budaya jawa

17
Kethoprak Kethoprak kalebu salah sawijining kesenian rakyat ing Jawa Tengah, ananging uga bisa tinemu ing Jawa Wetan. Kethoprak wis nyawiji dadi budaya masyarakat Jawa Tengah lan bisa ngasoraké kesenian liyané, umpamané Srandul, Emprak, lan sakliyané. Sajarah Kethoprak wiwit bebukané awujud dedolanan para priya ing dhusun sing lagi nganaaké lelipur sinambi nabuh lesung kanthi irama ana ing waktu wulan purnama ndadari, kasebut Gejog. Ana ing tembé kaéring tembang bebarengan ing kampung /dhusun kanggo lelipur. Saterusé ana tambahan kendhang, terbang, lan suling. Mula wiwit saka iku kasebut Kethoprak Lesung, kira-kira kadadeyan ing tahun 1887. Banjur ana ing tahun 1909 wiwitan dianakaké pagelaran Kethoprak kanthi paripurna/lengkap. Pagelaran Kethoprak wiwitan sing resmi ing ngarepé masyarakat/umum, yaiku Kethoprak Wreksotomo, dipandhegani dening Ki Wisangkoro, sing mandhegani kabeh kakung. Carita sing dipagelarake yaiku : Warsa – Warsi, Kendana Gendini, Darma – Darmi, lan sapanunggalane. Sawise iku pagelaran Kethoprak sansaya suwe dadi lan apike uga dadi klangenane masyarakat, utamane ing tlatah Yogyakarta. Ing kadadeyan sawise Pagelaran Kethoprak dadi pepak anggone carita lan ugo kaering gamelan. Jinis Anane gegayutan karo pagelaran “teater” para narapraja, mula pagelaran Kethoprak, bisa dibedakake mengkene : Kothékan Lesung : awujud awal mulané Kethoprak lan dadi winih ing tembé mburi dadi pagelaran Kethoprak. Kethoprak Lesung Wiwitan : wiwitane saka kothekan Lesung ana tari-tarian lan jangkep karo carita , panguripané para tani . Kethoprak Lesung : Amujudaké pagelaran jangkep lan nganggo carita rakyat kaering gamelan kayata kendhang, suling, terbang lan lesung. Iki sing bakal dadi laire pagelaran Kethoprak.

Upload: frisalia-briliantika-dini

Post on 27-Oct-2015

313 views

Category:

Documents


19 download

DESCRIPTION

Tugas Bahasa Jawa

TRANSCRIPT

Page 1: Budaya Jawa

Kethoprak

Kethoprak kalebu salah sawijining kesenian rakyat ing Jawa Tengah, ananging uga bisa tinemu ing Jawa Wetan. Kethoprak wis nyawiji dadi budaya masyarakat Jawa Tengah lan bisa ngasoraké kesenian liyané, umpamané Srandul, Emprak, lan sakliyané.

SajarahKethoprak wiwit bebukané awujud dedolanan para priya ing dhusun sing lagi nganaaké lelipur sinambi nabuh lesung kanthi irama ana ing waktu wulan purnama ndadari, kasebut Gejog. Ana ing tembé kaéring tembang bebarengan ing kampung /dhusun kanggo lelipur. Saterusé ana tambahan kendhang, terbang, lan suling. Mula wiwit saka iku kasebut Kethoprak Lesung, kira-kira kadadeyan ing tahun 1887. Banjur ana ing tahun 1909 wiwitan dianakaké pagelaran Kethoprak kanthi paripurna/lengkap.Pagelaran Kethoprak wiwitan sing resmi ing ngarepé masyarakat/umum, yaiku Kethoprak Wreksotomo, dipandhegani dening Ki Wisangkoro, sing mandhegani kabeh kakung. Carita sing dipagelarake yaiku : Warsa – Warsi, Kendana Gendini, Darma – Darmi, lan sapanunggalane.Sawise iku pagelaran Kethoprak sansaya suwe dadi lan apike uga dadi klangenane masyarakat, utamane ing tlatah Yogyakarta. Ing kadadeyan sawise Pagelaran Kethoprak dadi pepak anggone carita lan ugo kaering gamelan.

