contoh dok kurikulum ktsp downloud

8/18/2019 Contoh Dok Kurikulum Ktsp Downloud

1/121

KATA PENGANTAR

Dengan mengucapkan syukur alhamdulillah, penyusunan Kurikulum (KTSP) Madrasah Ibtidaiyah

Negeri Cinisti Kabupaten arut dapat terselesaikan! Tim Penyusun KTSP ini terdiri atas guru,

k"nsel"r, dan Kepala MIN Cinisti yang bertindak sebagai ketua merangkap angg"ta! Di dalam

kegiatan penyusunan KTSP ini kami melibatkan K"mite Madrasah, dan nara sumber, serta pihak

lain yang terkait!

Penyusunan d"kumen Kurikulum MIN Cinisti ini dilakukan dengan meru#uk pada Permendiknas

n"m"r $$ tahun $%%& tentang Standar Isi, Permendiknas n"m"r $' tahun $%%& tentang Standar

K"mpetensi ulusan (SK), Permendiknas n"m"r $ tahun $%%& tentang Pelaksanaan Peraturan

Menteri Pendidikan Nasi"nal N"m"r $$ Tahun $%%& Tentang Standar Isi untuk Satuan Pendidikan

Dasar dan Menengah dan Peraturan Menteri Pendidikan Nasi"nal N"m"r $' Tahun $%%& tentang

Standar K"mpetensi ulusan untuk Satuan Pendidikan Dasar dan Menengah, PanduanPenyusunan KTSP #en#ang pendidikan dasar dan menengah yang dikeluarkan "leh *SNP tahun

$%%&, serta Surat +daran Dir#en Pendidikan Islam N"m"r DJ.II.1/PP.00/ED/681/2006Tentang

Pelaksanaan Standar Isi!

Penyusunan kurikulum ini merupakan hal pertama kali yang dilakukan sepenuhnya "leh pihak

madrasah bersama k"mite madrasah, nara sumber, para guru dan pihak-pihak lain yang terkait

dalam mengembangkan kurikulum "perasi"nal yang disesuaikan dengan k"ndisi daerah dan

madrasah serta aktualisasi kemampuan pr".esi"nal guru dalam pengembangan kurukulum! /ntuk

itu kurikulum ini perlu selalu disempurnakan sesuai dengan perkembangan ilmu pengetahuan,

tekn"l"gi dan tuntutan kebutuhan masyarakat!

*esar harapan kami bah0a kurikulum ini dapat digunakan "leh guru-guru Madrasah Ibtidaiyah

Negeri Cinisti dalam melaksanakan kegiatan pembela#aran dan diman.aatkan

"leh stakeholder lainnya dalam pembinaan penyelenggaraan pendidikan!

arut, '% 1uni $%%2

Kepala MIN Cinisti

YAYA CAHYA KARMANA

NIP! 34%$$$56

TIM P+N7/S/N


2/121

K/8IK//M TINK9T S9T/9N P+NDIDIK9N (KTSP)

MI N++8I CINISTI 98/T K9*! 98/T

NO N A M A UNSUR

JABATAN

DALAM

TIM

KET

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Yaa !a"a

Ka#$a%a

A&' S()a%*'

A'&a" N(#+a$'&a"

E%(%, N(#"aa-'

I$a Ka#a-'

S#' M(&a%'

L'&' N(#&a&a

"a%'a Y(%-aa

O K(#%'aa-'

R'%a A%,,#a%'

I' Ma-(#"

R%' !a"a%'

Ka)a&a Ma*#aa"

a'& K-(a

B'*.K(#'(&($/(#( I

A

(#( K&a I A

(#( K&a I B

(#( K&a I !

(#( K&a II A

(#( B". A#a

(#( K&a II B

(#( K&a II !

(#( K&a III A

(#( K&a III B

K-(a

a'&

K-(a

S#-a#'

A%,,-a

A%,,-a

A%,,-a

A%,,-a

A%,,-a

A%,,-a

A%,,-a

A%,,-a

A%,,-a


3/121

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

N%'" R"a-'

A,( B(*'a%-

Da*a%, S('

A' A%*#'a%'

D*% R($a%a

E*' K

Na%a%, A*(&&a"

'&$a% P'#$a%a"

I#$a A#&'a%-'

K. Daa-

(#( K&a I A

(#( K&a I B

(#( K&a A

(#( K&a B

(#( K&a I B

(#( S%' B(*aa

(#( P%+a

(#( T I K

(#( B. S(%*a

K$'- Ma*#aa"

A%,,-a

A%,,-a

A%,,-a

A%,,-a

A%,,-a

A%,,-a

A%,,-a

A%,,-a

A%,,-a

A%,,-a

arut, '% 1uni $%%2

Kepala MIN Cinisti

YAYA CAHYA KARMANA

NIP! 34%$$$56


4/121

DAFTAR ISI

*9* I P+ND9://9N ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; 3

1. DASAR PEMIKIRAN ..

1 1

2. LANDASAN .. 2

*9* II P8 ST8/KT/8 K/8IK//M ? P+N9T/89N *+*9N *+9198 ;;!! 3%4

1. S-#(-(# *a% $(a-a% K(#'(&($ .. 105

2. P%,a-(#a% Ba% B&a+a# 109

*9* > P+N+M*9N9N M/9T9N I K+I9T9N P+N+M*9N9N DI8I ;;;;;;;;;;;;;;;; 332

1. K%) *a% S'a- K,'a-a% P%,$a%,a% D'#' .. 118

2. B%-( *a% aa#a% K,'a-a% P%,$a%,a% D'#' . 118

3. S-a%*a# K$)-%' Da% K$)-%' Daa# 119

4. P&aa%aa% K,'a-a% P%,$a%,a% D'#' . 126


5/121

*9* >II P+NDIDIK9N K+C9K9P9N :ID/P (LIFE SKILL) ;;;;;;;;;! 3$2

1. K%) *a% S'a- P%*'*'a% K;aa)a% '*() .. 128

2. K$)%% P%*'*'a% K;aa)a% '*() *' MIN . 129

3. P%,'%-,#a'a% P%*'*'a% K;aa)a% '*() *' MIN 131

4. P&aa%aa% P%*'*'a% K;aa)a% '*() *' MIN . 132

*9* >III K+T/NT9S9N *+9198, SIST+M P+NI9I9N, PIND9: M9D89S9: D9N

K+//S9N ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;! 3'4

1. K-(%-aa% B&a+a# .. 135

2. S'-$ P%'&a'a% .. 137

3. P'%*a" Ma*#aa" . 140

4. K#'-#'a K%a'a% &a< K&(&(a% U+'a% Ma*#aa"

Dan /#ian Nasi"nal ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;! 33

*9* I@ 8+>ISI D9N P+N+M*9N9N K/8IK//M ;;;;;;;;;;;! 3'

1. T'%+a(a% K(#'(&($ . 143

2. R='' K(#'(&($ T'%,a- Sa-(a% P%*'*'a% .. 143

3. P%,$a%,a% K(#'(&($ Sa-(a% P%*'*'a% 144

*9* @ K9+ND+8 P+NDIDIK9N ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;!! 34$

*9* @I PN/T/P ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; 34$

9MPI89N

1. S'&a(

2. R%;a%a P&aa%aa% P$&a+a#a% >RPP?

3. SK K)a&a Ma*#aa" T%-a%, P$a,'a% T(,a K#+a

BAB I

PENDAHULUAN

A. DASAR PEMIKIRAN

Pendidikan Nasi"nal bertu#uan untuk berkembangnya p"tensi peserta didik agar men#adi manusia

yang beriman dan bertaA0a kepada Tuhan 7ang Maha +sa, berakhlak mulia, sehat, berilmu, cakap,

kreati., mandiri, dan men#adi 0arga negara yang dem"kratis dan bertanggung #a0ab! Pendidikan


6/121

dasar bertu#uan meletakkan dasar kecerdasan, pengetahuan, kepribadian, akhlak mulia, serta

keterampilan untuk hidup mandiri dan mengikuti pendidikan lebih lan#ut! *erdasarkan pada tu#uan

tersebut MI Negeri Cinisti Kabupaten arut berupaya membangun landasan kegiatan pendidikan

dalam suatu kurikulum yang disebut kurikulum tingkat satuan pendidikan (KTSP)!

Kurikulum adalah seperangkat rencana dan pengaturan mengenai tu#uan, isi dan bahan pela#aran

serta cara yang digunakan sebagai ped"man penyelenggaraan kegiatan pembela#aran untuk

mencapai tu#uan pendidikan tertentu! Tu#uan tertentu ini meliputi tu#uan pendidikan nasi"nal serta

kesesuaian dengan kekhasan, k"ndisi dan p"tensi satuan pendidikan untuk memungkinkan

penyesuaian pr"gram pendidikan dengan kebutuhan dan p"tensi yang ada di daerah!

Pengembangan Kurikulum MI Negeri Cinisti Kabupaten arut sebagai Kurikulum Tingkat Satuan

Pendidikan (KTSP) yang beragam mengacu pada standar nasi"nal pendidikan untuk men#aminpencapaian tu#uan pendidikan nasi"nal! Standar nasi"nal pendidikan terdiri dari standar isi, pr"ses,

k"mpetensi lulusan, tenaga kependidikan, sarana dan prasarana, pengel"laan, pembiayaan dan

penilaian pendidikan! Dua dari kedelapan standar nasi"nal pendidikan tersebut, yaitu Standar Isi

(SI) dan Standar K"mpetensi ulusan (SK) merupakan acuan utama bagi satuan pendidikan dalam

mengembangkan kurikulum!

/ndang-/ndang 8epublik Ind"nesia N"m"r $% Tahun $%%' (UU 20/2003)tentang Sistem

Pendidikan Nsi"nal dan Peraturan Pemerintah 8epublik Ind"nesia N"m"r 35 Tahun $%%4 (PP

19/2005) tentang Standar Nasi"nal Pendidikan mengamanatkan kurikulum pada KTSP #en#ang

pendidikan dasar dan menengah disusun "leh satuan pendidikan dengan mengacu kepada SI dan

SK serta berped"man pada panduan yang disusun "leh *adan Standar Nasi"nal Pendidikan

(*SNP)! Selain dari itu, penyusunan KTSP #uga harus mengikuti ketentuan lain yang menyangkut

kurikulum dalam // $%B$%%' dan PP 35B$%%4!


7/121

pengembangan k"mpetensi peserta didik disesuaikan dengan p"tensi, perkembangan, kebutuhan,

dan kepentingan peserta didik serta tuntutan lingkungan!

Penyusunan kurikulum tingkat satuan pendidikan ini sangat diperlukan untuk mengak"m"dasi

semua p"tensi yang ada di daerah dan untuk meningkatkan kualitas satuan pendidikan, baik dalam

bidang akademis maupun n"n-akademis, memelihara budaya daerah, mengikuti perkembangan

ilmu pengetahuan dan tekn"l"gi yang dilandasi iman dan taA0a!

B. LANDASAN

andasan yuridis ."rmal yang digunakan dalam menyusun kurikulum tingkat satuan pendidikan

tersebut antara lain

1. 1. Undang-Undang Repub!" Ind#ne$!a N#%#& '( Ta)un '((* +en+angS!$+e% Pend!d!"an Na$!#na

Ketentuan dalam // $%B$%%' yang mengatur KTSP, adalah Pasal 3 ayat (35) Pasal 32 ayat (3), ($),

('), () Pasal '$ ayat (3), ($), (') Pasal '4 ayat ($) Pasal '& ayat (3), ($), ('), () Pasal '6 ayat (3),

($), (') Pasal '2 ayat (3),($)!

1. '. Pe&a+u&an Pe%e&!n+a) Repub!" Ind#ne$!a N#%#& 1, Ta)un '((

+en+ang S+anda& Na$!#na Pend!d!"an

Ketentuan di dalam PP 35B$%%4 yang mengatur KTSP, adalah Pasal 3 ayat (4),(3'),(3),(34) Pasal 4

ayat (3),($) Pasal & ayat (&) Pasal 6 ayat (3), ($), ('), (),(4),(&),(6),(2) Pasal 2 ayat (3),($),(') Pasal

3% ayat (3), ($), (') Pasal 33 ayat (3), ($), ('), () Pasal 3' ayat (3), ($), ('), () Pasal 3 ayat (3), ($),

(') Pasal 3& ayat (3), ($), ('), ()(4) Pasal 36 ayat (3), ($) Pasal 32 ayat (3), ($), (') Pasal $%!

*. S+anda& I$!

Standar Isi (SI) mencakup lingkup materi dan tingkat k"mpetensi untuk mencapai k"mpetensi

lulusan pada #en#ang dan #enis pendidikan tertentu! Termasuk dalam SI adalah kerangka dasar dan

struktur kurikulum, Standar K"mpetensi (SK) dan K"mpetensi Dasar (KD) setiap mata pela#aran

pada setiap semester dari setiap #enis dan #en#ang pendidikan dasar dan menengah! SI ditetapkan

dengan Permendiknas N"! $$ Tahun $%%&!

. S+anda& K#%pe+en$! Luu$an


8/121

Standar K"mpetensi ulusan (SK) merupakan kuali.ikasi kemampuan lulusan yang mencakup

sikap, pengetahuan dan keterampilan sebagaimana yang ditetapkan dengan Permendiknas N"! $'

Tahun $%%&!

. Su&a+ Eda&an D!&/en Pend!d!"an I$a% N#. D011-

1pp.((ED231'((2 +en+ang pea"$anaan S+anda&d I$!

