bahasa belanda tuk pemula 2
TRANSCRIPT
LES 0 (NOL)
Ucapan dalam bahasa Belanda
Sebelum melangkah lebih lanjut ke materi pokok pelajaran bahasa Belanda, maka baiklah
diperkenalkan terlebih dahulu bagaimana huruf-huruf yang dipakai dalam bahasa Belanda
dan cara pengucapannya., sebagaimana tertera dibawah ini.
Vocal dan vocal rangkap:
Ejaan:
a man
aa /a maan/manen
e bed
ee/e been/benen
e:1.e we. Wandelen
2. I sebagai dertig
3. ij bunyi vriendelijk
4. ‘ pepet m’n
I schip
Ie dier
O kop
Oo/o boom/bomen
U put
Uu/u muur/muren
Eu neus
1
Au/ou blauw/houden
Ei/ij leiden/rijk
Ui lui
Aai saai
Ooi mooi
Eeuw leeuw
Iew niew
Konsonan
Ejaan:
b bel
b pada akhir kata heb
c dimuka e/ee:i/ie cent
c dimuka a/aa;o/oo;u/uu cacao
ch lichen
ch dalam kata-kata asing chauffer, chocola
d deken
d pada akhir kata hoed
dj hoedje
f fles
g gooien
g dal;am kata-kata asing garage, horologe
h hand
j jarig
j dalam kata-kata asing jam, jus
2
k kijken
l lamp
m middag
n niet
ng zingen
p pak
q (kw) quiz
r recht
s soep
sj sjaal, huisje
t tien
tj stoeltje
v vals
w water
x xantippe
z zee
3
LES 1 (EEN)
Kata Kerja “zijn”
Dalam pelajaran pertama diterangkan tentang kata kerja “zijn”, yang dalam
bahasa inggris disebut “to be”. Ia berubah menurut perubahan subject. Sebagaimana
contoh dibawah ini:
Ik ben een student ben ik een student?
Je / jij bent een docent Ben je/jij een docent?
U bent een leraar Bent U een leraar?
Hij is een werkwr is hij een werker?
Zij / ze is een meisje is zij/zee en meisze?
Het is morgen is het’s morgen?
Jullie zijn in de klas zijn jullie in de klas?
We zijn in het fakulteit zijn we in het fakulteit?
Ze zijn in het institute zijn ze in het institute?
Perhatikan perubahan “zijn” diatas, untuk je/jij dan U ditambah “t”, hij dan zij/ze
memakai “is”, dan untuk jamak (Jullie, we,ze) kembali ke bentuk infinitive, yakni “zijn”.
Perhatikan untuk pertanyaan, je/jij “t” hilang, tetapi untuk “t” tetap ada.
Kata-kata sulit
Leraar = guru
Meisje = pemudi
Jullie = kamu sekalian
Ze = dia perempuan, atau mereka. Seperti contoh terbawah.
Je = kamu, jij, untuk penekanan, U = untuk penghormatan
Het = subject untuk menerangkan keadaan
4
‘s morgen = pagi ini
Werker = pekerja
Oefeningan/latihan-latihan:
Isilah dengan kata kerja “zijn”.
1. Ik………….in het huis (rumah)
2. Jij………….in de kamer.
3. We…………in Surabaya.
4. Jullie………op de straat (jalan).
5. Ze…………..in dekeuken. Keuken = dapur
6. Het………….winter e het……’s morgen nog donker (gelap)
7. De tram……..te laat.
8. De mensen bij de halte……….ongeduldig ( tak sabar)
9. Een man roept boos: “we……….hier al een half uur.”
10. Een jong meisje zegt: “Ik……..helemaal stijf van de kou.”
11. De tram…………endelijk bij de halte.
12. De mensen………blij de halte.
13. De zitplaatsen……..gauw bezet.
14. De tram……..gauw in het centrum.
15. De mensen……om half 9 op het werk.
5
LES 2
Kata Kerja “Hebben”
Angka 1-10
Ik heb briefje van tien (10) gulden. (f.10.-)
Heb jij twee (2) rijksdaalders en vijf (5) guldens?
Ik niet, kees heft misschien wisselgeld.
Neen, ik he drie (3) kwarjes en zes (6) dbbeltjes en verder
Zeven (7) centen en acht (8) stuivers.
Jij hebt niet veel geld!
O, maar ik heb nog negen (9) brieftjes van vjf (5) gulden en
Een briefje van vijf en twintig (25) gulden. (f.25.-)
Die meneer en mevrouw daar hebben misschien guldens.
Meneer, heft u misschien guldens?
Neen, maar ik heb wel vier (4) rijksdaalders.
O, dat is ook goed.
Alsjeblieft. Hier hebben jullie de rijksdaalders.
Dank u wel meneer.
Tot je dienst !
Dag meneer, dag mevrouw !
Dag jongens !
Kata kerja “hebben” dalam bentuk present:
Ik heb
Jij, je, u hebt
6
Hij , zij, ze, u, het,’t heft
Wij, we hebben
Jullie hebben
Zij, ze
Perhatikan perubahan-perubahan “hebben” diatas, ada perubahan penggunaannya
antara ik, je, hij, zij tunggal, dan jullie, we, ze (jamak). Perhatikan pula untuk pertanyaan
je atau jij, “t” hilang, tetapi untuk u, “t” tetap ada. Sebagaimana contoh dibawah ini:
Jij, je hebt een boek heb jij, je een boek?
U hebt een tas hebt U een tas?
0 nul 6 zes
1 een 7 zeven
2 twee 8 acht
3 drie 9 negen
4 vier 10 tien
5 vijf
Oefeningen:
1…………………jij misschien een paar kwartjes?
2. nee, ik……………….alleen een rijksdaaalder en papiergeld.
3. Waarom……………..jij kwartjes nodig?
4. Annie………………..geld nodig.
5. Ze…………………..de auto bij een parkeermeter.
7
6……………jullie de auto hier in het centrum van de stad?
7. ja, en ik…………..nu ook een parkeerplaats, maar
We hebben………nog geen kwartjes voor de parkeermeter.
8. die meneer………misschien geld.
9. ik………hier een gulden. Meneer……u missschien vier kwartjes?
10. ja, u……………hier kleingeld voor de gulden.
Kata-kata sukar:
Briefje : uang kertas rijkdaalder : ringgit
Misschien : mungkin wisselgeld : uang kembali
Nodig : memerlukan kwartje : setali / 25 sen
Dubbltje : ketip / 10 sen verder : selanjutnya
Stuiver : kelip / 5 sen geld : uang
Daar : di sana biljrt : uang kertas
Alsjeblieft : silahkan mevrouw : wanita
Jongens : anak laki-laki paar : beberapa
Alleen : kecuali waarom : mengapa
Hier : di sini kliengeld: uang kecil
8
LES 3
Kata Sandang: “een”, “de”, “het”
Kata Benda: Jamak “en”
Kata Kerja: bentuk presents
Een stad heft veel straten en gebown
Veel touristen komen in de stad.
Ze kijken naar de gebown.
Ze lopen door de straten.
Ze rijden ook bussen.
De bus maakt een rit door de oude stad.
Een gids vertelt over de stad.
Hij brengt de touristen bij alle belangrijke plaatsen.
De bus stopt.
De gids zegt: “wij stoppen hier.”
Hij stapt uit de bus. De touristen pakken jassen en tassen en fototoestellen.
Ze stappen ook uit de bus.
De gids zegt: “u ziet hier de beroemde grachten van Amsterdam.
We maken dadelijk en rondvaart door de stad op een boot.
De boten varen door de grachten.
Ik koop de plaatskaarten.
Zoekt u een zitplaskaarten. In de boot?”
De chauffer van de bus zegt tegen de gids: “komen jullie over een uur terug?
Ik dring ondertusseb een koje koffie.
Je vindt de bus bij het café aan de overkant van het water.
Zie je het café?”
9
Kata sandang “een” mempunyai makna bahwa sesuatu itu belum diketahui. “de” untuk
sesuatu yang telah diketahui , bagi kata yang memakai kata sandang “de”, atau untuk kata
yang berbentuk jamak. Baik dari kata yang berkata sandang “de” maupun “het”,
sedangkan “het” untuk kata yang sandang “het”. Contoh:
Een radio is op de tafel
Een boek is op de tafel.
De radio is goed.
Het boek is in de tas.
