceÊe nesTve µeem$eefJeefOeefJenerve Demee kesÀJeU veeJee®eeJe osKeeJ³eeHegjlee ³e%e HeeKeb[erHeCes keÀjleele.“

³ee®es JeCe&ve %eeveosJe Demes keÀjleele:lewmesb DeeHeCe³eeb DeeHeCe~ ceeefveleeb cenbleHeCe~HegÀieleer DemeeOeejCe~ ieJeX lesCeW~~16-378~~ceie }Jees vesCeleer kewÀmeW~ DeeefìJee }esne®eW Keebye pewmeW~keÀeb GOeJe}W DeekeÀeµeeR~ efµe}ejemeer~~379~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 235 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 141: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

lewmeW DeeHegef}³eW yejJeW~ DeeHeCeebef®e efjPeleeb peerJeW~le=Ceentvener DeeIeJeW~ ceeefveleer veer®e~~380~~

’DeeefCe DeeHeCe keÀesCeer ceesþs Oeeefce&keÀ Deenesle, Demee ye[speeJe keÀªve

les Deemegj ieJee&ves HegÀietve peeleele, les FlekesÀ keÀer DeesleerJe }esnmlebYe efkeÀbJee

DeekeÀeµeeµeer efYe[t HeenCeeN³ee HeJe&leeÒeceeCes®e les vece nesCes peeCele veenerle.

mJele:®³ee Denbcev³elesves megKeer Pee}s}s les ÒeeCeer Flej meJee¥vee

keÀmHeìeÒeceeCes }sKeleele.“

Jejer Oeveeef®e³eeb ceefoje~ ceepetefve OevegOe&je~ke=Àl³eeke=Àl³eefJe®eejeb~ meJeleW kesÀ}W~~16-381~~DeebieeR Dee³eleer SsmeeR~ lesLe ³e%ee®eer ieesþ keÀe³emeer~leNneR keÀe³e keÀe³e efHemeeR~ ve keÀefjleer ieeb~~382~~

’DeeefCe OeveêJ³ee®eer Oegboer ®e{uîeeves GvceÊe Pee}suîee l³ee

Deemegjebvee ke=Àl³eeke=Àl³eefJeJeskeÀ, yejsJeeF&ì F.®ee efJe®eej efµeJele veener.

ceoceesnieJee&efYeceeveeves ¢ä Pee}suîee DeµeebkeÀ[tve ³e%e nesF&} ns mebYeJeveer³e

lejer Deens keÀe! HeCe Debieer efHemes Yej}s keÀer ceeCemes keÀe³e keÀjle veenerle!“

cnCeewefve keÀesCnW SkeWÀ Jes}W~ ceew{îeceÐee®esefve ye}W~³eeieeef®ener ìJee}er~ Deeoefjleer~~16-383~~vee kegbÀ[ ceb[He Jesoer~ vee Gef®ele meeOevemece=×er~DeeefCe les³eebmeeR lebJe efJeefOe~ ÜbÜef®e meoe~~384~~osJeeb ye´ïeCeeb®esefve veebJeW~ Dee[Jeejsvener veesneJeW~SsmeW DeeLeer lesLe ³eeJeW~ }eies keÀJeCee~~385~~

’cnCetve®e keÀOeerkeÀOeer les Deemegj cet{les®³ee Oegboerle ³e%e keÀjC³ee®eer

vekeÌkeÀ} keÀjleele. kegbÀ[, ceb[He Je JesoerefJejefnle, lemes®e Gef®ele ³e%emeeceûeer

veme}s}e DeeefCe efJeefOeefJeOeevejefnle Demee l³eeb®ee ³e%eÒekeÀej Demelees. osJe

DeeefCe yeeïeCe ³eeb®³eeµeer meoe®es®e Jewj DemeCeeN³ee l³eeb®³ee JeeN³ee}emeg×e

les keÀmes GYes jenleer}!“

HeQ Jeeme©Jee®eeb YeeWkeÀmee~ ieeF&Heg{eb þsJetefve pewmee~GieeCee Iesleer #eerjjmee~ yegef×Jeble~~16-386~~lewmeW ³eeiee®esefve veebJeW~ peie JeeTefve nebJeW~veeieefJeleer DeeIeJeW~ DensjeJesjer~~387~~Ssµee keÀebneR DeeHegef}³eeb~ nesefceleer peQ Gpeefj³eeb~lesCeW keÀeefceleer ÒeeefCe³eeb~ meJe&veeµeg~~388~~

’Hejbleg Jeemeª ces}suîee ieeF&Heg{s ogmejs Jeemeª GYes keÀªve efnkeÀceleer

}eskeÀ pemes efle®³ee keÀemesle Deme}suîee veme}suîee meJe& ogOee®ee Pee[e

Iesleele, l³eeÒeceeCes les oebefYekeÀ Deemegj ³e%ee®es efveefceÊe keÀªve Densj

ieesUe keÀjC³ee®³ee nsletves peiee}e®e }gyee[le megìleele. kesÀJeU mJeeLee&Heesìer

les pes keÀener DeefJeefOeHetJe&keÀ nescenJeve keÀjleele, l³eelemeg×e Flejeb®³ee

meJe&veeµee®ee®e mebkeÀuHe l³eebveer mees[}s}e Demelees.“

Deemegjeb®ee F&éejefJeÜs<emJele:®³ee Je Flej ÒeeefCecee$eeb®³ee ªHeeves veì}s}e Deble³ee&ceer pees

Deelcee Demelees, l³ee}e keÀä Heesnes®eJeCeeN³ee l³ee Deemegjeb®eer Je=Êeer ÒekeÀìkeÀjleebvee ÞeerieesHee}ke=À<Ce meebieleele:

Den*dkeÀejb ye}b oHe¥ keÀeceb ¬eÀesOeb ®e mebefÞelee:~ceeceelceHejosns<eg ÒeefÜ<evleesçY³emet³ekeÀe:~~16-18~~

’DenbkeÀej, ye}, oHe&, keÀecevee DeeefCe ¬eÀesOeeoeRvee Leeje osCeejs lesDeemegj DeeHeuîee Je Flej ÒeeefCecee$eeb®³ee osnebme J³eeHetve DemeCeeN³ee cepeDeble³ee&ceer®ee Üs<e Je efveboe keÀjCeejs Demeleele.“

DenbkeÀejeoer Je=ÊeeRvee Leeje osCeeN³ee Je Hejceelc³ee®ee Üs<e Je efveboekeÀjCeeN³eebvee ³e%ee®es HeefJe$e HeÀ} keÀOeer®e ÒeeHle nesle veener. SJe{s®e keÀe³elej ns meJe& DeJeiegCe cnCepes l³eeb®³ee HejceelceÒeeHleer®³ee ceeiee&leer} DeemegjermebHeoeªHe OeeW[®e Deens. Deµee Heg©<eebvee ieerleeµeem$e meebiet ve³es, ³eeDeLee&®es ceOegmetovee®es ieerlesleer} Jeeke̳e Heene:

Fob les veeleHemkeÀe³e veeYeÊeÀe³e keÀoe®eve~ve ®eeµegÞet<eJes Jee®³eb ve ®e ceeb ³eesçY³emet³eefle~~18-67~~

DeleHemJeer, DeYeÊeÀ, p³eebvee ieerleeµeem$eeefJe<e³eer DeemLee veenerJee pes F&éeje®eer Demet³ee keÀjleele, l³eebvee ns µeem$e meebiet ve³es, DemesYeieJeble meebieleele.

DenbkeÀejeoer DeJeiegCeebHeemetve efveJe=Êe nesCeeN³ee GoeÊe Heg©<eeyeÎ}ieerlee meebieles:

Den*dkeÀejb ye}b oHe¥ keÀeceb ¬eÀesOeb Heefjûenced~efJeceg®³e efvece&ce: µeevlees yeïeYet³ee³e keÀuHeles~~18-53~~

’DenbkeÀej, ye}, IeceW[, keÀece, ¬eÀesOe Je Heefjûen cnCepesDeLe&meb®e³eeoer ³eeb®ee l³eeie keÀªve ceceleejefnle Je µeeble Deble:keÀjCee®eeHeg©<e meeq®®eoeveboIeve ye´ïeele Sske̳e HeeJeC³eeme Hee$e neslees.“ Demees.Deemegjer iegCeÒeeyeuîe

Deemegjeb®es DeefJeefOeHetJe&keÀ kesÀ}s}s ³epeve³eepeve Je l³eeb®ee ÒeeefCecee$eebµeerDeme}s}e GHepele JewjYeeJe ³eeb®es JeCe&ve keÀjle %eeveosJe cnCeleele:ceie

HegÀ[eb Yesjer efveµeeCe~ }eTefve leQ oeref#eleHeCe~peeieeR HeÀeskeÀejleer DeeHeCe~ JeeJees JeeJees~~16-389~~lesJneb cenÊJeW lesCeW DeOeceeb~ ieJee& ®e{W ceefncee~pewmeW }sJeW efoOe}W lecee~ keÀepe}e®eW~~390~~lewmeW ceew{îe IeCeeJeW~ Deew×l³e Gb®eeJeW~DenbkeÀe© ogCeeJeW~ DeefJeJeskeÀkegÀneR~~391~~ceie ogpes³eebef®e YeeKe~ vegjJeeJe³eeb efve:µesKe~yeef}³esHeCe DeefOekeÀ~ nesSb ye}~~392~~Ssmee DenbkeÀejye}eb~ peeef}³eeb SkeÀ Jes}eb~oHe&meeie© Jes}eb~ meeb[tefve Gles~~393~~

