Transcript
Page 1: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

SISTEM PENYALURAN TENAGA LISTRIKSISTEM PENYALURAN TENAGA LISTRIK

PUSAT PENDIDIKAN DAN PELATIHAN

KETENAGALISTRIKAN DAN ENERGI BARU TERBARUKAN

OLEH

Ir. JM Ir. JM SihombingSihombing

Page 2: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Distribusi Ketenagalistrikan Sistem grid Jawa Bali (500KVA)

Page 3: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

JARINGAN LISTRIK JAWA BALITEGANGAN MENENGAH DAN RENDAH

Page 4: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Sistem Grid Sumatera

Page 5: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Pem-bangkit

TrafoStep-up

TrafoStep-down

TrafoDistribusi

TrafoDistribu-si

TrafoDistribu-si

KONSUMEN

Transmisi

Distribusi

primer

Dist-ri-busiSkun-der

Sistem Penyaluran Tenaga Listrik

Pembangkit

Transmisi

Distribusi

Instalasi (Konsumen)

Page 6: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing
Page 7: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Sistem Tenaga Listrik adalah : rangkaian instalasitenaga listrik dari pembangkitan, transmisi dandistribusi yang dioperasikan serentak dalam rangkapenyediaan tenaga listrik

Tenaga Listrik adalah : suatu bentuk energi sekunderyang dibangkitkan, ditransmisikan dan didistribusikanuntuk segala macam keperluan

Page 8: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Pembangkitan Tenaga Listrik adalah : kegiatanmemproduksi tenaga listrik

Transmisi Tenaga Listrik adalah : penyaluran tenagalistrik dari suatu sumber pembangkitan ke suatusistem distribusi atau kepada konsumen, ataupenyaluran tenaga listrik antar sistem

Distribusi Tenaga Listrik adalah : penyaluran tenagalistrik dari sistem transmisi atau dari sistempembangkitan kepada konsumen

Page 9: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Instalasi Tenaga Listrik adalah : bangunan sipil, elektromekanik, mesin, peralatan, saluran danperlengkapan yang digunakan untuk pembangkitan, konversi, transmisi, distribusi dan pemanfaatantenaga listrik

Konsumen adalah : setiap orang atau badan yang membeli tenaga listrik dari pemegang Izin UsahaPenyediaan Tenaga Listrik untuk digunakan sebagaipemanfaatan akhir dan tidak untuk diperdagangkan

Sesuai UU No. 20 tentang Ketenagalistrikan

Page 10: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

INSTALASI PENYEDIAAN DAN INSTALASI PENYEDIAAN DAN PEMANFAATAN TENAGA LISTRIKPEMANFAATAN TENAGA LISTRIK

Page 11: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

SYARAT DASAR YANG HARUSDIPENUHI SUATU SISTEM TL

• HARUS DAPAT MEMENUHI JUMLAH ENERGI LISTRIK YANG DIPERLUKAN KONSUMEN

• TEGANGAN YANG KONSTAN• FREKUENSI YANG STABIL• MENYEDIAKAN ENERGI LISTRIK DG

HARGA YANG WAJAR• MEMENUHI STANDAR AMAN,ANDAL DAN

AKRAB LINGKUNGAN

Page 12: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Besarnya tegangan yang diperlukanuntuk penyaluran TL tergantung dari :

Besarnya Daya yg akan disalurkan

Jarak Penyaluran

Page 13: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

SISTEM TENAGA LISTRIK

• TERDIRI ATAS:

♠ SATU FASE

♠ TIGA FASE

Page 14: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

DESAIN SALURAN TRANSMISI TERGANTUNG BEBERAPA HAL :

JUMLAH DAYA YANG HARUS DISALURKAN

JARAK DAN JENIS MEDAN YANG DILALUI

BIAYA YANG TERSEDIA

PERTUMBUHAN BEBAN DIMASA YG AKAN DATANG

Page 15: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Dalam membuat rencanaPenyaluran tenaga listrik harusdiperhatikan faktor :

Pemilihan Tegangan

Pemilihan Jenis Kawat

Pemilihan Sistem Perlindungan terhadap

gangguan

Kontinuitas Penyaluran Tenaga Listrik

Pembebasan Tanah yang dilalui

Page 16: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Untuk tegangan tinggi dan Ekstra tinggi yang dipakai diIndonesia adalah :

70 kv

150 kv

Untuk tegangan menengah yang dipakai di Indonesia adalah 20 kv

275 kv

500 kv

STANDAR TEGANGAN NOMINAL

Tegangan rendah : 230/400 Volt

Page 17: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

KOMPONEN UTAMA SALURAN TRANSMISI

KONDUKTOR

ISOLATOR

STRUKTUR PENDUKUNG

Page 18: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

BAHAN KONDUKTOR PERLU MEMILIKI SIFAT

♦ KONDUKTIVITAS TINGGI♦ KEKUATAN TARIK MEKANIKAL TINGGI♦ RINGAN♦ MURAH♦ TIDAK MUDAH PATAH

Page 19: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

JENIS – JENIS KONDUKTOR

♦ Kawat Tembaga (BCC = Bare Copper Cable)♦ Aluminium (AAC = All Aluminium Cable)♦ Campuran Aluminium dan Baja (ACSR = Aluminium

Cable Steel Reinforced)♦ Kawat Baja yang diberi lapisan Tembaga (Copper

Weld)♦ Aluminium Puntir Berisolasi (Twisted Wire)♦ Kawat Baja, dipakai pada kawat petir dan kawatpentanahan

Page 20: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

TUJUAN MENAIKKAN TEGANGAN PADA PENYALURAN TL

• UNTUK KERUGIAN YANG TERJADI

- RUGI PENURUNAN TEGANGAN

- RUGI ENERGI

Page 21: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

SaluranSaluran TransmisiTransmisi MempunyaiMempunyaiKonstantaKonstanta PersatuanPersatuan PanjangPanjang

