8/17/2019 bab5-3

1/14

-

Pengenalan

Hubungan sesebuah negara dengan negara-negara lain dilaksanakan melalui satu dasar yangdikenali sebagai dasar luar negara. Dasar luar sesebuah negara digubal mengikut kepentingannegara berkenaan dan dipengaruhi oleh faktor-faktor seperti ekonomi, sejarah, penduduk,kedudukan negara dari segi geografi dan kepimpinan.

Di Malaysia, Kementerian Luar Negeri yang dikenali sebagai Wisma Putra ditugaskan untukmengendalikan hubungan antarabangsa. Dasar luar Malaysia ialah mengadakan hubunganbaik dengan semua negara tanpa mengira ideologi politiknya. Malaysia mengamalkan dasar luar dengan tujuan:

i. Menjamin kedaulatan dan keselamatan negara.

ii. Memelihara dan menjalin persahabatan baik dengan negara-negara lain.iii. Menjamin keamanan dan kemakmuran negara

5.1 CIRI-CIRI DASAR LUAR MALAYSIA

i. Berhubung mesra dengan semua negara tanpa mengira ideologi politiknyaii. erjasama serantauiii. Menyokong Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu, oman!el dan Pertubuhan

"egara-negara #slami$. Mengekalkan dasar berke%uali

Rajah 5.1 Fat!r-Fat!r Yang Mem"engaruhi Da#ar Luar Mala$#ia

94

iii- DASAR P%LI&IK

'A'

5

&aktor 'ang MempengaruhiDasar (uar Malaysia

Penduduk)Demografik*

&aktor +ejarah

+umber konomi "egara

epimpinanedudukan "egara Dari+egi eografi

eselamatan "egara

+truktur Politik "egaraeadaan Politik +erantau

#nstitusi ntarabangsaHubungan Diplomatik

8/17/2019 bab5-3

2/14

8/17/2019 bab5-3

3/14

o Mayaysia menghantar pasukan pengaman ke tempat-tempat seperti #ran-#ra? )/0@@-/005*A ngola )/0@0*A "amibia )/0@0* dan lain-lain.

1. =on konomi ksklusif o +esebuah negara berkuasa sepenuhnya terhadap pengurusan dan eksploitasi

kekayaan di ka!asan perairan dalam lingkungan 5 batu nautika dari persisiran pantainegaranya

o Memberi implikasi baha!a Malaysia dapat mengeksploitasi petroleum di ka!asanperairannya.

o Masih tidak dapat menyelesaikan tuntutan terhadap kepulauan +pratly )"atuna nambas* yang dituntut oleh 4hina, &ilipina, 7ietnam dan Malaysia.

 

5(. +anga ma#a 1,0/-an

/. Dasar Pandang ke 6imur o 3apat dengan >epun dan orea +elatan

o erjasama teknikal dan perdagangan yang lebih erat dengan kedua-dua negara

tersebut di 6imur 5. Mengurangkan pergantungan kepada Barat

o Me!ujudkan umpulan /1 yang terdiri daripada negara yang sedang membanguno Mengadakan 3an%angan erjasama 6eknikal untuk membantu negara-negara tersebut

9. +emangat +elatan-+elatano Meningkatken kerjasama antara negara-negara +elatan kerana Dialog 8tara-+elatan

kurang berhasilo Mengadakan +uruhanjaya +elatan-+elatan dan Dialog +elatan-+elatan

o Berjuang untuk me!ujudkan ;rde baru konomi Dunia )"#;*

o Menghadiri Persidangan umpulan /1 di Buenos ires, rgentina )/001*

o Mengadakan 3an%angan erjasama 6eknikal Malaysia untuk mena!arkan kepakarandalam sektor pertanian, teknikal dan khidmat nasihat dalam bidang pendidikan kepadanegara membangun seperti Papua "e! uinea, Bangladesh dan Maldi$es