’DeeefCe KetHe ieepeeJeepee keÀªve DeeHeuîee Oeeefce&keÀHeCee®ee J³eLe&[ebieesje efHeìC³eele l³ee Deemegjebvee HeÀej meblees<e neslees Je l³ee Òeefme×erves

³eesieoe Þeer%eeveséejer 236 Gvces<e:15:Deemegjer mebHeoe

Page 142: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

l³eeb®ee ieJe& Je DenbkeÀej Heesme}e peelees. DeeOeer®e keÀeȳeekegÀÆ Deme}suîeeDebOeeje}e Jej pemes keÀepeUe®es }sHe ÐeeJesle, l³eeÒeceeCes Deµee ke=ÀleeRveerl³eeb®ee cetKe&HeCee Jee{lees; G×ìHeCee Jee{er}e }eietve DenbkeÀej Je DeefJeJeskeÀogCeeJeleele. ceie les DeeHeuîee}e keÀesCeer ÒeeflemHeOeea DemeeJee, nsmeg×e menvekeÀª µekeÀle veenerle Je l³ee®ee efve:Heele keÀjC³eemeeþer meJe& yeU SkeÀJeìtveGYes jenleele. DenbkeÀej Demee yeUer Pee}e keÀer ceie l³eeb®ee oHe&meeiejnerce³ee&oe Dees}eb[lees.“

ceie Jeesmeb[}sefve oHeX~ keÀeceeneR efHeÊe kegÀ©HeW~les³eeb OeieeR meQOe Heef}Hes~ ¬eÀesOeeiveer lees~~16-394~~lesLe Gvne}e Deeieer Kejceeje~ les}elegHeeef®e³eeb keÀesþeje~}eie}e DeeefCe Jeeje~ megefì}e pewmee~~395~~lewmee DenbkeÀe© ye}eb Dee}e~ oHe&g keÀece¬eÀesOeeR iegef{}e~³ee oesneR®ee ces}g peen}e~ pes³eeb®eeb DeebieeR~~396~~leQ DeeHegef}³eeb meJesµee~ ceie keÀesCeer keÀesCeer efnbmee~³ee ÒeeefCe³eebleQ Jeerjsµee~ ve meeefOeleer ieeb~~397~~

’oHee&ves Deµeer Heefjmeercee ieeþ}er keÀer keÀecee®esner efHeÊe KeJeUles DeeefCel³ee oHe& Je keÀeceeb®³ee Deiveerves l³eeb®³ee ¬eÀesOeeiveerle Yej He[les. DeeOeer®eÒeKej GvneUe DemeeJee DeeefCe l³eele les}elegHeeves Yej}suîee keÀesþejemeDeeie }eieeJeer, lemes l³eeb®³ee DenbkeÀeje}e ªHe ³esles. Jej l³eele keÀece Je¬eÀesOe, lemes®e oHe& ³eeb®eerner Yej He[les. Demee ³ee Deemegjer iegCeeb®ee efce}eHep³eeb®³eeþe³eer Pee}s}e Demelees, les }eskeÀ DeeHeuîee mJele:®³ee osnemekeÀìFlej meJe& ÒeeefCecee$eeb®eer keÀesCeleerner efnbmee keÀjC³eele keÀµee®eerner keÀcelejleeYeemet osle veenerle.“

Heefn}W lebJe OevegOe&je~ DeeHegef}³eeb ceebme©efOeje~JeW®eg keÀefjleer DeefYe®eeje-~ }eieewefve³eeb~~16-398~~lesLe peeef}leer efpeSb osnW~ ³eebceepeeR pees ceer Deens~les³eeb Deelces³eeb cepe Iee³eW~ Jeepeleer leQ~~399~~DeeefCe DeefYe®eeefjkeÀeR efleneR~ GHeêefJepeQ pesleg}W keÀeF¥~lesLe ®ewlev³e ceer HeeneR~ efµeCeg HeeJeW~~4~~

’ns OevegOe&j Depe&gvee! les Deemegj meJe&ÒeLece mJele:®³ee®e jÊeÀceebmee®eeDeefYe®eejemeeþer Jes®ee keÀjleele. l³eeb®³ee l³ee Heer[uîee peeCeeN³ee osneble³ee&ceerpees ceer Deens, l³ee cepe}emeg×e Deµee jerleerves Heer[e osC³eeme les keÀ®ejleveenerle. l³eeb®³ee Deµee DeIeesjer ke=ÀleeRveer cepe Deelcejepeeme efkeÀleer le[eKesyemeleele, l³ee®eer l³eebvee keÀoeefHener HejJee vemeles.“

DeeefCe DeefYe®eejeJesie}W~ efJeHeeSb peQ DeJeie}W~les³eeb ìeefkeÀleer Fìe}W~ DeHewµetv³ee®eer~~16-401~~meleer DeeefCe melHeg©Ke~ oeveµeer} ³eeef%ekeÀ~leHemJeer De}ewefkeÀkeÀ mebv³eemeer peQ~~402~~keÀeb YeÊeÀ nve cenelces~ F&³eW ceePeeR efvepee®eeR OeeceW~efveJee&ef}}eR nesceOeceX~ ÞeewleeefokeÀeR~~403~~

les³eeb Üs<ee®esefve keÀe}ketÀìW~ yemeìewefve efleKeìW~kegÀyees}eb®eer meoìW~ metefle keÀeb[W~~404~~

’DeeefCe peejCeceejCee®³ee le[eK³eeletve pes peerJe l³eeb®³ee neletveJee®eleele, l³eeb®³eeJej DeeHeuîee efJeKeejer oes<e¢äer®ee ceeje keÀªve l³eeb®esDeefnle keÀjC³eele les Deemegj lelHej Demeleele. HeefleJe´lee, melHeg©<e,oeveµeer} Heg©<e, ³eeef%ekeÀ Jee ³e%eJesÊes, }eskeÀesÊej leHemJeer Je mebv³eemeer,lemes®e ceePes YeÊeÀ DeeefCe cenelces ner peer ceePeer ÞeewleeefokeÀ ³e%eef¬eÀ³eebveerµeg× Pee}s}er efveJeememLeeves nesle, l³eebveemeg×e les Deemegjer ÒeJe=Êeer®es }eskeÀDeeHeuîee kegÀµeyoeb®³ee leer#Ce Oeej }eJe}suîee DeeefCe Üs<eªHe keÀe}ketÀìeves®eesHe[}suîee yeeCeebveer efJebOeleele.“Deemegjer mebHeoeHeÀ}:::: Deemegjer ÒeJe=Êeer®es HeÀ}

YeieJebleeb®³ee YeÊeÀebvee DeeefCe cenelc³eebveemeg×e Deµee Heer[CeeN³ee l³eeogäebvee YeieJeeve keÀe³e efµe#ee keÀjleele, les ieerlesves Heg{er} µ}eskeÀele J³eÊeÀkesÀ}s Deens:

leevenb efÜ<ele: ¬etÀjevmebmeejs<eg vejeOeceeved~ef#eHeec³epem$eceµegYeeveemegjer<JesJe ³eesefve<eg~~16-19~~

’l³ee DeelceÜsäîee, ¬etÀjkeÀcee& vejeOeceebvee ceer DecebieU DeeefCeHeeHee®eejer Deµee Deemegjer ³eesveeRceO³es Deveble keÀe}emeeþer {keÀ}tve oslees.“

l³eeyeÎ} %eeveosJe cnCeleele:SsmeW DeeIeJeW®eer Hejer~ ÒeJeÊe&}W ceePeeb JewjeR~leNneR les³eeb HeeefHe³eeb peQ ceer keÀjer~ leQ DeeF&keÀ Heeb~~16-405~~leNneR ceveg<³eosne®eeb leeiee~ IesTefve ©meleer peQ peieeb~HeoJeer efnjewefve HeQ ieeb~ SsmeW þsJeer~~406~~peQ kesÀÁµeieebJeeR®ee GkeÀj[e~ YeJeHegjer®eeb HeeveJe[e~³eQ lece³eesveer les³eeb cet{eb~ Je=efÊeef®e oW~~407~~ceie Deeneje®esefve veebJeW~ le=Cener pesLe vegieJeW~leQ J³eeIe´Je=ef½ekeÀ Dee[JeW~ lewefme³eW keÀjer~~408~~lesLe #egOeeog:KeW yengleW~ lees[tefve Keeleer DeeHeCe³eebleQ~cejeWcejesb ceeiegleW~ nesleef®e Demeleer~~409~~

’Deµee ÒekeÀejs meJe&YetlemLe Deµee ceeP³eeµeer efvel³e Jewj keÀjCeeN³eel³ee HeeHeer }eskeÀeb®eer keÀe³e ieleer nesles, les SskeÀ. ceveg<³eosne®ee DeeÞe³ekeÀªve peiee®³ee meJe&veeµeeme ÒeJe=Êe nesCeeN³ee l³eebvee ceer ceveg<³elJeeHeemetveHetCe&le³ee Jebef®ele keÀjlees. DeeefCe efvel³e kesÀÁµeªHe ieeJeeb®ee GefkeÀj[e DemeCeejerJe mebmeejeleer} ef®eKe}je[®e Deµeer peer lecees³eesveer, leer l³ee cetKee¥vee ceerJeleve cnCetve yene} keÀjlees. p³ee DejC³eele le=CeeefokeÀner GieJele veener,Deµee DejC³eele l³eebvee ceer pevcee}e Ie}lees. lesLes DeleerJe og:Keeves Heeref[lenesTve les mJele:®es®e DeJe³eJe lees[lees[tve Keeleele Je cejceªvemeg×eHejleHejle lesLes®e GlHeVe nesleele.“

keÀeb DeeHeg}eb iej}pee}eR~ pe}le³eeb Deebiee®eeR HeWo}eR~leQ meHe&ef®e keÀjer efye}eR~ efve©bOe}e~~16-410~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 237 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 143: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