• RESISTANSI R = ρ LA Ω

• INDUKTANSI L = [ 0,5 + 2 ln (d/r)] X 10 -7 H/m

• KAPASITANSI C = П k0/ lnd – r

r Farad/m

Fase r,s,t adalah simetris

Dalam kenyataannya konfigurasi fase tdk simetris, agar simetrisDilakukan Transposisi tiap sepertiga panjang saluran

Page 22: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

REGULASI DAN EFISIENSI

• REGULASI (%) = Vt0 - Vtb

Vtb100 %

• EFISIENSI (%) = PtPk

100 %

Vto = Tegangan sisi terima tanpa bebanVtb= Tegangan sisi terima beban penuhPt = Daya pada sisi terimaPk = Daya pada sisi kirim

Page 23: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

FENOMENA PADA TRANSMISI

• EFEK KULITAKIBAT SISTEM ARUS BOLAK-BALIK R menaikkhusus pada frekuensi tinggi dan penampang konduktor besar

• KORONA Faktor yang mempengaruhi terjadinya Korona

- Kondisi fisik Atmosfer- Dismeter konduktor- Permukaan konduktor- Jarak antar konduktor- Tegangan

Page 24: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Jenis – jenis gangguan pada saluran udara

Hampir semua gangguan saluran 187 kv keatasdisebabkan oleh petir

Dan hampir 70 % dari semua gangguan saluran 110 –154 kv disebabkan karena gejala – gejala alamiah (petir, salju, es, angin, banjir serta gempa

Gejala alamiah lain yang sering terjadi disebabkan olehbinatang (burung)

Jenis gangguan yang biasa terjadi adalahgangguan hubung singkat, (hubung singkatantara dua fasa, dan hubung singkat tiga fasadengan tanah), dan gangguan lain putusnya satuatau dua kawat

Page 25: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Untuk memahami saluran tegangan tinggi arus bolak – balikharus terlebih dahulu dipahami :

Konfigurasi penghantar simetris

Konfigurasi penghantar tidak simetris

Perhitungan kapasitansi penghantar

Saluran ganda pada kawat tanah

Saluran ganda dengan kawat tanah

Pengaruh menara

Penentuan kuat medan listrik pada permukaan penghantar

Penentuan rugi – rugi korona

Penentuan rapat arus ekonomis dan penyaluran energi yang ekonomis

Rangkaian pengganti hantaran

Aliran daya pada saluran transmisi

Page 26: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Sistem Transmisi (SUTT) a.l :1. SUTT sirkuit tunggal yaitu transmisi

tegangan tinggi sistem tiga fasa, dengan tigabuah penghantar fasa dan satu buah kawattanah.

2. SUTT sirkuit ganda yaitu transmisi sistemdua kali fasa tiga, yang masing-masing sirkitterdiri atas tiga buah penghantar fasa dan satukawat tanah.

Konfigurasi penghantar a.l:1. Bentuk penghantar fasa posisi tegak (vertical)2. Bentuk penghantar fasa posisi mendatar

(horizontal)3. Bentuk penghantar fasa segitiga delta.

Page 27: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Jenis – jenis menara

Page 28: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Jenis Isolator

Jenis Ball

Jenis Clevis

Jenis Pasak

Batang Panjang

Pos Udara

Page 29: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Macam – macam sistem transmisi

• Sistem Tunggal

• Sistem Ganda

• Sistem Radial

• Sistem Loop

Page 30: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Jaringan Distribusi

Jaringan Tegangan Menengah (JTM)

Trafo Distribusi

Jaringan Tegangan Rendah (JTR)

Konfigurasi Saluran adalah Radial

Page 31: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Jaringan Tegangan Menengah(JTM)

• SUTM 20 KV

• Saluran yang diperlukan, 1 fasa & 3 fasa

• Sistem pentanahan sesuai dengan standar

• Ukuran kawat (Jenis penghantar, panjangsaluran, besar beban)

Page 32: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

T R A F O

• Jenis fasa tunggal, model cantol, keluaranTR berupa terminal fasa 2 x 230 V

• Ukuran trafo adalah 5 KVA, 10 KVA, 16 KVA, 25 KVA, 50 KVA

• Pola pengaman CSP

Page 33: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Jaringan Tegangan Rendah (JTR)

Sistem yang dipergunakan teg 400/230 voltJenis penghantar TIC dan A3CUkuran TIC 10, 16, 25, 35, 50, 70 dan 16, 25, 35, 50Ukuran A3C 16, 25, 35, 50, 70Ukuran tiang JTR 6m 90 DAN, 8 m 90 DAN

Page 34: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

GarduGardu ListrikListrik

Gardu Induk

- SUTET/SUTT

- SUTET/SUTM

Gardu Induk

- SUTT/SUTT

- SUTT/SUTM

Gardu Distribusi

- SUTM/SUTR

Page 35: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

TUJUAN PERENCANAAN

1. Mengembangkan /memperluas jardis yang dapatmemenuhi pertumbuhan kebutuhan beban.

2. Memenuhi kriteria teknis dan ekonomis

3. Memberi nilai tambah bagi pemakai dan pada produsen.

5. Sharing pengalaman dan masukan.

Page 36: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

PERENCANAAN JARDIS

• Struktur Jaringan• Analisa Teknis• Analisa ekonomis• Contoh aplikasi

Page 37: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Perencanaan Jaringan Distribusi

STANDAR/REGULASI

PERKEMBANGAN BEBAN

EXISTING SYSTEM

ProsesperencanaanTUNTUTAN

PELANGGAN

TEKNIS & EKONOMI

JARDIS yang Andal, Amandan Akrab

Lingkungan

JARDIS yang sederhana

JARDIS dapatdikembangkan

memenuhipertumbuhan

beban

Page 38: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Konfigurasi jardis

Konfigurasi

Jardis

• Pelanggan biasa ( mutu, kecukupan ) • Memenuhi standar ( voltage drop )• Mudah dikembangkan & rehab• Sistem sumbernya satu• proteksi & pengukuran sederhana• Biaya perbaikan & pengembangan murah

Radial

secondary

• Pelanggan khusus ( mutu, kecukupan ) • Memenuhi standar ( voltage drop )• Mudah dikembangkan & rehab• Sistem proteksi & pengukuran kompleks• Biaya perbaikan & pengembangan mahal

Page 39: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

ANALISA TEKNIS

ASPEK TEKNIS

Nominal load ; instalasi tahan secara kontinu

Mampu thd gangguan ( Hubung singkat ).