2. Ren4ana Penge%bangan MI Nege&! C!n!$+! Kabupa+en Ga&u+Ta)un '((,

BAB II

PR5FIL MADRASAH

1. A. Tu/uan Sa+uan Pend!d!"an Da$a&

Pendidikan Nasi"nal yang berdasarkan Pancasila dan /ndang-/ndang Dasar Negara 8epublik

Ind"nesia tahun 354 ber.ungsi mengembangkan kemampuan dan membentuk 0atak sertaperadaban bangsa yang bermartabat dalam rangka mencerdaskan kehidupan bangsa, bertu#uan

untuk mngembangkan p"tensi anak didik agar men#adi manusia yang beriman dan bertak0a kepada

Tuhan 7ang Maha +sa, berakhlak mulia, sehat, berilmu, cakap, kreati., mandiri, dan men#adi 0arga

negara yang dem"kratis serta bertanggung #a0ab! Dalam rangka mengemban .ungsi tersebut

pemerintah menyelenggarakan suatu sistem pendidikan nasi"nal sebagaimana tercantum dalam

/ndang-/ndang N"m"r $% tahun $%%' tentang Sistem Pendidikan Nasi"nal!

Salah satu k"mp"nen penting demi terlaksananya sebuah Sistem Pendidian Nasi"nal yang terarah

adalah keberadaan kurikulum!

Keberadaan kurikulum merupakan salah satu k"mp"nen penting dalam melaksanankan sebuah

Sistem Pendidikan Nasi"nal yang terarah! Kurikulum dikembangkan berdasarkan prinsip bah0a

peserta didik memiliki p"sisi sentral untuk mengembangkan p"tensinya agar men#adi manusisa

paripurna sebagaimana yang tersurat dalam tu#uan pendidikan nasi"nal! /ntuk mendukung

pencapaian tu#uan tersebut, pengembangan p"tensi peserta didik harus disesuaikan dengan p"tensi,

perkembangan, kebutuhan, dan kepentingan peserta didik serta tuntutan lingkungan!

Sebagai upaya mendekatkan pendidikan dengan p"tensi, perkembangan, kebutuhan, dan

kepentingan peserta didik, serta tuntutan lingkungan, MI Negeri Cinisti Kabupaten arut

mengembangkan Kurikulum Tingkat Satuan Pendidikan (KTSP)! Kurikulum ini disusun dengan

mengacu pada Standar Isi (SI) dan Standar K"mpetensi ulusan (SK) yang telah ditetapkan "leh

pemerintah demi men#amin pencapaian tu#uan pendidikan nasi"nal!


9/121

Penyusunan Kurikulum Tingkat Satuan Pendidikan ini merupakan salah satu upaya sek"lah untuk

mengak"m"dasi p"tensi yang ada di daerah Kabupaten arut 1a0a *arat dan untuk meningkatkan

kualitas satuan pendidikan, baik dalam aspek akademik maupun n"nakademik, memelihara B

mengembangkan budaya daerah, serta menguasai perkembangan Iptek yang dilandasi Iman dan

Tak0a!

Pengembangan kurikulum disusun antara lain agar dapat memberi kesempatan peserta didik untuk

(a) *ela#ar untuk beriman dan bertak0a kepada Tuhan 7ang Maha +sa,

(b) *ela#ar untuk memahami dan menghayati,

(c) *ela#ar untuk mampu melaksanakan dan berbuat secara e.ekti.,

(d) *ela#ar untuk hidup bersama dan berguna untuk "rang lain,

(e) *ela#ar untuk membangun dan menemukan #ati diri melalui pr"ses bela#ar yang akti., kreati.,

e.ekti. dan menyenangkan!

Kurikulum Tingkat Satuan Pendidikan #en#ang pendidikan dasar ini dikembangkan "leh MI Negeri

Cinisti dan k"mite Madrasah berped"man pada standar k"mpetensi lulusan dan standar isi serta

panduan penyusunan kurikulum yang dibuat "leh *SNP!

Kurikulum dikembangkan berdasarkan prinsip-prinsip berikut

a. Be&pu$a+ pada p#+en$!6 pe&"e%bangan6 "ebu+u)an6 dan "epen+!ngan

pe$e&+a d!d!" dan !ng"ungann7a

Kurikulum dikembangkan berdasarkan prinsip bah0a peserta didik memiliki p"sisi sentral untuk

mengembangkan k"mpetensinya agar men#adi manusia yang beriman dan bertak0a kepada Tuhan 7ang Maha +sa, berakhlak mulia, sehat, berilmu, cakap, kreati., mandiri dan men#adi 0arga negara

yang dem"kratis serta bertanggung #a0ab! /ntuk mendukung pencapaian tu#uan tersebut

pengembangan k"mpetensi peserta didik disesuaikan dengan p"tensi, perkembangan, kebutuhan,

dan kepentingan peserta didik serta tuntutan lingkungan!


10/121

b. Be&aga% dan +e&padu

Kurikulum dikembangkan dengan memperhatikan keragaman karakteristik peserta didik, k"ndisi

daerah, dan #en#ang serta #enis pendidikan, tanpa membedakan agama, suku, budaya dan adat

istiadat, serta status s"sial ek"n"mi dan gender! Kurikulum meliputi substansi k"mp"nen muatan

0a#ib kurikulum, muatan l"kal, dan pengembangan diri secara terpadu, serta disusun dalam

keterkaitan dan kesinambungan yang bermakna dan tepat antarsubstansi!

4. Tanggap +e&)adap pe&"e%bangan !%u penge+a)uan6 +e"n##g!6 dan $en!

Kurikulum dikembangkan atas dasar kesadaran bah0a ilmu pengetahuan, tekn"l"gi dan seni

berkembang secara dinamis, dan "leh karena itu semangat dan isi kurikulum mend"r"ng peserta

didik untuk mengikuti dan meman.aatkan secara tepat perkembangan ilmu pengetahuan, tekn"l"gi,

dan seni!

d. Ree8an dengan "ebu+u)an "e)!dupan

Pengembangan kurikulum dilakukan dengan melibatkan pemangku kepentingan

(stakeholders) untuk men#amin releansi pendidikan dengan kebutuhan kehidupan, termasuk di

dalamnya kehidupan kemasyarakatan, dunia usaha dan dunia ker#a!


11/121

Pada akhirnya Kurikulum ini akan tetap men#adi sebuah D"kumen, yang akan men#adi kenyataan

apabila terlaksana di lapangan dalam Pr"ses pembela#aran yang baik ! pembela#aran di dalam

maupun di luar Kelas, hendaknya dilakukan secara e.ekti. yang mampung membangkitkan

e.ekti.itas dan kreati.itas anak! 9tas dasar kenyataan di atas, maka pembela#aran hendaknya bersi.at

Mendidik, mencerdaskan, membangkitkan aktiitas dan kreati.itas, e.ekti., dem"krati.,

menantang, dan menyenangkan! Dengan spirit itulah Kurikulum ini akan men#adi Ped"man yang

dinamis bagi penyelenggaraan Pendidikan dan Pembela#aran di MI Negeri Cinisti Kab! arut!

B. :!$!6 M!$!6 MI Nege&! C!n!$+! Kab. Ga&u+

a. :ISI

ETer0u#udnya peserta didik cerdas, akti., kreati., dan in"ati. serta bertaA0a kepada Tuhan 7ang

Maha +saF

Ind!"a+#& :!$! ;

3! /nggul dalam Pengembangan Kurikulum

$! /nggul dalam Pr"ses Pembela#aran

'! /nggul dalam Kelulusan

! /nggul dalam peningkatan prestasi /9S*N

4! /nggul dalam pembinaan keagamaan Islam

&! /nggul dalam Sumber Daya Manusia

6! /nggul dalam Sarana dan Prasarana

2! /nggul dalam Kelembagaan dan Mana#emen Madrasah

5! /nggul dalam Penggalangan Pembiayaan Madrasah

3%! /nggul dalam Prestasi 9kademik dan N"nakademik!


12/121

33! /nggul dalam Disiplin dan Percaya diri

3$! Memiliki lingkungan madrasah yang nyaman dan k"ndusi.

3'! Mendapat kepercayaan masyarakat

b. M!$!

3! Memberikan materi yang sesuai dengan tahapan kemampuan sis0a

$! Memberikan m"tiasi kepada peserta didik untuk men#adi yang tebaik

'! Menanamkan sikap disiplin, rukun, cinta dan kasih sayang sesama hidup

C. Tu/uan Mad&a$a)

Selama satu tahun pela#aran Madrasah dapat

3! Mengembangkan KTSP dengan dilengkapi Silabus tiap mata pela#aran, 8encana Pelaksanaan

Pembela#aran, embar Kegiatan Sis0a dan Sistem Penilaian!

$! Mengembangkan Silabus muatan l"kal dengan dilengkapi 8encana Pelaksanaan Pembela#aran,

embar Kegiatan Sis0a dan Sistem Penilaian!

'! Mengembangkan pr"gram-pr"gram pengembangan diri beserta #ad0al pelaksanaannya!

! Meng"ptimalkan pr"ses pembela#aran dengan pendekatan n"nk"nensi"nal di antaranya CT,

Direct Instructi"n, C""peratie earning, dan Pr"blem *ase Instructi"n

4! Memper"leh selisih Nilai /#ian Nasi"nal (/9S*N) sebesar %,$5

&! Mengikutsertakan tenaga pendidik dan tenaga kependidikan dalam pelatihan peningkatan

pr".esi"nalitas melalui kegiatan KK, MMP! "mba-l"mba, Seminar, G"rksh"p, Kursus Mandiri,

Demand Drien dan kegiatan lain yang menun#ang pr".esi"nalisme!


13/121

6! Memenuhi kebutuhan sarana dan prasarana kegiatan pembela#aran ( ruang media, perpustakaan,

media pembela#aran Matematika dan S9INS, dan ab"rat"rium Keterampilan) serta sarana

penun#ang berupa tempat ibadah, kebun Sek"lah, tempat parkir, kantin sek"lah, lapangan "lahraga,

dan GC sek"lah dengan mengedepankan skala pri"ritas!

2! Melaksanakan Mana#emen *erbasis Sek"lah dan Mana#emen Peningkatan Mutu *erbasis Sek"lah

secara dem"kratis, akuntabel, dan terbuka!

5! Menggalang pembiayaan pendididikan secara adil dan dem"kratis dan meman.aatkan secara

terencana serta dipertanggung#a0abkan secara #u#ur, transparan, dan memenuhi akuntabilitas

publik!

3%! Meng"ptimalkan pelaksanaan penilaian "tentik secara berkelan#utan

33! Meng"ptimalkan pelaksanaan pr"gram remedi dan pengayaan

3$! Membekali k"munitas sek"lah agar dapat mengimplementasikan a#aran agama melalui kegiatan

shalat ber#amaah, baca tulis 9lAuran, ha.alan Surat-surat Pendek B 9l-Huran dan penga#ian

keagamaan!

3'! Membentuk kel"mp"k kegiatan bidang +kstrakurikuler yang bertara. l"kal, regi"nal maupunnasi"nal!

3! Mengikutsertakan sis0a dalam kegiatan P"rseni tingkat Kabupaten atau #en#ang berikutnya!

34! Memiliki tim "lah raga yang dapat bersaing pada tingkat kabupaten atau #en#ang berikutnya!

3&! Memiliki udep Pramuka yang dapat berperan serta secara akti. dalam 1amb"re Daerah, serta

een kepramukaan lainnya!

36! Menanamkan sikap santun, berbudi pekerti luhur dan berbudaya, budaya hidup sehat, cinta

kebersihan, cinta kelestarian lingkungan dengan dilandasi keimanan dan ketak0aan terhadap Tuhan

yang Maha +sa!


14/121

Sedangkan tu#uan madrasah pada tahun berikutnya adalah

3! Pada tahun $%%5 ter#adi peningkatan kualitas sikap dan amaliah keagamaan Islam 0arga

Madrasah dari pada sebelumnya!

$! Pada tahun $%%5 ter#adi peningkatan kepedulian 0arga Madrasah terhadap kebersihan dan

keindahan lingkungan Madrasah dari pada sebelumnya!

'! Pada tahun $%%5, ter#adi peningkatan kualitas dan kuantitas saranaB prasarana dan .asilitas yang

mendukung peningkatan prestasi akademik dan n"n akademik!

! Pada tahun $%3%, ter#adi peningkatan sk"r /9S*N minimal rata-rata J3,4 dari standar yang ada!

4! Pada tahun $%3%, para sis0a yang memiliki minat, bakat dan kemampuan terhadap *ahasa 9rab

dan Inggris semakin meningkat dari sebelumnya, dan mampu berpidat" dengan $ bahasa tersebut!

&! Pada tahun $%33, memiliki tim "lahraga minimal ' cabang yang mampu men#adi .inalis tingkat

Pr"pinsi!

6! Pada tahun $%33, memiliki tim kesenian yang mampu tampil minimal pada acara setingkat

KabupatenBK"ta!