Heefj Iesle}e éeemeg IeeHes~ ³esleg}sefve ceeHeW~efJemebJee les³eeb veeìesHes~ ogpe&veemeeR~~411~~Ssmesefve keÀuHeebef®e³eeb keÀes[er~ ieefCeleebner mebK³ee Lees[er~lesleg}eb Jes}g ve keÀe{er~ keÌ}sµeewefve les³eeb~~412~~leNneR les³eebefme pesLe peeCeW~ lesefLeb®eW ns Heefn}W HesCeW~leQ HeeJeewefve SjW oe©CeW~ ve nesleer og:Kes~~413~~

’DeLeJee DeeHeuîee®e efJe<ee®³ee oeneves p³eeb®eer lJe®ee melele oiOenesle Demeles, Demes efyeUele jenCeejs meHe& les nesleele. Deµee jerleerves efve:éeemeìekeÀC³eeme }eielees lesJe{îee JesUs®eener efJemeeJee l³ee ogäeb®³ee peerJee}e}eYele veener. keÀesefìkeÀuHemeg×e keÀceer He[leer}, Fleke̳ee Deveble keÀeUl³ee vejeOeceeb®eer l³ee keÌ}sµeeletve ceer mees[JeCetkeÀ keÀjle veener. l³ee cet{ebveepesLes keÀe³ece®es cegkeÌkeÀecee}e pee³e®es Deens, l³ee ÒeJeemee®ee ne kesÀJeUHeefn}e ìHHee nes³e. ner og:Kes cnCepes l³eeb®³eeHeg{s Jee{tve þsJe}suîee Flejoe©Ce og:Keeb®³ee ceeveeves keÀener®e veJnsle!“Deemegjer ³eesveeR®eer ÒeeHleer

l³ee cet{ebvee YeieJebleeb®eer ÒeeHleer nesle veener, ns meebieleebvee ieerlee cnCeles:DeemegjeR ³eesefveceeHeVee cet{e pevceefve pevceefve~ceeceÒeeH³ewJe keÀewvles³e lelees ³eevl³eOeceeb ieefleced~~16-20~~

’ns Depe&gvee! Demes les cet{ Heg©<e pevceespevceer Deemegjer ³eesveer ÒeeHlenesTve l³eentvener DeOece ieleeRvee peeleele Je ce}e ÒeeHle nesCes l³eebveeogjeHeemle®e Deens.“

³ee efþkeÀeCeer SkeÀ ieesä mHeä kesÀ}er Heeefnpes - leer cnCepes Deemegjer³eesveer®ee pees G}ÁsKe ³ee µ}eskeÀele kesÀ}s}e Deens, l³eeves keÀe³e metef®elenesles les. Deemegjer mebHeefÊeceeve ÒeeC³eebvee Deemegjer pevce®e efceUlees. l³eebveeowJeer pevce ÒeeHle nesle veenerle. Deeµee, DeekeÀeb#ee, ceesn Je le=<Cee, keÀece Je¬eÀesOe F.vee mLeeve®e DemeCeeje vejkeÀ Je l³ee ÒekeÀej®es Yeesie ÒeeHle nesCeeN³ee³eesveer®e l³eebvee efceUleele, Demes Heg{er} meboYee&Jeªve metef®ele nesles.

³ee µ}eskeÀeJej Yee<³e keÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:ne þe³eJesjer~ mebHeefÊe peQ Deemegjer~DeOeesieleer DeJeOeejeR~ peesef[}er peQ~~16-414~~HeeþeR J³eeIe´eefo leecemeeb~ ³eesveer peQ Dee}gcee}t Ssmee~osneOeeje®ee Gmeemee~ DeeLeer pees ne~~415~~leesner ceer JeesuneJee efnjs~ ceie leceef®e nesleer SkeÀmejW~pesLes ies}s DebOeejs~ keÀe}Jeb[wpes~~416~~

’l³ee Deemegjer mebHeÊeer®³ee pees[erves peer DeOeesieleer l³eebveer pees[}erDeens, leer SskeÀ! ÒeLece les J³eeIeeoer leeceme ³eesveerle pevceleele DeeefCe veblejl³eener ³eesveerle osneOeeje®³ee ªHeeves ceePee pees Dees}eJee Je meb³eesie Ie[leDemelees, leesner ceie Deeìtve peeTve les Deµee ³eesveerle He[leele keÀer pesLesleceebOekeÀej®e Demelees. l³ee efþkeÀeCeer ÒekeÀeµee}e peeiee lej vemeles®e HeCeDebOeejmeg×e keÀeUJeb[tve peeF&}, FlekeÀer Ye³eeCe ielee& Demeles.“

pes³eeef®e HeeHee ef®e}meer~ vejkeÀ Iesleer efJeJemeer~µeerCe pee³e cet®íer¥~ efµeCeW pesCeW~~16-417~~

ce}g pesCeW cew}W~ leeHeg pesCeW Hees}W~pes³eeb®esefve veebJeW me}s~ ceneYe³e~~418~~HeeHee pes³ee®ee keÀebìe}e~ GHepes Decebie} Decebie}e~efJeìe}gner efJeìe}e~ efyens pes³eeb~~419~~SsmeW efJeéee®es³eeb JeesKeìs³ee~ DeOece leQ Oevebpe³ee~leQ leQ nesleer Yeesietefve³eeb~ leecemee ³eesveer~~420~~

’p³eeb®³ee HeeHeÒeJe=Êeer}e Heentve HeeHee}emeg×e efkeÀUme Jeeìs};vejkeÀe}emeg×e p³ee®eer Yeerleer Jeeìs}; p³ee®³ee DeJepe[HeCeecegUs µeerCee}eHeCe cet®íe& ³esF&}; ceUmeg×e p³ee®³eecegUs ceUs}; p³ee ³eesveeR®³ee veeJeevesceneYe³ener LejkeÀebHes}; HeeHener p³ee®³ee HeeHeer ÒeJe=Êeer}e kebÀìeUs};DecebieUe}ener p³ee®³ee DecebieUeyeÎ} Yeerleer Jeeìs}; efJeìeUmeg×e p³ee®³eeefJeìeUe}e Ieeyejs}; Demes efJeéeeleer} DeOeceeOece efveke=Àä pes pevce Je³eesveer, l³eele les ÒeeCeer J³eeIe´eoer leeceme ³eesveer Yeesieu³eeveblej He[leele.“

Dene meebieleeb Jee®ee j[s~ DeeþefJeleeb ceve efKej[W~keÀìejW cetKeeA kesÀJe{W~ peesef[}W efvej³e~~16-421~~keÀeef³eme³eeb leQ Deemegj~ mebHeefÊe HeesefKeleer JeeTj~efpe³eeb efoOe}W Ieesj~ Heleve SsmeW~~422~~cnCeewefve legJeeb OevegOe&jeb~ veesneJeW ieeb efle³eeb ceesnjeb~peesef[leeb Jeemeg Deemegjeb~ mebHeefÊeJeblee~~423~~DeeefCe obYeeefo oesKeeR meeneR~ ns mebHetCe& pes³eeb®eeb þe³eeR~leQ l³epeeJeW ns keÀeF¥~ cnCees keÀerj~~424~~

%eeveosJe cnCeleele keÀer, ’ns Depe&gvee! l³ee Deemegjebveer cetKe&HeCeeveskesÀJe{er ner DeOeesieleer Je keÀmee ne vejkeÀ ÒeeHle keÀªve Iesle}e, ns meebieleebveeJee®eemeg×e j[kegbÀ[er}e ³esles; l³ee ieesäeR®³eecegUs ceve ne³e KeeTve ceeiesnìles; p³ee Deemegjer mebHeoscegUs l³eebvee FlekeÀer JeeF&ì ieleer ÒeeHle nesles Je lesDemes Ieesj Heleve HeeJeleele, l³ee Deµee mebHeÊeer}e les keÀe yejs HeesmetveJee{Jeleele! cnCetve ns Depe&gvee! p³ee efþkeÀeCeer l³ee Deemegjer mebHeefÊeceeveeb®esjenCes Demes}, l³ee yeepet}e let efHeÀjketÀmeg×e vekeÀesme! DeeefCe obYeeoerkeÀªvemeJe& mene®³ee mene Deemegjer oes<e p³eeb®³eeþe³eer Jemeleele, l³eeb®ee l³eeiekeÀjeJee, ns Kejs lej meebiee³e®eer iejpe lejer Deens keÀe!“vejkeÀÒeeHleer®eer leerve Üejs

l³eeveblej ÞeerieesHee}ke=À<Ce cnCeleele:ef$eefJeOeb vejkeÀm³esob Üejb veeµeveceelceve:~keÀece: ¬eÀesOemleLee }esYemleceeoslel$e³eb l³epesled~~16-21~~

’ns Depe&gvee! keÀece, ¬eÀesOe Je }esYe ner eflevner vejkeÀe®eer Üejs nesle Jel³eeÜejs Deelc³ee®ee veeµe neslees - cnCepes Deelc³ee®eer DeOeesieleer nesles.cnCetve ³ee efleneR®ee l³eeie kesÀ}e Heeefnpes.“