Aman dan akrab lingkungan.

Beban max = Daya terpasang x faktor dayaguna ( kesamaan waktu * utilization )

VOLTAGE DROP sesuai standar

V = L I q / Q 10 6 Volt

USULAN

• Ukuran penampang dan panjang penghantar.

• Jenis konduktor TIC atau BC

• Prospek pertumbuhan.

Page 40: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

ANALISA EKONOMIS

ASPEK EKONOMIS BIAYA OPTIMAL: Biaya tetap ( Rp/Kms) & variabel (Rp/Kwh ) minimum.

USULAN

• Biaya investasi ( bagi penyedia instalasi jardis(Rp/kms), bagi pelanggan biayapenyambungan (Rp/kVA)).

• Biaya Operasi ( bagi penyedia biaya O&M, bagi pelanggan tarip bulanan sesuaipemakaian TDL (Rp/kWh)

Page 41: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

SWITCHGEARSWITCHGEAR

SWITCHGEAR : SWITCHGEAR : AlatAlat PemutusPemutus bebanbeban dandan pemisahpemisah disaatdisaat dilakukandilakukan perbaikanperbaikan dandan sebagaisebagai alatalatpenghubungpenghubung bebanbeban saatsaat normalnormal

Page 42: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

RELAYRELAY

Page 43: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

LINE TRANSMISILINE TRANSMISI

Page 44: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

CONTOH TRANSMISICONTOH TRANSMISI

Page 45: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

TERIMA KASIHTERIMA KASIH

PUSDIKLATPUSDIKLAT ENERGI DAN KETENAGALISTRIKANENERGI DAN KETENAGALISTRIKAN

Page 46: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

CIRCUIT BREAKER DAN CT GI TET 500 kV

Page 47: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

CIRCUIT BREAKER GI TET 500 kV

Page 48: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

CT DAN LA 150 kV

Page 49: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

LIGHTNING ARRESTER 150 kV

Page 50: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

TRANSFORMATOR TENAGA 150/20 kV 30 MVA

Page 51: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

WAVE TRAFO DAN PT 150 kV

Page 52: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

GARDU INDUKGARDU INDUK

U D I K L A T B O G O R

Doc:AST/SIM-

UDIKLAT BOGOR

Page 53: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

GARDU INDUK (GI)GARDU INDUK (GI)

• PENGERTIAN & FUNGSI GARDU INDUK• KLASIFIKASI GARDU INDUK • PERALATAN UTAMA GARDU INDUK• INSTALASI GARDU INDUK• SINGLE LINE DIAGRAM (BAGAN KUTUB

TUNGGAL) GARDU INDUK

• SISTEM HUBUNGAN RANGKAIAN (SISTEM BUSBAR)

• GARDU INDUK “ GIS ”

• PENGERTIAN & FUNGSI GARDU INDUK• KLASIFIKASI GARDU INDUK • PERALATAN UTAMA GARDU INDUK• INSTALASI GARDU INDUK• SINGLE LINE DIAGRAM (BAGAN KUTUB

TUNGGAL) GARDU INDUK

• SISTEM HUBUNGAN RANGKAIAN (SISTEM BUSBAR)

• GARDU INDUK “ GIS ”

U D I K L A T B O G O R

Doc:AST/SIM-

Page 54: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

PENGERTIAN DAN FUNGSI GARDU INDUK :

GARDU INDUK ADALAH :

SUATU INSTALASI LISTRIK YANG BERFUNGSI UNTUK MENERIMA DAN MENYALURKAN TENAGA LISTRIK MELALUI SISTEM TEGANGAN EKSTRA TINGGI (TET), TEGANGAN TINGGI (TT) DAN TEGANGAN MENENGAH (TM)

TENAGA LISTRIK YANG DITERIMA / DISALURKAN BERASAL DARI PUSAT-PUSAT PEMBANGKIT TENAGA LISTRIK ATAUPUN DARI GARDU INDUK LAIN.

PENGERTIAN DAN FUNGSI GARDU INDUK :

GARDU INDUK ADALAH :

SUATU INSTALASI LISTRIK YANG BERFUNGSI UNTUK MENERIMA DAN MENYALURKAN TENAGA LISTRIK MELALUI SISTEM TEGANGAN EKSTRA TINGGI (TET), TEGANGAN TINGGI (TT) DAN TEGANGAN MENENGAH (TM)

TENAGA LISTRIK YANG DITERIMA / DISALURKAN BERASAL DARI PUSAT-PUSAT PEMBANGKIT TENAGA LISTRIK ATAUPUN DARI GARDU INDUK LAIN.

GARDU INDUK (GI)GARDU INDUK (GI)

U D I K L A T B O G O R

Doc:AST/SIM-GI/03/02/

Page 55: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

KLASIFIKASI GARDU INDUKKLASIFIKASI GARDU INDUK

BERDASARKAN :

TEGANGANNYA• GI TRANSMISI • GI DISTRIBUSI

PENEMPATAN PERALATANNYA:

• GI PASANGAN DALAM (IN DOOR SUBSTATION)• GI PASANGAN LUAR (OUT DOOR SUBSTATION)• GI SEBAGIAN PASANGAN LUAR (COMBINED OUT DOOR SUBSTATION)• GI PASANGAN BAWAH TANAH (UNDER GROUND SUBSTATION)• GI SEBAGIAN PASANGAN BAWAH TANAH (SEMI UNDER GROUND

SUBSTATION)• GI MOBIL (MOBILE SUBSTATION)

ISOLASI YANG DIPAKAI • GI ISOLASI UDARA• GI ISOLASI GAS (GIS)

BERDASARKAN :

TEGANGANNYA• GI TRANSMISI • GI DISTRIBUSI

PENEMPATAN PERALATANNYA:

• GI PASANGAN DALAM (IN DOOR SUBSTATION)• GI PASANGAN LUAR (OUT DOOR SUBSTATION)• GI SEBAGIAN PASANGAN LUAR (COMBINED OUT DOOR SUBSTATION)• GI PASANGAN BAWAH TANAH (UNDER GROUND SUBSTATION)• GI SEBAGIAN PASANGAN BAWAH TANAH (SEMI UNDER GROUND

SUBSTATION)• GI MOBIL (MOBILE SUBSTATION)

ISOLASI YANG DIPAKAI • GI ISOLASI UDARA• GI ISOLASI GAS (GIS)

U D I K L A T B O G O R

Doc:AST/SIM-GI/03/02/

Page 56: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

PERALATAN UTAMA GARDU INDUKPERALATAN UTAMA GARDU INDUK

1. TRAFO • TRAFO TENAGA (TRAFO DAYA)• TRAFO INSTRUMEN (PENGUKURAN) :

- TRAFO ARUS (CT)- TRAFO TEGANGAN (PT)

2. PEMUTUS TENAGA ( PMT / CB )3. PEMISAH (PMS / DS )4. BUSBAR (REL DAYA)5. ISOLATOR6. LIGHTNING ARRESTER (LA)7. REAKTOR (XL)8. STATIC CAPASITOR (SC)9. PERALATAN SISTEM PENTANAHAN10. PERALATAN KOMUNIKASI (PLC / JWOTS)

1. TRAFO • TRAFO TENAGA (TRAFO DAYA)• TRAFO INSTRUMEN (PENGUKURAN) :

- TRAFO ARUS (CT)- TRAFO TEGANGAN (PT)

2. PEMUTUS TENAGA ( PMT / CB )3. PEMISAH (PMS / DS )4. BUSBAR (REL DAYA)5. ISOLATOR6. LIGHTNING ARRESTER (LA)7. REAKTOR (XL)8. STATIC CAPASITOR (SC)9. PERALATAN SISTEM PENTANAHAN10. PERALATAN KOMUNIKASI (PLC / JWOTS)

U D I K L A T B O G O R

Doc:AST/SIM-GI/03/02/

Page 57: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

CONTOH : INSTALASI GARDU INDUKCONTOH : INSTALASI GARDU INDUKPENGHANTAR Ι (150 KV)1

2

34 5

6

78 150 KV Busbar/Rel

TT

9

1011Ι

121314

15

1620 KV 18

19

20

2122

23Ι

24

25

26

27

20 KV / 380 V

150/20 KV, 60 MVA

17

U D I K L A T B O G O R

Doc:AST/SIM-

Page 58: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

KETERANGAN GAMBARKETERANGAN GAMBAR

1. LIGHTNING ARRESTER (LA)2. TRAFO TEGANGAN (PT)3. PMS TANAH PENGHANTAR I 150 KV4. PMS PENGHANTAR (PMS LINE) I 150 KV5. TRAFO ARUS (CT)6. PMT (CB) 150 KV PENGHANTAR I7. PMS REL 150 KV PENGHANTAR I8. REL (BUSBAR) 150 KV9. PMS REL 150 KV TRAFO I10. PMT 150 KV TRAFO I11. TRAFO ARUS (CT) SISI 150 KV TRAFO I12. TRAFO TENAGA 150/20 KV, 30 MVA13. NETRAL GROUNDING RESISTANCE (NGR)14. TRAFO ARUS (CT) SISI 20 KV TRAFO I15. PMT 20 KV TRAFO I16. PMS REL 20 KV TRAFO I17. TRAFO TEGANGAN (PT) REL 150 KV18. REL (BUSBAR) 20 KV19. PMS REL 20 KV PENYULANG I20. PMT 20 KV PENYULANG I21. TRAFO ARUS (CT) PENYULANG I22. PMS KABEL PENYULANG I23. PMS TANAH PENYULANG I24. PMS REL TRAFO PS (PEMAKAIAN SENDIRI)25. PMT 20 KV TRAFO PS26. TRAFO ARUS (CT) TRAFO PS.27. TRAFO PS. 20 KV / 380 KV

1. LIGHTNING ARRESTER (LA)2. TRAFO TEGANGAN (PT)3. PMS TANAH PENGHANTAR I 150 KV4. PMS PENGHANTAR (PMS LINE) I 150 KV5. TRAFO ARUS (CT)6. PMT (CB) 150 KV PENGHANTAR I7. PMS REL 150 KV PENGHANTAR I8. REL (BUSBAR) 150 KV9. PMS REL 150 KV TRAFO I10. PMT 150 KV TRAFO I11. TRAFO ARUS (CT) SISI 150 KV TRAFO I12. TRAFO TENAGA 150/20 KV, 30 MVA13. NETRAL GROUNDING RESISTANCE (NGR)14. TRAFO ARUS (CT) SISI 20 KV TRAFO I15. PMT 20 KV TRAFO I16. PMS REL 20 KV TRAFO I17. TRAFO TEGANGAN (PT) REL 150 KV18. REL (BUSBAR) 20 KV19. PMS REL 20 KV PENYULANG I20. PMT 20 KV PENYULANG I21. TRAFO ARUS (CT) PENYULANG I22. PMS KABEL PENYULANG I23. PMS TANAH PENYULANG I24. PMS REL TRAFO PS (PEMAKAIAN SENDIRI)25. PMT 20 KV TRAFO PS26. TRAFO ARUS (CT) TRAFO PS.27. TRAFO PS. 20 KV / 380 KV

U D I K L A T B O G O R

Doc:AST/SIM-GI/03/02/

Page 59: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

SINGLE LINE DIAGRAM (BAGAN KUTUB TUNGGAL GARDU INDUK)

SINGLE LINE DIAGRAM (BAGAN KUTUB TUNGGAL GARDU INDUK)

ADALAH : SUATU DIAGRAM LISTRIK PADA

GARDU INDUK YANG BERISI

PENJELASAN SECARA UMUM

TENTANG GARDU INDUK

TERSEBUT

ADALAH : SUATU DIAGRAM LISTRIK PADA

GARDU INDUK YANG BERISI

PENJELASAN SECARA UMUM

TENTANG GARDU INDUK

TERSEBUT

U D I K L A T B O G O R

Doc:AST/SIM-GI/03/02/

Page 60: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

U D I K L A T B O G O R

.