BAB III

STANDAR K5MPETENSI

1. A. STANDAR K5MPETENSI LULUSAN MADRASAH IBTIDAIYAH

A. M%+a&a%a% a+a#a% a,a$a a%, *'a%(- (a' *%,a% -a"a)

)#$a%,a% a%a

B. M%,%a& (#a%,a% *a% &'"a% *'#' %*'#'

!. M$a-("' a-(#a%@a-(#a% 'a& a%, #&a( *a&a$ &'%,(%,a%%a

D. M%,"a#,a' #a,a$a% a,a$a< (*aa< ((< #a< *a% ,&%,a% 'a&

%$' *' &'%,(%,a% '-a#%a

E. M%,,(%aa% '%#$a' -%-a%, &'%,(%,a% '-a# ;a#a &,'< #'-'<

*a% #a-'

. M%(%+(a% $a$)(a% #)''# &,'< #'-'< *a% #a-'< *%,a%

'$'%,a% ,(#(/)%*'*'


15/121

. M%(%+(a% #aa '%,'%-a"(a% a%, -'%,,' *a% $%a*a#' )-%'%a

. M%(%+(a% $a$)(a% $$;a"a% $aa&a" *#"a%a *a&a$

"'*()a% "a#'@"a#'

I. M%(%+(a% $a$)(a% $%,%a&' ,+a&a a&a$ *a% 'a& *' &'%,(%,a%

'-a#

3%! Menun#ukkan kecintaan dan kepedulian terhadap lingkungan

33! Menun#ukkan kecintaan dan kebanggaan terhadap bangsa, negara, dan tanah air Ind"nesia

3$! Menun#ukkan kemampuan untuk melakukan kegiatan seni dan budaya l"kal

3'! Menun#ukkan kebiasaan hidup bersih, sehat, bugar, aman, dan meman.aatkan 0aktu luang

3! *erk"munikasi secara #elas dan santun

34! *eker#a sama dalam kel"mp"k, t"l"ng-men"l"ng, dan men#aga diri sendiri dalam lingkungan

keluarga dan teman sebaya

3&! Menun#ukkan kegemaran membaca dan menulis

36! Menun#ukkan keterampilan menyimak, berbicara, membaca, menulis, dan berhitung

1. B. STANDAR K5MPETENSI KEL5MP5K MATA PELA0ARAN

9dapun Standar K"mpetensi Kel"mp"k Mata Pela#aran (SK-KMP) MIN adalah

1. A,a$a *a% A"&a M(&'a

2. E--'a

A. Ja$a%'< O&a" Ra,a< *a% K"a-a%.

B. Ba"aa I%,,#'Standar K"mpetensi Kel"mp"k Mata Pela#aran (SK-KMP) dikembangkan berdasarkan tu#uan dan

cakupan muatan danB atau kegiatan setiap kel"mp"k mata pela#aran, yakni

1. K&$) $a-a )&a+a#a% A,a$a *a% A"&a M(&'a #-(+(a%C $$%-(

)#-a *'*' $%+a*' $a%('a a%, #'$a% *a% #-aa )a*a T("a% Ya%,


16/121

Ma"a Ea #-a #a"&a $(&'a. T(+(a% -#(- *';a)a' $&a&(' $(a-a% *a%/a-a(

,'a-a% a,a$a< a#,a%,a#aa%< )#'a*'a%< '&$( )%,-a"(a% *a% -%&,'<

--'a< +a$a%'< &a"#a,a< *a% "a-a%.

2. K&$) $a-a )&a+a#a% E--'a #-(+(a%C $$%-( a#a-# )#-a *'*'

$%+a*' $a%('a a%, $$'&'' #aa %' *a% )$a"a$a% (*aa. T(+(a% '%'

*';a)a' $&a&(' $(a-a% *a%/a-a( ,'a-a% a"aa< %' *a% (*aa< -#a$)'&a%<

*a% $(a-a% &a& a%, #&=a%.

3. K&$) $a-a )&a+a#a% Ja$a%'< O&a" Ra,a< *a% K"a-a% #-(+(a%C

$$%-( a#a-# )#-a *'*' a,a# "a- +a$a%' *a% #"a%'< *a%

$%($("a% #aa )#-'='-a. T(+(a% '%' *';a)a' $&a&(' $(a-a% *a%/a-a(

,'a-a% )%*'*'a% +a$a%'< &a"#a,a< )%*'*'a% "a-a%< '&$( )%,-a"(a%

a&a$< *a% $(a-a% &a& a%, #&=a%.

9dapun Standar K"mpetensi Kel"mp"k Mata Pela#aran (SK-KMP) untuk MIN Cinisti selengkapnya

adalah sebagai berikut

1. 1. Aga%a dan A")a" Mu!a

1. M%,a$a&a% a+a#a% a,a$a a%, *'a%(- (a' *%,a% -a"a) )#$a%,a%

#$a+a

2. M%#a)a% %'&a'@%'&a' +(+(#a% *a% a*'&a%

3. M$a"a$' #a,a$a% a,a$a< (*aa< ((< #a< *a% ,&%,a% 'a&

%$'

4. B#$(%'a' *a% #'%-#a' ;a#a -' *a% a%-(% a%, $%;#$'%a%

"a#a- *a% $a#-aa-%a a,a' $a"&( T("a%

5. M%#a)a% "'*() #'"< "a-< (,a#< a$a%< *a% $$a%aa-a% a-( &(a%,

(a' *%,a% -(%-(%a% a,a$a%a

6. M$a%aa-a% &'%,(%,a% a,a' $a"&( ;')-aa% T("a% ;a#a #-a%,,(%,

+aa

7. M%,"a#,a' )#*aa% )%*a)a- *a&a$ $%+a&a%a% a+a#a% a,a$a

'. Sen! Buda7a dan Ke+e&a%p!an

Seni 8upa

3! Mengapresiasi dan mengekspresikan keartistikan karya seni rupa terapan

melalui gambar ilustrasi dengan tema benda alam yang ada di daerah setempat


17/121

$! Mengapresiasi dan mengekspresikan keartistikan karya seni rupa murni melalui pembuatan relie.

dari bahan plastisinBtanah liat yang ada di daerah setempat

'! Mengapresiasi dan mengekspresikan keunikan karya seni rupa Nusantara

dengan m"ti. hias melalui gambar dek"rati. dan ilustrasi bertema he0an,

manusia dan kehidupannya serta m"ti. hias dengan teknik batik

! Mengapresiasi dan mengekspresikan keunikan karya seni rupa Nusantara

dengan m"ti. hias melalui gambar dek"rati. dan ilustrasi dengan tema bebas

4! Mengapresiasi dan mengekspresikan keunikan karya seni rupa Nusantara

melalui pembuatan benda kreati. yang sesuai dengan p"tensi daerah setempat

Seni Musik

3! Mengapresiasi dan mengekspresikan karya seni musik dengan memperhatikan dinamika melalui

berbagai ragam lagu daerah dan 0a#ib dengan iringan alat musik sederhana daerah setempat

$! Mengapresiasi dan mengekspresikan karya seni musik dengan ansambel se#enis dan gabungan

terhadap berbagai musikBlagu 0a#ib, daerah dan Nusantara

'! Mengapresiasi dan mengekspresikan karya seni musik dengan menyanyikan lagu 0a#ib, daerah

dan Nusantara dengan memainkan alat musik sederhana daerah setempat

Seni Tari

3! Mengapresiasi dan mengekspresikan karya seni tari dengan memperhatikan simb"l dan

keunikan gerak, busana, dan perlengkapan tari daerah setempat


18/121

$! Mengapresiasi dan mengekspresikan karya seni tari dengan memperhatikan simb"l dan

keunikan gerak, busana, dan perlengkapan tari Nusantara

'! Mengapresiasi dan mengekspresikan perpaduan karya seni tari dan musik

Nusantara

Keterampilan

3! Mengapresiasi dan membuat karya kera#inan daerah setempat dengan teknik k"nstruksi

$! Mengapresiasi dan membuat karya kera#inan dan benda permainan dengan teknik mer"nce dan

makrame

'! Mengapresiasi dan membuat karya kera#inan anyaman dengan menggunakan berbagai bahan

! Mengapresiasi dan membuat karya benda mainan ber"da dengan menggunakan berbagai bahan

*. Pend!d!"an 0a$%an!6 5a)&aga dan Ke$e)a+an

3! Mempraktekkan gerak dasar lari, l"mpat, dan #alan dalam permainan sederhana serta nilai-nilai

dasar sp"rtiitas seperti ke#u#uran, ker#asama, dan lain-lain

$! Mempraktekkan gerak ritmik meliputi senam pagi, senam kesegaran #asmani (SK1), dan aer"bik

'! Mempraktekkan gerak ketangkasan seperti ketangkasan dengan dan tanpa alat, serta senam

lantai

! Mempraktekkan gerak dasar renang dalam berbagai gaya serta nilai-nilai yang terkandung di

dalamnya

4! Mempraktekkan latihan kebugaran dalam bentuk meningkatkan daya tahan kekuatan "t"t,

kelenturan serta k""rdinasi "t"t


19/121

&! Mempraktekkan berbagai keterampilan gerak dalam kegiatan pen#ela#ahan diluar sek"lah seperti

perkemahan, piknik, dan lain-lain

6! Memahami budaya hidup sehat dalam bentuk men#aga kebersihan diri dan

lingkungan, mengenal makanan sehat, mengenal berbagai penyakit dan

pencegahannya serta menghindarkan diri dari nark"ba

C. Ba)a$a Ingg&!$

3! Mendengarkan

Memahami instruksi, in."rmasi, dan cerita sangat sederhana yang disampaikan secara lisan dalam

k"nteks kelas, sek"lah, dan lingkungan sekitar

$! *erbicara

Mengungkapkan makna secara lisan dalam 0acana interpers"nal dan

transaksi"nal sangat sederhana dalam bentuk instruksi dan in."rmasi dalam k"nteks kelas, sek"lah,

dan lingkungan sekitar

'! Membaca

Membaca nyaring dan memahami makna dalam instruksi, in."rmasi, teks

.ungsi"nal pendek, dan teks deskripti. bergambar sangat sederhana yang

disampaikan secara tertulis dalam k"nteks kelas, sek"lah, dan lingkungan

sekitar

! Menulis


20/121

Menuliskan kata, ungkapan, dan teks .ungsi"nal pendek sangat sederhana dengan e#aan dan tanda

baca yang tepat

D. STANDAR K5MPETENSI MATA PELA0ARAN

Sebagaimana tertuang dalam surat edaran dir#en Pendidikan Islam N"m"r D1

II!3BPP.00/ED/681/2006 tentang pelaksanan standar isi, bah0a madrasah dapat mengembangkan

kurikulum dengan standar yang telah tinggi daripada standar isi dan standar k"mpetensi lulusan

dengan melakukan in"asi!

9dapun Standar K"mpetensi dan K"mpetensi Dasar tiap-tiap mata pela#aran adalah sebagai

berikut

1. A-


21/121

1. M$a"a$' "a*' -%-a%,

#'"a% ;a#a *#"a%a

4.1 M%#+$a"a% "a*' -%-a%,

#'"a%

;a#a *#"a%a

4.2 M%,"aa&a% "a*' -%-a%,

#'"a%

4.3 M%(%+(a% )#'&a( #'" *'

&'%,(%,a%%a

Kea$ II6 Se%e$+e& 1

STANDAR K5MPETENSI K5MPETENSI DASAR

1. M%(&' "(#( "'+a'a" ;a#a

-#)'a" *a% #a$(%,

1.1 M%(&' "(#(@"(#( "'+a'a" ;a#a

-#)'a" *%,a% %a#

1.2 M%(&' "(#(@"(#( "'+a'a" ;a#a

#a$(%, *%,a% %a#

2 M$a"a$' a'*a" '&$(

-a+'*

2.1 M%#a)a% -a%*a

a;a 'aka *a% 'asal

3 M%,"aa& (#a- )%*

3.1 M&aa&a% (#a- al-Ka$sar ;a#a

%a# *a% a'"

3.2 M%,"aa&a% (#a- al-

Ka$sar ;a#a %a# *a% a'"

Kea$ II6 Se%e$+e& '


1. M%,"aa& (#a-@(#a-

)%* ;a#a %a# *a% a'"

4.1 M&aa&a% (#a- al-Kaar$n* al-

+aa,$n< al-Fiil< al-.shr < *a% (#a-al-

#adr ;a#a %a# *a% a'"

4.2 M%,"aa&a% (#a- al-Kaar$n* al-


22/121

+aa,$n< al-Fiil< al-.shr < *a% (#a- al-

#adr ;a#a %a# *a% a'"

1. M$a"a$' "a*' -%-a%,

"#$a- )a*a *(a #a%,

-(a

5.1 M%#+$a"a% "a*' -%-a%, "#$a-

)a*a #a%, -(a ;a#a *#"a%a

5.2 M%(%+(a% )#'&a( "#$a- )a*a

#a%, -(a

Kea$ III6 Se%e$+e& 1


1. M%,"aa& (#a-@(#a-

)%* ;a#a %a# *a% a'"

1.1 M$a;a (#a- al-$aah* at-

akaats$r < *a% al-alalah ;a#a %a# *a%

a'"

1.2 M%,"aa&a% (#a- al-$aah* at-

akaats$r < *a% al-alalah ;a#a %a# *a%

a'"

1. M$a"a$' a'*a" '&$( -a+'*

2.1 M$a"a$' a;aa% ,"(%%a"<

.l-#aari%ahF *a% .l-S%asi%ahF

2.2 M%#a)a% a;aa% ,"(%%a"<

.l-#aari%ahF *a% .l-S%asi%ahF

1. M$a;a "a*' -%-a%, a&a-

#+a$aa"

3.1 M%,"aa&a% "a*' -%-a%, a&a-

#+a$aa"

3.2 M%#a)a% )#'&a( a&a- #+a$aa"

*a&a$ "'*()a% "a#'@"a#'

Kea$ III6 Se%e$+e& '



23/121

1. M%,"aa& (#a-@(#a-

)%* ;a#a %a# *a%

a'"

4.1 M$a;a (#a- al-#aari,ah *a%

(#a- at-in ;a#a %a# *a% a'"

4.2 M%,"aa&a% (#a- al-#aari,ah*a%

(#a- at-in ;a#a %a# *a% a'"

1. M$a"a$' a#-' (#a-@(#a-

)%*

5.1 M%,a#-'a% (#a- al-Faatihah*a%

(#a- al-Ikhlaas

5&2 M%#a)a% a%*(%,a% (#a- al-

Faatihah *a% al- Ikhlas

1. M$a"a$' a'*a" '&$( -a+'*

6.1 M%,%a& a;aa% +ad ha"i,i


24/121

2.2. M$a"a$' '' a%*(%,a%

(#a- an-ashr *a% al-Ka$tsar ;a#a

*#"a%a

1. M$a"a$' a'*a" '&$( -a+'*

3.1 M$a"a$' "(($

a;aa%idhar *a% ikha,

3.2 M%#a)a% "(($


Kea$ I:6 Se%e$+e& '


4. M$a"a$' a#-' (#a- )%*

*a% "a*' -%-a%, %'a- *a%

'&a-(#a"$'

4.1 M%,a#-'a% (#a- al-Laha"

4.2 M%+&aa% '' a%*(%,a%

(#a- al-Laha" ;a#a *#"a%a

4.3 M%#+$a"a% '' a%*(%,a% "a*'

-%-a%, %'a- *a% '&a-(#a"$'

4.4 M%+&aa% '' a%*(%,a% "a*'

-%-a%, %'a- *a% '&a-(#a"$' ;a#a

*#"a%a

5. M%#a)a% a'*a"@a'*a" '&$(

-a+'*

5.1 M$a"a$' "(($ a;aa%id7ha

"i7h$nnah< id7ha "ila7h$nnah< *a%i!la"

5.3 M%#a)a% "(($ a;aa%id7ha

"i7h$nnah< id7ha "ila7h$nnah< *a% i!la"

Kea$ :6 Se%e$+e& 1



25/121

1. M$a"a$' a#-' (#a- )%*

1.1 M%#+$a"a% (#a- al-Kaar$n <

(#a- al-+aa,$n< *a% (#a-at-akaats$r

1.2 M%+&aa% '' a%*(%,a%

(#a- al-Kaar$n


26/121

Kea$ :I6 Se%e$+e& 1


1.