Heefj keÀece ¬eÀesOe }esYe~ ³ee efleneR®eWner LeeWye~LeebJeW lesLe DeµegYe~ efHekeÀ}W peeCe~~16-425~~meJe& og:KeeR DeeHegef}³eeb~ oµe&ve Oevebpe³ee~Hee{eT ns Ye}les³eeb~ efoOe}W Deeneefle~~426~~keÀeb HeeefHe³eeb vejkeÀYeesieeR~ megJeeJes³ee}eieeR peieeR~HeelekeÀeb®eer oeìgieer~ meYeeef®e ns~~427~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 238 Gvces<e:15:Deemegjer mebHeoe

Page 144: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

leQ jesKe ieeb lebJeef®eJejer~ DeeF&efkeÀpeleer HeìeblejeR~pebJe ns efleneR DeblejeR~ Gþleer vee~~428~~

’Hejbleg keÀece-¬eÀesOe-}esYe ³ee $e³eer®es HesJe®e pesLes HegÀì}s Deens,lesLes HeeHeeb®eer KeeCe®e GlHeVe Pee}er Demes mecepeC³eeme njkeÀle veener.Depe&gvee! keÀesCeemener DeeHeCeebme menpe Yesìlee ³eeJes cnCetve og:Keeves þsJe}s}speCet Jeeìe[s®e Demes ns efleIes nesle. HeeefHeäebvee nceKeeme vejkeÀele }esìCeejerceb[Uer cnCepes ns oeb[ies keÀece, ¬eÀesOe Je }esYe®e nesle. peesJej ³ee efleIeebveerDeble:keÀjCe keÀeyeerpe kesÀ}s veener, leesJej®e HegjeCeeleuîee jewjJeeoerkeÀLeeb®eer ceeleyyejer!“

DeHee³e FneR Deme}ie~ ³eelevee FneR meJebie~neCeer neCeer veesnW ns efleIe~ nsef®e neCeer~~16-429~~keÀe³e yeng yees}eW megYeìe~ meebefieleef}³eeb efveke=Àäe~vejkeÀe®eeb oejJebþe~ ef$eµebkegÀ ne~~430~~³ee keÀece¬eÀesOe}esYeeb-~ ceepeeR peerJesb pees nes³e GYee~lees efvej³eHegjer®eer meYee~ mevceeve HeeJes~~431~~cnCeewefve Heg{le Heg{leer efkeÀjerìer~ ns keÀece¬eÀesOeeefooesKe ef$eHegìer~l³epeeJeeref®e ieeb JeesKeìer~ DeeIeJeeb efJeKeeR~~432~~

’menpeiel³ee DeHee³e keÀjCeejs, ³eelevee mJemleele efceUJetve osCeejsJe neveermeg×e neveer cnCeJetve IesC³eeme DeHee$e þjeJeer, FlekesÀ ns efleIesneveerkeÀejkeÀ Deensle. HeÀej keÀe³e meebieeJes! ns Oevebpe³ee! leerve efKeUsþeskeÀ}suîee GbyeN³eemeejKes ns efleIes vejkeÀHegjer®es ÒeJesµeÜej®e nesle. ³eekeÀece¬eÀesOeeoeRceO³es pees ceveeHeemetve DeemLee yeeUietve Demelees, leesvejkeÀHegjer®ee Òeefleÿerle veeiejerkeÀ®e nes³e cnCesveeme! cnCetve®e ner keÀeceeoeref$eoes<eeb®eer ef$eHegìer meJe&LewJe efvebÐe Demeuîeeves HetCe&le³ee l³eeieeJeer.“DeOeesieleer ìeUC³ee®ee GHee³e:::: vejkeÀeHeemetve cegÊeÀer®ee GHee³e

Þeerke=À<Ce cnCeleele keÀer keÀece¬eÀesOe}esYeªHeer leerve oejeb®³eevejkeÀeHeemetve }ebye jenCeeje ceveg<³e Þesÿ ieleer}e peelees.

SlewefJe&cegÊeÀ: keÀewvles³e leceesÜejwefm$eefYeve&j:Dee®ejl³eelceve: Þes³emlelees ³eeefle Hejeb ieefleced~~16-22~~

Þeerieerlee cnCeles ’³ee leerve ÒekeÀej®³ee vejkeÀÜejebHeemetve cegÊeÀ DemeCeejeHeg©<e DeeHeuîee Deelcees×ejeLe& ceeP³ee Dee%esvegmeej Jele&ve keÀjlees Je l³ee³eesieslees Hejceieleer ÒeeHle keÀjlees DeeefCe ce}e®e ³esTve efceUlees.“

³eeefJe<e³eer %eeveosJeeb®ee Keg}emee Heene:Oecee&efokeÀeb ®eewneR Deebleg~ Heg©<eeLee&®eer leQef®e ceeleg~keÀjeJeer peQ meebIeeleg~ meeb[er} ne~~16-433~~ns efleneR peerJeeR pebJe peeieleer~ lebJeJesjer efvekeÀ³ee®eer ÒeeHleer~ns ceePes keÀeve vee³ekeÀleer~ osDees cnCes~~434~~

’pees ceveg<³e ³ee eflevneR®³ee - keÀece¬eÀesOe}esYeªHeer ef$eketÀìe®ee mebIemees[tve oslees, l³eeves®e Oece&, DeLe&, keÀece Je cees#e ³ee ®eej Heg©<eeLee¥®eermeebie DeHes#ee keÀjeJeer. ner $e³eer peesHeeJeslees Ëo³eele Jemeles, leesHeeJeslees GÊeceHeg©<eeLe& cnCepes pees cees#e, lees ÒeeHle nesT µekesÀ}, Demes ceermeg×e keÀOeer®eSskeÀ}s}s veener,“ Demes Þeerke=À<Ceeb®es cnCeCes Deens.

pes³eeb DeeHeCeHeW Heef{³es~ Deelceveeµee pees efyens~lesCesb ve OejeJeer ns mees³eW~ meeJeOee nesF&pes~~16-435~~Hesìer yeebOeesefve Hee<eeCe~ mecegêeR yeeneR DeebieJeCe~keÀeR efpeJeeJes³eeb pesJeCe~ keÀe}ketÀìe®eW~~436~~FneR keÀece¬eÀesOe}esYeWmeeR~ keÀe³e&efme×er peeCe lewmeeR~cnCeewefve þeDeesef®e Hegmeer~ ³e³eeb®eeb ieeb~~437~~

’pees mJeelc³eeJej Òeerleer keÀjlees Je Deelceveeµee}e Yeerlees, l³eeves ³eeefleIeeb®eer mebiele keÀOeer®e Oeª ve³es. meowJe meeJeOeef®eÊe DemeeJes. GjeµeerOeeW[e yeebOetve IesTve mecegêele Debie }esìtve osCes efkebÀJee keÀeUketÀì efJe<ee®espesJeCe keÀjCes, ³eeb®ee Debeflece HeefjCeece pemee osne®ee veeµe nesCes ne®eDemelees, lemee®e ³ee keÀece, ¬eÀesOe Je }esYeeb®³ee ³eesies Deelceveeµe neslees.cnCetve ns Depe&gvee! ³eeb®ee þeJeefþkeÀeCee®e mecetU veä keÀj.“

’lees Yesìs ceeG}er Deelcee“

peQ keÀeF¥ DeJe®eìW~ ns eflekeÀ[eR meebKe} legìs~leQ megKeW DeeHegef}³eW JeeìW~ ®ee}es }eYes~~16-338~~ef$eoesKeeR meebef[}W µejerj~ ef$ekegÀìeR efHeÀìef}³eeb veiej~ef$eoen efveceeef}³eeb Deeblej~ pewmeW nes³e~~339~~lewmee keÀeceefokeÀeR efleIeeR~ meebef[}e megKe HeeJeesefve peieeR~mebieg }ens cees#eceeieeA~ meppeveeb®ee~~340~~

’pesJne keÀOeer SkeÀmece³eeJe®ísoskeÀªve ³ee keÀece-¬eÀesOe-}esYeªHeerleerve keÀ[îeeb®eer mebmeejeme peKe[Ceejer De%eeveµe=bKe}e - ner DeJepe[yes[er legìles, lesJne®e DeeHeuîee}e megKeemegKeer DeelceevegYeJee®eer Deeveboce³eJeeì ®ee}lee ³esles. keÀHeÀ-efHeÊe-Jeele ³ee ef$eoes<eebHeemetve µejerje®eer megìkeÀePee}er keÀer les pemes efvejece³e nesles; ®eesjer, efµeboUkeÀer Je ®ene[er ³ee ef$eketÀìeb®eeveeµe Peeu³eeJej veeieefjkeÀebvee peµeer Kejer µeeblelee DevegYeJelee ³esles; DeLeJeeDeeefOeYeeweflekeÀ, DeeefOeowefJekeÀ Je DeeO³eeeqlcekeÀ Demes ef$eleeHe veenermes PeeuîeeJejDeblejbieer Kejer efvece&}lee ÒeeHle nesles; l³ee®eÒeceeCes ³ee keÀece-¬eÀesOe-}esYeªHeeref$eketÀìeves pees Heg©<e ìeketÀve efo}e, lees®e ³ee peieele Keje megKeer neslees.l³ee}e®e cees#eceeieea ¬eÀceCee keÀjC³eemeeþer meppeveeb®eer mebiele }eYeles.“

ceie melmebieW Òeye}W~ me®íem$ee®esefve ye}W~pevcece=l³eg®eerb efvecee}W~ efvemlejW jeveW~~16-441~~leQ JesUeR DeelceeveboW DeeIeJeW~ peQ meoe JemeleW yejJeW~leQ lewmeWef®e HeeìCe HeeJeW~ ieg©ke=ÀHes®eW ~~442~~lesLe efÒe³ee®eer Heefjmeercee~ lees YesìW ceeG}er Deelcee~le³eW KeWJeW Deeìs ef[bef[cee~ meebmeeefjkeÀ ns~~443~~Ssmee pees keÀece¬eÀesOe}esYeeb~ Pee[er keÀªefve þekesÀ GYee~lees SJeef{³eeb }eYeeb~ ieesmeebJeer nes³e~~444~~

