bahasa latin

Upload: amaliani-candra-pradipta

Post on 09-Jul-2015

834 views

Category:

Documents


5 download

TRANSCRIPT

_BAHASA LATIN_Penggunaan bahasa latin tidak berubah, tetap Nama obat dan sediaan obat Nama bahan kimia Nama tanaman, hewan, organ dan jaringan tubuh Semua istilah farmasi dan kedokteran menggunakan bahasa latin Bahasa latin sebagai bahasa ilmiah Tiap kalimat dalam bahasa latin hanya memiliki 1 arti

Bahasa Latin : bahasa sudah mati (tidak untuk percakapan sehari-hari)Berasal dari yunani kuno Tidak mengalami perubahan secara tata bahasa (arti dan tulisannya tetap) Penggolongan kata dalam bahasa latin

Kata Benda (Substantiva) Kata Sifat (Adiectiva) Kata Kerja (Verba) Kata Keterangan (Adverbia) Kata Bilangan (Numeralia) Kata Ganti (Pronomia) Kata Depan (Prepositiones) Kata Penghubung (Coniunctiones)

_KATA BENDA_Kata benda dikenal ada 3 jenis kelamin: Masculinum Femininum = jantan (m) = betina (f)

Neutrum

= banci (n)

Kata benda dapat berubah bentuk (akhirannya) sesuai dengan jabatannya dalam kalimat, yang dikenal dengan CASUS (Casus I, II, III, IV, V, VI) dalam bentuk singularis dan pluralis. Atas dasar bentuk perubahannya, kata benda dibagi dalam 5 DEKLINASI (Deklinasi I, II, III, IV, V)

_CASUS KATA BENDA_CASUS I NOMINATIVUS (N) Jika sebagai subjek/pelaku (pokok kalimat) CASUS II GENETIVUS (G) Jika berfungsi sebagai pemilik Misalnya : dua kata berdampingan Tablet asetosal g CASUS III DATIVUS Objek penyerta didahului kata pada (terjemahan) Tandailah pada mata kanan dan kiri dat dat CASUS IV ACCUSATIVUS Objek pemilik terkait dengan kata kerja bentuk pemilik Misalnya : ambillah 200 mg parasetamol Acc g Memiliki kata depan: o ad : sampai

o o o o o o o

ante durante post per contra in (ke)

: sebelum : saat makan : sesudah/ setelah : melalui : anti/ melawan

CASUS V

: in manus medici acc g in (dalam) : da in lagena abl VOCATIVUS Bentuk seruan jarang digunakan Misalnya : mamanggil orang Voc

CASUS VI ABLATIVUS Alat, tempat, waktu Misalnya : waktu page mane Abl Buatlah massa pil dengan PGA Acc g abl Mempunyai kata depan: o o o o o cum (dengan) sine (tanpa) e (berasal dari) pro (untuk) in (dalam)

Keenam CASUS tersebut dapat dijumpai dalam bentuk singularis dan pluralis. Contoh: Nom Gen Dat Singularis Tabula Tabulae Tabulae Pluralis Tabulae Tabularum Tabulis

Acc Voc Abl

Tabulam Tabula Tabula

Tabulas Tabulae Tabulis

_DEKLINASI_Bentuk perubahan kata benda digolongkan menjadi 5 golongan: DEKLINASI I DEKLINASI II : berakhiran a (dengan jenis kelamin betina = feminia)

a. berakhiran us, -er keduanya berjenis kelamin jantan = maskulina b. berakhiran um (banci = neutrum) DEKLINASI III DEKLINASI IV a. berakhiran us (m) b. berakhiran u (f) DEKLINASI V : berakhiran ies (f), kecuali dies (m) = hari : akhiran tidak menentu (m, f, n)

Dalam bahasa latin sebagian besar I, II, III

KESIMPULAN1. Kata yang diturunkan menurut DEKLINASI I adalah kata benda yang berakhiran a 2. Menurut DEKLINASI II yang berakhiran -us, -er (m) -um (n) 3. Menurut DEKLINASI III yang berakhiran selain a, -us, -er, dan um (f, m, n)