1. M%,"aa& (#a-@(#a-

)%* ;a#a %a# *a%

a'"

4.1 M$a;a (#a- al-#aari,ah *a%

(#a- at-in ;a#a %a# *a% a'"

4.2 M%,"aa&a% (#a- al-#aari,ah*a%

(#a- at-in ;a#a %a# *a% a'"

1. M$a"a$' a#-' (#a-@(#a-

)%*

5.1 M%,a#-'a% (#a- al-Faatihah*a%

(#a- al-Ikhlaas

5&2 M%#a)a% a%*(%,a% (#a- al-

Faatihah *a% al- Ikhlas

1. M$a"a$' a'*a" '&$( -a+'*

6.1 M%,%a& a;aa% +ad ha"i,i


27/121


1. M%,"aa& (#a-@(#a- )%*

;a#a %a# *a% a'"

1.1 M$a;a (#a- al-.di%at *a%

(#a- al-Ins%iraah ;a#a %a# *a% a'"

1.2. M%,"aa&a%

(#a-al-.di%at ;a#a %a# *a% a'"

2. M$a"a$' a#-' (#a-@(#a-

)%*

2.1 M%,a#-'a% (#a- an-as"# *a%

(#a- al-Ka$tsar

2.2. M$a"a$' '' a%*(%,a%

(#a- an-ashr *a% al-Ka$tsar ;a#a

*#"a%a

1. M$a"a$' a'*a" '&$( -a+'*

3.1 M$a"a$' "(($


3.2 M%#a)a% "(($


Kea$ I:6 Se%e$+e& '


4. M$a"a$' a#-' (#a- )%*

*a% "a*' -%-a%, %'a- *a%

'&a-(#a"$'

4.1 M%,a#-'a% (#a- al-Laha"

4.2 M%+&aa% '' a%*(%,a%

(#a- al-Laha" ;a#a *#"a%a

4.3 M%#+$a"a% '' a%*(%,a% "a*'

-%-a%, %'a- *a% '&a-(#a"$'

4.4 M%+&aa% '' a%*(%,a% "a*'

-%-a%, %'a- *a% '&a-(#a"$' ;a#a

*#"a%a

5. M%#a)a% a'*a"@a'*a" '&$( 5.1 M$a"a$' "(($ a;aa%id7ha


28/121

-a+'*

"i7h$nnah< id7ha "ila7h$nnah< *a%i!la"

5.3 M%#a)a% "(($ a;aa%id7ha

"i7h$nnah< id7ha "ila7h$nnah< *a% i!la"

Kea$ :6 Se%e$+e& 1


1. M$a"a$' a#-' (#a- )%*

1.1 M%#+$a"a% (#a- al-Kaar$n <

(#a- al-+aa,$n< *a% (#a-at-akaats$r

1.2 M%+&aa% '' a%*(%,a%(#a- al-Kaar$n


29/121

(#a- al-#adr -%-a%, $a&a$ Lailat$l

#adr ;a#a *#"a%a

5. M$a"a$' a#-' "a*' -%-a%,

-aa *a% ;'#'@;'#' #a%, $(%a

5.1 M%#+$a"a% "a*' -%-a%,

-aa *a% ;'#'@;'#' #a%, $(%a

5.2 M%+&aa% '' a%*(%,a% "a*'

-%-a%, -aa *a% ;'#'@;'#' #a%, $(%a

;a#a *#"a%a

Kea$ :I6 Se%e$+e& 1


1. M%,"aa& (#a- )%* ;a#a

%a# *a% a'"

1.1 M$a;a (#a- ad-8h$haa;a#a

%a# *a% a'"

1.2 M%,"aa& (#a- ad-

8h$haa;a#a %a# *a% a'"

2. M$a"a$' a#-' (#a- )%*

)'&'"a%

2.1 M%#+$a"a% (#a- ad-8h$haa

2.2 M%+&aa% '' a%*(%,a%

(#a- ad-8h$haa -%-a%, $a'%'

"'*()a% a"'#a- &'" a' *a#')a*a

"'*()a% *(%'a *%,a% *#"a%a

3. M$a"a$' "a*' -%-a%,

(-a$aa% $$#'

3.1 M%#+$a"a% "a*' -%-a%,

(-a$aa% $$#'

3.2 M%+&aa% "a*' -%-a%,

(-a$aa% $$#' ;a#a *#"a%a

Kea$ :I6 Se%e$+e& '



30/121

4. M%,"aa&a% (#a- )%*

;a#a %a# *a% a'"

4.1 M$a;a (#a- al-

a%%inah*%,a% a' *a% a'"

4.2 M%,"aa& (#a- al-

a%%inah *%,a% a' *a% a'"

5. M$a"a$' a#-' a#-' "a*'

-%-a%, a$a& a&'"

5.1 M%#+$a"a% "a*' -%-a%,

a$a& a&'"

5.2 M%+&aa% '' a%*(%,a% "a*'

-%-a%, a$a& a&'" ;a#a *#"a%a

5.3 M%#a)a% '' a%*(%,a% "a*'

-%-a%, a$a& a&'" a'-a%%a *%,a%

#a"&a *%,a% a$a

'. F!"!)

Kea$ I6 Se%e$+e& 1


1. M%,%a& &'$a #((% I&a$

1.1 M%(-a% &'$a #((% I&a$

1.2 M%,"aa&a% s%ahadatain *a% a#-'%a

2. M%,%a& -a-a ;a#a #(;' *a#'

%a+'

2.1 M%+&aa% )%,#-'a% #(;' *a#'

%a+'

2.2 M%+&aa% -a-a ;a#a #(;' *a#' %a+'

2.3 M%'#(a% -a-a ;a#a $%(;'a% %a+'.

2.4 M$'aaa% "'*() (;' *a% #'"

*a&a$ "'*()a% "a#'@"a#'

Kea$ I6 Se%e$+e& '


31/121


3. M%,%a& -a-a ;a#a (*(

3.1 M%+&aa% -a-a ;a#a (*(

3.2 M$)#a-'a% -a-a ;a#a (*(

3.3 M%,"aa& *a (*a" (*(

4. M%,%a& -a-a ;a#a a&a- a#*(

4.1 M%(-a% $a;a$@$a;a$ a&a-

a#*(

4.2 M%'#(a% ,#aa% a&a- a#*(

4.3 M%,"aa& a;aa% a&a- a#*(

Kea$ II6 Se%e$+e& 1


1. M$)#a-'a% a&a- a#*(

1.1 M%(-a% -%-(a% -a-a ;a#a a&a-

a#*(1.2 M$)#a-'a% #a'a% ,#aa% *a%

a;aa% a&a- a#*(

2. M%,%a& aGa% *a% 'Ha$a"

2.1 M%(-a% -%-(a% aGa% *a%

'Ha$a"

2.2 M&aa&a% aGa% *a% 'Ha$a"

2.3 M$)#a-'a% aGa% *a% 'Ha$a"

Kea$ II6 Se%e$+e& '


32/121


3. M%,%a& -a-a ;a#a a&a-

#+a$aa"

3.1 M%+&aa% -%-(a% -a-a ;a#a a&a-

#+a$aa"

3.2 M%'#(a% a&a- #+a$aa"

4. M&a(a% G''# *a% *a

4.1 M&aa&a% G''# -&a" a&a- a#*(

4.2 M&aa&a% *a -&a" a&a- a#*(



1. M%,%a& a&a- (%a" #aa-'

1.1 M%+&aa% -%-(a% a&a- (%a"

#aa-'

1.2 M$)#a-'a% -a-a ;a#a a&a- #aa-'

2. M%,%a& a&a- J($a-

2.1 M%,%a& -%-(a% a&a- J($a-

2.2 M$'aaa% $%,'(-' a&a- J($a-

3. M%,%a& -a-a ;a#a a&a- a,'

#a%, a%, a'-

3.1 M%+&aa% -a-a ;a#a a&a- a,' #a%,

a%, a'-

3.2 M%*$%-#a'a% ;a#a a&a- *a&a$

a*aa% a'-




33/121

1. M%,%a& )(aa Ra$a*a%

1.1 M%+&aa% -%-(a% )(aa Ra$a*a%

1.2 M%(-a% "'$a" )(aa Ra$a*a%

2. M%,%a& a$a&a%@a$a&a% *'

(&a% Ra$a*a%

2.1 M%+&aa% -%-(a% a&a- -a#a'"

2.2 M%+&aa% -%-(a% a&a- '-'#

2.3 M%+&aa% (-a$aa%@(-a$aa%

a%, a*a *a&a$ (&a% Ra$a*a%

Kea$ I:6 Se%e$+e& 1


1. M%,-a"(' -%-(a% Gaa-

1.1 M%+&aa% $a;a$@$a;a$ Gaa-

1.2 M%+&aa% -%-(a% Gaa- -#a"

1.3 M$)#a-a% -a-a ;a#a Gaa- -#a"

2. M%,%a& -%-(a% '%a *a%

*a"

2.1 M%+&aa% -%-(a% '%a *a%

*a"

2.2 M$)#a-'a% -a-a ;a#a '%a *a%

*a"

Kea$ I:6 Se%e$+e& '


3. M%,%a& -%-(a% a&a- I* 3.1 M%+&aa% $a;a$@$a;a$ a&a- I*

3.2 M%+&aa% -%-(a% a&a- I*


34/121

3.3 M%*$%-#a'a% -a-a ;a#a a&a- I*

Kea$ :6 Se%e$+e& 1


1. M%,%a& -%-(a% $aa%a%

*a%

$'%($a% a%, "a&a& *a% "a#a$.

1.1 M%+&aa% -%-(a% $aa%a% *a%

$'%($a% a%, "a&a& *a% "a#a$

1.2 M%+&aa% '%a-a%, a%, "a&a& *a%

"a#a$ *a,'%,%a

1.3 M%+&aa% $a%aa- $aa%a% *a%

$'%($a% "a&a&

1.4 M%+&aa% a'a- $aa%a% *a%

$'%($a% "a#a$

Kea$ :6 Se%e$+e& '


2. M%,%a& -%-(a% (#a%

2.1 M%+&aa% -%-(a% (#a%

2.2 M%*$%-#a'a% -a-a ;a#a (#a%

3. M%,%a& -a-a ;a#a 'a*a" "a+'

3.1 M%+&aa% -a-a ;a#a "a+'

3.2 M%*$%-#a'a% -a-a ;a#a "a+'

Kea$ :I6 Se%e$+e& 1


35/121


1. M%,%a& -a-a ;a#a $a%*'

a+' 1.1 M%+&aa% -%-(a% $a%*' a+'

-&a" "a'*

2. M%,%a& -%-(a% "'-a%

2.1 M%+&aa% -%-(a% "'-a%

2.2 M%+&aa% "'$a" "'-a%

Kea$ :I6 Se%e$+e& '


3. M%,%a& -%-(a% +(a& &' *a%

)'%+a$ $$'%+a$.

3.1 M%+&aa% -a-a ;a#a +(a& &' *a% )'%+a$

$$'%+a$

3.2 M$)#a-'a% -a-a ;a#a +(a& &' *a%

)'%+a$ $$'%+a$

*. A"!da)-A")a"

Kea$ I6 Se%e$+e& 1


1. M%,%a& #((%

'$a%al-.had *a% al- Khali!?

1.1 Menghafal enam

rukun iman

1.2 Menghafal dua

kalimat syahadat

1.3 Mengartikan duakalimatsyahadat

1.4 Mengenal sifat-sifat

Allah (al-Ahad dan al-


36/121


Khaliq) melalui kisah

Nabi Ibrahim ASmencari uhann!a

1. M$'aaa% a"&a -#)(+'

2.1 M$'aaa% #a"&a -#)(+'C "'*()

#'"< a'" aa%,< *a% #((% *a&a$

"'*()a% "a#'@"a#'.

2.2 A*a $a%*' *a% #)aa'a%

1. M%,"'%*a#' a"&a -#;&a.

3.1 M$'aaa% *'#' (%-( $%,"'%*a#'

a"&a -#;&aC "'*() -#< "%,/*(-a<

*a% #';a#a -# *a&a$ "'*()a% "a#'@

"a#'.

Kea$ I6 Se%e$+e& '


1. M$a"a$'

a&'$a-tha%%i"ah ("asalah) *

a%al-asa, al-h$sna >ar-

:ahan* ar-:ahii *a%as-

Sai, ?