8/17/2019 bab5-3

4/14

o Me!ujudkan kumpulan penghubung ;#4 dan umpulan Mobilisasi Bantuan Bosnia-HerCego$ina

o Menerima orang pelarian perang Bosnia ke Malaysia1. Penyertaan aktif dalam PBB

o  ktif menghantar untuk berkhidmat di ba!ah panji PBB

o Malaysia dipilih menjadi Pengerusi Perhimpunan gung PBB pada /00

o

Malaysia terpilih menganggotai Majlis eselamatan PBB dari /00-5 untuk kaliketiga. Dasar eamanan

o Malaysia terlibat dalam penyelesaian pertikaian !ilayah kepulauan yang meliputiepulauan +pratly, Pulau Batu Putih, Pulau (igitan dan Pulau +ipadan

o Membantu untuk memulihkan keamanan di emboja

2. Pertubuhan oman!el@. Pertikaian Malaysia dengan +ingapura0. Penyertaan dalam D-@ )umpulan @ buah "egara +edang Membangun*

5.(.5 +anga ma#a (///-an

/. Menghantar pasukan tentera untuk menyertai pasukan pengaman PBB di 6imor 6imur ygtelah diberikan kemerdekaan oleh #ndonesia5. Menentang keganasan9. Penyeru PBB menganjurkan persidangan antarabangsa untuk mengkaji pun%a-pun%a

  yang menyebabkan mun%ulnya kumpulan pengganas

8/17/2019 bab5-3

5/14

5..1 Per#atuan A#ia &enggara 7A##!:iati!n !; S!uthea#t A#ia < ASA8

+elepas Persekutuan 6anah Melayu men%apai kemerdekaan, 6uanku bdul 3ahman telah

berhasrat menjalin hubungan persahabatan dan mengadakan kerjasama dengan negara-negara sia 6enggara yang bukan komunis.

+ebenarnya, hasrat 6unku bdul 3ahman ada kaitan dengan satu isu politik, iaitu an%aman

komunis di rantau sia 6enggara. (a!atan rasmi 6uanku bdul 3ahman ke &ilipina pada bulan >anuari /010 telah

menghasilkan pembentukan satu pertubuhan serantau. #ndonesia tidak berminat menganggotai pertubuhan serantau ini kerana tidak suka dengan

satu pertubuhan yang berbilang anggota. Mereka lebih berhubung se%ara dua hala sahaja.Hanya negara 6hai dan &ilipina yang menaruh minat menyertai pertubuhan tersebut.Berikutan dengan itu, &ilipina, Persekutuan 6anah Melayu dan negara 6hai telahmengadakan rundingan di Bangkok. 3undingan ini akhirnya bersetuju untuk menubuhkanPersatuan sia 6enggara )+* pada 9/ >ulai /0/.

 + tidak mempunyai tujuan politik tetapi bertujuan membangunkan bidang ekonomi dan

kemasyarakatan supaya kemiskinan dapat dibendung dan perkembangan pengaruhfahaman komunis dapat dihapuskan.

5..( MAP3ILIND%

+elepas kegagalan +, kerajaan 6anah Melayu telah berusaha memulihkan hubungan

diplomatik dengan #ndonesia dan &ilipina. 8saha tersebut telah menghasilkan sidang kemun%ak yang diadakan di Manila dari 9 >ulai

hingga 1 ;gos /09. Dalam sidang kemun%ak ini, ketiga-tiga buah negara telah bersetuju mengadakan

hubungan yang lebih baik dengan mengadakan hubungan yang lebih baik denganmenubuhkan MPH#(#"D; sebuah pertubuhan serantau yang terdiri daripada Malaysia,&ilipina dan #ndonesia.

5.2 P)RSA&UAN N)*ARA ASIA &)N**ARA - AS)AN

Pada @ ;gos /02, Persatuan "egara-negara sia 6enggara )sso%iation of +outheast

 sian "ations +"* ditubuhkan.  nggota-anggota +" terdiri daripada Malaysia, +ingapura, #ndonesia, negara 6hai dan

&ilipina. Penubuhan +" di!artakan melalui Deklarasi Bangkok pada @ ;gos /02.

Brunei Darussalam telah menyertai +" setelah men%apai kemerdekaan pada tahun

/0@

8/17/2019 bab5-3

6/14

o Brunei )/0@akarta. Beberapa ja!atankuasa ditubuhkan untuk membantu MM dan MM iaitu:-

i. >a!atankuasa 6etap yang dipengerusikan oleh Menteri (uar negara tuan rumah.ii. MM dibantu oleh sebuah ja!atankuasa pega!ai kanan yang dikenali sebagai

Mesyuarat Pega!ai-pega!ai anan.iii. MM dibantu oleh sebuah ja!atankuasa pega!ai kanan yang dikenali sebagai