De radio I zijn in de kamer.
De boeken zijn in de klas.
Bentuk jamak dalam bahasa belanda biasanya memakai “-en” diakhir kata, tetapi tidak
semuanya. Seperti, boek-boeken, kantoor-kantoren (“o” tinggal satu). Huis-hiuzen (“s”
berubah menjadi “z”). tas-tassen, bus- bussen (“s” menjadi double). Brieft-brieven (“f”
berubah menjadi “v”). dan lain-lain.
Kata kerja dalam bentuk present berubah dari infinitifnya sebagai perubahan pada zijn
dan hebben menurut subjeknya. Seperti ik ga, jij/u gaat, hij/zij gaat. We gaan, jullie gaan.
Dan za gaan.
Oefenengen;
Kata kerja bentuk present.
Isilah bentuk kata kerja present dalam kalimat-kalimat dibawah ini.
10
Zijn 1. touristen…..graag in Amsterdam.
zien 2. een tourist……daar allerlei gaan interessante dingen.
Wandelen 3. hij…..naar en museum
Lopen 4. hij………ook graag op straat.
Hebben 5. de mensen…….vlug.
Worden 6. maar de tourist……………geen haast.
Zoeken 7. hij….wel moe.
Zitten 8. hij………een bank in een park.
Kijken 9. hij…….misschien een uur op de bank.
Spleen 10. hij……..naar alle mensen.
Denken 11. kleine kinderen………in het park.
Vinden 12. de toeist…………: “ik…..Amsterdam gezelig.”
Kata-kata sulit :
Stad: kota veel:banyak Straat: jalan
gebouw: gedung Tourist: wisatawan kijken: melihat
Komen: dating door: terus/melalui Lopen: berjalan
rijden: mengendarai Bus: bis maken: membuat
Rit: jalan oude: tua/lama Gids: pemandu wisata
vartalen: menerangkan Over: tentang brengen: membawa
All: semua belangrijk: penting Plaats: tempat
stap uit: keluar Pakken: mengambil jas: jas
11
tas: tas zien: melihat beroemd: terkenal
gracht: kanal dadelijk: segera rondvart: pelayaran
boot: kapal kopen: membeli zoeken: mencari
zitplaat: tempat duduk chauffer: sopir tegen: terhadap/kepada
uur: jam terug: kembali drinken: minum
ondertussen: sementara itu kopje: cangkir vinden: berpendapat
overkant: seberang graag: gembira allerlei: bermacam-macam
interessant: menarik ding: benda vlug: cepat
haast: terburu-buru warden: menjadi moe: lelah
bank: bangku parak: taman mensen: manusia
klien: kecil kind: anak spellen: bermain
gezellig: menyenangkan
12
LES 4
Kata Benda: bentuk jamak “-en”:”-s”
In een stad wonen veel mensen.
Ze wonwn in huizen.
Het huis heft deuren en ramen.
De brievenbus is bij de voordeur.
Achter de voordeur is de gang.
Een huis heft een woonkamer.
Het gezin zit in de woonkamer, de mensen eten er, ze
Kijken naar de televisie. Ze luisteren naar de radio enzovooIn een stad wonen veel
mensen.
Ze wonwn in huizen.
Het huis heft deuren en ramen.
De brievenbus is bij de voordeur.
Achter de voordeur is de gang.
Een huis heft een woonkamer.
Het gezin zit in de woonkamer, de mensen eten er, ze
Kijken naar de televisie. Ze luisteren naar de radio enzovoort.
In de woonkamer zijn allerlei meubels: tafels en stoelen en een bank en een kast of meer
kasten.
De kinderen zittenook vaak in de eigen kamer.
Veel huizen hebben een kelder en een zolder.
Een huis in Holland heft soms een paar verdiepingen.
De trappen gaan naar de verdieping en naar de kelders en de zolders.
De huisvrouw kokt het eten in de keuken.
Veel mensen eten ook in de moderne keukensHet gazen neemt een bad in badkamer.
Vel mensen nemen graag een douche.
De huisvrouw wast de kleren in de badkamer.
13
De slaapkamers hebben vaak een wastafel.
De mensen wassen handen of gezicht bij de wastafel.
Tidak semua bentuk jamak memakai –“en-. Ada juga yang memakai “s”, seperti:
kelder-kelders, zolder-zolders, kamer-kamers. Keuken-keukens. Dan lain-lain.
Oefeningen:
Isilah jamak dari kata-kata benda dalam kalimat-kalimat dibawah ini:
De gracht 1. de stad Amsterdam heft vele….
De tourist 2. de…….varen in…..over het water.
De boot 3. ze zien de hoge……..en de oude…….
Het gebouw 4. een gids veertelt in allerlei……..
Het huis 5. de stad bestaat al vele…………
De tall 6. veele……zijn uit vreoegere…….
De eeuw 7. Amsterdam heft niet meer…….
Het huis 8. maar sommige ousde……..van stad bestan nog.
De eeuw 9. lang de groeien veel…..
De muur 10. de……hangen over het water.
De porort
De gracht
De boom
De tak
Kata-kata sulit:
Wonen : tinggal deur : pintu
Raam : jendela brivenbus : kotak surat
Voodeur : pintu depan achter : belakang
Gang : jalan kecil woonkamer : ruang keluarga
Gezin : keluarga eten : makan
Luisteren : mendengarkan enzovoort : dan lain-lain
Tafel : meja Stoel : kursi
Kast : almari ook : juga
Vaak : sering eigen : sendiri
Slaapkamer : kamar tidur man : suami
Vrouw : istri kelder : ruang bawah
14
Zolder : ruang atas soms : kadang-kadang
Verdieping : tingkat trap : tangga
Nuisvrouw : pembantu koken : memasak
Keuken : dapur een bad nemen : mandi
Douche : pancuran wassen : mencuci
Bad kamer : kamar mandi hand : tangan
Gezicht : wajah varen : berlayar
Hoog : tinggi taal : bahasa
Bestan : berdiri al : sudah
Eeuw : abad muur : tembok/dinding
Poort : pelabuhan langs : sepanjang
Groien : tumbuh boom : pohon
Tak : dahan hangen : bergantung
15
LES 15
Kata Benda : bentuk jamak “-s”
Een gezin bestaat uit de man (vader), de vrouw (moeder) an een paar kideren, jongens
(zoons) en meisjes (dochters).
De mannen werken op kantoren of fabrikan of scholen.
Ze werken vaak in dezelfde stad, maar veel mannen reizen elke dag met trein naar het
werk.
Sommige vrouwen hebben ook een baan, andere zijn thuis en zorgen voor het gezin.
Vader is s’ avonds moe. Hij luistert naart de nieuwsberichten op de radio in de kamer en
hij leest de krant.
De radio’s van de kinderen zijn boven.
Moeder maakt nah et eten koffie of thee.
Ze geeft vader een kopje koffie.
Ze heft koekjes en chocolaadjes.
Vader zegt: “ik kies een lekker koekje.”
De kinderen maken eerst huiswerk.
Moeder brengt de kopjes bij de kinderen.
Ze kiezen ook een lekker koekje.
Ada kata benda jamak yang memakai tambahan “-s”, bukan memakai “-en- atau
“-s”. seperti radio-radio’s, piano-piano’s, auto-auto’s, dan lain sebagainya.
Oefenengen:
Istilah bentuk jamak kata benda dalam kalimat-kalimat di bawah ini:
16
De winkel 1.een stad heft veel……..met mooi……
De etalage 2.de…………. hebben allerlei………..
Het warenhuis 3. een warenhuis heft 4 of 5………
Het ding 4. je koopt bujvoorbelld (b.v) op de…..parterre
He toilettartikel 5.zoals bijvoorbeld (b.v) …………..met zeep…..met
De doos talkpoeder…met scheerlotion……mettandpasta…….envoor het
De bus haar.
De fles 6. je vindt op de eerste (le) verdieping……..en ook……….
De tube 7. de afdeling voor……………en……………is weer op een
De kam andere verdieping.
De borstel 8. een warenhuis heft ook…………
De jurk/dejas 9. je ziet……………….met…………en……………
De broek/het bed 10. je vindt ook………met…………en
De blouse 11.een warenhuis heft soms een afdeling met…….