IBT I 500 / 150

KV

IBT II 500 / 150

KV

.

.

1 2 3 5BUS B

SUTET BANDUN

G SELATAN

SUTET SURABAYA BARAT I/II SUTET

MANDIRANCAN

7B

7AB

7A

BUS A

REAKTOR I 100 MVAr

GITET UNGARAN

Doc:AST/SIM-GI/03/02/

Page 61: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

SISTEM HUBUNGAN RANGKAIAN (SISTEM BUSBAR)DI GARDU INDUK

SISTEM HUBUNGAN RANGKAIAN (SISTEM BUSBAR)DI GARDU INDUK

1. SINGLE BUSBAR ( REL TUNGGAL) :• REL TUNGGAL• REL TUNGGAL DENGAN PMS BAGIAN• REL TUNGGAL DENGAN PMT DAN PMS BAGIAN

2. DOUBLE BUSBAR ( REL GANDA) :• REL GANDA STANDAR• REL GANDA DENGAN SISTEM 1,5 CB• REL GANDA DENGAN SISTEM 2 CB• REL GANDA DENGAN SISTEM 4 BAGIAN (MENGGUNAKAN

BUS SECTION)

1. SINGLE BUSBAR ( REL TUNGGAL) :• REL TUNGGAL• REL TUNGGAL DENGAN PMS BAGIAN• REL TUNGGAL DENGAN PMT DAN PMS BAGIAN

2. DOUBLE BUSBAR ( REL GANDA) :• REL GANDA STANDAR• REL GANDA DENGAN SISTEM 1,5 CB• REL GANDA DENGAN SISTEM 2 CB• REL GANDA DENGAN SISTEM 4 BAGIAN (MENGGUNAKAN

BUS SECTION)

U D I K L A T B O G O R

Doc:AST/SIM-GI/03/02/

Page 62: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

U D I K L A T B O G O R

SINGLE BUSBAR

TRAFO I 10 MVA 70/20 KV

TRAFO III 20 MVA 70/20 KV

TRAFO II 5 MVA 70/20 KV

BUSBAR (REL)

PENGHANTAR I 70 KV

PENGHANTAR II 70 KV

Doc:AST/SIM-GI/03/02/

Page 63: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

U D I K L A T B O G O R

SINGLE BUSBAR DENGAN PMS SEKSIPENGHANTAR I 70

KVPENGHANTAR II 70

KV

TRAFO I 20 MVA 70/20 KV

TRAFO II 30 MVA 70/20 KV

Doc:AST/SIM-GI/03/02/

Page 64: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

U D I K L A T B O G O R

SINGLE BUSBAR DENGAN PMS DAN PMT SEKSI

PENGHANTAR I 70 KV

PENGHANTAR II 70 KV

TRAFO I 20 MVA 70/20 KV

TRAFO II 20 MVA 70/20 KV

Doc:AST/SIM-GI/03/02/

Page 65: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

U D I K L A T B O G O R

DOUBLE BUSBAR (REL GANDA) STANDARPENGHANTAR I PENGHANTAR II

KOPEL

TRAFO TENAGA

Doc:AST/SIM-GI/03/02/

Page 66: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

U D I K L A T B O G O R

DOUBLE BUSBAR DENGAN SISTEM 1,5 CBUNGARAN SAGULING

TRAFO 500 MVA 500/150 KV

PENGHANTAR SUTET 500 KV

Doc:AST/SIM-GI/03/02/

Page 67: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

U D I K L A T B O G O R

DOUBLE BUSBAR DENGAN SISTEM 2 PMT

PENGHANTAR I

TRAFO TENAGA

PENGHANTAR II

Doc:AST/SIM-GI/03/02/

Page 68: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

U D I K L A T B O G O R

REL GANDA DENGAN SISTEM 4 BAGIAN (MENGGUNAKAN BUS SECTION)

PENGHANTAR ATAU PENYULANG

TRAFO I

PENGHANTAR ATAU PENYULANG

TRAFO II

Doc:AST/SIM-GI/03/02/

Page 69: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

GARDU INDUK GIS (GAS INSULATED SWITCHGEAR)GARDU INDUK GIS (GAS INSULATED SWITCHGEAR)

ADALAH : GARDU INDUK YANG MENGGUNAKAN GAS UNTUK MENGISOLASI BAGIAN - BAGIAN BERTEGANGAN ANTARA FASA MAUPUN DENGAN BADAN / TANAH.

UMUMNYA GARDU INDUK INI MENGGUNAKAN GAS SF6 (SF6 GAS INSULATED SWITCHGEAR EQUIPMENT)

ADALAH : GARDU INDUK YANG MENGGUNAKAN GAS UNTUK MENGISOLASI BAGIAN - BAGIAN BERTEGANGAN ANTARA FASA MAUPUN DENGAN BADAN / TANAH.

UMUMNYA GARDU INDUK INI MENGGUNAKAN GAS SF6 (SF6 GAS INSULATED SWITCHGEAR EQUIPMENT)

U D I K L A T B O G O R

Doc:AST/SIM-GI/03/02/

Page 70: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

KEUNTUNGAN MENGGUNAKAN GIS DIBANDING DENGAN GI KONVENSIONAL

1. HEMAT RUANG2. KEANDALAN TINGGI3. HEMAT PENGAWASAN DAN PERAWATAN4. ENVIROMENTAL HARMONY5. REDUKSI WAKTU INSTALASI6. KEAMANAN

KEUNTUNGAN MENGGUNAKAN GIS DIBANDING DENGAN GI KONVENSIONAL

1. HEMAT RUANG2. KEANDALAN TINGGI3. HEMAT PENGAWASAN DAN PERAWATAN4. ENVIROMENTAL HARMONY5. REDUKSI WAKTU INSTALASI6. KEAMANAN

KERUGIAN :

1. BIAYA / HARGA RELATIF LEBIH TINGGI BILA DIBANDINGKAN DENGAN GI KONVENSIONAL

KERUGIAN :