Mesyuarat >a!atankuasa Pega!ai-pega!ai konomi anan.  +" juga mempunyai beberapa ja!atankuasa tetap ke%il yang bertanggungja!ab atas

perkara ekonomi dan sosial. ntaranya ialah:-

Perdagangan dan Pelan%ongan

Perindustrian, alian dan 6enaga

Pertanian, Perikanan dan Perhutanan

Pengangkutan dan 6elekomunikasi

e!angan dan 8rusan Bank

+ains dan 6eknologi

Pembangunan +osial

ebudayaan dan Penerangan

5.2. Per#i=angan-"er#i=angan AS)AN

99

8/17/2019 bab5-3

7/14

i. Deklarasi uala (umpur, /02/ii. Mesyuarat Menteri-menteri (uar +" di >akarta, /02<iii. Persidangan emun%ak etua-ketua erajaan +" di Bali, /02i$. Persidangan emun%ak etua-etua erajaan +" e-<

5.2.2 Kerja#ama Antara Negara-negara AS)AN

i. Kerja#ama =alam 6i=ang e!n!mi +ehingga tahun /02, kerjasama ekonomi antara negara-negara +" adalah

tidak menggalakkan. ejayaan yang diperolehi dalam bidang ekonomi amat ke%il. Pada tahun /020, para Menteri (uar sean telah menandatangani +impanan

Makanan eselamatan +" )+" &ood +e%urity 3eser$e &+3*. Peraturan perdagangan #stime!a, satu sistem tarif yang istime!a bagi barang-

barang keluaran negara-negara +" sehingga 2E diadakan untuk

menambahkan perdagangan intra-+".  +" menggadakan kerjasama dengan esatuan konomi ropah )uropean

%onomi% 4ommunity 4* serta >epun dan negara-negara maju untukmeluaskan pasaran bagi barangan eksport +".

 +" kerap mengadakan mesyuarat-mesyuarat dialog dengan negara-negara

maju seperti ustralia, anada, >epunm esatuan konomi ropah )4*, "e!=ealand dan merika +yarikat untuk mengadakan kerjasama ekonomi. +"menggunakan mesyuarat-mesyuarat dialog ini untuk meluaskan pasaran bagibarangan eksportnya, menstabilkan harga barangannya dan mendapatkan bantuanpengurusan dan ke!angan bagi beberapa projek. Misalnya, >epun telah bersetujuuntuk memberi pinjaman sebanyak +F / juta bagi membiayai projek-projekperindustrian +".

 +" juga telah menubuhkan +" Banking 4oun%il bagi menyelaraskankegiatan bank-bank perdagangan di rantau +".

ii. Kerja#ama =alam 6i=ang #!#ial =an e6u=a$aan  +" telah mengadakan hubungan yang rapat dengan negara-negara anggotanya

dalam bidang kebudayaan dan sukan.  +" telah menubuhkan sebuah 6abung ebudayaan +" untuk membiayai

kegiatan-kegiatan kebudayaan. &esti$al kebudayaan diadakan pada setiap tahun bagi memaparkan kebudayaan

negara-negara anggota +". +elain itu, Pesta &ilem +" dan Pesta (agu +" diadakan setiap tahun. 6uan

rumah pesta ini digilirkan mengikut negara-negara anggotanya. +ukan +" atau +ukan + diadakan dua tahun sekali untuk memupuk

perpaduan dan semangat kesukanan di kalangan rakyat +".

iii. Kerja#ama =alam 6i=ang "en=i=ian =an e#ihatan  +" telah me!ujudkan Pertubuhan Menteri-menteri Pelajaran sia 6enggara

)+outheast sia Minister of du%ation ;rganisation +M;*. 6ujuan utama penubuhan +M; ialah memajukkan kerjasama antara negara-

negara sia 6enggara melalui pelajaran, sains dan kebudayaan. +M; telah mendirikan beberapa buah pusat projek serantau yang dapat melatih

pega!ai-pega!ai dalam pelbagai bidang ilmu pengetahuan iaitu :-i. 34+M )3egional du%ation 4entre for +%ien%e and Mathemati%s atau

Pusat +erantau untuk #lmu +ains dan Matematik* ditubuhkan di Pulau Pinanguntuk melatih guru-guru +ains dan Matematik dari negara-negara sia6enggara.