CATATAN

Ada yang a (n) >> termasuk DEKLINASI III Ini sedikit

_DEKLINASI I_Tanda : 1. 2. Casus nominativus singularis berakhiran a dengan jenis kelamin (f) Casus genetivus singularis berakhiran ae Contoh: pilula = pil Singularis Pilul-a Pilul-ae Pilul-ae Pilul-am Pilul-a Pilul-a Pluralis Pilul-ae Pilul-arum Pilul-is Pilul-as Pilul-ae Pilul-is

Nom Gen Dat Acc Voc Abl

CONTOH KATA DEKLINASI I Aqua, ae = air Cera, ae = malam/ lilin Charta, ae = kertas Forma, ae = bentuk Formula, ae = resep Gutta, ae = tetes Hora, ae = jam, saat Farina, ae = tepung Pilula, ae = pil Pasta, ae = pasta Lagena, ae = botol Mixture, ae = campuran Olivia, ae = zaitun Pulpa, ae = daging buah Lana, ae = bulu domba Terra, ae = tanah Vesica, ae = gelembung Arteria, ae = pembuluh arteri

_DEKLINASI II A_Akhiran us (m)

Gen sing : -i

Tanda : 1. Casus nominativus singularis berakhiran: us dan er dengan jenis kelamin jantan (m) 2. Casus genetivus singularis berakhiran i Berakhiran us (m) Nom Gen Dat Acc Voc Abl Berakhiran er (m) Nom Gen Dat Acc Voc Abl Contoh: Anuus, i = tahun Nervus, i = syaraf Succus, i = getah Arillus = kulit biji Bulbus = umbi Capillus = rambut Digitus = jari Globulus = butiran Singularis cancer Cancr-i Cancr-o Cancr-um Cancer Cancr-o Pluralis Cancr-i Cancr-orum Cancr-is Cancr-os Cancr-i Cancr-is Singularis Sirup-us Sirup-i Sirup-o Sirup-um Sirup-e Sirup-o Pluralis Sirup-i Sirup-orum Sirup-is Sirup-os Sirup-i Sirup-is

Locus = tempat Modus = cara Numerus = bilangan Oculus = mata Modus = cara Numerus = bilangan/ jumlah Oculus = mata Trochiscus = kue

Cervus = rusa Bulbus = umbi batang

Digitus = jari Globulus = pil besar

Locus = tempat Modus = cara Mucus = mukosa Numerus = bilangan

Sirupus = sirup Stilus = batang Trochiscus = kue Discus = cakram

_DEKLINASI II B_Akhiran : -um (n) Gen sing : -i Singularis Suppositorium Suppositori-i Suppositori-o Suppositori-um Suppositori-um Suppositori-o Pluralis Suppositori-a Suppositori-orum Suppositori-is Suppositori-a Suppositori-a Suppositori-is

Nom Gen Dat Acc Voc Abl

Contoh: Emplastrum = plester Ovum = telur Infusum = rebusan Infundibulum = infusi Acidum = asam Amylum = pati Antidotum = penawar racun Balneum = penangas Cavum = cekungan Centrum = pusat Dorsum = punggung Exemplum = contoh Oleum = minyak Bihorium = waktu antara 2 jam

Biduum = waktu antara 2 hari Butyrum = mentega Epistomium = sumbat, tutup Filtrum = saringan Fragmentum = potongan Involucrum = balut Lignum = kayu Linimentum = obat gosok Bacillum = batang Sedimentum = endapan Signum = tanda Unguentum = salep Vitrum = wadah dari kaca

_DEKLINASI III A_

Akhiran : ? (m, f) Gen sing : -is Singularis Pulvis Pulver-is Pulver-i Pulver-em Pulvis Pulver-e Pluralis Pulver-es Pulver-um Pulver-ibus Pulver-es Pulver-es Pulver-ibus