4.1 M%,%a& A&&a" $&a&('

a&'$a-tha%%i"ah ("asalah)

4.2 M%,%a& A&&a" $&a&(' 'a-@'a- A&&a"

a%, -#a%*(%, *a&a$ a&@a$aa& "(%a

>ar-:ahan< ar-:ahii *a% as-Sai, ?

1. M$'aaa% a"&a -#)(+'

5.1 M$'aaa% a*a &a+a# *a%

#$a'%

5.2 M$'aaa% a*a $aa% *a% $'%($

1. M%,"'%*a#' a"&a -#;&a 6.1 M$'aaa% *'#' (%-( $%,"'%*a#'

#';a#a +#/-# *a% "%, *a&a$


37/121


"'*()a% "a#'@"a#'

Kea$ II6 Se%e$+e& 1


1. M$a"a$'

a&'$a-tha%%i"ah (hadalah)<

*a% al-asa, al-h$sna>ar-:aaa!* al-+$7hnii* al-aiid<

*a%as%-S%ak$$r ?

1.1 M%,%a& A&&a" $&a&('

a&'$a-tha%%i"ah (hadalah)

1.2 M%,%a& A&&a" $&a&(' 'a-@'a- A&&a"

a%, -#a%*(%, *a&a$ al-asa, al-

h$sna >ar-:aaa!* al-+$7hnii* al-aiid<

*a% as%-S%ak$$r ?

1.3 M%,%a& A&&a" $&a&(' )%,%a&a%-#"a*a) a&a- &'$a a-(

1. M$'aaa% a"&a -#)(+'

2.1 M$'aaa% #'a) ((# %'$a-<

"'*() *#"a%a< *a% #%*a" "a-' *a&a$

"'*()a% "a#'@"a#'

2.2 Membiasakan

berakhlak baik ketikaber"akaian# makan-

minum# dan bersin

dalam kehidu"an

sehari-hari

1. M%,"'%*a#' a"&a -#;&a

3.1 Menghindari

sifat s$mb$ng melalui

kisah masa kecil Nabi

Muhammad SA%


38/121

Kea$ II6 Se%e$+e& '


1. M$a"a$'

a&'$a-tha%%i"ah (tas"iih) *a%

al-asa, al-h$sna >al-#$dd$$s*

ash-Shaad* al-+$haiin<

*a% al adii, ?.

4.1 M%,%a& A&&a" $&a&('

a&'$a-tha%%i"ah (tas"iih)

4.2 M%,%a& A&&a" $&a&(' 'a-@'a- A&&a"

a%, -#a%*(%, *a&a$ al-asa, al-

h$sna >al-#$dd$$s* ash-Shaad* al-

+$haiin< *a% al adii, ?

1. M$'aaa% a"&a -#)(+'

5.1 M$'aaa% #'a- +(+(#< #a+'%< *a%

)#;aa *'#'5.2 M$'aaa% #a"&a a' -'a

&a+a#< $%,a+'< *a% #$a'% *a&a$

"'*()a% "a#'@"a#'

1. M%,"'%*a#' a"&a -#;&a

6.1 M%,"'%*a#' 'a- $a&a $&a&(' 'a"

$aa #$a+a Na' M("a$$a* SA



1. M$a"a$'

a&'$a- tha%%i"ah(S$"haanallaa

h* +aas%aallah)< al-asa, al-

h$sna >al-+$sha''ir* al-

alii* *a% al-Karii?

1.1 M%,%a& A&&a" $&a&('

a&'$a- tha%%i"ah(S$"hanallaah*

+aas%aallah)

1.2 M%,%a& A&&a" $&a&(' 'a-@'a- A&&a"

a%, -#a%*(%, *a&a$ al-asa, al-

h$sna >al-+$sha''ir* al-alii* *a% al-

Karii?

2. B#'$a% )a*a $a&a'a-@

$a&a'a- A&&a" 2.1 M%,%a& $a&a'a-@$a&a'a- A&&a"

3. M$'aaa% a"&a -#)(+' 3.1 M$'aaa% 'a- #%*a" "a-'<

a%-(%< '"&a< *a% *#$aa% *a&a$


39/121

"'*()a% "a#'@"a#'

3.2 M$'aaa% #a"&a a' -#"a*a)

*(a #a%, -(a *a&a$ "'*()a% "a#'@"a#'

$&a&(' 'a" Na' I$a'&

4. M%,"'%*a#' a"&a -#;&a

4.1 M%,"'%*a#' 'a) *"< )$a#a"<

''#< *a% #



1. M$a"a$'

a&'$a- tha%%i"ah(ta,a'$d)< al-

asa, al-h$sna >al-aathin< al-

4alii* al-+$ii" *a% al-4ahhaa"?

5.1 M%,%a& A&&a" $&a&('

a&'$a- tha%%i"ah(ta,a'$d)

5.2 M%,%a& A&&a" $&a&(' 'a-@'a- A&&a"

a%, -#a%*(%, *a&a$ al-asa, al-

h$sna >al-aathin* al-4alii* al-+$ii"* *a% al-

4ahhaa"?

1. B#'$a% )a*a $a"&( ,a'

&a'% Ma&a'a-.

6.1. M%,%a& $a"&( ,a' &a'% Ma&a'a-

>+'% *a% -a%?

1. M$'aaa% a"&a -#)(+' 7.1 M$'aaa% 'a) #((% *a% -&%,@

$%&%,

7.2 M$'aaa% #a"&a a' -#"a*a)

a(*a#a *a&a$ "'*()a% "a#'@"a#'

8. M%,"'%*a#' a"&a -#;&a 8.1 M%,"'%*a#' 'a- "'a%a-< '#'< *a% *%,'

$&a&('

'a" &';'a% a(*a#a@a(*a#a Na' Y((

AS

Kea$ I:6 Se%e$+e& 1


40/121


1. M$a"a$'

a&'$a- tha%%i"ah >inna lillaahi

'a innaa ilaihi rai$$n? *a%al-

asa, al-h$sna >al-+$kin* al-

.hi* al- aadii< al-.dl$<

*a% al-aka?

1.1 M%,%a& A&&a" $&a&('

a&'$a- tha%%i"ah>inna lillaahi 'a innaa ilaihi

rai$$n?

1.2 M%,%a& A&&a" $&a&(' 'a-@'a- A&&a"

a%, -#a%*(%, *a&a$ al-asa, al-

h$sna >al-+$kin* al-.hi* al- aadii< al-

.dl$< *a% al-aka?

1. B#'$a% )a*a '-a@'-a

A&&a" 2.1 M%,%a& '-a@'-a A&&a"

1. M$'aaa% a"&a -#)(+'

3.1 M$'aaa% 'a) "#$a- *a% )a-("*a&a$ "'*()a% "a#'@"a#'

3.2 M$'aaa% 'a) -aa" *a% aa#

*a&a$

$%,"a*a)' ;aa% $&&(' 'a" Ma"'-"a"

4. M%,"'%*a#' a"&a -#;&a

4.1 M%,"'%*a#' a"&a -#;&a $&a&('

'a" Ta&aa"

Kea$ I:6 Se%e$+e& '


1. M$a"a$'

a&'$a- tha%%i"ah(assalaa$,alai

k$) *a% al-.sa, al-h$sna >as-

Salaa* al-+$kin* *a%al- Latii ?

5.1 M%,%a& A&&a" $&a&('

a&'$a- tha%%i"ah(assalaa$,alaik$)

5.2 M%,%a& A&&a" $&a&(' 'a-@'a- A&&a"

a%, -#a%*(%, *a&a$ al-.sa, al-

h$sna >as- Salaa* al-+$kin* *a% al- Latii ?

1. B#'$a% )a*a Ra(&@Ra(&

A&&a" 6.1 M%,%a& Ra(& *a% Na' A&&a"

1. M$'aaa% a"&a -#)(+' 7.1 M$'aaa% a"&a '*'< a$a%a"<

-a&',< a-a%a" *a&a$ "'*()a% "a#'@


41/121

"a#'

7.2 M$'aaa% a"&a -#)(+' -#"a*a)

-$a% *a&a$ "'*()a% "a#'@"a#'

7.3 M%;'%-a' *a% $%&a*a%' a"&a $(&'a

&'$a Ra(& Ul$l .i

8. M%,"'%*a#' a"&a -#;&a

8.1 M%,"'%*a#' 'a- $(%a *a&a$

"'*()a% "a#'@"a#'

Kea$ :6 Se%e$+e& 1


1. M$a"a$'

a&'$a- tha%%i"ah(.lhad$lillaa

h dan .llah$ .k"ar)al-4ahhaa"* ar-:oaa!*

al-Fattaah* as%-S%ak$$r**a% al-

+$7hni?

1.1 M%,%a& A&&a" $&a&('

a&'$a- tha%%i"ah(.lhad$lillaah dan .llah$

.k"ar)

1.2 M%,%a& A&&a" $&a&(' 'a-@'a- A&&a"

a%, -#a%*(%, *a&a$ al-asa, al-

h$sna >al-4ahhaa"* ar-:oaa!* al-Fattaah*

as%-S%ak$$r**a% al-+$7hni?

1. B#'$a% )a*a "a#' a"'#

>'a$a-? 2.1 M%,%a& a*a%a "a#' a"'# >'a$a-?

1. M$'aaa% a"&a -#)(+'

3.1 M$'aaa% 'a) )-'$'< Ha%aa"<

*a% -aaa& *a&a$ "'*()a% "a#'@"a#'

3.2 M$'aaa% a"&a a%, a' -'a *'

-$)a- 'a*a" *a% -$)a- ($($

4. M%,"'%*a#' a"&a -#;&a

4.1 M%,"'%*a#' 'a- )'$'< #,a%-(%,<

#aa"< *a% )(-( aa *a&a$ "'*()a%"a#'@"a#'

Kea$ :6 Se%e$+e& '



42/121

5. M$a"a$'

a&'$a- tha%%i"ah (tari,)*a%

al-asa, al-h$sna >al-+$h%ii< al-

+$iit ?

5.1 M%,%a& A&&a" $&a&('

a&'$a- tha%%i"ah(tari,)

5.2 M%,%a& A&&a" $&a&(' 'a-@'a- A&&a"

a%, -#a%*(%, *a&a$ al-asa, al-

h$sna >al-+$h%ii* al-+$iit *a% al-aa!ii?

6. M$'aaa% a"&a -#)(+'

6.1 M$'aaa% 'a) -,(" )%*'#'a% *a%

*#$aa% *a&a$ "'*()a% "a#'@"a#'

6.2 M$'aaa% a"&a a%, a' *a&a$

"'*() #--a%,,a *a% #$aa#aa-

7. M%,"'%*a#' a"&a -#;&a

7.1 M$'aaa% *'#' (%-( $%,"'%*a#'

'a-

''# *a% #aa" $&a&(' 'a" a#(%

Kea$ :I6 Se%e$+e& 1


1. M%,%a&

a&'$a- tha%%i"ah>asta7hr$lla

ahalaii? *a%al-asa, al-

h$sna >al-#a''i%* al-aki* al-

+$sha''ir *a% al-#adir ?

1.1 M%,%a& A&&a" $&a&('

a&'$a-tha%%i"ah>asta7hr$llaahalaii?

1.2 M%,%a& A&&a" $&a&(' 'a-@'a- A&&a"

a%, -#a%*(%, *a&a$al-asa, al-

h$sna >al-#a''i%* al-aki* al-

+$sha''ir *a% al-#adir ?

1. B#'$a% )a*a -a*'# A&&a"

2.1 M%,%a& a*a%a a*a *a% a*a#

A&&a" >-a*'#?

1. M$'aaa% a"&a -#)(+'

3.1 M$'aaa% 'a- -a%,,(%, +aa<

a*'& *a% '+aa%a *a&a$ "'*()a% "a#'@"a#'

1. M%,"'%*a#' a"&a -#;&a

4.1 M$'aaa% *'#' (%-(

$%,"'%*a#' 'a- $a#a"< a'< $(#-a*


43/121


Kea$ :I6 Se%e$+e& '


1. M%,%a&

a&'$a- tha%%i"ah(ta$"at)<

*a% al-asa, al-h$sna >al-

;ha$$r* ash- Sha"$$r *a% al-

alii?

5.1 M%,%a& A&&a" $&a&('

a&'$a-tha%%i"ah (ta$"at)

5.2 M%,%a& A&&a" $&a&(' 'a-@'a- A&&a"

a%, -#a%*(%, *a&a$al-asa, al-

h$sna >al-;ha$$r* al-.$''$* ash-

Sha"$$r *a% al-alii?

1. M$'aaa% a"&a -#)(+'

6.1 M$'aaa% 'a- aa# *a% -a(a-

*a&a$ "'*()a% "a#'@"a#' $&a&(' 'a"

Na' A( AS *a% 'a" Na' A*a$ AS

6.2 M$'aaa% #a"&a a' -#"a*a)

'%a-a%, *a% -($("a% *a&a$ "'*()

"a#'@"a#'.