JinisAnane gegayutan karo pagelaran “teater” para narapraja, mula pagelaran Kethoprak, bisa dibedakake mengkene :

Kothékan Lesung : awujud awal mulané Kethoprak lan dadi winih ing tembé mburi dadi pagelaran Kethoprak.

Kethoprak Lesung Wiwitan : wiwitane saka kothekan Lesung ana tari-tarian lan jangkep karo carita , panguripané para tani .

Kethoprak Lesung : Amujudaké pagelaran jangkep lan nganggo carita rakyat kaering gamelan kayata kendhang, suling, terbang lan lesung. Iki sing bakal dadi laire pagelaran Kethoprak.

Kethoprak Gamelan : Wiwitan saka Kethoprak Lesung, dijangkepi karo carita Panji lan ageman ‘mesiran’ ( Baghdad ).

Kethoprak Gamelan Pendhopo : carita-caritane ngemungake carita Babad, dipagelarake nganti seprené . Pagelaranne ana ing panggung tanpa payon, nanging wis nyedhaki ana ing Gedhung/panggung , yaiku kasebut Kethoprak Pendapa ( Pagelarane ana ing ‘Pendopo’).

Kethoprak Panggung : Iki pagelaran Kethoprak ingkang pungkasan , yaiku Kethoprak kang dipagelarake ana ing panggung kanthi carita campur, awujud carita rakyat, sejarah, babad uga carita adaptasi saka ing nagari manca (Sampek Eng Tay’’, Maling saka Bagdad lan sapanunggalane ).

Page 2: Budaya Jawa

Saiki bisa dipirsani Kethoprak Panggung ana ing tlatah Jawa Tengah lan Jawa Wetan. Pagelarane dadi profesional kanthi amungut bayaran karcis , uga kanggone para nayaga (pemain ) lan pradangga (penabuh gamelan ) kethoprak wis dadi panguripan. Tehnik pagelaran lan carita digawé luwih apik lan ditindakake kanthi teges lan tumemen. Tuladha mau bisa dipirsani ana ing

Kethoprak “Siswo Budoyo” saking Tulung Agung, Jawa Wetan kang wis misuwur ana ing ngendi wae, dadi klangenane masyarakat.

Perangkat pengiring

Kendang, saron, ketuk, kenong, kempul lan gong bumbung utawa gong kemada. Gamelan jangkep adate nganggo suling utawa terbang. Kanthi tambahan keprak.Para nayaga kethoprak biasane pinter anggone “akting” uga kudu pinter nyanyi & nari .Para pradangga gamelan, bebarengan karo sinden (waranggono),ngeringi irama gamelan kethoprak.Senadyan sing dianggo basa Jawa, nanging kudu nganggo “unggah-ungguh” basa. Bisa nganggo Jawa biasa (ngoko), basa krama, lan Krama inggil.Saiki, ana ing wolak waliking jaman, kethoprak uga duwe “improvisasi” kanthi wujud dagelan kethoprak. Umpamane awujud Dagelan lan Kethoprak Humor ana ing siaran Radio lan televisi. Carita bakune padha nanging dipagelarake kanthi dagelan. Mligi ngemungake lan nyenengake pamirsane. Bab paugeran nomer loro. Kethoprak mau biasane wis ora nganggo unggah ungguh basa lan tatakrama, sing baku bisa gawe geguyu. Carita lan basa ora nganggo paugeran baku. Mula bisa kasebut Kethoprak ora jangkep

(Sumber: http://jv.wikipedia.org )

Komentar:

Wah... Bule Australia Lebih Rajin Belajar Membatik

MALANG - Puluhan mahasiswa dan guru asal Australia belajar membatik di Kota Malang, Jawa Timur. Mereka belajar melukis batik celaket khas Malang.