Nom Gen Dat Acc Voc Abl Contoh: Auris (f) = telinga Aer (m) = udara Calor (m) = panas Color (m) = warna Liquor (m) = cairan Sapor (m) = rasa Dosis, eos (f) = dosis Venter (m) = perut Dens (m) = gigi Infans (m, f) = anak Mensis (m) = bulan Tussis (f) = batuk Pars (f) = bagian Sulfas (m), nitras (m),

carbonas (m), phosphas (m) ? Compositio (f) = susunan Destillatio (f) = sulingan Dilatatio (f) = pelebaran Emulsio (f) = emulsi Refrigeratio (f) = pendinginan Maceratio (f) = perendaman Solutio (f) = larutan Lotio (f) = obat pencuci Praescriptio (f) = resep Pulvis (m) = serbuk Radix (m) = akar Cortex (m) = kulit batang Quantitas (m) = jumlah

_DEKLINASI III B_akhiran: ? Gen sing : -is Singularis Cochlear Cochlear-is Cochlear-i Cochlear Cochlear Cochlear-i Pluralis Cochlear-ia Cochlear-ium Cochlear-ibus Cochlear-ia Cochlear-ia Cochlear-ibus

Nom Gen Dat Acc Voc Abl

c = cochlear cibarium 1 sendok makan = 15 mL cp = cochlear puitis 1 sendok bubur = 8 mL cth = cochlear theae 1 sendok teh = 3 mL Contoh lain: Singularis Corpus Corpor-is Corpor-i Corpus Corpus Corpor-e Pluralis Corpor-a Corpor-um Corpor-ibus Corpor-a Corpor-a Corpor-ibus

Nom Gen Dat Acc Voc Abl Kekecualian

Nom Gen Dat Acc Voc Abl

Singularis Gramma Grammat-is Grammat-i Gramma Gramma Grammat-e

Pluralis Grammat-a Grammat-um Grammat-is Grammat-a Grammat-a Grammat-is

Kata yang termasuk DEKLINASI III B Nomen, inis = nama Caput, it is = kepala Lac, lactis = susu Semen, inis = biji Epithema, atis = obat kompres Rhizoma, atis = akar tinggal Albumen, inis = putih telur Sulfur sublimatum = dengan sublimasi Sulfur depuratum = asli Sulfur precipitatum = pengendapan

Elixir, iris = cairan beralkohol Pollen, inis = tepung sari Gargarisma, atis = obat cuci tenggorokan Mel, mellis = madu Hepar, atis = hati Sulfur, uris = belerang

_DEKLINASI IV A_akhiran : -us (m) Gen sing : -us Singularis Spiritus Spirit-us Spirit-ui Spirit-um Spiritus Spirit-u Pluralis Spirit-us Spirit-uum Spirit-ibus Spirit-us Spirit-us Spirit-ibus

Nom Gen Dat Acc Voc Abl

Spiritus dilutus = encer, alkohol 70% Spiritus fortior = mengandung alkohol 90% Spiritus = 90% alkohol Kata DEKLINASI IV A Mannus = tangan Apparatus = alat Usus = pemakaian Fruktus = buah Gradus = derajat

_DEKLINASI IV B_akhiran : -u Gen sing : -us Singularis Pluralis Cornu Corn-ua Corn-us Corn-uum Corn-ui Corn-ibus Cornu Corn-ua Cornu Corn-ua Corn-u Corn-ibus * cornu = tanduk

Nom Gen Dat Acc Voc Abl

_DEKLINASI V_

akhiran : -es, -ies Gen sing : -ei Singularis Dies Di-ei Di-ei Di-em Dies Di-e Pluralis Di-es Di-erum Di-ebus Di-es Di-e Di-ebus

Nom Gen Dat Acc Voc Abl

Kata yang termasuk DEKLINASI V Dies (m) = hari Facies (f) = muka Scabies (f) = kudis Species (f) = jenis, bangsa atau rempah

_ADIECTIVA_Adiectiva/ kata sifat/ kata keadaan adalah kata yang menerangkan kata benda Kata ini : casus, jenis kelamin dan singularis/pluralisnya sama atau sesuai dengan kata benda yang diterangkan. Adiectiva dapat dikelompokkan dalam 2 golongan: I. Kata sifat : 3 akhiran >> -us, -a, -um dan er, -a, -um II. Kata sifat : kurang dari 3 akhiran dengan 2 akhiran : -is, -e, dan ior, -ius dengan 1 akhiran : -ex dan ns

.