1. BIAYA / HARGA RELATIF LEBIH TINGGI BILA DIBANDINGKAN DENGAN GI KONVENSIONAL

U D I K L A T B O G O R

Doc:AST/SIM-GI/03/02/

Page 71: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

STL - 1

SISTEM TENAGA LISTRIKSISTEM TENAGA LISTRIK

SISTEM PEMBANGKITAN

SISTEM PEMBANGKITAN

SISTEM PENYALURAN

SISTEM PENYALURAN

SISTEM DISTRIBUSI

SISTEM DISTRIBUSI

8.1. SEKILAS TENTANG OPERASI SISTEM TENAGA LISTRIK

8.1. SEKILAS TENTANG OPERASI SISTEM TENAGA LISTRIK

Page 72: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

FUNGSI SISTEM TENAGA LISTRIK(STL)

FUNGSI SISTEM TENAGA LISTRIK(STL)

• MENGUBAH ENERGI PRIMER :

(AIR, BATUBARA, GAS ALAM, MINYAK BUMI, PANAS BUMI, ENERGI PRIMER LAIN) MENJADI ENERGI SEKUNDER -----> (ENERGI LISTRIK)

• MENYALURKAN ENERGI LISTRIK KE PUSAT BEBAN

• MENDISTRIBUSIKAN ENERGI LISTRIK KE PARA PEMAKAI / PELANGGAN

• MENGUBAH ENERGI PRIMER :

(AIR, BATUBARA, GAS ALAM, MINYAK BUMI, PANAS BUMI, ENERGI PRIMER LAIN) MENJADI ENERGI SEKUNDER -----> (ENERGI LISTRIK)

• MENYALURKAN ENERGI LISTRIK KE PUSAT BEBAN

• MENDISTRIBUSIKAN ENERGI LISTRIK KE PARA PEMAKAI / PELANGGAN

Page 73: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

• ENERGI LISTRIK DIBANGKITKAN DENGAN BIAYA SEEKONOMIS MUNGKIN

• BISA DISALURKAN KE KONSUMEN DIMANAPUN BERADA, DENGAN :

- KUANTITAS CUKUP & KUALITAS YANG BAIK

- KEANDALAN TINGGI

• ENERGI LISTRIK DIBANGKITKAN DENGAN BIAYA SEEKONOMIS MUNGKIN

• BISA DISALURKAN KE KONSUMEN DIMANAPUN BERADA, DENGAN :

- KUANTITAS CUKUP & KUALITAS YANG BAIK

- KEANDALAN TINGGI

SASARAN / TARGET DALAM SISTEM TENAGA LISTRIK :

SASARAN / TARGET DALAM SISTEM TENAGA LISTRIK :

Page 74: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

BAGAN PENYAMPAIAN TENAGA LISTRIK KEPADA PELANGGAN

BAGAN PENYAMPAIAN TENAGA LISTRIK KEPADA PELANGGAN

Page 75: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

SISTEM TERPISAH (ISOLATED)SISTEM TERPISAH (ISOLATED)

YAITU BILA SUATU STL TIDAK MEMPUNYAI KONEKSI / HUBUNGAN DENGAN STL LAIN

KEKURANGAN DARI SISTEM INI :• KELEBIHAN KAPASITAS PEMBANGKITAN TIDAK BISA DISALURKAN

• APABILA ADA KEKEURANGAN DAYA TIDAK BISA DIPENUHI / DIBANTU OLEH STL LAIN

YAITU BILA SUATU STL TIDAK MEMPUNYAI KONEKSI / HUBUNGAN DENGAN STL LAIN

KEKURANGAN DARI SISTEM INI :• KELEBIHAN KAPASITAS PEMBANGKITAN TIDAK BISA DISALURKAN

• APABILA ADA KEKEURANGAN DAYA TIDAK BISA DIPENUHI / DIBANTU OLEH STL LAIN

SISTEM INTERKONEKSISISTEM INTERKONEKSI

YAITU BILA SUATU STL MEMPUNYAI KONEKSI / HUBUNGAN DENGAN STL LAINKELEBIHAN DARI SISTEM INI :

• KELEBIHAN KAPASITAS PEMBANGKITAN BISA DISALURKAN KE STL LAIN YANG KEKURANGAN DAYA

• APABILA ADA KEKEURANGAN DAYA BISA DIPENUHI / DIBANTU OLEH STL LAIN

• TEGANGAN DAN FREKWENSI LEBIH STABIL• SISTEM LEBIH ANDAL

YAITU BILA SUATU STL MEMPUNYAI KONEKSI / HUBUNGAN DENGAN STL LAINKELEBIHAN DARI SISTEM INI :

• KELEBIHAN KAPASITAS PEMBANGKITAN BISA DISALURKAN KE STL LAIN YANG KEKURANGAN DAYA

• APABILA ADA KEKEURANGAN DAYA BISA DIPENUHI / DIBANTU OLEH STL LAIN

• TEGANGAN DAN FREKWENSI LEBIH STABIL• SISTEM LEBIH ANDAL

Page 76: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

SISTEM PEMBANGKITANSISTEM PEMBANGKITAN

ADALAH : SUATU INSTALASI PUSAT PEMBANGKIT TENAGA LISTRIK YANG MENGUBAH ENERGI PRIMER (TENAGA AIR, BAHAN BAKAR, NUKLIR, DLL) MENJADI ENERGI LISTRIK

PUSAT PEMBANGKIT TENAGA LISTRIK YANG TELAH DIMILIKI PLN ADALAH : PLTA, PLTU, PLTG, PLTGU, PLTP DAN PLTD

ADALAH : SUATU INSTALASI PUSAT PEMBANGKIT TENAGA LISTRIK YANG MENGUBAH ENERGI PRIMER (TENAGA AIR, BAHAN BAKAR, NUKLIR, DLL) MENJADI ENERGI LISTRIK