Page 3: Budaya Jawa

Puluhan mahasiswa dan guru Australia itu mengikuti kelas membatik dua kali sepekan di Galeri Batik Calekat, Malang. Mereka belajar setiap Rabu dan Jumat.

Motivasi mereka bermacam-macam. Ada yang hanya ingin mencoba karena cinta seni, ingin mengajarkan kembali kepada murid-muridnya di Australia, dan akan serius menggeluti kerajinan membatik untuk dikembangkan di negaranya.

Para bule belajar, mulai dari mengenal filosofi setiap motif batik, menggambar pola, hingga membatik langsung menggunakan canting.

Indah, seorang guru Galeri Batik Calekat Malang, mengatakan, murid-murid asal Australia lebih mudah menerima pelajaran dibanding warga Indonesia. Alasannya, mereka lebih serius dan memiliki rasa penasaran yang tinggi.

Pasalnya, batik-batik asal Indonesia sekarang banyak ditemui di negara lain.

Para murid asing biasanya sudah bisa menguasai teknik membatik dalam satu setengah bulan.

Menurut Indah, jumlah peminat belajar membatik dari kalangan warga asing terus bertambah. Saat ini, murid asing yang belajar di Galeri Batik Celaket mencapai ratusan orang.

Lauren Battel, seorang warga Australia, mengaku sangat penasaran dengan batik Indonesia yang kini sudah mulai ditiru negara lain.

Berawal dari penasaran itu lah, dia ingin belajar membatik. Pelajaran yang didapatnya di Malang akan diajarkan kembali kepada murid-muridnya di Australia.

(Sumber: http://surabaya.okezone.com/read/2013/01/12/520/745276/wah-bule-australia-lebih-rajin-belajar-membatik)

Komentar:

Jaranan, Kesenian Jawa yang Tak Lekang oleh Zaman

JOMBANG- Sejumlah pemain seni tradisional jaranan mengikuti iringan alat musik gamelan. Tak berapa lama, mereka jatuh menggelepar sambil tetap mengapit kuda lumping di antara kaki. Pelan-pelan mereka bangkit. Mata mereka merah sambil sesekali mendelik hingga hanya terlihat putihnya saja.

Musik gamelan yang semula mengalun pelan, kini menjadi rancak, bersamaan dengan para penari jaranan yang kehilangan kesadarannya. Mereka menari sambil berputar-putar tak beraturan.

Page 4: Budaya Jawa

Mendadak, mereka menyerang para penonton yang berdiri melingkar menyaksikan pertunjukan acara bersih desa di halaman kantor Kepala Desa Tunggorono, Kecamatan Jombang, Kabupaten Jombang, Jawa Timur. Akibatnya, ratusan penonton pun kocar-kacir menyelamatkan diri.

Dalam seni tradisional jaranan, kesurupan atau kehilangkan kesadaran pemain merupakan bagian utama dari atraksi sehingga wajib ditampilkan. Namun bila yang mengalami kesurupan terlalu banyak, sang pawang akan kewalahan dan membuat para penonton lari tunggang langgang.

Seni jaranan merupakan salah satu seni tradisional masyarakat Jawa. Berdasarkan sejarahnya, jaranan muncul kali pertama sekira 1041 Masehi atau pada masa Kerajaan Panjalu (Kediri) yang pada masa itu dipimpin Raja Airlangga.

Seni jaranan muncul setelah Dewi Sangga Langit, putri Raja Airlangga, hendak dipersunting sejumlah tokoh dari kerajaan-kerajaan tetangga.

Untuk menentukan pelamar yang akan diterima, Dewi Sangga Langit membuat sayembara. Pelamar yang diterima menjadi suaminya harus mampu menciptakan kesenian yang belum pernah ada di tanah Jawa.

Sejumlah pangeran dari kerajaan tetangga pun ikut dalam sayembara tersebut. Hingga tiba giliran Klana Sewandana dari Kerajaan Wengker yang menampilkan jaranan. Para  penari bertopeng naga yang kehilangan kesadaran sambil menunggangi kuda lumping ternyata mampu menarik perhatian Sang Putri.