’l³ee³eesies ÒeyeU melmebie Ie[tve ³esTve me®íem$ee®eer ÒeeHleer nesles Jelees pevcece=l³egªHeer Ieveoeì keÀeveveeletve megKeªHe yeensj He[lees. l³eeJesUerceie l³ee}e pesLes meowJe Deelceeveboe®eer Jemleer Demeles, les ieg©ke=ÀHeeªHeerveiej }eieles. l³ee veiejele®e l³ee}e efÒe³eesÊece Deµee ceeG}er Deelc³ee®eer®ejceYesì nesles DeeefCe ÒesceU Deelcejepee®³ee Deeef}bieveeves l³ee®³eeceeie®eepevce-ce=l³eg-mebmeejeoer $eeHeeb®ee memesefceje veenermee neslees. ns Depe&gvee!

³eesieoe Þeer%eeveséejer 239 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 145: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

pees ceveg<³e keÀece¬eÀesOe}esYeebvee Heej veenermes keÀªve ìekeÀlees, lees SJe{îeeceesþîee }eYee®ee - Deelceeveboe®ee mJeeceer nesTve peelees.“DeelceYesìer®eer Jeeì®ee}

³ee DeesJ³eebÜejs Þeer%eeveosJeebveer Deelce³ee®³ee Yesìer®eer peer Jeeì®ee}ÒekeÀì kesÀ}er Deens, leer Del³eble ceveesjbpekeÀ DeeefCe efpe%eemetbvee ceeie&oµe&keÀDeens. keÀece-¬eÀesOe Je }esYe ³ee $e³eerJej®e ³ee peielee®ee meeje keÀejYeej®ee}lees. l³ee $e³eer®ee l³eeie keÀjCeeje - Kejs lej p³ee}e l³ee $e³eerves®eHetCe&HeCes kebÀìeUtve mees[tve efo}s Deens Deµee}e mebmeeje®es Je l³eeleer}megKeog:Keeoer, pevcece=l³egªHeer oes<eeb®es Hegve: cegKeeJe}eskeÀve keÀjeJes }eieleveener. lees ceveg<³e mebmeejªHeer Ieesj DejC³eeletve yeensj He[lees Jemeblemeppeveeb®eer mebiele Oeªve Je ÞeerieerlesÜejs ÒekeÀìefJe}suîee me®íem$ee®eerkeÀeme Oeªve l³eeÒeceeCes GefÎä Je Jele&CetkeÀ þsJele þsJele cees#eªHeerDeeveboveiejerle peeTve Heesnes®elees.

lesLes®e l³ee}e ceelesÒeceeCes ÒesceU Deµee Del³eble }e[ke̳ee Deelc³ee®eerYesì nesles Je l³ee®³ee efceþerle efJemeeJetve meJe& mebmeeje®eer oieoie Je YegCeYegCe³eeletve lees keÀe³ece®ee cegÊeÀ neslees. ceie kesÀJeU Deelceeveboele ceive nesTveGj}s}s Dee³eg<³e peerJevcegÊeÀeJemLesle J³eleerle keÀjle, efvel³ele=Hle nesTvemeowJe jenlees. pes HejceOeece, pes efve:Þes³eme, Òes³emee®eer peer ®ejcemeercee,YeieJeblee®eer peer mee#eele Yesì - leer l³ee}e keÀe³ece®eer ÒeeHle nesleele.keÀuîeeCee®ee ne Debeflece ìHHee Iesle Iesle lees Hejceeveboele efJe}erve neslees!keÀececeesefnleeb®eer ieleer

keÀeceeoeRHeemetve cegÊeÀ DemeCeeN³ee Heg©<ee®eer Þesÿ ieleer meebieleebvee®eÞeerieesHee}ke=À<Ce leefÜjesOeer JeeieCeeN³eeb®eer efkeÀleer nerve DeJemLee nesles, lesHeCe meebieleele. les Demes:

³e: µeem$eefJeefOeceglme=p³e Jele&les keÀecekeÀejle:~ve efmeef×ceJeeHveesefle ve megKeb ve Hejeb ieefleced~~16-23~~

’pees µeem$eesÊeÀ ceeiee&ves ve Jeeielee keÀeceeoeR®ee oeme neslees, l³ee}eDeelce}eYe keÀmee nesCeej! l³ee}e Deelce}eYe, Hejceieleer Jee HejcemegKener ÒeeHle nesCes ogjeHeemle®e Deensle. SJe{s®e keÀe³e! l³ee}e meeOes SsefnkeÀmegKeesHeYeesie efceUCes HeCe keÀþerCe Deens.“

³eeyeÎ} %eeveosJe cnCeleele:vee ns DeeJe[ewefve keÀeF&b~ keÀeceeefokeÀeb®eeef®e þeF¥~oeefì}er pesCeW [esF¥~ Deelce®eesjW~~16-445~~pees peieeR meceeve meke=ÀHeg~ efnleeefnle oeefJeleeb oerHeg~lees Deceev³e kesÀ}e yeeHeg~ Jesog pesCeW~~446~~ve Oejeref®e efJeefOe®eer Yeer[~ ve keÀjeref®e DeeHeg}er ®ee[~Jee{Jeerle ies}e keÀes[~ Fbefê³eeb®eW~~447~~keÀece¬eÀesOe}esYeeb®eer keÀebme~ ve mees[eref®e Heeef}}eR YeeKe~mJewje®eejeb®eW Demeesme~ Je}Ie}e jeve~~448~~lees megìkesÀef®e³eeb JeeneCeeR~ ceie efHeJeeW ve }enW HeeCeer~mJeHveeRner leQ keÀeneCeer~ otjeref®e les³eeb~~449~~

’DeeefCe ns Deelce}eYeeefJe<e³eer®es ceePes meebieCes ve DeeJe[CeeN³ee p³eeveskeÀeceeoeR®³ee efþkeÀeCeer DeelceIeelekeÀerHeCeeves yeg[er efo}er Deens; meJee¥Jej

meejKeer®e ke=ÀHee keÀjCeeje, meJe&$eebme efnleeefnle oeKeJeCeeje pees efHele=leguîeJesojepee - l³ee®esner meebieCes pees pegceevele veener; pees ye´ïeosJeevesceveg<³eeefokeÀebvee µeem$eªHeeves kesÀ}s}er Dee%ee HeeUle veener; p³ee}eDeelceefnlee®eer keÀJe[erFlekeÀermeg×e keÀeUpeer veener; pees Fbefê³eeb®es keÀes[keÀewlegkeÀkeÀjC³eele®e ceµieg} Deens; Demee pees HetCe&HeCes keÀecee®³ee Deenejer ies}s}eDeens Je l³eeb®es meebieCes ceveeHeemetve SskeÀlees; lees ceveg<³e cnCepes efveJJeUmJewje®eeje®³ee Dee[jeveele Jeeì ®egkeÀ}s}e HeebLemLe nes³e. l³ee}ecegefÊeÀªHeer efvePe&je®es HeeCeer, Òel³e#e lej otj®e! HeCe mJeHveele lejer®eeKee³e}e efceUs} keÀe³e!“

DeeefCe Hej$e lebJe pee³es~ ns keÀerj les³eeb Deens~HeNneR SsefnkeÀner ve }ens~ Yeesie Yeesietb~~16-450~~leNneR ceeµee}eieeR Yeg}}e~ ye´eïeCeg HeeCeyeg[eb efjie}eb~keÀeR lesLener HeeJe}e~ veeefmlekeÀJeeog~~451~~lewmeeb efJe<e³eeb®esefve keÀes[W~ pesCesb Hej$ee kesÀ}s GIe[W~lebJe leesef®e DeeefCekeÀerkeÀ[W~ cejCesb ves}e~~452~~SJeb Hej$e vee mJeie&g~ vee SsefnkeÀner efJe<e³eYeesieg~lesLe kesÀTlee Òemebieg~ cees#ee®eeb lees~~453~~

’DeeefCe l³ee®es Heej}ewefkeÀkeÀ keÀuîeeCe nesle veener, ns lej efveefJe&Jeeo®e!HeCe l³ee}e SsefnkeÀ megKeesHeYeesiener Oe[ efceUle veenerle. ceemes KeeC³eeme}e®eeJe}s}e yeeïeCe keÀesȳeeb®³ee peeleerle meeceeJetve pee³e}e Heener}, lejl³ee}emeg×e les keÀesUer Deme}e veeefmlekeÀ DeeHeuîeele vekeÀes cnCetve DeeHeuîeeleIesCeej veenerle. lemes®e efJe<e³emegKee®³ee DeeJe[erves DeelcekeÀuîeeCee®ee ceeie&p³eeves mees[tve efo}e, l³ee}e JesoefJe©× Jele&CegkeÀerves efpeJebleHeCeer®e ce=l³etÒeeHle Pee}e. l³ee}e vee Deelcees×ej vee mJeie&! vee SsefnkeÀ efJe<e³eesHeYeesie!lej cees#ee®eer keÀe³e Jeelee&!“

cnCeewefve keÀecee®esefve ye}W~ pees efJe<e³e mesTb Heens me}W~les³eeb efJe<e³ees vee mJeie&g efce}s~ vee G×js lees~16-454~~