. Se/a&a) Kebuda7aan I$a%



1. M%,%a& +a#a" $aa#aa-

A#a )#a@ I&a$

1.1 M%;#'-aa% %*'' a&a$< 'a&< *a%

)#%$'a% $aa#aa- A#a )#a@I&a$

1.2 M%+&aa% a*aa% a*a-@'-'a*a- *a%

)#;aaa% $aa#aa- A#a )#a@I&a$

1.3 M%+&aa% $aa #$a+a a-a( $aa

$(*a Na' M("a$$a* SA

1.4 M%,a$'& i"rah *a#' +a#a"

$aa#aa- A#a )#a@I&a$



44/121


2. M%,%a& +a#a" &a"'#a% Na'

M("a$$a* SA

2.1 M%;#'-aa% +a*'a% &(a# 'aa a%,

$%,'#'%,' &a"'#%a Na' M("a$$a* SA

2.2 M%;#'-aa% +a#a" &a"'#a% *a%

'&'&a" Na' M("a$$a* SA

2.3 M%,a$'& i"rah *a#' %a'a% *a%

#a(&a% M("a$$a* SA

3. M%,%a& )#'-'a #a(&a%

M("a$$a* SA

3.1. M%*#')'a% )#'-'a #a(&a%

M("a$$a* SA

3.2 M%,a$'& '#a" )#'-'a #a(&a%

M("a$$a* SA

Kea$ I:6 Se%e$+e& 1


1. M%,%a& *aa" Na'

M("a$$a* SA *a% )a#a

a"aa-%a

1.1 M%+&aa% *aa" Na' M("a$$a*

SA #-a )a#a a"aa-%a

1.2 M%(%+(a% ;%-" -aa"a% Na'M("a$$a* SA #-a )a#a a"aa-%a

*a&a$ #*aa"

1.3 M%&a*a%' -aa"a% Na'

M("a$$a* SA *a% )a#a a"aa-%a

*a&a$ #*aa"

2. M%,%a& )#'a*'a% Na'

M("a$$a* SA

2.1 M%,'*%-'a' ;'#'@;'#' )#'a*'a%

Na' M("a$$a* SA a,a' #a"$a- a,'&(#(" a&a$

2.2 M%(%+(a% ;%-" )#'&a( a%,

$%&a*a%' )#'a*'a% Na' M("a$$a*

SA a,a' #a"$a- a,' &(#(" a&a$


45/121


2.3 M%&a*a%' )#'a*'a% Na'

M("a$$a* SA a,a' #a"$a- a,'

&(#(" a&a$

Kea$ I:6 Se%e$+e& '


3. M$a"a$' "'+#a" Na' M("a$$a*

SA T"a' *a% aa"

3.1 M%,'*%-'a' a@a Na'

M("a$$a* SA "'+#a" T"a' *a%

aa"

3.2 M%;#'-aa% )#'-'a "'+#a" Na'

M("a$$a* SA T"a' *a% aa"

3.3 M%&a*a%' aa#a% Na'

M("a$$a* SA *a&a$ )#'-'a "'+#a"

T"a' *a% aa"

4. M$a"a$' )#'-'a I#a M'#a+Na' M("a$$a* SA

4.1 M%*#')'a% )#'-'a Isra,-

+i,ra Na' M("a$$a* SA

4.2 M%,a$'& "'$a" *a#')#'-'a Isra,-+i,ra Na' M("a$$a* SA

Kea$ :6 Se%e$+e& 1


1. M%,%a& )#'-'a "'+#a" Na'

M("a$$a* SA Ya-#'

1.1 M%,'*%-'a' a@a "'+#a"

Na' M("a$$a* SA Ya-#'

1.2 M%;#'-aa% )#'-'a "'+#a" Na'

M("a$$a* SA Ya-#'

1.3 M%,a$'& "'$a" *a#' )#'-'a

"'+#a" Na' M("a$$a* SA Ya-#'

2. M$a"a$' )#'#aa% Na' 2.1 M%*#')'a% ()aa a%, *'&a(a%


46/121


M("a$$a* SA

Na' M("a$$a* SA *a&a$ $$'%a

$aa#aa- Ma*'%a" >'a&< %$'<

a,a$a< *a% )#-a"a%a%?

2.2 M%&a*a%' )#'#aa% Na'

M("a$$a* SA *a&a$ $$'%a

$aa#aa- Ma*'%a"

Kea$ :6 Se%e$+e& '

Kea$ :I6 Se%e$+e& 1


1. M%,%a& +a#a" "a&'a"

A( Baa# a@S"'**'H

1.1 M%+&aa% a#-' *a% -(,a

"(&aa(##a'*'%

1.2 M%;#'-aa% '&'&a"< )#'a*'a%

A(

Baa# a@S"'**'H *a% )#+(a%,a%%a *a&a$

*aa" I&a$


3. M%,%a& )#'-'a Fath$ +akkah

3.1 M%,'*%-'a' a@a

-#+a*'%aFath$ +akkah

3.2 M%;#'-aa% #%&,'

)#'-'a Fath$ +akkah

3.3 M%,a$'& '#a" *a#' )#'-'a Fath$

+akkah

4. M%,'*%-'a' )#'-'a a"'#

"aa- Ra(&(&&a" SA

4.1 M%;#'-aa% )#'-'a@)#'-'a *'

a"'# "aa- Ra(&(&&a" SA4.2 M%,a$'& "'$a" *a#' )#'-'a

a"'# "aa- Ra(&(&&a" SA


47/121


1.3 M%(%+(a% ;%-"@;%-" %'&a'@%'&a'

)'-' *a#' "a&'a" A( Baa# a@S"'**'H

1.4 M%&a*a%' %'&a'@%'&a' )'-' *a#'

"a&'a"a% A( Baa# A S'**'H

2. M%,%a& +a#a" "a&'a"U$a# '% K"a--a

2.1 M%;#'-aa% '&'&a"< )#'a*'a%

U$a# '% K"a--a *a% )#+(a%,a%%a

*a&a$ *aa" I&a$

2.2 M%(%+(a% ;%-"@;%-" %'&a'@%'&a'

)'-' *a#' "a&'a" U$a# '% K"a--a.

2.3 M%&a*a%' %'&a'@%'&a' )'-' *a#'

"a&'a"a% U$a# '% K"a--a

3. M%,%a& +a#a" "a&'a" U-$a%

'% Aa%

3.1 M%;#'-aa% '&'&a"< )#'a*'a%

U-$a% '% Aa% *a% )#+(a%,a%%a

*a&a$ *aa" I&a$

3.2 M%(%+(a% ;%-"@;%-" %'&a'@%'&a'

)'-' *a#' "a&'a" U-$a% '% Aa%

3.3 M%&a*a%' %'&a'@%'&a' )'-' *a#'

"a&'a"a% U-$a% '% Aa%

Kea$ :I6 Se%e$+e& '


4. M%,%a& +a#a" "a&'a" A&' '%

A' T"a&'

4.1 M%;#'-aa% '&'&a"< )#'a*'a%< *a%

)#+(a%,a% "a&'a" A&' '% A' T"a&'

4.2 M%(%+(a% ;%-"@;%-" %'&a'@%'&a'

)'-' *a#' "a&'a"a% A&' '% A' T"a&'

4.3 M%&a*a%' %'&a'@%'&a' )'-' *a#'

"a&'a"a% A&' '% A' T"a&'


48/121

5. M%,%a& +a#a" )#+(a%,a%

-" a,a$a I&a$ *' *a#a"

$a'%,@$a'%,.

5.1 M%,'*%-'a' -"@-" a,a$a

I&a$ *' *a#a" $a'%,@$a'%,

5.2 M%;#'-aa% +a#a" )#+(a%,a%

-" a,a$a I&a$ *' *a#a" $a'%,@

$a'%,

5.3 M%&a*a%' )#+(a%,a% -" a,a$a

I&a$ *' *a#a" $a'%,@$a'%,

. Ba)a$a A&ab

&elas I'# Semester 1


1. Men7!%a"

M$a"a$' '%#$a' &'a% $&a&('

,'a-a% $%*%,a#a% *a&a$

%-( )a)a#a% a-a( *'a&, -%-a%,

)#%a&a%< a&a-@a&a- $a*#aa"< *a%

)#'

1.

1

M%,'*%-'a' (%' h$r$

hiai%ah *a% (+a#a% > a-a< a&'$a- ?

-%-a%,

لمهنلتعار و لمدرسية

1.

2

M%$(a% $a%a a-a( ,a,aa% *a#'

a;a%a &'a% *#"a%a -%-a%,


'. Be&b!4a&a

M%,(%,a)a% '%#$a' ;a#a

&'a% *a&a$ %-( )a)a#a% a-a(

*'a&, -%-a%, )#%a&a%< a&a-@a&a-

$a*#aa"< *a% )#'

2.

1

M&a(a% *'a&, *#"a%a -%-a%,


2.

2

M%a$)a'a% '%#$a' ;a#a &'a%

*a&a$ a&'$a- *#"a%a -%-a%,


3. Me%ba4a M$a"a$' a;a%a -#-(&' *a&a$

%-( )a)a#a% a-a( *'a&, -%-a%,

)#%a&a%< a&a-@a&a- $a*#aa"<

*a% )#'

3.

1

M&aa&a% h$r$ hiai%ah< a-a<

a&'$a- *a% a;a%a -#-(&' -%-a%,


3.

2

M%$(a% $a%a< ,a,aa% a-a( '*

a;a%a -#-(&' -%-a%,



49/121


4. Menu!$

M%(&'a% a-a< (%,a)a%< *a%

- (%,'%a& )%* *#"a%a

-%-a%, )#%a&a%< a&a-@a&a-

$a*#aa"< *a% )#' 4.

1

M%a&'% a-a< a&'$a- *a% $%((%

a-a $%+a*' a&'$a- $)(#%a

-%-a%,

لتعارلمهنة و لمدرسية

T$a@-$a -#(- $%,,(%aa% )&a

a&'$a- a%, $&')(-'

سراشإ+س/ف

*a%

ام! ا"#$%&' (' )* "# )"#

> س/", /-. ف

&elas I'# Semester 2


5. Men7!%a"

M$a"a$' '%#$a' &'a% $&a&('

,'a-a% $%*%,a#a% *a&a$

%-( )a)a#a% a-a( *'a&,

-%-a%, a&a$a-< &(a#,a< *a%

"'*()a% &(a#,a

5.

1

M%,'*%-'a' (%' h$r$

hiai%ah *a% (+a#a% > a-a< a&'$a- ?-%-a%,

( نعلي اعل اي0 ل س

5.

2

M$(a% $a%a a-a( ,a,aa% *a#'

a;a%a &'a% *#"a%a -%-a%,


6. Be&b!4a&a

M%,(%,a)a% '%#$a' ;a#a

&'a% *a&a$ %-( )a)a#a% a-a(

*'a&, -%-a%, -%-a%, a&a$a-<

&(a#,a< *a% "'*()a% &(a#,a

6.

1

M&a(a% *'a&, *#"a%a -%-a%,


6.

2

M%a$)a'a% '%#$a' ;a#a &'a%

*a&a$ a&'$a- *#"a%a -%-a%,



50/121


7. Me%ba4a

M$a"a$' a;a%a -#-(&' *a&a$

%-( )a)a#a% a-a( *'a&, -%-a%,

a&a$a-< &(a#,a< *a% "'*()a%

&(a#,a

7.

1


a&'$a- *a% a;a%a -#-(&' -%-a%,


7.

2

M%$(a% $a%a< ,a,aa% a-a( '*

a;a%a -#-(&' -%-a%,


8. Menu!$

M%(&'a% a-a< (%,a)a%< *a%

- (%,'%a& )%* *#"a%a

-%-a%, -%-a%, a&a$a-< &(a#,a<*a% "'*()a% &(a#,a 8.

1

M%a&'% a-a< a&'$a- *a% $%((%

a-a $%+a*' a&'$a- $)(#%a-%-a%,


T$a@-$a -#(- $%,,(%aa% )&a

a&'$a- a%, $&')(-'

#و ", و !مي3435ر 2ا 1 -. ف 67 ت

&elas '# Semester 1


1. Men7!%a"

M$a"a$' '%#$a' &'a% $&a&('

,'a-a% $%*%,a#a% *a&a$

%-( )a)a#a% a-a( *'a&,

-%-a%, &'%,(%,a% #($a" *a%

(%.

1.

1

M%,'*%-'a' (%' h$r$

hiai%ah *a% (+a#a% >a-a< a&'$a- ?

-%-a%,

ل )+ ل ;ي ( &8ل 0د :8 9&

1.

2

M$a"a$' $a%a a-a '%#$a'

-%-a%,

ل )+ ل ;ي ( &8ل 0د :8 9&

2. Be&b!4a&a

M%,(%,a)a% '%#$a' ;a#a

&'a% *a&a$ %-( )a)a#a% a-a(

*'a&, -%-a%, &'%,(%,a% #($a"

2.

1

M&a(a% *'a&, *#"a%a -%-a%,

ل )+ ل ;ي ( &8ل 0د :8 9&

2. M%a$)a'a% '%#$a' ;a#a &'a%


51/121

*a% (%. 2

*a&a$ a&'$a- *#"a%a -%-a%,

ل )+ ل ;ي ( &8ل 0د :8 9&

3. Me%ba4a

M$a"a$' a;a%a -#-(&' *a&a$

%-( )a)a#a% a-a( *'a&, -%-a%,

&'%,(%,a% #($a" *a% (%.

3.

1


a&'$a- *a% a;a%a -#-(&' -%-a%,

ل )+ ل ;ي ( &8ل 0د :8 9&

3.

2

M%$(a% $a%a< ,a,aa% a-a( '*

a;a%a -#-(&' -%-a%,

ل )+ ل ;ي ( &8ل 0د :8 9&

4. Menu!$

M%(&'a% a-a< (%,a)a%< *a%

- (%,'%a& )%* *#"a%a-%-a%, &'%,(%,a% #($a" *a%

(%. 4.

1

M%a&'% a-a< a&'$a- *a% $%((%

a-a $%+a*' a&'$a- $)(#%a

-%-a%,

ل )+ ل ;ي ( &8ل 0د :8 9&

T$a@-$a -#(- *'a-a $%,,(%aa%

)&a a&'$a- a%, $&')(-'

&elas '# Semester 2STANDAR K5MPETENSI K5MPETENSI DASAR

5. Men7!%a"

M$a"a$' '%#$a' &'a% $&a&('

,'a-a% $%*%,a#a% *a&a$

%-( )a)a#a% a-a( *'a&, -%-a%,

&'%,(%,a% $a*#aa"<

)#)(-aaa%< *a% a%-'%.