Sejak itulah seni jaranan yang identik dengan tari kuda lumping itu bertahan hingga saat ini.

Bukan hal mudah untuk melestarikan jaranan. Agar tetap disukai masyarakat, seniman seringkali mengolaborasikannya dengan atraksi-atraksi debus, seperti makan bunga, beling, atau menelan ular hidup.

Seperti disampaikan salah seorang seniman, Sugeng, dia sengaja menggunakan cara itu agar jaranan tidak kalah dan tergerus oleh budaya asing. Sugeng yakin, jaranan bisa terus bertahan karena memiliki penggemar tersendiri.

Hingga saat ini Sugeng beserta seniman lainnya masih sering tampil di berbagai acara rata-rata lima sampai tujuh kali per bulan. (tbn)

(Sumber: http://surabaya.okezone.com/read/2013/01/12/520/745276/ jaranan - kesenian - jawa - yang - tak - lekang - oleh-zaman )

Komentar:

Page 5: Budaya Jawa

Kirab Seribu Apem

Kirab apem sewu adalah acara ritual syukuran masyarakat Kampung Sewu, Solo, Jawa Tengah  yang digelar setiap bulan haji (bulan Zulhijah-kalender penanggalan Islam). Ritual syukuran itu diadakan untuk mengenalkan Kampung Sewu sebagai sentra produksi apem kepada seluruh masyarakat sekaligus

menghargai para pembuat apem yang ada di sana. Selain itu, upacara ritual syukuran  ini pun dibuat sebagai ungkapan rasa syukur kepada Tuhan karena desa dan tempat tinggal mereka terhindar dari bencana. Mengapa begitu? Menurut Ketua Pelaksana Kirab Apem Sewu, Pak Hadi Sutrisno, letak Kampung Sewu Solo ini adanya di pinggir Sungai Bengawan Solo, termasuk daerah rawan banjir. Makanya, masyarakat mensyukurinya.

Sejarah Tradisi Apem Sewu Tradisi apam sewu berawal dari amanah yang disampaikan Ki Ageng Gribig kepada seluruh warga untuk membuat 1.000 kue apam dan membagikannya kepada masyarakat sebagai wujud rasa syukur.Kirab Apem Sewu yang melibatkan seluruh masyarakat. Foto: Solopos.comSejalan dengan berkembangnya zaman, maka ritual kirab apem sewu ini diawali dengan kirab budaya warga Solo yang memakai pakaian adat Solo, seperti kebaya, tokoh punakawan, dan kostum pasukan keraton.Anak-anak sekolah juga menjadi peserta kirab dengan menampilkan marching band SD, atraksi Liong (naga), serta aneka pertunjukan tarian tradisional dan teater.

Page 6: Budaya Jawa

1.000 kue apem yang sudah disusun menjadi gunungan itu diarak dari lapangan Kampung Sewu menuju area sekitar kampung sepanjang dua kilometer.Acara kirab berlangsung selama satu hari, yang dimulai dengan prosesi penyerahan bahan makanan (uba rampe) pembuat kue apam dari tokoh masyarakat Solo kepada sesepuh Kampung Sewu di Lapangan Kampung Sewu, Solo. (Ervina/Kidnesia/Kompas.com) (Sumber: http://www.kidnesia.com/Kidnesia/Potret-Negeriku/Teropong-Daerah/Jawa-Tengah/Seni-Budaya/Kirab-Seribu-Apem)

Komentar:

Kisah wayang mistis, jika berulah saat pementasan

Nama Wayang Gandrung bagi sebagian orang di Kediri dan sekitarnya dianggap wayang mistis. Selain hanya ditampilkan di Bulan Suro (Muharram) dan bagi mereka yang punya ujar (nadzar), wayang kayu ini terlahir dari sebuah bongkahan kayu yang terdampar di sungai pada saat terjadi banjir di daerah Pagung, Kecamatan Semen, Kabupaten Kediri sekitar abad 17 lalu.Bahkan tentang keunikan wayang ini, Jero Wacik saat masih menjabat Menteri Kebudayaan dan Pariwisata memberikan penghargaan khusus kepada Mbah Kandar sang dalang, sebagai maestro seni tradisi.