_ADIECTIVA KELOMPOK I_3 akhiran (-us, -a, -um, dan er, -a, -um) ( DEKLINASI I dan II )S I

Masculinum Nom Albus

Femininum Alba

Neutrum Album

N G U L A R I S

Gen Dat Acc Voc Abl

Alb-i Alb-o Alb-um Alb-e Alb-o Masculinum

Alb-ae Alb-ae Alb-am Alba Alb-a Femininum Alb-ae Alb-arum Alb-is Alb-as Alb-ae Alb-is

Alb-i Alb-o Alb-um Album Alb-o Neutrum Alb-a Alb-orum Alb-is Alb-a Alb-a Alb-is

P L U R A L I S

Nom Gen Dat Acc Voc Abl

Alb-i Alb-orum Alb-is Alb-os Alb-i Alb-is

Kata sifat yang golongan I Albus, a, um = putih Amarus, a, um = pahit Crasus, a, um = tebal Crudus, a, um = kasar Durus, a, um = keras Externus, a, um = luar Fervidus, a, um = panas Frigidus, a, um = dingin Limpidus, a, um = jernih Longus, a, um = panjang Parvus, a, um = kecil Proprius, a, um = sendiri Solidus, a, um = padat Tepidus, a, um = hangat Alternus, a, um = berganti-

ganti Calidus, a, um = panas Continuus, a, um = terusmenerus Dimidius, a, um = separo, setengah Dilutus, a, um = encer Internus, a, um = dalam Flavus, a, um = kuning Fuscus, a, um = coklat Liquidus, a, um = cair Magnus, a, um = besar Ponderosus, a, um = berat Siccus, a, um = kering Spissus, a, um = kental Turbidus, a, um = keruh

Niger, a, um = hitam Ruber, a, um = merah

Dexter, a, um = kanan Sinister, a, um = kiri

Liber, a, um = bebas

_ADIECTIVA KELOMPOK II_(kurang dari 3 akhiran) DEKLINASI III A (2 akhiran) Akhiran is (m, f) dan e (n) Singularis Masc/ Fem Neutrum Fortis Forte Fort-is Fort-is Fort-i Fort-i Fort-em Forte Fortis Forte Fort-i Fort-i Pluralis Masc/ Fem Neutrum Fortes Fort-ia Fort-ium Fort-ium Fort-ibus Fort-ibus Fort-es Fort-ia Fort-es Fort-ia Fort-ibus Fort-ibus

Nom Gen Dat Acc Voc Abl

_ADIECTIVA GOLONGAN II_DEKLINASI III A (2 akhiran) Akhiran ior (m, f) dan ius (n) Singularis Masc/ Fem Neutrum Fortior Fortius Fortior-is Fortior-is Fortior-i Fortior-i Fortior-em Fortius Fortior Fortius Fortior-e Fortior-e Pluralis Masc/ Fem Neutrum Fortior-es Fortior-a Fortior-um Fortior-um Fortior-ibus Fortior-ibus Fortior-es Fortior-a Fortior-es Fortior-a Fortior-ibus Fortior-ibus

Nom Gen Dat Acc Voc Abl

ADIECTIVA DENGAN SATU AKHIRAN DEKLINASI III B Akhiran : -ex (m, f, n) dan ns (m, f, n) Akhiran : -ns Singularis Pluralis

Nom Gen Dat Acc Voc Abl

Masc/ Fem Recens Recent-is Recent-i Recent-em Recens Recent-ia

Neutrum Recens Recent-is Recent-i Recens Recens Recent-i

Masc/ Fem Recent-es Recent-ium Recent-ibus Recent-es Recent-es Recent-ibus

Neutrum Recent-ia Recent-ium Recent-ibus Recent-ia Recent-ia Recent-ibus

Akhiran : -ex (m, f, n) Singularis Masc/ Fem Neutrum Simplex Simplex Simplic-is Simplic-is Simplic-i Simplic-i Simplic-em Simplex Simplex Simplex Simplic-i Simplic-i Pluralis Masc/ Fem Neutrum Simplic-es Simplic-ia Simplic-ium Simplic-ium Simplic-ibus Simplic-ibus Simplic-es Simplic-ia Simplic-es Simplic-ia Simplic-ibus Simplic-ibus

Nom Gen Dat Acc Voc Abl

ADIECTIVA GOLONGAN II Sterilis, e = steril Aequalis, e = sama Dulcis, e = manis Solubilis, e = dapat larut Subtilis, e = halus Vulgaris, e = biasa

Fortis, e = kuat Fragilis, e = mudah patah Fortior, ius = kuat Simplex = sederhana Recens = segar Fragrans = berbau harum

_NUMERALIA_(KATA BILANGAN)

Kata bilangan ada yang termasuk kata sifat (adiectiva numeralia) dan kata keterangan (adverbia numeralia)

ADIECTIVA NUMERALIA 1. Cardinal = kata bilangan utama, mis: 1, 2, 3 2. Ordinalia = kata bilangan yang tingkat, mis: ke-1, ke-2, ke-3 3. Distributiva = kata bilangan pembagian

Mis : tiap satu, tiap dua, tiap tiga ADVERBIA NUMERALIA Kata ini menerangkan kata kerja, mis 1x, 2x, 3x Cardinalia Ordinalia Distributiva 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 1 1 1 2 13 14 15 16 17 18 19 20 30 40 50 Unus, a, um Duo, ae, o Tres, tres, tria Quattuor Quinque Sex Septem Octo Novem Decem Undecim Duodecim Tredecim Quattuordeci m Quindecim Sedecim Septemdeci m Duodeviginti Undeviginti Viginti Triginta Quadraginta Quiinquagint a 60 70 80 90 100 200 300 400 500 600 700 800 900 100 Sexaginta Septuaginta Octoginta Nonaginta Centum Ducenta Trecenta Quadringent a Quingenta Sescenta Septingenta Octingenta Nongenta Mille Primus, a, um Secundus, a, um Tertius, a, um Quartus, a, um Quintus, a, um Sextus, a, um Septimus, a, um Octavus, a, um Nonus, a, um Decimus, a, um Singuli, ae, a Bini, ae, a Terni, ae, a Quaterni, ae, a Quini, ae, a

Adverbia Numeralia Semel Bis Ter Quarter Quinquies

0

_PRAESCRIPTIO_(RESEP) = permintaan tertulis dari dokter ke apoteker untuk menyediakan/ membuat obat bagi pasiennya Bagian pokok dari resep, selain nama dokter, nama S.I.P. , alamat, tempat dan tanggal penulisan, paraf dokter Contoh: R/ Theophyllin mg 100 HCl Ephedrin mg 15 Prednison mg 3 m. f. l. a. pulv. d. t. d. No. XLV da in caps S. t. d. d. caps. l. Bagian resep: Superscriptio: tanda R/ singkatan dari recipe, artinya ambillah 2. Inscriptio: bagian ini merupakan tubuh dari resep yang terdiri dari bahan yang harus diambil serta jumlahnya. 3. Subscriptio: bagian ini merupakan perintah petunjuk peracikan. Pada contoh di atas adalah m. f. la. pulv. d. t. d. No. XLV da in caps 4. Signature: bagian ini menjelaskan aturan pemakaian obat tersebut. Pada contoh di atas adalah s. t. d. d. caps. l Kelengkapan singkatan resep di atas Recipe Theophyllini milligrammata centum Gen acc Hydrochloratis Ephedrini milligrammata quindecim Gen acc

Prednisoni milligrammata tria Gen Acc Misce fac lege artis pulverem Abl Gen Acc sing da tales doses numero quadraginta quinque acc pl abl da in capsulis abl pl Signater de die capsulam unam Abl acc Artinya: Ambillah 100 mg Theophyllin 15 mg HCl Ephedrin 3 mg Prednisoni Campur, buatlah sesuai aturan, serbuk bagi, serahkan sebesar sekian takaran dengan jumlah 45, berikan dalam kapsul Tandailah: 3x sehari 1 kapsul