5.

1

M%,'*%-'a'(%' h$r$ hiai%ah *a%

(+a#a% > a-a< a&'$a- ? -%-a%,

&8لم 79? 8& &8لم @ت ;ة لمدرسة

5.2

M$(a% $a%a a-a( ,a,aa% *a#'

a;a%a &'a% *#"a%a -%-a%, &8لم 79? 8& &8لم @ت ;ة لمدرسة

6. Be&b!4a&a

M%,(%,a)a% '%#$a' ;a#a

&'a% *a&a$ %-( )a)a#a% a-a(

*'a&, -%-a%, &'%,(%,a%

6.

1

M&a(a% *'a&, *#"a%a -%-a%,


6. M%a$)a'a% '%#$a' ;a#a &'a%


52/121


$a*#aa" )#)(-aaa%< *a% a%-'%. 2

*a&a$ a&'$a- *#"a%a -%-a%,


7. Me%ba4a

M$a"a$' a;a%a -#-(&' *a&a$

%-( )a)a#a% a-a( *'a&, -%-a%,

&'%,(%,a% $a*#aa"

)#)(-aaa%< *a% a%-'%.

7.

1

M&aa&a% h$r$ hiai%ah< a-a< a&'$a-

*a% a;a%a -#-(&' -%-a%,


7.

2

M%$(a% $a%a< ,a,aa% a-a( '*

a;a%a -#-(&' -%-a%,


8. Menu!$

M%(&'a% a-a< (%,a)a%< *a%

- (%,'%a& )%* *#"a%a

-%-a%, &'%,(%,a% $a*#aa"

)#)(-aaa%< *a% a%-'%. 8.

1

M%((% a-a $%+a*' a&'$a-

$)(#%a< $$(a- a#a%,a%

*#"a%a -%-a%,


T$a@-$a -#(- $%,,(%aa% )&a a&'$a-

a%, $&')(-'

Dار وC و ; +;A +Bتد# #و

; +A Eتد#+ E9 ;Aد #1و , ) ع"

&elas 'I# Semester 1


1. Men7!%a"

M$a"a$' '%#$a' &'a% $&a&('

,'a-a% $%*%,a#a% *a&a$%-( )a)a#a% a-a( *'a&,

-%-a%, ,'a-a% "a#'@"a#'

1.1

M%,'*%-'a' (%' h$r$

hiai%ah *a% (+a#a% > a-a< a&'$a- ?

-%-a%,

ل Fاما = لي )ية

1.2

M$(a% $a%a a-a( ,a,aa% *a#'

a;a%a &'a% *#"a%a -%-a%,


2. Be&b!4a&a 2.1 M&a(a% *'a&, *#"a%a -%-a%,


53/121


M%,(%,a)a% '%#$a' ;a#a

&'a% *a&a$ %-( )a)a#a% a-a(

*'a&, -%-a%, ,'a-a% "a#'@"a#'


2.2

M%a$)a'a% '%#$a' ;a#a &'a%

*a&a$ a&'$a- *#"a%a -%-a%,


3. Me%ba4a

M$a"a$' a;a%a -#-(&' *a&a$

%-( )a)a#a% a-a( *'a&, -%-a%,

-%-a%, ,'a-a% "a#'@"a#'

3.1


*a% a;a%a -#-(&' -%-a%,


3.2

M%$(a% $a%a< ,a,aa% a-a( '*

a;a%a -#-(&' -%-a%,


4. Menu!$

M%(&'a% a-a< (%,a)a%< *a%

- (%,'%a& )%* *#"a%a

-%-a%, -%-a%, ,'a-a% "a#'@

"a#'

4.1

M%((% a&'$a- *a% $$(a-

a#a%,a% *#"a%a -%-a%,


T$a@-$a -#(- $%,,(%aa% )&a

a&'$a- a%, $&')(-'

IJفع )=+#H ار8/Gع 8 6ع 6

&elas 'I# Semester 2


5.1

M%,'*%-'a' (%' h$r$

hiai%ah *a% (+a#a% > a-a< a&'$a- ?

-%-a%,& EلK ة ل ) ND لمن LMل

5.2

M$(a% $a%a a-a( ,a,aa% *a#'

a;a%a &'a% *#"a%a -%-a%,

& EلK ة ل ) ND لمن LMل


54/121


6. Be&b!4a&a

M%,(%,a)a% '%#$a' ;a#a

&'a% *a&a$ %-( )a)a#a% a-a(*'a&, -%-a%, ,'a-a% a%, -&a"

*'&a(a%

6.1

M&a(a% *'a&, *#"a%a -%-a%,


6.2

M%a$)a'a% '%#$a' ;a#a &'a%

*a&a$ a&'$a- *#"a%a -%-a%,


7. Me%ba4a

M$a"a$' a;a%a -#-(&' *a&a$

%-( )a)a#a% a-a( *'a&,

-%-a%, ,'a-a% a%, -&a"

*'&a(a%

7.1


*a% a;a%a -#-(&' -%-a%,


7.2

M%$(a% $a%a< ,a,aa% a-a( '*

a;a%a -#-(&' -%-a%,


8. Menu!$

M%(&'a% a-a< (%,a)a%< *a%

- (%,'%a& )%* *#"a%a

-%-a%, ,'a-a% a%, -&a"

*'&a(a%

8.1

M%((% a&'$a- *a% $$(a-

a#a%,a% *#"a%a -%-a%,


T$a@-$a -#(- $%,,(%aa% )&a

a&'$a- a%, $&')(-'

IJفع )=+ 8ا+6 ا 8 Oع 6

E. ARAH PENGEMBANGAN

Standar k"mpetensi dan k"mpetensi dasar men#adi arah dan landasan untuk mengembangkan

materi p"k"k, kegiatan pembela#aran, dan indikat"r pencapaian k"mpetensi untuk penilaian! Dalam

merancang kegiatan pembela#aran dan penilaian perlu memperhatikan Standar Pr"ses dan Standar

Penilaian!

Peng"rganisasian bahan ka#ian ke dalam mata pela#aran di madrasah kami memperhatikan dan

mempertimbangkan antara lain hal-hal sebagai berikut


55/121

1. P#$a%,a% )'&,' *a% ' a%a

2. K#$a%aa-a% a-a( ,(%aa% a-a( )#a,$a-' a,' a%a

3. Ba% &a+a# a%a

4. D'')&'% '&$(.

Peng"rganisasian bahan ka#ian tersebut di atas ke dalam mata pela#aran adalah sebagai berikut

1. P%*'*'a% A,a$a I&a$ >A&@(#a%< AH'*a" A"&aH< 'H'"< Ba"aa A#a *a% SKI?

2. P%*'*'a% Ka#,a%,a#aa% *a% P%,-a"(a% S'a&

3. Ba"aa *a% Sa-#a I%*%'a

4. Ba"aa I%,,#'

5. Ma-$a-'a

6. P%,-a"(a% A&a$

7. K%'a%8. P%*'*'a% Ja$a%'

9. K-#a$)'&a%/T%&,' I%#$a' *a% K$(%'a'

10. M(a-a% La&

K"ndisi riil MIN Cinisti dalam pencapaian SK, terutama SK-MP serta SK dan KD (standar isi)

mata pela#aran dan implikasinya dapat dipetakan ke dalam tiga kateg"ri, yaitu

1. S'a a%, $a$)(a%%a *a&a$ $%;a)a' SKL@MP #-a SK *a% KD $a'"

#a*a *' aa" -a%*a# '' >a,a'$a%a -#-(a%, *a&a$ P#$%*'%a %$#

23 *a% 22 -a"(% 2006?< "'%,,a *'-(%-(- (%-( $$%("' -a%*a# '' a,a#

#a*a a$a/+a+a# *%,a% -a%*a# a%, a*a.

2. S'a a%, $a$)(a%%a *a&a$ $%;a)a' SKL@MP #-a SK *a% KD $a'"

a$a a-a( +a+a# *%,a% -a%*a# '' >a,a'$a%a -#-(a%, *a&a$ P#$%*'%a

%$# 23 *a% 22 -a"(% 2006? "'%,,a *'-(%-(- (%-( $$%("' *a%

$%'%,a-a% )%;a)a'a% -a%*a# ''.

3. S'a a%, $a$)(a%%a *a&a$ $%;a)a' SKL@MP #-a SK *a% KD (*a"

#a*a *' a-a -a%*a# '' >a,a'$a%a -#-(a%, *a&a$ P#$%*'%a %$# 23

*a% 22 -a"(% 2006?< "'%,,a *'-(%-(- (%-( $%'%,a-a%%a *%,a% -a%*a#a%, &'" -'%,,'.

9dapun madrasah kami dalam mengembangkan SK-MP serta SK dan KD dengan menggunakan

cara sebagai berikut


56/121

1. S$"ea-a%, -(("

'&$(a%? $a'%,@$a'%, a-a( (#(-a%@(#(-a% )$a"aa% a%, -#*a)a- *a&a$

(a-( $a-a )&a+a#a%.

2. Learner =entered 8esi7n< a%' *a&a$ )%,$a%,a% SKL@MP *a% -a%*a# ''

#-&a *a#' a-a( *'*aa#a% )a*a (-("a% *a% $'%a- )#-a *'*' ;a#a

'%*'='*(a& *a% $%a%a% )#*(# )$;a"a% $aa&a".

3. *. Pro"le =enterd 8esi7n< a%' *a&a$ )%,$a%,a% SKL@MP *a% -a%*a# ''

#-&a *a#' a-a( *'*aa#a% )a*a )#&$ a-a( '(@'( a-(a& *a&a$ "'*()a%

a%, )#&( *');a"a% &" )a#a )#-a *'*' *a&a$ #a%,a )%'%,a-a%

+a"-#aa% $aa#aa-

BAB I:

STRUKTUR KURIKULUM DAN PENGATURAN BEBAN BELA0AR

1. A. S+&u"+u& Dan Mua+an Ku&!"uu%

Pada struktur kurikulum pendidikan dasar dan menengah berisi se#umlah mata pela#aran yang

harus disampaikan kepada peserta didik! Mengingat perbedaan indiidu sudah barang tentu

keluasan dan kedalamannya akan berpengaruh terhadap peserta didik pada setiap satuan

pendidikan! Pr"gram pendidikan terdiri dari Pendidikan /mum, Pendidikan Ke#uruan, dan

Pendidikan Khusus! Pendidikan /mum meliputi tingkat satuan pendidikan sek"lah dasar (SDBMI),

sek"lah menengah pertama (SMPBMTs), dan sek"lah menengah atas (SM9BM9)! Pendidikan

Ke#uruan terdapat pada sek"lah menengah ke#uruan (SMKBM9K! Pendidikan khusus meliputi

sek"lah dasar luar biasa(SD*), sek"lah menengah pertama luar biasa(SMP*), dan sek"lah

menengah atas luar biasa(SM9*) dan terdiri atas delapan #enis kelainan berdasarkan ketunaan!

Pada pr"gram pendidikan di Madrasah Ibtidaiyah Negeri Cinisti, #umlah #am mata pela#aran

sekurang-kurangnya '$ #am pela#aran setiap minggu! Setiap #am pela#aran lamanya '4 menit! 1enis

pr"gram pendidikannya , terdiri dari pr"gram umum meliputi se#umlah mata pela#aran umum dan

pela#aran agama yang 0a#ib diikuti seluruh peserta didik, dan pr"gram pilihan meliputi mata

pela#aran yang men#adi ciri khas keunggulan daerah berupa mata pela#aran muatan l"kal! Mata

pela#aran yang 0a#ib diikuti pada pr"gram umum ber#umlah 6, sementara keberadaan mata

pela#aran agama adalah ber#umlah 4! Muatan "kal diberikan di MIN Cinisti adalah *ahasa Sunda

dan *ahasa Inggris!

Pengaturan beban bela#ar menyesuaikan dengan al"kasi 0aktu yang telah ditentukan dalam struktur

kurikulum!! Peman.aatan #am pembela#aran tambahan mempertimbangkan kebutuhan peserta didik

dalam mencapai k"mpetensi, di samping meman.aatkan mata pela#aran lain yang dianggap penting


57/121

namun tidak terdapat di dalam struktur kurikulum yang tercantum di dalam Standar Isi! Dengan

adanya tambahan 0aktu, satuan pendidikan diperkenankan mengadakan penyesuaian-penyesuaian!

Misalnya mengadakan pr"gram remediasi bagi peserta didik yang belum mencapai standar

ketuntasan bela#ar minimal!

Muatan kurikulum MIN Cinisti meliputi se#umlah mata pela#aran yang ditempuh dalam satu

#en#ang pendidikan selama enam tahun mulai Kelas I sampai dengan Kelas >I! Materi muatan l"kal

dan kegiatan pengembangan diri merupakan bagian dari muatan kurikulum!

1. 1. Ma+a Pea/a&an

Mata pela#aran merupakan materi bahan a#ar berdasarkan landasan keilmuan yang akan

dibela#arkan kepada peserta didik sebagai beban bela#ar melalui met"de dan pendekatan tertentu!

Pada bagian ini sek"lahBmadrasah mencantumkan mata pela#aran, muatan l"kal, dan

pengembangan diri beserta al"kasi 0aktunya yang akan diberikan kepada peserta didik!

/ntuk kurikulum Madrasah Ibtidaiyah, terdiri dari 3$ mata pela#aran, $ muatan l"kal dan 4

pengembangan diri pengembangan diri yang harus diberikan kepada peserta didik!