100

8/17/2019 bab5-3

8/14

ii. 3(4 )3egional nglish (anguage 4entre atau Pusat +erantau bagi Bahasa#nggeris* ditubuhkan di +ingapura untuk melatih guru-guru dan pega!ai-pega!ai pendidikan dalam penggunaan bahasa #nggeris.

iii. B#;63;P )Pusat +erantau bagi ajihayat 6ropika* ditubuhkan di #ndonesiauntuk memberi pendidikan kajihayat tropika kepada anggota-anggota +".

i$. #";64 )Pusat +erantau bagi ajian +is!aCah dan Penyelidikan dalam

Pertanian* ditubuhkan di &ilipina untuk menjalankan pertanian yang dapatdimanfaat bersama oleh negara +".

$. 63;PMD )Pusat +erantau bagi 8bat 6ropika dan esihatan !am*ditubuhkan di negara 6hai.

i>. Kerja#ama =alam 6i=ang Pelan:!ngan Warganegara +" telah mela!at negara-negara +" tanpa memerlukan $isa.

Persatuan Pelan%ong +" telah ditubuhkan untuk membantu pelan%ong-

pelan%ong yang mela!at negara-negara +".>. Kerja#ama =alam 6i=ang "!liti < AS)AN =an =a#ar ?%PFAN

/02 6un bdul 3aCak telah men%adangkan supaya anggota-anggota +"

me!ujudkan rantau sia 6enggara sebagai ka!asan yang aman9 6e6a# =an6ere:uali atau ?%PFAN )=one of Pea%e, &reedom and "eutrality*. =;P&" atau Dasar Perke%ualian sia 6enggara di!artakan melalui Deklarasi

uala (umpur pada 52 "o$ember /02/. 6ujuan utama =;P&" ialah :-

i. Me!ujudkan keamanan dan kestabilan politik di sia 6enggaraii. Mengelakkan %ampur tangan politik dan ketenteraan kuasa-kuasa besar 

seperti merika +yarikat, negara 4hina dan 3usia di rantau sia 6enggara Dasar =;P&" bertujuan me!ujudkan perpaduan dan kerjasama antara negara-

negara +" tanpa %ampur tangan kuasa-kuasa besar. +" jugamenitikberatkan pertahanan negara-negara anggotanya. #a bertujuanmempertahankan rantau ini daripada an%aman kuasa-kuasa besar.

"egara-negara yang tidak berminat kepada dasar =;P&" ialah +ingapura, "egara6hai dan juga #ndonesia.

Hanya &ilipina sahaja yang menyokong dasar berke%uali yang dikemukakan oleh

Malaysia. +ambutan kuasa-kuasa besar terhadap dasar =;P&" ialah merika +yarikat,

3usia dan juga 3epublik 4hina.

5.2.5 Kelemahan AS)AN

• Masih bersaing sengit dalam ekonomi utamakan kepentingan domestik

• esediaan +ingapura menyediakan kemudahan pangkalan kepada pihak merika

+yarikat menjejaskan konsep =;P&" )=;" ;& P4, &3D;M "D"863(#6'*.

• +okongan +ingapura kepada #srael )isu Palestin* menjejaskan sepakat +" dalampolitik dunia

5.2. Keja$aan-Keja$aan A#ean

• Men%adangkan Persidangan ntarabangsa bagi Penyalahgunaan Dadah danPengedaran Heroin kepada PBB )7iennaA /0@2* dipengerusikan oleh 6un Dr. Mahathir 

• Menyuarakan isu pelarian 7ietnam di forum antara bangsa

• 6ubuhkan Majlis Bahasa #ndonesia dan Malaysia )MB#M* /025 yang kemudiannya

bertukar menjadi Majlis Bahasa Brunei Darussalam-#ndonesia-Malaysia )MBB#M*A/0@1

5.2. &ujuan MA''IM

101

8/17/2019 bab5-3

9/14

• Mengembangkan Bahasa Melayu

• Meningkatkan semangat persaudaraan

• Meningkatkan peranan Bahasa Melayu dengan penyelarasan ejaan, istilah dan sebutan.