Het boek
Het tijdschrift
Het meubel
De tafel/de stoel
De bank/het bed
De lamp
De snoer
De stekker
De etwaar
17
Kata-kata sulit:
Bestaan : berdiri zoon : anak laki-laki
Meisje/dochter : anak perempuan werken : bekerja
Of : atau dezel : sendiri
Reizen : bepergian elke : setiap
Dag : hari baan : tugas
Andere : yang lain thuis : dirumah
Zorgen : mengurus ‘s avond : malam
Nieuwsberichten : warta berita lezen-lees : membaca
Boven : diatas na : sesudah
Thee : the geven-geef : memberi
Koekje : kue, roti chocoladje : coklat
Kiezen-kies : memilih lekker : enak
Eerst : pertama huiswerk : pekerjaan rumah
Winkel : toko mooie : bagus
Etalage : etalase warenhuis : pusat perbelanjaan
Bijvoorbeeld/b.v : contoh parterre : tingkat pertama
Zoals : seperti zeep : sabun
Talkpoeder : bedak talek fles : gelas
Scheerlotion : minyak cukur tube : tube/pipa
Tandpasta : odol kam : sisir
Boorstel : sikat haar : rambut
Jurk : rok broek : celana
Vest : rompi blouse : blus
Tijdschirft : majalah weer : lagi
Bed : tempat tidur snoer : kawat
Stekker : steker eetwar : makanan
18
LES 6
Kata bilangan
Kata benda : jamak
De week heft 7 dagen.
Op zondag werkwn de mensen niet.
Ze gaan naar de kerk blijvn thuis.
Ze make nook een uitstapje of ze gaan op bezoek.
De winkel zijn dicht.
De zondagh is een vrije dag.
De maandag, dinsdag, wonsdag, donderdag, vrijdag zijn werkdagen.
Op zaterdag zijn de scholen en de kantoren tegenwoordig ook digcht.
De winkel zijn open.
Het is erg druk in het centrum, want veel mensen hebben vrij.
Ze doen boodskappen.
Een dag heft vierentintwig uren.
Een uur heft twee halve uren.
Een uur heft vier kwartieren.
Een uur heft zestig minuten.
Een minuut heft zestig seconden.
We zien de tijd op de klok of het horologe.
19
Oefeningen:
Isilah bentuk kata kerja yang tepat dalam kalimat-kalimat di bawah ini:
Rijden 1. de tram……………door destad.
Stoppen 2. de tram………….bij de halte.
Stappen 3. veel menden………….uit de tram.
Lopen 4. ze……….door het centrum.
Kopen 5. ik……….een jas.
Kosten 6. dejas………..f.280.-
Vinden 7. ……………….jij de jas duur?
Zijn 8.de jas…………..niet goedkoop.
Komen 9. hans…………….ook in de winkel.
Zoeken 10. hij…………………een broeke
Hangen 11. de broeken…………………….in een kast.
Betalen 12. hans……….f.60,-voor een broek.
Kata-kata sulit:
Week : minggu kerk : gereja
Zondag : hari minggu blijven: tinggal
Maandag: senin uitstapje : tamasya
Dinsdag : selasa dicht : tutup
Woendsdag: rabu vrij : libur
Donderdag : kamis werkdagen : hari kerja
Vrijdag : jum’at school : sekolah
Zaterdag : sabtu druk : sibuk
Tegenwoordig : kini tijd : waktu
Boodschappen doen : berbelanja horologe : arloji
20
Want : karena kantoor : kantor
Half : setengah kwartier : seperampat
Second : detik minuut : menit
Klok : jam open : buka
Bezoek : bertamu ook : juga
Betalen : membayar veel : banyak
21
LES 7
Bentuk subyek: yang berupa pokok kalimat
Bentuk objek : yang bukan pokok kalimat, tetapi objek (pelengkap penderita) atau
setelah kata depan.
Kata kerja: “doen”, “staan”, “zien”.
Penggunaan kata kerja “liggen”, “staan”, zitten”
Meneer van dijk gaat iedere ochten naar kantoor.
Hij wacht bij de tram halte op de tram.
De tram rijden om de tien minuten.
Een college van meneer van dijk, meneer de wit, staat aan de overkant van de straat.
Meneer van dijk ziet hem.
Hij roept: “ik zie jou al een hele tijd”
Hij vraagt: “ga je met mij mee in de tram?”
Meneer de wit antwoordt: “ja, ik ga altijd met de auto, dat weet je, maar de auto is
kapot.”
Meneer van dijk zegt: “we gaan met lijn 9. hij brengt ons vlug bij kantoor.”
De tram is vol. de mensen staan.
De bestuurder zegt tegen hen: “loopt u door!”
Een meisje ziet een oude vrouw. Ze zeght tegen haar: “hier is nog een zitplaats voor u.”
Meneer van dijk en meneer de wit zien nog een paar college’s.
Ze praten met hen.
22
De tram doet 20 minuten over de rit.
Meneer van dijk stpt vlug uit.
Hij roept: “ik wacht niet op jullie. Ik koop gauw nog tweepakjes sigaretten bij de
automaat. Ik heb ze nodig.
Lihat perubahan kata ganti di bawah ini. Dari subjek menjadi objek:
Ik – me, jij ziet me in het kantoor.
Jij – jou
Hij – hem
Zij – haar
Jullie – jullie
We – ons
Ze – hun
Latihan:
Isilah dengan bentuk yang tepat kata ganti orang/benda (bentuk jamak subyek atau
obyek) dalam kalimat dibawah ini:
1. meneer van dijk staat bij de tram halte,………..wacht op de tram.
2. ………ziet………niet.
3. de buurvrouw van meneer van dijk komt ook………
4. ……..vraagt: “ waar blijft de tram?” wacht………….al lang”, vragt……..aan
meneervan dijk.
5. eindelijk komt de tram………..rijden tot het centrum.
6. meuvrouw maas moet naar een bank. Meneer van dijk loopt met……..mee tot het
bank gebouw.
23
7. ……………..moet nar het hoofdpostkantoor.
8. …………groet…………..bij de bank en loopt door.
9. meurouw maas gaat weer naar huis……………ziet bij de tramhalte weer meneer
van dijk.
10. ……………roep: “dat is toevallig!”
11. ……….vraagt: “bent…………..vlug klaar bij de bank?”
12. …………..rijden samen terug.
Kata-kata sulit:
Ieder: tiap ochtend: pagi
Reopen: berseru heel: semua/seluruh
Vragen: bertanya antwoorden: menjawab
Altijd: selalu kapot: rusak
Bestuurder: pengemudi tegen: terhadap
Pakje: bungkus wachten: menunggu
Eindelijk: akhirnya klaar: selesai
Grouten: memberi salam buurvrouw: tetangga
24
LES 8
Kata ganti kepunyaan
Penggunaan “het” sebagai subyek
Het weer is mooi. Het durk in het park.
De moeders wandelen met hun kleine kinderen om de vijver.
De kinderen spleen met zand.
Een moeder roept: “het zand is vies. Niet met je viese handen n mijn jurk.”
In de vijver zwemmen kleine vissen. Op het gras eten de mussen en de duiven kruimels
brood. Honden rennen over het gras en blaffen hard.
Een jongen ziet met zijn vriendin op een bank.
Zij vraagt aan haar vriend: “is jouw horologe loopt?” mijn horologe loopt niet. Hoe laat is
het?”
Haae vriend antwoordt: “mijn horologe loopt achter.
Ik vraag de tijd aan die meneer.”
“hoe laat is het. Meneer?”
de meneer kijkt op zijn horologe.
Hij zegt: “mijn horologe is ook kapot!”
Ze vragt aan twee jongens: “is jullie horologe misschien goed?”
Een jongen antwoordt: “op onze horloge’s is het kwart voor 2.”
Perhatikan perubahan subyek menjadi kata gantikepunyaan, sebagaimana berikut:
Ik – mijn, b.v.: mijn vader is ziek.
Jij _ jouw, b.v: jouw vriend wendelt naar het station.
U – uw b.v: uw tas is zwaart.
Hij _ zijn b.v: zijn kamer is donker.
Zij _ haar b.v: haar moeder is in haar kamer.
Jullie _ jullie b.v: jullie auto’s is in het garage.
We – ons/onze. b.v: onze fietsen zijn in de kelder.
Ze – hun, b.v: hun huizen zijn achter de tram halte.