*erikut disa#ikan Struktur Kurikulum MIN Cinisti

K$)%%

K&a *a% A&a' a-(

I II III

I< <

DAN I

A. Ma-a P&a+a#a% TEMATIK

1. 1. Pend!d!"an Aga%a

A. (#a% a*'-

B. AH'*a" A"&a

!. 'H'"

D. S+a#a" K(*aaa% I&a$

E. Ba"aa A#a

2

2

2

2


58/121

2

2. P%*'*'a% Ka#,a%,a#aa% 2

3. Ba"aa I%*%'a 5

4. Ma-$a-'a 5

5. I&$( P%,-a"(a% A&a$ 4

6. I&$( P%,-a"(a% S'a& 3

7. S%' B(*aa *a% K-#a$)'&a% 2

8. P%*'*'a% Ja$a%'< O&a"#a,a *a%K"a-a% 2

B. Mua+an L#"a

1. Ba"aa I%,#' 2

2. Ba"aa S(%*a 2

C. Penge%bangan D!&!?

1. P#a$(a 1

2. K$)(-# 1

3. BT 1

4. K%'a% 1

5. Pa'#a/A(a* 1

6. S%' B&a D'#' P%;a S'&a- 1

J($&a"

3

2

3

2

4

2 43

) +kuialen $ #am pembela#aran

9dapun muatan Kurikulum di MIN Negeri Cinisti meliputi mata pela#aran sebagai berikut


59/121

1. a. Pendidikan Agama (Qur’an Hadits, Aqidah Akhlak, Fiqih, SKI)

Tu#uan

3)! Memberi 0a0asan terhadap keberagaman agama di Ind"nesia

$)! Meningkatkan keimanan dan ketak0aan sis0a terhadap 9llah SGT sesuai dengan agama yang

dianutnya melalui pemberian, pemupukan dan pengembangan pengetahuan, penghayatan,

pengamalan, dan pembiasaan!

')! Me0u#udkan manusia Ind"nesia yang taat beragama dan berakhlak mulia yaitu

1. d& +enent$kan +ata Pelaaran +$atan Lokal

*erdasarkan bahan ka#ian muatan l"kal tersebut dapat ditentukan kegiatan pembela#arannya!

Kegiatan pembela#aran ini pada dasarnya dirancang agar bahan ka#ian muatan l"kal dapat

memberikan bekal pengetahuan, keterampilan dan perilaku kepada peserta didik agar mereka

memiliki 0a0asan yang mantap tentang keadaan lingkungan dan kebutuhan masyarakat sesuai

dengan nilai-nilaiBaturan yang berlaku di daerahnya dan mendukung kelangsungan pembangunan

daerah serta pembangunan nasi"nal! Kegiatan ini berupa kegiatan kurikuler untuk mengembangkan

k"mpetensi yang disesuaikan dengan ciri khas, p"tensi daerah, dan pr"spek pengembangan daerah

termasuk keunggulan daerah, yang materinya tidak dapat dikel"mp"kkan ke dalam mata pela#aran

yang ada! Serangkaian kegiatan pembela#aran yang sudah ditentukan "leh sek"lah dan k"mite

sek"lah kemudian ditetapkan "leh sek"lah dan k"mite sek"lah untuk di#adikan nama mata pela#aran

muatan l"kal!

Substansi muatan l"kal di MIN Cinisti terdiri atas

1. Ba"aa Da#a" >S(%*a?

Sebagai upaya mempertahankan nilai-nilai *udaya ( Sunda ) Masyarakat setempat dalam 0u#ud

K"munikasi dan 9presiasi Sastra!

1. Ba"aa I%,,#'

sebagai uapaya meningkatkan ketrampilan sis0a dalam berbicara *ahsa Inggris!

e& +en7e"an7kan Standar Ko>etensi dan Ko>etensi 8asar serta sila"$s* den7an

en7aada Standar Isi %an7 diteta>kan oleh SP&


60/121

3) Pengembangan Standar K"mpetensi dan K"mpetensi Dasar adalah langkah a0al dalam

membuat mata pela#aran muatan l"kal agar dapat dilaksanakan di sek"lah! 9dapun langkah-langkah

dalam mengembangkan standar k"mpetensi dan k"mpetensi dasar adalah sebagai berikut

a) Pengembangan Standar K"mpetensi

Standar k"mpetensi adalah menentukan k"mpetensi yang didasarkan pada materi sebagai basis

pengetahuan!

b) Pengembangan K"mpetensi Dasar

K"mpetensi dasar merupakan k"mpetensi yang harus dikuasai sis0a! Penentuan ini dilakukan

dengan melibatkan guru, ahli bidang ka#ian, ahli dari instansi lain yang sesuai!

$) Pengembangan silabus secara umum mencakup

a) Mengembangkan indikat"r

b) Mengidenti.ikasi materi pembela#aran

c) Mengembangkan kegiatan pembela#aran

d) Pengal"kasian 0aktu

e) Pengembangan penilaian

.) Menentukan Sumber *ela#ar

angkah-langkah tersebut dapat mengacu pada penyusunan silabus mata pela#aran!

'. P!)a" 7ang Te&!ba+ daa% Penge%bangan

Sek"lah dan k"mite sek"lah mempunyai 0e0enang penuh dalam mengembangkan pr"gram muatan

l"kal! *ila dirasa tidak mempunyai SDM dalam mengembangkan sek"lah dan k"mite sek"lah dapat

beker#asama dengan dengan unsur-unsur Depdiknas seperti Tim Pengembang Kurikulum (TPK) di


61/121

daerah, embaga Pen#aminan Mutu Pendidikan (PMP), Perguruan Tinggi dan instansiBlembaga di

luar Depdiknas, misalnya pemerintah DaerahB*apeda, Dinas Departemen lain terkait, dunia

usahaBindustri, t"k"h masyarakat!

Peran, tugas dan tanggung #a0ab TPK secara umum adalah sebagai berikut

1. M%,'*%-'a' a*aa% *a% (-("a% *a#a" $a'%,@$a'%,

2. M%%-(a% $)'' a-a( ((%a% +%' $(a-a% &a&

3. M%,'*%-'a' a"a% a+'a% $(a-a% &a& (a' *%,a% a*aa% *a%

(-("a% *a#a" $a'%,@$a'%,

4. M%%-(a% )#'#'-a a"a% a+'a% $(a-a% &a& a%, aa% *'&aa%aa%

5. M%,$a%,a% '&a( $(a-a% &a& *a% )#a%,a- (#'(&($ $(a-a% &a&

&a'%%a< a%, *'&a(a% #a$a &a"< $%,a;( )a*a S-a%*a# I' a%,*'--a)a% &" BSNP

Peran Perguruan Tinggi dan PMP antara lain memberikan bimbingan dan bantuan teknis dalam

1. M%,'*%-'a' *a% $%+aa#a% a*aa%< )-%'< *a% (-("a% &'%,(%,a%

*a&a$ $)'' +%' $(a-a% &a&

2. M%%-(a% &'%,() $a'%,@$a'%, a"a% a+'a%/)&a+a#a%

3. M%%-(a% $-* )%,a+a#a% a%, (a' *%,a% -'%,a- )#$a%,a%

)#-a *'*' *a% +%' a"a% a+'a%/)&a+a#a%

Peran instansiBlembaga di luar Depdiknas secara umum adalah

1. M$#'a% '%#$a' $%,%a' )-%' *a#a" a%, $&')(-' a) 'a&<

%$'< (*aa< aaa% a&a$< *a% ($# *aa $a%('a a%, a*a *' *a#a"

a%, #a%,(-a%< #-a )#'#'-a )$a%,(%a% *a#a" *' #a,a' -# a%,

*'a'-a% *%,a% ($# *aa $a%('a a%, *'(-("a%

2. M$#'a% ,a$a#a% $%,%a' $a$)(a%@$a$)(a% *a% -#a$)'&a%

a%, *')#&(a% )a*a -#@-# -#-%-(

3. M$#'a% ($a%,a% )$''#a%< )#-'$a%,a%< *a% -%a,a *a&a$$%%-(a% )#'#'-a $(a-a% &a& (a' *%,a% %'&a'@%'&a' *a% %#$a -$)a-.

*. Ra%bu-&a%bu

*erikut ini rambu-rambu untuk diperhatikan dalam pelaksanaan muatan l"kal!


62/121

a! Sek"lah yang mampu mengembangkan Standar K"mpetensi dan K"mpetensi Dasar beserta

silabusnya dapat melaksanakan mata pela#aran muatan l"kal! 9pabila sek"lah belum mampu

mengembangkan Standar K"mpetensi dan K"mpetensi Dasar beserta silabusnya sek"lah dapat

melaksanakan muatan l"kal berdasarkan kegiatan-kegiatan yang direncanakan "leh sek"lah, atau

dapat meminta bantuan kepada sek"lah yang terdekat yang masih dalam satu daerahnya! *ila

beberapa sek"lah dalam satu daerah belum mampu mengembangkan dapat meminta bantuan TPK

daerah, atau meminta bantuan dari PMP di pr"pinsinya!

b! *ahan ka#ian hendaknya sesuai dengan tingkat perkembangan peserta didik yang mencakup

perkembangan pengetahuan dan cara berpikir, em"si"nal, dan s"sial peserta didik! Pelaksanaan

kegiatan bela#ar menga#ar diatur sedemikian rupa agar tidak memberatkan peserta didik dan tidak

mengganggu penguasaan pada kurikulum nasi"nal!


63/121

#uga dapat disusun dan dia#arkan hanya dalam #angka 0aktu satu semester, dua semester atau satu

tahun a#aran!

.! 9l"kasi 0aktu untuk bahan ka#ianBpela#aran muatan l"kal perlu memperhatikan #umlah minggu

e.ekti. untuk mata pela#aran muatan l"kal pada setiap semester!

BAB :I

KEGIATAN PENGEMBANGAN DIRI

1. A. K#n$ep dan S!9a+ Keg!a+an Penge%bangan D!&!

Pengembangan diri merupakan kegiatan pendidikan di luar mata pela#aran sebagai bagian integral

dari kurikulum sek"lahBmadrasah!Kegiatan pengembangan diri dilakukan melalui kegiatan

pelayanan k"nseling berkenaan dengan masalah diri pribadi dan kehidupan s"sial, kegiatan bela#ar,dan pengembangan karir peserta didik, serta kegiatan ekstra kurikuler! /ntuk satuan pendidikan

ke#uruan, kegiatan pengembangan diri, khususnya pelayanan k"nseling ditu#ukan untuk

pengembangan kreatiitas dan karir! /ntuk satuan pendidikan khusus, pelayanan k"nseling

menekankan peningkatan kecakapan hidup sesuai dengan kebutuhan khusus peserta didik!

Kegiatan pengembangan diri di.asilitasiBdilaksanakan "leh k"nsel"r, dan kegiatan ekstra kurikuler

dapat diselenggarakan "leh k"nsel"r, guru dan atau tenaga kependidikan lain sesuai dengan

kemampuan dan ke0enangannya! Pengembangan diri yang dilakukan dalam bentuk kegiatan

pelayanan k"nseling dan kegiatan ekstra kurikuler dapat megembangkan k"mpetensi

1. 1& $$an U$

Pengembangan diri bertu#uan memberikan kesempatan kepada peserta didik untuk

mengembangkan dan mengekspresikan diri sesuai dengan kebutuhan, p"tensi, bakat, minat,

k"ndisi dan perkembangan peserta didik dengan memperhatikan k"ndisi sek"lahBmadrasah!

2& $$an Kh$s$s

Pengembangan diri bertu#uan menun#ang pendidikan peserta didik dalam mengembangkan

a! *akat

b! Minat


64/121

c! Kreatiitas

d! K"mpetensi dan kebiasaan dalam kehidupan

e! Kemandirian

.! Kemampuan kehidupan keagamaan

g! Kemampuan s"sial

h! Kemampuan bela#ar

i! Ga0asan dan perencanaan karir

#! Kemampuan pemecahan masalah

1. B. Ben+u" Dan Sa$a&an Keg!a+an Penge%bangan D!&!

*entuk kegiatan pengembangan diri di Min Cinisti adalah sebagai berikut!

1. er>ro7ra* a*a&a" ,'a-a% a%, *'#a%;a%, ;a#a "(( *a&a$ (#(% a-(

-#-%-( (%-( $$%("' (-("a% )#-a *'*' ;a#a '%*'='*(a&< &$)<

*a% &a'a& $&a&(' )%&%,,a#aa% &aa%a% *a% ,'a-a% )%*((%, %&'%,<

#'*a< a#a '&$'a"< &a-'"a%/&$a #aa-a%/)#-a'< $'%a#< #")<

aGa#< *a% ,'a-a% &a)a%,a%.

2. :$tin< a'-( ,'a-a% a%, *'&a(a% -#+a*a&< )#-'C ()a;a#a %*#a< 'a*a"

"(( a,a$aa% #a$a< )$&'"a#aa% #'"a% *a% "a-a% *'#'.

3. S>ontan* a*a&a" ,'a-a% -'*a -#+a*a& *a&a$ +a*'a% "(( )#-'C

)$%-(a% )#'&a( $$#' a&a$< $$(a%, a$)a" )a*a -$)a-%a<

a%-#'< $%,a-a' '&a%, )%*a)a- >)#-%,a#a%?.4. Keteladanan* a*a&a" ,'a-a% *a&a$ %-( )#'&a( "a#'@"a#' )#-'C

#)aa'a% #a)'< #a"aa a%, a'< #a+'% $$a;a< $$(+' a'a% *a% a-a(

#"a'&a% #a%, &a'%< *a-a%, -)a- a-(< #+aa- -a%,a% *%,a% a)a a-a(

'( ,(#(< a#aa% $a*#aa" #-a *%,a% -$a%@-$a%.

Ada!un "entuk-"entuk kegiatan !engem"angan diri ter!r#g

contoh dok kurikulum ktsp downloud

Documents