• Menyeru PBB utk tinjau semula Deklarasi Hak sasi Manusia /0

8/17/2019 bab5-3

10/14

5. K%MAN4)L

o oman!el ditubuhkan se%ara rasmi pada tahun /09/ oleh Parlimen Britain berasaskan idea(ord 3osebury, Menteri (uar Britain.

o Pertubuhan oman!el dibentuk menurut 8ndang-undang Westminster yang diluluskanpada tahun /09/.

o oman!el adalah sebuah pertubuhan negara-negara bekas tanah jajahan Britain yang

telah men%apai kemerdekaan.o 6ujuan utama penubuhan oman!el ialah:-

i. Me!ujudkan persahabatan dan perpaduan di antara negara-negara yangmerdeka dengan bekas penjajahnya.

ii. Membantu negara-negara anggotanya dalam pembangunan ekonomi dan so%ialiii. Berkerjasama dan tolong-menolong antara satu sama lain dalam bidang-bidang

pertahanan, perusahaan, pertanian, pendidikan dan perdagangan.o Pertubuhan oman!el diketuai oleh 3atu ngland, Gueen liCabeth ##. Baginda dianggap

sebagai lambang perpaduan negara-negara oman!el.o Pada tahun /015, ahli-ahli oman!el hanya terdiri daripada enam buah negara iaitu Britain,

 ustralia, anada, frika +elatan, #ndia dan Pakistan.o Malaysia mula menganggotai Pertubuhan oman!el selepas men%apai kemerdekaan pada

tahun /012.o Menjelang tahun /0@-an, oman!el telah dianggotai oleh

8/17/2019 bab5-3

11/14

o Walau bagaimanapun, sekatan tersebut menyebabkan frika +elatan meninggalkanoman!el pada tahun /0/.

5. P)R&U'U3AN N)*ARA-N)*ARA ')RK)CUALI 7NAM8

o "egara-negara berke%uali merujuk kepada negara-negara yang tidak memihak kepadamana-mana blok dunia, sama ada blok Barat ataupun blok omunis.

o  sas penubuhan Pertubuhan "egara-negara Berke%uali )"M* bermula denganPersidangan "egara-negara Berke%uali yang telah diadakan pada tahun /011 di Bandung,#ndonesia. Persidangan ini dihadiri oleh 51 buah negara yang mengamalkan dasar berke%uali dari sia dan frika.

o eanggotaan "M meliputi negara-negara yang mengamalkan pelbagai ideology termasukideology komunis.

o "M dianggotai oleh / buah negara. "egara-negara ini dikenali sebagai negara-negaraDunia etiga.

5..1 Mala$#ia #e6agai #e6uah Negara 'ere:uali

o Malaysia telah menyertai pertubuhan "M pada tahun /00 dan mengamalkan dasar berke%uali.

o Malaysia telah mengelakkan diri dari penyertaan +6; dan Perang Dingin.

o Malaysia menyokong dan menyertai "M kerana dasarnya adalah sama dengan pendirianMalaysia.

o Malaysia telah diberi penghormatan yang tinggi untuk menjadi naib presiden dalam +idangemun%ak "M di Belgrade pada tahun /0@0.

o Dalam sidang kemun%ak itu, Malaysia telah dilantik menganggotai umpulan /1 yangditugaskan membin%angkan isu-isu berkaitan dengan kerjasama politik dan ekonominegara-negara anggota "M.

o Malaysia telah memulihkan hubungan diplomatik dengan negara-negara omunis selepastahun /02. 8ntuk membuktikan kejujuran dasarnya, Malaysia mengadakan hubungandiplomati% dan perdagangan dengan 3usia pada tahun /02.

o Mei /02un /0

8/17/2019 bab5-3

12/14

o Piagam PBB menekankan perlunya kerjasama dan persefahaman di kalangan semuanegara di dunia supaya dapat mengekalkan keamanan. PBB dianggotai oleh / buahnegara dan beribu pejabat di "e! 'ork.

o Perhatikan struktur pentadbiran PBB di muka surat sebelah:

5.0.1 Strutur Penta=6iran P''

Carta 12.0.1 Pertu6uhan 'ang#a-'ang#a 'er#atu

  P)R&U'U3AN 'AN*SA-'AN*SA ')RSA&U

5.0.( Majli# Ke#elamatan

o Bertanggungja!ab menyelesaikan persengketaan antarabangsa dan menjamin keamanandunia.

o Majlis eselamatan bertindak menentukan peraturan dan mengesahkan keputusan yangdibuat oleh Majlis Perhimpunan gung.