"Hati-hati lho saat menyaksikan Wayang Gandrung, sampeyan bisa kualat jika macem-macem saat wayang digelar, lebih baik diam saja. Banyak yang sudah kejadian kuwalat akibat menyepelekannya," pesan Lamidi (60) ahli waris Wayang Gandrung pada salah seorang penonton yang menyaksikan tanggapan Wayang Gandrung oleh orang Kalimantan yang digelar di rumah sang pemilik.

Mungkin itulah gambaran mistis yang selalu disampaikan oleh orang yang menjadi pemerhati Wayang Gandrung kepada siapa saja yang baru kali pertama menyaksikan. Selain mistis, Wayang Gandrung ini juga unik.

Beberapa keunikan berhasil ditelusuri berdasarkan penuturan ahli warisnya. Antara lain, wayang ini terlahir dari bongkahan kayu jati yang hanyut saat terjadi banjir, seperti dituturkan secara turun temurun oleh Lamidi (60) sang pewaris ketujuh Wayang Gandrung dari kakek buyutnya Ki Demang Proyosono. Kayu jati yang terdampar itu dibelah oleh orang misterius setelah penduduk Pagung, gagal membelahnya.

"Wayang ini adalah peninggalan kakek buyut saya yakni Demang Proyosono, tokoh spiritual dari Surakarta yang sedang melakukan topo (bertapa) di Gunung Wilis. Wayang ini hanya boleh dibuka saat pementasan saja selain itu tidak boleh," tutur Lamidi.

Jika ingin pentas di lokasi yang susah dijangkau, semua peralatan mulai wayang, gong, rebab, kendang, gender, harus dipikul atau diangkut dengan jalan kaki. Pilihan dengan jalan kaki ini lantaran pernah pada suatu ketika peralatan pentas pagelaran wayang diangkut dengan gerobak, gerobaknya tidak bisa jalan.

Page 7: Budaya Jawa

Demikian pula ketika diangkut mobil, mobil itupun mogok.

Gambaran proses mistis tidak hanya berhenti di situ, saat prosesi mungel (pementasan) diawali dengan dengan ritual slametan di awal dan akhir pertunjukan serta tindakan-tindakan magis terhadap Wayang Mbah (sebutan lain Wayang Gandrung) dengan kelengkapan mistiknya.

Setelah proses dilalui, dilanjutkan dengan persiapan artistik yakni meliputi penataan fisik peralatan pentas meliputi gawangan, gamelan, blencong dan wayang. Gawangan merupakan peralatan untuk menyimping wayang (menata). Sedangkan kelengkapannya adalah instrumen gamelan dalam bentuk sederhana yakni meliputi kendhang, gambang, rebab, kethuk, kenong dan kempul (gong suwukan) yang ditempatkan melingkar di antara dalang dan kotak wayang.

Jika diperhatikan dengan seksama instrumen yang mengiringi pagelaran Wayang Gandrung tampak tua, unik dan bentuknya menimbulkan kesan magis. Bahkan ketika proses penataan instrumen para pengrawit tampak berhati-hati tanpa suara berisik sehingga menimbulkan suasana khusuk dan wingit. Penonton terbius oleh situasi emosional tersebut, belum lagi ditambah aroma dupa yang menyebar ke seluruh penjuru ruangan. Merdeka (Sumber: http://mengenalbudayajawa.blogspot.com/2013/02/kisah-wayang-mistis-jika-berulah-saat.html)

Komentar:

Page 8: Budaya Jawa

Mendhem ari-ari

Mendhem ari-ari iku salah sijining upacara kelairan sing umum diselenggarakake malah uga ana ning dhaerah-dhaerah (suku-suku) liya. Ari-ari iku perangan penghubung antara ibu lan bayi wektu bayi isih ning njero rahim. Istilah liya kanggo ari-ari yaiku: aruman utawa embing-embing (mbingmbing).Ing Jawa ana kapercayaan sedulur papat, kakang kawah adhi ari-ari, ibu bumi, bapa angkasa. Wong Jawa percaya yen ari-ari iku sejatine salah siji sedulur papat utawa sedulur kembar si bayi mulane ari-ari kudu dirawat lan dijaga umpamane enggon kanggo mendhem ari-ari iku diwenehi lampu (umume senthir) kanggo penerangan, iki dadi simbol "pepadhang" kanggo bayi. Senthir iki dinyalakake nganti 35 dina (selapan).Tata cara

Ari-ari dikumbah nganti resik dilebokake ning kendhi utawa bathok kelapa. Sadurunge ari-ari dilebokake, alas kendhi diwenehi godhong senthe banjur kendhine ditutup nganggo lemper sing isih anyar lan dibungkus kain mori. Kendhi banjur digendhong, dipayungi, digawa ning papan penguburan. Papan penguburan kendhi kudu ning sisih tengen pintu utama omah.

Sing mendhem kendhi kudhu bapak kandung bayi.

(sumber: http://jv.wikipedia.org )

Komentar:

Hanacaraka

Page 9: Budaya Jawa

Aksara Hanacaraka iku sawijining aksara sing digunakaké ing Tanah Jawa lan saubengé kaya ta ing Madura, Bali, Lombok lan uga Tatar Sundha. Aksara Hanacaraka iku uga diarani aksara Jawa nanging sajatiné ukara iki kurang sreg amarga aksara Jawa iku warnané akèh saliyané iku aksara iki ora mung dienggo nulis basa Jawa waé. Aksara iki uga dienggo nulis basa Sangskreta, basa Arab, basa Bali, basa Sundha, basa Madura, basa Sasak lan uga basa Melayu.Nanging ing artikel iki ukara Hanacaraka lan aksara Jawa dienggo loro-loroné lan yèn ana ukara aksara Jawa sing dirujuk iku aksara Hancaraka.Aksara Hanacaraka kagolong aksara jinis abugida utawa hibridha antara aksara silabik lan aksara alfabèt. Aksara silabik iki tegesé yèn saben aksara uga nyandhang sawijining swara. Hanacaraka kalebu kulawarga aksara Brahmi sing asalé saka Tanah Hindhustan. Déné wujudé, aksara Hanacaraka anané wis kaya saiki wiwit sa-ora-orané abad kaping 17. Aksara Hanacaraka iki jenengé dijupuk saka limang aksara wiwitané.

Étimologi lan legèndha asal Artikel utama: Carita Aji SakaAksara Hanacaraka jenenge dijupuk saka urutan limang aksara wiwitan iki sing uniné "hana caraka". Urutan

dhasar aksara Jawa nglegena iki cacahé ana rongpuluh lan nglambangaké kabèh foném basa Jawa. Urutan aksara iki kaya mengkéné:

ha na ca ra ka da ta sa wa la pa dha ja ya nya ma ga ba tha nga

Urutan iki uga bisa diwaca dadi ukara-ukara:"Hana caraka" tegesé "Ana utusan""Data sawala" tegesé "Padha kekerengan""Padha jayanya" tegesé "Padha digjayané""Maga bathanga" tegesé "Padha dadi bathang".

Saking pangertosan ing nginggil saged kadudhut bilih HANACARAKA punika kalebet KESATUAN. Wonten semesta, wonten ingkang mutlak, [[wonten ingkang Ésa, Gusti Allah kaliyansemesta, lan manungsa ingkang kalebet kesatuan, kayata ing rumusan Romo Zoetmulder "keasatuan kosmos ingkang sinambetan kaliyan makhluk sanés]]. Urutan aksara iki digawé miturut legèndha yèn aksara Jawa iku diasta déning Aji Saka saka Tanah Hindhustan menyang Tanah Jawa. Banjur Aji Saka ngripta urutan aksara kaya mengkéné kanggo mèngeti panakawané; Dora lan Sembada, sing setya nganti mati. Loro-loroné mati amerga ora bisa mbuktèkaké dhawuhé sang ratu. Mula Aji Saka banjur nyiptakaké aksara Hanacaraka supaya bisa kanggo nulis layang.