’cnCetve keÀecee®³ee ÒeYeeJeeves ceesefnle nesTve pees ceveg<³e efJe<e³eeb®esmesJeve keÀjC³eeme GÐegÊeÀ Pee}e Deens, l³ee}e efJe<e³emegKener efceUle veener- mJeie& efceUCes Jee Deelcees×ej nesCes ner lej l³ee}e kesÀJeU Deµeke̳e®e!“µeem$eefveÿs®es cenÊJe

Deµeer J³eJemLee keÀece¬eÀesOeeoeR®eer Demeuîeeves Þeerke=À<Ce GHeosefµeleele:lemcee®íem$eb ÒeceeCeb les keÀe³ee&keÀe³e&J³eJeefmLeleew~%eelJee µeem$eefJeOeeveesÊeÀb keÀce& keÀle&gefcenen&efme~~16-24~~

’cnCetve ns Depe&gvee! keÀe³e keÀjCes ³eesi³e Deens Je keÀe³e keÀjCes De³eesi³eDeens, ³ee®ee G}ie[e kesÀJeU megµeem$e®e keÀª µekeÀles Je leg}e µeem$eesÊeÀkeÀcex keÀjCes®e Gef®ele Deens.“

³eeJej %eeveosJe cnCeleele:³eekeÀejCesb yeeHee~ pes³eeb DeeLeer DeeHeg}er ke=ÀHee~lesCeW Jesoeef®e³eeb efvejesHee~ Deeve ve keÀerpes~~16-455~~Heleeref®e³eeb celeeb~ Devegmejewefve HeefleJe´lee~Devee³eemeW Deelceefnleeb~ Yesìsef®e leQ~~456~~vee leNneR ieg©Je®evee~ efoþer osleg pelevee~efµe<³e DeelceYegJevee-~ ceepeeR HewmeW~~457~~

³eesieoe Þeer%eeveséejer 240 Gvces<e:15:Deemegjer mebHeoe

Page 146: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

ns Demees DeeHeg}eb þsJee~ neleeb DeeLeer peNnerb ³eeJee~leNneR DeeojW pesJeeR efoJee~ Heg{eb keÀerpes~~458~~lewmeW Deµes<eebneR Heg©<eeLee&~ pees ieesmeebJeer nes cnCes HeeLee&~lesCeW Þegeflemce=efle ceeLee~ yewmeCeW IeeHeW~~459~~

’cnCetve®e yeeyee Depe&gvee! p³ee}e mJeefnlee®eer keÀeUpeer Demes} l³eevesJesoeb®es meebieCes og}&#et ve³es. p³eeÒeceeCes Heleer®³ee celeeÒeceeCes Jeeietve HeefleJeleeDeelcekeÀuîeeCe HeeJeles; Þeeriegªb®es meebieCes efpeJeeHee[ peleve keÀjCeeje efµe<³eDeelcejepeele ÒeJesµelees; iegHle efþkeÀeCeer Deme}s}e DeeHe}e Keefpevee neleerIesC³eemeeþer DeeojHetJe&keÀ efoJ³ee}e Heg{s keÀjeJes; l³ee®eÒeceeCes mecemleHeg©<eeLeebb&b®ee - keÀece-Oece&-DeLe& -cees#e ³eeb®ee mJeeceer pees nesT Feq®ílees,l³eeves Þegefle DeeefCe mce=efle ³eebvee Deeojeves DeeHe}s cemlekeÀ }JeJeeJes.“

µeem$e cnCes} meeb[eJeW~ leQ jep³ener le=Ce ceeveeJeW~peQ IesJeJeeR leQ ve cnCeeJeW~ efJeKeesneR efJe©×~~16-460~~Ssefme³eeb JesowkeÀefveÿe~ peeef}³eeb peNneR megYeìe~~leNnerb keWÀ Deens Deefveäe~ YesìCeW ieeb~~461~~

’µeem$eeves l³eep³e þjefJe}s Demelee jep³ener le=CeJele ìeketÀve ÐeeJesJe efJe<eÒeeµeve keÀjeJes Demes meebefiele}s Demelee lesner H³eeJes! ns Depe&gvee!p³ee®eer Jesoeb®³eeþe³eer SJe{er efveÿe Demes} l³ee®es Deefnle keÀmes nesF&}!“

HeQ DeefnleeHeemetefve keÀe{leer~ efnle osTefve Jee{efJeleer~veener ÞegefleHejewleer~ ceeT}er peieeb~~16-462~~cnCeewefve ye´ïesmeeR cesUJeeR~ lebJe ns keÀesCnW ve meb[eJeer~Deieeb legJeebner Ssmeeref®e YepeeJeer~ efJeµes<eWmeeR~~463~~pew Deeefpe Depe&gvee letb SLeW~ keÀjeJes³eeb mel³e µeem$es meeLeX~pevce}emeeR ye}eLeX~ Oecee&®esefve~~464~~DeeefCe Oecee&vegpe ns SsmeW~ yeesOeWef®e Dee}W DeeHewmeW~cnCeewefve DeveeefjmeW~ keÀª ve³eW~~465~~

’ceveg<³ecee$eebvee DekeÀuîeeCeeHeemetve Jee®eJeCeejer Je mJele:®es mlev³eHeepetve Jee{JeCeejer ÞegleermeejKeer ÒesceU ceeG}er ogmejer keÀesCe Demes}! leerefpeJee}e ye´ïeÒeeHleer keÀªve osles. cnCetve®e efle®eer keÀesCeer nsUmeeb[ keÀªve³es, ns®e GÊece! DeeefCe Depe&gvee! let lej efle®eer efJeµes<e®e Deeojeves mesJeekeÀjeJeerme. keÀejCe Oecee&vegpe cnCepes Oecee&®ee HeeþerjeKee YeeT cnCetve letpevcele:®e Òeefme×erme Dee}eme DeeefCe meJe& mel³e µeem$eebvee meeLe&keÀjC³eemeeþer legPee cnCepes vej veecekeÀ $eÝ<eeR®ee ne pevce Deens. cnCetve®ekeÀle&J³e DeeefCe DekeÀle&J³e ³eeb®ee efveJee[e keÀjleebvee, DeeHe}s efnle Je DeefnleHeenleebvee, let kesÀJeU me®íem$ee®³ee keÀmeesìerJej HeejKe keÀjle pee. DemeskesÀuîeeJej pes DekeÀjCeer³e Jee l³eep³e Jee nerve ke=Àl³e Demes}, les leto#eleeHetJe&keÀ ìeUle pee.“

keÀe³ee&keÀe³e&efJeJeskeÀeR~ µeem$eWef®e keÀjeJeer HeejKeer~Deke=Àl³e kegÀ[W leQ }eskeÀeR~ Jee}eJeW ieeb~~16-466~~ceie ke=Àl³eHeCeW KejW efveies~ leQ legJeeb DeeHeg}sefve DeebieW~Dee®ejewefve DeeojW ®eebieW~ meejeJeW ieeb~~467~~peQ efJeéeÒeeceeC³ee®eer cegoer~ Deeefpe legJeeb neleeR Demes megyeg×er~}eskeÀmebûenemeeR ef$eµeg×er-~ ³eesi³eg nesmeer~~468~~

SJeb DeemegjJeieg& DeeIeJeeb~ meebieewefve lesLeeR®eeb efveieeJee~leesner osJeW Heeb[Jee~ efveªefHe}e~~469~~

’DeeefCe pes melke=Àl³e cnCetve keÀmee}e Glejs}, les let mJele: GÊecejerleerves Dee®eªve }eskeÀebkeÀjlee Deeoµe& Iee}tve ÐeeJeeme. µeg×meÊJeiegCeeveslet mebHeVe Deensme Je cnCetve pees efJeéeÒeceeCe Demee ceer Ë<eerkesÀµe Deens,leesner leg}e Jeµe Deens. cnCetve let pes keÀener keÀjµeer}, les®e FlejspevenerDee®ejleer} DeeefCe efJeéee}e ÒeceeCe Demes legPes JeeieCes þjs}. ef$eJeie&µe$etbHeemetvecegÊeÀ Pee}suîee legP³eemeejK³ee ceneYeeieeb®ee}eskeÀmebûen keÀjCes ne®elej Keje Oece& Deens. cnCetve let µeem$e pes cnCeles, les®e ÒeceeCe OeªveJeeiele pee. cnCepes Flej }eskeÀner leg}e Devegmeªve peiee®eer Ie[er efJemkeÀìtosCeej veenerle Je cees#eOecee&}e DevegketÀ} Demes Jele&leer}.“ke=Àl³eeke=Àl³eefJeJeskeÀ

%eeveosJe GÂesefOeleele: ’Deµee ÒekeÀejs DeeleeHe³e¥le Þeerke=À<Ceebveer DeemegjermebbHeÊeer Je oes<emecegoe³eeb®eer meJe& }#eCes meeÐeble JeCe&ve keÀªve meebefiele}erDeensle Je l³ee oes<eebHeemetve pe}eleer} He¨eHe$eeÒeceeCes Deef}Hle keÀmes jeneJes,³eeyeeyele®ee mebHetCe& GHeosµener kesÀ}s}e Deens.“

³eeÒeceeCes owJeemegjmebHeefÜYeeie efveoxefµele keÀªve meebieleebvee veJeceDeO³ee³eeHeemetve megª Pee}s}e efJe<e³e ÒemebieesHeeÊe lesjeJee DeO³ee³e Je meesUeJeeDeO³ee³e ³eele efJeµes<e Keg}emee Je GneHeesn keÀjle keÀjle %eeveosJe meesUeJ³eeDeO³ee³eer lees HetCe& keÀjleele.

cees#eceeieea cegceg#etbveer Je efpe%eemetbveer ns peerJeve peiele Demelee keÀmesJeeie}s Heeefnpes, keÀe³e kesÀ}s Heeefnpes Je keÀe³e ìeU}s Heeefnpes, ³ee®es DeemegjermebHeÊeer®³ee meJe& Oeeske̳eebmen mHeä efJeJes®eve ³ee meieȳeeletve ³esles.

lemes®e Heele¡e}³eesieefveefo&ä ³eceefve³eceeoer Dee®ejCee®es Kejs Òe%eeJeenerefoioµe&vemeg×e ³eeletve®e kesÀ}s Deens, Demes efJe®eejebleer DeeHeuîee vepejsme³esles. jepe³eesiee®eer mecemle YetefcekeÀe ceveesYetceerJej DeeOeej}s}er Demeuîeevesceve Je mebmeej DeLeJee peiele ³eeb®ee ³eesi³e lees cesU meeOekeÀeves keÀmeeIee}eJee, ³ee®ee Deeoµe& ³ee efJeJes®eveeÜejs meebie ef®eef$ele kesÀ}s}e Dee{Ulees.

JeemleefJekeÀle: ne mebHetCe& Yeeie veener cnì}s lejer npeej-yeejeµesDeesJ³eeletve JeefCe&}s}e Deens. cnCepes %eeveosJeer®³ee meHleceebµe lejer l³ee®eerJ³eeHleer mecepeC³eeme Òel³eJee³e vemeeJee. mebmeejceeieea Je cees#eceeieea DeµeeoesIeebveener Del³egÊece GHeosµe Deµee ³ee DeesJ³ee Deensle. meeOekeÀe}e pespes keÀjCeer³e Deens Je pes pes DekeÀjCeer³e Deens, l³ee®ee mebHetCe&ke=Àl³eeke=Àl³eefJeJeskeÀ ³ee DeesJ³eebletve oµe&efJe}s}e efomelees. Demees.meceejesHe:::: Heg{er} efJe<e³ee®es DevegmebOeeve

1)³ece, 2) efve³ece, 3)Deemeve, 4) ÒeeCee³eece, 5)Òel³eenej,6) OeejCee, 7)O³eeve Je 8)meceeefOe ner peer Heele¡e}³eesieµeem$eevesefveoxefµe}s}er Deä ³eesieebies Deensle, l³eeb®ee mecemle meeûe efJe®eej DeeHeuîee}ekeÀjC³eeme ceole JneJeer cnCetve DeeHeuîee ûebLee®³ee ³ee Yeeiee®eeDeeleeHe³e¥le®ee j®evee Dee}ssKe kesÀ}s}e Demeuîee®es efJe®e#eCe efpe%eemetb®³eelJeefjle O³eeveele Dee}s®e Demes}.

³eesieoe Þeer%eeveséejer 241 efÜleer³e mkebÀOe -(8-15Gvces<e)

Page 147: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

³eesiemeeOevee-2

ns efJeJes®eve DeeHeCe Þeer%eeveosJeer®³ee DeeOeejs, lemes®e Heele¡e}³eesiemet$eeb®eeHeeþHegjeJee keÀjlekeÀjle DeeefCe cegK³ele: ieerleesÊeÀer®³ee met$eoµe&veHej µew}erletveDeJe}eskeÀ}s Deens. lees®e cegK³e DevegyebOe keÀe³ece jeKetve ³eeHeg{sner DeeHeCe³eceefve³eceeoer Dee®ejCeeves µeg× Pee}suîee, Deemeve-ÒeeCee³eece ³eele efmLejnesT HeenCeeN³ee Je Òel³eenejele keÀcee}er®eer efve<Ceelelee ÒeeHleJ³e mecepeCeeN³eemeeOekeÀebmeeþer %eeveosJeeb®³ee µew}eroej meceLe& DeesJ³eebÜejs ÒekeÀì}s}sceeie&oµe&ve ³eeHeg{sner DeJe}esketÀ!

l³ee®eÒeceeCes meeOekeÀe®es iebleJ³e cnCepes OeejCee-O³eeve-meceeefOeªHeerDeblejbie ³eesieebieebkeÀ[s DeeHeuîee}e DeefveJee³e&HeCes JeUeJes®e }eieCeej Deens,ns ³ee efJeJes®evee®³ee JeUCeeJeekeÀCeebÜejs Devegm³etle®e Deens. ne iet{leceefJe<e³e leejlejc³eeves DeeHeCeeme efJeµeo keÀjlee ³eeJee cnCetve Þeer%eeveosJeebkeÀ[smeeceL³ee&®es ceeieCes ceeiele DeeHeCe Heg{s peeT ³ee!meesUeJ³ee DeO³ee³ee®ee meceejesHe

meesUeJ³ee DeO³ee³ee®ee meceejesHe keÀjleebvee %eeveosJe cnCeleele:F³eeJejer lees Heeb[g®ee~ kegÀce© meÓeJees peerJeeR®eeb~Hegmes} lees ®ewlev³ee®eeb~ keÀeveeR DeeF&keÀe~~16-470~~mebpe³eW J³eemeeef®e³eeb efvejesHee~ lees Jes}g HesÀef[}e les³eeb ve=Heeb~lewmee ceerner efveJe=efÊeke=ÀHee~ meebIeewve legcneb~~471~~legcneR meble ceeefPe³eeb keÀ[eb~ efoþer®eeb keÀje} yeng[e~leNneR legcneb ceeveW SJe{e~ nesF&ve ceer~~472~~cnCeewefve efvepe DeJeOeeve~ cepe Jees}ies Hemee³eoeve~oerpees peer meceLe& nesF&ve~ %eeveosJees cnCes~~473~~

’mebpe³eeves J³eemeke=ÀHesves p³eeÒeceeCes l³ee Oe=lejeä^ ve=Hee®ee JesUceneYeejleer³e ³eg×e®ee ®e#egJezmel³eb Je=Êeeble keÀLeve keÀjC³ee®³ee efce<eeves l³ee}eieerlee SskeÀJetve meeLe&keÀer }eJe}e, l³ee®eÒeceeCes ÞeerefveJe=efÊeveeLeeb®³ee ke=ÀHesvesmeceLe& Pee}s}e ne %eeveosJe HeCe legcne meblemeppeveebvee ieerleeLe& mHeäkeÀªve meeieC³eeme efveefceÊecee$e nesle Deens.“

’legcner mebleebveer pej ceeP³eeJej ke=ÀHee¢<ìer®ee Je<ee&Je kesÀ}e, lejlegcne}e Hemeble He[s} FlekesÀ íeve JeÊe=ÀlJe ce}emeg×e keÀjlee ³esF&}.DeeHeCe DeeHeuîee DeJeOeevee®es Hemee³eoeve ceeP³ee Heojer ìekeÀe. cnCepesceer Þeerke=À<CeesÊeÀer mHeä keÀªve meebieC³eeves Oev³e nesF&ve!“ Demes Hegve:Hegve:%eeveosJe Deepe&Jeeves Þeesl³eebvee efJeveJeleebvee DeeHeuîee}e efomeleele.

les Heg{s meebieleele: ’³ee GHejeble Heb[gjepee®ee lees megHeg$e Depe&gve DeeHeuîeeDeble:keÀjCeeleer} Òeµve Þeerke=À<Ceebvee efJe®eejer}. lees legcner peerJeeYeeJeeves®ewlev³eªHeer ÞeJeCeWefê³eebÜejs DeJeOeeveHetJe&keÀ SskeÀe.“melejeJ³ee DeO³ee³ee®ee ÒeejbYe

³eeÒeceeCes meesUeJ³ee DeO³ee³ee®ee meceejesHe kesÀuîeeJej melejeJ³eeDeO³ee³ee®³ee megjJeeleer}e Depe&gveeves kesÀ}s}e Òeµve Demee Deens:

³es µeem$eefJeefOeceglme=p³e ³epevles Þe׳eeeqvJelee:~les<eeb efveÿe leg keÀe ke=À<Ce meÊJeceenes jpemlece:~~17-1~~

’ns ke=À<Cee! peer ceveg<³es µeem$eefJeOeer}e peeCele veenerle, Hejbleg kesÀJeUmJeeYeeefJekeÀ Þe×sves ³egÊeÀ nesTve osJe, je#eme, ³e#e Jee YetleieCeeb®es HetpevekeÀjleele, l³eeb®eer ieleer keÀe³e yejs nesles - meeeqÊJekeÀer, jepemeer keÀer leecemeer?“

³ee efþkeÀeCeer veceto keÀjeJesmes Jeeìles keÀer DeO³ee³e16 µ}eskeÀ ¬eÀ.23ceO³esYeieJebleebveer mHeä kesÀ}s nesles keÀer ’µeem$eefJeOeer}e mees[tve kesÀJeUkeÀeceeves Òesefjle nesTve JeeieCeeN³eebvee SsefnkeÀ Jee Heej}ewefkeÀkeÀ keÀesCeles®emegKe Jee Hejceieleer ³eebHewkeÀer keÀener®e ÒeeHle nesle veenerle.“

l³eecegUs ³ee DeO³ee³eejbYeer Depe&gveeves ne Òeµve GHeefmLele kesÀ}e Deens,pees meeceev³e peveebmeeþer GHe³egÊeÀ þjeJee. keÀejCe µeem$eefveoxµe mecepetveIesC³ee®eer kegÀJele vemeCeejer ceeCemes peieele KetHe Demeleele. l³eecegUs l³eeb®eerµeem$eeJej Þe×e Deme}er lejer l³eeÒeceeCes Jele&ve Ie[le veener. lejer Deµeeb®eerieleer keÀesCeleer Demes Depe&gve Þeerke=À<Ceebvee efJe®eejlees.melejeJ³ee DeO³ee³ee®ee efJe<e³eefJeµes<e

³eemebyebOeer melejeJ³ee DeO³ee³eele yejs®e mHeäerkeÀjCe Deens. cegK³ecnCepes HetJe&pevceeb®³ee mebmkeÀejebcegUs mJeYeeJele: efvecee&Ce Pee}s}er Þe×emeeeqÊJekeÀ, jepeme Je leeceme ³ee leerve ÒekeÀej®eer Demeles. ef$eiegCeeb®³eekeÀceerDeefOekeÀlescegUs l³eele ogmeN³ee oesve ÒekeÀejeb®es Lees[syengle efceÞeCenerefometve ³esles. l³eeÒeceeCes l³ee®eer YeieJeble DeeHeuîeemeejKee®e DemeeJee, DeµeerÞe×e Demeles Je lees DeeHeuîee Òeke=ÀleeriegCeebvegmeej YeieJeblee}e osJeeoer,³e#eje#emeeoer Jee YetleefHeµee®®eeoer ªHeele keÀuHetve l³eeb®eer YeeqÊeÀHetJe&keÀHetpee keÀjlees.

Hejbleg Òeke=Àleer®³ee DeìU efve³eceebvee G}ÁbIelee ve DeeuîeecegUs lees l³eel³ee Hetefpele osJeeoer YeeJeebvee ÒeeHle neslees. ³eeleer} kesÀJeU meeeqÊJekeÀ Þe×emees[tve Flej oesvner Þe×e ceveg<³ee®ee DeY³eglkeÀ<e& keÀjC³eeme meceLe& vemeleele.lemes®e mJeµejerjeme Heer[e osle Ieesj leHee®ejCe keÀjCeejs Je Flejeb®ee IeelekeÀªve ³e%e³eeieeoer keÀjCeejs ns meJe& nerve ³eesveeRÒele peeleele.

³eeÒeceeCes µeem$eefJeOeer ve peeCelee vegmel³ee®e Þe×s®³ee DeeOeejsHejceHeoe}e PeeWyet HeenCeeN³eeb®eer ieleer nesles. cnCetve Þeerke=À<Ceebveer Deµee}eskeÀebvee meg³eesi³e ceeie&oµe&veHej GHeosµe melejeJ³ee DeO³ee³eele kesÀ}s}eDee{Ulees. l³eele ³e%e-oeve-leHeeoer ef¬eÀ³ee keÀµee ÒekeÀejs mebHeVe keÀjeJ³eele³eeyeeyele megyeesOe ceeefnleer Deens. Demees. HeCe leer HeenC³eeHetJeea DeeHeCe DeeleeefJeéeJ³eeHeej keÀmee ®ee}lees, Òeke=Àefle-Heg©<eefJe®eej, F.efJe<e³e Heent ³ee. iegCens Òeke=Àleer®es®e GHeefJeYeeie Demeuîeeves, ceveg<³eeb®ee iegCeebOeejs Jele&Ceeje J³eeHeejHeg{s mecepeC³eemeeþer Òeke=Àleer®es Kejs mJeªHe Je keÀe³e& F.keÀe³e Deens, lesDeeOeer Heeefn}s Heeefnpes.

l³eemeeþer DeeHeCe Deelee Heg{er} le=leer³e mkebÀOe - efJeéeJ³eeHeej ³ee®³eeGvces<e ¬eÀ. 16 - Òeke=ÀefleefJe®eej ³eekeÀ[s ÒeLece JeUt ³ee.

ßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßßß

³eesieoe Þeer%eeveséejer 242 Gvces<e:15:Deemegjer mebHeoe

Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
Macair
Typewritten Text
ieerlee Je %eeveséejer : ³eessiemeeOevee (³eesieoe Þeer%eeveséejer - 4)
Page 148: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

THE AUTHOR  

VIBHAKAR LELE                                                                                                    

 BE, BSC, LLB  

 

PROFFESSIONAL ENINEERING CONSULTANT 

RESEARCHER WITH INTEREST IN MANY SUBJECTS 

 

(Topics  of  interest: Mathematics,  Astronomy,  Cosmogony,  Science, 

Engineering,  Genetics,  Physics,  Chemistry,  Molecular  Sciences) 

PROFICIENCY  IN  ENGLISH  AND  INDIAN  LANGUAGES  and  in 

Literature 

 

Researcher  of  Oriental  Disciplines  of  Philosophy, Mysticism,  Yoga, 

Jnyan, Bhakti, Tantra, Vedas and the Upanishads 

Connoisseur in Siddha‐Mahayoga Dnyaneshwar's & Patanjali's Yoga 

 

GURU  Tradition:  Main  Line  of  Siddha  tradition  of  Adinatha  – 

Umadevi  –Gorakshanatha  –Gahininatha  –Dnyaneshwar  – 

Satyamalanatha  –  Guptanatha  –  Kesarinatha  –  Shivdeenanatha  – 

Vasudevanatha 

Indebted  To  The  Paramparas  of:  1.  Gaudapada's  tradition  from 

Shrimat Acharya Shankar – Adwaitanand – Satyadevanand 

2. Siddha tradition of Nityanand – Avadhutanand 

 

AUTHOR OF MARATHI BOOK ³eesieoe Þeer%eeveséejer YOGADA SHRI DNYANESHWARI  (Parts 1, 2, 3 & 4) SkeÀe veeLeefme׳eesi³ee®es DeelceJe=Êe (³eesieoe Þeer%eeveséejer – 1)                                       

ieerlee Je %eeveséejer : ³eesie DeeefCe leÊJe%eeve (³eesieoe Þeer%eeveséejer – 2) ieerlee Je %eeveséejer: ÒeLece Heefj®e³e (³eesieoe Þeer%eeveséejer 3)

ieerlee Je %eeveséejer: ³eessiemeeOevee (³eesieoe Þeer%eeveséejer 4)

English Books Series: ‘KUNDALINI YOGA: YOGA OF GITA AS EXPOUNDED BY SAINT SHRI DNYANESHWAR IN 

DNYANESHWARI– 1ST AND 2ND PARTS’ 

PART 1: PHILOSOPHY AND YOGA OF GITA AND DNYANESHWARI 

PART 2: AUTOBIOGRAPHY OF A NATHA SIDDHA YOGI 

PART 3: INTRODUCTION TO GITA AND DNYANESHWARI 

FUTURE BOOKS IN THIS SERIES: ‘YOGA OF GITA – 4TH PART’: ‘Yoga Practice, Methods and Processes’ 

Page 149: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

Dear Reader 

If you have reached this page, it means that you must have found my

book interesting. I write on the Yoga of Gita and Dnyaneshwari, in

English and Marathi languages. It is based on what I have learnt from

saint Dnyaneshwar’s commentary on the Shrimad-Bhagwad-Gita and

his other compositions, Amritanubhava and Abhangas. I welcome you

to my further books on the subject, to be published under the same main title ³eesieoe Þeer%eeveséejer in Marathi, a series starting from this book. My

English language series is being published under the main title of

‘Kundalini yoga: Yoga of Gita as Expounded by Saint Shri

Dnyaneshwar’. The English as well as the Marathi language series are

published with suitable subtitles on the topics they deal with. For

example, this book has the subtitle of ieerlee Je %eeveséejer: ³eessiemeeOevee (³eesieoe Þeer%eeveséejer 4). The last

partS were published under the titles of SkeÀe veeLeefme׳eesi³ee®es DeelceJe=Êe (³eesieoe Þeer%eeveséejer – 1); ieerlee Je %eeveséejer :

³eesie DeeefCe leÊJe%eeve (³eesieoe Þeer%eeveséejer – 2)and ieerlee Je %eeveséejer: ÒeLece Heefj®e³e (³eesieoe Þeer%eeveséejer 3)I would like

to follow the same style. The subject of Gita, Dnyaneshwari and its

Yoga is vast. Hence I am giving this treatment to the matter to enable

the readers to read it in short spans of easy to read books.

Thanks for your patronage.

Vibhakar Lele

Author 

 

 

Page 150: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                

³eesieer Þeer%eeveséej 

I HUMBLY LAY DOWN MY HEAD AT THE SACRED LOTUS AT THE FEET OF DNYANADEV,

EVER IN REVERENCE 

 

YOGI SAINT

SHRI DNYANESHWAR

Page 151: GITA VA DNYANESHWARI- Yoga Sadhana .pdf

copyrights reserved by author:V.V.LELE ISBN:13:978-1480157576

IIIIIIIIIIII

HejbHeje:

HejbHeje:

ieg©mebÒeoe

³e³e