5.0. Majli# Perhim"unan Agung

o #a merupakan badan PBB yang terbesar. #a diasaskan pada tahun /0

8/17/2019 bab5-3

13/14

o Majlis manah menjaga dan menyediakan negara-negara belum merdeka yangdiamanahkan kepadanya untuk berkerajaan sendiri.

o Majlis ini megandungi :-i. nggota daripada negara yang mentadbir !ilayah amanahii. nggota-anggota tetap Majlis eselamatan yang tidak mentadbir !ilayah

amanahiii. nggota-anggota yang dipilih oleh Majlis Perhimpunan gung

5.0. Majli# )!n!mi =an S!#ial

o Majlis konomi dan +osial mengandungi /@ anggota yang dipilih oleh Majlis Perhimpunan

 gung.o  nggotanya berkhidmat selama 0 tahun tetapi /9 daripada anggotanya berhenti

perkhidmatannya tiap-tiap 9 tahun.o 6ugas Majlis konomi dan +osial ialah mengkaji dan menyelesaikan masalah

pembangunan negara-negara miskin, pelarian dan ben%ana alam.

5.0.0 Mahamah Penga=ilan Antara6ang#a

o Mahkamah ini mengendalikan semua persengketaan undang-undang antara negara-negara

yang dikemukakan untuk dibuat pengadilan.o Mahkamah ini mengandungi /1 pengadil yang dipilih oleh Majlis Perhimpunan gung dan

Majlis eselamatan.o Mahkamah ini menjalankan perbi%araannya di ota Hague, Belanda.

5.0., Peranan =an Sum6angan Mala$#ia =alam Pertu6uhan 'ang#a-6ang#a 'er#atu

o "egara kita menjadi ahli PBB pada /2 +eptember /012 iaitu selepas men%apai

kemerdekaan.o

"egara kita terlibat se%ara aktif untuk menamatkan peperangan dan memulihkan keamanandi kalangan "egara anggota PBB.o /010 Malaysia bersama-sama #reland telah mengemukakan usul kepada Persidangan

 gung PBB untuk menge%am 3epublik 3akyat 4hina di atas tindakannya menakluk 6ibet.o ;ktober /0/ Malaysia telah menghantar pasukan tentera menyertai pasukan pendamai

PBB ke 4ongo )3epublik =aire* untuk mengekalkan keamanan dan mendamaikan perangsaudara )/0-/09*.

o Malaysia telah membelanjakan sebanyak 3M9 juta sebulan untuk membantu PBBmenyelesaikan krisis perang saudara di 4ongo.

o /00 dan /005 Malaysia juga telah menghantar tentera untuk berkhidmat di ba!ah PBBdi sempadan #ra?-#ran dan di ampu%hea bagi mengekalkan keamanan.

5.0.1/ Sum6angan P'' terha=a" Mala$#ia

o Malaysia mendapat faedah daripada usaha-usaha beberapa agensi yang terdapat dalamMajlis konomi dan +osial PBB, seperti 8"+4;, WH;, &; dan #(;.

o UN)SC% telah memberi bantuan dalam bidang pembangunan dan pelajaran kepada

Malaysia.o 43% telah memberi bantuan dalam bidang kesihatan dengan menghantar pakar-pakar 

perubatan, pega!ai-pega!ai kesihatan serta memberi pelbagai bantuan untukmeningkatkan taraf kesihatan negara kita.

o FA% telah menolong negara kita menambahkan lagi pengeluaran makanan terutamanyapengeluaran padi. Malaysia mendapat bantuan &; dalam bentuk ke!angan dan

kepakaran.o IL% telah menghantar pakar-pakar untuk meninggikan taraf perusahaan di negara kita

dengan mendirikan Pusat Daya Pengeluaran "egara.

106

8/17/2019 bab5-3

14/14

o Malaysia telah menjadi anggota Bank Dunia yang ke-1. Bank Dunia telah memberibantuan ke!angan untuk melaksanakan projek-projek pembangunan tanah dan3an%angan-ran%angan (ima 6ahun. Dengan bantuan Bank Dunia, negara kita dapatmelaksanakan beberapa projek seperti pembinaan jalan raya, pembinaan jambatan PulauPinang, ran%angan kemajuan tanah seperti &(D serta ran%angan pengairan danperindustrian. +elain itu, Bank Dunia telah menghantar pakar-pakar ekonomi untukmembantu negara kita menyelesaikan masalah ekonomi.

107