(Sumber: http://jv.wikipedia.org /wiki/Hanacaraka )

Komentar:

Page 10: Budaya Jawa

Gamelan Jawa

Gamelan Jawa iku salah siji jinis utawa corak gamelan sing urip ing Jawa Tengah (uga Yogyakarta) lan sebagéyan Jawa Wetan. Musik gamelan Jawa iki béda karo musik gamelan saka dhaérah liya, yen musik gamelan Jawa|Jawa lumrahé nduwé nada luwih lembut|lembut lan nganggo laya luwih alon, beda karo musik gamelan Bali sing layane luwih cepet, uga gamelan Sundha sing rasa musiké "nglaras" banget (mendayu-dayu) lan didhominasi swara suling.

NotasiGamelan Jawa iku nduwé nada-nada péntatonis. Gamelan Jawa iku nduwéni 2 laras yaiku:

Laras Sléndro kang nduweni urutan nada-nada 1 2 3 5 6 Laras Pélog kang nduweni urutan nada-nada' 1 2 3 4 5 6 7

Page 11: Budaya Jawa

AturanGamelan Jawa nduwé aturan-aturan sing wis pakem, antarané katata saka pirang-pirang rambahan (puteran) lan pathet utawa jero cethèking swara, uga ana aturan sampak utawa cepet-rendheté laku sing wis pakem, uga ana batesan-batesan gongan lan mèlodiné wis diatur ning bagèyan-bagèyan sing saben-saben ketata saka 4 nada (gatra). Saben-saben piranti nduwé fungsi dhéwé-dhéwé, sing nuntun swara yaiku rebab, sing nuntun irama diarani kendhang. Arané pemain sing nabuh gamelan iku pengrawit, penayagan utawa nayagautawa wiyoga, sing nembang priya arane wira-swara, sing wanita arané pesindèn utawa swarawati.

Jinis Gamelan Kodhok ngorek Gamelan Monggang Gamelan Sekatèn Gamelan klasik Gamelan Gadhon Gamelan Siteran

Gamelan Mangkunegaran Gamelan Pakualaman Gamelan Surakarta Gamelan Yogyakarta Gamelan Banyumasan

(Sumber: http://jv.wikipedia.org/wiki/Gamelan_Jawa)

Komentar:

Ruwatan

Ruwatan iku salah sijining upacara adat Jawa sing ancasé kanggo mbébasake wong komunitas utawa wilayah saka ancaman bebaya. Inti upacara ruwatan iki sejatiné arupa ndonga, nyuwun pangayoman marang Gusti Allah saka ancaman bebaya-bebaya umpamanébencana alam lan liyané, uga ndonga nyuwun pengampunan dosa-dosa lan kesalahan-kesalahan sing wis dilakoni sing isa nyebabaké bencana.Upacara adat iki asalé saka ajaran budaya Jawa kuna sing sifatésinkretis sing saiki diadaptasilan disesuaiké karo ajaran agama.

MaknaRuwatan iku salah sijining upacara adat Jawa sing tujuwané kanggo mbébasakéwong, masarakat utawa wewengkon saka ancaman bebendu. Inti upacara ruwatan iki sejatiné ndonga, njaluk pangayoman marang Gusti Allah saka ancaman bebendu umpamané bencana alam lan liyané, uga ndonga njaluk pngampunan dosa-dosa lan kesalahan-kesalahan sing uwis dilakoni sing bisa njalari bencana.lan dingo tulak bala ana ing sawijining desa,

LaranganIng kapercayan wong Jawa, ana wanti-wanti supaya wong kang lagi mbobot (ngandhut) ora pati cerak-cerak (nyedhak) ing papan kang lagi ana ruwatan. Amarga daya lan kakuwatan seka ruwatan kang lagi di patrapke bisa marai

Page 12: Budaya Jawa

gugurake calon jabang bayi. Ujaré, kakuwatan iki saka dayaning Ilmu Waringin Sungsang (aksara caraka diwalik).