PUSAT PEMBANGKIT TENAGA LISTRIK YANG TELAH DIMILIKI PLN ADALAH : PLTA, PLTU, PLTG, PLTGU, PLTP DAN PLTD

Page 77: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

PERALATAN PADA SISTEM PEMBANGKITAN

PERALATAN PADA SISTEM PEMBANGKITAN

• PENGGERAK MULA / TURBIN

• GENERATOR

• TRANSFORMATOR

• PERALATAN KONTROL DAN PROTEKSI

• PERALATAN BANTU LAINNYA

• PENGGERAK MULA / TURBIN

• GENERATOR

• TRANSFORMATOR

• PERALATAN KONTROL DAN PROTEKSI

• PERALATAN BANTU LAINNYA

Page 78: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

SISTEM PENYALURANSISTEM PENYALURAN

ADALAH :

SUATU INSTALASI SISTEM TENAGA LISTRIK YANG BERFUNGSI MELAYANI PENYALURAN TENAGA LISTRIK DARI PUSAT PEMBANGKIT SAMPAI KE SISTEM DISTRIBUSI

INSTALASI SISTEM PENYALURAN TERDIRI DARI :

- GARDU INDUK (GI)

- JARINGAN TRANSMISI- PUSAT PENGATUR BEBAN

ADALAH :

SUATU INSTALASI SISTEM TENAGA LISTRIK YANG BERFUNGSI MELAYANI PENYALURAN TENAGA LISTRIK DARI PUSAT PEMBANGKIT SAMPAI KE SISTEM DISTRIBUSI

INSTALASI SISTEM PENYALURAN TERDIRI DARI :

- GARDU INDUK (GI)

- JARINGAN TRANSMISI- PUSAT PENGATUR BEBAN

Page 79: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

SALURAN TRANSMISISALURAN TRANSMISI

BERFUNGSI UNTUK MENYALURKAN TENAGA LISTRIK DARI :

• GARDU INDUK KE PUSAT PEMBANGKIT

• DARI GARDU INDUK KE GARDU INDUK

• DARI GARDU INDUK KE KONSUMEN TEGANGAN TINGGI

BERFUNGSI UNTUK MENYALURKAN TENAGA LISTRIK DARI :

• GARDU INDUK KE PUSAT PEMBANGKIT

• DARI GARDU INDUK KE GARDU INDUK

• DARI GARDU INDUK KE KONSUMEN TEGANGAN TINGGI

MEDIA PENYALURANMEDIA PENYALURAN

• MELALUI KAWAT, BERUPA SALURAN UDARA (TRANSMISI)

• MELALUI KABEL, BERUPA KABEL TANAH (UNDER GROUND CABLE) DAN KABEL LAUT (SUBMARINE CABLE)

• MELALUI KAWAT, BERUPA SALURAN UDARA (TRANSMISI)

• MELALUI KABEL, BERUPA KABEL TANAH (UNDER GROUND CABLE) DAN KABEL LAUT (SUBMARINE CABLE)

Page 80: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

SALURAN UDARA BERDASARKAN TEGANGAN (YANG ADA DI PLN)

SALURAN UDARA BERDASARKAN TEGANGAN (YANG ADA DI PLN)

• SALURAN UDARA TEGANGAN RENDAH (SUTR) : 220 V -380 V

• SALURAN UDARA TEGANGAN MENENGAH (SUTM) : 20 KV

• SALURAN UDARA TEGANGAN TINGGI (SUTT) : 70 KV - 150 KV

• SALURAN UDARA TEGANGAN EKSTRA TINGGI (SUTET) : 500 KV

• SALURAN UDARA TEGANGAN RENDAH (SUTR) : 220 V -380 V

• SALURAN UDARA TEGANGAN MENENGAH (SUTM) : 20 KV

• SALURAN UDARA TEGANGAN TINGGI (SUTT) : 70 KV - 150 KV

• SALURAN UDARA TEGANGAN EKSTRA TINGGI (SUTET) : 500 KV

Page 81: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

SISTEM DISTRIBUSI

ADALAH : SUATU INSTALASI SISTEM TENAGA LISTRIK YANG MELAYANI DISTRIBUSI TENAGA LISTRIK DARI SISTEM PENYALURAN SAMPAI KE KONSUMEN

ADALAH : SUATU INSTALASI SISTEM TENAGA LISTRIK YANG MELAYANI DISTRIBUSI TENAGA LISTRIK DARI SISTEM PENYALURAN SAMPAI KE KONSUMEN

INSTALASI SISTEM DISTRIBUSI MELIPUTI :

• GARDU INDUK SISI 20 KV (SWITCH GEAR 20 KV)

• PUSAT PENGATUR DISTRIBUSI (DCC) SAAT INI APD / UPD

• JARINGAN TEGANGAN MENENGAH (SUTM / SKTM)

• GARDU HUBUNG / GARDU DISTRIBUSI

• JARINGAN TEGANGAN RENDAH (SUTR / SKTR)

• SAMBUNGAN PELAYANAN (ALAT PENGUKUR DAN PEMBATAS / APP)

INSTALASI SISTEM DISTRIBUSI MELIPUTI :

• GARDU INDUK SISI 20 KV (SWITCH GEAR 20 KV)

• PUSAT PENGATUR DISTRIBUSI (DCC) SAAT INI APD / UPD

• JARINGAN TEGANGAN MENENGAH (SUTM / SKTM)

• GARDU HUBUNG / GARDU DISTRIBUSI

• JARINGAN TEGANGAN RENDAH (SUTR / SKTR)

• SAMBUNGAN PELAYANAN (ALAT PENGUKUR DAN PEMBATAS / APP)

Page 82: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

OPERASI SISTEM TENAGA LISTRIK OPERASI SISTEM TENAGA LISTRIK

TUJUAN OPERASI SISTEM TENAGA LISTRIK ADALAH :

• UNTUK MELAKUKAN OPTIMASI DALAM PENGOPERASIAN SISTEM PEMBANGKITAN DAN PENYALURAN SECARA RASIONAL DAN EKONOMIS DENGAN TETAP MEMPERHATIKAN MUTU DAN KEANDALAN, SEHINGGA PENGGUNAAN TENAGA LISTRIK DAPAT MENCAPAI DAYA GUNA DAN HASIL GUNA SEMAKSIMAL MUNGKIN

• SISTEM TENAGA LISTRIK JAWA BALI MERUPAKAN SISTEM INTERKONEKSI TENAGA LISTRIK YANG TERBESAR DI INDONESIA.

SEKITAR 80 % TENAGA LISTRIK DI INDONESIA DIKONSUMSI OLEH MASYARAKAT DI JAWA BALI

TUJUAN OPERASI SISTEM TENAGA LISTRIK ADALAH :

• UNTUK MELAKUKAN OPTIMASI DALAM PENGOPERASIAN SISTEM PEMBANGKITAN DAN PENYALURAN SECARA RASIONAL DAN EKONOMIS DENGAN TETAP MEMPERHATIKAN MUTU DAN KEANDALAN, SEHINGGA PENGGUNAAN TENAGA LISTRIK DAPAT MENCAPAI DAYA GUNA DAN HASIL GUNA SEMAKSIMAL MUNGKIN

• SISTEM TENAGA LISTRIK JAWA BALI MERUPAKAN SISTEM INTERKONEKSI TENAGA LISTRIK YANG TERBESAR DI INDONESIA.

SEKITAR 80 % TENAGA LISTRIK DI INDONESIA DIKONSUMSI OLEH MASYARAKAT DI JAWA BALI.

Page 83: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

KATA KUNCI DALAM PENGOPERASIAN SISTEM TENAGA LISTRIK

KATA KUNCI DALAM PENGOPERASIAN SISTEM TENAGA LISTRIK

TERDAPAT TIGA KATA KUNCI YANG MERUPAKAN KOMBINASI OPTIMAL DALAM PENGOPERASIAN STL, YAITU : EKONOMI, KUALITAS DAN KEANDALAN

TERDAPAT TIGA KATA KUNCI YANG MERUPAKAN KOMBINASI OPTIMAL DALAM PENGOPERASIAN STL, YAITU : EKONOMI, KUALITAS DAN KEANDALAN

EKONOMI

KEANDALAN KUALITAS

Page 84: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

KONDISI OPERASIKONDISI OPERASI

DALAM STL DIKENAL 4 KONDISI OPERASI, SEPERTI GAMBAR DI BAWAH INI :DALAM STL DIKENAL 4 KONDISI OPERASI, SEPERTI GAMBAR DI BAWAH INI :

NORMAL

PEMULIHAN SIAGA

DARURAT

Page 85: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

KONDISI NORMAL : SELURUH KEBUTUHAN TENAGA LISTRIK DAPAT DILAYANI PADA KEANDALAN DAN KUALITAS YANG TERPENUHI

KONDISI SIAGA : SELURUH KEBUTUHAN TENAGA LISTRIK MASIH TERPENUHI, TETAPI SALAH SATU BATASAN KEANDALAN ATAU KUALITAS TIDAK TERPENUHI.

SETELAH DILAKUKAN PENGENDALIAN / PERBAIKAN KONDISI OPERASI, MAKA SISTEM BISA KEMBALI KE KONDISI NORMAL

KONDISI DARURAT : APABILA UPAYA PERBAIKAN GAGAL DILAKUKAN DAN KONDISI LEBIH MEMBURUK, SEHINGGA TERJADI PEMUTUSAN PELAYANAN, MAKA KONDISI OPERASI MENJADI KONDISI DARURAT

KONDISI PEMULIHAN : KONDISI DIMANA DILAKUKAN TINDAKAN-TINDAKAN PEMULIHAN, AGAR SISTEM MENJADI NORMAL KEMBALI

KONDISI NORMAL : SELURUH KEBUTUHAN TENAGA LISTRIK DAPAT DILAYANI PADA KEANDALAN DAN KUALITAS YANG TERPENUHI

KONDISI SIAGA : SELURUH KEBUTUHAN TENAGA LISTRIK MASIH TERPENUHI, TETAPI SALAH SATU BATASAN KEANDALAN ATAU KUALITAS TIDAK TERPENUHI.

SETELAH DILAKUKAN PENGENDALIAN / PERBAIKAN KONDISI OPERASI, MAKA SISTEM BISA KEMBALI KE KONDISI NORMAL

KONDISI DARURAT : APABILA UPAYA PERBAIKAN GAGAL DILAKUKAN DAN KONDISI LEBIH MEMBURUK, SEHINGGA TERJADI PEMUTUSAN PELAYANAN, MAKA KONDISI OPERASI MENJADI KONDISI DARURAT

KONDISI PEMULIHAN : KONDISI DIMANA DILAKUKAN TINDAKAN-TINDAKAN PEMULIHAN, AGAR SISTEM MENJADI NORMAL KEMBALI

Page 86: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

DAERAH BERBAHAYA (DANGER ZONE)

TEMPAT/DAERAH DI SEKITAR PERALATAN (BAGIAN) BERTEGANGAN YANG BATASNYA TIDAK BOLEH

DILANGGAR

JARAK AMAN (SAFETY DISTANCE)

JARAK DIMANA ORANG DAPAT BEKERJA DENGAN AMAN DARI BAHAYA YANG DAPAT DITIMBULKAN OLEH

PERALATAN (BAGIAN) YANG BERTEGANGAN

Page 87: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

DAERAH BERBAHAYA DAN JARAK AMAN

PENTANAHAN

DAERAH BERBAHAYA

JARAK AMAN

BAGIAN BERTEGANGAN

DAERAH BERBAHAYA

BAGIAN BERTEGANGAN

JARAK AMAN

PENTANAHAN

Page 88: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

JARAK MINIMUM AMAN KERJA MENURUT PUIL 2000

TEGANGAN U (ANTARA FASA DAN BUMI)

( kV )

JARAK MINIMUM

( CM )

1

12

20

36

50

60

75

100

Page 89: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

TABEL JARAK AMAN MENURUT ESA (ELECTRICAL SAFETY ADVICES)

SISTEM TEGANGAN

( kV )

JARAK AMAN

( CM ) 20 7030 85

70 100

150 150

500 500

Page 90: Sistem Penyaluran T.list_Sihombing

Top Related