Latihan:
Isilah kata ganti kepunyaan dari kata ganti orang dalam kalimat-kalimat dibawah ini:
Ik ik wacht op mijn vriend.
Zij 1. mevrouw Buisman zit met……….vriendin op en bank in park.
25
Zij (jamak) 2………..kinderen spleen in de zandbak.
Ik 3. mevrouw meeuwisse vertelt: “…….dochterje volgende maand naar de
basisschool.
U 4. “hoe oud is………..dochterje?”
Ik 5. mevrouw Buismen antwoordt: “………dochter is 5 jaar.”
U 6. “een is dat……………zoontje?”
Wij 7. “ja, wij hebben 3 kinderen,……….zoon is 7 en……..andere dochter is
10.”
Jij/zij 8. “waar is………bal? “vraagt. Mevrouw buisman aan………zoon.
Ik 9. “een grote jongen heft………..bal.
26
Hij 10. ……….bal lght in de vijver.”
Zij (jamak) 11. de moeders reopen……kinderen uit de zandbak. “we gaan naar huis.”
Jullie 12. “jullie moeten……….ballen meenemen.
Kata-kata sulit:
Vijver : kolam zand: pasir
Vies : kotor hand: tangan
Zwemmen: berenang vis: ikan
Gras : rumput mus: burung gereja
Dulf : burung dara kruimel: sisa/remukan
Brood : roti hond: anjing
Rennen: lari blaffen: menggonggong
Hard: keras vriendin: teman pr.
Achter lopen: terlambat still stan: berhenti
Zandbak: bak pasir volgend: yang akan dating
Maand: bulan jaar: tahun
Zoontje: anak laki-laki groot: besar
Bal: bola donker: gelap
27
LES 9
Kata kerja “zijn” dan “hebben”
Bentuk imperfektum (kata lampau)
Mevrow van dijk was een paar dagen ziek.
Ze had griep.
Ze vertelt haar vriendin, mevrouw de leeuw: “ik was vorige week in het centrum met
mijn man.
De kinderen ware nook mee. We hadden veel boodshappen nodig.
De trams waren vol. jullie waren ook in de tram, wet je nog wel?
Wat ware nom half 3 in het centrum.
In de winkel was het erg warm en op straat was de wind erg koud. ‘s avonds had ik
koorts.
Mijn winkel was helemaal rood. Ik had steed dorst.
We hadden gelukkig medicijnen in huis.”
Mevrouw de leeuw vraagt:”was je erg ziek?
Had je veel koorts?
Mijn man was gisteren ook beetje ziek.
Hij had hoofdpijn, mijn kinderen hadden vorige week griep. “ze waren een paar dagen
thuis van school.”
Mevrouw van dijk zegt: “jullie hadden akelige week!
Warren alle kinderen ziek?”
Mevrouw de leeuw antwoortdt: “ja, maar nu zijn ze gelukkig veer beter.”
Perhatikan perubahannya, dari kata kerja kini ke kata kerja lampau untuk zijn dan
hebben:
28
Ik was had
Je, u was had
Hij was had
Zij was had
Jullie waren hadden
We, ze waren hadden
Oefeningen:
Isilah bentuk imperfektum yang tepat dalam kalimat-kalimat dibawah ini:
1. annie vragt:”………………jij gisteren ziek?”
2. mia antwoordt: “ja, ik……………….erg verkouden.
3. ik……………ook koorts.
4. annie: “ …………………de dokter bij je?”
5. mia: “nee, ik…………..nog aspirine. Ik ………..ook nog citroenen.
6. ik………………’s avond weer beter.
7. ik……………….geen honger, maar ik………..de hele dag dors.
8. annie: “gisteren………………veel mensen ziek op kantoor.
9. op onze afdeling……………..vier absent.”
10. mia: “onze baas……………vorige week griep.
Kata-kata sulit:
Een paar : beberapa ziek: sakit
Erg : flu vorig: yang lalu
29
Zwemmen : berenang warm: panas
Wind : angin koud: dingi
Koort : demam keel: tenggorokan
Helemaal : selalu rood: merah
Steeds : selalu medicijn: obat
Gelukkig : untung/mujur beetje: sedikit
Gisteren : kemarin beetje: akelig: mengesalkan
Hoofpijn : sakit kepala beter: lebih baik
30
LES 10
Kata Kerja: bentuk imperfektum, kata kerja teratur
Mener schippers reisde met de trein naar Amsterdam.
Hij fietste van zijn huis naar het station.
Hij zette zijn fiets in de fietsenstalling.
Hij was erg vroeg op het station, hij wandelde kalm naar het perron. Hij wachtte een
kwartier en praat met een kennis. Ze hoorden de trein.
De trein stopte. De beide heren stapten in de trein.
Ze hadden gelukkig gauw een zitplaats.
De vriend van meneer schippers wilde koffie drinken.
Hij haalde koffie. Hij betalde de koffie van meneer schippers ook koffie. Hij betalde de
koffie van meneer schipper. Meneer schipper bedankte hem hartelijk. De koffie smaakte
lekker.
De controleur controleerde de plaatsbewijzen.
Hij knipte de kaartjes.
De trein arriveerde om kwart over 11 in Amsterdam.
De twee heren stapten uit de trein en wandelen samen naar het centrum.
Ada perubahan yang mudah diingat bagi kata kerja teratur, yakni bila kata kerja
itu berakhir pada huruf f, t, k, p, s, ch (bila dipanjangkan untuk memudahkan ingatan,
menjadi fotokopische), maka kata kerja lampaunya ditambah dengan “te”. Selain huruf-
huruf itu ditambah dengan “de”. Contoh: fietsen – fiteste, stpt – stopte, maken – maakte,
wassen – waste. Wandelen – wandelde, luisteren – luisterde, betalen – betalde, arriveren-
arieverde, untuk jamak ditambah “-en”, seperti betalde – betalden, stopte –stopten,
wandelde – wandelen.
31
Latihan
Isilah bentuk imperfektum yang tepat dalam kalimat dibawah ini:
Wandelen 1. meneer schippers…….naar hetpostkantoor.
Halen 2. hij……….een paar formulieren.
Gebruiken 3. hij………..zijn balpen.
Wachten 4. meneer schippers……..een kennis.
Onmoeten 5. veel mensen……een kennis.
Groeten 6. de twee heren…..elkaar.
Maken 7. ze………een praatje.
Lachen 8. meneer schippers………..om een opmerking van zijn vriend.
Tonen 9. meneer shippers……….de formulieren aan de juffrow achter het loket.
Sturen 10. hij…………een pakje naar engeland.
Betalen 11. hij…………f.5.50 aan porto.
Plakken 12. de juffrouw………..de postzegels op het pakje.
32
Latihan percakapan:
Meneer Gonzalez : pardon meneer, kunt u mij helpen? Ik zoek het poskantoor.
Meneer isac : eens kijken……..
U gaat hier bij het stoplicht rechtsat, dan rechtdoor.
Bij het kruispunt oversteken.
De tweede straat link en……..
Meneer Gonzalez : pardon, wat zegt u?
Ik begrijp u niet.
Kunt u langzaam spreken?
Ik spreek bijna geen nederlands.
Meneer isac : wat spreekt u dan?
Meneer Gonzalez : spans.
Meneer isac : o, waar komt u vandaan?
Uit spanje?
Meneer Gonzalez : nee, uit latijns-amerika.
Meneer isac : nou, ik spreek geen spans.
Komt u maar, ik breng u wel even.
Ik moet ook naar het postkantoor.
Meneer Gonzalez : dank u wel.
Kata-kata sulit:
Fitsen : bersepeda zetten : meletakkan
Fitsenstalling : tempat speda kalm : tenang/kalem
Kennis : kenalan horen : mendengar
Beide : kedua vriend : teman laki-laki
33
Halen : mengambil beloven : suka
Bedanken : berterima kasih hertelijk : dengan tulus
Smaken : rasanya lekker : enak
Controleur : kondektur controleren : mengontrol
Knippen : menggunting arriveren : datang
Samen : berama-sama gebruiken : memakai
Onmoeten : berjumpa elkaar : saling
Lichen : tertawa opmerking : peringatan
Tonen : menunjukkan sturen : mengirim
Porto : ongkos kunnen : dapat
Helpen : menolong stoplicht : setopan
Rechtsaf : ke kanan rechtdoor : terus
Kruistpun : perempatan oversteken : menyeberangi
Link : kiri langzaam : pelan-pelan
Bijna geen : hampir tidak spans : bahasa spanyol
Even : sebentar
34
LES 11
Beberapa kata depan
1. ik geef het boek aan mijn broer.
Ik schrifjf een brieft aan mijn ouders
2. de tuin is achter het huis
de cauffer zit achter het stuur van de auto
3. we wonen bij het station.
Mijn vriend komt van avound bij me
4. de tweede verdieping light boven de eerste verdieping.
Een officer staat boven een soldaat.
5. we lopen door de gang
de train rijdt door de tunnel
6. we ziten on de trein
ik woon in den hag.
7. het strand is langs de zee.
We lopen langs de wingkels.
8. hij eet brood met kaas.
Hij gaat met zijn vrouw naar de bioscoop.
9. de maand frebuari komt na de maand Januari.
De winkels zijn in holand na 6 uur dicht.
10. we gaan naar indonesie.
De kinderen lopen naar school.
11. hij woont naast het postkantoor.
Ik zit aan tafel naast mijn vader.
12. het hek staat om de tuin.
Ik sta op om 7 uur.
35
13. de kelders zijn onder een ground.
Ten soldaat staat onder een officier.
14. ik doe kaas op mijn boterham.
De sneeuw valt op de ground.
15. het vleigtuig vliegt over de stad.
De brug ligt over de rivier.
16. het nederlandse elftal voetbalt tegen het duitse elftal.
Aspirine helpt tegen hoof dpijn.
17. ik breng je tot de straat.
De wingkels zijn tot 6 uur open.
18. ik haal een kopje uit de kast.
Zij komen uit indonesie.
19. dat boek is van mijn broer.
Hij sniid een stuk van de taart.
20. de blomen zijn voor de deur.
De auto staat voor de deur.
21. ik drink koffie zonder suiker.
Die oude man leest nog zonder brill.
Lihat kata depan yang ada pada teks diatas, maka kita jumpai: aan = pada/kepada,
achter = di belakang, bij = di, boven = di atas, door = oleh, on = di, in = didalam, langs =
sepanjang, met = dengan, naar = ke, na = setelah, naast = disamping/dekat, om = pada/di,
onder = dibawah, op = di atas, over = daripada, voor = sebelum/didepan, zonder = tanpa.
36
Latihan
Kata ganti kepunyaan (pel.8)
Isilah kata-kata ganti kepunyaan dari kata ganti orang di dalam kalimat-kalimat di bawah
ini:
1. chis: 'hoe gaat het met………..vrouw?"
2. wim: "met………..vrouw gaat het goed, ze is voor een paar dagen naar…………
moeder in amersfoort.
3. …………vader ligt in het ziekenhuis en nu logeert ze bij……….moeder."
4. Christ: " en wie zorgt voor…….kinderen?"
5. wim: " ………dochter is al tien. Ze helpt….broertie met…kleren.
6. en we eten's avond bij……buren."
7. christ: "blijft……vrouw langs bij…….moerder?"
8. wim: "volgende week komt ze terug. Dan is……..vader ook weer uit het
ziekenhuis."
9. chris: "verlangen…….kinderen naar…….moerder?"
10. wim: "ja, maar ze kunnen wel een wekje allen met mij zijn. En ze kunnen door de
telefoon met…….moerder praten."
11. chris: "……….kinderen zijn drie en vier…….vrouw kan ze nog niet allen met mij
thuis laten."
12. wim: " …….vrouw vindt he took niet erg gezellig voor……kinderen, maar ze
helpt……ouders."
37
Kata-kata sulit:
Broer : saudara schrijven : menulis
Brieft : surat ouder : orang tua
Tuin : halaman/kebun stuur : stir/kemudi
Liggen : terletak officer : opsir
Soldaat : serdadu tunnel : terowongan
Strand : pantai zee : laut
Langs : sepanjang naast : dekat
Grond : tanah boterham : roti dari babi
Vluightuig : penerbangan vluiggen : terbang
Brug : jembatan elftal : kesebelasan
Helpen : menolong snijden : : memotong
Stuk : sekerat suiker : gula
Zonder : tanpa ziekenhuis : rumah sakit
Logeren : menginap verlangen : kangen
38
LES 12
Kata ganti petunjuk, kata sifat
Susunan kata dalam kalimat
Mevrouw van houten is met haar dochter, els, op de klerenafdeling van een warenhuis.
Els heft een nieuwe jurk nodig.
"deze jurk vind ik leuk," zegt els. Ze wist naar een grone jurk.
De winkeljuffrouw zegt: "deze jurk is te klein.
Deze hebt ik niet in uw maat. Vind u die jurk misschien ook goed? Die blauwe jurk heb
ik wel in uw maat."
"ik vind deze jurken allemaak mooi," zegt els.
Ze wil ook graag een vest hebben.
" u vindt de vesten op die afdeling daar," de juffrouw.
Ze wijst naar de hoek.
Els ziet een rood vest. "dit vest is erg leuk," roept ze.
"dit vest is rood," zegt moeder, "dat vest is blauw, dat past bij je nieuwe jurk."
"zijn deze vesten erg duur?" vraagt ze aan de winkeljuffrouw.
"nee mevrouw, deze vesten niet, die vesten wel," en de juffrouw wijst naar andere vesten.
Perhatikan kata ganti petunjuk sebagaimana contoh diatas, yakni terdiri dari atas
deze, die, dit dan dat. Deze dipakai untuk kata yang bersandang de, contoh: deze jurk is
op de tafel. Die untuk kata yang berkata sandang de, seperti die
39
tafel is in de klas. Dit untuk kata berkata sandang het, seperti dit kantor is klien,
sedangkan dat juga untuk kata yang berkata sandang het sebagaimana dat boek is groon.
Untuk bentuk jamak maka dipakai die baik untuk kata yang berkata sandang het maupun
de, seperti die boken zijn op die tafels, dan deze untuk kata yang berkata sandang het
maupun de, seperti deze drie kamers zijn in de huizen.
Latihan
Kata ganti petunjuk: gantilah kata sandang dengan kata ganti penunjuk:
A. kata ganti penunjuk yang menyatakan hier (disini)
1. het café is in de straat.
2. de boeken koop je in e winkel.
3. de jas is van de man.
4. het horologe ligt op de tafel.
5. de bloemen moet je in de vass doen.
6. ik koop de koekjes bij de bakker.
B. kata ganti penunjuk yang menyatakan daar (disitu, disana)
1. de winkeljuffrouw halt de jurk.
2. het vest past niet bij de rok.
3. de maat is te klein voor de klant.
4. we gaan met de roltrap naar de le verdieping.
5. de kinderen nemen de tram.
6. de tourist doeth et kaartje in de automaat in de tram.
40
Kata-kata sulit:
Kierenafdeling: bagian baju groon : hijau
Warenhuis : pusat perbelanjaan maat : nomor
Winkeljuffrouw: pelayan toko blauw : biru
Allemaal : semua hoek : pojok
Rood : merah past : pas/sesuai
Vaas : tempat bunga bakker : tukang roti
Klant : langganan halen : membawa
Roltrap : tangga jalan
41
LES 13
Kata ganti penunjuk dan kata depan
Misalnya: in + deze/dit = hierin
In + die/dat = daarin
Mieke en walter zitten in een restaurant.
Walter bestel koffie bij de ober.
Meike wil liever thee. Ze heft hounger en walter bestelt ook een paar broodies.
De ober brengt alles, hij zegt: "de koffie zit hierin. In deze pot", hij wijst op de koffie
kant.
"de thee zit daarin. In de pot. "hier op zit kaas en daarop zit ham."
Mieke geeft hem een zakdoek. "je kunt de kan hiermee vast pakken.
Walter vraagt: "in de bioscoop hiertegenover drait een mooie film. Heb je zijn in een
film?
Achter de bioscoop is een
Plein en daaracter een smalle straat daar is een gezellig restaurant. Na de film kunnen we
in dat restaurant eten."
Mieke zegt: "dat is een leuk plan."
Latihan
Gabungkan kata depan + kata ganti penunjuk menjadi kata majemuk. Istilah kata
majemuk yang tepat dalam kalimat-kalimat dibawah ini:
Contoh: walter legt het boek op die tafel.
Walter legt het boek daarop.
1. walter doet mieke een groot plazier met die doos bonbons. Mieke zegt:
"………..doe je groot plazier."
2. mieke houdt veel van bonbons………..houd ze erg veel.
3. ze doe teen paar bonbons op deze ronde schall…….doet zee en paar
bonbons.
4. ze doet ze doos met de andere bonbons in die kast…..doet ze doos.
5. ze halt uit dig kas teen paar kopjes. Ze halt….een paar kopjes.
6. walter woont in een straat achter het station. En mieke woont achter die
straat……woont mieke.
7. in de straar is een winkel. Mieke woont boven die winkel………woont ze.
42
8. mieke werk op een kantor in het centrum. Ze gaat met deze tram naar
werk…gaat ze naar haar werk.
9. het toek is mooi. Ze vertelt over dat boek aan walter….vertelt ze aan
walter.
10. mieke leest in dit boek in de tram. ……leest ze altijd.
11. walter houdt veel van die detective-verhalen. ………houdt walter veelt.
12. hij kijkt graag naar die detective-films op de televisie…….kijkt hij graag.
43
Kata-kata sulit:
Bestelen : memesan ober : pelayan
Liever : lebih suka alles : semua
Kan : teko zakdoek : serbet
Draien : berputar plein : lapangan
Leuk : enak plan : rencana
Plazier : tamasya doos : dos/kotak/bungkus
Bonbon : gula-gula houden : senang
Schaal : cangkir varhalen : ceritera
44
LES 14
Kata bilangan tingkat
Nama-nama hari
Nama-nama bulan
Zondag is de eerste dag van de week.
Maandag is de tweede dag.
Dinsdag is de derde dag.
Woensdag is de vierde dag.
Donderdag is de vijfde dag.
Vrijdag is de zesde dag.
Zaterdag is de zevende dag.
Zaterdag is ook de laatste dag van de week.
Januari is de eerste maand van het jaar.
Na Januari, komen Februari, mart, april, mei, juni, juli.
Augustus is de achtste maand van het jaar.
September is de negkhende maand.
Oktober is de tiende maand.
November is de elfde maand.
December is de twalfde maand.
De vier jaargetijden (seizoenen):
De winter: van 21 december tot 21 maart.
De lente, het oorjaar: van 21 maart tot 21 juni.
De zomer: van 21 juni tot 21 september.
De herfst, het najaar: van 21 september tot 21 december.
45
De eenentwinligste December is de kortste dag van het jaar.
De eenentwintigste juni is de langste dag van het jaar.
De vier windstreeken:
Het noorden
Het zuiden.
Het oosten
Het westen.
Perhatikan, untuk kata bilangan bertingkat memakai tambahan ste dan de pada akhir
bilangan, ste juga dipakai untuk kata-kata yang ter, umpama langste = terpanjang., kortste
= terpendek. Bila ada angka ditambah dengan e, maka dapat dibaca ste atau de, melihat
kaidah asalnya, seperti 1e = eerste, 9e = negende, 11e = elfde dan lain-lain.
Latihan
Kata bilangan: ucapkan dengan suara nyaring:
2, 28, 26, 51, 98, 167, 480, 725, 802, 934, 1006, 1428, 2863, 4018, 15203.
7e, 11e, 15e, 19e, 27e, 148e, 200e, 305e, 817e, 888e, 923e, 1040e.
contoh: 28-12-1954: achtentwintig December negentien-(hounderd)-vier en vijftig.
8-8-1922
4-1-1929
46
17-8-1945
15-5-1950
22-4-1953
5-12-1958
1, 3, 1, 3, 2, 7, 1, 5
_ _ __ __ __ __ _ _
2 8 2 4 5 9 12 6
25 +37 =
18 + 9 =
7 – 2 =
16 – 3 =
16 : 2 =
27 : 3 =
11 x 6 =
4 x 8 =
kata-kata sulit:
eerste : pertama tweedw : kedua
derde : ketiga vierde : keempat
vijfde : kelima zesde : keenam
zevende : ketujuh achtste : kedelapan
negende : kesembilan tiende : kesepuluh
elfde : kesebelas twalfde : keduabelas
laastste : terakhir jaargetijden : musim
seizoenen : musim winter : musim dingin
47
lente : voorjaar: musim semi zomer : musim panas
herfst : najaar : musim gugur korstste : terpendek
langste : terpanjang windstreeken : mata angin
noorden : utara zuiden : selatan
oosten : timur westen : barat
48
LES 15
Kata kerja: bentuk imperfektum,
Kata kerja yang tidak teratur
Het verkeer
Gaaan gisteren gingen we naar Rotterdam
Komen we kwamen om 11 uur in de stad.
Zijn het was er erg druk.
Zijn er waren veel stoplichten.
Staan ze stonden op rood.
Worden eindelijk warden de stoplichten groen.
Weten we wisten de weg naar het station niet.
Vragen we vroegen de weg aan een politieagent.
Wijzen hij wees ons de weg.
Staan we stonden toen bij een zebrapad
Lopen veel mensen liepen daarover.
Rijden we reden verder.
Vinden we vonden eindelijk het station.
Laten we lieten de auto bij het station.
Nemen we namen de tram naar het centrum.
Trekken we trokken een trankaart uit de automaat in de tram.
Blijven we bleven de hele middag in het centrum.
Krijgen we kregen honger.
Eten en we aten in een restaurant.
Gaan 's avonds gingen we weer terug naar Amsterdam.
49
Lihat pada contoh diatas, kita dapati kata kerja tidak teratur. Untuk membuat kata
kerja lampau, tidak ada aturan sebagaimana pada kata kerja teratur, sehingga untuk
mengetahui imperfektumnya harus dihapalkan, karena tidak ada aturannya yang
berakhiran "te" atau "de". Seperti, gaan – gingen, eten – aten, vinden – vonden, komen –
kwamen, trekken – trokken, dan lain-lain.
Latihan
Kata kerja yang tak teratur: imperfektum.
Isilah bentuk imperfektum yang dalam kalimat-kalimat di bawah ini:
Vriezen 1. het…………
Wrijven 2. de marktkoopman…………..inzijn handen, want het……koud.
Zijn 3. een klant…….naar een kaas: "van die kass wil i keen pond."
Wijzen 4. de marktkoopman………een groot stuk van de kaas.
Snijden 5. de klant………….ook nog een ander stuk kaas.
Kiezen 6. de koopman……..de prijzen van de kaas op een papiertje.
Scrieven 7. de klant……….haar portemonnee.
Grijpen 8. ze……..allen een briefje van f.25.
Hebben 9. de koopman………………het wisselgeld naar haar toe.
50
Schuiven 10. de klant………….haar portemonnee.
Sluiten 11. ze………..tussen de andere mensen op de markt.
Verdwijnen 12. dekoopman…………eens in de lucht en………een liedje.
Kijken
Latihanpembicaraan:
Meneer jansen : waar moet u naaar toe?
Meneer de wit : naar emmen.
Meneer jansen : moet u vandaag nog terug?
Meneer de wit : nee
Meneer jansen : wat zegt u?
Meneer de wit : en dan koop i keen enkeltje naar emmen.
Meneer van dijk : waar moet u naaar toe?
Meneer van de muur: naar Rotterdam.
Meneer van dijk : moet u vandaag nog terug?
Meneer van de muur: ja.
Meneer van dijk : wat zegt u?
Meneer van de muur: en dan koop i keen retour Rotterdam.
Kata-kata sulit:
Eindelijk : akhirnya wijzen : menunjukkan
Verder : lebih lanjut laten : membiarkan
Krijgen : mendapatkan vriezen : membeku
Wrijven : menggosok kaas : keju
Marktkoopman: penjual pond : pon, 1/2 kg
51
Kiezen : memilih prijzen : harga-harga
Papiertje : kertas kecil grijpen : memegang
Portemonnee : dompet schuiven : menggeser
Sluiten : menutup verdwijnen : hilang
Lucht : udara fluiten : bersiul
Liedje : nyanyian enkeltje : sekali jalan
Retour : pulang pergi
52
LES 16
Kata tanya
mevrouw van houten loopt met haar dochter
els door een drukke winkelstraat.
Ze roept: " he daar staat liest!"
Els vraagt: "wie is dat, mam?"
"dat is een dude vriendin van mij."
Mevrouw van houten gat naar een dame toe.
"dag lies! Herken jij me nog? Wat doe jij hier?"
"dag mi! ja, ik herken je direct! Hoe gat het met je?"
"goed lies. En hoe gaat het met jou? Woon jij tegenwoordig
in Amsterdam, lies?" vraagt mevrouw van houten.
"ja, antwoordt lies.
"waar?"
"ik woon in de jan tooropstraat, heel in ver Amsterdam-west.
Wanner kom jij eens bij me op bezoek?"
"heel gauw! Hoe kom ik bij je?"
"war woon je?"
"ik woon in de obrechtstraat"
"dan moet je tram en de bus nemen voor de jan tooropstraat"
"welkw tram?"
"lijn 7 stopt op het mercatorplein. Bus 19 stopt daar ook.
Die bus stopt na 2 haltes vlak voor mijn huisdeur."
"wat voor huis heb je?"
53
"nu, ik kom gauw bij je niet volgende week?"
"ja, dat is een goed plan! Woesnsdag, is dat goed?"
"ja, dat is leuk."
"toet volgende week dan!"
"ja, tot woensdag, dag lies!"
perhatikan kata tanya diatas, maka dijumpai wie = untuk orang, wat = untuk benda,
welk/welke/wat voor = digunakan didepan kata benda, welk = digunakan di depan kata
benda yang berkata sandang de dan semua bentuk jamak., waar = digunakan untuk
keterangan tenpat, wanner = digunakan untuk keterangan waktu, hoe = keterangan alat
bagaimana, waroom = keterangan sebab.
Latihan
Isilah kata tanta yang tepat dalam kalimat-kalimat dibawah ini:
1. …………is dat meisje?
2. ………….doet ze?
3. ………….jurk koopt ze? (de jurk)
4. ………….woont mevrouw van houten?
5. …………..laat gaat els naar school?
6. …………..staat haar school?
7. met……………tram gaat els naar school? (de tram)
8. ……………kom je vanavond niet? Ik heb geen tijd!
9. …………..heb je wel tijd? Misschien morgen.
54
10. ……………ziet mevrouw van houten in de stad?
11. ………………gaat mevrouw van houten naar huis?
12. …………….huis is van naar? (het huis)
kata-kata sulit:
druk : ramai wie : siapa
winkeistraat : jalan penuh mam : ibu
dame : nyonya herkenen : berkenalan
wat : apa hoe : bagaimana
tegenwoordig : sekarang waar : dimana
ver : jauh wanner : kapan
welk : yangmana valk : dekat
wat voor : macam apa vroeger : dahulu
waarom : mengapa volgend : yang akan datang
55
LES 17
Kata ganti penanya (benda) + kata depan
Misalnya : in + wat = waarin
Op + wat = waarop
Bentuk perintah
Van houten logeert bij haar tante.
"waarmee kan ik u helpen, tante?" vraagt els?
Je moet brood kopen en je mag iets lekkers uitzoeken.
Waarvan houd je veel?"
"ik houd veel van vruchtengebakjes, tante."
"je mag zes vruchtengebakjes uitzoeken.
Ik he book een half pond koekjes nodig. Enje
Moet een heel bruin brood en een half wit kopen."
Els komt na een half uur weer thuis.
"waarin doe ik het brood tante?"
"je, moet het brood in de broodrommel doen."
"en waar doe ik de gebakjes op?"
"op een grote, groene schaal. Je vindt die schaal
in de rechterkeukenkast. We zullen dadelijk brood eten.
Het is al bijna 1 uur. Heb je honger, els?
"nogal."
"snijd jij vast brood? Dan dek ik de tafel."
"waar kan ik het brood me snijden?"
56
"met het grote broodmes in de rechterkeukenkast.
Schink jij ook melk in de bekekrs? De bekers staan
In de linkerkeukenkast, de melk is in de koelkast."
"waaruit schenk ik de melk, tante? Ik zie twee
flessen melk en nog een karton."
"schenk maar uit het karton, els."
Latihan
Gabungkan kata perangkai = kata ganti tanya (benda) menjadi kata majemuk.
Istilah kata majemuk dalam kalimat-kalimat dibawah ini:
Contoh: waarin halt els brood?
Ze halt brood in een broodshappentas.
1. …………..dekt els de tafel?
Ze dekt de tafel met een tafellaken.
2. ………………halt ze de borden?
Ze halt de borden uit de kast.
3. …………….snijdt ze brood?
Ze snijdt het brood met een mes.
4. ……………..svhenk ze de koffie?
Ze schenkt de koffie uit de koffiepot.
5. ……………schenkt ze de koffie?
Ze schenkt de koffie in de kopjes.
6. ………………roert ze de suiker door de koffie?
ze roert de suiker met een lepetje door de koffie.
57
7. …………..zet ze kopje?
Ze zet het kopje op het schoteltje.
8. ……………houd els veel?
Ze houdt veel van vruchtengebakjes.
9. ……………….denk els niet?
Ze denk niet aan de vorken.
10. ………….praten tante en els?
Ze praten over de vakantie.
11. …………luisteren ze?
Ze luisteren naar mooie muziek door de radio.
12. …………staat de radio?
De radio staat naast het televisie-toestel.
Kata-kata sulit:
Tante : bulik iets : sesuatu
Uitzoeken : memilih bruin : cokelat
Wit : putih waari : didalam mana
Broodtrommel: tempat roti waarop : pada apa
Gebakje : sepotong roti schaal : piring panjang
Keukenkast : almari dapur nogal : agak
Dekken : mengatur meja beker : cangkir unt. Susu
Schenk : menuangkan waaruit : dari yang mana
Fles : botol koelkast : kulkas
Karton : kertas tebal
Rechterkeukenkast : almari dapur sebelah kanan
Linkerkeukenskast : almari dpur sebelah kiri
Tafellaken : taplak meja borden : piring
58
Mes : pemes. Pisau kecil koopjepot : tempat kopi
Roeren : memutar suiker : gula
Roern met : mengaduk achoteltje : lepak
Vruchtengebakjes : roti dengan rasa buah
Vork : garpu Vakantie : liburan
59
LES 18
Kata-kata kerja: "kunnen, "moeten", "mogen", "willen", "zullen", "wat…", wat
een.."
In het postkantoor
Man : goeiemorgen juffrouw, kan ik hierdeza cheque innen?
Juffrouw : ja, dat kunt u hier bij mij doen. Mag i keen identiteitsbewjs van u zien?
Man : ik zal u mijn paspoort laten zien.
Juffrouw : ja, dat is orde. Wilt u hier onderaan uw handtekening zetten? Dat is
f300.-.3 brifjes van f100.-
Man : kan ik 2 brifjes van f100.- krijgen en 4 van f25.-?
Juffrouw : u mag het hele bedrag in kleine briefjes hebben. Wilt u dat liever?
Man : nee, 4 van f25.- is genoeg. Ik wil ook nog een paar postzegels hebben.
Juffrouw : voor postzegels moet u bij loket 6 zijn.
Man : en waar kan i keen aangetekende brief versturen?
Juffrouw : een aangetekende brief kunt u ook bij loket 6 verzenden.
60
Lihat kata kerja di atas. Maka susunan yang seperti itu dapat dikatakan sebagai
konstruksi tang, karena kata kerjanya menjepit keterangan yang ada dalam kalimat.
Seperti, kan ik naar school gaan? Perhatikan, kata kerja kunnen dan sebgainya itu harus
dibarengi dengan kata kerja infinitifnya. Sebagaimana terlihat dalam bacaan diatas.
Latihan
Kata-kata kerja "kunnen", "moeten", mogen", willen", zullen",: present + infinitive.
Isilah bentuk kata kerja yang tepat dalam kalimat-kalimat dibawah ini dan tempatkan
infinitifnya pada tempat yang semestinya:
Moeten/opbellen 1. ik….iemand…….
Kunnen/doen 2. dat……..je in die telefooncei……..
Kunnen/lopen 3. ik………beter naar het postkantoor……..
Moeten/verturen 4. ik………ook een postchuque……..
Willen/kopen 5. en ik………….postzegels en briefkaarten……….
Mogen/meelopen 6. ……………ik met je………..? graag, dat is gezellig!
Zullen/wachten 7. wat een langer rijen voor. De loketten! We…….zeker een
minuut of 20…
61
Kunnen/verdelen 8. we…………het…….werk……………
Kunnen/opbelen 9. jij……………postzegels voor je……………
Zullen/kopen 10. ik………..postzegel voor je……..
Willen/doen 11. …………je dat voor me…………..? dat is aardig van je.
Mogen/trakteren 12. dan…….we onszelf straks op een lekker ijesje….
Kata-kata sulit:
Cheque : cek innen : menagih
Bewijs : bukti zien : melihat
Laten zien : memperlihatkan onderaan : dibawah sekali
Handtekening : tanda tangan zetten : menaruh
Krijgen : mendapat bedrag : harga, jumlah uang
Liever : lebih suka genoeg : cukup
Postzegel : perangko willen..hebben :membeli
Aangetekende brief : surat tercatat
Versturen : mengirim verzenden : mengirim
Opbellen : menelpon iemand : mengirim
Telefooncel : tempat telepon beter : lebih baik
Postcheque : cek pos briefkaart : kartu pos
Rijen : barisan aardig : ramah
Trakteren : mentraktir straks : nanti
62
LES 19
Kata-kata pengingkar "niet" dan "geen"
"waar is paul, henk?"
"ik weet nit annie, mischien is hij de tuin."
"nee, hij is niet in de tuin, ik kom juist uit de tuin, maar ik heb hem niet gazien.
Hij moet boodshappen halen. Ik heb geen brood en geen melk meer, wil jij melk de
lunch?"
"och, nee, ik drink geen melk.
Maar ik doe de boodschappen wel.heb je geld voor me?"
"hier is een brifje van f100.-."
"heb je geen briefje van f100.-? of kleingeld?"
"nee, ik heb allen f100.- wel.
Welke boodschappentas neem ik? Ik zie de zwarte niet."
"nee, je moet niet de zwarte tas nemen, maar de rode.
De zwarte is niet sterk."
"ik kan de rode tas viden. Hij hangt niet aan de haak van de kilderdeur.
Ach. Ik neem geen tas mee.ik kop allen maar brood. En ik doe geen jas aan, ik blijf lang
weg."
Lihat dalam kalimat-kalimat contoh diatas, perhatikan perbedaan penggunaan niet dan
geen. Niet digunakan sebagai pengingkar seluruh kalimat, tetapi sukar diletakkan pada
suatu tempat dalam kalimat. Ia dapat diletakkan pada beberapa tempat, seperti:
63
Ik kom morgen niet.
Ik ben niet moe.
Ik zit niet in de tuin.
Ik ben niet gekomen.
Perhatikan, contoh pertama niet terletak pada akhir kalimat. Kedua niet terletak pada
sebelum kata sifat atau kata keterangan. Ketiga, niet yang terletak dalam keterangan yang
didahului oleh kata depan. Keempat, niet yang terletak dalam kaliamat dalam bentuk
partisipel perfektum atau infinitive.
Geen adalah kata pengingkar bagi sebuah kata benda yang tidak disertai kata sandang
atau sebuah kata benda yang didahului suatu kata sandang yang tak tertentu.
Seperti:
Ik drink mek. Ik drink geen melk
Ik heb brood. Ik heb geen brood
Ik he been gulden. Ik heb geen gulden
Latihan
Jadikanlah kalimat-kalimat di bawah ini kalimat ingkar dengn memakai "niet" atau
"geen"
1. paul zoekt henk.
2. hij heft henk gevonden.
3. henk ziet in de tuin.
4. henk lees een boek.
5. hij heft het boek gekocht.
64
6. hij heft geld.
7. henk loopt met paul narr huis.
8. paul gaat naar zijn kamer.
9. henk geeft het boek aan zijn moeder.
10. zijn moeder legt het boek op de tafel in de kamer.
11. de tafel is van hout.
Kata-kata sulit:
Ik weel 't niet : saya tidak tahu
Juist : kebetulan gezien : terlihat
Gezin : keluarga halen : mengambil
Meer : lebih lunch : makan siang
Op het ogenblijk : pada saat ini
Wissel : kuat vinden : menemukan
Deur : pintu weg : jalan
Gedronken : sudah minum flat : flet
Gevonden : sudah ditemukan gekoch: sudh dibeli
Eigen : sendiri leggen : meletakkan
Hout : kayu
65
LES 20
Kata kerja : bentuk perfektum (kala selesai)
Henk en marjin komen thuis
Ze hebben gewinkeld.
Marjin heft een nieuwe jurk gekocht.
Ze heft in veel winkels gekocht.
Eindelijk heft zee en zwarte jurk gevonden.
De jurk heft lange mouwn. Een rok met twee zakken en een witte kraag.
Marjin heeeft ook een groene rok gekocht en ze heft bij de rok een gele blouse gevonden.
Ze draagt meestal een jurk of een groene pullover.
Ze draagt meestal een jurk of een rok met kousen.
Aan haar benen leuk vor de af wisseling.
Henk had een nieuwe grijze broek nodig.
Hij heeeft bij de broek donkerblauw jasje genomen.
De verkoper in de klerenzaak heft gevraagd:
"heb u een overhemd nodig?"
henk draagt graagt hij een trui of een pullover een sporthemd,
maar soms draagt hij een overhemd met een das.
Marjin heft gezegd: "die das past bij je nieuwe jasje."
De vekoper heft een paar sokken in dezelfde kleur uit een la gehaald.
Die sokken heft hen kook gekocht.
66
Henk en marjin hebben nog een kopje koffie in een café gedronken.
Toen hebben ze de tram naar huis genomen.
Maejan heft haar moerder over de nieuwe jurk verteld.
Perhatikanlah teks diatas. Maka dijumpai kata kerja lampau sempurna dengan
bentuk tertentu. Yakni terdiri dari kata kerja bantu dengan participium perfecti (bentuk
partisipel perfektum). Bentuk particiun perfevti ialah untuk kata kerja teratur yang
berakhiran : t, k, f, s, ch, p. jadi, ge-pokok-t. contoh:
Werken gewerkt dan lain-lain.
Latihan
Kata kerja : bentuk perfectum (kata-kata kerja yang teratur).
Isilah bentuk yang tepat dari kata kerja bantu serta bentuk yang tepat dari bentuk
partisipel dari kalimat-kalimat dibawah ini:
Kata-kata kerja yang dapat disebut di bawah ini, semuanya mempergunakan kata kerja
bantu hebben. Ingatlag akan kata kerja berawalan ber-ge-er-her-ont-ver!
Winkelen 1. de moerdr van marijan vraagt: " ………jullie prettig………
Wandelen 2. marjin antwoordt: " we…………..door het centrum…………..
67
Werken 3. henk werd moe, wan hij …………..de hele week hard………….
Ruster 4. we ………..een posje in een café………
Ontmoeten 5. daar………we wim, een vriend van henk………
Bestellen 6 henk……….voor ons koffie………
Praten 7. we…….een half uurje met elkaar……
Vertelen 8. wim……………over zijn vakantie………
Betalen 9. henk………..dekoffie…….
Ontdekken 10. ik…………in een zijstraat van de kalverstraat een klein winketje……
Passen 11. daar…………ik deze zwarte jurk…..en dat
Duren …….niet lang………..
Beslissen 12. ik ……….heel vlug……..en de juffrouw
Pakken ……….de jurk in een………..
Kata-kata sulit:
Kleren : pakaian gewinkeld : berbelanja
Gezocht : telah dikunjungi lange mouwen : lengan panjang
68
Zak : saku kraag : kerah
Geel : kuning dragen : memakai
Pullover : sweter lengan panjang
Meestal : kadang-kadang broek : celana
Trui : sulaman kousen : kaos kai panjang
Afwisseling : pertukaran grijs : abu-abu
Donkerblauw : biru gelap verkoper : penjual
Klerenzaak : toko pakaian das : dasi
Effen : polos past : cocok
Kleur : warna la : laci
Sokken : kaus kaki toen : waktu itu
Prettig : menyenangkan poosje : sejenak
Ontdekken : meremukkan beslissen : memutuskan
69
Bibliografi
A.M Fontein, et.al, Help! Kunt u mij helpen?, Nederlads centrum Buitenlander,
ultrecht,1988.
Drs.N.Van Den Toren – Danner, Belajar Bahasa Belanda: Kursus Dasar, intermasa,
Jakarta, 1989
S.Wojowasito, Kamus Umum Belanda Indonesia, PT.Ichtiar Baru-Van Houve, Jakarta,
1985.
70