SejarahUpacara adat iki asalé saka carita Bathara Kala yaiku buta sing doyan mangan menungsa. Bathara Kala iku putra Bathara Guruutawa putu para déwa.Jinis menungsa sing disenengi Bathara Kala lan dikuwatiraké ngalami sukerta yaiku:

Sing lair tunggal utawa ontang-anting Kembang sepasang utawa kembar Sendhang apit pancuran utawa lanang, wadon, lanang, uga Uger-uger lawang utawa anak loro lanang kabèh Ontang-onting utawa anak siji wadon Pendhawa utawa anak lima lanang kabeh Kedhana-kedhini utawa anak loro lanang wadon Gondhang kasih anak loro beda pakulitane, siji ireng siji putih Dhampit utawa anak loro lanang wadon kang laire bareng

SesajènSesajèn sing disiapake kanggo upacara adat iki antarané:

Kain pitung werna Wos Jené Jarum kuning Kembang pitung rupa

Yen kanggo tolak bala utawa mbuang sial wong sing ngalami sukerta, wong sing diruwat kudhu njalani siraman banyu suci lan nggunting rambut, rambute banjur dilarung neng segara.

(Sumber: http://jv.wikipedia.org/w/index.php?title=Ruwatan&oldid=743739)

Komentar:

Page 13: Budaya Jawa

Sedekah BumiSedhekah Bumi, punika sami

kaliyan sedhekah laut minangka wujud raos

puji panuwun kagem Gusti ingkang Maha

Agung ingkang sampun maringi kamurahan rejeki lan gesang ingkang mulya.

Sedhekah bumi biasanipun dipunwontenaken sasampunipun panèn wonten

satunggaling désa.

Désa-désa ingkang biasanipun ngawontenaken sedhekah bumi utawi gas

désa punika désa-désa wonten kabupatèn Blora Blora. Kabupatèn Blora punika

salah satunggaling kabupatèn ingkang wonten Jawi Tengah.

Biasanipun sedhekah bumi punika saben dhaérah bènten-bènten

paleksanaanipun miturut penanggalan Jawi. Tuladhanipun ing

désa Randublatung, sedhekah bumi dipunwontenaken saben dinten

pasaran Rebo pon, ing désa Sawahan saben dinten Jemuwah legi, lan saben désa

kagungan dinten piyambak-piyambak.

Wonten ubarampe ingkang kedah dipunsiapaken kanggé bancaan, kadosta jajan

pasar, pasung, dumbeg, tumpeng jajan pasar lan sanesipun. Saksampunipun

siap, ubarampé punika dipunbekta lan dipunkempalaken dados satunggal

wonten panggénan ingkang biasanipun dipun anggep panggènan ingkang dados

cikal bakal désa punika. Saksampunipun dipundongani ubarampé utawi bancaan

ingkang kathah wau dados rebutan warga désa ingkang wonten papan

panggènan bancaan sedhekah bumi punika.

Acara punika dipunsambung kaliyan hiburan rakyat

kados barongan, kethoprak, seni tayub, campursari, utawi wayang kulit.

Panganan Sedekah Bumi

Jajan-jajan ingkang biasanipun diagem inggih punika inggih;

1. dumbeg (bahan glepung ketan, gula krambil, santen, dibungkus ngagem

blarak arén),

Page 14: Budaya Jawa

2. pasung (bahan glepung beras dipun kukus),

3. apem (bahan glepung beras),

4. jadah (bahan beras ketan, krambil, didheplok-ditutu),

5. tapé ketan bungkusan godhong gedhang.

Punika jajanan ingkang biasanipun diagem kangggé ubarampé bancaan

sedhekah bumi. Sanèsipun jajan inggih wonten sekul tumpengan,

lan pitik ingkung (pitik bakar wutuh), bènten désa bènten masakan.

(sumber: http://jv.wikipedia.org )Komentar: